2 7 8 20-21 ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ - UBinfo.mnSecure Site ...Улс юу...

Энэ дугаарт

2020.01.03, БААСАН~№001 (1280) ^1000, 24 НҮҮР

УЛС ТӨР ZGM DAILY

Ахмад сонгогчдыг “уургалах” МАН-ын гурван бодлого хэрэгжиж эхэллээ

FULL ENGLISH PAGE INSIDE

2

20-21

ЦАГ ҮГ

Монголчууд архи даадаггүй ард түмэн

7

ЭДИЙН ЗАСАГ

8

Валютын нөөцийг өсгөдөг орлогын суваг улам нарийслаа

~ ИРГЭН БАЯН БОЛ УЛС БАЯН ~

2734.49 392.55 44.24 2.36

АМ.ДОЛЛАР РУБЛЬТӨМРИЙН ХҮДЭР

650.001.61%

АЛТ

1,524.30 0.08%

ЮАНЬ ВОНЗЭС

6,174.000.72%

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ

Хөрөнгө оруулахдаа логиктой хандаж, сэтгэл хөдлөлд хэт автахгүй байхад анхаар.

#941 $1.7 тэрбумБилл Акман, Pershing Square Capital Management-ийн захирал, АНУ-ын тэрбумтан

9

13

Өнгөрсөн онд 631 өрх угаартсан гэх дуудлага өгчээ

Сайхан залууг сорви чимдэг

Саарал жагсаалтаас гарахын тулд Монгол Улс юу хийснээ тайлагнах цаг ойртлоо

6

0 1 2 8 0

Өнөөдөр Маргааш

-12°C -11°C

-22°C -21°C

4

Мөнгө угаахтай холбоотой хэргүүд дотор төрийн албанд нүүрлэсэн авлигын гэмт хэрэг голлож буй.

Энэ бол өнгөрсөн оны аравдугаар сарын 6-наас энэ сарын 2-ны өдрийг хүртэл угаартсан дуудлагын тоо.

НЕФТЬ

61.450.64%

ХУРАЛДАЙ БОНД

113.090.12%

САМУРАЙ БОНД

103.360.60%

ЧИНГИС БОНД

101.920.13%

ГЭРЭГЭ БОНД

103.520.12%

Гэрэл зургийг Ж.Гэрэлчулуун

ТЭТГЭВРИЙН ЗЭЭЛИЙГ ТЭГЛЭХ НЬ ЗӨВ, БУРУУ

Нэгмөсөн шийдэхгүй ч эхлүүлсэн нь сайн хэрэг

Монголын бүрхэг ирээдүй буюу тэтгэврийн зээлийг тэглэсний маргааш...

М.Уранцэцэг: Гиннесийн рекорд эзэмшиж буйгаа мэдээгүй

3

eegii_fit • Follow

208 likes

eegii_fit �

50w

JANUARY 14, 2019

Log in to like or comment.

© 2020 INSTAGRAM FROM FACEBOOKABOUT US SUPPORT PRESS API JOBS PRIVACY TERMS DIRECTORY PROFILES HASHTAGS LANGUAGE

Sign UpLog InSearch Search

Бархасбад гарагийн хүчийг ашигла

Хэн нэгнээс санхүүгийн тусламж авах бол бархасвад буюу пүрэв гарагт хөөцөлдөх нь хамгийн тохиромжтой

17

Гэрэл зургийг С.Батсайхан

ПАРЛАМЕНТЫН ЖИГ ЖУГ

Гишүүд “ёолк”-оо Үндсэн хуулийн өдөр нөхөн тэмдэглэнэ

ЗГМ: ТОВЧХОН ТОМИЛГОО

Төрийн тэргүүн шинэ оны босгон дээр зарлиг гарган Б.Амарбаясгаланг Улсын Дээд шүүхийн шүүгчээр томилов. Мөн тэрбээр анхан шатны шүүгчээр зургаан хүнийг томилох, таван шүүгчийг шилжүүлэх зарлиг гаргажээ.

ПАРЛАМЕНТТөрийн байгуулалтын байнгын хороо Аймаг, нийслэл, сум, дүүргийн ИТХ-ын сонгуулийн тухай хуулийн төслийг хэлэлцэв. Хуулийн төсөлд аймаг, нийслэл, сум, дүүргийн ИТХ-ын ээлжит сонгуулийг дөрвөн жил тутам аравдугаар сард зохион байгуулахаар тусгажээ.

ЗАСГИЙН ГАЗАРЗасгийн газар есөн аймгийн төвд хоногт 3000м3 бохир ус цэвэрлэх хүчин чадалтай биологи цэвэрлэгээний байгууламж барихаар ажиллаж байна. Үүний хүрээнд Сүхбаатар аймгийн цэвэрлэх байгууламжийг шинэчлэхээр БХБЯ болон “Хүрд” ХК, “Хөнан Байхуй Энвайронментал Протекшн” ХХК хооронд гүйцэтгэл гэрээ байгуулав.

| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ02 2020.01.03, БААСАН~№001 (1280)

УЛС ТӨР

П.Батбөх, ЗГМ сонин

АН-д “улаан”-ыг урвуулах байтугай “цэнхэр” сонголтоо хадгалж үлдэх бодлого алга

Өнгөрсөн оны сүүлийн улиралд улс төр судлаач, эрдэмтэд МАН-ын захиалгаар

иргэдийн улс төрийн байр суурийг тодорхойлох судалгаа хийжээ. Тус судалгаагаар МАН-д үнэнч ахмад сонгогчид “улаан” сонголтоос нүүр буруулж, өөр улс төрийн хүчнийг илүүд үзэж буй нь тодорхой болсон аж. Харин эл судалгааны үр дүнд МАН-ынхан дүгнэлт хийн ахмадад, тэр дундаа хөдөөгийн сонгогчдод чиглэсэн халамжийн бодлого түлхүү хэрэгжүүлэх зорилго тавьсан нь сүүлийн өдрүүдэд илүүтэй мэдрэгдэж байна.

Өнөөдөр нийгмийн гол сэдэв болж буй тэтгэврийн зээлийг тэглэх амлалт ч үүний нэг хэсэг. Хэдийгээр ҮАБЗ хэлэлцэж, Ерөнхийлөгч мэндчилгээндээ дурдсан боловч цаад утгаараа МАН-д ашигтай шийдэл болох нь ойлгогдоно. Тэгээд ч ҮАБЗ-ийн гурван гишүүний хоёр нь МАН-ыг удирдаж буй эрхмүүд гэдгийг дурдах нь зүй. Тэр утгаараа ҮАБЗ дээр МАН-ын хоёр дарга дээрх санаачилгыг гаргасан байх өндөр магадлалтай. Ерөнхийлөгч ч тэтгэврийн зээлийг тэглэх үндэслэлээ “Салхитын мөнгөний ордоо эдийн засгийн эргэлтэд оруулах замаар тэтгэврийн зээлийг нэг удаа тэглэх тухай ҮАБЗ-ийн гишүүд санал нэгдэн шийдвэр гаргасан” хэмээн

тодорхойлсноос үзвэл хаанаас дэвшүүлсэн санал болох нь тодорно. УИХ-ын дарга засгийн “гал тогоог” хариуцаж байхдаа өөрийн биеэр Салхитын мөнгөний ордыг улсад хураан авч, тус ордын дээжийг төв банкинд гардуулсан зэргээс энэ нь улам лавширна. Нөгөөтэйгүүр улс төрийн хүрээнийхэн Ерөнхийлөгч 2020 оны сонгуулиар МАН-ыг дэмжиж, 2021 онд МАН Х.Баттулгыг дэмжих тохироо явлаа гэсэн хардлага тээж эхэллээ. Аль нь боловч ахмад сонгогчид руу чиглэсэн МАН-ын бодлого гараанаас хөдлөв. Үүгээрээ МАН 233 мянган сонгогчийн саналыг бүтэн халааслахгүй юмаа гэхэд талынх нь санаа бодлыг эргүүлж чадвал халамжийн зорилго биелнэ. Дээр нь аав, ээжийнх нь зовлонг нимгэлэх гэж буйд талархсан иргэд МАН-д саналаа өгнө гэж тооцвол парламентын сонгуульд ялахад чухал нөлөөтэй гэж тооцсон биз.

Үүнээс гадна эрх баригчдын ахмадын нийгмийн халамжийг нэмэх нэг чиглэл нь тэтгэврийг 50 мянган төгрөгөөр өсгөх шийдвэр байв. Засгийн газрын шийдвэрийн дагуу оны эхнээс

21.2 мянган ахмадын тэтгэвэр 50 мянган төгрөгөөр нэмэгдэнэ. 1990 онд төрүүлсэн хүүхдийн тоогоороо тэтгэвэрт гарсан ахмадуудыг ялгаварлаж байсан шударга бус хуулийг зассанаар 130 гаруй мянган хүн өнөөгийн тэтгэврийн дундаж хэмжээнд хүрэхүйц тэтгэвэр авах болсон

нь МАН-д саналаа өгөх сонгогчийн тоог нэмнэ. Үүн дээр 420 мянган ахмадын тэтгэврийг нэмэхэд зориулж 150.6 тэрбум төгрөг хуваарилсан нь санал “зулгаахад” түлхэц болно.

Мөн энэ оноос малчин, хувиараа хөдөлмөр эрхлэгчид НДШ-ээ нөхөн төлж тэтгэвэр тогтоолгох болсны цаад утга нь ахмадуудад чиглэсэн сонгуульд оноо цуглуулах бас нэг бодлого. Уг нь үүнийг УИХ 2019 оны эхнээс х э р э г ж ү ү л э х э э р хуулийг нь баталж, төлөвлөсөн ч ОУВС-

гийн шаардлагад уягдаад хойшлуулсан. Сангийн сайд Ч.Хүрэлбаатар 2019 оны төсвийг хэлэлцэх үеэр “Малчид, хувиараа хөдөлмөр эрхлэгчийн НДШ-ийг нөхөн төлүүлэх шийдвэрийг ОУВС-гийн хөтөлбөрт хамрагдаж байгаа үед хэрэгжүүлж болохгүй. Улсын төсөв дийлэхгүй” хэмээн хойшлуулж байсан. Гэтэл МАН ОУВС-гийн хөтөлбөр

дуусаагүй байхад бодлогоор хэрэгжүүлэхээр зүтгэлээ. Өөрөөр хэлбэл сонгуулийн жил тохиож буйтай холбогдуулан ахмадад чиглэсэн нэг “шугам”-аа нээхээс өөр аргагүй болсон гэж дүгнэж болно. Малчин гэдгийн цаана хөдөөгийн сонгогч байгаа нь тодорхой учраас сонгуулийн өмнө “нүдээ олсон” ажил болж харагдана. Мөн малчдад тавих шаардлага, хувиараа хөдөлмөр эрхлэгчийн бүрдүүлэх материал ялгаатай байгаа нь хөдөөгийн малчин сонгогчид зориулсан бодлого гэдгийг илэрхийлж байгаа.

Ийн МАН захиалсан судал-гааныхаа мөрөөр “залруулга” арга хэмжээ авч эхэллээ. Тэдэнтэй өрсөлдөхөөр цээжээ дэлдэн буй АН-ын оноо цуглуулах оновчтой бодлого хаа байна вэ. Ахмадаа алагчилсан зөвлөмжийг ҮАБЗ гаргаж МАН хэрэгжүүлэхээр зүтгэж эхэлснийг улс төрд ганцаараа тоглолт хийж буй О.Баасанхүү шүүмжилж АН-ынхнаас урьтан оноо цуглуулаад эхэлчихлээ. Угаасаа ахмадууд “улаан” сонголттой хэмээн АН-ыг гом-дол лож байх зуурт МАН алдаагаа залруулж “улаан сонголтоо уургалахаар” чармайж байна. Цаашилбал ахмадын халамжаар залуу үеийг ч цаламдахаар бэлт-гэж байна. Харин ирэх сонгуульд ямар ч дүрмээр ялна гэж том дуугарч буй АН-д “улаан”-ыг урвуулах байтугай “цэнхэр” сонголтоо хадгалж үлдэх бодлого байна уу. █

Ахмад сонгогчдыг “уургалах” МАН-ын гурван бодлого хэрэгжиж эхэллээ

Улс төрийн хүрээнийхэн Ерөнхийлөгч 2020 оны сонгуулиар МАН-ыг дэмжиж, 2021 онд МАН Х.Баттулгыг дэмжих тохироо явлаа гэсэн хардлага тээж эхэллээ. Аль нь боловч ахмад сонгогчдод чиглэсэн МАН-ын бодлого гараанаас хөдлөв.

МАН захиалсан судалгааныхаа мөрөөр “залруулга” арга хэмжээ авч эхэллээ. Тэдэнтэй өрсөлдөхөөр цээжээ дэлдэн буй АНын оноо цуглуулах оновчтой бодлого хаа байна вэ.

Парламентын гишүүд жил бүрийн төгсгөлд Их тэнгэрийн аманд цуглан шинэ жилээ тэмдэглэдэг уламжлалтай. Харин өнгөрсөн жил УИХ-ын гишүүд ёолкдож чадсангүй. Үүний шалтгаан нь сонгуулийн жил гарч буйгаас дийлэнх нь тойргоо “услахаар” сонгогчдынхоо бэлгийг тээн хөдөө тийш хүлгийн жолоо залсантай холбоотой. Гэхдээ гишүүд шинэ жилийн албан бус арга хэмжээг шинэ Үндсэн хууль баталсан баяртай давхцуулан нөхөн тэмдэглэхээр ярилцаж байгаа аж. Жил бүрийн нэгдүгээр сарын 13-ны өдөр Монгол Улс Шинэ Үндсэн хуулиа баталсны ой тохиодог бөгөөд өнөө жилийн хүндэтгэлийн арга хэмжээг шинэ жилийн уур амьсгалтай хамтатгахаар төлөвлөсөн нь энэ аж. █

МУГТ М.Уранцэцэг Дэлхийн дээд амжилтыг бүртгэдэг Гиннесийн номонд Олон улсын жүдо бөхийн холбооноос /IJF/ “Хамгийн олон медаль хүртсэн тамирчин” хэмээн бүртгэгджээ. Тэрбээр дэлхийн цуврал тэмцээнүүдэд сүүлийн есөн жил тасралтгүй амжилттай оролцож, 2010 оны 12 дугаар сарын 17-ны өдрөөс 2019 оны дөрөвдүгээр сарын 5-ны өдрийн хооронд 11 алт, 11 мөнгө, 13 хүрэл буюу нийт 35 медаль хүртсэн байна. Түүний

хувьд олимпоос бусад дэлхийн чансааны бүх л тэмцээнээс медаль хүртсэн бөгөөд Дэлхийн аварга шалгаруулах тэмцээнээс иж бүрэн медаль хүртсэн анхны тамирчин юм.

М.Уранцэцэгтэй холбогдож сэтгэгдлийг нь сонслоо.

-Танд баяр хүргэе. Гиннесийн номонд бүртгэгдсэнээ хэзээ мэдсэн бэ. Сэтгэгдлээсээ хуваалцахгүй юу?

-Баярлалаа, би энэ талаар саяхан мэдсэн. Уг нь өнгөрсөн дөрвөн сард бүртгэгдсэн юм

билээ. Сэтгэл маш өндөр байна. -Гиннест бүртгэгдсэнийг

гэрчлэх батламж олгох уу. Тамирчдын зүгээс ямар нэг үүрэг оролцоо бий юу?

-Миний зүгээс ямар нэг үүрэг оролцоо байгаагүй. Тасралтгүй, тогтвортой амжилт гаргасан маань Гиннест бүртгэгдэх үндэс болсон. Батламж олгох талаар мэдээлэл ирээгүй байна.

-Одоо ямар тэмцээнд оролцохоор бэлтгэж байна вэ?

- Хоёрдугаар сарын эхээр Парисын Их дуулгад оролцоно. Бэлтгэлээ Австрид базаана. █

“Хийморь” уран сайхны кино АНУ-ын Palm Springs олон улсын кино наадамд оролцохоор хүлгийн жолоо заллаа. Palm Springs нь Хойд Америкийн хамгийн том кино фестивалын нэг бөгөөд тухайн жилийн шилдэг уран бүтээлийг шалгаруулдаг гала арга хэмжээ гэдгээрээ алдартай юм. Жил бүр 135 мянга гаруй хүн зорин очдог тус кино наадамд олон улсад нэр хүндтэй уран бүтээлүүд болон баримтат төрлийн кинонууд өрсөлддөгөөрөө онцлог. Энэ жилийн Palm Springs 12 өдрийн турш үргэлжилж, 60 гаруй орны 200 гаруй киног олон нийтэд хүргэх аж. Дахин сануулахад тус уран бүтээл ХБНГУ-ын Олденбургийн наадмын Spirit

of cinema буюу Хийморилог кино шагнал, АНУ-ын Сандиегогийн кино наадмын “Шилдэг кино”, Улаанбаатар олон улсын кино наадмын “Шилдэг кино зохиол”, Энэтхэгийн Гоагийн кино наадмын “Шилдэг бүтээл” зэрэг томоохон амжилтуудыг гаргасан билээ. █

"Монгол модел" агент-лагийн загвар өмсөгч Ч.Чамин-Эрдэнэ амь насаа алдсан эмгэнэлт хэрэг гарснаас хойш бүтэн жилийн хугацаа өнгөрч байна. Хэргийг эргэн сануулбал, талийгаач бүсгүй 2018 оны 10 дугаар сарын 24-ний өдөр өндрөөс унасан байдалтай олдсон. Хавтаст хэрэг өнгөрсөн оны гуравдугаар сарын 20-нд хаагдсан боловч талийгаачийн ар гэрийхэн хэргийг гадны нөлөөтэй гэж үзэн мөрдөн байцаалт, шүүх эмнэлгийн дүгнэлтэд хууль бусаар нөлөөлсөн талаар мэдээлэл хийж, Ерөнхийлөгчид хүсэлт гаргасаны дагуу хэргийг дахин мөрдөж буй.

Энэ талаар талийгаачийн ээж Г.Чимгээгээс тодруу-лахад “Хэргийг миний зөвшөөрөлгүй хаасан. Ерөнхийлөгчид хүсэлт гаргасны дагуу дахин шалгаж байгаа ч одоо болтол таг байна. Асуухаар шалгаж байна л гэж хариулдаг. Мөрдөн байцаалтын явцтай холбоотой зарим нэг мэдээллийг одоогоор хэлэх боломжгүй” хэмээсэн юм. Гадны нөлөөтэй амь насаа алдсан байж болзошгүй дээрх хэрэг хаагдаагүй боловч мөрдөн байцаалт хийж байна гэх нэрийдлээр замхрах эрсдэлтэй байна. Бид энэ асуудлын талаар эрэн сурвалжилж, дахин мэдээлэх болно. █

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | НИЙГМИЙН СОНИН САЙХАН 03 2020.01.03, БААСАН~№001 (1280)

Дэлхийн цуврал тэмцээнүүдээс нийт 35 медаль хүртсэн

Т.Намуунболор, ЗГМ сонин

М.Уранцэцэг: Гиннесийн рекорд эзэмшиж буйгаа

мэдээгүй байсан

“Хийморь” уран сайхны кино тав дахь наадам руугаа “давхилаа”

Талийгаач Ч.Чамин-Эрдэнийн хэрэг замхарсан уу

ТЕНДЕР ШАЛГАРУУЛАЛТЫН НЭР: Баянгол дүүрэгт хэрэгжүүлэх нийгмийн салбарт автомашин нийлүүлэх

ТЕНДЕР ШАЛГАРУУЛАЛТЫН ДУГААР: НХААГ-19/182-2

Нийслэлийн Худалдан авах ажиллагааны газар эрх бүхий тендерт оролцогчдоос автомашин нийлүүлэх тухай цахим тендер ирүүлэхийг урьж байна.

Энэхүү ажлын тендер шалгаруулалт нь Төрийн худалдан авах ажиллагааны цахим системээр зарлагдаж байгаа цахим тендер тул www.tender.gov.mn хаягаар орж дэлгэрэнгүй мэдээлэл болон цахим тендерийн баримт бичгийг авна уу.

Тендерт оролцогч нь тендерийн баримт бичгийг илгээхийн өмнө 50 000 (тавин мянга) төгрөгийг банкны цахим төлбөр тооцооны системийг ашиглан төлсөн байх ёстой.

Тендер нь түүнийг нээсэн өдрөөс хойш 30 хоногийн дотор хүчинтэй байна.Тендер нь дараах багцаас бүрдэнэ: Багцгүй.Тендерт оролцогч нь Санхүүгийн болон туршлагын дараах шаардлагыг хангасан

байна. Үүнд:

1. Борлуулалтын хэмжээ:Сүүлийн 2 жилийн буюу 2017, 2018 онуудын дундаж борлуулалтын орлогын хэмжээ

нь тендерт санал болгож буй үнийн дүнгийн 50 хувиас багагүй байна.2. Түргэн хөрвөх чадвартай хөрөнгө болон авах боломжтой зээлийн хэмжээ: Тендерт санал болгож буй үнийн дүнгийн 30 хувиас багагүй байх.

3. Сүүлийн хоёр жилд хэрэгжүүлсэн ижил төстэй ажлын өртөг:Сүүлийн 2 жил буюу 2017, 2018 онуудын аль нэг жилд тендерт санал болгож буй

үнийн дүнгийн 30 хувиас багагүй үнийн дүнтэй ижил төстэй барааг доод тал нь нэг удаа нийлүүлсэн байх.

Тендерийн хамт дараах тендерийн баталгаа ирүүлнэ.500.000 /таван зуун мянга/ төгрөгТендерийг 2020 оны 02 дугаар сарын 03-ны өдрийн 09 цаг 00 минутаас өмнө

системд ирүүлэх ба нээлтэд оролцох хүсэлтэй тендерт оролцогчдыг байлцуулан тендерийг 2020 оны 02 дугаар сарын 03-ны өдрийн 09 цаг 30 минутад Нийслэлийн Худалдан авах ажиллагааны газрын 1012 тоот өрөөнд нээнэ.

Гадаадын этгээд тендер ирүүлэх эрхгүй.Дотоодын давуу эрх тооцохгүй.Сонирхсон этгээд тендерийн баримт бичиг болон холбогдох бусад материалыг

www.tender.gov.mn, www.ub-procurement.mn цахим хуудаснаас, бусад мэдээллийг доорх хаягаар авч болно.

