17. yüzyıla ait bir Türk atasözü koleksiyonu

7/30/2019 17. yzyla ait bir Trk atasz koleksiyonu

1/29

Mula niversitesi SBE DergisiGz 2000 Cilt:1 Say:2

17. YZYILA AT BR TRK ATASZ KOLEKSYONU*

Heidi STEN*

eviren: Volkan COKUN**

ZET

1612 ylnda yazlm olan Hieronuymus Megiser'in Institutionum linguae turcicae IVadl Trk dil bilgisi kitab 17. yzyla ait 220 ataszn ihtiva etmektedir. Bu alma, o dnemeait ataszlerini tantmas bakmndan son derece nemlidir. Ayrca alma, 16 ve 17. yzyllara

ait ses bilgisi hakknda nemli bilgiler iermektedir. Alman bilim adam Dr. Heidi Stein'nhazrlad bu makalede; Megiser'in almas, konuyla yakndan ilgili sekiz farkl eserlekarlatrlmtr. eitli yorumlarn da yapld makale, dil ve folklor unsurlar bakmndan sonderece ilgintir.

ABSTRACT

The turkish grammar book which is called Institutionum lingua turcicae IV byHieronymus Megiser in 1672 consists of 220 proverbs which belonged to the 17 th. century. Thisstudy is very important from the viewpoint of to present proverbs of those days. In addition tothis, it contains the important knowledge about phonetic. In this article prepared by Germanscientist Dr. Heidi Stein, Megiser's study has been compared with eight different works written inthis field. The article in which various comments take place is very interesting in terms of factorsof language and folklore.

1612 ylnda Leipzig'te baslan Hieronymus Megiser'in Institutionumlinguae turcicae IV adl nl Trk dil bilgisi kitab, sk sk sz edilen 220ataszn ihtiva etmektedir. Byle bir kaynan olmas, dil tarihi ve ataszleriaratrmalar bakmndan son derece nemlidir.

Eser, dil tarihi aratrmalarna iyi bir zemin tekil etmektedir. EserdekiTrke bir metnin, Arap harfleri yerine, Ltin meneli transkripsiyon harfleriyleyazlmas, tarih ses bilgisi aratrmalar iin ok byk bir nem tamaktadr.Ayrca; eserde, sun' ve konuma diline uzak ataszlerine rastlanmamaktadr.Sz konusu ataszleri daha ok halkn konutuu dili yanstmaktadr.

Koleksiyonlar, Trk ataszleri aratrmaclnda, tarih katklardabulunduklar iin ayr birer neme sahiptir. 19. yzyldan beri kayda deersayda Trk ataszleri koleksiyonlar mevcuttur. nceki yzyllarda bukoleksiyon merak daha azd. zellikle; 16. yzyldan 18. yzyla kadar olan

* Heidi Stein Eine trkische Sprichsammlung des 17. Jahrhunderts, Acta Orientalia AcademiaeScientiarum Hung. Tomus XXXVIII (1-2); 55-104, Leipzig 1984.** Yrd.Do.Dr.Mula niversitesi Fen-Edebiyat Fakltesi ada Trk Leheleri ve EdebiyatlarBlm.


2/29

Volkan COKUN

sre iinde, ounlukla iir ekline sokulmak suretiyle orijinalliini yitiren Trkataszleri, bilhassa airlerin eserleri yoluyla yazl olarak gnmze ulam vehlen de ulamaktadr. Almanya'daki reform hareketi, halk dili ve edebiyatna

byk bir ilgi duymutur. Bu etki altnda kalan Megiser de,Institutionum... adlderginin ... diversa linguae Turcicae Exercitia... balkl III. fasiklnn resimlimetinleri iin ataszleri seerken zamannn zevkine uymutur.1 Ne yazk ki, buataszlerinin kayna ve Megiser'in Trke bilgisi hakknda sadece tahminlerde

bulunabiliyoruz. Kesin olan, konuulan Trkeyi bildiidir. Kendisinin baznotlar da bunu gstermektedir. Fakat, bu dil ile nerede ve nasl tantn

bildirmemekte ve biyografisi de konu hakknda bilgi vermemektedir. Trkeyleilgilenen (mesel: B. Georgievits, J. Liwenklau, G. Postel) baka Avrupal

yazarlarn eserlerinden de alntlar yapmtr. Ancak bu, daha ok szlkblmnde (Fasikl IV: Dictionarium ... Latino-Turcicum et ... Turcico-Latinum) grlmektedir. Sadece bir tane atasz (no. 5) Georgievits'e2 aittir.Orijinal Trke yazl rnekler olabilir, fakat bu tam olarakispatlanamamaktadr.

Metnin filolojik almasnda baz glklerle karlalmtr.Megiser'in Latince transkripsiyon sistemi heterojendir ve ilk baktaanlalmamaktadr. Baz kelimeler tannamayacak derecede tahrif edilmitir,

buna ilveten bask hatalar ve yazarn dikkatsiz alma tarzndan ya dayetersiz dilbilgisinden kaynaklanan hatalar da vardr. Birok durumda, grafik vefonetik yazy aka birbirinden ayrt etmek mmkn deildir ve bu, zellikletranskripsiyonlu metinlerde kmsenemeyecek bir meseledir. Bu sebeple,

burada Megiser'in transkripsiyon sistemini yorumladm "Trketranskripsiyonlu bir metindeki fonetik iaretlerin problemleri" (RO, Bd XL(1979), H. 2. S. 49-62) adl makaleme dikkatinizi ekerim.3 Birka zelliini

burada da ksaca ifade edelim: Megiser o ve , u ve , ve i, s ve z sesleriarasnda bir ayrm yapmamaktadr; bu sebeple de sz konusu sesler arasndakifarkllklar anlalamamaktadr. ki nl arasndaki -y- ve seslerinindeerlendirilmesi de zordur ve bu iaretlerin yazlmas, birok durumda buseslerin dtne iarettir; fakat bu, muhtemelen bir transkripsiyon ekli deolabilir. kiz nszn yazlm, ounlukla bir transkripsiyon zelliini ifadeetmekte; bu durumda da, ikizleme ve ikiz nszn teklemesi hdiseleri hemenhemen hi tespit edilememektedir.

