İSTENMEYEN İSTENMEYEN DAVRANIŞLARIN DAVRANIŞLARIN

NEDENLERİNEDENLERİ

İSTENMEYEN İSTENMEYEN DAVRANIŞLARIN DAVRANIŞLARIN

NEDENLERİNEDENLERİ

ŞİRVAN ÇETİNŞİRVAN ÇETİN

261643261643

3/B 3/B

GECEGECE

İSTENMEYEN DAVRANIŞ

Öğretimin düzenli bir şekilde işlemesini engelleyen davranıştır.

Ahmet, her gün derse geç gelmektedir.

Gül, derste sürekli konuşarak dersi kesmektedir.

Mustafa,zamanını kalem açmakla geçirmektedir. Bu davranışlar sınıfta sıkça karşılaşılan sorunlardır.

İSTENMEYEN DAVRANIŞIN DÖRT ANA SEBEBİ VARDIR

Öğrencinin kendisinin ya da sınıftaki arkadaşlarının öğrenmesini engellemesi,

Öğrencinin kendisinin ya da sınıftaki arkadaşlarının güvenliğini tehlikeye sokması

Araç-gereçlere ya da diğerlerinin eşyalarına zarar vermesi

Davranışın, öğrencinin diğer öğrencilerle sosyalleşmesini engellemesi.

1. İSTENMEYEN DAVRANIŞLARIN SINIFLANDIRILMASI

Sorun olmayan davranışlarKüçük sorunlarÖnemli sorunlarYükseltme ve yayılma sorunları

SORUN OLMAYAN DAVRANIŞLAR

Kısa süreli dikkatsizlikleri içerir.

Dikkat dağıtacak derecede sorun niteliği taşımaz.

KÜÇÜK SORUNLAR

Sınıf işleri ve kurallarına aykırı davranışları içerir.

Bu davranışlar,sınıfın etkinliğini bozar öğrenimi engeller.

ÖNEMLİ SORUNLAR

Eğitim-öğretimi bozan, öğrenmeyi engelleyen davranışlardır.

Bu gruptaki davranışlar çok ciddidir.

Okul kuralları veya sınıf baskısı ile izole edilirler. Örneğin:

Diğer öğrencilere şiddet uygulama veya kavga eylemi gibi.

YÜKSELME VE YAYILMA SORUNLARI

Sorunun devam etmesi düzeni tehdit eder.

Örneğin :Çoğu öğrencinin sınıf içinde dolaşmasıSürekli yüksek sesle konuşması

Öğretmen uyarsa bile eyleme devam ederler.

Öğretmenle işbirliği yapmayı reddederler.

2.İSTENMEYEN DAVRANIŞLARIN ETKENLERİ

SINIF İÇİ ETKENLER SINIF DIŞI ETKENLER

SINIF İÇİ ETKENLER

ÖĞRETMENDEN KAYNAKLANAN NEDENLER:

İstenmeyen davranışın oluşmasında;Öğretmen çocuğun davranışlarına uygun tepki vermiyorsa,Öğretmen doğru davranışı ödüllendirmiyorsa Öğretmenin beklentileri öğrencinin yeteneklerine uymuyorsaÖğretmen öğrenciye model olmuyorsa

İstenmeyen davranışların ortaya çıkmasına neden olur.

ÖĞENCİDEN KAYNAKLI NEDENLER

Öğrencilerin;Öğretmeni ve arkadaşlarıyla etkileşim düzeyinin düşük olması, Sosyal becerilerde yetersiz olması, arkadaşının olmaması, Okulu sevmemesi, Sosyal doyumsuzluk içinde olmasıDuygusal problemleri olan öğrenciler

öğrenciyi sınıf ortamında istemediğimiz davranışlara itmektedir.

GELİŞİM DÖNEMİNİN ÖZEELLİĞİNDEN KAYNAKLANAN PROBLEMLER

Bireyin davranışları gelişim döneminden de etkilenir.

