151 Kapital 26 10 2010

NA ZATVORAWE, PONEDELNIK, 25.10.2010, 13.00~.

MBI 10 0,06%MBID 0,12%OMB 0,11%

EVRO/DENAR 61,60DOLAR/DENAR 44,21EVRO/DOLAR 1,39

NAFTA BRENT 83,46EURORIBOR 1,52%

2.106

2.107

2.108

2.109

2.110

2.111

2.112

19.10 21.10 23.10 25.10

MBI 10

PETOK, VO

INDEKS NA MAKEDONSKA BERZA (25.10)

VLADATA PROMOVIRA[E NOV KAPITALEN PROEKT

IZGRADBATA NA KLINI^KI CENTAR VO BARDOVCI ]E ÎNI MNOGU POVE]E OD 100 MILIONI EVRAMINISTEROT ZA ZDRAVSTVO, BUJAR OSMANI, ZA “KAPITAL” OTKRIVA DEKA DEL OD TRO[OCITE ]E SE POKRIJAT PREKU PRODA@BA NA ZEMJI[TE OD SEGA[NATA DR@AVNA BOLNICA I SO POVE]EKRATNO FINANSIRAWE OD BUXETOT

...samo idejata e kapital, sè drugo e pari... ~len na grupacijata KAPITAL MEDIA GROUP

vtornik

...POGLED NA DENOT...QUPÔ ZIKOV

OSTANAVME U[TE NIE... TAKA NEVINI...!� STRANA 4

vtor

nik.

26.

okt

omvr

i. 2

010

| br

oj 1

51 |

godi

na 1

| ce

na 2

0 de

n. |

tel.

2 5

5 14

41

| fa

ks. 2

58

14 4

0

FOKUS: DALI GRCIJA GLEDA SVETLO NA KRAJOT OD TUNELOT?!

EKONOMIJATA NE MO@E DA MRDNE PORADI HAOSOT� STRANA 6-7

...POGLED NADQUPÔ ZIKO

OSTANAVMU[TE NIETAKANEVINI...!� STRANA 4

NOVI 5 MILIONI EVRA ZA ETNI^KI VRABOTUVAWA!

VOVEDNIKALEKSANDRA SPASEVSKA

PO PRO[ETKATA, ÊKAME KONKRETNI MERKI� STRANA 2

KOLUMNAD-R RUBIN

ZARESKI

PROMENI� STRANA 8

� STRANA 5

[TO PREDVIDUVA BUXETOT ZA 2011?

DVOJNO POVE]E PARI ZA PATUVAWA I ADMINISTRATIVNI ZGRADI� STRANA 10

Makedonskite vo-zovi se u{te vozat vo prva brzina� STRANA 8

Osiguritelite krojat mo-deli za novi ceni na zeleniot karton� STRANA 13

PVLADATA PRODOL@UVA SO VRABOTUVAWA VO JAVNATA ADMINISTRACIJA

83

0 00

00

t

PETOK VO� STRANA 2-3

NAVIGATOR2 26.10.2010 VTORNIK

Vladata re{i da gi slu{a biznismenite. Dva vladini tima, eden od kabinetot na vi-cepremierot Vladimir Pe{evski i eden od kabinetot na vicepre-mierot i minister za finansii Zoran Stavreski, vo narednite dve nedeli }e posetat pove}e od 200 kompanii so cel da gi slu{nat nivnite problemi. Ministrite li~no }e se uverat deka stari-te bolki, kako {to se lo{ata infrastruktura, sloènata birokratija, pristapot do finansii i nere{enite imotno-pravni odnosi, prob-lemi koi so godini nanazad se najgolemata bolka na biznisot, s$ u{te ne se re{eni. Ofanzivata po~nala pred eden mesec i ministrite ve}e imaat informacii {to treba da se napravi za oles-nuvawe na delovnoto opkruùvawe. I, za po~etok, ova e odli~na ideja. Biznismenite so godini baraat na koj bilo na~in, dali preku stopanskite komori ili preku pres-konferencii, pa duri i so direk-tni pisma i barawa, Vladata da gi slu{ne nivnite problemi, a direktnite sredbi so vladini pretstavnici moèbi se i najsigur-niot pokazatel deka ne{to }e se promeni.No, kolku i da zvu~i ubavo, sepak, ne odi s$ podma~kano, barem ne spored dosega{noto iskustvo. So pravo biznismenite stra-vuvaat deka namesto konkretni reformi, s$ }e se svede na

EIB i kone~no da re{i da gi promeni uslovite. Iako biznisot e gladen za evtini krediti, pred s$ vo uslovi na kriza, za edna godina ne bea iskoristeni nitu polovi-na od sredstvata. I po mediumskata kampawa i po falbite na site pres-konferencii deka Vla-data obezbedila evtini finansiski sredstva za firmite, slab e odyivot. Kako da ne bea dovolno glasni zabele{kite na biznismenite deka uslo-vite se komplicirani i deka bankite gi odbivaat proektite. Edna godina e docna za da se reagira. Moèbi i ne be{e klu~na ovaa kreditna linija za da go spasi biznisot, tuku, ako detalno se analiziraa site pre~ki niz koi pomina biznisot izminatata godina, verojatno }e be{e mnogu pokorisna druga merka. Za toa ve}e e docna.Edinstveno se nadevam deka na krajot, otkako ministrite }e zavr{at so svojata ofanziva po firmite i otkako }e gi napravat listite so prob-lemi i pre~ki, vedna{ }e po~nat so realizacija. Na biznisot ne mu treba zaklu~ok od vladina sed-nica, tuku konkretni mer-ki i strukturni promeni vo ekonomijata.

PO PRO[ETKATA, ÊKAME KONKRETNI MERKI

GLAVEN I ODGOVOREN UREDNIKQup~o Zikov

ZAMENICI NA GLAVNIOT UREDNIKSpasijka Jovanova, Verica Jordanova, Biqana Zdravkovska Stoj~evska

POMO[NICI NA GLAVNIOT UREDNIKIgor Petrovski, Maja Bajalska Georgievska, Aleksandra Spasevska

GRAFI^KI I IT DIREKTORNikolaj Toma{evski

GRAFI^KI PRELOM I WEB ADMINISTRACIJANade Toma{evska, Igor Toma{evski

FOTOGRAFIJAAleksandar Ivanovski

Izdava: KAPITAL MEDIA GROUP doo Skopje, ul: Romanija bb (fabrika Gazela) 1000 Skopje, p.fah: 503, Republika Makedonija; PRETSEDATEL NA ODBOROT NA SODRU@NICI: Qup~o ZikovIZVR[EN DIREKTOR: Gordana Mihajlovska

OFFICE MANAGER I FINANSII: Aleksandra Nikolova: ++389 2 2551 441/ lok:[email protected]

PRETPLATA NA DNEVNIOT VESNIK KAPITAL I NA MAGAZINOT KAPITAL:Sawa Savovska: ++ 389 2 551441 /lok: [email protected]

REKLAMAAleksandra Stojmenova: ++389 2 2551441/ lok:[email protected]; [email protected]

OGLASIDijana Gulakova: ++389 2 2551441/ lok: [email protected]

SPECIJALNI PRILOZI:Jasmina Savovska Tro{anovski: ++389 2 2551 441/ lok: 102, [email protected]

Prviot broj na dnevniot vesnik Kapital se pojavi na 17 mart 2010telefon: ++ 389 2 2551 441; faks: ++ 389 2 2581 440; e-mail: [email protected]

Pe~ati: Grafi~ki Centar SkopjeSpored misleweto na Ministerstvoto za kultura za dnevniot vesnik “Kapital” se pla}a povlastena dano~na stapka. Tekstovite i fotografiite ne se vra}aat. Site objaveni tekstovi, fotografii i druga grafi~ka oprema se avtorski za{titetni i moàt da bidat preobjaveni, ili na drug na~in koristeni samo so dozvola na izdava~ot.Dano~en broj: MK 4030999366644; @iro smetki: Eurostandard banka: 370011100019555

VTORNIK 26 OKTOMVRI 2010PRVIOT BROJ NA DNEVNIOT VESNIK KAPITAL IZLEZE NA 17 MART 2010 g.

ALEKSANDRA [email protected]

IZGRADBATA NAVO BARDOVCI ]POVE]E OD 100 M

VLADATA SE POFALI SO NOV KAPITALEN

N Nov klini~ki centar na povr{ina od 29 hektari vo elitnata skopska naselba Bardovci }e gradi Vladata. Bolnicata treba da bide gotova za desetina godini, a spored presmetkite na Vla-data, }e ~ini 100 milioni evra. No, poznava~ite za “Kapital” komentiraat deka klini~kiot centar }e ~ini

politi~ki marketing i deka namesto postignati rezultati, edinstveno {to }e se postigne e lista na poseteni firmi i broj na problemi koi treba da se re{at.No, na biznisot ne mu trebaat informacii {to treba da se napravi, ne mu treba lista so problemi koi odamna treba{e da se re{at. Na biznisot mu treba akcija, potrebno e re-alno sproveduvawe na zakonite, potrebni se re-formi vo instituciite, a potrebni se i vistinski lu|e koi }e gi napravat tie reformi.Samo za primer moè da se istakne refor-mata koja izminatite nekolku godini ja pravi Katastarot ili Upra-vata za javni prihodi ili Carinskata uprava. So finansiska pomo{ i od me|unarodni insti-tucii, na krajot ovie reformi se potencirani vo site izve{tai na me|unarodnite insti-tucii kako primer za napredok, a pozitivno se oceneti i od stopanstve-nicite. Moèbi ova e klu~nata to~ka za koja treba da se zamisli pre-mierot pred da najavi kakvi bilo reformi. Ne treba da se ostane samo na nekolku primeri. Potrebno e site da gi zavr{uvaat svoite zada~i i da ne baraat izgovor vo zakonot ili vo regulativata. Za da se realizira ne{to, toa ne treba da bide samo napi{ano na hartija, tuku potrebni se znaewe i trud za da ima efekti, potreben e lider koj }e ja vodi institucijata niz tie reformi, a ne samo partiski vojnik. Ne moàm da sfatam zo{to na Vladata & treba{e edna godina da sogleda deka ne se koristat sredstvata od kreditnata linija od