Улаанбаатар хот, Чингэлтэй дүүрэг, 4 дүгээр хороо, Бага тойруу-15, Нийслэлийн Засаг захиргааны IV байр, 10 дугаар давхар,

Нийслэлийн Худалдан авах ажиллагааны газар,Утас: 75757810

ТЕНДЕРИЙН УРИЛГАОгноо: 2020 оны 01 дүгээр сарын 03-ны өдөр

| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ04 ЭСРЭГ ТЭСРЭГ БАЙР СУУРЬ2020.01.03, БААСАН~№001 (1280)

РЕДАКЦ ЗАР СУРТАЛЧИЛГАА ХАЯГ ДУГААРЫН УДИРДАГЧ

ЦАХИМ ХУВИЛБАР

ТУЗ-ийн даргаЭрдэнэбаатарын ДОЛГИОН

Ерөнхий эрхлэгч Баатарын Дуламхорлоо

ЗөвлөхШатарбалын Даваадорж

Орлогч эрхлэгчЛхагважавын Сугармаа Утас: 99903584

Улс төр, нийгэм, эрэн сурвалжлах мэдээллийн албаЭдитор Б.ЭнхжаргалУтас: 99901621

Цахим контент, бүтээлч үйлдвэрлэлийн албаЭдитор Г.БаярсайханУтас: 99903574

Эдийн засаг, уул уурхайн мэдээллийн алба

Утас: 99903581

99903578

99907843

Улаанбаатар хот, Сүхбаатар дүүрэг,

I хороо, Энхтайваны өргөн чөлөө,

“Блю Скай тауэр” 407 тоот

Улсын бүртгэлийн дугаар. 1024

Утас: 70103131,

Факс: 70106065

Э.Батцэцэг

zgm.mn

ubinfo.mn

ТОДРУУЛГА & ЗАЛРУУЛГА Уншигч та манай сонины мэдээ,

нийтлэл, сурвалжилгатай холбоотой тодруулж, залруулах шаардлагатай санал,

хүсэлт байвал› [email protected]

Утас: 99903584 хаягаар бидэнтэй холбогдоно уу.

Тэтгэврийн зээлийг Ахмадуудаа ГЭНЭТ ингэтлээ хайрлах шалтгаан нь юу вэ?

Шинэ оны бос гон дээр Ерөн хий лөгч ард тү мэндээ хандаж уламжлалын дагуу үг хэлэв. Энэ үеэр

ахмадуудаа дэмжиж, нэг удаа тэтгэврийн зээлийн үлдэгдлийг тэглэх асуудлаар Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөл санал нэгдсэн тухай дуулгалаа.

Үүнийхээ оршил болгож, УИХ-ын дарга, Ерөнхий сайд нартай нэг зүгт харж, алсын хараа, бодлогоо нэгтгэн санал нэгтэйгээр ажиллаж байгаагаа хэлсэн нь энэ мэдэгдэл нь үнэхээр хэ рэгжчих юм болов уу гэ сэн итгэлийг хөгшчүүдэд тө рүүлчихэв. Хоржоонтой нь

Ерөнхийлөгчийн мэдэгдэл дуусч, салют буудсанаас хэд хэн хормын дараа сар бүрийн эцэст татдаг

тэтгэврийн зээ лийг данснаас авсан тухай зурвас ахмадууд хүлээж авлаа.

Шинэ оноо ахмадуудын тэт-гэврийн зээлийг тэглэх мэдээтэй угтсан монголчууд талцан ху вааг -даж, зөв бурууг шүүж бай на. Энэ бол Ерөнхийлөгч үгээ бэлдэж суухдаа зүгээр нэг зохиогоод оруулсан зүйл биш, тооцоо судалгаатай, урт хугацааны шийдэл гэдэг нь тодорхой. Мөн УИХ-ын дар га Г.Занданшатар ч үүнийг дэм жиж буйгаа ойлгуулсан нь учиртай. Тэрбээр Салхитын мөн гөний ордоос олборлосон цэвэр мөнгөний дээжийг Мон гол банкинд тушаах үедээ “Үнд сэн хуулийн 6.1-т “Газар, газ рын хэвлий, ой, усны нөөц ард түмний мэдэлд, төрийн хам гаа лалтад байна гэж заасан. Энэ баялгийг урт хугацааны бод-ло год үндэслэн, үр өгөөжтэй ашиглана. Орлогыг Үндэсний баялгийн санд төвлөрүүлж, ир-гэдэд тэгш хүртээмжтэй хуваа-рилах зарчмыг бид Үндсэн хуульд оруулсан. Энэ зарчим бо дитоор хэрэгжиж байгаад баяртай байна” гэж онцолж байв. Ерөнхийлөгчийн мэдэгдлээс үүдэж, банкуудад тэтгэврийн зээл олгохыг зогсоох чиглэл Монголбанкнаас өгсөн нь галт тэрэг нэгэнт хөдөлсний дохио.

Салхитын мөнгөний ордыг эзэмшигч төрийн өмчит “Эрдэнэс Силвер Ресурс” ХХК-ийн Гүйцэт-гэх захирал Т.Мөнхбаяр таван жилийн хугацаанд 750 тонн

Э.Батцэцэг, ЗГМ сонин

775.8 ТЭРБУМ ТӨГРӨГИЙН ТЭТГЭВ-РИЙН ЗЭЭЛИЙГ НЭГ МӨСӨН ХААХ БОЛОМЖГҮЙ Ч НЭН ТҮРҮҮНД ХУГАЦАА ХЭТЭРСЭН, ХЭВИЙН БУС, МУУ ЗЭЭЛИЙГ ХААХ БОЛОМЖ БИЙ.

Нэгмөсөн шийдэхгүй ч эхлүүлсэн нь сайн хэрэг

мөнгө олборлон цэвэршүүлнэ гэсэн төлөвлөгөөгөө танил-цуулсан юм. Эндээс жилд 150 тонн буюу 5,291 унци мөнгө олборлон цэвэршүүлж, 95.2 сая ам.долларын (259.9 тэрбум төгрөг) орлого олох дундаж тооцоо гаргаж болох юм.

Үүгээр 775.8 тэрбум төгрөгийн тэтгэврийн зээлийг нэгмөсөн хаах боломжгүй ч нэн түрүүнд хугацаа хэтэрсэн, хэвийн бус, эргэлзээтэй болон муу зээлийг хаах боломж бий. Энэ ан ги-лалд багтдаг зээлийн эзэд аль хэдийн хорвоог ор хиж, үр хүүхэд нь өвлөсөн өрөө төлж дийлэлгүй, эдийн зас гийн эрхээ хасуулан “хар дан санд” бичигдэгсэд юм. Тэд өнчирч үлдсэн сэтгэлийн шархтай дээрээ муу зээлдэгчийн жагсаалтаас болж өнгөт зурагт ч лизингээр авах эрхгүй иргэд. Тэдний нийт зээлийн хэмжээ ердөө 8.9-хөн тэрбум төгрөг. ЖДҮХС-гаас тэр-бум хүртэлх төгрөгийн зээл авсан 34 гишүү ний 10 нь л татгалзсан бол төсөвт үлдэх байсан тэр мөнгөтэй тэнцэнэ.

Дараагийн ээлжинд нийт зээ лийн 11.2 хувийг эзэлж буй нэг жил хүртэлх хугацаатай 86.7 тэрбум төгрөгийг тэглэж бол но. Нутагтаа нэг очоод ирэх гэж, өвлийн идэш, түлээгээ ба-заах зэрэг ахуйн жижиг асууд лаа ший дэхийн тулд зургаа хүртэлх сараар зээл авдаг хөгш чүүл өнөө мар гаашаа арай л гэж аргацааж

суугаа. Тэдний зээлийг нэг удаа чө лөөлж, чил сэн нурууг нь амс-хийлгэх энэрэл ямар ч төрд байх нь зүй.

Харин тэтгэврийн зээлийн 87.6 хувийг эзэлдэг 1-5 хүртэл жилийн хугацаатай авсан 680.2 тэрбум төгрөгийн зээлийг судалж, хуга-цаа болон чадамжийн хувьд ан-гилж, бяцхан зохицуулалт хийс-нээр Ерөнхийлөгчийн мэдэгдэл байгаа оносон шийдвэр болж хэрэгжих юм. Ихэнх зээлдэгчид хүүхдээрээ батлан даалт хийл-гэж, 5-10 сая, түүнээс дээш төгрөг бөөнөөр нь аваад, орон сууцны урьдчилгаанд өгч, байшин барьж, жижиг аж ахуйдаа хө-рөн гө оруулсан байна. Тэд хэ-рэв зээлээ тэглүүлбэл дахин зээл авч, бас нэг том асуудлаа шийднэ гэдэг төлөвлөгөөтэй.

Хүүх дийнхээ сургалтын төлбөр төлж, унах унааг нь базаан, өр зээлийг нь дарсан хэсэг ч бий. “Үхтэл үр харам” гэж өдрийн сүүнийхээ мөнгийг урьдчилан авч, бүтэлгүйхэн хүүхдэдээ өгч чаддаг уужим сэтгэл шиг нь Монголын төр тэднийг нэг удаа харж үзэхэд буруудахгүй.

Харин аав ээжээрээ зээл ава хуулалгүй амьдруулсандаа хо хирч байна гэж бухимдаж бай гаа залууст тэтгэврийг нь барь цаалж зээлээгүйн төлөө баяр хүргэмээр байна. Та бү хэн санхүүгийн эрх чөлөөнд хүр сэн замналаа бодож, эдийн засгийн идэвхтэй тоглогч байгаа байр суу ринаасаа ганц удаа ядар сан хөгшдийн тэтгэврийг тэг лэ хийг ажиглаад өнгөрчих. Өсөж дэвжих өчнөөн боломжоо төрд шургасан хувалзуудад бу лаалгадгаа хараад л өнгөрдөг шигээ...

Гаднын улсад зээл цуцалсан турш лага бас бий. 2018 онд Гру-зинд 2000 гел (тус улсын мөн-гөн тэмдэгт)-ээс хэтрэхгүй өр-тэй 600 мянган зээлдэгчийн өрийг тэглэсэн юм. Эдгээрийн 150 мянга нь эмзэг бүлэгт багт-даг хүмүүс бөгөөд нийт 1.5 тэр-бумын өрийг засгийн газар ха-риуцсан юм. Үүнд санхүүгийн 12 байгууллага хамтарсан бө гөөд нийгмийн хариуцлагын хү рээнд эмзэг бүлгийнхний өрийг да ра-хад оролцохоо илэрхийлж байв. Түүнчлэн ихэнх улс эмзэг бүл-гийнхэндээ зээл авах шаард ла-гагүйгээр амьдруулах хэм жээ ний тэтгэмж олгодог. Харин манай ахмадууд амь зуух төдий тэт гэв-рээ барьцаалж зээл аваад, тө-лөгдөж дуусах хугацааг үлдсэн нас ныхаа өдрүүдтэй хамт тоолон хүлээж сууна. █Эх сурвалж: Монголбанк

Тэтгэврийн зээлийн үлдэгдэл (тэрбум төгрөгөөр)

87.6% 1-5 жилийн хугацаатай 680.2

11.2% 1 жил хүртэлх хугацаатай 86.7

0.5% Хугацаа хэтэрсэн 3.5

0.4% Хэвийн бус, эргэлзээтэй 2.8

0.3% Муу зээл 2.6


ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | ЭСРЭГ ТЭСРЭГ БАЙР СУУРЬ 05 2020.01.03, БААСАН~№001 (1280)

үр дагавар байдаг аж. Үүнийг би биш, АНУ-ын Ерөнхийлөгчийн 2020 оны сонгуульд дээгүүр өр сөлдөж яваа, тус улсын дэд ерөн хийлөгч асан Жо Бай ден, өн гөрсөн сонгуульд Ардчил-сан намаас хүчтэй өр сөлдөж, олон хийн саналыг ав сан ч тойр-гийн тоогоор ялагд сан Хиллари Клинтон нар анхааруулж байгаа юм. Тэгш бус, нүдээ олоогүй ха-лам жийн бодлого нь урт ху га -цаандаа эдийн засгийн өсөлт, бүтээмжийг бууруулж, чадвартай боловсон хүчний га дагшлах урсгалыг хүртэл нэ мэгдүүлнэ гэж эдийн засгаа урт хугацаанд төлөвлөж, төсөөлж чаддаг ор-нууд эмээж байна.

Дүгнэлтийн оронд: АН-ын дарга С.Эрдэнийн Пүрэв га-рагт хийсэн мэдээллээс хара-хад, АН энэ шийдвэрээс бу-цах магадлалтай. 2017 оны Ерөн хийлөгчийн сонгуульд АН гагц тэтгэврийн төдийгүй нийт иргэдийн зээлийг тэглэх амлалт өгсөн нь үнэн. Гэвч үүнийг хэрэг-жүүлс нээс эдийн засагт гарах сө рөг үр дагаврыг Ерөнхий сайд, УИХ-ын дарга хариуцна гэх утгатай мэдэгдэл хийв. Зэрэгцээд УИХ-ын гишүүн О.Баасанхүү бүр хавтгайд нь тэтгэврийн зээл олгож, хэрэглээний зээлийг орол цуулаад бусад бүх төрлийн зээлийг тэглэх хуулийн төсөл бэлдсэн тухайгаа мэдэгдэж, бас нэг “эдийн засгийн алуурчин”-ы дүрээр тодров. Тэгвэл эрх ба-ригч дад уснаас хуурай гарахад нь туслах “шипи” өгье.

Тэтгэврийн зээлийг нэг удаа тэглэхийн оронд тэтгэврийн зээ -лийн хүүг бууруулах тухай бо-ди тоор нэг бодоод үзээч. Эс вэл тэтгэврийн зээл авах квот тогтоох тухай яриад март сан ажлаа эргэж нэг ха раач. Ажиллаж ажиллаж ху римт луулсан тэтгэврээ авч ам жил гүй “өнхрөөд өгсөн” ах-ма дуудын зээл өвлөгддөг зо-хи цуулалтыг оновчтой шийд-чи хээч. Бүр бүдэрсэн дээрээ босъё гэвэл тэтгэврийн зээл гэгч бүтээгдэхүүнийг зог соо-чихооч. Тэгж гэмээнэ энэ удаа-гийн шийдвэр чинь алсаа хар сан, эдийн засгийн цогц бод лого болж харагдах гээд байна. █

Б.Дуламхорлоо, ЗГМ сонин

Тэтгэврийн зээлийг тэглэх эх үүсвэр, хууль эрх зүйн үндэслэл гээд олон асуудал байж болох ч удаах сонгуулийн хонжоогоо харж, өмнөх сонгуулийн ам-лал таа биелүүлэх гэсэн эрх ба-ригчид үнэхээр хүсч, нийгмийн хар массад таалагдаж байна гэж үзвэл ямар ч байсан аргыг нь олох нь тодорхой. Олсоор ч ирсэн. Харин тэтгэврийн зээлийг тэглэсний маргааш Монгол Улс хэрхэх вэ?

Үр дагавар 1: Төсвийн сахилга бат алдагдана

Юуны өмнө, Монгол Улсыг бү -

тэн жил тэжээх 2020 оны төс вийг баталчихсан. Энэ төсөвт тэт-гэврийн зээлийг тэглэх эх үүс вэр суугаагүй. Тэр ч бүү хэл нийг мийн даат галын шимтгэлийг да хин хоёр хувиар нэмэгдүүлж хуримт-луулахаар тусгасан 174.2 тэр бум төгрөгийн орлого нь сох дут-чихаад, түүнийгээ хаанаас бос-гохоо мэдэхгүй суугаа. Үүн дээр нэмээд 230 гаруй мянган иргэний 780-аад тэрбум төгрөгийн өрийг тэглэх гэвэл төсвийн алдагдал бараг ДНБ-ий хоёр хувиар өсөхөд хүрнэ. Үүнийг өнөөх муу нэртэй, луу данстай ОУВС таашаах нь юу л бол. Дээрээс нь жил бүр тодотгодог төсвийг хоёр жил дараалан тодотголгүй “бодитой төлөвлөж чадсан” Сангийн сайд маань энэ амжилтаа сон гуулийн популист амлалтаар бал луур-

Харин өнөөдрийн энэ дүр зураг Ерөнхий лөг чийн мэдэг-дэл, ҮАБЗ-ийн шийдвэр хэрэг-жиж эхлэхээсээ ч өмнө эдийн засагт сөргөөр нө лөөлөөд эхэлчихэж бай гааг баталж бай-на. Албаны хэдэн бай гуул лага руу утас цохиж 2020 оны ажлын эхний өдөр нь ямархуу бай далтай байгааг асуухад, гайхсан, балмагдсан, шу луухан хэлэхэд “шоконд орсон” хүмүүс л байв.

Эд и й н зас аг ч Л.Болд, “Зээ лээ тэг-лүүл сэн ахмадууд бан кинд зээлийн төл-бөр хийх гүй учраас ирээ дүйд тэт гэврийн мөнгө нь тэдний гар дээр захиран зарцуу-лах боломжтой бэ-лэн мөнгө болж оч но. Өөрөөр хэлбэл нэмүү инф ляц гэсэн үг” гэв. Богино хугацаандаа инф ляцад дарамт болох нь зайлш гүй бөгөөд энэ удаагийн шийд вэрээс гарах сөрөг үр дагав рууд дунд хамгийн хөнгөн нь гээд нэмээд хэлчихье.

Үр дагавар 3: Хариуц ла гатайг нь торгож, хариуц лагагүйг урамшуулдаг сис тем Монголыг улам л доош татна.

Ард иргэд нь санхүүгийн бо-ловс ролгүй улсад улс төрчид төрийн эрхэнд удаан тогтох гол хэ рэгсэл нь популизм болдог ту хай олон судалгаа, эдийн зас гийн эрдэм шинжилгээний ма териалуудад баталдаг. Сан-хүүгийн боловсролгүй иргэд, бай галийн баялгийн хослол нь урт хугацааны ядуур лын занга болдог тухай “Адагт үлдсэн тэр-бум” номд өгүүлсэн нь Монголын өнөөдрийн нөхцөл байдлыг дэр-гэдээс нь хараад хэлчихсэн мэт.

Засгийн Газрын Мэдээ сонин энэ асуудалтай холбоотойгоор өөрс дийн Facebook хуудсаар са-нал асуулга явуулахад эхний хоёр цагийн дотор 100 гаруй хүн орол-цож бодлоо илэрхийлэв. Үүнээс 39 хувь нь “Тэтгэврийн зээ лийг нэг удаа тэглэх нь зөв” гэж ха-риул жээ. Олонх нь эс рэг байр суурь тай байгаад баяр лууштай ч зээл тэглэх популист бод ло гыг дэмжсэн хүний тоо тө сөөлс нөөс өндөр гарсныг нуух юун. Ер нь ч олон улсын хэм жээнд хийсэн олон туршилт су далгаагаар бэлэн мөнгө ний дэмжлэг нь зорилтот бүлэгт урт ху га цаанд эерэг нө-лөө үзүүл дэггүйг ба талсан бай-даг. Эсрэгээрээ зү гээр суу-гаад, мөн гө авах сэт гэл гээг өөх шүүлж, эдийн засгийн бү-тээм жийг буу руулсан ту хай муу турш ла га илүү ол ныг харах бо-ломж той аж.

Үр дагавар 4: Эдийн за сагт ашиггүй, үргүй зард лыг 780-аад тэрбумаар нэмнэ

Нийгмийн эм зэг бүлгийг бус

хүн амын то дор хой хэсгийг сонгож халамж олгож байгаа нь анхнаасаа энэ шийдвэр ир гэдээ

тэт гэж, эдийн зас гаа сэр гээ-хэд чиглээгүйг илт гэнэ. Бид ний дагаж дуу райх дуртай гад-нын орнууд энэ төрлийн дэмж-лэгийг хэр хэн зохион бай-гуулдгийг ба га-хан су дал лаа. Хич нээн өн дөр ор логотой ч халамж хүртэх шаардлагатай иргэд бүх л оронд байдаг юм болохоор дагаад дуу-

райчих, сэтгэл байвал алдаа оноог нь судалчих туршлага цөөнгүй байна. Ялгаатай нь Монголоос бусад оронд тэтгэвэр барь цаал-сан зээл гэгч огт байх ёс гүй гэж үздэг бөгөөд энэ төр лийн зээл олгодог улс цөөн аж. Тиймээс бэлэн мөнгө тараах ойлголттой дүйцүүлэн харь цуулав. Европын зарим оронд, мөн Африкийн олон оронд бэлэн мөнгө хуваарилах дэмж лэгийн систем үйлчилдэг. Гэхдээ тэд энэ мөнгийг бараг л төсвөөс санхүүжүүл дэггүй бай на. Ихэнх тохиолдолд Дэл-хийн банк зэрэг олон улсын бай гууллагаас, мөн нийгмийн ха риуцлагын хүрээнд Google зэрэг томоохон корпорациудын санхүүжилтээр энэ ажлыг хий-дэг. Цаашлаад, манайх шиг нийгмийн нэг бүлгийг, ту хайл-бал сонгуульд хамгийн идэвх-тэй оролцдог бүлгийг сонгож хий дэггүй, харин нийгмийн хам гийн эмзэг бүлгийг сонгож дэмжлэг үзүүлдэг. Тэтгэврийн доод хэмжээ он гараад 300 гаруй мянган төгрөг болж байгаа бол ядуурлын шугамаас доош буюу сард 166 мянган төгрөгөөс бага мөнгөөр амь зогоож буй иргэд нийт хүн амын 30 хувийг бүрдүүлж байгааг эрх баригчид мартсан бололтой. Эсвэл сонгуульд санал өгөхөөс илүүтэй өнөө маргаашаа аргацаахад анхаарч байгаа учраас тэдэнд хамаагүй ч байсан байж болох юм.

Үр дагавар 5: Өндөр татвар, Засгийн газрын өр, дахин инфляц

Татварын хувь хэмжээ өсөх, Засгийн газрын өр нэмэгдэх, инф ляц хурдсах зэрэг нь энэ төрлийн шийдвэрийн зайлшгүй

БЭЛЭН МӨНГӨНИЙ АМЛАЛТ НЬ ЗҮГЭЭР СУУГААД, МӨНГӨ АВАХ СЭТГЭЛГЭЭГ ӨӨХШҮҮЛЖ, ЭДИЙН ЗАСГИЙН БҮТЭЭМЖИЙГ БУУРУУЛСАН ТУХАЙ МУУ ТУРШЛАГА ИЛҮҮ ОЛНЫГ ХАРАХ БОЛОМЖТОЙ.