Orijinal metne eklediim fonetik transkripsiyonda, baz yorumlar

1 Megiser bir Paroemiologia Polyglottrosun yazardr. St. Paskowicka-Rymkiewicz, Etat desrecherches concernant la paremiographie et paremiologie turques. RO XXVIII, 2 (1965), S. 63dezikredilen 1605 (Leipzig) ve 1606 (Leipzig) ve 1606 (Leipzig ve Wittenberg) nshalar imdiyekadar maalesef bana ulamad.2 Karlatrnz W. Heffening, 1544-1548 yllarna ait Bartholomaeus Georgievitin Trketranskripsiyonlu metinleri; Leipzig 1942, s. 953 Orada Megiserin biyografisi ve Institutionum... hakknda daha fazla bilgiler de bulunabilir.


3/29

17. Yzyla Ait Bir Trk Atasz Koleksiyonu

sadece neri olarak grlmelidir. Hepsi, Institutionum'un.... btn dilmateryalinin ayrntl bir analizine dayanmaktadr. Osmanl Trkesinin tarihses bilgisi sahasnda imdiye kadar ulatmz bilgi seviyesi, 16 ve 17. yzylaait dildeki belirli eilimleri tespit etmeye msaittir. Bu, rnein ve seslerinin varlyla ve ayrca nllerin dzlk-yuvarlaklk benzemesiyleilgilidir (o/u - > o/u - u; / - i > / - ; a/ - u > a/ - ; e/i - > e/i - i).

Folklor ve dile ait bir baka zorluk da, Trk ataszlerinin tamamnn arolmad gereidir. Megiser'in bizzat kendisi, koleksiyonunun balnda,ksmen orijinal Trke, ksmen Latinceden Trkeye evrilmi olan ataszlerive vecizelerden bahsetmektedir. Buna ilveten Arapadan ve Farsadan da.eviriler vardr. Ben, bizzat Megiser'in yapt btn bu evirileri (yani,

evirilerin Arapa veya Farsadan yaplp yaplmadn), her seferinde kesinolarak tespit edemedim.

A. Dilaarn, makalesinde Megiser'in Institutionum...'uyla ilgilendiigrlmektedir.4 Bunu yaparken, "engin bir deniz" olarak tanmlad ataszlerikoleksiyonuna da deinmektedir.5 Bu koleksiyondan "bugnk sylenileriyle"127 ataszn vermektedir.6 Buna ek olarak baka bir yerde7 Institutionum...(De Orthographia...)'un I. fasiklnde yaymlanan 21 tane daha atasz vardrve bunlardan da 15'i III. fasiklde tekrarlanmaktadr. Dilaar, toplam 148ataszn, kesin olarak Trk atasz hazinesinden sayarken,8 geri kalannn iseHristiyan kitaplardan, Kurn- Kerim'den, Ltin klsiklerden, Arap ve Farsataszlerinden olutuunu ifade etmektedir.9 Ben, gerekli notlar alarak, Dilaar

tarafndan zikredilmeyen ataszlerine yneldim ve ulaabildiim baka birkaTrk koleksiyonundan belge veya varyant bulmaya altm. Neticede,Dilaar'da eksik olan baz Trk ataszlerinin varl ortaya kt. Hatta, bunlarnarasnda Dilaar'n sehven atlad anlalan ok tannanlar ve bugn hlenkullanlmakta olanlar da vardr. Bunun dnda, ben kendi yorumumdaDilaar'n yorumundan -dil veya muhteva bakmndan- farkl yerlere deindim.

Aada verilen 220 atasznn sralanmas orijinaline uygundur. Kitapsayfalandrlmad iin, orijinal numaralandrmann korunmas yolunagidilmitir. Koleksiyon, Institutionum...'un 43 sayfa olan ve birka taneTrkeye evrilmi Hristiyan metni ihtiva eden 3. blmnn 35,5 sayfasnkapsyor. Bunun ardndan, I. FasiklDe Orthographias..., VI. FasiklExercitia

aliquot Lectionis et Pronunciationis Turcicae, in Exemplis ejusdem linvae 'de

4 A. Dilaar, 1612de Avrupada Yaymlanan lk Trke Gramerin zellikleri, Trk DiliAratrmalar Yll, Belleten, 1970, s. 197-210.5 age. s. 2076 age. s. 2077 age. s. 2048 O, sekizi dnda birka mstehcen deyim braktn da zikrediyor (age. s. 208); ben buekilde sadece iki deyime rastladm (no. 42 ve 217).9 age. s. 208


4/29

Volkan COKUN

alt tane daha atasz gemekte ve bunlar III. fasiklde tekrarlanmamaktadr.Bu ataszlerinin orijinal hlde Latince transkripsiyonlar ve Arapa yazlm birversiyonu bulunmaktadr.

Her atasz iin nce orijinal ekil, ardndan Megiser' in ekledii evirive aklamalar ve baz durumlarda da Latin, talyan, Alman, Fransz, Arap veFars dillerinin orijinal versiyonlar verilmektedir. Bunun ardndan benimtranskripsiyon veya yorumum ve mmkn olduunca motamot Almanca birevirim gelmektedir. Kullandm transkripsiyon iaretleri bugnk Trkgrafiine dayanmaktadr. Ek olarak, fonetik varyantlar ve arkaik semboller iinaadaki iaretleri kullandm:

= art damak, tonsuz, szc.k'veg'= n damak k ve g nszleri

= geniz n'si

-y- ve = v ve y'nin debilen veya yar nl ekilleri

= inin geni ekli

= kapal e (ok faraz)

= art damak, tonlu, szc. Bu nsz, Megiser'in eserindeki gibi kabuledebiliriz.10

Aklamalarda yorumlardaki baz noktalara deinilmitir; anlalmayan

yerlerde, ekteki kk szle baklabilir. Burada sunulan yayn, folklorzelliklerinden daha ok dil zelliklerini yanstmaktadr. Yukarda da

belirtildii gibi, zellikle A. Dilaar'da eksik veya farkl yorumlanm olanataszleri iin, dier atasz koleksiyonlarna bavurulmutur. Makalemizdedaha ok aadaki koleksiyon ve almalardan faydalanlmtr:

V. zbudak:Atalar Sz, stanbul 1936 (1480'e ait bir koleksiyonunyaym) = zb.

P. N. Boratav: Quatre vingt quatorze proverbes turcs du XVe siecle,restes inedits. Oriens 7 ( 1954), s. 223-249. (ksmen 1480'deki bir koleksiyonungeniletilmi bir el yazmasnn yayn) = Bor.

J. Chr. Clodius: Grammatica Turcica. Leipzig 1729 (Latincetranskripsiyonlu 31 atasz. s. 180-188, buna ilveten "ksa tahlil" s. 188-192no. I-IV) =Clod.