V

Ministerot za zdravstvo, Bujar Osmani, za “Kapital” otkriva deka del od tro{ocite }e se pokrijat preku proda`ba na zemji{te od sega{nata Dràvna bolnica i so pove}ekratno finansirawe od buxetot. Iako Vladata proceni deka }e treba da potro{i 100 milioni evra za ovaa namena, poznava~ite velat deka se potrebni najmalku 200 milioni evra

Poevtinuva prirodniot gas koj go koristat tarifnite potro{uva~i priklu~eni na sis-temot za prenos. Do krajot na godinata prirodniot gas }e se prodava po cena od 24,8427 denari za normalen metar kuben gas. Regulatornata Komisija za energetika odlu~i da ja namali cenata na gasot, koj dosega se prodava{e po 28,59 denari za metar kuben. So ova, cenata na ovoj energens se vra}a na nivoto od vtoriot kvartal od godinata, koga se prodava{e za 25,46 denari. Kompanijata koja snabduva so nafta i nafteni derivati vo zemjava, Makpetrol, barala gasot vo ~etvrtiot kvartal da se prodava po cena od 24,9745 den/nm kubni, pravdaj}i go baraweto so promenite na cenite na mazutot i na dizel-gorivoto na svetskiot pazar, kako i promenata na kursot na dolarot vo odnos na denarot.13%

ORCE KAMÊVBIZNISMEN I SOPSTVENIK NA PRIVATNATA KLINIKA SISTINA“Proektot e predimenzioniran i bi uspeal isklu~ivo

na dolg rok, od okolu 15 godini. Me|utoa, imaj}i ja predvid ogromnata povr{ina, pra{awe e od kade }e se najdat tolku pari. Toa e kako da napravi{ 50 Sistini, a sekoja da ~ini po 40 milioni evra. Zatoa, najdobro i na-jevtino re{enie bi bilo Voenata bolnica da bide klini~ki centar, a Dràvnata bolnica da se sru{i do temel i da se napravat zgradi. So parite od

stanovite da se napravat drugi klini~ki bolnici.”

VIKTORIJA [email protected]

Ne e isklu~ena �idejata na mestoto na sega{nata dràvna bolnica vo Skopje da se gradat stanbeni zgradi.

3NAVIGATOR 26.10.2010VTORNIK

� NE IM BE[E DENOT� LIDERI � POBEDNIK

DA SE RAZBEREME, AKO SE ZAINTERE-SIRANI SAMO DA ZARABOTAT GOLE-MI PARI, TOGAШ POLITI^RITE NEKA ODAT DA RABOTAT VO INDUSTRIJATA

ANGELA MERKELKANCELAR NA GERMANIJA

mnogu pove}e od 100 milio-ni evra dokolku bide opre-men so soodvetna oprema i gi zadovoli standardite za moderna bolnica. Spored niv, 100 milioni evra se dovolni samo za realizaci-ja na po~etnata faza od izgradbata.Iako vo igra za locirawe na klini~kiot centar bila i kasarnata Ilinden, sepak, odlukata padnala za lokacija vo Bardovci, koja e vo blizina na skopskata obikolnica. Ministerot Bujar Osmani vo razgo-vor za “Kapital” gi otkri pri~inite poradi koi e napraven ovoj izbor.“Francuskite konsultanti, koi izrabotija fizibiliti studija, go poso~ija Bardov-ci kako idealno mesto za nov klini~ki centar. No, stravuvavme deka tamu }e se soo~ime so neras~isteni imotno-pravni pra{awa, pa ja stavivme vo igra i lokacijata vo blizina na kasarnata Ilinden. Denovive Ministerstvoto za transport i vrski n$ informira{e deka ne postojat imotno-pravni spo-rovi, pa odlu~ivme Bardov-ci da bide definitivniot izbor”, otkriva toj.Spored ova, izleguva deka ve}e e izbrana i konsul-tantskata ku}a, za {to dosega vo javnosta nema{e informacii. Od Vladata velat deka proektot e vo po~etna faza, pa markica za gradewe s$ u{te ne e izdadena. Na poslednata vladina sednica premierot Nikola Gruevski istakna deka Vladata }e insistira proektot da go raboti firma koja ve}e ima iskustvo vo toj del, a kako mo`ni opcii bea poso~eni kompanii od Evropa i SAD.

OD KADE PARI ZA NOV KLINI^KI CENTAR?!

Iako na sednicata be{e kaàno deka finansira-weto na ovoj visokobux-eten proekt s$ u{te ne e utvrdeno, sepak, fokusot se stava na dva mo`ni izvori na finansirawe.“Nema da gradime obi~na zgrada, tuku ogromen mo-deren kompleks. Planirame del od tro{ocite da se pokrijat so kompenzacija (proda`ba) na prostor od

sega{niot Klini~ki cantar, a del so pove}ekratno finan-sirawe od buxetot”, izjavi Osmani, potenciraj}i deka na proektot “Nov klini~ki centar” }e se raboti de-setina godini.Del od poznava~ite na zdravstvoto vo Makedonija velat deka ovoj proekt e pompa, a negovata reali-zacija - te{ko ostvarliv son. Spored drugi, pak, ova e proekt koj moè da vrodi plod samo na dolg rok.“Proektot e predimenzioni-ran. Bi uspeal isklu~ivo na dolg rok, pribli`no petnaesetina godini. Me|utoa, imaj}i ja predvid ogromnata povr{ina, pra{aweto e od kade }e se najdat tolku pari”, veli sopstvenikot na privatnata klini~ka bolnica Sistina, Orce Kam~ev.Negovata vizija za klini~kiot centar vo Skopje e toj da se locira vo Voe-nata bolnica, “bidej}i ima dovolen prostor i odli~ni uslovi”, a dràvnata bol-nica da se sru{i do temel.“Bi napravil zgradi i so

mnogu pove}e od 100 milio-ni evra dokolku bide opre-men so soodvetna oprema i gi zadovoli standardite za

A KLINI^KI CENTAR ]E ÎNI MNOGU MILIONI EVRA

PROEKT

�

�

Za Srbija v~era se otvorija vratite na Evropskata uni-ja. Brisel }e ja razgleda kandidaturata na Srbija za ~lenstvo vo EU. So toa mu dozvoli na Belgrad uspe{no da pomine edna zna~ajna faza vo pribliùvaweto kon evropskoto semejstvo.Moè da se kaè deka srpski-ot pretsedatel, Boris Tadi}, go kupi vistinskiot bilet so koj zemjata }e se integrira vo Evropa. Za mnogu kratko vreme Srbija uspea da gi pridobie simpatiite na za-padnite diplomati, prezemaj-}i gi vistinskite ~ekori vo vodeweto na politikata. Sorabotkata koja ja ponudi Srbija so Me|unarodniot sud na pravdata vo Hag, kako i politi~kata volja za re{avawe na najbol-nata to~ka na Srbite – re{avaweto na kosovskoto pra{awe - bea uslovite koi

BORIS TADI]

oficijalnoto izvinuvawe {to stigna od srpskata vlast. Toa e istata organizacija koja se somneva vo profesionalniot kredibilitet na Dràvniot zavod za statistika, dodeka samata smeta deka moè da popi{uva?! I pokraj nezadovolstvoto {to odredeni albanski partii go manifestiraa vo odnos na pretstojniot popis (2011), nitu edna od partiite od albanskiot politi~ki kampus ne dojde do vakva fiks–ideja da organizira paralelen popis. O~igledno, popisot se pokaùva kako izvonredna mo`nost da se utvrdi koj e najgolem Albanec vo Make-donija, pa makar toa bilo i na vakov bizaren na~in.

Pretsedatelot na “Razbudi se”, Artan Grubi, najavi paralelno popi{uvawe na naselenieto vo severozapad-niot del od zemjata, kade {to prvenstveno ‘iveat Albanci. Isprovociran e od “nepravil-nostite” vo Zakonot za popis, koi “krijat” opasnost brojot na Albancite vo Makedonija da bide ve{ta~ki namalen. “Razbudi se” planira da otvori kancelarii vo al-banskite centri na severoza-padna Makedonija, kade {to gra|anite koi nema da bidat popi{ani od Dràvniot zavod za statistika }e moàt da doj-dat i da bidat popi{ani?!Ovoj paralelen popis }e go sproveduva nevladinata organizacija koja izoliran-iot incident od Xenova go smeta{e za dovolen povod da protestira palej}i go srpskoto zname pred srpskata ambasada vo Skopje, i pokraj

ARTAN GRUBI

na zemjata & go ovozmoìja evropskiot bilet.Ministrite za nadvore{ni raboti na dràvite-~lenki od EU na v~era{niot sosta-nok na Sovetot donesoa od-luka za odblokirawe na srpskoto barawe, re~isi edna godina otkako Srbija i formalno ja predade kan-didaturata. Za edna godina zemjata prezede zna~itelni merki koi ja izvedoa na vistinskiot pat.Patot koj Srbija treba da go izodi za da stane polno-pravna ~lenka voop{to ne e lesen, no voljata i naporite na srpskite lideri ja dove-doa zemjata do dene{nata pozicija, koja nudi idnina za nejzinite gra|ani.

NA PAT KON EU

Z

� GUBITNIKPOPI[UVAÎ NA POPI[UVAÎTE

P

� MISLA NA DENOT

MIHAJLO MANEVSKI

Ostana bez buxet za formi-rawe na Vi{ upraven sud,

ama idejata za sozdavawe na u{te eden sud ostanuva, iako na nikogo ne mu e jasno {to treba da se postigne

DOMINIK [TROS-KAN

Se reformira MMF so davawe pogolemo

pravo na glas na vode~kite zemji vo razvoj – Kina, Indija, Saudiska Arabija, Rusija i Brazil

ANXELINA XOLI

Filmot za vojnata vo Bosna i Hercegovina ja skara

federacijata i & zadade mnogu problemi na holivudskata akterka u{te pred da po~ne da go snima

\OR\E IVANOV

Se obide da gi natera politi~kite partii da se

pomirat, barem na dràvnite praznici, no inaetot e prem-nogu golem za da se postigne kakov bilo progres

100milioni evra teì

proektot za nov klini~ki centar vo Bar-dovci spored presmet-

kite na Vladata

29hektari e vkupnata povr{ina na koja se

planira izgradbata na noviot kompleks

BUJAR OSMANIMINISTER ZA ZDRAVSTVO “Nema da gradime obi~na zgrada, tuku ogromen moderen kompleks. Planirame del od tro{ocite da se pokrijat so kompenzacija od prostorot na sega{niot Klini~ki centar, a del so pove}ekratno finansirawe od buxetot. Na proektot “Nov klini~ki cen-tar” }e se raboti desetina godini, a francuski konsul-tanti ve}e ja iz-rabotija fizibiliti studijata.”