ЖИЛ БҮР ТОДОТГОДОГ ТӨСВИЙГ ХОЁР ЖИЛ ДАРААЛАН ТОДОТГОЛГҮЙ “БОДИТОЙ ТӨЛӨВЛӨЖ ЧАДСАН” САНГИЙН САЙД ЭНЭ АМЖИЛТАА СОНГУУЛИЙН ПОПУЛИСТ АМЛАЛТААР БАЛ-ЛУУРДАХЫГ ХҮ СЭХ-ГҮЙ Л БОЛОВ УУ.

Монголын бүрхэг ирээдүй буюу тэтгэврийн зээлийг тэглэсний

маргааш...

Тэгш бус, нүдээ олоогүй халамжийн бодлого нь урт хугацаандаа эдийн засгийн өсөлт, бүтээмжийг бууруулж, чадвартай боловсон хүчний гадагшлах урсгалыг хүртэл нэмэгдүүлдэг.

тэглэх нь ЗӨВ, БУРУУ

дахаас өөр аргагүй болох нь.

Үр дагавар 2: Бэлэн мөнгө биш гэж андуурах хэрэггүй. Инфляцад дарамт болно.

Шинэ жилийн амралт дуусч, ажил ормогц тэтгэврийн зээл авах гэсэн иргэдийн хү сэлт бан куудыг сандаргаад амж сан бололтой. Арга ч үгүй л дээ. Тэтгэвэр авч буй нийт буур лын 25 хувь нь зээлгүй юм чинь. Санхүүгийн сахилга баттай байж, байгаа хэдийгээ зөв хуваарилсныхаа төлөө “монжуулаад” өнгөрөхийг хү сэх гүй. Үүнд хариу болгож, Мон голбанкны ерөнхийлөгч арил жааны банкуудад шинээр тэтгэврийн зээл олгохгүй байхыг үүрэг болгов. Тэтгэврийн зээл авч Сар шинийн бэлтгэлээ хан гадаг буурлуудад энэ нь эс рэгээрээ хүнд цохилт болж бай гааг өнөөдөртөө ярихаа түр азная.

| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ06 2020.01.03, БААСАН~№001 (1280) НИЙГЭМ

Энэ оны эхний өдрөөс Монголын нийгмийн амьдралд шинээр хэрэгжиж эхэлсэн хууль, шийдвэр хэд хэд бий. Нэг хэсэг нь он дамжин хэрэгжиж байгаа бол зарим нь шинээр үйлчилж эхэлсэн зохицуулалт юм.

ХӨДӨЛМӨРИЙН ХӨЛСНИЙ ДООД ХЭМЖЭЭ 420 МЯНГАН

ТӨГРӨГ БОЛЛОО Хөдөлмөр, нийгмийн зөвшлийн

гурван талт үндэсний хороо хоёр жилийн өмнө хуралдаж хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг 2019 болон 2020 онд үе шаттай нэмэгдүүлэхээр болсон. Өнгөрсөн онд хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээ 320 мянган төгрөг байсан бол энэ онд 420 мянган төгрөг буюу нэг цагийн хөдөлмөрийн хөлс 2500 төгрөг болж нэмэгдсэн юм. Энэ хэмжээгээр цалинжиж байгаа иргэдийн хөдөлмөрийн хөлс 30 гаруй хувиар нэмэгдэж байгаа аж. Одоогоор нийт ажиллагсдын найман хувь буюу 80 мянган хүн хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээгээр цалинжиж байна.

ХҮСЭЛТ ГАРГАСАН ХҮҮХЭД БҮРТ МӨНГӨ ОЛГОНО

Энэ оны нэгдүгээр сарын 1-ний өдрөөс эхлэн хүсэлт гаргасан хүүхэд бүрт хүүхдийн мөнгөн тэтгэмжийг олгохоор болсон. “Хүүхдийн мөнгөн тэт-гэмжийн талаар авах зарим арга хэмжээний тухай” УИХ-ын тогтоолын төслийг өнгөрсөн оны 11 дүгээр сард батал-сан бөгөөд энэ дагуу хүүхдийн мөнгөн тэт гэмж авах хүсэлтээ иргэд харьяа хорооны нийгмийн ажил танд гарган, шаардлагатай материалыг бүрдүүлснээр авах эрх үүснэ.

ХОМ-ЭЭ ӨГӨХ ХУУЛИЙН ХУГАЦАА ЭХЭЛЛЭЭ

Авлигын эсрэг хуулийн дагуу жил бүрийн хоёрдугаар сарын 15-ны дотор төрийн өндөр албан тушаалтнууд хувийн ашиг сонирхлын болон хөрөнгө, орлогын мэдүүлгээ Авлигатай тэмцэх газарт өгөх ёстой. Өнгөрсөн онд АТГ-т нийт 283 албан тушаалтан ХОМ-ээ хуулийн хугацаанд шинэчлэн гаргаж бүртгүүлэхээс 282 албан тушаалтан мэдүүлж, нэг мэдүүлэг гаргагч мэдүүлээгүй байна.

Энэ сарын 1-нд шахмал түлштэй холбоотой зургаан дуудлага ирсэн байна. Үүнээс 22 хүн хордлогын шинжтэй ирснээс 13 нь насанд хүрсэн хүн, ес нь хүүхэд байжээ. Харин өнгөрсөн онд нийт 631 өрх угаарын хийнд хордсон гэх

дуудлага өгчээ. “Энэ бол өнгөрсөн аравдугаар сарын 6-наас энэ сарын 2-ны өдрийг хүртэл сайжруулсан шахмал түлшнээс болж угаартсан гэх дуудлага өгсөн хүмүүсийн тоо. Эдгээр хүмүүс сайжруулсан шахмал түлш түлээд угаартсан

эсэхийг шүүж үзээгүй. Яагаад гэвэл угаартсан гэх дуудлага бүрийг тэмдэглэж авдаг. Гэтэл зарим хүмүүс даралт ихсэх, бие нь муудах, хоолны хордлогын шинж тэмдэг илрэх үед түргэн тусламж хурдан ирүүлэхийн тулд угаартсан

гэж дуудлага өгдөг байсан. Тэр бүгдийг нэгтгэсэн дүн” хэмээн НМХГ-ын дэд дарга Ц.Даваасүрэн хэлсэн юм.

Мөн тэрбээр “Өнгөрсөн оны байдлаар Тавантолгой түлш компанийн сайжруулсан түлшний

70 дээжинд шинжилгээ хийсэн. Дотоод болон гадаадаас ирүүлсэн шинжилгээний хариунд шахмал түлшинд хүний эрүүл мэнд байгаль орчинд ноцтой нөлөөлөх эрсдэлтэй химийн элемент илрээгүй” болохыг онцолж байлаа. █

МЭДЭЭӨнгөрсөн онд 631 өрх угаартсан гэх дуудлага өгчээ

2020 оны эхнээс хэрэгжиж эхэлсэн

шийдвэрүүд

Г.Санжааханд, ЗГМ сонин

13 СПОРТ КЛУБЭЭР ЭРҮҮЛ МЭНДИЙН ДААТГАЛААРАА

ҮЙЛЧЛҮҮЛЭХ БОЛОМЖТОЙ Эрүүл мэндийн даатгалаар

үйлчлүүлж болох магадлан итгэмжлэгдсэн спорт клубуудын сонгон шалгаруулалтын дүн гарч, улмаар 13 спорт клуб тэнцсэн байна. Улаанбаатар хотод “Голден Жим”-ийн нэг, дөрөв, тавдугаар салбар,“Соёл”, Zaya’s, “Эмпайр”, Gold’s gym, Adrena-lin, зэрэг фитнесс клубууд эрүүл мэндийн даатгалаар хөнгө лөлт-тэй үйлчлэх аж. Харин хөдөө орон нутагт “Макс спиннинг клуб”,

“Титан”, Wise gym, “Максимус”, “Ханан Жим” зэрэг фитнесс клуб иргэдэд үйлчилнэ. Эдгээр спорт клубт Эрүүл мэндийн даатгалын сангаас эхний удаад 60 мянган төгрөг олгох бөгөөд гурван сар 24-өөс доошгүй удаа, нэг удаа хичээллэхдээ нэг цагаас доошгүй хичээллэх боломжтой.

МАЛЧИН, ХУВИАРАА ХӨДӨЛМӨР ЭРХЛЭГЧИД НДШ-ЭЭ НӨХӨН ТӨЛНӨ

Малчин, хувиараа хөдөлмөр эрхлэгчдийн тэтгэврийн даат-галын шимтгэлийг нөхөн төлүүлэх тухай хууль ирэх оны

нэгдүгээр сарын 1-н хүртэл хэрэгжинэ. Уг хуулийн дагуу 1995-2019 оныг дуустал мал малласан болон хувиараа хөдөлмөр эрхэлж байсан иргэд нийгмийн даатгалын шимтгэл төлсөн хугацаа тасарсан тохиолдолд нэг удаа нөхөн төлөх боломжтой. Тухайн иргэд хууль хэрэгжих үед мөрдөгдөж байгаа хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээ болох 420 мянган төгрөгөөс сард 10 хувиар буюу сарын 42 мянган төгрөгөөр тооцож тэтгэврийн даатгалын шимтгэл нөхөн төлнө.

ТАТВАРЫН БУЦААН ОЛГОЛТЫН МАТЕРИАЛЫГ

ИРЭХ САРЫН 15-НЫГ ХҮРТЭЛ АВНА

Хувь хүний орлогын албан татварын хөнгөлөлтөд анх удаа орон сууц худалдан авсан, байшин барьсан, сургалтын төлбөр төлсөн хүмүүс хам-рагд даг. Орон сууцны болон сургалтын төлбөрийн хөнгө-лөлтөд хамрагдах иргэдийн хувьд төлбөр төлсөн гэдгээ нотлох цахим төлбөрийн баримт буюу и-баримт заавал байх ёстойг албаныхан хэлэв. Буцаан олголтод хамрагдах хүсэлтэй иргэдийн баримт материалыг ирэх хоёрдугаар сарын 15-ны хооронд дүүргүүдийн Татварын албанд хүлээн авах аж.

1-5 ДУГААР АНГИЙН СУРАГЧИД ҮДИЙН ХООЛТОЙ

БОЛЛОО Ерөнхий боловсролын сур гуу-

лийн 1-5 дугаар ангийн сурагчдын “Үдийн цай” хөтөлбөр ирэх намраас “Үдийн хоол” болно. Үүнд шаардлагатай хөрөнгийг улсын төсөвт суулгасан бөгөөд жилд дунджаар 65 тэрбум төгрөг зарцуулна гэж тооцож буй.

ӨНГӨРСӨН ОНЫ И-БАРИМТАА ЭНЭ

САРЫН 8-НЫ ДОТОР БҮРТГҮҮЛЭЭРЭЙ

Өнгөрсөн оны НӨАТ-ын буцаан олголтыг 2020 оны хоёрдугаар сард багтаан олгоно гэдгийг Засгийн газар мэдэгдсэн. Гэхдээ буцаан олголтод хамрагдах хугацаа энэ сарын 8-наар тасалбар болгох бөгөөд уншуулж амжаагүй баримтуудаа энэ хугацаанд багтаан уншуулахыг албаныхан сануулж буй юм.

Урьдчилсан тооцооллоор 2019 оны НӨАТ-ын буцаан олголтоор 900 мянга орчим иргэн 139 тэрбум төгрөгийн урамшуулал авахаар байгаа аж. █


ОРОН СУУЦНЫ БОЛОН СУРГАЛТЫН ТӨЛБӨРИЙН ХӨНГӨ ЛӨЛТӨД ХАМРАГДАХ ИРГЭДИЙН ХУВЬД ТӨЛБӨР ТӨЛСӨН ГЭДГЭЭ НОТЛОХ ЦАХИМ ТӨЛБӨРИЙН БАРИМТ БУЮУ И-БАРИМТ ЗААВАЛ БАЙХ ЁСТОЙ.

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | ЦАГ ҮЕ 07 2020.01.03, БААСАН~№001 (1280)

Монголчууд архи даадаггүй ард түмэн

Бараг л бүтэн сарын турш үргэлжилдэг шинэ жилийн баяр ард хоцорч, нэгэн шинэ он гарлаа.

Арванхоёрдугаар сар гарснаас хойш нийт 26 хүн архины гүн хордлогын улмаас нас барсан гэх статистик байна. Мөн 23 хүн осгосон байдалтай амиа алджээ. Гэхдээ энэ бол арванхоёрдугаар сарын 27-ны дүн. Үүнээс хойших баярын оргил өдрүүдэд дахин хэдэн хүн мөнөөх шалтгааны улмаас хорвоог орхисон талаарх мэдээг хараахан нэгтгэж амжаагүй байна. Гэмтэл согог судлалын үндэсний төвд ирж буй хүмүүсийн 20 шахам хувь нь архи, согтууруулах ундаа хэтрүүлэн хэрэглэснээс болж бэртэж, гэмтсэн иргэд байна. Чухамдаа хэд хоног үргэлжилсэн шинэ жилийн баярын үр дүнд 50 гаруй хүн зуурдаар хорвоог орхиж, хэдэн зуугаар тоологдох хүн бэртэж гэмтжээ.

Үндэсний статистикийн хорооны гаргасан мэдээлэлд анхаарлаа хандуулъя. 2018 онд улсын хэмжээнд үйлдвэрлэсэн согтууруулах ундааг хүн амын тоонд хуваан үзвэл нэг хүнд 3.3 литр спирт, 9.2 литр архи, 28.9 литр шар айраг ногдож байна. Үүн дээр гаднаас импортоор авсан барааг оруулан тооцвол жилдээ нэг хүнд 41.4 литр согтууруулах ундаа ногдож байгаа юм. Бид архи, согтууруулах ундаанд гүн гүнзгий живснийг ганц энэ статистик харуулах биз ээ.

Бидний өдөр тутамдаа хэрэглэх согтууруулах ундааны хэмжээ нэмэгдээд байдаг. Гэтэл монголчууд байгалиасаа архи даадаггүй ард түмэн болохыг энэ талын эрдэмтэн, судлаачид сануулж байна. Хэдэн мянганы турш бага градустай шимийн архи ууж ирсэн үндэстэн өндөр градустай барууны архи хэрэглэхээр бие организм нь дийлдэггүй болохыг ЭМЯ-ны хордлогын ерөнхий мэргэжилтэн С.Юндэн хэлсэн. Бие физиологийн

ийм онцлогтой үндэстэн хэрнээ илүү их даварч, шунамхайрч уудаг нь биднийг архины гүн хордлогод хүргэх болжээ.

Ашгүй нэг баяр нь дууслаа гэж санаа амрав уу. Болоогүй ээ, удахгүй цагаан сар гэж үүнээс дутахгүй нүсэр баяр биднийг хүлээж байгаа. Шинэ жилээр хүмүүс ихэвчлэн байгууллагаараа нийлж архиддаг бол цагаан сараар хамаатан саднаараа нийлж ууна. Уг нь ахмад настныхаа амар мэндийг эрэх, өвлийг өнтэй давснаа тэмдэглэх гүн гүнзгий утга учиртай, уламжлал, ёс заншлаа дээдэлсэн сайхан баяр боловч бид л болсон хойно хавтгай архидалт болгож хувиргахаа хэнээс ч дутахгүй мэднэ. Энэ үеэр чухам хэдэн хүн архины хордлогод орж, хэдэн хүн гэмтлийн эмнэлгийн үүд сахих бол гэхээс яс хавталзана. Уг нь баяр ёслолоо зөв сайхан тэмдэглээд сурчихвал хэн хэндээ хэрэгтэйсэн. Гэвч бидний тэмдэглэдэг баяр улам олон болж, уух шалтаг тэр хэрээр нэмэгдсээр байгаад харуусал төрөх юм. █

НЭГ ХҮНД НОГДОХ СОГТУУРУУЛАХ УНДАА

Үйлдвэрлэл Импорт

3.3 литр

9.2 литр

28.9 литр

1.0 литр

2.3 литр

Спирт

Архи, дарс

Шар айраг

Эх сурвалж: ҮСХ

Г.Баярсайхан, ЗГМ сонин

ЭМЯ-ны хордлогын ерөнхий мэргэжилтэн, доктор, про-фессор С.Юндэнтэй монгол-чуудын архины хэрэглээний талаар ярилцлаа.

-Архины гүн хордлого гэж юу вэ?

-Хүний цусан дахь спиртийн агууламж 2.5-аас дээш хувьд хүрвэл архины гүн хордлого гэнэ. Харин хувь нь гурваас дээш бол нас барах хэмжээний тун гэж үздэг. Архины гүн хордлогод орсон хүний нойр булчирхай, элэг зэрэг эрхтэн маш хүндээр гэмтдэг. Нойр булчирхай хайлснаас болж нас барах аюултай. Мөн зүрх судасны удирдлагын төвийг алдагдуулна. Элэг, бөөрний хавсарсан дутагдалд хүргэх тохиолдол ч бий. Нэг ёсондоо шээс гарахаа болино гэсэн үг. Энэ бол спиртний амь насанд шууд заналхийлэх аюул. Үүнээс гадна урт хугацаанд, аажимдаа хүнийг үхэлд хүргэх маш олон тохиолдол бий.

Ер нь спирт хүний биед ороод спирт чигээрээ бай-даг гүй, маш олон төрлийн хортой бодис болон хувирдаг. Хүчил, шүлтийн тэнцвэр алдагдаж, бодисын солилцоо зогссоноос болж нас барах аюултай. Мөн тархины саажилт зэрэг маш олон өвчин архинаас улбаалан бий болж байна.

-Насанд хүрсэн хүн хэдий хэр архи уувал таны хэлсэн гүн хордлогын хэмжээнд хүрэх бол?

-Тухайн хүний биеийн онцлогоос л шалтгаална. Бүтэн өдрийн турш 750 грамм архи уувал хоёр хувьд очих тохиолдол бий. Мөн суурин дээрээ 500 грамм архи уухад гүн хордлогын хэмжээнд очно. Дунд сургуулиа төгссөн хүүхэд 300 грамм архи уугаад шууд нас барсан тохиолдол ч бий.

Ер нь монголчууд архи даах чадвар бага ард түмэн шүү дээ. Энэ тал дээр европчуудтай харьцуулалтгүй. Үндэстний онцлог гэх юм уу даа.

-Архи даах чадвар бага гэдгээ дэлгэрэнгүй тайлбар-лаж өгөхгүй юу?

-Хүний биед архийг хоргүй-жүүлдэг хоёр төрлийн фер-мент байдаг. Гэтэл энэ фер-мент монголчуудад тун бага байдаг. Монгол эмэгтэйд бараг байхгүйтэй адил.

Орос улс бий болоод хамгийн багадаа 1000 жил өнгөрсөн байх. Тэд энэ олон жилийн турш улаан буудайгаар исгэсэн, градус өндөртэй архиа уусаар байгаад бие организмд нь дасал болсон. Харин монголчууд нүүдлийн мал аж ахуй эрхлэн аж төрсөн сүүлийн 2-3 мянган жилд дандаа шимийн архи уудаг байсан. Энэ бол градус бага, малын сүүнээс гаргаж авдаг болохоор хоруу чанар багатай. Улаан буудайгаар исгэсэн градус өндөр архийг сүүлийн 100 хүрэхгүй жил л хэрэглэлээ шүү дээ. Гэтэл хэдэн мянганы турш зөөлөн архи хэрэглэж

дадсан хүмүүс ийм архи уухаар бие махбод, физио ло-гийн хувьд дасах-гүй байгаа юм.

Тэгээд ч монгол хүний элэгний хор гүйжүүлэх чад вар бусад улс үндэстэнтэй х а р ь ц у у л а х а д бага гэдэг нь

судалгаагаар тогтоогдсон байдаг. Зарим хүн архи уухаар нүүр нь час улаан болдог доо. Энэ бол архи муу дааж байгаагийн шинж.

-Архины зохистой хэрэглээ гэж ямар хэмжээг хэлэх вэ?

-Архи хүний биед их, бага хэмжээгээр орсон л бол хордуулж байдаг. Тиймээс зохистой хэрэглээ гэж ярих нь буруу юм. Ялангуяа хэвлэл мэдээллийнхэн архины зохистой хэрэглээ гэж ярьж, бичиж огт болохгүй. Цусан дахь спиртийн хэмжээ нэг хувьд хүрвэл хөнгөн зэргийн согтолт гэж үздэг. Гэхдээ энэ бол хөнгөн зэргийн согтолт биш, хөнгөн зэргийн хордлого юм. █

Хүний биед архийг хоргүйжүүлдэг хоёр төрлийн фермент байдаг. Гэтэл энэ фермент монголчуудад тун бага байдаг

Дунд сургуулиа төгссөн хүүхэд 300 грамм архи уугаад шууд нас барсан тохиолдол ч бий

ҮЙЛДВЭРЛЭСЭН БОЛОН ИМПОРТООР АВСНЫГАА ОРУУЛАН ТООЦВОЛ НЭГ МОНГОЛ ХҮНД 41.4 ЛИТР СОГТУУРУУЛАХ УНДАА НОГДОЖ БАЙНА.

ЗГМ: ТОДРУУЛГА

С.Юндэн: Цусан дахь спиртийн агууламж 2.5-аас дээш хувьд хүрвэл архины

гүн хордлого гэж үздэг

Зарим хүн архи уухаар нүүр нь час улаан болдог. Энэ бол архи муу дааж байгаагийн шинж.


| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ08 2020.01.03, БААСАН~№001 (1280)

ЗГМ: ТОВЧХОН

АРИЛЖААМонголын Хөрөнгийн бирж даваа гарагийн үнэт цаасны арилжаагаар 23 компанийн 254,330 ширхэг хувьцаа арилжлаа. Энэ өдөр есөн компанийн хувьцааны ханш өсөж, 14 компанийнх буурав.

ИНДЕКС

0.67 Хувь. ТОП 20 индекс 0.67 хувиар буурч, зах зээлийн үнэлгээ 2.6 их наяд төгрөг боллоо.

ДУУДЛАГА ХУДАЛДАА

24 Сая ам.доллар. Гадаад валютын дуудлага худалдаагаар төв банк 24 сая ам.долларыг ялгаатай ханшаар зах зээлд нийлүүллээ.