Genellikle ilköğretim II. Kademede başlayan ergenliktir.

Organların hızlı ve düzensiz büyümesi kontrolü zayıflatır.

Kas becerisi gerektiren davranışlarda yetersizlik görülebilinir.

Zorlanma sonucu algısına ve öğrenmeye karşı olumsuz bir davranış içine girer.

SINIFTAKİ FİZİKSEL DÜZENLEMELERDEN KAYNAKLI NEDENLER

Sınıfın fiziksel koşulları, Gürültülü ve kalabalık oluşu, Isı ve ışık durumu

Öğrenci performansı üzerinde önemli ölçüde etkilidir.

EĞİTİM PROGRAMI

Öğrenciler ;Genellikle kendi ihtiyaç ve beklentilerine uygun olmayan, Eğitsel amaçlarına ulaşmalarında önemli olduğuna inanmadıkları, Öğrenme güçlükleri çektikleri derslerde

başarısız olurlar ve sıkılırlar.

EĞİTİM-ÖĞRETİM MATERYALİ

Problem davranışa neden olan faktörlerden biri de monotonluktur. Öğretmenin, her gün aynı biçimde ders anlatması, Rutin veya benzer sorular sorması

öğrencilerin istenmeyen davranışlar göstermelerine neden olabilmektedir

SINIF DIŞI ETKENLER

AİLE

Aile, öğrenci davranışının şekillenmeye başladığı yerdir.

İstenmeyen davranışların kaynaklarının ilk çekirdekleri ailede atılmaktadır

İlk sosyalleşmeler aile içinde başlar.

Aileden kaynaklanan diğer bir nedeni anne-baba tutumlarıdır.

ÇEVRE

Problemin diğer nedeni bireyin sosyal çevresidir.

Yaşadıkları çevre, davranışlara büyük etki yaratır.

Çevre değişmeden davranışta değişmez.

Öğretmenin çevreyi iyi tanıması gerekir.

OKUL

Okulun;Fiziksel özellikleriDurumuÖğrenci sayısıKurallarıYönetim yapısı

Davranışları etkiler.

İSTENMEYEN İSTENMEYEN DAVRANIŞLARIN DAVRANIŞLARIN ÖNLENMESİNE ÖNLENMESİNE

YÖNELİK YÖNELİK YAKLAŞIMLARYAKLAŞIMLAR

İSTENMEYEN İSTENMEYEN DAVRANIŞLARIN DAVRANIŞLARIN ÖNLENMESİNE ÖNLENMESİNE

YÖNELİK YÖNELİK YAKLAŞIMLARYAKLAŞIMLAR

SERAP ÇETİNKAYASERAP ÇETİNKAYA

261637261637

3/B3/B

GECEGECE

1. İstenmeyen Davranışların Çözümüne İlişkin Yaklaşımlar

İstenmeyen davranışların çözümünde pek çok yaklaşım vardır.

Bunlar Davranışçı ve insancıl yaklaşımlardır.Davranışçı yaklaşımda, ödül ceza ile

çözülmeye çalışılır.İnsancılda ise kişinin psikolojik özü dikkate

alınır.

1.1 Davranış değiştirme yaklaşımı

İstenmeyen davranışı ortadan kaldırmak için olumsuz pekiştireçİstendik davranışı pekiştirmek için olumlu pekiştireç

1.2 Kararlı disiplin yaklaşımı

Davranışların sınırlandırılmasını Temel gereksinimlerin karşılanması Öğretmenin yetkilerinin belirlenmesi üzerine odaklanır.

1.3 İşbirlikçi yaklaşım

Öğrenciler davranışlarından sorumludur.Öğrencilerin davranışları toplumsal aidiyet gereksinimine dayanır.Öğrenciyi iyi tanımak gerektiğini savunur.