SDSM PRVA IZLEZE SO PROEKT ZA NOV KLINI^KI CENTAR Neodamna i SDSM promovira{e proekt so koj se predviduva izgradba na nov klini~ki centar za period od ~etiri godini, vo koj }e se smestat site kliniki od dosega{niot klini~ki blok. Spored nivnite procenki, okolu 60 hektari bi iznesuvala vkupnata povr{ina, a investicijata ja procenuvaat na 80 milioni evra, finansirani vo period od ~etiri godini so po 20 milioni evra godi{no.

KAKO NA FILMOVITE... Vo proektot “teòk” pove}e od 100 mili-oni evra se predviduva ogromna zgrada kade {to polovina od sobite }e bidat ednokrevetni. So toa, internite, hirur{kite i rendgen-dej-nostite }e bidat dostapni na sekoe mesto posebno.

parite od stanovite bi napravil drugi klini~ki bolnici. Jas sum pred s$ ekonomist, no zanima-vaj}i se so medicinata nau~iv mnogu za nea”, iz-javi Kam~ev vo intervju za “Kapital”. Spored nego, takvata transformacija bi bila najdobroto i najevtino re{enie. Izlezot na Voe-nata bolnica na dva bu-levari i mo`nosta taa da se pregraduva i dograduva Kam~ev gi poso~i kako do-polnitelni vrednosti koi & odat vo prilog na negovata ideja.

NA MESTOTO NA DR@AVNATA BOLNICA ]E SE GRADAT STANOVI?!

Od Ministerstvoto za zdravstvo ne ja isklu~uvaat mo`nosta zemji{teto od sega{niot Klini~ki centar da se prenameni za izgrad-ba na stanbeni zgradi.Spored ekspertite, vakvata odluka pretstavuva dup-lirawe na tro{ocite.“S$ si ima svoi dobri i lo{i strani, no ovie reformi momentalno se daleku od prioritet”, veli za “Kapital” dobrou-paten izvor.Ostanuva otvoreno

pra{aweto od kade }e se najde dovolno medicinski kadar za da se zadovolat potrebite na novonajave-nite i ve}e postoe~kite zdravstveni ustanovi, osobeno vo vreme koga vo javnoto zdravstvo e zabeleàn rekorden deficit od doktori-speci-jalisti.

BORIS TADI]

ARTAN GRUBI

4 NAVIGATOR26.10.2010 VTORNIK

PODOBRENI USLOVITE ZA KREDITNATA LINIJA NA MBPR �

ANTIKRIZNI KREDITI OD EIB SO KAMATA OD 5,5%

�� 3 FAKTI ZA... PROCENKI...

13%OD OGRANIÊNOTO PROIZVODSTVO VO SEPTEMVRI SE DOL@I NA FIN-ANSISKITE PROB-LEMI

OD OGRANIÊNOTO PROIZVODSTVO SE DOL@I NA NEPO-VOLNATA STRANSKA POBARUVA KA24,2%

60,1%PROSE^NO SE ISKORISTUVALE KAPACITETITE NA DELOVNITE SUBJEK-TI VO SEPTEMVRI GODINAVA

ozicijata na SAD vo vrska so pra{aweto za imeto ostanuva ista i taa e mnogu dobra poznata, izjavi v~era amer-ikanskiot ambasador vo Skopje, Filip Riker. “Vo vrska so pra{a-weto za imeto, na{a-ta pozicija e mnogu

dobro poznata. Isto taka, {to e u{te pova`no, pozicijata na Severnoat-lantskiot sovet na NATO e poznata, i vo taa nasoka nema promeni”, re~e Riker. Riker, koj so ministerkata za vnatre{ni raboti, Gordana Jankulovska, pu{ti vo upotreba rekonstruiran objekt za policijata, ne ja komentira{e izjavata na Xejms Perdju, koj se zaloì za zajaknuvawe na ulogata na SAD i EU vo odnos na sporot za imeto so cel negovo pobrzo re{avawe.

QUPÔ ZIKOV

12...POGLED NA DENOT...

OSTANAVME U[TE NIE... TAKA NEVINI...!

X

...ZABODETE ZNAMENCE I OSVOJTE GO MESTOVO AKO MISLITE DEKA STE NAJDOBRI...

P

ejms Perdju, Amerikanec zasluèn za Ramkovniot miroven dogovor me|u Makedoncite i Albancite vo 2001 godina, neodamna, poddrùvaj}i ja Makedonija za brzi evroatlantski integracii (problemot so Grcija), izjavi deka e potrebna energi~na akcija na amerikanskata i evropskata diplo-

matija, koi treba jasno da pomognat vo ovoj spor ako se saka brzo re{enie!?Amerikanskata administracija, evropskite neprincip-ielni problemi koi gi sozdava samata EU gi nadgleduva samo “kako edna golema slika na evropskata nemo}”, i ne saka mnogu da se me{a vo niv, osven za pra{awata od osoben interes (na Balkanot toa se Bosna i Herce-govina i Kosovo). Sega, na ~istina izleguva pra{aweto - {to srabotija Germanija i Francija vo pogled na re{avaweto na makedonsko–gr~kiot spor, osven krei-rawe na ve}e dosadnata teza koja ni{to ne pomaga, a toa e deka “FIROM i Grcija treba da najdat kone~no ime za FIROM, pred taa da vleze vo NATO i da dobie datum za pregovori. Bez toa nema”!? Najkontroverznata grupa zemji vo slu~ajot na Make-donija se takanare~enite “majki” na Unijata (Germanija i Francija,). Politikite na ovie zemji ednostavno ja frustriraat i makedonskata politi~ka scena, i in-telektualnata javnost, voop{to. I vo dvete dràvi na vlast se konzervativnite partii so koi na{ite lideri, od na{ata vladeja~ka konzerva-

tivna partija (VMRO-DPMNE) redovno sedat na ~a{ka francusko vino niz evropskite zamoci!? [to li samo razgovaraa vo site ovie ~etiri godini...?Zgora na ova, liderite na Francija i na Germanija, neodamna, sekoj na svoj na~in, otvorija i novi prob-lemi koi, vnimavajte, direktno ja zasegaat Makedonija i nekoi drugi balkanski dràvi (!?). Ispratija lo{i signali so nekolku potezi i izjavi!? Nikola Sarkozi, francuskiot pretsedatel, preku politikata kon Romite ostavi seriozno lo{ vpe~atok! Somnitelni signali! Angela Merkel izjavi deka multikulturalizmot vo Germanija ({to zna~i vo Evropa n.z) doìvuva neuspeh!? Neuspeh!? Skandalozno! A mislevme deka sme na dobar pat. [to misli Perdju za ova – kreatorot na Ramkovniot dogovor so koj e predvideno Makedoncite i Albancite da ìveat zaedno na dolg rok!? [to li se slu~uva? Vo Turcija na vlast se konzerva-tivcite koi neodamna na referendum im ja zedoa vlasta na generalite koi so godini (so jasna sila) ja drèa Turcija na Ataturk, integrirana (!?). Spored tamo{nite analizi, sega e otvoren patot za demokratizacija (!?), koja, spored eden ovde{en analiti~ar, bi moèlo da zna~i i federalizacija na zemjata so sozdavawe na kurdska federalna edinica, a potoa... {to dade Alah! Taka, za Evropa, verojatno Turcija ve}e }e bide odr`liva za ponatamo{ni pregovori za ~lenstvo (!?)Makedonija ostanuva i ponatamu na udar na evrop-skite konzervativni politiki. Ne gledame deka se integrira~ki!? Naprotiv, se sozdava dobra podloga za “povampiruvawe” na starite doma{ni nagoni za delewe na dràvata (federalizirawe). Popisot!? Lus-tracijata!? Signalite od starata Evropa na koja tolku mnogu sakame da & se pridruìme se ve}e isprateni – ja nenamerno, ja svesno... Na Balkanot ostanavme u{te nie... (!?) Taka nevini... Jorgos Papandreu vo 2001 godina izjavi deka vo FIROM pove}e zapla{uva etni~kiot sostav na naselenieto (koe e pove}e od 35% do 40% muslimansko) otkolku imeto!? Francija (Iber Vedrin) i Germanija (Jo{ka Fi{er) se solidariziraa so stravot na Jorgos! Toga{, moeto pra{awe e – dali e samo imeto problem za na{ata evroatlantska integracija!? A?