УУЛ УУРХАЙ

14.3 Сая тонн. “Эрдэнэс Тавантолгой” компани өнгөрсөн онд нэг тэрбум ам.долларын борлуулалтын орлоготой ажиллав. Тус компани 14.3 сая тонн нүүрс экспортолж, улсад 660 тэрбум төгрөгийн татвар, хураамж төвлөрүүлж, нэг их наяд төгрөгийн цэвэр ашигтай ажиллажээ. 2019 онд 16.1 сая тонн нүүрс олборлоод байгаа нь 2018 оны мөн үетэй харьцуулахад таван сая тонноор давуулжээ.

ОЮУТОЛГОЙ

94 Хувь. “Оюутолгой” компанийн нийт ажиллах хүчний 94 хувийг монгол иргэд бүрдүүлж байна.

ТӨСӨВ

538 Тэрбум төгрөг. Ирээдүй өв сан 538 тэрбум төгрөгийн хуримтлалтай болжээ.

ӨР

55 Хувь. Засгийн газрын өр ДНБ-ий 55 хувьтай тэнцэж байна. Манай улсын гадаад зах зээлээс босгосон өндөр дүнтэй бондуудын өр төлбөр барагдуулах хугацаа ирэх оноос эхэлнэ.

ЭДИЙН ЗАСАГ

Алтны тушаалт 30 орчим хувиар буурч, 15.2 тонн боллоо

Алт тушаалт 2013-2018 он хүртэл буюу таван жилийн хуга цаанд тасралт-гүй өсөж, жилийн

өмнө 22 тоннд хүрч байв. Энэ нь ойролцоогоор 700 орчим сая ам.доллар. Тэгвэл 2019 онд алтны тушаалт 30 орчим хувиар буурч, дөнгөж 15.2 тонн боллоо. Ам.доллар 2730 төгрөг давсан их сорилтын жил валютын нөөцөө ахиулах төлөвлөгөөнд ийнхүү шинэ ээдрээтэй нөхцөл байдал үүсэв.

Өнгөрсөн онд 16 тонн алт худалдан авах таамаг төв банк дэвшүүлсэн. Гэвч төсөөлөл, бодит байдал нэг тонн алтаар зөрлөө. Алт тушаалт валютын нөөцөө 4.2 тэрбум ам.долларт хүргэх найдвар болж байсан. Гэвч алтны тушаалт эрс хумигдсанаар валютын ханшийн өсөлтийг цаашид сааруулахад улам зүдэргээтэй болж эхэллээ. 2018 онтой харьцуулахад алтны тушаалт биет хэмжээгээр 6.7 тонноор буурсан бөгөөд энэ оны төлвийг төв банк 16 тонноор төсөөлөв. Гэтэл олон улсын зах зээлд ам.доллар даллах хамгийн өндөр үнийн өсөлттэй таваар алт болоод байдаг.

Bloomberg-ийн мэдээлснээр, нэг унци алт даваа гарагт 1523 ам.долларт хүрлээ. Ашигт малтмал нөөц ашигласны төлбөрийн эрх зүйн орчны тодорхой бус байдлаас үүдэж 2019 оны эхний саруудад алтны тушаалт огцом буурсан. Өнгөрсөн оны хувьд алтны тушаалт сард нэг тонноос дорвитой хэтрэхгүй

Валютын нөөцийг өсгөдөг орлогын суваг улам нарийслаа

2019 ОНД АЛТНЫ ТУШААЛТ 30 ОРЧИМ ХУВИАР БУУРЧ, ДӨНГӨЖ 15.2 ТОНН БОЛЛОО. АМ.ДОЛЛАР 2730 ТӨГРӨГ ДАВСАН ИХ СОРИЛТЫН ЖИЛ ВАЛЮТЫН НӨӨЦӨӨ АХИУЛАХ ТӨЛӨВЛӨГӨӨНД ИЙНХҮҮ ШИНЭ ЭЭДРЭЭТЭЙ НӨХЦӨЛ БАЙДАЛ ҮҮСЭВ.

Б.Баяртогтох, ЗГМ сонин

тэр хэрээр бий болдог. Тиймээс ч эргэн сануулахад, 2012 онд алтны нөөц ашигласны төлбөрийг бууруулж, өсөн нэмэгдэх татваргүй болгосноор алт тушаалт 2018 он хүртэл өссөн билээ.

Харин 2019 оноос хуулийн үйлчлэх хугацаа дуусгавар болсноор алт тушаалт эргэн буурч, алтны худалдаа далд хэлбэрт шилжсэн талаар холбогдох хууль, хяналтын байгууллагынхан өнөө мэдээлж буй. Эдийн засгийг тогтворжуулах нэг тулгуур нь алтны тушаалт. Үр ашгаа өгсөн хуулийн хугацаа 2018 оноор эцэс болсноор дахиад л валютын нөөцөө хэрхэн нэмэх талаар арга мухардахад хүрээд байна. Гадаадын шууд хөрөнгө оруулалт сэргээгүй, “Оюутолгой” төслөөс өөр тодотгох мега төсөл байхгүй энэ үед валютын нөөцийг өсгөдөг нэг орлогын суваг улам нарийсах болов. █

БНХАУ-ын төв банк заавал байлгах нөөцийн хувь хэмжээг бууруулах замаар арилжааны банкнуудад очих хямд эх

үүсвэрийг нэмэгдүүлэх гэж байна. Энэ нь 2020 онд эдийн засгийн өсөлтөө дэмжих алхам аж. БНХАУ-ын төв банкны мэдэгдлийг харвал, арилжааны банкнуудын заавал байлгах

нөөцийн хувь хэмжээг даваа гарагаас 50 суурь нэгжээр буурууллаа. Өөрөөр хэлбэл, санхүүгийн системд 115 тэрбум ам.долларын санхүүжилт орж ирэх юм. Ингэснээр

бизнесүүдэд олгох зээлийн хүү буурна гэж үзэж байна. Одоогоор тус улсын томоохон банкнуудын заавал байлгах нөөцийн хувь хэмжээ 13, жижиг банкнуудынх 11 хувь байна. █

ХӨРШ

Хятадын төв банк заавал байлгах нөөцийн хувь хэмжээг буурууллаа

Н.Номин-Эрдэнэ, Шинжээч

9 11

11

“Саарал жагсаалт”-аас гарахын тулд Монгол Улс юу хийснээ тайлагнах цаг ойртлоо

“Оюу толгой”-н татварын болон санхүүгийн тайлагнал манай талд илүү тодорхой болно

Шинэ оны эхээр хувьцаа, үнэт цаасны үнэ өсөв

Япон оргодол Гоны асуудлаар Ливантай хэлэлцэх арга хайж байна 10

байлаа. Зарим сард нэг тонноос буурч байв. Үүнээс гадна ашигт малтмалын зарим лицензийг Засгийн газар хүчингүй болгосон нь алтны салбарт илүүтэй мэдрэгдсэн билээ. Эдгээр нь алтны тушаалт 30 гаруй хувиар буурах нэг үндэслэл болов.

Мөн хариуцлагатай уул уурхайн үндсэн үйл ажиллагааг сахин ажиллаж чадаагүй зарим компанийн ослын шалтгаанаас

болж алтны салбарын нэр хүнд бүхэлдээ багагүй уруудсан билээ. Төв банк валютын нөөцийг бүрдүүлэх гол эх үүсвэр нь алт тушаалт гэж үзэж буй. Алтны үнэ өнгөрсөн онд дэлхийн зах зээлд эрчимтэй өссөн ч дотоодод алт тушаалтын үзүүлэлт тааруу дүнтэй гарав. Эдийн засаг хүнд жилүүдэд амь тариа болдог алтны нөөц нэмэгдвэл төгрөгийн ханшийн уналтыг зогсоох боломж


ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | ЭДИЙН ЗАСАГ 2020.01.03, БААСАН~№001 (1280) 09

Б.Мөнх-Эрдэнэ, ЗГМ сонин

“Саарал жагсаалт”-аас гарахын тулд Монгол Улс юу хийснээ тайлагнах цаг

ойртлооМөнгө угаахтай холбоотой дорвитой хэргүүд дотор төрийн албанд нүүрлэсэн авлигын гэмт

хэрэг голлож буй

Монгол Улсын эдийн засаг, бизнесийн орчинд түгсэн 2019 оны онцлох муу мэдээ гэвэл

яах аргагүй “Саарал жагсаалт”. Олон улсын санхүүгийн хориг арга хэмжээнд манай улс дахин орсныг албан бусаар мэдэгдэх тэр мөчөөс хойш ам.долларын ханш зах зээлд хэдэнтээ өөрчлөгдөж, хөрөнгө оруулалтын орчин богино хугацаанд хүчтэй гэгч нь доргиод авсан. Тэр нөлөө одоо ч үргэлжилсээр. Мөнгөн гуйвуулга, олон улсын төлбөр тооцоонд хүртэл ээлжит сорилт, саад бэрхшээл тулгарч, энэ болгоны зардал, хураамж даруй тэр хэрээр нэмэгдсэн билээ.

Олон улсын санхүүгийн гэмт хэрэгтэй тэмцэх байгууллага / FATF/-ын бидэнд өгсөн дээрх сануулга өмнө олсон муу нэрээ улам бататгах, дэлхий нийтэд Монгол Улс санхүүгийн хариуцлагагүй гэдгийг илчлэх мэт цочир мэдээ байсан. Өмнө нь 2013 онд бид “Саарал жагсаалт”-д орж, 2014 онд үүнээс арай гэж гарч байв. Тэгвэл дахин уг жагсаалтаас гарах эсэхээ шийдэх тоолуур хэдийн гүйгээд эхэлсэн билээ. Ерөнхий сайд захирамж гаргаж, Монгол Улсыг уг жагсаалтаас гаргах ажлын хэсэг байгуулж, үүнийг Сангийн сайдаар ахлуулсан. Нийт долоон хуульд өөрчлөлт оруулахаар ажлын хэсэг санал гаргаснаа 2020 оны өмнө Сангийн сайд мэдэгдсэн. Тэгвэл энэ сарын 20-нд олон улсын байгууллагын хамтарсан группийн хурал Бээжинд болох бөгөөд үүнээс өмнө Монгол Улс тайлангаа өгөх ёстой болоод байна. Үүний дараа хоёр болон тавдугаар сард болох FATF-ын хуралд тайлангаа тавихаар байгаа аж. Бидэнд муу үнэлгээгээ сайжруулах жил хүрэхгүй хугацаа үлдлээ.

2021 он гэхэд дээрх жагсаалтаас гарч чадахгүй бол “Хар жагсаалт” хамгийн ойрхон байна. Бидэнтэй хамт “Саарал жагсаалт”-д Исланд, Зимбабве аль аль нь тааруу үнэлгээ авсан үзүүлэлтээ сайжруулахаар ажиллаж эхэлснээ олон улсад хүртэл зарлаж буй. Харин манай улс төв банк, Санхүүгийн зохицуулах хорооны дарга нартаа хариуцлага тооцож, албан тушаалаас нь чөлөөлснийг эс тооцвол одоогоор дорвитой өөрчлөлт өнгөрсөн хоёр сарын хугацаанд гаргаж чадсангүй.

Төв банкны шинэ ерөнхийлөгч Б.Лхагвасүрэн энэ онд анхаарч ажиллах гурван чиглэлээ тодорхойлжээ. Үүний нэг нь дээрх санхүүгийн хориг арга хэмжээнээс богино хугацаанд гарах тухай байв. Тодруулбал, Олон улсын

санхүүгийн гэмт хэрэгтэй тэмцэх байгууллагын “Саарал жагсаалт”-аас ирэх онд багтан гарах зорилтыг хэрэгжүүлнэ гэжээ.

УИХ-ын Хууль зүйн байнгын хорооны пүрэв гарагийн хуралдаанаар “Саарал жагсаалт”-тай холбоотой хэд хэдэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт

оруулах эсэх асуудлыг хэлэлцэх байсан ч хойшлов. Хууль тогтоох дээд байгууллага ийнхүү улс орны амин чухал асуудалд цалгардуу хандах аж. Мөнгө угаах болон терроризмыг санхүүжүүлэхтэй тэмцэх тухай хууль, Нягтлан бодох бүртгэлийн тухай хууль, Санхүүгийн

зохицуулах хорооны эрх зүйн байдлын тухай хууль, Эрүүгийн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн төслийг өчигдөр хэлэлцэх ёстой байв.

УИХ-ын дарга Г.Занданшатар FATF-т захидал бичиж, төрийн зүгээс уг асуудалд онцгой анхаарч ажиллахаа хүртэл уламжилсан ч бодит байдал унтаа хэвээр байна. “Сааралт жагсаалт”-руу ороход Засгийн газрын яам, агентлаг, тэдний идэвх санаачилга тааруу байсан нь ихээхэн нөлөөлсөн. Бидэнд

“Саарал жагсаалт”-руу орж болзошгүй тухай анхааруулга ирснээс хойш гүйцэтгэл дутуу 20 зөвлөмжөөс 16-г нь, хэрэгжилтийн 11 үзүүлэлтээс долоог нь манай улс богино хугацаанд ахиулжээ. Гэсэн хэдий ч дөрвөн үзүүлэлт хоцрогдолтой хэвээр.

Мөнгө угаахтай холбоотой дорвитой хэрэг шийдэгдээгүй, банк бусын салбарт хяналт шалгалтын хүч дутмаг, нягтлан бодогчдын институт зэрэг мэргэжлийн байгууллагуудад эрсдэлийн үнэлгээ хийдэггүй, Хойд Солонгос буюу үй олноор хөнөөх зэвсэгтэй улстай хөдөлмөрийн харилцаатай байгаа,

зэвсэг техник наймаалсан зэрэг нь манай улсыг хойш татахад хүргэсэн. Мөнгө угаахтай холбоотой дорвитой хэргүүд дотор төрийн албанд нүүрлэсэн авлигын гэмт хэрэг голлож буй. FATF мөнгө угаахтай тэмцэх чиглэлээр хяналт шалгалт явуулах эрх бүхий байгууллагын үйл ажиллагааг сайжруулах, мөнгө угаах мөрдөн шалгах үйл ажиллагааг эрчимжүүлэх, прокурорт шилжүүлж, шүүхээр шийдвэрлэсэн хэргийн тоог нэмэгдүүлж, үр дүн гаргахад дэвшил гаргаж ажиллахыг зөвлөсөн удаатай. Харин бид мэлхийн хурдаар урагшлах аж. █


Дэлхийн хамгийн том нүүрсний компани Coal India-ийн нүүрсний нийлүүлэлт зургаан жилийн хугацаанд анх удаа буурлаа. 2019 оны нийлүүлэлт өмнөх оныхоос 3.8 хувиар буурч, 580.8 сая тонн хүрчээ.

Цахилгаан станцуудын эрэлт буурсан учир нийлүүлэлт нь багассан байна. Мөн 2019 оны эхээр үертэй байсан нь нүүрсний олборлолтод

сөргөөр нөлөөлжээ. Coal India нь Энэтхэгийн нүүрсний олборлолтын 80 гаруй хувийг дангаараа эзэлдэг. 2019 онд Энэтхэгт нүүрснээс гарган авсан эрчим хүчний гарц сүүлийн 14 жилийн хугацаанд анх удаа буурчээ.

Нийт цахилгааныхаа 70 орчим хувийг нүүрсний цахилгаан станцууд нь үйлдвэрлэж байна. Энэ нь нүүрснээс татгалзаж

эрчим хүчний цэвэр эх үүсвэр ашиглах дэлхий нийтийн хандлага Энэтхэгт ч мөн илэрч байгаатай холбоотой аж. Бороо их орж байгаагийн улмаас усан цахилгаан станцуудын гарц нэмэгджээ.

Үүний зэрэгцээ Энэтхэгийн аж үйлдвэрийн салбарын нүүрсний хэрэглээ ч мөн татарч байгаа юм байна. █

Coal India-ийн нүүрсний нийлүүлэлт зургаан жилийн хугацаанд анх удаа

буурлаа

Энэ сарын 20нд олон улсын байгууллагын хамтарсан группийн хурал Бээжинд болох бөгөөд үүнээс өмнө Монгол Улс тайлангаа өгөх ёстой болоод байна.

УУЛ УУРХАЙ

ДЭЛХИЙН ЗАХ ЗЭЭЛИЙН ГОЛЛОХ

ИНДЕКСҮҮД

ДОТООДЫН ЗАХ ЗЭЭЛИЙН ГОЛЛОХ

ИНДЕКСҮҮД

Nasdaq Composite

АПУ ХК

ГОВЬ ХК

8,972.60

635.18

270

8,924.96

602.26

272.09

Өдөр 0.30% Сар Жил



10.00

XI.05

XI.10

12.00

XI.20

XI.25

14.00 15.00

XII.16

I.2

KOSPI

2,170.25

2,175.17


09.00 11.00 13.00 15.00

FTSE 100 Index

7,493.447,612.20


08.00 10.00 12.00

NIKKEI 225

23,637.72

23,656.62


09.00 11.00 13.00 15.00

Hang Sang Index

27,687.7627,871.35


10.00 12.00 14.00 16.00

| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ10 2020.01.03, БААСАН~№001 (1280) ЭДИЙН ЗАСАГ

"Кэй Пи Эм Жи Такс" татварын мэргэшсэн зөвлөх компанийн Гүйцэтгэх захирал Д.Энхсайхантай энэ оны эхнээс мөрдөгдөж эхэлсэн татварын шинэ хуулийн талаар ярилцлаа.

-Нэгдүгээр сарын 1-нээс татварын шинэчлэл хэрэг жиж эхлээд байна. Энэ удаагийн шинэчлэлээр үндэстэн дамнасан компаниудын татварын ил тод байдлыг хангах, олон улсын татварын харилцаанд тулгуур-лаж тайланг нээлттэй авах гэх мэтчилэн олон боломжийг бүрдүүлж байгаа. Уг зохицуулалт манай дотоодын компаниудад хэрхэн нөлөөлөх бол?

-Энэ удаагийн татварын шинэч-лэлийн амин чухал өөрчлөлт нь олон улсын татварын системтэй холбоотой шинэлэг зохицуулалт юм. 2013 оноос эхлэн Их 20 болон OECD (Эдийн засгийн хамтын ажиллагаа, хөгжлийн байгууллага)-ын санхүүгийн хороо хамтран татварын суурийг бууруулах замаар татвараас зайлсхийхийн эсрэг хөтөлбөрийг хэрэгжүүлсэн. Энэ нь үндэстэн дамнасан компаниуд өндөр ашгаа татвар багатай бүс рүү шилжүүлэхийн эсрэг арга хэмжээ юм. Үүнтэй холбоотой АНУ хүртэл арга хэмжээ авсан. Тухайлбал, ААНОАТ, ХХОАТ-ыг 2017 онд буулгаж байсан. Манай улс ч гэсэн энэ хөтөлбөрт нэгдэн орж байгаа юм. Өмнө нь буюу 2012 онд

“Оюу толгой”-н татварын болон санхүүгийн тайлагнал манай талд илүү тодорхой болно

OECD-гээс манай улсын татварын ил тод байдал хангалтгүй гэж үзээд саарал жагсаалтад оруулж байсан. Энэ удаагийн татварын шинэчлэлийн гол өөрчлөлт нь үнэ шилжилттэй холбоотой өөрчлөлт.

Энэ тайланг үндэстэн дамнасан корпорацийн Монгол дахь салбар компани гаргах ёстой. Дээр нь BEPS буюу татварын суурийг бууруулж, үнэ шилжүүлэхийн эсрэг арга хэмжээний дагуу үнэ шилжилтийн ерөнхий тайлан, дотоод үнэ шилжилтийн тайланг компаниуд гаргахаар болсон. Манай том татвар төлөгчид буюу зургаан тэрбумаас дээш татвар ногдуулах компаниуд, дээр нь гадаадын хөрөнгө оруулалттай аж ахуйн нэгжүүд, мөн Монгол Улстай мэдээлэл солилцдоггүй улсад байгаа аж ахуйн нэгжүүдтэй бизнесийн харилцаанд орсон компаниуд энэ хоёр тайланг гаргана. Дээр нь үнэ шилжилтийн жилийн тайлан гэж бий. Үүнийг сая дурдсанаас бусад бүх аж ахуйн нэгж гаргах үүрэгтэй болж байгаа.

-Оюутолгой төсөлтэй хол-боотой татварын ойлгомжгүй байдалд энэ хуулийн хэрэгжилт яаж нөлөөлөх бол. Монголын татварын байгууллагаас тус компанид тавьсан татварын акт бий. Тухайн үеийн ам.долларын ханшаар авч үзвэл 150 орчим сая ам.долларын татварын маргаан одоо хүртэл шийдэгдээгүй байгаа. Энэ байдал яваандаа ойлгомжтой болох нөхцөл бүрдэх үү?

-Rio Tinto бол хувьцаат компани. Хүмүүсийн хэлдгээр тунгалагшсан компани шүү дээ. Энэ татварын шинэчлэлээр орж байгаа саяын тайлангийн асуудал “Оюутолгой”-н татва рын болон

санхүүгийн тайлагнал, Монголын татварын байгуул лага, тус төслийн гэрээнд хяналт тавьдаг Монголын талын субьектэд илүү тодорхой болох нөхцөлийг бүрдүүлнэ.

-Аль ч улсад компаниуд бага татвар төлөхийг л боддог. Ши-нэч лэлийг харж байхад жижиг, бичил компаниудын тайланг их хялбар болгож байгаа. Том ком-паниуд зарим талаар бизне сээ хуваах гэх мэт эрсдэл бий юу?

-Энэ хуулиар татварын хял-бар чилсан тайлангийн систем бий болж байна. 50 сая төг-рөгөөс доош борлуулалтын ор логотой компаниудын хувьд татварт ногдуулах суурь нь нэг л хувь. Нэгэнт зах зээлд хөлөө олчихсон компани энэ жижиг зүйл рүү зүтгээд байхгүй болов уу. Тухайлбал, 50 тэрбумын орлоготой компани 50 саяар хэд тасдах билээ, ямар ч боломжгүй. Хоёрдугаарт татварыг бууруулах зорилгоор бүтэц зохион байгуулалтаа өөрчилбөл татвараас зайлсхийхийн эсрэг ерөнхий дүрмийн дагуу нөхөн ногдуулалтын акт үйлдэх боломж татварын байгууллагад бий.

-Хувийн хэвшлийнхний хэлж байгаагаар татварын хувь хэм жээнээс илүү татвар ойл-гомжтой байх нь чухал байдаг. Татварын шинэ хуульд аль аль талаас нь тайл барлачих эрсдэлтэй зүйл, заалт байна уу?