Osmanische Sprichwrter (Osmanl Ataszleri). Wien 1865

10 Burada, meselenin dil tarihi gemiine daha ayrntl deinilememektedir. Bunun iin bkz. G.Hazai, Osmanl Trkesindeki bir hikyenin varlnn tespiti. Turcologica, (Leningrad) 1976, s.200-203.


5/29


(Gvhi'nin koleksiyonu ve Dou Akademisinin el yazmalar koleksiyonundan)= Osm. Spr.

M. Wickerhauser: Wegweiser zum Verstndnis der trkischenSprache. Eine deutsch-trkische Chrestomathie. (Trk dilini anlama klavuzu.Almanca-Trke bir antoloji.) Wien 1853. (birinci blm: birka atasz vemecaz anlamlar. s. 1-10, Trke blmde: s. I'den 8 kadar; ayn ekilde ViyanaDou Akademisinin koleksiyonundan gelmitir.) = Wick.

M. Horten:Einfhrung in die trkische Sprache und Schrift. (Trk dilive yazsna giri. ) Halle a.-S. 1916 (s. 96-129: G. Jakob'un koleksiyonu: Horos

karda. Berlin 1906, iktibas edilmi ataszleri, muhteva ve ekille ilgiliyorumlarla).

F. Tlbenti:Trk Ataszleri ve Deyimler. stanbul 1963. (gnmzdekullanlan ataszleri) = Tlb.

. A. Aksoy: Ataszleri ve Deyimler. Ankara 1965. (gnmzdekullanlan ataszleri) = Aks.

Dilar'n makalesi (kr. yukaryla) "Dil." olarak ksaltlmtr.

Elinizdeki yayn Trkolog olmayanlara da kullanlr hle getirmek iin,konulara gre Almanca bir indeks derlenmitir. Sz konusu indekste,ataszlerinde geen en anlaml ve nemli kelimeler yer almaktadr.

Ayrca, burada yorumlarmdaki eksikliklerin de bilincinde olduumuvurgulamak isterim. Yapc eletirilere mteekkir olacam.

ATASZLER11

1. Tangeden [d12: Tangreden] gajiri Khimseje dapmasum.

Tarden gayr kimseye dapmazum.

2. Bir Khim sekgi [d: khimse kgi] bildi genduini, indi tachkhick bildiTangrisini.

Bir kimse ki bildi gendsini, indi takik bildi Tarsn.

Dil.'e gre: Her kim zeki bildi kendisini...3. Ademtetbur eder allah tala tactur eder.

Adem tetbr eder, Allah tala taktur eder.

11 Bu blmde her madde bandaki ak renk harflerle yazlm olan l. satrlar, Almancatranskripsiyonlu; koyu renk harflerle yazlm 2. satrlar ise, Trke transkripsiyonludur. Daha altsatrlar, baka atasz derleyicilerinin topladklar ataszlerini ihtiva eder.12 d= dorusu


6/29

Volkan COKUN

4. Tactur tetbiri bosar.

Taktur tetbiri bozar.

5. azilon [d: iazilan] gelur baina.

Yazlan gelr bana.

6. angilmas bir allach.

Yalmaz bir Allah.

7. Cumschi hackir, [d: hacki] Tangri hacki.

Kum hakk, Tar hakk.

Dil.'de yok.

Aks. 1109: Komu hakk, Tanr hakk[-dr].

zb. 22: Kon hakk, tanr hakk.

Osm. Spr. 376: Komschunun hakk tanrinyn hakkidir.

8. Cumschi hacki tachoctur. [d: tschoctur].

Kum hakk oktur.

Dil.' de yok.

9. Musulman oldurki, [d: oldur ki] kurtuldi Musulmanlar anung elinden

dahi dilinden.Mslman oldur ki kurtuld Mslmanlar anu elinden dahidilinden.

Dil.'de yok.

10. Basschle jasudur gelen, tactiri hactur tscharine [d: tschari ne]?

Bale yazudur, gelen taktir-i Haktur, ari ne?

Dil'de yok.

11. Nasub olan gelur.

Nasub olan gelr.l2. Herne [d: her ne] eilersen akhilane eile Nasare [d: nasar] eilesongini.

Her ne eylersen aklane eyle, nazar eyle son.

Dil.'de [s. 204] sadece u ekli var: Her ne eylersen aklne eyle.


7/29


13. ptida a hiering [d: ahierin] fichur eyle anda ischle.

ptida ahirin fikr eyle, andan ile.

Dil'de yok.

Tl 2932: Bir eyin nne bakma sonuna bak

Osm. Spr. 266: Szi fikr edup sjle.

14. Hernesne [d: her nesne] oranille.

Her nesne oranile.

15. Maslach atlering [d: maslachatlering] hairlui orta si dur. [d:

ortasidur] Maslaatleri hayrlus artasdur.16. Arif olan Kischi hernesavui [d: her nesnei] sinar olur.

Arif olan kii her nesneyi snar olur.

Dil.'de yok.

17. Adamden adama arki [d: farki] bar.

Adamden adama fark bar.

Dil.'de yok.

18. Sous siffatidur soilejenung.

Sz sfatdur syleyen.

Dil.'de: Sus sfatdr syleyenin. (?)

19. Jemischden agatsi bilemur [d: bilenur]

Yemiden aa bilenr.

Dil.'de yok.

20. 20'nin Trke versiyonu yok.

21. Sian onanler [d: olanler] ugredurler.

Ziyan olanler redrler.

22.Hismeth itmege ugran mejen [d: ugrenmejenJ effendiluck dahiedeme.

Hizmet etmee renmeyen efendilk dahi edemez.

Clod. XXVII: Chydmet etmeke renmejen; efendilyk dachy etmez.


8/29

Volkan COKUN

23. Sen evel biuruck tutmega ugren andansara [d: andan sora]bujurassen.

Sen evel byuruk tutmea ren, andan sora buyurasen.

24. Mainon tusaga tuttulmas.

Maynon tuzaa tutulmaz.

25. Hileji hile bosar.

Hileyi hile bozar.

26. Duschmeni hor giorme.

Dmeni hor grme.Dil.'de eksik.

Aks. 638: Dmann karnca ise de hor bakma.

27. Duschmen Karingeise dahi ful gibilsai [d: gibi sai].

Dmen karnceise dahi fl gibi say.

28. Dostile je itsch, sati passar etme.

Dostile ye, i; sat pazar etme.

29. El eli jur, ikhi el jusi jur.

El eli yur, iki el yzi yur.30. Etikhat itme khimseje, madamkhi khueleile [d: khieleile] tusinalmajain.

Etikat tme kimseye, madamki kileile tuzn almayasn.

Dil.'de yok.