1.4 Ussal sonuçlar yaklaşımı

Ait olma, eşitlik, saygı durumlarının engellenmesine karşıdır.İlgi çekme, güç peşinde olmaİntikam yolları arama, yetersizliğini vurgulama

1.5 Gerçeklik terapisi yaklaşımı

Açık ilişki kurulması görüşünü savunur.Öğrenci kendi seçimini yapmalı Öğrenci davranışlarının sorumluluğunu almalı

1.6 Öğretim süreci yaklaşımı

Aşağıdaki aşamalar izlenerek davranış giderilmeye çalışılırÖğrenci gereksinimi belirleme, Öğrenme hedefini tanımlamaÖğretme etkinliğini planlama, öğrenme etkinliğini hazırlama

2. İstenmeyen Davranışların Nitelikleri

Sınıfta istenmeyen davranışlar özellikleri bakımından farklılaşır:Planlı / tesadüfi bir şekilde yapılma durumuİstenmeyen davranışın görülme sıklığıSınıftaki öğrencileri ve öğretmeni etkileme derecesiSonuçlarının ortaya çıkardığı zararın derecesiÖğretmen olumsuz davranışları bu özellikler açısından değerlendirmeli

3. Sorun Davranışta Temel İlkeler

1)Açıklık

2)Tutarlılık

3)Tehdit

4) Zamanlama

3.1 Açıklık

Öğretmenin istenmeyen davranış için verdiği bilgideki açıklıktırAçıklık üç yolla sağlanır:Açık ifade, yönergeleri önceden belirlemek ve yaptırım

3.2 Tutarlılık

Öğretmen uyaranı vurgulayıcı bir biçimde verirseKonuşmayı kesip olumsuz davranış gösteren öğrenciye bakarsaÖğrenciye doğru hareket ederseÖğrenciye dokunursa Öğrenciye rehberlik ederse tutarlılık artar.

3.3 Tehdit

Ceza yoluyla öğrenciye olan öfkeyi ifade eder.Öğrenci üzerinde olumlu etki bırakmamaktadır.

3.4 Zamanlama

Doğru zamanlama öğrencinin davranışına göre belirlenir.Önemli olan davranışı inceleyip gerekeni yapmaktır.

4. Olumsuz Davranışlara Gösterilebilecek Uygun Tepkiler

4.1 Sözel Olmayan Tepkiler

Davranışın öğrenci ve öğretmen arasında kalmasını sağlar.Sınıftaki diğer öğrencilerin olumsuz etkilenmemelerini sağlar.

Sözel olmayan tepkiler şu şekildedir;Göz teması, davranışı görmezlikten gelmeÖğrenciye yakınlaşma, dokunma, not yazma gibi..

4.2 Sözel Tepkiler

Sözel olmayan tepkilerin yetersiz kaldığında başvurulur. Sözel tepkiler çok çeşitli olabilir.Öğretmen duruma ve öğrenciye uygun olanı seçebilir.

Sözel tepkiler şu şekildedir;Arkadaşın olumlu davranışını pekiştirme, soru sormaSınıf kurallarını hatırlatma, ben iletisi göndermeDoğru davranışı ve olumlu sonucu belirtme gibi..

4.3 Durumun Değiştirilmesi

Davranışlar sınıf ortamından ya da ortamdaki objeden kaynaklanabilir.Bu tür davranışları durdurmak içinDavranışa neden olan durumu değiştirmek gerekir.

Durumun değiştirilmesine yönelik öneriler;

Bozucu objenin ortadan kaldırılmasıSınıfın oturma yerlerinin yeniden düzenlenmesiOrtamdan uzaklaştırma ( Mola)Öğretim yöntemini değiştirmeÖğretime ara verme

İSTENMEYEN İSTENMEYEN DAVRANIŞLARA KARŞI DAVRANIŞLARA KARŞI

ÖNLEMLERÖNLEMLER

İSTENMEYEN İSTENMEYEN DAVRANIŞLARA KARŞI DAVRANIŞLARA KARŞI

ÖNLEMLERÖNLEMLER

Aysel GENÇERAysel GENÇER

261635261635

3/B 3/B

GeceGece

Bir sınıf ortanında ; çeşitli geçmiş yaşantılaraDeğer yargılaraİlgilereYetenek ve zeka düzeylerine

sahip bireyler bullunmaktadır.