-Өмнөх хууль дээр татвар ног-дуулах орлогыг тодорхойлох, хүлээн зөвшөөрүүлэх, тэр нь татвар ногдуулох орлогоос хасагдах зардлыг тогтоох нь учир дутагдалтай байсан. Яг одоо мөрдөгдөж байгаа хуулиар татвар ногдуулах орлогоос хасагдах зардлыг маш нарийн тоочоод биччихсэн. Дээр нь татвар ногдуулах орлогыг зөвшөөрөхдөө нягтлан бодох бүртгэлийн олон улсын стандарт барих юм уу, эсвэл мөнгөн сууриа тооцох уу гэдэг тодорхойгүй байсан. Харин энэ хуулиар их тодорхой болсон. Тухайлбал, зардал нь татвар ногдуулах орлоготой шууд холбогдож гарсан байх ёстой. Мөн ибаримтаар баталгаажсан, татвар төлөгчөөс бодитой гарчихсан зардал байвал тухайн зардлыг шууд хасна.

-Энэ хуулийн шинэчлэлээр нэг талаас жижиг дунд бизнес эрх-

лэгчийг дэмжих, нөгөө талаас улсын орлогыг бууруулж бол-зошгүй гэсэн дүгнэлтүүд байна. Харин та ямар дүгнэлт өгч байна вэ?

-ААНОАТ-аар том татвар тө-лөгч дийн татварын хэмжээ буурсан. Яагаад гэвэл одоогийн хуулиар татвар ногдох зөвшөө-рөгдөх орлогоос уг орлогыг олох-той холбогдож гарсан, татварын хуулиар зөвшөөрөгдөж гарсан зардлыг хасаад цаана нь үлдэж байгаа нь гурван тэрбум төгрөг хүрэхгүй байвал 10 хувийн татвар ногдуулдаг байсан. Харин гурван тэрбумаас дээш байвал тэр хэсэгт нь 25 хувийн татвар мөн ногдуулж байсан. Үүний суурийг хоёр дахин өсгөөд зургаан тэрбум төгрөг хүртэл байвал 10, түүнээс дээш гарвал 20 хувь гэж байгаа.

-Үүн дээр экспортыг нэмэг-дүүлэх зорилгоор гадаад улсад төлсөн татварыг хасаж тооцно гэсэн байгаа. Давхар татвар төлдөг байдал өмнө нь хэр их байсан юм бол?

-Энэ бол шууд экспортыг дэмж-сэн гэхээсээ татварын давхард-лыг арилгаж байгаа юм. Гэхдээ Мон голд хасагдах хэмжээ нь Монголын татварын хуулиар ногдуулж байгаа хэмжээнээс хэтрэхгүй байх ёстой. Монгол Улс өнөөдөр 26 улстай давхар татварын гэрээтэй. Тэр улсуудтай л татварын дав хардлыг арилгах асуудал яригдаад байдаг. Тий-мээс Засгийн газар Татварын захиргааны журмаар мэдээлэл солилцох олон талт конвенцид сая нэгдсэн. Ингэснээр дэлхийн 120 гаруй оронтой мэдээ лэл солилцоно гэсэн үг. Энэ нь зөвхөн 26 бус дэлхийн 120 гаруй оронтой давхар татварыг хөнгөлөх нөхцөл бүрдэж байгаа юм. █

Т.Элиса

Нийслэлийн Баянгол дүүргийн Эрүүл мэндийн төв байрны хоол үйлдвэрлэлийн зориулалттай талбай түрээслэгчийг сонгон шалгаруулах тухай

Түрээслэх талбайн хэмжээ: 72м2

Баянгол дүүргийн Эрүүл мэндийн төв нь эрх бүхий сонгон шалга-руулалтад оролцогчдоос Баянгол дүүргийн Эрүүл мэндийн төв байрны эмнэлгийн хоол үйлдвэрлэлийн зориулалттай талбай түрээслэгчийг (аж ахуйн нэгж) сонгон шалгаруулах тухай битүүмжилсэн материал ирүүлэхийг урьж байна.

Сонгон шалгаруулалтад оролцогч нь дараах шаардлагыг хангасан байна. Үүнд:1. Аж ахуйн нэгжийн гэрчилгээ (нотариатаар баталгаажуулсан байх)2. Хоол үйлдвэрлэлийн чиглэлээр холбогдох зөвшөөрлийг ирүүлэх)нотариатаар баталгаажуулсан байх)3. Ажлын туршлагын талаарх танилцуулга (сүүлийн 1 жилийн хугацаанд хоол үйлдвэрлэлийн чиглэлээр тасралтгүй үйл ажиллагаа явуулсан байх, сүүлийн 2 жилийн хугацаанд ижил

төстэй үйл ажиллагаа явуулж байсан талаар танилцуулга, мэдээлэл, нотолгоо болгон гэрээний хуулбар ирүүлэх)4. Тухайн чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулах чадварыг тодорхойлсон эргэлтийн хөрөнгө, үйл ажиллагаа эрхлэхэд шаардагдах тоног төхөөрөмжийн жагсаалт, түүний техникийн үзүүлэлт, бусад мэдээлэл, санхүүгийн чадавхыг нотолсон баримт (дансны хуулга, авах боломжтой зээлийн тодорхойлолт гэх мэт), сүүлийн 1 жилийн санхүүгийн тайлан (Хөрөнгийн баталгаа нь банк болон бусад иргэн хуулийн этгээдэд барьцаалуулсан хөрөнгө байж болохгүй), ажилчдын нийгмийн даатгалын шимтгэл төлөлтийн тайлан5. Түрээслэх эд хөрөнгийг эзэмших, ашиглах тухай үндэслэлтэй хийсэн төсөл, төсвийн тооцоолол6. Шүүхийн шийдвэрээр өргүй тухай хүчинтэй тодорхойлолт7. Хоол үйлдвэрлэлийн үйл ажиллагааг явуулах ажиллах хүчний талаарх мэдээлэл нь тухайн үйл ажиллагаанд ажиллах хүчний талаар мэдээлэл байх , холбогдох мэргэжлийн үнэмлэх/нотариатаар баталгаажуулсан байх/, туршлагын талаарх мэдээлэл, эрүүл мэндийн шинжилгээний хүчин төгөлдөр дэвтэр, нийгмийн даатгалын шимтгэл төлөлтийн дэвтэр, холбогдох мэдээлэл, албан тушаалд томилогдсон хэсгийн мэдээлэл, хөдөлмөрийн гэрээ8. Эмнэлгийн хоол үйлдвэрлэл, нийтийн хоол үйлдвэрлэлийн үлгэрчилсэн зурагтай хоолны цэс, технологийн карт болон

үзүүлэх боломжтой бусад үйлчилгээний талаарх мэдээлэл, үнийн санал9. Харьяа нийгмийн даатгалын хэлтсээс нийгмийн даатгалын шимтгэлийн өргүй тухай тодорхойлолт эх хувиар10. Хоол үйлдвэрлэл үйлчилгээнд Эрүүл мэндийн сайдын 2018 оны 16 дугаар тушаал, MNS 5991:2009, MNS CAC/RCP 39:2011, MNS 4946:2005 стандарт, Монгол улсын стандарт MNS 5095:2017 “Нэгдсэн эмнэлгийн бүтэц, үйл ажиллагаа” 14.2 дах заалт “Хоол үйлдвэрлэл шим тэжээлийн үйлчилгээ” болон холбогдох бусад хууль дүрэм, стандартыг мөрдөж ажиллах чадамжтай болохоо тодорхойлох11. Түрээслэх талбайн м2-ын үнийн санал (Доод үнийн дүн 10.000 төгрөг)12. Материалыг 2020 оны 01 дүгээр сарын 24-ний өдрийн 10:00 цагаас өмнө битүүмжлэн ирүүлнэ. Материалын нээлтийг 2020 оны 01 дүгээр сарын 24-ний өдрийн 10:30 цагт зохион байгуулна. Хугацаа хоцорсон материалыг хүлээн авахгүй.

Материал хүлээн авах хаяг:Улаанбаатар хот, Баянгол дүүрэг, 18-р хороо,

Жалханз Хутагт Дамдинбазарын гудамж,Баянгол дүүргийн Эрүүл мэндийн төв

Холбоо барих утас: 365036

ТЕНДЕРИЙН УРИЛГА

Татвар ногдуулах орлогоос зардлыг нарийн тусгасан дэлхийн 120 гаруй оронтой давхар татварыг хөнгөлөх нөхцөл бүрдлээ


илрэл боллоо. Карлос Гоны Японоос хэрхэн

ор го сон, өдгөө хаа байгаа талаар нарийн тодорхой мэдээ лэл засгийн газарт одоо ч хангалт-

гүйг нэрээ дурдахыг зөвшөө рөө-гүй албаны хүн тайлбарласан юм.

Карлос Гон төрж өсөн, иргэн-шил анх авсан Ливан нь Японтой сэжигтэн шилжүүлэх гэрээгүй

тул Японы засгийн газрын дипломат яриа хэлэлцээ ямар үр дүнд хүрэх нь тодорхой бус. Авто үйлдвэрлэлийн сал-барын хүчтэний нэг байсан эрхэм мөн Франц, Бразилын иргэний харьяалалтай боловч бүх паспортыг нь суллах үед олгохоор барьцаалсан байжээ.

Японд санхүүгийн гэмт хэрэгт холбогдсон Карлос Гон тус улсын “хуурамч” шүүх тогтолцооноос оргосон учраа тайлбарласны зэрэгцээ ирэх долоо хоногт олон нийтэд үнэн түүхээ дэлгэх

төлөвлөгөөтэй. Гон оргосон тухай мэдээ гарс наас хойш Японы хууль тогтоог чид байр сууриа илэрхийлж эхэллээ. Уг үйлдэл Карлос Гон Японы хууль ёсыг үл тоомсорлож буйн илрэл хэмээн эрх баригч намын гишүүн Масахиса Сато Twitter-т бичжээ.

Гон Японы шүүх засаглалын тогтолцоог элэглэж байгаа хүн хэмээн тус улсын прокурорын байгууллагад дээд алба хашдаг, нэрээ дурдахыг зөвшөөрөөгүй эрхэм шүүмжилснийг Sankei сонин эш татсан юм. █

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | ЭДИЙН ЗАСАГ 2020.01.03, БААСАН~№001 (1280) 11

Хөрөнгө оруулагчид БНХАУ-ын төв банкны сүүлийн шинэ арга хэм жээг үнэлж, тус улсын үйлд вэрлэлийн салбарын статистик гарахыг хүлээж буйтай уялдан он гармагц Азийн хувьцаа, АНУ-ын фью-черсийн үнэ өслөө.

Энэ долоо хоногийн турш хаалт тай байх Японыхыг тоо-цоохгүй бол дэлхийн үнэт цаасны ихэнх зах зээлийн үйл ажилла-гаа баярын амралтын дараа сэргэлээ. Хүлээлтийн байдалд байгаа зах зээлийг бодлогоор дэмжих арга болгон банкуудыг хямд санхүүжилтээр хангах явдлаа ихэсгэхээр Хятадын Ардын банк мэдэгдсэний да-раа ч юанийн ханш бараг өөрч-лөгдсөнгүй. Шинэ он гарснаас хойш Австралийн үнэт цаасны зах зээлийн гол индекс, Өмнөд Солонгосын хувьцаа, Хятадын фьючерсийн үнэ өслөө. Мөн газрын тосны үнэ нэмэгдэв.

Өнгөрсөн 2019 онд дэлхийн үнэт цаас, засгийн газрын бондын үзүүлэлт сайн байсан

Шинэ оны эхээр хувьцаа, үнэт цаасны үнэ өсөв

Пүрэв гарагийн арилжаагаар юань, иений ханш тогтвортой байлаа

Адам Хэй нь шинэ онд зах зээл эрчтэй эхлэх суурь болж өгөв. Caixin худалдан авалтын менежерийн индекс (PMI) 11 дүгээр сарын түвшинд буюу өсөлтийн бүсэд байх төлөвтэй нь пүрэв гарагт хөрөнгө оруулагчдаас Хята-дын үйлдвэрлэлийн салбарыг өөд рөг тооцоолоход хүргэв. Худал дааны салбарт, АНУ-ын Ерөнхийлөгч Дональд Трамп БНХАУ-тай нэг дүгээр сарын 15-нд эхний шат ны хэ лэлцээрт гарын үсэг зурна хэмээн найдаж буйгаа илэрхийлсэн.

“Өнөөгийн гол эрсдэл бол хувьцааны үнэ боломжит үнэм-лэхүй түвшиндээ бараг хүр-чихсэн байж болзошгүй явдал. Хувьцааны үнэ дахиад өсөх нь өснө, гэхдээ 2019 оны түвшинд өсөхгүй болов уу” хэмээн Nu-veen Asset Management-ын портфолио менежер Боб Долл өгүүлэв.

Хятадын Ардын банк лхагва га рагт арилжааны зээлдүү-лэгч дийн бэлэн мөнгөний нөө-цийн харьцааг 50 суурь нэг-жээр бууруулсны дүнд тус ул сын санхүүгийн тогтолцоонд

800 тэрбум юань (115 тэрбум ам.доллар) цутгалаа. Уг арга хэм жээ зээлийн хүүг бууруулж, хямд зээлийн орчин үүсгэж бол зош гүй. Үүнтэй холбог-дуулан “мөнгө-зээлийн хянуур бод логоо цаашид хэлбэрэлтгүй баримтлах”-аа БНХАУ-ын төв банк мэдэгдсэн юм.

“Эдийн засгийн өсөлтийг зо-рилтот зургаан хувь орчимд хад галахын тулд Хятадын Ардын банк 2020 оны турш зөөлөн бодлогоо хэвээр үргэлжлүүлэх болов уу” хэмээн Commonwealth Bank of Aus-tralia-гийн глобал зах зээлийн судалгаа хариуцсан тэргүүн Стивен Хал марик Bloomberg телевизэд тайл барласан юм. “Ази, Номхон далайн бүс нутаг даяар энэ жил мөнгөний зөөлөн бодлого зонхилно” хэмээн тэр-бээр үзэж байна.

Ким Жон Ун Хөрөнгө оруу-лагч дын анхаарал Умард Со лон-госын зүг эргэлээ. Пуужингийн туршилтаа зогсоох амлалтаа-саа няцсан төдийгүй удахгүй “стратегийн шинэ зэвсэг” бэлэн болгохоо мэдэгдсэн юм. █

БНХАУ-ын орон нутгийн засаг захиргаа удааширсан эдийн засгаа өөд татах хө-рөнгө төвлөрүүлэхийн тулд өр зарах ажилд эртлэн орлоо.

Сычуань, Хөнань мужийн эрх баригчид пүрэв гарагт нийт 87.6 тэрбум юанийн (12.6 тэрбум ам.доллар) тусгай бонд гаргасан нь 2015 оноос эхэлсэн ийм төрлийн дотоодын үнэт цаасны арилжааны хувьд хамгийн “эртэч” нь болов. Урьд нь 2018 онд БНХАУ-ын эрх баригчид оны төсвөө албан ёсоор баталсн ы дараа гурав-дугаар сард орон нутгийн бон дын арилжаа эхэлж байсан юм. БНХАУ-ын удирдлага зам тээвэр, эрчим хүчний дэд бүтэц зэрэг салбарын зард лыг түргэвчлэхийг орон нутгийн захиргаадад хоёр дахь жилдээ үүрэг болгож байна.

АНУ-тай худалдааны асууд лаар тохи ролцож эдийн за саг тогт воржих шинж орсон ч Хятадын бод-лого то дор хойлогчид хэтийн урт хуга цааны удааш ралыг саа руулж, өсөлтийн эрчийг ихэс гэх арга хайсаар.

Дефолт ихэссэн одоогийн нөхцөлд компанийн бонд орлуулах эрсдэл багатай хувилбар хайж буй хөрөн-гө оруулагчид орон нут гийн бондыг сонирхож таар на хэмээн шинжээчид таамаглаж байна. Арил жааны банкуудад тогтоож өгсөн бэлэн мөнгөний нөөцийн хэмжээ нэгдүгээр сарын зургаанаас буурахтай уялдан шинээр 800 орчим тэрбум юанийн санхүүжилт бий болно.

“Зэрэглэлийн хувьд ижил мөртөө засгийн газрын бондтой харь цуу лахад орон нутгийн захир гаадын бондын өгөөж илүү болохоор эрэлт гарцаагүй их байж таарна” хэмээн Australia & New Zea-lang Banking Group Ltd-гийн зах зээлийн эдийн засагч Шин Жаопэн үзэж байна. Арван жилийн хугацаатай орон нутгийн болоод төвийн засгийн газрын бондын өгөө-жийн зөрүү 20 суурь нэгж

болтлоо багассан нь орон нутгийн үнэт цаасны эрэл-тийг ихэсгэх бас нэг нөхцөл болж байна.

БНХАУ-ын Сан-гийн Яам бүр 11 дүгээр сард нэг их наяд юаниар тог тоосон тусгай бондын квот энэ оны эхээр хяз-

гаартаа тулах бололтой. Энэ 2020 онд нийт квот гурван их наяд юаньд хүрэх болов уу хэмээн Standard Char-tered Bank-ны Хятадын макро стратеги хариуцсан тэргүүн Беки Лю таамаглав. Мөн тусгай гэсэн ангилалд багтдаггүй хоёр их наяд юанийн ердийн бондыг тооцох юм бол Хятадын орон нутгийн захиргаад 2019 онд 4.4 их наяд юанийн бонд гаргасан амжилт энэ онд шинэчлэгдэх бололтой.

Хятадын 12 муж, хот энэ оны эхний улиралд 450 тэрбум юанийн бонд гар-гахаар төлөвлөж бай гаагаа хэдийн мэдэгдсэн. Гурав-дугаар сар гэхэд лавтайяа 1.7 тэрбумаас хоёр тэрбум юанийн орон нутгийн бонд борлогдож дуусна хэмээн Yuekai Securities Co-гийн тогтмол ор ло гын шинжээч Жун Лин нань тооцоолж байна. █

Хятадад орон нутгийн бондын арилжаа удахгүй эхэлнэ

Япон оргодол Гоны асуудлаар Ливантай хэлэлцэх арга хайж байнаЭми Нобухиро, Лайза Ду

Японы эрх баригчид Ливан руу оргосон Карлос Гоны асууд лаар Ойрх Дорнодын улстай дип-ломат шугамаар яриа хэ лэл-цээ өрнүүлэх арга эрэл хийлж байгааг Токио дахь зас гийн газ-рын албаны эрхэм тайлбарлав.

Лхагва гарагт хэлсэн уг тайл-бар нь Nissan Motor Co, Re-nault SA-гийн хуучин тэргүүн Японоос оргон зайлсан хэрэгтэй холбогдуулан Токио арга хэмжээ авахаар бэлт гэж буйн эхний

Хятадын орон нутгийн захиргаад 2019 онд 4.4 их наяд юанийн бонд гаргасан амжилт энэ онд шинэчлэгдэх бололтой.

| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ12 2020.01.03, БААСАН~№001 (1280) СУРТАЛЧИЛГАА

● Эрхэм та үнэт цагаа хэмнэж нислэгийн тийзээ онлайнаар буюу www.miat.com эсвэл MIAT Application-ээр худалдан авч нислэгийн тийз болон онгоцны моделийн эзэн болоорой.

● Энэхүү сугалаат аяны шалгаруулалтыг МИАТ компанийн албан ёсны facebook хуудсаар шууд дамжуулах бөгөөд гурван удаа явагдана. Шалгаруулалт тус бүр шагналтай.

МИАТ ТӨХК-ИЙН СУГАЛААТ АЯН ҮРГЭЛЖИЛЖ БАЙНА

СУГАЛААНД ХАМРАГДАХ ХУГАЦАА2019 оны 12-р сараас 2020 оны 2-р сарыг дуустал зөвхөн онлайнаар буюу www.miat.com эсвэл MIAT application ашиглан худалдан авалт хийсэн тохиолдолд та сугалаанд оролцох эрхтэй болно.

Та бүхэн дэлгэрэнгүй мэдээллийг МИАТ-ын лавлах11 333 999 дугаараас авна уу.

Шинэ оноо аз хийморьтой угтахыг хүсье....

ҮНДЭСНИЙ АГААРЫН ТЭЭВЭРЛЭГЧ МИАТ ТӨХК

1-Р ШАЛГАРУУЛАЛТ: 2020 ОНЫ 1-Р САРЫН 3(Шагнал: 1ш нислэгийн тийз, 2ш онгоцны модель)



Хэн нэгнээс санхүүгийн тусламж авах бол бархасвад буюу пүрэв гарагт хөөцөлдөх нь хамгийн тохиромжтой

Бархасбад гарагийн хүчийг ашигла

Б.Гандолгор, ЗГМ сонин

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | БАЯЖИХ УХААН 2020.01.03, БААСАН~№001 (1280) 13

Бархасбад гараг мөн-гөний энерги ихсэж, эд баялгийн урсгалыг татдаг гэж фэнг шүйд тодорхойлдог.

Тиймээс санхүүгээ сайжруулахыг хүссэн хүмүүс энэ гарагийн хүчийг ашиглах хэрэгтэй. Бизнесээ эхлэх, хэн нэгнээс санхүүгийн тусламж авах бол бархасвад буюу дөрөв дэх өдөр хөөцөлдөх нь хамгийн тохиромжтой аж. Тиймээс энэ өдөр фэнг шүйчид мөнгө, хүсэл биелүүлэх дом хийдэг юм байна.

Түүнчлэн хүний сэтгэл хөд-лөлийг дагаж сайн энерги идэвхж дэг аж. Энэхүү энерги нь нэг ёсондоо хүслийн хүч болдог. Уг хүслийн хүч нь тухайн хүний зорилгыг ангилж өгдөг.

Иймд хүслийн хүчээ идэвх-жүүлж, мөнгөтэй болох, ашиг орлогоо сайжруулах зорилгодоо хүрэх хэрэгтэй. Мөн ямар нэгэн зүйлийг авахыг хүсэж байсан ч санхүүгийн байдлаас болоод мөрөөдөл төдий явж болно. Ингэж тархинд хадгалагдсан бодол гэнэт орж ирсэн мөнгөний урсгалаар биелэх тохиолдол байдаг. Иймээс хүн мөнгөний урс галыг өөр рүүгээ чиглүүлэх, хүссэн бизнесээ эхлүүлэхийг хүсэж байвал удаан хугацаанд

төлөвлөгөө боловсруулж, үүнийгээ өдөр бүр тархиндаа нэг удаа бодож идэвхжүүлж байвал биелнэ гэж фэнг шүйчид зөвлөж байгаа юм.