31. Adamlerung scherlii: saramasli [d: jaramasli] oldurkhi, [d: oldurkhi] adamleri harari [d: sarari] dakhuna [d: dokhuna].

Adamler erlisi, yaramazl oldur ki adamleri zarur dokuna.(Cmle yanl kurulmu. Dorusu yle olmal: ki onu adamlere

zarar dokuna.)Dil.'de yok.

32. Eschki [d: eski] duschmen dost almas [d: olmas] olurse drustolmas.

Eski dmen dost olmaz, olurse, drst olmaz.


9/29


33. Eschki [d: eski] dost eschki [d: eski] hamam.

Eski dost, eski hamam.

Dil.'de yok.

Osm. Spr. 37: eski jar eski hammam.

34. Khartal sineck aulama.

Kartal sinek alamaz

35. Hidistan fuli sibri sinecten [d: sibrisinecten] cajurnas [d: cajurmas].

Hidistan, fli sibrisinekten kayurmaz.

Dil.'de yok.

Clod. XX: Hindistan fili siwri sinekden kayirmaz.

Osm. Spr. 464: Hindustan fi1i siwri sinekden korkar.

36. Epsem olmak jegdur tschockh soilemec tenisle [d: soilemectenisse].

Epsem olmak yedr ok sylemektenise.

Dil.'de yok.

Osm. Spr.: Ebsem olmak tschok sjlemekden jekdir.

37. Egargi aklissilar [d: akillilar] Kattinde epsene [d: epsem] olmak

soilememek edeptur: Masslachat bachtinde ol jegdurki [d: jegdur ki]sojusde galassin. ki nene aklung epiklidur [d: eksiklidur], Neffeiaschaga baglamak soilegek bachte dahi soilemekdur epsem olagak

bachte.

Earci aklllar katnda epsem olmak sylememek edeptr;maslaat batinde ol yedr ki syzde galasn. ki nesne aklueksiklidr: nefesi aaa balamak sylecek bate dahi sylemekdrepsem olacak bate.

Dil.'de yok.

38. Sus suilemegile ademi jegrectur haibanlarden Haibanler senden

jegdur Eger ey suilemejesin.Sz sylemeile ademi yerektr haybanlarden. Haybanler sendenyedr eer ey sylemeyesin.

Dil.'de yok.

39. Tschahile soileme mekdur [d: soilememekdurJ soilemek, soileissen[d: soilerissen] sojus usar ar tarmeck [d: artar emeck].

ahile sylememekdr sylemek, sylerisen syz uzar,artar emek.


10/29

Volkan COKUN

Dil.'de yok.

Horten s. 112f.: Sjlemeden sz uzar artar emek.

Aks. 467: Cahile sz [lf] anlatmak, deveye hendek atlatmaktan gtr.

Ata szleri ve zl szler, Sofya 1960, s. 39: Cahille konuan cahil olur.

40. Sois soilemeck auuretlerung der [d: auuretlerungder] ischlemekerlerungder.

Syz sylemek aretlerder, ilemek erlerder.

41. Herkischi [d: her kischi] gendu sanatinde olanische [d: olan ische]dachlet sun [d: dachlesun] artuga getschmessun.

Her kii gend sanatnda olan ie daletsn, artua gemesn.

Dil.'de yok.

Wick., s. 5: Bilmedigin ie qarma.

43. Tschok suoilejen: tschok jangelur.

ok syleyen ok yanlur.

44. alan maslahata Kharischan jegdur. Ol gertgeckten khi fritne [d:fitne] Khoparigidur.

Yalan maslahata karan yedr ol gerekten ki fitne koparcdur.

Dil.'de yok.

Osm. Spr. 487: jalan war ki gertschekden jekdir.

Bor. 89: Yalan vardur kim gerekten yegdr.

45. Anglaisch jaschamandin gelme.

Alay yaamadn gelmez.

Dil.'de yok.

46. Her jasche bir gairi adethiari schur [d: adeth iarischur].

Her yae bir gayr adet yarur.

Dil.'de yok.

47. Mumkhim olmajanin isteme dileme.

Mmkim olmayann isteme, dileme.

Dil.'de yok.


11/29


48. egdur sa kin lugille [d: sakinlugille] gegnimek [d: gegirmek] oni: kitassasus angmack mumkhini [d: mumkhim] degul.

Yedr sakinlile gecirmek on ki tasasuz amak mmkim del.

Dil.'de yok.

49. Talienig [d: talieing] in Khilam [d: inkhilabi] muchtkeni [d:~muchkem] thahamul itmege ugren.

Talii inklab mukem tahaml tmee ren.

Dil.'de yok.

50. Herdaim [d: her daim] Khorkhu tscheckmek denissi [d:tscheckmekdenisse] bir ogurda ogruma jegdur.

Herdaim korku ekmedenise bir ourda oruma yedr.

51. Helackhligi istem bulur.

Helaklii istem (


12/29

Volkan COKUN

58. Aepsus jar istejen jarsus Khalur.

Apsuz yar isteyen yarsuz kalur.

59. Baluck baschdan Kokar.

Baluk badan kokar.

60. aramas Khaptkhat schackh [d: khapkhatschackh] khurulmas.

Yaramaz kapkaak kurulmaz.

Dil.'de yok.

61. Haremden Khasanilan, harama gider.

Haramden kazanlan harama gider.

62. Bir halal bin haramden jegdur.

Bir halal bin haramden yedr.

63. Kutlu giun doguschinden balli.

Kutlu g'n dounden ball.

64. Alma agatsdan irak duschmas. / Jemisch agatschden irak dusmes.

Alma agadan rak dmaz. / Yemi agaden rak dmez.

65. Ey Khilitsch jaramas demirden olmos [d: olmas].

Ey kl yaramaz demirden olmaz.

66. Herneste [d: her nesteJ samanile.

Her neste zamanile .

Dil.: Her nesne zamanyle.

67. Deufrankhi [d: deufran khi] hadissatile her gege juklidur Giun dogmadin [d: dogmadin] ge hane [d: gehane] neler doga Khimbile [d:khim bile].

Deran ki hadisatile her gece yklidr, G'n domadn cehaneneler doa kim bile.

Dil.: Gn domadan neler doar kimbilir.

her gece yklidr = geceler gebedir (Horten s. 97; inasi-Ebzziya,Durub-i Emsal-i Osmaniyye, stanbul 1884, No. 3259)

68. Semeni vimak gereckh.

Zemeni uymak gerek.

Dil.'de yok.


13/29


Aks. 1604: Zaman sana uymazsa sen zamana uy.

Osm. Spr. 251: Semane uymak gerek.