Herbir öğrencinin özellikleri birbirinden farlıdır. Bu farklılıklar içersinde olumsuz davranışlar sergilenmesi normaldir.

İstenmeyen davranışları önlemek için uygulayabilecek eylemler vardır. Bunlar:

Uyarılma Doğru davranışı gösterme Umursamama Fiziksel müdahele Görmezden gelme

Soru sorma Aile ile iletişim kurmak Grup oluşturma Sözlü uyarı Göz teması

UYARMA:

Olumsuz davranışı yapan öğrencinin ismen uyarılması.

Örneğin: Ali ile Ayşe aranızda konuşmayınız!

DOĞRU DAVRANIŞI GÖSTERME

Öğretmen öğrencinin yanına yaklaşır ve derse dönmesini sağlar.Sözlü uyarıdan önce

Örneğin:Masayı karalayan öğrencinin kaleminin elinden alnması.

UMURSAMAMA

İstenmeyen davranışı sergileyen öğrenci ile öğretmenin ilgilenmemesidir.

Bu durumda öğretmen istendik davranış gösterenlerle ilgilenir.

Böylece olumsuz davranış sergileyenleri olumluya yönlendirir.

FİZİKSEL MÜDAHALE

Öğrencinin yerinin ve ortamının değiştirilmesidir.

Örneğin: öğretmen ders anlatıyorken ali ile mustafa konuşuyor.öğretmen alinin yerini değiştiriyor.

GÖRMEMEZLİKTEN GELME

Bazı olumsuz davranışlar süreklilik ve yaygınlık göstermez.

Bu davranışlar masum öğrenci davranışlarıdır.

Bu durumda öğretmen olmsuz davranışları görmemezlikten gelir.

SORU SORMA

Olumsuz davranışı sergileyen öğrenciye soru sorulur.

Dersle ilgili olabildiği gibi ders dışı da olabilir.

Örneğin:

Niçin ders dinlemiyorsunuz?

Neden arkadaşlarınızla sürekli konuşuyorsunuz?

AİLE İLE İLETİŞİM KURMA

Öğrencinin olumlu-olumsuz davranışlarından ailesinin haberdar edilmesi.

Bu yöntem disiplin problemlerini azaltmaktadır. Aileye notlar göndermesi olumsuz davranışları azaltır.

GRUPLAR OLUŞTURMA

Öğretmen sınıfta öğrencileri gruplar.

Grup içersinde istenilen davranışın kazandırılması sağlanır.

İstenilen davranış sergilenirken jeton yada kredi tekniği kullanılır.

SÖZLÜ UYARI

Birebir iletişimden ziyade duruma genel müdahaledir.

Örneğin ’’ sağ köşe, sol köşe nasılsınız? Neler oluyor? Kendi aranızda konuşmaları duyuyorum’’.

Böylece istenmeyen davranışın onaylanmadığı gösterilir.

GÖZ TEMASI

Öğretmen istenmeyen davranışın farkında olunduğunu gösterir

-CEZA-CEZA-İSTENMEYEN DAVRANIŞLARIN -İSTENMEYEN DAVRANIŞLARIN

YÖNETİMİNE İLİŞKİN YÖNETİMİNE İLİŞKİN STRATEJİLERSTRATEJİLER

-CEZA-CEZA-İSTENMEYEN DAVRANIŞLARIN -İSTENMEYEN DAVRANIŞLARIN

YÖNETİMİNE İLİŞKİN YÖNETİMİNE İLİŞKİN STRATEJİLERSTRATEJİLER

GÜLAY DENLİGÜLAY DENLİ

261634261634

3/B3/B

GECEGECE

CezaCeza, öğretmenin öğrencinin istenmeyen davranışına karşılık, öğrencinin hoşa giden şeylerden alıkoyulması ya da, öğrencinin hoşuna gitmeyen işleri yaptırılmasıdır.