Сайн төлөвлөсөн зорилго, үнэнч хамтын ажиллагаа, гэр бүлийн төлөвлөгөөтэй хүн рүү мөнгө урсдаг.

УСАН ОРГИЛУУР ЭД БАЯЛГИЙГ БИЛЭГДДЭГ

Усан оргилуур нь албан тушаал ахих болон мөнгө санхүүгийн үйл ажиллагааг хүчтэй болгож сайжруулахаас гадна амьд байгалийн орчинг бүрдүүлж, усны чимээ нь алжаал, ядаргааг тайлдаг. Ялангуяа орон сууц, агаарын солилцоо муу явагддаг байшин барилгад усан оргилуур байрлуулсанаар өрөөнд дотно, дулаан амьсгалыг бүрдүүлдэг. Усан оргилуур нь

таны амьдралын бүхий л хэсэгт нөөц бололцоо бий болгохоос гадна санхүү, бизнесийн амжил танд онцгой нөлөөтэй. Хойд болон зүүн, зүүн урд зүгт байрлуулвал илүү тохиромжтой.

НОГООН ЛААНЫ ХҮЧЭЭР МӨНГӨ ДАЛЛА

Ногоон лаа нь ажил төрлийн шинэ оргилд гарах, санхүүгийн байдал дээш лүү лэх, мөнгө, эд баялаг дуудахад онцгой нөлөөтэй. Тиймээс мөнгө мөрөө дөгчид энэхүү лааг бархас вадь гарагт асааж урсаж дуустал нь байлгаж мөнгөний урсгалыг даллан дууддаг. Мөн санхүүгийн мэргэжилтнүүд сахилга батаа сайжруулахын тулд ширээн дээрээ ногоон лаа асааж тавьдаг байна.

УСАН ОРГИЛУУР НЬ ТАНЫ АМЬДРАЛЫН БҮХИЙ Л ХЭСЭГТ НӨӨЦ БОЛОЛЦООГ БИЙ БОЛГОХООС ГАДНА САНХҮҮ, БИЗНЕСТ ОНЦГОЙ НӨЛӨӨТЭЙ. ДАЛБААТ ЗАВЬ

БАЯН ЧИНЭЭЛЭГ БОЛГОНО

Далбаат онгоцыг он удаан жил тасралтгүй үргэлжлэх чинээлэг, элбэг хангалуун байдлыг авчирдаг гэж үздэг. Уг завийг зоос болон ембүүтэй хослуулан хэрэглэж улам хүчирхэгжүүлдэг. Байгалийн салхи, усыг ашиглан эд баялгийг ачин авчирч эзнээ баян чинээлэг болгодог учраас гэр, ажил дээрээ хүндэтгэлтэй газраа хоймор өөдөө чиглүүлэн тавьдаг дом бий. Далбаат завь, алтан шаргал өнгөтэй ембүүг бизнес эрхлэгчид, худалдаачид түлхүү хэрэглэдэг байна.

МӨНГӨНИЙ МОД ТАНЫ ОРЛОГЫГ ТОГТООХОД

ТУСТАЙ

Мөнгөний мод нь таны мөнгөний урсгал, аз нэмэгдүүлж өсөн дэвжих боломж бүрдүүлнэ. Модыг болор, аметист, мана зэрэг хагас эрдэнийн чулуугаар, мөн зоосоор бүтээдэг бөгөөд чулуу бүрийн энергийг хүртэж, мөнгө, эд баялгийг тогтоох увдистай. Мөнгөний модоо гэр, ажлын өрөөний ширээний баруун урд зүгт байрлуулан тавиарай. Учир нь баруун өмнө зүг нь шороон зүг болдог тул гэр бүлийн тань эрдэм мэдлэг, оюунлаг байдлыг нэмэгдүүлэхийн зэрэгцээ хайр халамж, хань нөхрийн холбоог гэрэлтүүлэх болно. █

САЯТНУУД ЗӨВЛӨЖ БАЙНА

Бусдад таалагдах гэж хичээхийн оронд өөрөөрөө бай

Зарлагаа орлогынхоо хэрээр өсгөж болохгүй

Бизнесээ эхлүүлэхийн хүсэж, тэмүүлж яваа хэн нэгэнд дэм болох үүднээс cnbc.com сайтад гарсан мэдээллийг эх

сурвалж болгон дэлхийн саятнуудын зөвлөгөөг хүргэж байна. Дараах зөвлөгөөнөөс санаа авч 2020 онд бизнесээ эхлүүлж

ашиг орлогоо арвижуулаарай.

-Миний санхүүгийн зорилго бол хувийн бизнесээ өөрийнхөө үнэт зүйлтэй холбохыг чухалчилдаг. Энэ бол амжилттай бизнес эрхлэх гол дүрэм. Сайн бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний талаар та өөрөө биш хүмүүс ам дамжин сайшаадгийн адил харилцагчдадаа үнэ цэнийг бий болгох хэрэгтэй. Мөн бусдад таалагдах гэж хичээхийн оронд өөрийнхөөрөө байвал хүмүүсийн хүндлэл, итгэлийг олох боломжтой. █

-Паркинсоны хууль бол мөнгөтэй харьцахад ашиглагддаг хамгийн чухал хуулиудын нэг. Английн зохиолч Норткорт Паркинсон яагаад ихэнх хүмүүсийн насан туршдаа санхүүгийн гачигдалтай амьдардгийг энэ хуулиараа тайлбарласан. Тухайн хүний орлого өсөхийн хэрээр зардал нэмэгддэг. Тиймээс зарлагаа хэзээ ч орлогоо дагаж өсгө дөг гүй, тогтмол хэмжээнд барьж чадвал та санхүү гийн тогтвортой байдлыг бий болгож чадна. Манай гэр бүл 2020 онд орлогынхоо 20 хувийг л зар-цуулалтандаа зориулахаар шийдсэн. Үлдсэнийг нь хадгаламж, хөрөнгө оруулалт, хандивт зориулна. █

vCita бизнес, менежментийн платформыг үүсгэн байгуулагч Итзик Леви:

Tiny Devotions үнэт эдлэлийн брэндийн гүйцэтгэх захирал,

Crimcheck-ийн хамтрагч Лин Сун:

ФЭНГ ШҮЙ

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | АВТО 2020.01.03, БААСАН~№001 (1280) 15

Volkswagen 2025 онд 1.5 сая цахилгаан машин үйлдвэрлэсэн байх болно

Volkswagen ком-пани ойрын таван жилд цахилгаан хө дөлгүүрт ма шины зах зээлд тэргүү-

лэг чийн нэг болохоор төлөвлөж байна. Герман үйлдвэрлэгчийн албан ёсны вэбсайтад байр-шуулсан мэдээллээс үзвэл тус компани 2023 он гэхэд цахилгаан хөдөлгүүртэй нэг сая ширхэг машин үйлдвэрлэх зорилт тавьжээ. Урьд нь тус компани энэ хэмжээний авто-машиныг 2025 он гэхэд үйлд-вэрлэхээр тооцоолж байсан юм. Шинэ тооцоогоор Volkswagen

Г.Очирбат, ЗГМ сонин 2025 он гэхэд даруй 1.5 сая ширхэг цахилгаан машиныг үйлдвэрийн угсрах дамжлагаас гаргасан байх болно.

Ирэх жилээс Ев-ропын Хол боо ны улсуу дад зарагдах ID.3 жижиг оврын цахил гаан машин Volkswagen-д дай-чин зорилтоо ам-жилттай биелүү-лэхэд нь гол үүрэг гүйцэтгэнэ. Эн гийн стандарт бүрдэл бүхий хувил-барыг 30 мянган ам.доллар хүрэхгүй үнээр борлуулах гэж байгаа нь ID.3 маши ныг

хэрэглэгчдийн хувьд хүртээмж-тэй болох юм. Өнөөгийн байд-

лаар iD.3 худал дан авах 37 мянган урьд-чилсан захиалгыг тус ти вийн хэрэг-лэгчид хэдийн өгөөд бай на. Volkswagen мөн өөрийн цахил -гаан хүч дамжуулах ангийн MEB плат-формыг бусад ком-паниудад нийлүүлэх замаар тээврийн хэм нэлттэй хэрэг-

сэл нийтлэг хэрэг лээ болгох явцыг хур дасгах юм.

Жижиг оврын ID.3 заг варын зэрэгцээ гер ман үйлд вэрлэгч

MEB платформд суурилсан микро автбоус, багги, цахилгаан зүт гэх хүчтэй кроссовер машин үйлдвэрлэнэ. Одоогоор сүүлийн загваруудыг зах зээлд гаргах тов тодорхойгүй. Гэхдээ Volkswa-gen-ы тавьсан зорилго одоогоор тус компанийн борлуулалтын бодит нөхцөл тэй дүйцдэггүй.

Тэгээд ч ID.3 загвар Европын зах зээлд 2020 оны зунаас за-раг даж эхэлнэ гэдгийг хар-галзан үзэх юм бол цахилгаан машины борлуулалтын төлөв-лөгөөг өөд рөг дайчинд тоо цож болно. Volkswagen брэнд дэл хий даяар нэр хүндтэй байдаг нь тоо-цоонд өөдрөг өөрчлөлт оруу лах бас нэг нөхцөл болжээ. █

Volkswagen ID.3 загварыг Европын зах зээлд энэ зунаас борлуулж эхэлнэ.

Volkswagen ком пани ойрын таван жилд цахилгаан хө дөлгүүрт машины зах зээлд тэргүү лэг чийн нэг болохоор төлөвлөж байна.

Японы Mitsubishi Motors ком-пани цаашид дизель агре гат шинээр хөгжүүлэхгүй төдий-гүй 2021 он гэхэд голлох загва-руу дын хаа дизель хөдөлгүүрт хувил барын үйлдвэрлэлийг зог соож “дизель автомашины үйлдвэрлэлийнхээ цар хүрээг эрс багасгах”-аар болсныг Nikkei Asian Review мэдээллээ. Автомашины зарим зах зээл, ялангуяа Европын зах зээл дизель түлш ашиглахаас хэдийн зай барьж эхэлсэн нь уг шийдвэрийг гаргах үндэс болжээ.

Шинжээчдийг тооцооноос үзвэл ирэх арван жилд дэлхийн зах зээл дээр дизель хөдөлгүүрт автомашины борлуулалт 40 хувиар буурах төлөвтэй.

“Mitsubishi Motors-ын дизель хөдөлгүүртэй бүтээгдэхүүүн цаашид жижиг оврын ачааны тэрэг, Европ, АНУ-ын зах зээлд нийлүүлдэг зарим SUV, Японд масс үйлдвэрлэдэг Delica D:5 загвараар хязгаарлагдана” хэмээн Nikkei Asian Review-гийн мэдээлэлд дурджээ.

Дизель хөдөлгүүртэй загвар 2018 онд Mitsubishi-гийн бүтээг-дэхүүний 24 хувийг эзэлж байсан бол ирэх гурван жилийн дотор 20 хүрэхгүй хувьтай болж буурна. Mitsubishi компани Европын зах зээлд дизель машин нийлүү-лэхээ шат дараатай зогсоох япон үйлдвэрлэгчдийн шийдвэрт нийцүүлэн уг арга хэмжээг авч байгаа юм. Уг шийдвэрт Toyota, Honda-гийн зэрэгцээ Renault-Nis-san-Mitsubishi альянсын түнш Nis-san компани мөн багтдаг. █

Mitsubishi компани дизель хөдөлгүүрээссалахаар шийдлээ

Хятадад үйлдвэрлэсэн анхны Tesla Model 3

эздэдээ очлоо

БНХАУ хиймэл дагуулын навигацын Beidou-3 глобал системийг энэ оны эхний хагаст байгуулж дуусгахаа мэдэгдлээ. Тус улс ирэх зур гадугаар сард дахиад хоёр хиймэл дагуул хөөргөс нөөр Beidou-3 систем бүрэн бүрэлдэх юм.

Нэмэлт хиймэл дагуулуудыг энэ сард хөөргөснөөр байр-шил тодорхойлох навигацын системийн үндсэн хэсэг ам-

жилттай бүрдсэнийг Хята дын хиймэл дагуулын нави гацын системийн удирдах газрын тэргүүн Жан Чэньчи мэдэгдэв. Жилийн өмнө 19 байсан Beidou-гийн хий мэл дагуул 24 болсноор нави гацын системийн үндсэн хэсэг иж бүрэн боллоо. БНХАУ-ын глобал навига цын систем-Beidou нь АНУ-ын GPS, ОХУ-ын ГЛОНАСС сис темийн өрсөлдөгч юм. Сайж руулсан шинэ систем

ирэх жил ашиглалтад орс ноор Хятадын навигацын үйлчилгээ дэлхий даяар хүртээмжтэй болно.

Beidou буюу “Долоон бур хан” хиймэл дагуулын нави гацын сис-тем анх 2012 онд ашиг лалтад орсноосоо хойш тогтмол шинэч-лэгдэн сайжир саар иржээ. Одоо ашиглалтад орж буйгаас илүү “ухаалаг”, хүртээмжтэй, цогц Beidou навигацын системийг 2035 онд үүсгэхээр төлөвлөж байна. █

Хятадын Beidou навигацын систем байгуулах ажил энэ онд бүрэн дуусна

АНУ-ын Tesla компани БНХАУ-ын Шанхай хотод угсарсан Model 3 загварын эхний 15 машиныг эзэм-шигчдэд нь хүлээлгэн өглөө. Анхны захиалагчид нь Tesla-гийн Хятад дахь угсрах үйлдвэрийн 15 ажилтан болж буйн дотроос нэг нь машинаа эхнэртээ бэлэг болгожээ.

Хятадад угсарсан Model 3 загвар төрөөс олгох нөх вөрийг тооцохгүйгээр 355,800 юань буюу 50 мянга орчим ам.доллар болж байна. БНХАУ-д импор-тоор оруулдаг, арай их багтаамжтай зай хураагуур бүхий Model 3 загварыг 439 мянган юаниар борлуулдаг юм.

Ердөө 357 хоногт багтаан Шанхайд үйлдвэр байгуулж, эхний загваруудыг угсрах дамжлагаас гаргасан нь америк үйлдвэрлэгч хоёр улсын хоорондох худалдааны дайныг

харгалзахгүйгээр дэлхийн автомашины гол зах зээлд байр сууриа бэхжүүлэхээр эрмэлзэж буйн илрэл болов.

БНХАУ-ын зах зээлд өнгөрсөн 2019 онд 1.3 сая цахил гаан хөдөлгүүрт авто машин борлогджээ. Tesla-гийн үйлдвэр нь Хятад дахь анхны 100 хувь гадаадын эзэмшил угсрах үйлдвэр. Гэхдээ үйлд вэрийг байгуулахад БНХАУ-ын засгийн газар тусламж үзүүлсэн нь тус улс авто-машины зах зээлээ гадаа -дынханд илүү нээлттэй бол -гож буйг харууллаа.

Америк үйлдвэрлэгч энэ онд БНХАУ дахь засвар үйл чилгээний төв, цэнэглэх станцынхаа тоог хоёр дахин өсгөхийн зэрэгцээ борлуу-лалтын дараах үйлчилгээ ха риуцсан ажилтныхаа тоог одоогийн 600-гаас 1500 хүр гэхээр төлөвлөж байна. █

| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ16 2020.01.03, БААСАН~№001 (1280) АМЬДРАЛЫН ХЭМНЭЛ

Өнгөрснөө дүгнэж, ирээдүйгээ тө-лөвлөж, өөртөө бо лон амьдралын хэв маягтаа ши нэч-

лэл хийх хамгийн тохи ромжтой үе бол нэгдүгээр сар юм. Жилийн энэ үед ихэнх хүн төлөвлөгөөний хуучин дэвтрээ шинэчилж, зорилго, дадал зуршлаа өөрч-лөхийг эрмэлздэг байна. Учир нь он солигдсоны дараа хүний сэтгэл зүй шинэчлэл хийх хү-сэлтэй болдог бөгөөд үүнийг да гаад эрч хүч нэмэгддэг аж. Шинэ оныг шинэ хүсэлтэй угтах дээрх хандлагыг олон улсад New Year's resolutions хэмээн нэрийддэг бөгөөд энэ талаар хийсэн судалгаа цөөнгүй.

Тухайлбал, Scranton их сур-гуулийн сэтгэл судлалын п р о ф е с с о р Ж о н С.Норкросс оны дараах шинэчлэлийг олон жил судалсан эрдэмтэн

Шинэ онд шинэчлэл хийгээрэй

ЗОРИЛГООТОДОРХОЙ БОЛГОИхэнх хүмүүс турах, мөнгөтэй болох, аялах зэрэг хэт ерөнхий зүйл төлөвлөдөг. Өөрөөр хэлбэл, зорилгоо

тодорхойлдог ч хэрхэн биелүүлэх зорилтоо тодорхой болгодоггүй. Үүний улмаас төлөвлө-гөө нь цаасан дээр бичигдсэн мөрөөдөл болж үлд дэг. Тиймээс зорилго, зорилт, хугацааг ха -рил цан уялдаатай төлөвлөөрэй. Тухайлбал, хэрэв та энэ жил аялахаар төлөвлөж буй бол нийт гарах зардлаа тооцож, эртнээс хуримтлал бий бол гоорой. Улмаар хэдэн сард аялалд гара хаа тооцож, ажил амралтаа эртнээс зохи цуулах нь төлөв лөгөөгөө хэрэгжүүлэхэд тань нэмэр болно.

ӨӨРИЙГӨӨ БҮҮ ХҮЧИЛШинэ зорилго гаргаж, хэрхэн хэрэгжүүлэх тухай төлөвлөхдөө өөрийн дургүй зүйлийг хэт албадаж хийх нь үр дүнд хүргэхгүй. Тиймээс

үр дүнд хүрэхийн тулд сонирхолтой, хял бар байдлаар ажиллаарай. Тухайлбал, та турахыг хүсэж байгаа ч фитнесээр хичээллэх дургүй бол усан спорт, бокс сонирхож болох юм. Мөн хоолны дэглэм барихдаа ч өөрийн дургүй хоо-лыг хүчилж идэхийн оронд ирэх дуртай бүтээг-дэхүүнээ хэрэглэж зорилгодоо хүрч болно.

ЗОРИЛГОО БИЕЛҮҮЛЭХИЙН ТУЛД АМЬДРАЛЫН ХЭВ МАЯГАА ӨӨРЧЛӨӨРЭЙАмьдралдаа эерэг өөрчлөлт бий болгож, ажилдаа ахиц гаргахын тулд хүмүүс шинэчлэл

хийдэг. Тиймээс төлөвлөгөөгөө биелүүлж, амжилтад хүрэхийн тулд өдөр тутмын хэв маягаа өөрчлөөрэй. Жишээ нь, гэр бүлдээ илүү цаг гаргахыг зорьж буй бол гар утаснаас татгалз. Үүний тулд өглөө сэрүүлэг тавихдаа гар утсаа бус сэрүүлэгтэй цаг ашиглаж хэвшээрэй. Мөн эрүүл амьдрахаар шийдсэн бол гэртээ чихэр, амттан бүү байлга.

ЗОРИЛГОО ИЛ БОЛГОЖ, БУСАДТАЙ ХУВААЛЦТа хэрэгжүүлж буй шинэчлэлээ эргэн тойрны хүмүүстээ мэдэгдэх хэрэгтэй.

Учир нь тэд таныг ойлгож, дэмжихээс гадна шантрах, залхуурах үед тань сануулж, шаардах болно. Мөн хэн нэгэнтэй ижил зорилго тавьж, хамт хэрэгжүүлж болох юм. Тухайлбал, гадаад хэл сурахаар төлөвлөсөн бол ах дүү, найз, нөхөдтэйгөө хамтарч сурч буй хэлээрээ мэдээлэл солилцох, шинэ үгийн мэдлэгээ хуваалцах зэргээр бие биедээ эерэг нөлөө үзүүлж болох юм.

САР БҮР ЯМАР НЭГ ЭЕРЭГ ӨӨРЧЛӨЛТ ХИЙХЭЭР ТӨЛӨВЛӨCNN телевизийн редак-тор Дэвид Аллан өнгөр-сөн жилийн 12 сар 12 жижиг өөрчлөлт хий сэн

та лаа раа өгүүлжээ. Тэрбээр тамхинаас гарах сар, гэр бүлдээ цаг гаргах сар, архи хэрэг лэхгүй сар гэх мэт сар бүр өөр, өөр зорилго тавьж, түү-ний хээ дагуу дадал зуршлаа өөрчилсөн бөгөөд энэ нь маш сайн үр дүнтэй байжээ. Тиймээс та ч мөн зорилго гаргаж төлөвлөхдөө дээрх аргыг ашиг лаж болох юм.

ӨНӨӨДРӨӨС ЭХЛЭН

ХЭРЭГЖҮҮЛЖ БОЛОХ ЭНГИЙН

ШИНЭЧЛЭЛЭРҮҮЛ ХООЛЛОХ

ЭРТ УНТ

ӨӨРИЙГӨӨ ХАЙРЛА

МЭДЭЭЛЭЛД ХЯНАЛТ ТАВЬ

Эрүүл хооллолт нь урт наслалтын үндэс бөгөөд

арьс, үс хумс эрүүл, гоёмсог харагдахад чухал нөлөө үзүүлдэг. Тиймээс өөртөө болон гэр бүлээ

хайрлах хүмүүсийн хэвшүүлэх ёстой чухал

дадал бол эрүүл хооллолт юм. Үүний тулд хүнс

цуглуулахдаа худалдан авч буй бүтээгдэхүүний орц, найрлагыг анхаарч,

жимс хүнсний ногоо түлхүү хэрэглэж

хэвшээрэй. Мөн ундаа уухын оронд ус уухыг

чухалчил.

Эрдэмтдийн үзэж буйгаар хүн өдөрт 7-8 цаг унтах хэрэгтэй аж. Тиймээс

хэрэв та өглөө эрт сэрэх шаардлагатай бол аль болох эрт унтаарай.