Clod. XXXI: Zemani uimak gierek.

69. Eufmek scheitand en dur [d: scheitandendur].

Emek eytandendr.

Dil.'de yok.

Wick. s. 3: Evmek eytndandr.

70. Eufen Khangik giosus dogurur.

Een kanck g'sz dourur.

Dil.'in yorumlamas: Ehven kanck gzsz dourur.

Bor. 44: vecek kancuk gzsz inck dourur.

zb. 289, 2: vecen enik gzsz kunlar.

71. Ajak, ajak tshikharlar merdubane.

Ayak ayak karlar merdbane.

72. Bu dunia bir mussafir hane [d: mussafirhane]

Bu dnya bir msafihane.

73. Bu alem fenac [d: fenaa] gider iuuarur.

Bu alem fenaa gider yuarur (< giderek yuvarlanr).

Dil.'de yok.

74. khrar kalmadi bu dumade [d: duniade].

krar kalmad bu dnyade.

75. Boile gutsch nene olmas andankhi [d: andan khi] tschocktschalisch magile [d: tschalischmagile] bulassen.

Byle g nesne olmaz andan ki ok almaile bulasen. (Bu cmle

yle kurulmalyd: Byle g nesne olmaz ki ok almailebulmayasen.)

Dil.'de yok.

76. Schole Kholai hitsch neste jockdur andankhi [d: andan khi]gutscholakhi [d: gutsch ola ki] istemejup edessen.

le kolay hi neste yokdur andan ki g ola ki istemeyp edesen.

Dil.'de yok.


14/29

Volkan COKUN

(Bu cmle yle kurulmalyd: le kolay hi neste yokdur ki golmaya eer istemeyp edesen.)

77. Herkin [d: her kim] duniaje delli gelur gendibu [d: gendi bu] alemdedelli kalur.

Her kim dnyaye deli gelr gendi bu alemde deli kalur.

78. vluje betua jaramas soilema.

lye betua yaramaz sylema.

Dil.: lye beddua yaramaz syleme.

79. Assasicten [d: assagsictenJ tschockh nesnet schikhar [d: nesnetschikhar].

Azackten ok nesne kar.

80. Effendinung nasari, bakhischi atleri semirdur.

Efendin nazar bak atleri semirdr.

Dil.'de bak yerine bahii kullanlmtr.

8l. Aschikiare duschmen jegdur gisli dosten.

Aikare dmen yedr gizli dosten.

82. Sakala giuler: juse giuler.

Sakala g'ler, yze g'ler.

83. Sari sman altunda suiuri dur [d: su iuridur]

Sar saman altunda su yridr.

Dil.: Sar saman altndan su yrtr.

84. Song katlan.

So katlan.

Dil.'de yok.

85. schden artmaz: dischden artar.

den artmaz, diden artar.

86. organunge giore Khiosun.

Yorganue g're k'sn.

Dil.: k'sin = koun

zb 142: Yorganna gre ksil.


15/29


87. Geregi gereckmesikhen vachkinda [d: vachtinda] alungnus [d:alungus] siraki [d: sira ki] hatschat olla.

Gerei gerekmeziken vatnda aluuz zira ki haat ola.

Dil.'de yok.

Osm. Spr. 387: gereji gerekmes iken bir gn gerek olur.

88. Atschluk sussusluk neufs diligini bassar.

Aluk, susuzluk nes diliini barsar.

Dil.: neufs diligini = nefes deliini

89. Herkischi [d: her kischi] egel gamini noscheder [d: nosch eder].Her kii ecel camn no eder.

Dil.'de yok.

90. Onutma ulum dahim angadur: Bu giun bangaisse jarin sangadur.

Onutma lm, dahim aadur: Bu g'n baaise, yarn saadur.

Dil.'de sadece cmlenin ikinci blm var.

91. Bu giun bise, sarun [d: jarun] sise.

Bu g'n bize, yarun size.

92. aramas Eisengile [d: ei songile] khatlanulur.Yaramaz ey soile katlanulur.

Dil.'in yorumu: Yaramaza esen ile katlanlr.

93. Nige selum vverurscheng, [d: vverurseng] angllain [d: angilain]selamungi alurschen [d: alursen].

Nice selam errse anclayn selamu alursen.

94. Peltek peltegi ey anglar.

Peltek peltei ey alar.

95. Dengis, ott, auuret, ut schi [d: utschi] bille jaramasdur.Deiz, ot, aret; i bile yaramuzdur.

Dil.'de yok.

96. Biberitschok [d: biberi tschok] ollan lahanada ustine cor.

Biberi ok olan lahanada stine kor.

Dil.'de yok.


16/29

Volkan COKUN

97. Bir ockile icki khusch almas [d: olmas].

Bir okile iki ku olmaz.

98. us tassa bir bortschi udermes [d: udemes].

Yz tasa bir bor demez.

Dil.: Yz tala bir bor denmez.

Osm. Spr. 171: Bin thane bir bordsch demes.

Wick., s. 2: Elem ile bor denmez.

99. Tschumlecgi tschumlecgini Khi Khanur [d: khkhanur] demurgi

demurgii.mlekci mlekcini kskanr, demrci demrciyi.

100. ttichat Khaugu coparmas.

ttiat kaga koparmaz.

101. Giufe1 [d: giusel] auureth hem scharap tatlu agulerdur.

Gzel aret hem arap tatlu aulerdr.

102. Dervisch hernere dekhim [d: her nerede khim] ackschan [d:ackschasi] geldi onung seraidur.

Dervi her nerede kim akas geldi onu seraydur.103. Bir zhiplak on gebeli soyamat [d.~ soyamas]. Docusgelebisoyamadi bit [d: bir] jalangis agi.

Bir plak on cebeli soyamaz. / Dokuz celebi soyamad bir yalazac.

Dil.'in yorumu: Bir plak on cebeliyi soyamaz.

Aks. 1086: Krk hrsz bir pla soyamam.

Osm. Spr. 145: Bir tschiplak bin dschebel oimas.

zb. 367: Bir ac bn cebel soymaz

104. Adam neile gelmi schonungile [d: gelmisch onungile] gider.

Adam neyle gelmi onuile gider.

105. Song pischmanluck faido [d: faida] vvermes.

So pimanluk fayda ermez.

106. At bimenung [d: binenung], Kilitsch Kuschananung.

At binen kl kuananu.


17/29


107. Tschokkas [d: tschok kas] khurti dalar.

ok kaz kurt dalar.

Dil.'de yok.

Wick., s. 6 ve Osm. Spr. 204: ok qarna arslan ldrr.