. Ceza, istenmeyen davranışa karşı en son başvurulabilir olmalıdır.

. Diğer seçenekler işe yaramadığında ceza düşünülmelidir.

Cezanın etkisi Kısa sürede cezanın etkili olduğunu söyleyebiliri.İkinci bir etkisi de model alma gücüdür.Üçüncü etkisi de bağışıklıktır.

Ceza vermede uyulması gereken ilkeler

1. Cezaya olabildiğince az başvurmak ve nedenlerini açıklamak:

2. Öğrenciye alternetif sunarak öğrencinin pekiştireç kazanması sağlamak.

3. Eğer olanaklıysa istenmeyen davranışı istendik davranış haline getirmek

4. Fiziksel cezayı kullanmaktan çekinmek.

5. Sinirli olundugu zaman cezaya başvurmamak.

6. Istenmeyen davranışın bitimini beklemeden hemen başında cezalandırmak.

İstenmeyen Davranışı Önleme Konusunda Kısa Öneriler

Ara sıra ufak tefek disiplin olaylarını şakaya dönüştürünüz.

Eğlenceli durumlarda sınıfla birlikte gülerseniz, sınıfı kontrol edemez hale gelmekten

korkmayınız.

Sınıfta disiplini bozan bir davranış oluştuğunda tepkide bulunmadan önce bir dakika düşününüz.

Örneğin, içinizden altmışa kadar sayınız.

Cezalar iki grupta toplanılabilir: istenmeyeni vermek,istenenden yoksun bırakmak

Ceza Türleri1)Azarlama ve kınama2)Doğal sonuçlar3)Mantıksal sonuçlar4)Davranış cezasıdır

Öğrencilerinizi överken de eleştirirken de iyi seçilmiş sözcük ve ifadeler kullanınız.

İfadeleriniz empati ve takdir taşımalıdır. Yoksa öğrenci başarısı ve sınıf kontrolü üzerinde etkili olmaz.

Suçluyu bulamadığınız zaman tüm sınıfı cezalandırmaktan kaçınınız.

Disiplin problemi sizi aşmadıkça başkalarına duyurmayınız.

Önlem alınması gereken durumlarda, sınıfta ders yapmanız imkansızlaştığında idareye haber veriniz.

Unutmayın !Her türlü

problemli olan öğrencileriniz

olacaktır.Dikensiz gül bahçesi istemeyiniz.

• En Önemlisi de Öğretmen Kendisinin Kontrolünü Kaybetmemelidir.

İSTENMEYEN DAVRANIŞLARIN YÖNETİMİNE İLİŞKİN

STRATEJİLERÖğretmen, öğrencinin dersi kavrayamamasına,dersi anlamamasına yol açan engellemelere karşı

duyarlı olmalıdır.Öğrencinin kapasitesi ile akademik istekleri

uyumsuzsa,daha uygun sınıf etkinlikleri geliştirilmelidir.

Sorun Davranışların Yönetimine Yönelik Bazı Girişimler

Küçük Girişimler

1)Sözlü Olmayan İpucu Kullanma(el işareti)

2)Etkin olarak harekete geçme

3)Yakınlaşmayı kullanma

4)Grup etkisini kullanma

5)Öğrenciyi eğitim etkinliğine yöneltmek

6)Konuya kısa bir ara vermek

7)öğrenciye seçme hakkı vermek

8)Ben iletisi kullanma

Ilımlı Girişimler1)Öncelik elde etme veya arzulanan etkinlik

2)Öğrencilerin yerini değiştirme veya ayırma

3)Bir ceza kullanma

4)bir işi yapmaktan alıkoyma

Daha Yoğun Müdahaleler

1)Sorun çözmeyi kullanma

2)Akran arabuluculuğunu/çatışma çözümlerini kullanma

3)Ailelerle konferans

4)Öğrencilerle bireysel ilişki

Gerçek şu ki: Yapacak hiçbir şey bulamayan öğrenci, büyük ihtimalle rahatsız edici bir

davranış yapacaktır.