Магадгүй эрт унтахыг хүссэн ч нойр хүрдэггүй

бол унтахаасаа нэг цагийн өмнө халуун устай ваннд хэвтэх нь тайван, унтаж

амрахад эерэг нөлөө үзүүлдэг аж.

Стрессээс ангижирч, эерэг сэтгэл хөдлөлийг төлөвшүүлэхийн тулд

өөрийн дуртай зүйлийг хий. Магадгүй танд

“өөрийгөө эрхлүүлэх” зав гардаггүй бол өдөрт

цөөн хормыг дуртай зүйлээ идэж, хүссэн

хөгжмөө сонсож, шимтэж буй номоо уншихад

зарцуулаарай. Ингэснээр эрч хүчтэй, эрүүл амьдрах

болно.

Бид цахим сүлжээгээр дамжуулан мэдээллийг

маш хурдтай хүлээж авдаг. Гэхдээ эргэн

тойронд буй мэдээллээ үнэн эсэхэд хяналт тавих

хэрэгтэй. Үүний тулд мэдээлэл хүлээж авч буй суваг болон эх сурвалжаа

заавал нягталж хэвшээрэй.

юм. Түүний судалснаар АНУ-ын нийт хүн амын 40 орчим хувь нь нэгдүгээр сарын 1-нд шинэ зорилго гаргадаг бөгөөд үүний 40-44 хувь нь зургаан сарын дараа үр дүнд хүрдэгийг тогтоожээ.

Тэрбээр “зорилгоо биелүүлэх эсэх нь зорьж буй зүйл нь бодитой үгүйгээс хамаарах төдийгүй тухайн хүний итгэл үнэмшил, сэтгэл зүй чухал нөлөөтэй” хэмээн өгүүлжээ. Харин өөр нэг судалгаагаар он гарсны дараа төлөвлөсөн төлөвлөгөөний 80 хувь нь хоёрдугаар сарын хоёр дахь до-лоо хоног гэхэд мартагддагийг тогтоосон байна.

Учир нь ихэнх хүн шинэчлэл хийх дээ сэтгэл хөдлөлөөр хандаж, хэрхэн хэрэгжүүлэхээ нарийвч лалтай төлөвлөдөггүй байна. Тиймээс хэрэв та шинэ

оныг шинэ зорилготой эхэлж буй бол төлөвлөгөөгөө биелүүлэ хийн тулд дараах зүйлсийг анхаараарай. █

О.Даваасүрэн, ЗГМ сонин

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | ГОО САЙХАН 2020.01.03, БААСАН~№001 (1280) 17

Н.Эрдэнэцогт: Сайхан залууг сорви чимдэг

• Биеийн жин: 105 кг• Биеийн өндөр: 191 см• Биеийн хамгийн дуртай

хэсэг: Бүх хэсэгтээ дуртай.• Орд: Хилэнц• Төрсөн он, сар, өдөр:

1989.10.24• Үсний өнгө: Хар• Нүдний өнгө: Хар• Төгссөн сургууль: Их засаг

олон улсын их сургууль• Ажил: Загвар өмсөгч, фитнес

модел, фитнес дасгалжуулагч • Мэргэжил: Эрх зүйч• Идэх дуртай хоол: Борцтой,

будаатай банштай цай• Дуртай сүрчиг: Bvlgari aqva•

Дуртай өнгө: Цагаан• Хобби: Унтах• Зорилго: Аз жаргалтай

төгсгөл• Дуртай брэнд: Body Engineer• Баримталдаг зарчим:

Шударга байх• Нууц авъяас: Дуулах, зурах• Багын хоч: Эндээ• Үзэх дуртай кино: Аватар• Хэлэх дуртай үг: Эхэлнэ гэдэг

амжилтын 50 хувь• Өглөөг хэрхэн эхлүүлдэг вэ:

Утсаа шалгаж эхлүүлдэг.• Инстаграмм хаяг: eegii_fit

Хүдэр бие, ханхар цээжээрээ хэний ч харааг булаах сайхан залуу Н.Эрдэнэцогтыг “Гоо сайхан” буландаа онцолж байна. Тэрбээр загварын салбар дахь карьераа амжилттай үргэлжлүүлэхээс гадна фитнес модел, дасгалжуулагчаар ажиллаж, эрүүл, зөв амьдралын хэв маягийг эрхэмлэж яваа нэгэн.

Т.Намуунболор, ЗГМ сонин

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | СПОРТ 2020.01.03, БААСАН~№001 (1280) 19

Токиог онилсон тамирчдын өрсөлдөөн эхэллээ

Спортоос чөлөө авсан тамирчид эргэн иржээ

ШАТАР-Москва хотын “Луж-

ник” олимпын цэнгэлдэх хүрээлэнд Хаан Салманы ивээл дор зохион байгуулсан блиц болон рапид тоглолтын насанд хүрэгчдийн дэлхийн аварга шалгаруулах өндөр зэрэглэлтэй шатарчдын элит тэмцээн өндөрлөлөө. Уг тэм-цээ ний түргэн тоглолтын эмэг тэй ангилалд оролцсон их мастер Б.Мөнгөнтуул дэл-хийн томчуудтай эн тэн цүү өрсөлдөж XIII байрт эрэм-бэлэгдсэн бахдам амжилтаар оны сүүлчийн тэмцээнээ дуус-гажээ.

ЛОЗАНН-2020-Залуучуудын өвлийн олим-

пын III наадам Швейцарын Лозанн хотод энэ сарын 9-нд эхэлнэ. Спортын 16 төрөлд бо лох тус тэмцээнд 70 гаруй орны 1800 орчим тамирчин өрсөлдөх аж. Тэгвэл манай ул-саас гүйлтийн цана, биатлоны төрлөөр зургаан тамирчин эр-хээ авсан бөгөөд тэд хилийн дээс алхав. Хамгийн олон тамирчнаа илгээж буй уг олимпод Монголын тугчаар О.Золбаярыг сонгосон байна.

ҮНДЭСНИЙ БӨХ-Монголын үндэсний бөхийн

холбооноос өнгөрсөн жилийн Говьсүмбэр, Өмнөговь, Хэнтий аймаг, Налайх дүүргийн баяр наад мыг дүрэм, журмыг зөрч сөн хэмээн үзэж, бөхийн эрэмбэд оруулахаас тат галз сан билээ. Тэгвэл сая хан болсон МҮБХ-ны тэргүүлэгчдийн хурлаар дээрх гурван аймаг, нэг дүүргийн баяр наадмын цолыг хүчингүйд тооцлоо.

СҮМО-Японы мэргэжлийн сүмо

бөхийн холбооноос нэгдүгээр сарын Хацү башёгийн банзүкэг зарласан бөгөөд Монголын 22 бөх зодоглоно. Тус чансааны зүүн жигүүрийг мэргэжлийн сүмогийн 69 дэх их аварга Хакүхо М.Даваажаргал, ба-руун жигүүрийг 71 дэх авар-га Какүрюү М.Ананд нар тэргүүлэв. Тамаваши Б.Мөнх-Оргил зүүн жигүүрийн гу-рав дугаарт, Азүмарү С.Тод-билэг зүүний 15, Кирибаяама Б.Лхагвасүрэн 17-д жагслаа.

МЭРГЭЖЛИЙН БОКС-АНУ-ын Аллентаун хотноо

ирэх сарын 8-нд болох Гэри Рассель, Н.Төгсцогт нарын тулааныг Premier Boxing Cham-pionship продакшн зохион байгуулж байгаа билээ.Уг тулааныг Америкийн үндэсний Showtime телевизээр шууд дамжуулах ба тасалбар нь 30-200 ам.доллар байна. Одоогоор нийт тасалбарын 80 хувь нь дуусжээ. █

Б.Мөнхзул, ЗГМ сонин

ЗГМ: ТОВЧХОН

Чөлөөт бөхийн на санд хү рэгч-дийн ул сын аварга шал-гаруулах тэм-

цээн өнөөдөр Спортын төв ордонд эхэлж байна. Олимпын жинд зохион байгуулдаг тус тэмцээн олон талаараа спорт сонирхогчдын анхаарлыг татдаг. Тэр тусмаа Монголын топ дөрвөн спортын нэг гэдгээрээ үзэгч ихтэй байх нь

дамжиггүй. Эх орныхоо нэрийг тив, дэлхий, олон улсын тавцанд мандуулдаг тамирчид дөрвөн жилд ганцхан удаа болдог олимпын наадамд шандасаа сорьж, медаль хүртэхийн төлөө бүхий л хүчээ шавхдаг. Тэгвэл энэ эрхийн тө лөөх дотоодын хамгийн том тэмцээн хөшгөө нээж байна. Гурван өдрийн турш Спортын төв ордонд өрнөх тус тэмцээнд урьдчилсан байдлаар 250 орчим тамирчин өрсөлдөхөөр мэдүүлэг өгчээ. Бүх жинд ширүүн өрсөлдөөн

өрнөх ч олимпын хөтөлбөрт багтсан жингийн ангилалд гол барилдаанууд гарна.

Энэ цаг үед мандаж яваа шилдгүүд ч олимпод өрсөл-дөхийн тулд жингээ сольж буй сурагтай. Эрэгтэйчүүдийн 57, 65, 74, 86, 97, 125 кг, эмэг-тэйчүүдийн 50, 53, 57, 62, 68, 76 кг-ын жинг олимпын хөтөлбөрт багтаасан байдаг. Улсын аваргад түрүүлсэн бөх А АШТ-д оролцох бөгөөд цаашлаад сорилд хамрагдалгүйгээр олимпод

о р о л ц ох б о л о м ж т о й . Чөлөөтийнхнийг олимпын эрхийн хоёр тэмцээн хүлээж байгаа бөгөөд 5-6 эрх авах зорилт дэвшүүлжээ.

Одоогийн байдлаар эрэгтэй, эмэгтэй тус бүр нэг эрхтэй билээ. Ингээд зарим онцлох жингийн онцлох барилдааныг таамаглан хүргэе. Олимпын жил гарсантай хол богдуулан их спортоос түр чөлөө авсан зарим тамирчин эргэн ирж, УАШТ-д барилдахаар мэдүүлэг өгчээ.

57 кгЭнэ жинд гурван бөхийн нэр хамгаас тод дуулдаж буй.

Эхнийх нь гавьяат тамирчин, дэлхийн аваргын хошой хүрэл медальт Э.Бэхбаяр. Тэрбээр дэлхийн аваргын медалиа олимпынхтой ихэрлүүлэхийн тулд өнөөдрийг хүргэсэн. Тэгвэл дэлхийн аваргын хүрэл медальт Т.Түвшинтулга Токиогийн олимпын дэвжээнд гарах хүсэлтэй байгаагаа ярилцлагадаа дурдсан байдаг. Тэр ч утгаараа жин өгсөж бус хассанаар 57 кг-д өрсөлдөх болсон юм. Тэгвэл тэдэнд саад болж мэдэх ганц залуу нь З.Занабазар. Дээр дурдсан гурван тамирчны хооронд гол өрсөлдөөн болно хэмээн спорт сонирхогчид төдийгүй мэргэжилтнүүд таамаглаж байна. Бэлтгэл сайтай бол Э.Бэхбаяр, Т.Түвшинтулга нарыг финалд хоорондоо таарах болов уу гэсэн таамаглал байна. Бүх зүйл сугалаанаас хамаарна.

65 кгУг жинд одоогоор олон улсын хэмжээний мастер Т.Тулга

манлайлж буй. Тэрбээр өнгөрсөн ДАШТ-ээс олимпын эрх авчирсан. Гэхдээ тэрбээр шууд Токио явна гэсэн үг биш. УАШТ-д түрүүлж чадвал өөртөө том боломж үүсгэж, олимпод оролцох магадлалаа 80 хувьд хүргэх учиртай. Тэгвэл Риогийн олимпод хүрэл медалиас атгаад алдсан Г.Мандахнаран гавьяат дахин нэг удаа дайралт хийхээр зэхжээ.

125 кгХамгийн хүнд жинд нэг хэсэг Ж.Чулуунбат мастер Монголын

нэрийг өндөрт гаргаж байсан. Харин тэр залуустаа зайгаа тавьж өгөх шийдвэр гаргаснаар энэ жинд үзүүлдэг манайхны амжилт огцом буурсан гэхэд хилсдэхгүй. Гэхдээ дэлхийд данстай жинд Д.Хүдэрбулга, Н.Золбоо нар олимпын эрхийн төлөөх гол өрсөлдөөн үзүүлэх магадлалтай. Яг өнөөдрийн хувьд бөх сонирхогчид Н.Золбоог ялах магадлал 80 болон түүнээс дээш хувьтай гэж таамаглаж байна.

68 кгГол фаворит нь хөдөлмөрийн баатар, гавьяат тамирчин

С.Батцэцэг, О.Насанбурмаа нар юм. С.Батцэцэг баатрын хувьд найман жилийн өмнө авсан хү рэл медалийнхаа өнгийг ху вир гах зорилготой. Харин О.На санбурмаа 15 жил чөлөөт бөхөд зүтгэсний үр шимээ хүртэж, олимпын наадамд зодоглон медальд хүрэх хүсэлтэй. Олон жил Монголын чөлөөт бөхийн нүүр царай болж яваа хоёр аваргын барилдааныг олон хүн хүлээж буй. Уг жинд монголчууд эрхээ авсан бөгөөд энэ нь С.Батцэцэгийн гавьяа. Гэхдээ олимпын эрх тамирчинд бус тухайн улсад очдог учраас энэ удаагийн УАШТ-ээр хэн түрүүлсэн нь олимпод явах болно. Нэгэнт олимпын эрх авсан учраас дахин сорил хийх шаардлагагүй биз.

57 кгДэлхийн аваргын алт, мөнгөн медальт С.Цэрэнчимэд

олимпоос медаль авах мөрөөдлөө Токиод биелүүлэх зорилго, төлөвлөгөөтэй. Харин түүний хүсэлд саад хийх боломжтой ганц тамирчин нь А.Батцэцэг. Дээрх хоёр тамирчны дунд 57 кг-ын жингийн гол өрсөлдөөн гарах нь ойлгомжтой. Сугалаагаар хоёр бөх нэг хэсэгт багтаагүй тохиолдолд финалд хоорондоо таарна.

Сонирхуулахад, өнөө цагийн шилдгүүдээс хөдөлмөрийн баатар, гавьяат тамирчин С.Бат цэцэг л олимпын медальтай. Г.Ман дахнаран олимпын меда-лиас атгаад алдсан билээ. █

Total trade volume reaches MNT 143 billionFour new companies have offered securities, accumulating MNT 42.4 billion.

Monthly minimum wage raisedMongolia has raised its monthly minimum wage by MNT 100,000, the Ministry of Labor and Social Protection said on Thursday.

ZGM DAILY| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ20 2020.01.03, FRIDAY~№001 (1280)

Image by Batsaikhan.S

COMMODITY MARKET

WTI Crude Oil (Nymex)(USD/bbl.)

Brent Crude (ICE)(USD/bbl.)

Gold Spot(USD/t oz.)

Copper (Comex)(USd/lb.)

68.0066.0064.0062.00

61.00

59.00

57.00

Dec 8 Dec 8 Dec 8 Dec 8Dec 31 68.00 Dec 31 61.06 Jan 01 1517.29 Jan 02 282.05

Dec 31 Dec 31 Dec 31 Jan 02

Source: BoM

1510

1490

1470

280.00275.00270.00265.00

The National Security Council made a decision on full and one-time repayment of all pension loans

Commercial banks to cease pension loan

According to the President of Bank of Mongolia (BoM), L h a g v a s u r e n Byadran’s order, all

commercial banks were told to take

action to halt pension loan from January 1, 2020. The order followed a decision made by the National Security Council on the repayment of all pension loans.

Accordingly, some commercial banks have ceased providing pension loans, and some are

in the process of discussing whether to grant a loan.

“The economic growth of Mongolia reached 6.3 percent in 2019, which is five times higher than that of 2016, ushering in economic stability. At this moment, I am pleased to announce a decision

made by the members of the National Security Council on full and one-time repayment of all pension loans by means of boosting the economic activities of the Salkhit silver mine, with the purpose of relieving the elders who dedicated their lives for the development and

prosperity of Mongolia of their debt pressure,” addressed President of Mongolia Battulga Khaltmaa on the New Year’s Eve.

Outstanding pension loan balance in a total of around 233,000 loan accounts amounted to MNT 776 billion, as of November 2019. █

Aminaa.U, ZGM Daily

ZGM: HIGHLIGHTS

POLITICSStanding Committee on Security and Foreign Policy discusses and supports the draft resolution on the intergovernmental cooperation between Mongolia and the Socialist Republic of Vietnam in the defense sector.

ECONOMYTop 20 index falls 0.67 percent, to 19,491.23 points, MSE A index decreases 1.06 percent, to 9,430.39 points. MSE B index drops 0.41 percent, to 7,917.73 points. Market cap stands at MNT 2,65 trillion.

Top 20 index(by units)

19,491.2310k

15k

20k

25k

30k

SOCIETYAnna Karenina novel by Russian renowned author Leo Tolstoy will be staged for the first time in Mongolia at the State Academic Theater of Drama. The premier is scheduled to be on February 28, 2020.

Value-Added Tax (VAT) refunds worth MNT 139 billion to be disbursed.

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | ZGM: DAILY 21 2020.01.03, FRIDAY~№001 (1280)

SOCIETYFINANCE

MARKETS

Mongolia has raised its monthly minimum wage by MNT 100,000, the Ministry of Labor and Social Protection said on Thursday.

In April 2019, Mongolia's Tri-partite Council, which brings together representatives of the Ministry of Labor and Social Protection, employ-ers and trade unions, agreed to raise the minimum wage to MNT 420,000. According to the decree, the minimum wage has been increased on

January 1st, 2020. Following the rise, the minimum monthly social security contribution equals MNT 60,900.

However, in 2019, when the minimum wage was MNT 320,000, the minimum month-ly social security contribution stood MNT 43,200.

Currently, roughly 1.1 million people are employed in the country, of whom about 8 per-cent receive minimum-wage salaries, according to the min-istry. █

Monthly minimum wage raised

Tenuun.A, ZGM Daily

BoM purchases 15.2 tons of gold in 2019

Total trade volume reaches MNT 143 billion

The Bank of Mongolia (BoM) purchased 15.2 tons of gold in 2019, decreased by 6.7 tons or 30 percent from 2018. In De-cember alone, the central bank bought 761 kg gold, 2.2 tons less compared to the previous year.

The average gold price per gram was MNT 129,200 during the re-porting period.

At the beginning of 2019, the gold purchase had plunged due to the uncertainty in royalty on

gold mining.Purchasing gold is said to be one

of the key instruments for the Mon-golian central bank to increase its official foreign exchange reserves. The central bank of Mongolia pur-chased only 12.7 tons of gold in 2014.

Thanks to the low royalty tax-es on gold with the 2014 amend-ments, its annual gold purchase almost doubled in 2018, reaching 22 tons, according to the BoM.

However, the central bank failed to meet its 2019 target. █

In 2019, the total trade volume in the stock market reached MNT 143 billion. Thus, four new companies have offered securities, accumu-lating MNT 42.4 billion. It exceed-ed the record high of Mongolia's primary market trading results in 29 years.

Since the beginning of 2020, 88,000 shares of 11 companies have been traded at MNT 2.3 million in the first two hours. Top 20 index decreased by about 0.5 percent, to 19526.11 points. MSE

A index dropped and MSE B index rose.

APU JSC’s stock fell the most among other companies listed in the MSE tire-I, reaching MNT 600.

However, Tumen Shuvuut JSC's 1940 shares were traded, leading the traded volume in MSE tier-II. During the trade, the company’s stock raised by 0.75 percent, to MNT 163.49. Tumen Shuvuut JSC had newly issued an IPO in 2019 and raised MNT 10 billion from the public. █

Монгол Улсын Их Сургуулийн Шинжлэх Ухааны Сургуулийн Газарзүйн тэнхимийн докторант Д.Батцэцэг “Буянт голын сав газрын хөрсний шинж чанар, үнэлгээ” сэдвээр Газарзүйн ухааны докторын зэрэг хамгаалуулах хурал 2020 оны нэгдүгээр сарын 13-ны өдрийн 15:00 цагт МУИС-ын хичээлийн нэгдүгээр байрны 302 тоотод болно.

ГАЗАРЗҮЙН УХААНААР ДОКТОРЫН ЗЭРЭГ ХАМГААЛУУЛАХ ЗӨВЛӨЛ

Тайлбар:Дээрх зар 2019 оны 12-дугаар сарын 30-ны дотор

нийтэд гарах ёстой байсан боловч шинэ жилийн баярын өдрүүд тохиосонтой холбогдуулан өдөр тутмын сонинууд амрах болсноор зар гарах хугацаа ийнхүү хойшлоход хүрэв.

ЗАРЛАЛ

| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ22 2020.01.03, БААСАН~№001 (1280) ЗГМ: ЗӨВЛӨЖ БАЙНА

Улсын хэмжээнд 2019 оны байдлаар 4209 удаа ахуйн түймэр гарч 11.4 тэрбум төгрөгийн хохирол учирч, 54 иргэн амиа алджээ. Гамшиг гэдэг бол хэлж сануулж, сэрэмжлүүлж байгаад ирдэг зүйл биш. Тэр дундаа гал түймэр бол хор хохирол нь секундээр үржигддэг хамгийн аюултай үзэгдэл юм. Иймээс иргэдэд гал түймрийн талаарх сэрэмжлүүлэг болон, амиа хэрхэн аврах талаар зөвлөгөө хүргэж байна.

● Бага насны хүүхдийг хараа хяналтгүй гэрт нь цоожилж үлдээхгүй байх, пийшин, зуух яндангийн эвдрэл гэмтлийг засаж, хүүхэд хүрч, түлэгдэх,

Б.Гантиг , ЗГМ сонин гэмтэхээс сэргийлэх, цахилгааны утас, залгуур, ил гарах зүйлс, шатах, тослох материалыг бага насны хүүхдээс хол байлгах хэрэгтэй.

● Халуун үнс нурам, галтай хог хаягдлыг ил задгай хаяхгүй байх, шингэрүүлсэн шатдаг хийгээр болон цахилгаанаар ажилладаг тулга, зуухыг ашиглахдаа аюулгүй ажиллагааны дүрэм, журмыг баримтлаарай.

● Цахилгаан халаагуур, халааг чийг ашиглахдаа цахилгаан ашиглалтын дүрэм, журмыг мөрдөх, аюулгүй ажиллагааны заавар, зааварчилгаа авах, мэргэжлийн цахилгаанчаар холбуулах, холбогдох байгуул лагаас өгч байгаа заавар, зөвлөмжийг дагаж мөрдөхийг зөвлөж байна.