108. Haberler beglerung Dumeni durri [d: dumenidur].

Haberler beler dmenidr.

109. alagnus taseh [d: tasch] divar olmas.

Yalauz ta divar olmaz.

110. Khara tarla ey tachil bitterur.

Kara tarla ey tal biterr.

Dil.'de yok.

111. Eschek saffran tsch baschet.

Eek safran i baet. (< Farsa e bad)

Dil.'de yok.

Aks. 721: Eek hoaftan ne anlar.

112. aramasdur bilmejene eylukitmek [d: eyluk itmek].

Yaramuzdur bilmeyene eylk tmek.

Dil.'de yok.

113. Adem on, docusi don.

Adem on, dokuz don.

114. Bella sus [d: bellasus] ball olma.

Belasuz bal olmaz.

115. Ball tutan parmak jalar.

Bal tutan parmak yalar.

116. Sarb [d: sard] surke gendu Khabin agidur.

Sard srke gend kabn acdur.

Dil.'de yok.

Osm. Spr. 253: Sert sirke gendy kabina sarar eder.

Aks. 1080: Keskin sirke kabna (kpne) zarar(-dr).


18/29

Volkan COKUN

Tlb. 9245: Keskin sirke kabna zarar verir.

zb. 354: Yavuz sirke kpne ziyan eyler.

117. Kischi Khasdugi Khuinge [d: khuije] achur gendu duscher.

Kii kazdu kuyya aur gend der.

Aks. 667: El iin kuyu kazan, evvel kendi der.

Tlb. 10235: Kuyu kazan kendi der.

zb. 42: Kuyuyu bycek kaz ngeh sen desin.

J. Rypka, La Qasida de Meali composee sur les proverbes turcs: RO

XVII (I951-52) s. 39: her kii qazd ha yine kendsi der.118.Evuel uran ockg dur [d: ockgidur]. Songra uran bocgi dur [d:

bocgidur].

Eel uran okcdur, sora uran bokcdur.

Dil.'de yok.

zb. 695: lk uran okc son vuran bokc.

Wick. s. 2: lk uran oqdr, sonra uran bokdr.

119. Khorkak pasirgian faida itmes.

Korkak pazrgan, fayda tmez.120. Odden Khorkhan, tutunden sakhinsn.

Odden korkan ttnden saknsn.

121. Tschumlekgi Khulbini istedigi jerde dakhar.

mlekci kulbn istedii yerde dakar.

122. Dostlar arassinde tekelif joctur.

Dostlar arasnde tekelif yoktur.

123. Tekheluf gehenemde olur.

Tekelf cehenemde olur.124. Dogri tutulmanige [d: tutulmainge] egri bulmas.

Dor tutulmayince eri bulmaz (bulunmaz).

Dil.'de yok.

125. Egri ottur dogri suoile.

Eri otur, dor syle.


19/29


126. Khior Khiori uder ikisi dahi tschukura duscher.

K'r k'ri der, ikisi dahi ukura der.

127. Nerede dischagerur [d: disch agerur] onda dul documur [d:docunur].

Nerede di arur onda dl dokunur.

Dil.'de yok.

Osm. Spr. 244: dischyn aghyrdiji jere dil dhokunur.

128. Kaulsus girem [d: giren] hack sis [d: hacksis] tschukar.

Kalsuz giren haksz ukar.129. uvvar lauan [d: iuvvarlanan] tascha jossun japischmas.

Yuarlanan taa yosun yapmaz.

130. Ekhin ekhen hassil omar.

Ekin eken hasl omar.

Dil.: Ekim eken hasl umar.

131. Gutsch olanler hurmethlidur.

G olanler hrmetlidr.

Dil.'de yok.132. Hep asadalucden jaramasrek olurus.

Hep azaladlukden yaramazrek oluruz.

Dil.'de yok.

133. Khusch dansora [d: khuschdan sora] bahar olur.

Kudan sora bahar olur.

Dil.: Kutan sonra bahar olmaz.

Osm. Spr. 380: Kyschdan onra behar olur.

134. Leschker leschisis [d: leschsis] olmas.Leker lesiz olmaz.

135. Muhabeth giormekden dagur [d: dogur].

Muhabet g'rmekden dour.

136. Ay carin domaynge oinamas.

Ay karn domayince oynamaz.


20/29

Volkan COKUN

Dil.: A karn domaynce oynamaz.

137. Her nene [d: her nene] khim Murad usere khim ede bilur.

Her nesne, kim murad zere, kim ede bilr?

Dil.'de yok.

138. Tes vveren ikhi kheret vverum [d: vverur].

Tez eren iki keret err.

139. Munasssip joldasch yolda binith jerinedur.

Mnasip yolda yolda binit yerinedr.

Dil.'de yok.

zb. 411: Yol eri yolda gerek.

140. Gendi ugmekh Khokhur.

Gendi mek kokar.

Dil.'de yok.

Tlb. 9148: Kendi kendini metheden itibardan der.

141. Actgaja her nesne [d: her nesne] mute ednu [d: mute eder.]

Akaya her nesne mute eder.

142. Herkhischie [d: her khischie] gendi hui, adetschi [d: adethi] hoschgelur.

Her kiiye gendi huy, adeti ho gelr.

Dil.'de her kiiye yerine her keiye.

Osm. Spr. 443: Her bir kischije gendy adeti chosch gelr.

143. Bardugin jer kharanguisse sende giosin khup.

Bardun yer karauise sende g'zin kup.

Dil.: ... sen de gzn hup. (?)

144. Koirlerung arassinde sen dahi goisung Khipakho [d: khipa kho].K'rler arasnde sen dahi g'z kpa ko!

Dil.: kpa yerine kapa.

zb. 94: Varduun yir krise sen dahi gzn kp.

145. arar ath machmuse ichtiagi joctur.

Yarar at mamuze itiyac yoktur.


21/29


146. Bin juluckh jarackh bir giun gerek.

Bin yuluk yarak bir g'n gerek.

Dil.'de yok.

zb. 469: Hatb klc gibi bir kez gerek olur.

147. Ellungile Khoma dungungi [d: khomadugungi] alma guturme.

Elile komaduu alma, gtrme.

Dil.' de yok.

148. Onda Khur banda bur.

Onda kur, handa burasn (=vurasn). / Onda kar handa var.

149. Jaus adabet tatli barischi ekluck eder.

Yaz adabet tatl bar eklk eder.

Dil.'de yok.

150. Vlmisch adamden ugulmek, fechirdur hurmetdur.

lmi adamden lmek fehirdr, hrmetdr.

Dil.'de yok.