Sega moè da apliciraat i kompanii koi imaat pove}e od 250 vraboteni. Prednost }e imaat prioritetni proekti vo sektorite industrija, obrazovanie i zdravstvo

A

FILIP RIKER �ambasador na SAD vo Makedonija

NE SE MENUVA POZICIJATA NA SAD VO SPOROT ZA IMETO

Antikriznata kreditna lini-ja za mali i sredni pret-prijatija od Evropskata in-vesticiska banka }e ima fiksna kamatna stapka od 5,5% i }e bide dostapna iza golemi kompanii. Za dagi privle~e kompaniite daapliciraat za ovaa kredit-na linija, Vladata povtorno }e gi promovira kreditite od EIB preku kampawa. Otkako Vladata vide deka nema interes od kompaniite i deka odi bavno iskoris-tuvaweto na sredstvata koi treba{e da mu pomognat na stopanstvoto da se spravi so krizata, odlu~i da gi promeni uslovite. Vicepre-mierot Vladimir Pe{evski, referiraj}i mu na pre-mierot Nikola Gruevski na poslednata otvorena vladina sednica, najavi deka ovaa novina e vo faza na realizacija i po sklu~uvaweto na dogovorite so bankite, sredstvata }estanat operativni i za golemi kompanii. No, kompaniite se àlat

deka nemaat dovolno infor-macii za uslovite i zatoa bankite ne im gi odobruvaat proektite.“Napravivme izmena vo so-rabotka so EIB i so doma{-nite banki, so {to kredit-nata linija }e vaì za go-lemi pretprijatija. ]e bide mo`no 100% u~estvo samo na EIB, za razlika od porano koga uslov be{e i u~estvo na bankite, i }e se fiksira kamatnata stapka na kredi-tite od prvi~nite 6% na 5,5%na godi{no nivo, i toa zacelo vremetraewe na kredi-tot. So toa, o~ekuvame do krajot na godinata da bi-dat povle~eni pove}e od 75% od sredstvata”, re~e Pe{evski.Spored nego, vo momentov is-koristenosta na ovie sred-stva e 56%. Bankite go in-formirale deka po izme-nite, za kratok period, oko-lu 25 milioni evra }e bidat povle~eni od firmite.Ministerot za ekonomija,Fatmir Besimi, go infor-

mira{e Gruevski deka bi-znismenite se poàlile deka nemaat dovolno in-formacii za uslovite i predloì da se sprovede promotivna kampawa.Biznismenite se rezervi-rani i velat deka za da apliciraat, mora prvo da vidat to~no koi uslovi im se nudat.“Bankite imaat mnogu strogi uslovi i visoki kamati i zatoa te{ko doa|ame do finansiski sredstva. Mo`nosta i nie da moème da aplicirame za kredi-ti od EIB }e ni bide od pomo{, no mora prvo da vidime to~no koi }e bidat uslovite”, veli Kostadin Barzov, sopstvenik na fab-rikata za ~evli Bargala. Minatata nedela Pe{evski ja posetil negovata fabrika i se zapoznal so problemite na ovoj sektor.“Nie gi istaknavme prob-lemite i pre~kite vo rabo-teweto so koi se soo~uvame, me|u koi be{e i te{kiot

pristap do finansii. Se nadevame deka }e bidat razgledani”, veli Barzov.Od Makedonskata banka za poddr{ka i razvoj (MBPR), preku koja odi realizaci-jata na kreditnata linija od EIB, smetaat deka fik-snata kamatna stapka od 5% i otstranuvaweto na ograni~uvaweto za ovie sredstva da moàt da apliciraat samo kompanii so maksimum 250 vraboteni }e go zgolemi interesot za iskoristuvawe na kredit-nata linija.“Sega moè da apliciraat i kompanii koi imaat pove}e od 250 vraboteni. Pred-nost }e imaat prioritetni proekti, kako {to stoi vo objasnuvaweto od EIB, vo sektorite industrija, obra-zovanie i zdravstvo”, veli Aleksandar Stanojkovski, direktor na kreditirawe vo MBPR. Toj o~ekuva slednata tran{a da bide povle~ena za najm-nogu mesec i polovina.“Dosega se iskoristeni 56 milioni evra, a vo zavr{na faza se u{te 15 milioni evra. Krajniot rok za isko-ristuvawe na kreditnata linija e juni 2011 godina. Se nadevam deka sredstvata }e bidat povle~eni porano, bidej}i se olesnuvaat uslo-vite i o~ekuvame zgolemen interes od kompaniite”, veli Stanojkovski.


“...Makedonija ima lo{ raspored na kartite...”

NOVI USLOVI NA KREDITITE OD EIB

Fiksna godi{na kamata od 5,5% za celiot pe-1. riod na koristewe na kreditotMo`nost da apliciraat i firmi so pove}e od 2. 250 vraboteniBankite ne mora da u~estvuvaat vo finansirawe 3. na kreditot

5POLITIKA 26.10.2010VTORNIK

VLADATA PRODOL@UVA SO VRABOTUVAWE VO JAVNATA ADMINISTRACIJA

NOVI PET MILIONI EVRA ZA RAMKOVNI VRABOTUVAWA!�� Vetuvaweto na vicepremierot Zoran Stavrevski deka nema da ima novi vrabotuvawa vo javnata

administracija ne vaì za onie predvideni so Ohridskiot dogovor, ~ija implementacija se sta-va pred preporakite za kratewe na administracijata

Celi pet milioni evra pove}e od lani }e dobie Sekretarijatot za sproveduvawe na Ramkovniot

dogovor spored noviot bux-et. Vicepremierot Zoran Stavrevski najavi deka nema da ima novi vrabotuvawa vo javnata administraci-ja, osven onie predvideni spored Ramkovniot dogovor i onie za implementacija na preporakite na Evropskata Komisija za pribliùvawe kon EU, {to zna~i deka predv-idenite 7 milioni evra ili 1,9% pove}e od lani za plati vo administracijata, sepak }e zavr{at vo xebot na vrabo-tenite po etni~ka osnova. Vicepremierot, Abdula}im Ademi, veli deka samo do krajot na 2010 godina }e ima u{te okolu 500 vrabotuvawa po etni~ki klu~: "Sledniot ~ekor od real-izacijata na programata za pravi~na zastapenost pred-viduva vrabotuvawe na pove}e od 250 lica koi pripa|aat na etni~kite zaednici koi se zastapeni so pomalku od 20% vo vkupnoto naselenie. Ovaa godina imavme dva oglasi za 290, odnosno za 110 izvr{iteli, a do krajot na go-dinata }e se objavi u{te eden oglas za vrabotuvawe na okolu

CRVENKOVSKI KAKO PRETSEDATEL POTRO[IL 500 ILJADI EVRA ZA MARKETING?!

Sudiite vo Makedonija se za re~isi tri i pol pati podobro plateni

od svoite kolegi vo drugite evropski zemji, se naveduva vo izve{tajot na Komisijata za efikasnost na pravdata, koja raboti pri Sovetot na Evropa vo Strazbur. I dodeka Makedonija ne {tedi na plati na sudiite, koga se raboti za davawe pari za sproveduvawe na pravdata Vladata go vrzuva }eseto. Makedonija e vo grupata na 10 zemji vo koi se izdvojuva pomalku od 5 evra po ìtel, odnosno samo 2,4 evra. Zemjava

se nao|a zad BiH, vo koja se izdvojuva po 5,8% ili Crna Gora so 8,1 evra po itel. Vo zemjava ima 659 profesionalni sudii ili 32,2 sudii na 100 iljadi ìteli, {to isto taka prestavuva prosek pogolem od evropskiot, stoi vo izve{tajot. Pokraj golem broj sudii vo zemjava, ima i golem broj sudski personal, 84,1% od site vraboteni vo sudovite. Pove}e vraboteni vo sudovite ima samo vo Turcija i Portugalija. Poslednata studija pokaùva deka makedonskoto sudstvo, pak, stanalo poefikasno. Ako

vo 2006 godina na 100.000 ìteli se re{avale 2.230 predmeti, dve godini podocna taa brojka e 2.695. Od tamu velat deka zadovolstvoto na gra|anite vo sudstvoto s$ u{te ne moè efikasno da se izmeri. Ministerot za pravda, Mi-hajlo Manevski, na evropskiot den na gra|anskata pravda istakna deka sostojbite vo sudstvoto moàt da bidat i podobri, no deka za toa e potrebno vreme, a nega-tivnite zabele{ki bile samo dobronamerni kritiki.

MAKEDONSKITE SUDII PODOBRO PLATENI OD EVROPSKITE!

Branko Crvenkovski potro{il 500 il-jadi evra za navodna

predlog-strategija za odnosi so javnosta vo noemvri 2008 godina, vo vreme koga toj bil pretsedatel na Makedonija. Klip so vakva sodrìna na slovene~ki jazik se po-javi na portalot *Youtube. Dokumentot sodrì analiza na toga{nata politi~ka situacija vo koja pi{uva deka "navedenite okolnosti diktiraat na~in na dejstvu-vawe na pretsedatelot na Republika Makedonija do

krajot na negoviot mandat i zatoa e potrebno na site idni aktivnosti na pretse-datelot da se gleda kako na del od negovata kampawa za pretsedatelskite izbori vo 2009 godina”. Od kabinetot na Crvenkovski navodite vo klipot gi otfrlaat kako totalna laga. Od tamu velat deka vo eden period od mandatot kabinetot na Cr-venkovski imal angaìrano dvajca renomirani eksperti od Republika Slovenija za odnosi so javnosta kako nadvore{ni konsultanti, no

tie bile daleku poevtini.“Za vreme na nivniot anga`man, tie izrabotija razni analizi, istraùvawa na kratkoro~ni i dolgoro~ni komunikaciski programi, izve{tai i drugi dokumenti za strate{kite proekti na Republika Makedonija, povrzani so EU i NATO, naveduvaat od Kabinetot na porane{niot pretsedatel”, stoi vo reakcijata.Ne e navedeno kolku ~inela uslugata, no taa ne bila ni pribli`no kolku navedenata suma, stoi vo reakcijata.