Түлэгдэлт нь өндөр температур, химийн бодис, цахилгаан гүйдэл, цацраг туяа, дулааны нөлөөгөөр арьсны давхаргууд болон эд эрхтэн гэмтэхийг хэлдэг бөгөөд хамарсан талбайгаас шалтгаалж дөрвөн зэрэгт ангилдаг.

Дараах шинж тэмдгүүд гэмтлийн зэргээс хамаарч гарна. Үүнд:

I зэрэг: Арьс улайж, хавагнана, хорсож өвдөнө

II зэрэг: Түлэгдсэн хэсэгт цэврүү үүснэ, өвдөлт ихтэй, зарим тохиолдолд халдвар авах магадлалтай

III зэрэг: Арьс үхжин, зумарна, хар тав үүснэ

IV зэрэг: Арьсны бүх давхарга, зөөлөн эд, булчин, яс түлэгдсэн байна

Тийм учраас түлэгдлийн зэргээс хамааран дараах анхны тусламжийг авах хэрэгтэй.

● Түлэгдсэний дараагаар 15 минутын турш хүйтэн усанд сойж, цэвэр алчуураар арчиж антибиотиктой тос түрхэнэ.● Үүссэн цэврүүг оролдолгүй эмчид хандана● Өдөр болгон боолтоо солих шаардлагатай Харин III, IV зэргийн түлэгдлийн

үед гэмтлийн эмнэлэгт заавал очно.

ХЭЗЭЭ ЭМНЭЛЭГТ ХАНДАХ ВЭ?

● Түлэгдэл нь нүүр, мөчдийн үеийг хамарсан, бэлэг эрхтэн орчмоор байгаа үед● Түлэгдлийн хэмжээ их буюу биеийн хэсгийн ихэнх хэсгийг хамарсан● Халуурах, түлэгдсэн арьс улайж халдвар орсон шинжтэй болох● 5-аас доош насны хүүхэд, 70-аас дээш настай өндөр настан

аль ч төрлийн түлэгдлийн үед эмчид үзүүлнэ.

ТҮЛЭГДЭХЭЭС УРЬДЧИЛАН СЭРГИЙЛЭХ

АРГА● Хүүхдээс лаа, шүдэнз, асаагуур зэргийг хол байлгах● Халуун шингэн агуулсан болон халаалтын төхөө рөм-жүүдийг хүүхэд хүрэх газраас хол тавих● Хүүхдэд даавуун материалтай хувцас өмсүүлж байх. █

Хүүхдээс лаа, шүдэнз, асаагуур зэргийг хол байлгаарай

● Гарааш, ил зогсоолд автомашинаа байрлуулахдаа галын аюулгүйн зайн хэмжээг баримтлах, ил галаар авто-машины мотор болон бусад явах эд ангийг халаахгүй байх,

● Аж ахуй, нэгж байгууллагууд барилга байгууламжийн галын аюулгүй байдал, гал унтраах авто мат тоног төхөөрөмж, дохио-лол, гал унтраах анхан шат ны багаж хэрэгслийн бэлэн байд-лыг хангаж, хяналтын камер, харуул хамгаалалтыг сайж руу-лах, яаралтай үед холбог дох утасны дугаар жаг саалтыг нүдэнд харагдах газар тавихыг сануулъя.

● Шашны байгууллага, сүм хийдүүд хурал ном айлтгах арц, хүж асаах, зул барихдаа гал түймрийн аюулгүй байдлыг хангахыг анхааруулж байна.

ГАЛ ГАРСАН ҮЕД ДООШОО СУУХ ЭСВЭЛ МӨЛХӨХ

ХЭРЭГТЭЙ ● Гал гарсан үед тэвдэж санд-

рал гүйгээр аль болох хурдан хугацаанд шатаж буй газраас хүмүүсийн амийг аврах оролдлого хийхийг хичээгээрэй.

● Утаа гарсан бол доошоо суух буюу мөлхөх хэрэгтэй. Учир нь доогуур агаар сэлүүн амьсгал авах боломжтой байдаг.

● Гал түймэр гарч буйг харсан хүн хамгийн ойрын зайд байгаа галын дохиоллыг идэвхжүүлэх хэрэг тэй. Мөн галын бүсэд бай гаа иргэдийг аюулгүй газар очихыг сануулаарай.

● Хээр задгай гал гарсан тохиол долд салхины дээр очиж зогс.

● Утаа, угаараар амьсгалахгүй байх арга хэмжээ аваарай. Ингэхийн тулд нойтон даавуугаар амаа дарах хэрэгтэй.

АЮУЛГҮЙ ГАРЦ ХИЙХ НЬ АМИА АВРАХ АЛХАМ

Гэртээ галын дохиолол суури луу лах нь гал түймрээс урьдчилан сэргийлэх нэг арга юм. Гэхдээ дохиолол ажиллахгүй үед гал гарвал заавал аюулгүйн гарцтай байх шаардлагатай. Гэртээ аюулгүй гарц хийвэл гал гарсан үед аминд орно. Гамшиг дохиолдсон үед амиа аврахын тулд аюулгүйн гарцыг хэрхэн ашиглах талаар тогтмол дадлага хийх хэрэгтэй. Хаалганы болон цонхны түлхүүрийг хүн бүрийн мэддэг газар хадгалах нь чухал шүү. █

Шингэрүүлсэн шатдаг хий болон цахилгаанаар ажилладаг тулга, зуухыг

ашиглахдаа аюулгүй ажиллагааны дүрэм, журмыг баримтлаарай


Цахилгаан хэрэгсэл, зуух яндангаа байнга шалга

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | ӨДРИЙН ХЭМНЭЛ 23 2020.01.03, БААСАН~№001 (1280)

ЗГМ: ҮГИЙН СҮЛЖЭЭ

ЭНЭ ӨДРИЙН ЗУРХАЙ ДОРНЫН ЗУРХАЙ

ЗГМ: СҮДОКҮ

1

6

7

2

789

5

4

32

3

2

1

937

14

7

8

42

9

2

5

685271493

524617389

249583761

973824615

317469528

168935274

792358146

856142937

431796852

Өмнөх дугаарын хариу

Хумхын эмэгтэйчүүд шинэ зүйлд татагдана

Наран ургах, шингэх: 08:42-17:11Үс засуулбал: Нас уртаснаБарилдлага: ИдэрШүтэн барилдлага: СэрэхүйСуудал: Уул

Аргын тооллын 1 сарын 3, Сугар гараг. Билгийн тооллын 8, Дэлгэрүүлэгч одтой, хөхөгчин могой өдөр. Өдрийн наран 8 цаг 42 минутад мандан, 17 цаг 11 минутад жаргана. Тухайн өдөр үхэр, тахиа жилтнээ аливаа үйлийг хийхэд эерэг сайн ба бар, туулай жилтнээ сөрөг муу нөлөөтэй тул элдэв үйлд хянамгай хандаж, биеэ энхрийлүүштэй. Эл өдөр эе, эвээ ололцох, хамтын хөдөлмөр эхлэх, гэрээ хэлцэл байгуулах, найр хурим хийх, бэр гуйх, инж өгөх, авах, үнэт эрдэнийн зүйл авах, хараал, жатгыг буцаах, газар лусын зан үйл хийх, өр барагдуулах, гэр бүрэхэд сайн. Ургаа мод таслах, газрын ам нээх зэрэг үйлд муу. Өдрийн сайн цаг нь үхэр, луу, морь, хонь, нохой, гахай болой. Хол газар яваар одогсод баруун хойш мөрөө гаргавал зохистой. Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулбал нас уртасна.

Үс засуулбал нас уртасна

БОСООГООР: 1. 2014 оны өвлийн олимпын наадам болсон хот2. Казахстан улсын нэрийн өм нөөс барилдан Олимпын наадмаас ме-даль хүртсэн монгол бүсгүй3. "Эрдэнийн товч"-ийг бичсэн

нэрт эрдэмтэн, Манжид мөчлүүлэн алагдсан ноён4. Мэргэжлийн сүмогийн нэгдү гээр сарын башё8. Баригддаггүй хангал адуу мал9. Гурван цагийн нэг

ХӨНДЛӨНГӨӨР:

Өмнөх дугаарын хариу 12.30

Хонь /III.21-IV.19/ Мэлхий /VI.22-VII.22/ Жинлүүр /IX.23-X.22/ Матар /XII.22-I.19/

Үхэр /IV.20-V.20/ Арслан /VII.23-VIII.22/ Хилэнц /X.23-XI.22/ Хумх /I.20-II.18/

Хамтатгах /V.21-VI.21/ Охин /VIII.23-IX.22/ Нум /XI.22-XII.21/ Загас /II.19-III.20/Энэ өдөр төрийн ажил болон

нийгмийн үйл ажиллагаанд таатай. Од гаригс аливаа асуудлыг шийдвэрлэхдээ эртний болон олон судлагдсан аргыг сонго гэж зөвлөж байна. Ажлын асуудалд овсгоотой, самбаатай ханд. Хүлээж авсан ажлаа найдваргүй, хариуцлагагүй гүйцэтгэвэл нэр хүндээ алдахад хүрнэ. Тиймээс ойр дотны хүмүүсийнхээ зөвлөгөөг ав.

Таатай өдөр. Өнөөдөр та өөрийн авьяас чадвараа гарга. Энэ нь бусдын анхаарлыг татна. Хуучин найз нартайгаа, садан төрөлтэйгээ харилцах, гэнэтийн мэдээ авах нь ажил мэргэжлийн, санхүүгийн амжилтын эхлэл болно. Юун түрүүнд та өнөөдөр хувийн зарим нэг асуудлаа шийдэж чадна. Урьдын төлөвлөгөөнүүд биелж эхэлнэ.

Оюуны хөгжил, хувийн амьд ра-лын асуудалд энэ өдрийг зо риул гэж одод зөвлөж байна. Өнөө дөр архи, согтууруулах ун даа бо лон махан хоолноос тат галз вал зохино. Ганц бие хүмүүс романтик болзоо тов ло ход тохиромжтой. Гэхдээ са-наанд гүй учирсан хосуудад энэ өдөр гэнэтийн таатай зүйлүүд ар араасаа гарч ирнэ.

Өнөөдөр нэгэн хэвийн байдал үргэлжлэхгүй. Уучлал, хайр дурлал өрнөсөн өдөр юм. Та спортоор хичээллэж, аль болох хөдөлгөөнтэй байж эрүүл мэнд дээ сайтар анхаар. Энэ өдөр хүү хэд тэй болоход таатай. Ах мадууд амар амгалан, жар галыг мэдэрнэ.

Архаг хууч өвчин сэдрэх магадлалтай. Биеийн хүчний ажил хийх, ачаалал авахаас татгалз. Найз нөхдийн болон хөршийн хоорондох харилцааны асуудал үүсч таны сэтгэл санааг муутгана. Гэртээ асуудал үүсгэхээс сэргийл. Тэвчээртэй, дуугуй байсан нь энэ өдрийн уур амьсгалыг өөрчилж чадна. Дотны найзтайгаа хоёулхнаа байснаар таагүй өдрийг зөөллөж өгнө.

Бүхий л харилцаа холбоонд таатай өдөр. Зорьсон зорилгодоо хүрэх замд тохиолдох бүхий л сорилт шалгалт болон саад тотгорыг та даван туулж чадах болно. Таны эрүүл мэндэд аюул нүүрлэж байгааг одод сануулж байна. Биеийн хүчний болон сэтгэл санааны хэт их ачаалал, аз туршсан эрсдэлтэй ажил хөдөлмөр хийх гэнэтийн аюул ослоос болгоомжил.

Шинэ зүйлийг олж мэдэх, оюун ухаанаа төвлөрүүлэх өдөр. Мөнгө санхүүгийн нөхцөл байдлаа сайжруулахад амжилт олох болно. Өдрийн хоёрдугаар хагаст сүм хийдэд очих, ганцаар байж бясалгах, оюун ухааны болон сонгодог ном зохиол уншихыг од гаригс зөвлөж байна.

Санхүүгийн хүндрэлтэй тулгарна. Магадгүй мөнгө төгрөгөө хаяж гээгдүүлж болох юм. Машинтай хүмүүс анхаарал болгоомжтой явахыг сануулж байна. Танд материаллаг мөн сэтгэлзүйн дэмжлэг зайлшгүй чухал. Гутралд орсон хүмүүс сэтгэлзүйч дээр очих хэрэгтэй. Бүхий л зүйл дээр тавгүй байх бололтой.

Оюуны хөдөлмөр эрхлэгч бол хүндхэн өдөр болж мэднэ. Энэ өдөр хамтрагчтайгаа харьцахад таагүй байх нь. Мөн хичээл ном болон гэр бүлийн харилцаанд төдийлөн таатай байхгүйг од эрхэс хэлж байна. Өнөөдөр чухал ажил эхлүүлэх гэж оролдохгүй байхыг анхааруулж байна. Түүнийг хэзээ ч эхлүүлсэн болох тул тэвчин өнгөрүүл.

Тогтворгүй, таатай бус өдөр болж өнгөрнө. Энэ нь эмэгтэйчүүдийн хайр дурлалын асуудалд төгсгөл ирж байгааг одод сануулж байна. Харин эрэгтэйчүүдэд тааламжтай, хэрэгцээтэй хоёрын хооронд сонголт хийх шаардлага гарна. Зөв сонголт таньд амжилт, боломж, өөрчлөлтүүдийг авчирна. Төлөвлөгдөөгүй аялалд явна.

Болгоомжлох өдөр. Элдэв хов жив, гүжир гүтгэлгээс болгоомжилж, сэрэмжтэй бай. Хэн нэгэн таныг таагүй байдалд оруулахыг санаархаж байна. Чухал шийд вэр гаргах гэсний хэрэг гүй. Эрэгтэйчүүд ашигтай байж болох ажил хэргийн санал авах бөгөөд хүлээн зөвшөө рө хөөсөө өмнө тэр талаар сайтар тунгаан бодохыг зөвлөж байна.

Бүх юмны уг үндэс нь хий зүйл биш ухамсар гэдгийг сана. Санаандгүй хэлсэн үгнээс чинь болж ойрын найз нөхөд эсвэл хамтрагчаа гомдоох хэрэг гарч магадгүй. Аливаа тулгарах асуудалд ухаалгаар хандах хэрэгтэй. Эмэгтэйчүүд дур сонирхол татагдсан шинэ зүйлдээ анхаарал болгоомжтой хандахыг зөвлөж байна.

1. Японы үндэсний бөх3. Нас гүйцсэн эр ямаа5. Гэрийн тусгал8. Нойтовтор7. Нэг8. Бяцхан10. Америкийн телевизийн од, сая тан эмэгтэй11. Амьтан барих хэрэг сэл

14. Үнэлгээ16. Сэтгүүл зүйн нэг төрөл17. Зураг будгийн хэрэг сэл18. Загвар19. Цасны унаа20. Махчин шувуу21. Боксын дэвжээ22. Хог шаар

1

18

8 1211

14 15 16 17

9 13

2 3

19

6

21

4

7

22

17

10

5

20

12. Энэтхэг улсын мөнгөн тэмдэгт13. Хос, ижил

15. Богино17. Нарийн хоол

А У

Ь М

ДӨ

ААЛМА

Б А

Г АНА А

Э ЭС

Ь РЗ Ц

Л А

В

АР Х

ВА

Д

С

ЙА А А

Р УЕ А

А А

У

ХС Т

ЭВ

А

Л

Ц Г

А С

С

РА Л

ДУ

Х

Э

| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ24 2020.01.03, БААСАН~№001 (1280) АМРАЛТ

Ганц бие бүсгүй-чүүдийн амьдралын хэв маягийн талаар өгүүлэх Single ladies цуврал киноны сүүлийн

анги ирэх сарын 2-ны өдөр нээлтээ хийхээр болжээ. Анх 2013 онд үзэгчдийн хүртээл болж байсан тус киноны дөрөвдүгээр анги түүхэн сэдэвтэй гэдгээрээ онцлог аж. Single ladies 4 киноны талаар U Film кино компанийн захирал, жүжигчин Г.Ундармаатай ярилцлаа.

-Single ladies 4 кино өмнөх цувралуудаас юугаараа онцлог вэ?

-Нас, насны ганц бие эмэгтэйчүүдийн амьдралыг харуулсан Single ladies киноны төгсгөлийн анги ирэх сард нээлтээ хийхээр болсон. Бид энэ анги дээр маш олон хүний бүрэлдэхүүнтэй, том багаар ажилласан. Ойролцоогоор 220 орчим хүний хүч хөдөлмөр шингэсэн байна. Мөн зураг авалт болон киноны бэлтгэл ажлыг өмнөх уран бүтээлүүдтэй харьцуулахад хамгийн урт хугацаанд хийсэн. Түүнчлэн түүхэн сэдэв хөндөж гаргасан бөгөөд төрөл жанр, хийц, тоног төхөөрөмж, эд хэрэгсэл зэрэгт маш их ач холбогдол өгсөн. Тухайлбал, гадны улсаас мэргэжилтэн авч ирсэн бөгөөд уран бүтээлчдийн хувьд мэргэжлийн ур чадвар сайтай, туршлагатай хүмүүсийг

О.Даваасүрэн, ЗГМ сонин

Г.Ундармаа: Single ladies-4 кино түүхэн сэдэвтэй

сонгосон. Мөн кинонд ашиглах хувцас, хэрэгслийг шинээр захиалж хийлгэсэн. Улмаар маш их хүч хөдөлмөр, хөрөнгө мөнгө зарцуулж гаргасан уран бүтээл

боллоо. -Түүхэн сэдэвтэй кино гэж

та хэллээ. Өмнөх ангиуд адал ядалт, инээдмийн төрлийнх. Тэгвэл төгсгөлийн анги ямар

жанрынх вэ? -Төрөл жанрыг нь болон үйл

явдлын талаар нууцлахыг хүсэж байна. Товч дурдахад, анх ганц бие гурван бүсгүйн амьдралын

“Хунт нуур” балет тоглоно

SINGLE LADIES КИНОНЫ ТӨГСГӨЛИЙН АНГИ ИРЭХ САРД НЭЭЛТЭЭ ХИЙХЭЭР БОЛСОН.

Төрийн шаг-налт хөгжмийн з о х и о л ч Ц о г з о л ы н Нацаг доржийн "Үүлэн заяа" дуурийг Улсын дуурь бүжгийн э р д м и й н театрын уран бүтээлчид энэ сарын 25-26-нд тоглох гэж байна. "Үүлэн заяа" дуурьт хар хорын тэмцэл, сайн муугийн явдлыг симфонийн арга барилаар илэрхийлэхийн сацуу хөгжмийн өрнүүлэг, ярилцал хэлбэрийг чадамгай ашигласнаараа монгол дуурийн уламжлалт хэв маягт шинэчлэл хийсэн, уран сайхны онцгой ач холбогдолтой бүтээл юм. Төрийн шагналт хөгжмийн зохиолч

Ц.Нацагдорж нь Монголын орчин цагийн хөгжмийн хөгжилд онцгой гавъяа байгуулсан хүмүүсийн нэгд зүй ёсоор тооцогддог бөгөөд дөрвөн дуурь, нэг бүжгэн жүжиг, 30 шахам симфони бүтээл, кино, жүжгийн хөгжим зэрэг олон зуун бүтээл туурвисан аж. "Үүлэн заяа" дуурийн тасал барын үнэ 10-20 мянган төгрөг. █

Ц.Нацагдоржийн "Үүлэн заяа" дуурь тоглоно

талаар өгүүлж байсан бол эхний ангид Сарангуа /А.Туяа/ нөхөрт гардаг. Харин гуравдугаар ангид Гэрэлээ /О.Дөлгөөн/ хайр дурлалтайгаа учирдаг. Тэгвэл энэ ангид хамгийн ахмад настай ганц бие Ариунсанаагийн хайр дурлалын тухай өгүүлнэ. Гэхдээ нөхөрт гарах эсэхийг нь хэлмээргүй байна. Үзэгчдэд хүрч эхлэх үед бүх зангилаа тайлагдах байх.

-Single ladies киног цувралаар хүргэх санаа юунаас үүдэлтэй вэ?

-Анх 2010 оноос ганц бие эмэгтэйчүүдийн талаар кино хийх санаа төрсөн. Учир нь тухайн үед миний ихэнх найз ганц бие байсан учир уулзахаараа ганц бие эмэгтэйчүүдийн зовлон жаргалыг их ярьдаг байлаа. Тэр үеэс энэ талаар кино хийвэл сонирхолтой юм гэх бодол төрж, ажил болгон хэрэгжүүлээд, гурван жилийн дараа анхны ангиа үзэгчдэд хүргэж байсан. Кино амжилттай болоход хамгийн чухал зүйл бол үзэгчид байдаг. Анхны анги цацагдсны дараа зөвхөн эмэгтэйчүүд биш эрчүүд ч маш сайхан хүлээж авсан учраас дараагийн ангийг хийх сэдэл төрсөн. Мөн ганц бие эмэгтэйн талаарх сэдэв маш баялаг бөгөөд олон талын өнцгөөр харуулах боломжтой гэдгээрээ онцлог. █

Энэ ангид хамгийн ахмад настай ганц бие Ариунсанаагийн хайр дурлалын тухай өгүүлнэ

Оросын алдарт хөгжмийн зохиолч П.И.Чайковский "Хунт нуур" балетыг энэ сарын 18-ны өдөр Улсын дуурь бүжгийн эрдмийн театрын тайзнаа тоглохоор болжээ. Гурван бүлэг, дөрвөн үзэгдэлт энэхүү балет нь хөгжмийн зохиолч П.И.Чайковскийн балетын анхны бүтээл бөгөөд анх 1877 оны хоёрдугаар сарын 20-нд Москвагийн Их театрт тоглож байжээ. Харин манай улсын тайзнаа 1975 оны зургадугаар сарын 28-нд анх тоглож, үзэгчдэд хүрч эхэлсэн түүхтэй. Дэлхийн сонгодог урлагийн төлөөлөл болох уг балетын тасалбарын үнэ 10-30 мянган төгрөг. █

2 7 8 20-21 ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ - UBinfo.mnSecure Site ...Улс юу...

Documents

Transcript of 2 7 8 20-21 ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ - UBinfo.mnSecure Site ...Улс юу...