151. Senungh ade [d: adung] jedidur sekissetschukmasin [d: sekisse

tschukmassin]Sen adu, yedidr, sekize ukmazsn.

Dil.'de yok.

152. lmack [d: itmeck] estedugum nesnec [d: nesnei] Khimsch jedeme[khimseje deme] sira rast gel mejegek [d: gelmejegek] olurse giulerlersanga: mascaraluge alla jursen [d: ollajursen].

tmek ested nesneyi kimseye deme. Zira rast gelmeyecekolurse g'lerler saa; maskarulue olayursen.

Dil.'de yok.

153. Dilenginung jusi khara torbassi doli.

Dilencin yzi kara, torbas dol.

154. Mudara dostluckh: gertscheckluk adauuet baglur.

Mdara dostluk, gereklk adaet balar.

Dil.'de yok.


22/29

Volkan COKUN

155. Almakte nige sin? [d: nigesin] schahinler gibi [d: schahinler gibi].a vuermecte nige sin? [d: nigesin] ikhi sanat bir jerde olmas.

Almakta nicesin? ahinler gibi. Ya ermekte nicesin?

ki sanat bir yerde olmaz.

156. Achmack Khonuckh evinisi [d: ev isini] agirlar.

Amak konuk ev sn arlar.

Dil.: Ahmak konuk ev snn arlar.

zb. 389: Konuun kutsuzu ev issin arlar.

157. Bindugi Eschegi arar.Bindi eei arar.

158 Marschrickhi bilmejen, Magripne [d: magrip ne] bilsun?

Mark bilmeyen marip ne bilsn?

159. Scheriatl Khestigi parmakh agimas.

eriat kestii parmak acmaz.

160. Eschkri [d: eski] Bambuck Be olmas.

Eski bambuk bez olmaz.

161. Curt tugin deisterur huini deistirmesKurt tin deyterr, huyn deytirmez.

162. Khurth ogli kurth olur grereckse [d: gereckse] adamile biussun.

Kurt ol kurt olur gerekse adamile biysn.

Dil.: ... gerek beyle gerek adam ile bysn.

Osm. Spr. 364: kurdun oghlu kurd olur egertsche adamle bjsn.

163. Kurt doidogi jeri docus do laschur [d: dolaschur]. / Kurt coini pusi.

Kurt doydo yeri dokuz dolaur. Kurt koyn pus.

Dil.'de ikinci cmle eksik.kinci cmlenin tamamlanm ekli yle olmal: Kurt koyni pusda

bekler.

164. Khurt hussabi [d: hessabi] Khairmas.

Kurt hesab kayrmaz.

Dil.: Kurt kuza kayrmaz.


23/29


Osm. Spr. 360: Kurt ajilmysch kojunleri bile kapar.

165. Curu janinda jaschda janar.

Kuru yannda yada yanar.

166. Suia dajanana [d: dajanma, Otmanie [d: Otmanlie] inanana [d:inanma].

Suya dayanma, Otmanlye inanma*.

Dil.'de yok.

zb. 26: Beylere ve avrete inanma, akar suya tayanma.

Aks. I 14: Akar suya inanma, el oluna dayanma.167. Otmanli bastugi jerde oth bitmes.

Otmanl bastu yerde ot bitmez.

Dil.'de yok.

Osm. Spr. 386: Krdyn ati ajak badighi tschairde ot bitmes.

168. Otmanli tauschani arabaile avular.

Otmanl taan arabaile alar.

169. Missur de [d: Missurde] Sultan ol, teck bisden irack oll.

Misurde sultan ol, tek bizden rak ol.170. Tatar gibi is [d: gibiis] tutun giordumus jerde heman conarus.

Tatar gibiyiz, ttn g'rdmz yerde heman konaruz.

Dil.: Tatar gibi i tutun, grdmz yerde hemen konarz.

Wick. s. 5: Tatar gibi dtn grdiimiz yerde qonarz.

171. Cassavet adami sabuneder. [d: sabun eder].

Kasavet adam zabun eder.

Dil.'de eksik.

172. Paschmack naltschasis olmas.Pamak nalasz olmaz.

173. Dellie her guin Bairam.

Deliye her g'n bayram

* 166, 167 ve 168 numaral szler, Osmanllar yermek amacyla Batllar tarafndan kastl olarakretilmitir.


24/29

Volkan COKUN

174. Adam gesmeg eile [d: gesmegile] sag olur.

Adam gezmeile sa olur.

175. Deveden biuck, full vuar.

Deveden biyk fl ar.

176. Mufft surckhe Baldan tatli.

Mft srke baldan tatl.

177. Sabur Eylemeck schenligung anaachta udur [d: anaachtaridur].

Sabur eylemek enli antardur.

178. Her jerung bir tuzesi vuar.

Her yeru bir tzesi ar.

179. Ben gelebi, sen gelebi, atta Khim averar [d: verar] old [d: od]? Vel,Att Khim Kaschar?

Ben celebi, sen celebi, ata kim verar od? At kim kaar?

180. Atilan ock dumes [d: dunmes].

Atlan ok dnmez.

181. Angil angil alur men sil [d: mensil] herileng [d: heri leng].

Al al alur menzil her-i leng.Dil.'de yok.

182. ki gihanung rahatligi bu ikhi hamfung [d: harfung] manissi dur [d:manissidur], dost larile [d: dostlarile] lutfile, mudara eilemek.

ki cihanu rahatl bu iki harfu manisidr: dostlarile lutfile, (...)mdara eylemek.

Dil.'de yok.

Noktal yerlerde dmenlerile olmal.

183. Asa dilerung [d: asadilerung] andschinde mal durmas a schick [d:

aschick] giumglunde [d: giunglundeJ sabur durur, ne su khalburdedurur.

Azadiler acinde mal durmaz; ak g'lnde sabur durur, ne sukalburde durur.

ak'dan nce ne olmal.


25/29


184. isrma dugung [d: iiramadugung] eli up baschina kho.

Isramaduu eli p, baia ko.

185. Sierinung sacklamainge sanga khim joldascholdur [d: joldascholur].

Srnu saklamayince saa kim yolda olur?

Dil.'de yok.

186. Tagyri adeth gajet mischkhiuldur.

Tayir-i adet gayet mik'ldr.

187. Serge diru [d: sergedin] Khorkan dari eckmes.Sercedin korkan dar ekmez.

188. Eden bulur, sutschli dugulur.

Eden bulur, sul dlr.

Dil.: ... , suu duyulur.

Aks.: Eden bulur, inleyen lr.