200 lica", izjavi Ademi.Na zabele{kite od eksper-tite deka prevrabotenosta vo javnata administracija e pove}e od evidentna i deka dràvniot aparat ne smee i ponatamu da se polni so neadekvatni i nepotrebni vrabotuvawa, od Sekretari-jatot odgovaraat deka s$ se pravi po sugestii od EU za po~ituvawe na kvotite predv-ideni so Dogovorot.Vo Vladata, pak, totalna zbrka. VMRO–DPMNE i DUI nikako da se usoglasat za ob-

jasnuvawata kako planiraat da ja realiziraat strategi-jata za pravi~na zastapenost, a pritoa toa da ne se odrazi vrz optovarenosta na admin-istracijata, pa dvajcata vla-dini portparoli izleguvaat so sosema sprotivni izjavi. Martin Martinovski o~ekuva prirodniot odliv na vrabo-tenite vo javnata adminis-tracija da napravi prostor za novite vrabotuvawa, a negoviot kolega, Muhamed Hoxa, so sprotiven stav - otpu{tawa nemalo da ima,

samo konkretna preraspre-delba. "Mesto za vrabotuvawata po Ramkoven }e se napravi so priroden odliv na vrabo-teni po osnova na penzion-irawe, nenadejna smrt ili otpu{tawe. No, toa ne zna~i deka }e ima sistematski otpu{tawa, tuku samo izo-lirani slu~ai predizvikani od prekr{oci na rabotnoto mesto, {to podrazbiraat takvi sankcii", veli Mar-tinovski."Nema da ima otpu{tawa

za da se napravi mesto za vrabotenite po Ramkoven. Gi rasporeduvame vo instituci-ite kade {to zastapenosta na etni~kite zaednici e pomala od potrebniot procent i kade {to realno postoi potreba od takov kadar. Problemot e {to rasporeduvaweto na rabotnite mesta odi mnogu bavno, pa del od vrabotenite po Ramkoven s$ u{te zemaat plata od Sekretarijatot za sproveduvawe na dogovorot. Nabrzo }e bidat konkretno rasporedeni vo instituciite, so {to }e preminat i na

nivniot platen spisok", izja-vuva Hoxa za “Kapital”.Prenatrupanosta na jav-nata administracija vo zem-java e edna od klu~nite zabele{ki od Brisel, koja minatata nedela vo Skopje ja potencira{e li~no i pretse-datelot na Evropskiot sovet, Herman Van Rompuj. Eksper-tite insistiraat na reformi koi }e go reduciraat brojot na administrativcite (koj neoficijalno se procenuva na 300.000) na 60.000 do 70.000 – sugestija {to niedna Vlada dosega ne ja usvoi.

Mrzeliva i otsutna opozicija i vlast raspoloèna za falbi na sopst-venite proekti

– sednicite posveteni na prateni~ki pra{awa ja gubat svojata poenta otkako prate-nicite na opozicijata se izgubija vo blagite napadi, a onie na vlasta sluàt samo za postavuvawe na pra{awa za promocija na vladinite proekti. Vo vakva atmos-fera v~era{nite prateni~ki

SDSM @IVEE VO BANGLADE[, VMRO–DPMNE VO [VEDSKA!

pra{awa gi odbeleà ed-instveno diskusijata me|u sekretarot na SDSM, Andrej Petrov i premierot, Nikola Gruevski. Petrov go pra{a Gruevski dali se ~uvstvuva odgovoren {to Makedonija zabeleà drasti~en pad za celi 34 mesta za slobodata na mediumite vo izve{tajot na Reporteri bez granici:“Ovaa Vlada, kako niedna prethodno e opsednata so kontrola na mediumite, so bezmilosno tro{ewe na narodnite pari za reklami, so kompletno pretvorawe na MRTV vo partiski servis, so

li~ni presmetki so novinari. Za da se zabeleì vakov golem pad, mora da se ima slu~eno ne{to seriozno vo ovaa oblast”, veli Petrov.Gruevski odgovori deka voop{to ne se ~uvstvuva odgovoren, oti, spored nego, mediumite se apsolutno slobodni i nezavisni da pi{uvaat {to sakaat:“Go analizirame izve{tajot. Treba da vidime po koja metodologija e napraveno toa rangirawe, dali e vrz baza na anketa na odredeni novi-nari”, veli Gruevski, na {to dobi replika od Petrov deka

metodologijata na izgotvu-vawe na ovoj izve{taj e ista kako onaa lani, koga Make-donija zabeleà napredok i koga Gruevski ne propu{ti da se pofali so toa:“Problem vi e {to im veru-vate samo na metodologiite na va{ite instituti, Pavel [atev i Dimitrija upovski”, veli Petrov.Vtoroto pra{awe na Petrov be{e kolku ~ini proektot za plo{tadot Skender-beg vo uslovi koga neracionalno se tro{at ogromni sredstva za spomenici, a “Skopje 2014” odamna ja nadmina po~etno

planiranata suma od 80 milioni evra so sekojd-nevni novi proekti (samo za spomenikot na Filip II }e se dadat novi 3 milioni). Petrov ne dobi odgovor oti Gruevski na ova pra{awe po~na da nabrojuva kade s$ ima investirano Vladata, detalno objasnuvaj}i za 250 lokalni i 200 regionalni pati{ta, vodovodot vo Je-gunovce, kanalizaciskite i sistemite za navodnuvawe, razvojot na industriskite zoni, izgradbata na sports-kite sali, novata u~ili{na i medicinska oprema. Petrov

replicira{e: “Premiere, nie ìveeme vo razli~ni dràvi. Vie kako da iveete vo [vedska, a nie vo Ban-glade{“.Sednicata prodolì so stan-dardni pra{awa na prate-nicite na VMRO–DPMNE za promocija na vladinite poli-tiki, od tipot na: “Donesovte nov buxet, za kakov buxet sta-nuva zbor, go najavivte kako razvoen”, no i so pra{awa na opoziciskite pratenici koi, vsu{nost, bea kopii od izjavite na partiskite potpretsedateli, napi{ani vo {tabot.

OPOZICIJATA I VLASTA SE SKARAA ZA POGLEDITE NA REALNOSTA

KATERINA SINADINOVSKA [email protected]

MAKSIM [email protected]

MARTIN MARTINOVSKIPORTPAROL NA VLADA “Mesto za vrabotuvawata po Ramkoven }e se napravi so priroden odliv na vraboteni po osnova na pen-zionirawe, nenadejna smrt ili otpu{tawe.”

MUHAMED HOXAPORTPAROL NA VLADA“Nema da ima otpu{tawa za da se napravi mesto za vrabotenite po Ramkoven. Gi rasporeduvame vo insti-tuciite kade {to zastape-nosta na etni~kite zaednici e pomala od potrebniot procent.”

FOKUS: DALI GRCIJA GLEDA SVETLO NA KRAJOT OD TUNELOT?!6 26.10.2010

OD NERABOTEWETO NA GRCITE STRA

VASE [email protected]

[trajkovite koi ve}eedna godina vo kontinuitet traat vo Grcija predizvi-kuvaat posledici i

za makedonskiot biznis-sektor, koj raboti preku Grcija, odnosno preku nejzinite pristani{ta. Sostojbata vo Grcija, generalno, mnogu negativno se odrazi vrz rabotata na {pediterite.“Na Solunskoto pristani{te nema{e nekoi pogolemi prob-lemi, no vo odnos na kontejner-skite pratki za Atina, padot vo rabotata be{e o~igleden. Na{ite kamioni tamu nastradaa

za vreme na {trajkovite. Ima{e slu~ai koga za vreme na pre-gleduvaweto na dokumentacijata se uni{tuvaat kamionite na na{ite prevoznici. Im gi kr{ea {ofer{ajbnite, im gi dupnuvaa gumite i rezervoarite”, veli Biljana Muratovska, generalen sekretar na Makamtrans.Poaradi ~estite {trajkovi, makedonskite {pediteri bea primorani da pronajdat drugi alternativi za transport. Nekoi po~naa da rabotat preku Dra~ ili Bar. Nekoi odbraa da rabotat preku Varna, a toa gi zgolemi tro{ocite za transport.

“Na{ata rabota direktno zavisi od izvozot i uvozot na kompani-ite so koi rabotime. Imavme problemi i so èleznicata, bidej}i prezemame pratki i preku nea, a taa {trajkuva{e vo nekolku navrati”, istakna Muratovska.Spored Stevica ârapi}, direk-tor na {pediterskata ku}a MSC, krizata vlijaela indirektno po-radi previrawata vo socijalna-ta sfera i ~estite {trajkovi na javnata administracija, sindika-tite, pristani{nite rabotnici, èleznicata. Obemot na transportot preku

1,5 milijardi evra planira da so-bere gr~kata Vlada preku krate-we na javnata administracija

EKONOMIJATA NE MO@E DAVladata na Jorgos Papandreu bara novi na~ini da ja popolni dupkata vo dràvniot buxet, koja sega iznesuva 770 milioni evra. Toa avtomatski rezultira so novi {trajkovi, koi osven {to ja blokiraat zemjata, ja onevozmoùvaat i rabotata na makedonskite kompanii koi rabotat preku Grcija

��

600 milioni evra planira da

sobere Vladata od danoci na uspe{nite kompanii

40%od kompaniite vo Grcija }e go

namalat brojot na vraboteni vo narednite {est meseci

50,2%od kompaniite vo Grcija se optimisti vo odnos na

idninata

ZORAN ARNAUTOVOPERATIVEN DIREKTOR NA FER[PED “Mnogu se zboruva na ovaa tema vo na{iot biznis, no, za àl, prezemeni se samo pionerski ~ekori za re{avawe na ovoj su{tinski problem za na{ata zemja. Pra{awe na vreme e koga }e mora ne{to da prezememe, za{to drug izlez nemame. Za àl, situacijata nema da se izmeni ni so vlez vo EU, bidej}i }e ni ostane problemot so (ne)rabo-teweto vo Grcija.”

da se soberat 1,5 milijardi evra na godi{no nivo za da zakrepne finansiskoto zdravje na zemjata.Se ~ini Grcija, koja so decenii trupa{e dolgovi i finansiski problemi, ovaa godina go dostigna dnoto. Taa ja isprovocira najgole-mata kriza {to dosega nastanala vo evropskata zaednica. Vo dekemvri 2009 godina premierot na Grcija, Jorgos Papandreu, soop{ti deka negoviot prethodnik ja prikrival goleminata na buxetskiot deficit. Po nekolku rundi kratewe na bux-etot i meseci pominati vo nejasni vetuvawa i poddr{ka od evropskite partneri, Papandreu ne uspea da go sopre rastot na kamatnite stapki i vo april 2010 godina formalno go pobara veteniot paket finansiska pomo{ od 60 milijardi evra, na-rekuvaj}i ja negovata zemja “brod {to tone”.Po tri meseci, vo istoriskata pro-grama za spasuvawe na ekonomijata vredna 110 milijardi evra, obezbe-deni od evropskite partneri i od MMF, gr~kata Vlada se obide da gi sprovede merkite za kratewe na tro{ocite za da ja spasi zemjata. Novite te{ki merki za {tedewe naidoa na otpor kaj naselenieto vo zemjata, kade {to sekoj tret e vraboten vo dràvna slu`ba, a, barem dosega, ovie slu`benici imaa zagarantirana doìvotna rabota.

