AÇLIĞIN ÖNLENMESĠ

ve

GIDA GÜVENCESĠNĠN SAĞLANMASI

Yrd. Doç. Dr. Mustafa ERBAġ

Sultan ARSLAN

A. Nur DURAKAkdeniz Üniversitesi Mühendislik Fakültesi

Gıda Mühendisliği Bölümü

erbas@akdeniz.edu.tr

Sunum Planı

• Tanımlar

• Dünya’da Mevcut Durum

• Açlığın Nedenleri

• Gıda Güvencesini Sağlamanın Yolları

• Çözüm Önerileri

• Türkiye’de Açlık

• Sonuç

Binyılın Kalkınma Hedefleri

Açlık ve Gıda Güvencesi

• Açlık

Yaşamak için gerekli olan temel gıdaların ve

temiz suyun yeterince bulunamaması.

• Gıda Güvencesi

İnsanların aktif ve sağlıklı bir hayat geçirebilmeleri

için ihtiyaç duydukları gıdayı her zaman

bulabilmeleri ve satın alabilmeleri.

Dünyada Mevcut Durum Nasıl?

• Üç milyar insan, < 2 $ /gün

• Gelirin %80’ini gıda için harcıyor

• Bir milyar insan mutlak açlık çekiyor

Açlığın Yaygınlığı (Milyon KiĢi)

Ömür Kısalığı

650

250

50

50

1515

Gıda Güvencesi Neden Gerekli ?

• Bu ahlaki olarak doğrudur

• Toplumsal ve bireysel güvenlik için gereklidir

Herkes Ġçin Gıda Var mı?

• Dünya nüfusu 7 milyar kişi

• Toplam tahıl üretimi 2300 milyon ton/yıl

• Kişi başı günlük tahıl miktarı ≈ 1 kg

• Herkes yeterli gıdaya ulaşabiliyor mu?

Problem Kompleks ve Çok Katmanlı

AÇLIK

&

GIDA

GÜVENCESĠZLĠĞĠ

Mülkiyetsizlik

Gıda fiyatları

Yoksulluk

Eğitimsizlik

Coğrafya-Ġklim

Nüfus

Teknoloji

Politik

istikrarsızlık

ĠĢsizlik

Ġnsan Kaynaklı Nedenler

• Yanlış politika ve organizasyonlar

• Toplumsal kargaşa ve savaşlar

• Gelir dağılımındaki anormallikler

• Fiyatların istikrarsız oluşu

• Yoksulluk

• Nüfus artış hızı

Ġnsan Kaynaklı Nedenler

• Tarımsal parsellerin küçülmesi

• Kentlere göç

• Fosil kaynakların yoğun kullanılması

• Petrol fiyatları ve biyoyakıt talebi

• Organik ürün talebi

• Beslenme alışkanlıklarındaki hızlı değişim

• Tarım ürünleri kayıp oranlarının yüksek olması

• Gıda işleme atık oranlarının yüksek olması

Çevre-Doğa Kaynaklı Nedenler

• Ekoloji, coğrafya

• Tarımsal hastalık ve zararlılar

• Atmosferin bileşimi

• Küresel ısınma

• İklim değişimi

• Asit yağmurları

• Toprağın bileşiminin bozulması

• Yağış rejimindeki değişimler

• Seller, kuraklık ve erozyon

Enerji Ġhtiyacı, CO2 Üretimi ve Küresel Isınma

Ülkelerin CO2 Üretimi, Afrika?

Küresel Isınma ve YağıĢ Rejimi

Küresel Isınma ve Tahıl Üretimi

Cereal production

-12

-10

-8

-6

-4

-2

0

A1 A2 B1 B2

world

% d

ifferen

ce fro

m referen

ce case

Dünya Tahıl Üretimi

Dü

nya T

ah

ıl Üre

timi

Toprağın Bozulması

FAO Gıda Fiyat Endeksi

Tarih Toplam

Gıda

Et

Ürünleri

Süt

Ürünleri

Tahıl

Ürünleri

Yağ ġeker

2003 98.3 98.7 95.1 98.1 100.8 100.6

2004 111.5 111.0 122.6 107.4 112.2 101.7

2005 114.7 112.7 135.4 103.4 103.6 140.3

2006 122.4 106.7 128.0 121.5 112.0 209.6

2007 154.1 112.1 212.4 166.8 169.1 143.0

2008 190.9 128.3 219.6 237.9 225.4 181.6

2009 146.9 117.6 124.2 175.2 146.3 235.1

Gelir Dağılımındaki Anormallikler

•En zengin 20 ülkenin ortalama geliri en fakir 20 ülkenin ortalama gelirinin yaklaĢık 40 katı

• Organizasyonlar (BM, Devletler, …)

• Üreticiler

• Tüketiciler

Çözüm Nedir? Kimler ? Nasıl ?