TEŞVİKÖdülden çok teşvikin yer aldığı demokratik

sınıflardaÖğretmen ve öğrencinin birbirine olan güveni

gelişerek,İşbirliği başlatılarak,İstenmeyen davranışlar engellenmiş olur.

İLETİŞİMEğitim- öğretim niteliği, tarafların iletişim

becerileriyle ilgilidir.Öğretmen;

-iletişimin doğası,

-niteliği,

-sonuçları konusunda bilgili olmalıdır.

Kötü İletişim ;

birçok disiplin sorunu yaratır. -Başarısızlık

-Saldırganlık-Yalan söyleme-Tembellik… v.b

İletişimde Anlamayı Kolaylaştıran Önemli Öğeler

Ses tonuBeden diliGöz temasıGülümseme ve başla onaylama

Öğretmen öğrencinin kişiliği ile değil “durum ile ilgili “BEN” mesajları vermelidir.

“Sen çok konuşuyorsun “ yerine “ Senin konuşman benim dikkatimi dağıtıyor.”

’Sen mesajıda’’ öğrencileri güdülemez.Tembelsin, hatalısın…

Sen mesajları öğrencinin beklediği davranışlardır‘‘Ben nasılsa tembelim’’ der ve bunlara inanmaya

başlar.

Yansıtıcı(etkin) Dinlemeİletilen sözlü mesajların arkasındaki,

sözel olmayan mesajları doğru anlamaktır.

Kabul dili,

Öğrencileri dinleyip yargıyı bir tarafa bırakmanızı,

Yansıtıcı dinleme kullanmanızı gerektirir.

Duygular için en uygun sözcük kullanılmalıdır.

Sorun çözme-etkili soru sorma

Açık uçlu sorular sorularak, seçenekleri birlikte gözden geçirmek gerekir.

Sınıfın grup olarak değerlendirilmesi

Grup çalışmalarında rol alması, bir işe yaradığını hissetmesi

Davranışı geliştirme ve denetleme stratejileri

Öğrencilerin, davranışlarını denetleme ve çalışma becerilerine yönelik stratejiler bulunmaktadır.

Bunların en etkilisi,performansa dayalı yapılan müdahalelerdir.

Bu yöntem ile öğrenci yeni davranışlar öğrenebilir.

Uygun olan davranışları artırabilir.Uygun olmayan davranışlarıda azaltabilir.

Uygun olan davranışların pekiştirilmesi

Kuvveti etkisi olan ve uygulayıcılara benimsenen pekiştireçler

1)Sosyal pekiştireçler(sırada duruşunu beğendim)

2)Etkinlikle pekiştirme(premack ilkesi)

3)Maddi pekiştireçler

4)Yiyecekle pekiştirme

5)Olumsuz pekiştirme

6)Pekiştireç yerine sembollerin kullanılması

Meşgul insanların sorun çıkartacak vakitleri kalmaz.

Öğretmen olarak

• Öğretim stratejini çeşitlendir

• Bir şeyi 50 dakikadan fazla yapma

• Ders anlatma şeker gibidir, fazlası hasta yapar.

• Stratejik olarak neşeli şeyler de planla

• Dersini anlattıktan sonra grup çalışması planla

• Sık sık sınav yap

• Her şeye bir not ver

• En az bir hafta önceden planlarını yap

• Bir ders programı yap ve adım adım takip et

• Her şeyi dosyala

•Öğretmen aynı anda birden çok şeyle ilgilenme becerisini göstermelidir.

Öğretmen bütün öğrencilerine eşit davranmalıdır.

Aynı mesafede olmalıdır.