Reorganizacijata na dràvniot sek-tor vo zemjata pretstavuva edna od najgolemite reorganizacii voop{to napraveni vo zemjata so generacii nanazad.

VO POHOD ZA POLNEWE NA DR@AVNATA KASA

Esenva, Vladata na Papandreu bara novi na~ini da ja popolni dupkata vo dràvniot buxet, koja sega iznesuva 770 milioni evra. Spored zamenik-ministerot za fin-ansii, Filipos Sahianidis, Grcija nema da prezeme novi ekonomski merki do krajot na 2010 godina. No, kako {to objavi gr~kiot vesnik “Ta Nea”, Ministerstvoto za finansii razmisluva za zgolemuvawe na prose~nata stapka na danokot na dodadena vrednost (DDV) od 11% na 15%. Isklu~ok }e bide napraven za neophodnite stoki, kako leb, mleko, lekovi i drugo. Danokot na dodadena vrednost vo Grcija godinava e zgolemen dva pati. Osnovnata stapka, so koja se odano~uvaat pogolem broj proiz-vodi i uslugi, se zgolemi od 19% na 23%, a povlasteniot DDV, so koj se odano~uvaat hranata, nekoi turisti~ki uslugi, muzi~ki i teatar-ski pretstavi, od 9% se zgolemi na 11%. Noviot predlog za zgolemuvawe na poniskata stapka na DDV od 11% na 15%, koj s$ u{te oficijalno ne e pretstaven od Vladata, spored

gr~kite ekonomski analiti~ari, pretstavuva pomalo zlo za razlika od predlogot na Me|unarodniot monetaren fond (MMF), Evropskata centralna banka (ECB) i Evropskata komisija (EK), koi predloìja edin-stvena dano~na stapka za DDV so koja bi se ukinala stapkata od 11% i bi ostanala taa od 23%.Nacionalnata konfederacija na gr~kite trgovci stravuva deka dopol-nitelnoto zgolemuvawe na danocite vo zemjata samo }e predizvika inflacija i }e ja zadu{i i onaka namalenata potro{uva~ka. Do juli ovaa godina inflacijata vo Grcija dostigna 5,6%, a prosekot vo zemjite od evrozonata ne nadminuva 1,7%.Spored analiti~arite, ako Vladata pristapi kon novo zgolemuvawe na DDV, inflacijata bi moèla da nadmine 7%.Trgovcite se seri-ozno zagrièni od golemiot pad vo prometot poradi namalenata potro{uva~ka. Namaluvaweto na platite na dràvnite slu`benici i na penziite negativno se odrazi vrz potro{uva~kata. Grcija sega e preplavena so firmi koi se fi-nansiski iscrpeni i se na rabot na proglasuvawe ste~aj ili ve}e se vo ste~aj. Eden od na~inite da se izbegnat dopolnitelni dano~ni optovaruvawa e borbata so zatajuva~ite na danok. Gr~kite industrijalci i Sojuzot

Finansiskite prob-lemi na dràvata ja dovedoa gr~kata ekonomija vo haos, vo koj taa funkcion-ira pove}e od edna godina. Iako zemjata

se soo~uva so bankrot, gra|anite, dràvnite slu`benici i kompaniite ne samo {to ne so~uvstvuvaat so problemite na Grcija, tuku u{te pove}e gi uslo`nuvaat so sekojdnevni {trajkovi, nemiri, izbegnuvawe na pla}awe danok i nebulozni barawa za pogolemi privilegii i beneficii. Pra{aweto e kako ivee Grcija vo vakov haos, koj direktno ja zasega i makedonskata ekonomija, bidej}i Solunskoto pristani{te e izlez i vlez za proizvodite i surovinite na makedonskite kompanii. Mnogu doma{ni firmi zavisat od sos-tojbite vo Grcija i trpat {teti poradi protestite i neraboteweto vo ovaa zemja-~lenka na EU. Po dolgi godini ve{ta~ko pump-awe na birokratijata, Grcija vo momentot se nao|a pred najgolemiot predizvik vo nejzinata istorija - kratewe na iljadnici rabotni mesta od javniot sektor za potencijalno

JORGOS PAPANDREUPREMIER NA GRCIJA

Na{ata cel e da izlezeme od tunelot {to e mo`no pobrzo za da moème da gi poddrìme na-jranlivite ~le-novi na na{eto op{testvo.

726.10.2010VTORNIK

STEVICA ÂRAPI]DIREKTOR NA [PEDITERSKATA KU]A MSC“Dobro e za kompaniite {to pristani{teto vo Dra~ e raz-raboteno mnogu solidno i e vo sostojba da obezbedi relativno konkurentna usluga na golem del od kompaniite, posebno za onie od zapadniot del od Makedonija. Toa e cenovno poisplatliva op-cija, duri i vo uslovi na otsustvo na kakvi bilo investicii vo pat-nata infrastruktura vo toj del.”

ADAAT MAKEDONSKITE KOMPANII

na trgovci na krajot na minatata godina najavija deka godi{nata zaguba poradi dano~nite izmami dostignala 30 milijardi evra, {to e ednakvo na buxetskiot deficit na zemjata od 2009 godina.

GRCITE NE NAUÎJA DA PLA]AAT DANOCI

Gr~kata Vlada vo predlog-buxetot za 2011 godina, koj go dostavi vo Parlamentot, predloì novi merki za {tedewe so cel da se namali buxetskiot deficit. Vladata nasto-juva do krajot na slednata godina da go namali buxetskiot deficit na 7% od bruto-doma{niot proiz-vod (BDP).Gr~kiot minister za finansii, Jorgos Papakonstatinu, veti deka noviot buxet nema da sodrì pred-log za novo namaluvawe na platite na dràvnite slu`benici. Me|utoa, na Grcite im prestojat novi merki za {tedewe, imaj}i go predvid faktot deka Vladata prodolùva so naporite da go namali bux-etskiot deficit, koj minatata godina dostigna 13,6% od BDP. “Na{ata cel e da izlezeme od tunelot {to e mo`no pobrzo za da moème da gi poddrìme najranliv-ite ~lenovi na na{eto op{testvo”, re~e premierot Jorgos Papandreu na sostanokot na Vladata za nacrt-

buxetot.Vladata se nadeva deka so novite merki }e vlezat dopolnitelni sedum milijardi evra vo dràvnata kasa.Slednata godina Grcite gi o~ekuva novo zgolemuvawe i na stapkite na danokot na imot, danokot na luksu-zni stoki i vozila. Socijalisti~kata Vlada na Papandreu predviduva i nov povisok danok za bezalkoholni pijalaci. Vladata, isto taka, se nadeva deka }e sobere 600 milioni evra od uspe{nite kompanii. U{te dve milijardi evra se o~ekuva da se soberat od novoto zgolemuvawe na akcizite na gorivata i na DDV. Se planira i izramnuvawe na ak-cizite na gorivoto koe se koristi za greewe so tie za transport. No, analiti~arite smetaat deka namerno se odloùva donesuvaweto na vakva odluka, bidej}i na Vladata ne & se potrebni vakvi nepopularni merki pred lokalnite izbori koi se zakaàni za po~etokot na noemvri godinava.Vladata vo Atina o~ekuva da dobie u{te tri milijardi evra preku amnestija na neplateni danoci. Parite se o~ekuva da vlezat vo dràvnata blagajna vo fazi, do krajot na 2010 godina i po~etokot na 2011 godina. Golemite i malite

Solunskoto pristani{te be{e drasti~no zgolemen na po~etokot od 2010 godina, no sega e namalen. Sepak, pove}e se korosti otkolku pristani{tata vo Dra~ i vo Bar, poradi sostojbata so patnata infrastruktura i otsustvoto na avtopati{ta i èlezni~ka konekcija so drugite pristani{ta, {to bitno vlijae vrz transport-nite tro{oci i vrz odlukata na kompaniite da go koristat Solun. Sepak, site se soo~uvaat so odreden stepen na rizik vo slu~aj da se povtori podolgot-

raen prekin na rabota kako za vreme na ednogodi{niot {trajk vo 2008 godina vo Solun i Pirea. “Dobro za kompaniite e {to pristani{teto vo Dra~ e raz-raboteno mnogu solidno i e vo sostojba da obezbedi relativno konkurentna usluga na golem del od kompaniite, posebno za onie koi gravitiraat kon zapadniot del od Makedonija. Toa e cenovno pokonkurentna opcija duri i uslovi na nedostig od investicii vo pat-nata infrastruktura”, nagla-suva ârapi}.

Spored Zoran Arnautov, opera-tiven direktor na Fer{ped, mnogu se zboruva za ovoj problem, no prezemeni se samo pionerski ~ekori za negovo re{avawe.“Pri prethodnot {trajk ima{e te{kotii poradi blokadata na gr~koto pristani{te i nemo`nosta na{ite transport-eri da ja podignat ve}e istova-renata stoka. Ima{e i direk-tni zakani do na{ite voza~i da ne doa|aat da tovarat stoka vo Grcija, pa duri i fizi~ki o{tetuvawa na nekoi vozila”, naglasuva Arnautov.

A MRDNE PORADI HAOSOT

BILJANA MURATOVSKAGENERALEN SEKRETAR NA MAKAMTRANS“Na{ata rabota direk-tno zavisi od izvozot i uvozot na kompaniite so koi rabotime. Imame problemi i so gr~kata èleznica, bidej}i pr-ezemame pratki i preku nea, a taa {trajkuva{e vo nekolku navrati.”