Organizasyonlar

Devletler • Güvenlik

• Yönetimde ve fiyatlarda istikrar

• Manipülasyonların önlenmesi

• Tarımsal mülkiyet ve üretim ilişkisi

• Arazi toplulaştırma ve reformu

• Toplumun eğitimi ve bilinçlendirilmesi

• Hukuki düzenlemeler, üretim planlaması

• Çevre ve biyolojik çeşitliliğin korunması

• Yoksulluk ve tembellik kültürünün engellenmesi

• Teşviklerin sağlanması

• Son çare; doğrudan gıda yardımları

Organizasyonlar, Devletler Neler TeĢvik Edilmeli?

• Yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı

• Tarlalara yol, su ve elektrik götürülmesi

• Derin kuyu ve kapalı sulama sistemleri

• Yerel tür ve çeşitler geliştirilmesi ve kullanımı

• Gıda işleme ve depolama teknikleri geliştirilmesi

• Ar-ge faaliyetleri

• Tarımsal biyoteknoloji

• Hayvancılık ve su ürünleri

• Yem bitkileri üretimi

Organizasyonlar, Devletler

• Enerji üretiminde hidrokarbondan uzaklaşılmalı

Organizasyonlar, Devletler

• Organik tarım yerine GAP teşvik edilmeli

• Biyoyakıt üretimi için tarım dışı alanlar kullanılmalı

Çiftçiler

• Eğitime yatkın olmalı

• Birlikler oluşturmalı

• Yerel çeşitleri tercih etmeli

• İyi tarım tekniklerini kullanmalı

• Yeni ve ileri tarım tekniklerini öğrenmeli

• Bozulma ve atık oranlarını azaltmalı

Gıda Sektörü

• Eğitime yatkın olmalı

• İyi gıda işleme tekniklerini kullanmalı

• Bozulma ve atık oranlarını azaltmalı

• Gıda işleme ve depolamayı etkin yapmalı

• Dağıtım ağını iyileştirmeli

• Kalifiye eleman istihdam etmeli

Tüketiciler

• Bilinçli olmalı

• İsrafı önlemeli

• Enerji tasarrufu yapmalı

• Yerel gıdaları tüketmeli

• Kayıtlı alış veriş yapmalı

• Arka bahçede tarımsal faaliyet yapmalı

• Geleneksel gıda üretimini ve depolamayı bilmeli

Türkiye’de Gıda Güvencesi

• - , < 1 $ / gün

• Açlık oranı %0.48

• Tarım arazi parselleri küçülüyor

• Tarım kontrolsüz ve hızlı çözülüyor

• Arazi toplulaştırma ve toprak reformu

• Tarımsal kayıp ve gıda atık oranlarının azaltılması

• Hayvancılık ve su ürünleri üretimine destek

Sonuç olarak;

• Küresel ısınma ile mücadele edilmeli

• Dünya nüfus artış hızı yavaşlatılmalı

• Tarım alanları ve su etkin kullanılmalı

• Yerel üretimi ve tüketim teşvik edilmeli

• Tarımsal Ar-Ge desteklenmeli

Gıda güvencesi sağlanamazsa;

• Hastalıklar

• Toplu ölümler

• Toplumsal kargaşa

• Göç

• Savaşlar

Gıda Üretimi Petrolden Daha Stratejiktir

AÇLIK ENDĠġESĠ

DUYMADAN YAġAMAK DĠLEĞĠYLE

TEġEKKÜRLERYrd. Doç. Dr. Mustafa ERBAġ

Sultan ARSLAN

A. Nur DURAKAkdeniz Üniversitesi Mühendislik Fakültesi

Gıda Mühendisliği Bölümü

erbas@akdeniz.edu.tr