189. Handa asch onda hasur basch handa isch ondan sifisch.

Handa a onda huzur ba, handa i ondan sifi.

Dil.: ... onda hasr ba...190. Basch jarolse uskuf itschinde khol kheilse jeg itschinde.

Ba yarolse skf iinde, kol kesilse ye iinde.

191. Eiluc eyle, degnisi brack: Balluck bilmessa Halick bilur.

Eylk eyle deizi brak, baluk bilmezsa halik bilr.

192. Neste bilmemeck ayp deguldur, Ema ayp nesne ugreumege[d: ugrenmege] istemectur.

Neste bilmemek ayp deldr, ema ayp, nesne renmeeiste(..)mektr.

Noktal yerlere me eki getirilmelidir.

193. Tschevikh khusch ikhi ajaginden tutulur.

evik ku iki ayanden tutulur.

194. Vai al [d: ol] efe handa tavek uter horos dingler.

Vay ol efe handa tavk ter, horoz diler.


26/29

Volkan COKUN

195. steng ilmi beschichten mac pereis [d: macpereie] vvaringe.

ste ilmi beikten makpereye arince.

196. Ne ultschile ultscherssen ol ultschile alursen.

Ne lile lersen ol lile alursen.

197. Eger her bir Khullinung baschinge ikhi in [d: iu] hunerung olse.Huner tsche [d: ische] gelmes eger senung sutarang Khem olur [d:olure].

Eer her bir kulnu bance iki yz hner olse, hner iegelmez, eer sen sutara kem olurse.

Dil.'de yok.

198. Ben usumung suin severena [d: severen a] sofi danessim [d:danessini]. Sira khimi khisin sever kimi anessin.

Ben zm suyin severen a, sofi danesini; zira kimi kzn severkimi anesin.

199. Sen ajagung altunde karingaden heberung Olmajagak, Sen dahi fultabani altunde girdugunde Khimii seni kairmas.

Sen ayau altunde karncaden heber olmayacak, sen dahi fltaban altunde girdnde kimisi seni kayrmaz

Dil.: Sen ayann altndaki karncadan haberin olmazsa, sen dahi filtaban altna girdiin gn kimse seni kayrmaz.

200. Nasibung vvarisse gedur [d: gelur] jemenden, Nassibung jogissedurcher dehenden.

Nasib arise gelr Yemenden, nasib yoise der dehenden.

Dil.: ... der tependen.

Wick. s. 8: ... der dehenden.

201. Hirsis hirsisse joldasedur [d: joldaschdur].

Hrsz hrsze yoldadur.

202. Ath ogurlan ductansora [d: ogurlanductan sora] achur capissimi [d:capissini] caparssen.

At ourlanduktan sora aur kapsn kaparsen.

203. Jolli tukenene joll sarschling [d: hartschlikJ istemek diuaniluktur.

Yol tkenene yol harlk istemek dianilktr.


27/29


204. Herckhi [d: her ckhi] ganden eli jaik hadi [d: jakhadi], ernesne [d:her nesne] khim giunglin dedur [d: giunglindedur] soiler.

Her ki canden eli yaykad her nesne kim glindedr syler.

Dil.'de yok.

Aks. 13: Ackan ne olsa yer, acyan ne olsa syler.

205. Tauschanung Kagosin giordum ettinden igrendum.

Taanun kacon g'rdm, etinden irendm.

Dil.'de yok.

zb. 476: Tavann kan grdm etinden yirendr(dim).206. Hurmeth ikhi baschdan olur.

Hrmet iki badan olur.

207. Caneile [d: can eile] canon eileme.

Kan eyle, kanon eyleme.

Dil.: Can eyle canan eyleme. (?)

Clod XXIX: Kan eileme, kanun eile.

208. Hoyrat ogli Beeg olmas, olsada jaraschmas.

Hoyrat oli be olmaz, olsada, yaramaz209. Ben seni birdacha [d: bir dacha] giorsen [d: giorsem] ikhi olur.

Ben seni bir daa g'rsem iki olur.

210. Evel giorisch, andan bilisch.

Evel g'ri, ondan bili.

211. Gan ganung Khardaschdur.

Can canu kardadur.

212. Achri an luden [d: anluden] gairi nene bilmejen her alimleri

muhalefet eder.Ar anluden gayr nesne bilmeyen her alimleri muhalefet eder.

Dil.'de yok.

alimleri yerine alimlere olmal.

213. Vlmisch asslanung sakhali jolarssen.

lmi aslanu sakal yolarsen.


28/29

Volkan COKUN

214. Kuiuia duschen jossuna japischur.

Kuyuya den yosuna yapur.

215. Baschkisus [d: baskisus] pedaurci [d: pedaurai] jel guttur ur [d:gutturur].

Basksuz pedarayi yel gtrr.

Dil.'de yok.

Osm. Spr. 195: Dschiwisys padwraji jel alr.

zb. 84: Baskusuz saz yil alur.

216. Senecten ful eyler.Senekten fl eyler.

218. aramasile sen eii vuar.

Yarumazile sen eyi ar.

Dil.'de yok.

219. Khanath tuckenmes hasinedur.

Kanat tkenmez hazinedr.

220. atanaslan [d: iatan aslan] gesem [d: gesen] dilkhi jegdur.

Yatan aslan gezen dilki yedr.Bir agatsch schindi tut mischtur [d: tutmischtur] ajak, Bir erungkubetile

[d: erung kubetile] tschikar jerinden, dahi angilla in [d: angillain] bir samancojassen tekher tegile [d: tekherlegile] oni tschukinden tschikar massen [d:tschikarmassen].

Bir aa, indi tutmtur. ayak, bir er kubetile kar yerinden;dahi anclayin bir zaman koyasen tekerleile on uknden karmazsen.

Dil.'de yok.

Tlb. 355, Aks. 79: Aa ya iken eilir.

1. kitap 4. blm (10, 11, 12, 14. sayfalar)'den 6 atasz:Koga Eschek jorga olmas.

Koca eek yorga olmaz.

Bujunki emurta jarunki taukdan jegdur.

Buynki murta yarunki takdan yedr.

Hastaie duschekmi sorarsin.


29/29


Hastaye dek mi sorarsn.

Arif olana bir giul jeter.

Arif olana bir gl yeter.

Eschek maimonlar arasnda neilersen [d: neilesen]

Eek maymonlar arasnda neylesen.

Gelmek iradet gitmek igaset.

Gelmek iradet, gitmek icazet.

17. yüzyıla ait bir Türk atasözü koleksiyonu

Documents

Transcript of 17. yüzyıla ait bir Türk atasözü koleksiyonu