RABOTNI GRUPI ZA SPROVEDUVAWE NA DANO^NITE REFORMIVo odnos na dano~nite obvrski, Ministerstvoto za finansii na Gr-cija najavi konstituirawe na pet rabotni grupi, koi }e go nabqudu-vaat sproveduvaweto na dano~nite reformi. Prvata rabotna grupa ima zada~a da go sledi pravilnoto vovedu-vawe na reformi vo instituciite na dràvata, a vtorata mora da go nabquduva pravilnoto i navremeno sobirawe na dano~nite prihodi. Tretata rabotna grupa }e se zanimava isklu~ivo so golemi korporacii (pove}e od iljada najgolemi kompanii vo zemjata). êt-vrtata }e bide obvrzana da gi sledi i kontrolira to~nite pla}awa na danoci od sopstvenicite na golemi nedvi`ni imoti i lica so povisoki prihodi. Pettata rabotna grupa }e bide vklu~ena vo moni-toringot na navremenoto podnesuvawe dano~ni prijavi i celosna isplata na dano~nite obvrski.

[TO SE SLUÛVA VO BIZNIS-SEKTOROT VO GRCIJA?Spored poslednata anketa na Oddelot za istraùvawe od ALBA Graduate Business School od Atina, sprovedena vrz reprezentativen primerok od 212 kompanii (od koi 54,4% so gr~ki kapital, a 45,6% multinacionalni), indeksot na doverba na gr~kite kompanii e opad-nat za 16 procentni poeni. Vo izve{tajot se naveduva deka:

se o~ekuva 40% od kompaniite da go namalat brojot na vraboteni ◊ vo narednite {est meseci, a samo 17,7% }e vrabotat novi lu|e23,1% od kompaniite ne gi zgolemile platite vo izminatite {est ◊ meseci, dodeka 40,3% od niv odlu~ile da gi zamrznat vo narednite 12 meseci. Samo 11% od kompaniite planiraat da gi zgolemat pla-tite za ne pove}e od 3%47,5% od kompaniite se dramati~no pogodeni od finansiskata ◊ kriza, a samo 1,4% voop{to ne gi pogodila krizatavo narednite {est meseci, 42,5% od kompaniite o~ekuvaat da bi-◊ dat pogodeni od finansiskata kriza, a 25,8% ostanuvaat optimisti43% od kompaniite gi namalile bonusite za vrabotenite, a 35,7% go ◊ namalile treningot na top-menaxerite vo poslednite {est meseci 17,7% od kompaniite vo Grcija se pesimisti za svojata idnina, 32,1% ◊ se neutralni, a 50,2% od niv se optimistiedinstvena industrija koja o~ekuva novi vrabotuvawa e ◊ grade`nata. Bankite i kompaniite za transport i logistika se o~ekuva da pokaàt mal porast vo vrabotuvaweto. Vo proizvodst-voto i obrazovanieto e najlo{o.

kompanii }e imaat mo`nost da gi izramnat svoite stari dano~ni obvrski preku pla}awe na procent od sumata {to ja dolàt i taka da ja po~nat narednata fiskalna godina. Kako {to pi{uvaat gr~kite mediumi, desetici iljadnici kom-panii so nenaplateni danoci za periodot od 2000 do 2009 godina }e imaat korist od voveduvaweto na ovaa merka.Krajnata cel na gr~kata Vlada e da gi ispolni uslovite pod koi dobi finansiska pomo{ od Me|unarodniot monetaren fond (MMF), Evropskata centralna banka (ECB) i od Evrop-skata komisija (EK). O~ekuvaweto na vlasta e deka 2010 godina }e zavr{i so buxetski deficit od 8% od BDP, a do krajot na 2011 godina toj treba da iznesuva 7% od BDP. Ako i slednata godina se pojavat

problemi so sobiraweto na pri-hodite, Vladata }e po~ne so dopol-nitelno namaluvawe na buxetskite tro{oci. Osven zgolemuvaweto na danocite i krateweto na tro{ocite, za 2011 godina se predviduva i privatizacija na nekoi dràvni pretprijatija (dràvnata eleznica, pristani{tata), {to bi trebalo na dràvata da & donese edna mili-jarda evra.

BANKARITE BARAAT STRATE[KI PARTNERI OD STRANSTVO

Pretstavnicite na MMF, ECB i na Evropskata komisija veruvaat deka postoi izlez od neprijatnite situ-acii vo koi se nao|aat finansiskite institucii vo Grcija. Tie minatata nedela se sretnaa so menaxeri i golemi akcioneri vo golemite gr~ki banki, pri {to zaklu~ija deka na-jgolem problem vo gr~kata ekonomija

e nedostigot od sve` kapital. Globalnite pazari se zat-voreni za Vladata na Grcija, kako i za gr~kite bankarski institucii koi ja odrùvaat svojata likvidnost preku zae-mite od ECB.Spored ekspertite, spoju-vaweto na bankite nema da donese sve` kapital bidejki “koga siroma{en par }e se ven~a, tie ne stanuvaat bogati preku no}”. Zatoa, tie gi pottiknuvaat bankarite da baraat strate{ki partneri od stranstvo koi }e moàt da vnesat sve` kapital na gr~kiot pazar. Od druga stra-na, ekspertite potenciraat i deka me|unarodnite investi-tori ne veruvaat vo Grcija i ne sakaat da rizikuvaat so investirawe vo zazdravu-vaweto na gr~kata ekonomija. Postojat mnogu pri~ini za toa, me|u koi se i visokite danoci i strogite zakoni so koi se regulira trudot.

GENERALEN [TRAJK NA VRABOTENITE VO GR^KITE @ELEZNICIGr~kite èlezni~ari od v~era do petok {trajkuvaat poradi proek-tot na Vladata za privatizacija na dràvnata èleznica. Poradi {tra-jkot, èlezni~kiot soobra}aj }e bide vo celosen prekin, no nema da soobra}a i metroto do atinskiot aerodrom. Sindikatot ja obvini Vladata, posebno Ministerstvoto za transport, deka se obiduva da gi pretstavi kako mnogu visoki rashodite za platite na vrabo-tenite vo èleznicata, so cel da ja opravda privatizacijata. Sindikatot tvrdi deka vo poslednata godina bile ukinati okolu 800 rabotni mesta.

8 KOMENTARI I ANALIZI26.10.2010 VTORNIK

SOWA [email protected]

D-r RUBIN ZAREVSKIKonsultant za strate{ki menaxment i univerzitetski profesor

D-r RUBIN ZAREVSKIKonsultant za strate{ki menaxment i uuniverzr itetski profesor

PROMENI

Svetot se menuva. Dokaz se odredeni nastani koi ja obeleàa izmi-natata nedela.

Dali }e bideme svedoci na novi vetrovi zavisi od brzinata na dvièwe na odlu~uva~ite. ]e po~nam od nastan-ite koi pretendiraat da go dobijat mestoto na najgolemi reformi na ekonomski plan vo pos-lednite 50 godini. Kako voved vo niv }e da-dam edna mala digresija.Za vreme na moite magis-terski studii vo Japonija vo 1996 godina, edna od temite za koi {to pi{uvav be{e reformata na MMF. Kreiraweto na takanare~eniot blueprint preku toga{na analiza na sostojbite vo zemjite od Azija treba{e da gi locira idnite politiki na MMF. Denovive, listaj}i gi kreiranite dokumenti, se potsetiv deka nema nikakvi iznenaduvawa na ekonomski plan. Site procenki, analizi i ~ekori po koi }e se dviàt MMF i global-nata ekonomija bea jasno odredeni u{te pred 15 godini. Denes

kone~no gi gledame i vo praktika. Liderite na takanare~enata Grupa 20 vode~ki ekonomii vo svetot, na golemo iznenaduvawe, postignaa soglasnost za strate{ki reformi na MMF. Nakratko re~eno, MMF pove}e nema da bide toa {to be{e. Pove}e od 30 godini se lobira{e, se pritiska{e, se bara{e repozi-cionirawe na MMF. Za mnogumina, MMF ja ima{e nadminato opravdanosta od svoeto postoewe. Negoviot odnos kako poddrùva~ na reform-skite politiki, osobeno kon zemjite vo razvoj i industrijalizacijata, be{e predmet na ostri kritiki. Ovaa instituci-ja, koja be{e sinonim za restriktivna fiskalna i monetarna politika, za poddr{ka na liberal-izacijata na ekonomiite i pritisok kon mnogu zemji za otvorawe na pazarite, dosega ne uspea da se prilagodi kon no-vite uslovi. Na svetski ekonomski plan dojdoa novi igra~i. Specijalnite prava na vle~ewe ne se nametnaa kako svetska rezervna valuta (vo su{tina, tie

i ne se), a postapkata na (zlo)upotreba na dolarot preku devalvirawe za da se postigne pogolema izvozna konkurentnost na amerikankata ekonomija be{e sledena so deval-virawe na mnogu valuti so istata logika. Spiralata koja be{e kreirana vode{e nadolu kako vrtlog. Toj mora{e da se sopre, a postapkata za nao|awe re{enie be{e zabrzana so svetskata recesija od 2008 godina. Od ovie pri~ini, datumot 23 oktomvri pretendira da bide eden od isto-riskite. Ovoj datum ja re-flektira celata promena na ekonomskiot balans na koja sme svedoci denes. Uspehot koj go postignaa ekonomiite na Kina i na Indija mora{e da se konstatira i vo ramkite na upravuvaweto i poli-tikite na MMF. Na smetka na evropskite dràvi, koi vo idnina }e imaat dve mesta pomalku i }e se svedat samo na {est. îsta potvrda deka poslednata decenija konceptot na liberalen pazar be{e porazen od dràvniot kapitalizam. Vtorata odluka, koja ne e so pomalo zna~ewe, e

postignatata soglasnost za udvojuvawe na kvotata na MMF od 340 mili-jardi dolari. MMF, so ovaa odluka go zgolemuva zna~eweto vo naredniot period na globalno nivo. Za o~ekuvawe e deka so pribli`no 700 milijardi dolari uspe{no }e se spravi so finansiskite predizvici i krizi. Iako predviduvawata se deka }e bide potrebna edna godina za da se sprovedat ovie odluki, pove}e od jasno e deka dosega{nite kozmeti~ki promeni imaa mnogu malo zna~ewe. Ovaa nova brojka e ve}e dovolna za seriozni naso~uvawa na global-nite finansiski politiki. Verojatno do ova nema{e da dojde tolku brzo dokolku poslednite osum meseci ne se slu~ija serija promeni koi vlijaeja vrz svetskite ekonomski tekovi. Vo borbata za ekonomsko zazdravuvawe, finan-siskite politiki na vode~kite bankarski in-stitucii ne bea uspe{ni. Tie se sprotivstavija na novite danoci, a promenata na politikata na kontrola na rizic-ite ode{e mnogu bavno. Kone~no, vo septemvri se

postigna soglasnost za reformite, koi popular-no se narekuvaat Bazel 3. Te{ko e da se poveru-va deka implementacijata }e odi bez problemi. Vtorata promena e o~ekuvana so samiot fakt {to vo vtoriot kvartal od ovaa godina kineskata ekonomija oficijalno ja nadmina japonskata i se pozicionira{e na vtoro mesto vo svetot. Za nea i za Indija, kako i za pogolem del od aziskite ekonomii, svetskata recesija kako i da ne postoi. Tretiot proces koj ima{e seriozno vlijanie vrz konsenzusot na Grupata 20 e postojano nesta-bilniot valuten pazar. Igrata koja trae ve}e podolg period e deval-vacija na nacionalnata valuta za da se postigne pogolem izvoz kako izlez od recesijata. Amerikanskata ekonomija toa ve}e otvoreno go pravi, juanot nikako da zajakne so istata cel, a evroto edno vreme be{e na rabot da bide elim-inirano kako zaedni~ka evropska valuta. Edno e jasno, Evropa e gubitnik vo ovaa igra. Verojatno, ova e pri~inata zo{to ne

postoi evropska ekonomija vo koja vo momentot ne se slu~uvaat tektonski promeni. Minatata nedela ova be{e slu~aj so Francija, pred toa so Germanija, Grcija, [panija, Italija itn. Kone~no, ve}e pos-toi odgovorot na pra{aweto dali i kako ovie globalni promeni }e vlijaat vrz makedonskata ekonomija. Reformiraniot MMF ponudi nov PSF zaem od 400 milioni evra na Makedonija, za koj sum ubeden deka }e go prifatime. Za razlika od pre-thodnite barawa vo aran`manite, ovoj pat zaemot }e bide prili~no liberalen i bez pozna~ajni bara-wa vo povlekuvaweto. Dokaz deka MMF ne e onoj koj go znaeme.

MMF pove}e nema da bide toa {to be{e. Ovaa institucija, koja {to be{e sinonim za re-striktivna fiskalna i monetarna politika, za poddr{kata za liberalizacija na ekonomiite i pritisok kon mnogu zemji za otvorawe na pazarite, dosega ne uspea da se prilagodi kon novite uslovi. Na svetski ekonomski plan dojdoa novi igra~i

��

MAKEDONSKITE VOZOVI SÉ U[TE VOZAT VO PRVA BRZINA

Novi vagoni, odr-ùvawe na pos-toe~kata, no i in-vesticici vo no-va èlezni~ka in-

frastruktura - ova se proek-tite koi Vladata i Min-isterstvoto za transport gi najavuvaa za godinava vo èlezni~kiot soobra}aj. Epilogot od site najavi e samo izrabotka na tehni~ka dokumentacija i novi idejni proekti. Pa, taka, i vo bux-etot za do godina Vladata gi predvide sli~nite proekti. Za Koridorot 8, za koj sekoja go-dina se odvojuvaat milionski sumi, no izgradbata stagnira, se predviduvaat sredstva samo za fizibiliti studija za izrabotka na elezni~kata pruga. Za Koridorot 10, pak, predvideni se investicii vo èlezni~kata infrastruktura, odnosno za odrùvawe na postoe~kata. Pa, taka, stanuva o~igledno deka osven {to za èlezni~kata pruga kon Al-banija }e se izna~ekame do 2019 godina, sli~na sudbina }e doìvee i prugata kon Bu-garija, koja, spored najavite, }e se izgradi vo narednite 6, 7 godini. "@elezni~kata pruga kon Bu-garija e vo ponapredna faza. Imeno, ima tri delnici - od Kumanovo do Beljakovce, 31 kilometar; vtorata e od tamu do pred Kriva Palanka i

tretata delnica e 66 kilo-metri do bugarskata granica Deve Bair. Na{ata proekcija e deka fizibiliti studijata koja se planira za idnata godina }e bide pozitivna i pari }e se obezbedat, {to zna~i, ako navreme po~ne izgradbata, treba da zavr{i do sredinata na 2018 godina", veli Vlado Panovski od [email protected] delnicata Kumanovo–gran-ica so Republika Bugarija s$ u{te e potrebna izrabotka na glavni proekti za mostovi i glavni proekti za tuneli i trasa. Za da se dovr{i ovaa zna~ajna delnica od kori-dorot 8, kade {to grade`nite raboti se prekinati pove}e godini, potrebni se okolu 400 milioni evra. Koridorot 8 e

od ogromno zna~ewe ne samo za Makedonija, Bugarija i Al-banija, tuku i za evropskite zemji, zatoa {to toj treba da gi povrzuva pristani{tata vo Bari (Italija) i bugarskite Burgas i Varna.

@ELEZNI^KIOT SOOBRA]AJ SÉ U[TE VO KATASTROFALNA SOSTOJBA

@elezni~kiot soobra}aj vo zemjava, i pokraj mnogu potro{eni pari za negova ob-nova, s$ u{te e vo katastro-falna sostojba. Vozovite se od vremeto na Titova Jugo-slavija i vozat najmnogu do 60 kilometri na ~as, vagonite se ruinirani, neremonti-rani i, spored tvrdewata na vrabotenite, voop{to ne

se bezbedni.Za do godina, so pari od Evropskata banka za inves-ticii i razvoj e najavena re-konstrukcija na tri delnici od èlezni~kata pruga dol` koridorot 10, koja gi povr-zuva dvata grani~ni premini, od Tabanovce do Bogorodica. Celta e da se ovozmoì vo-zovite da dostignat brzina i do 100 kilometri na ~as, namesto kako dosega 50 do 60 kilometri na ~as. Normal-nata brzina, pak, so koja se dviàt evropskite vozovi e 120 kilometri na ~as."Nie, kako stopanstvo i kako kompanija, pla}ame mnogu golemi tro{oci za leàrina na stoka, koja ne moème da ja prevezeme zaradi lo{iot

transport i maliot kapacitet na èlezni~kiot transport", veli [terjo Nakov, generalen direktor i pretsedatel na UO na Fer{ped.Nakov dodava deka iako ekonomskata opravdanost od èlezni~kite prugi kon Albanija i Bugarija }e se po~uvstvuva samo na dolg rok, sepak, nivnata izgradba e od strate{ko zna~ewe."Vo èlezni~kiot soobra}aj ne e udren nitu eden klinec vo razvojot i osovremenu-vaweto na infrastrukturata, nitu vo vleznite sredstva kako vagoni, lokomotivi, a frleni se mnogu pari, nekade okolu 200 milioni evra, vo obidot da se izgradi pruga kon Bugarija. Podobro }e

be{e da se naprave{e prvo prugata od ]ustendil do Kriva Palanka, pa potoa sukcesivno prugata da se gradi vo Skopje. Se trgna vo obraten pravec, mnogu nepromisleno i bez proekti i bez ekonomska logi-ka. Definitivno, ’rbetot na ekonomskiot razvoj mora da bidat koridorot 8 i 10", veli Nakov. So vakva èlezni~ka infrastruktura re~isi e nevozmo`no privlekuvawe na pogolem broj privatni kompanii koi treba da go liberaliziraat tovarniot èlezni~ki soobra}aj, smetaat ekspertite. Dosega, dozvola za vozewe na privatni tovarni vozovi dobi edinstveno trans-portnata kompanija Delta Reil Kargo.

DOGODINA ]E SE IZRABOTUVA FIZIBILITI STUDIJA ZA PRUGATA KON BUGARIJA

@elezni~kiot soobra}aj vo zemjava, i pokraj mnogu potro{eni pari za negova obnova, s$ u{te e vo katastrofalna sostojba. Vozovite se od vremeto na Titova Jugoslavija i vozat najmnogu do 60 kilometri na ~as, vagonite se ruin-irani, neremontirani i delumno nebezbedni

��

PRISTIGNAA NOVITE VAGONI11 novi vagoni izraboteni od srpskata firma Go{a se ve}e pristignati vo Makedonija. Direktorot veli deka naredniot mesec se o~ekuva da pristignat i ostanatite 25 tovarni vagoni od hrvatskata kompanija Gredeq. Iako prvi~no be{e najavena nabavka na 100 novi tovarni vagoni, pretpostavkite se deka i ovaa brojka }e go zgolemi vozniot park na Makedonski èleznici-Transport i }e go podobri tovarniot èlezni~ki soobra}aj."Vo momentot se vr{i tehni~ki priem na novo pris-tignatite vagoni. êkame da pristignat i ostanatite, pa }e gi prezen-tirame pred javnosta. Inaku, izvr{ena e i modern-izacija na ~etirite dizel-lokomotivi koi ve}e se vo funkcija“, veli Oliver Derkovski, direktor na M@-Transport.

17.03.2010 9

9KOMPANII PAZARI I FINANSII 26.10.2010VTORNIK

20,21milioni evra e nominal-nata vrednost na akciite i udelite {to }e gi ponudi

PIOM preku javna berzanska aukcijaB

rokerite ne o~e-kuvaat pogolema razdviènost i zgolemena investi-ciska aktivnost na Makedonska berza

od idnata nedela, koga na javna berzanska aukcija treba da bidat ponudeni akcii i udeli na Fondot za penzisko i invalidsko osiguruvawe na Makedonija. Spored niv, mo`no e interes da projavat samo gazdite na dru{tvata ~ii akcii i udeli se pro-davaat.“Kaj pogolemite paketi akcii ne bi trebalo da ima nekoj pogolem interes od investi-torite, so ogled na toa {to cenite, spored ona {to moèv da vidam, se povisoki od tekovnite na Berzata. Siguren sum deka }e se ~eka nekoj po-pust, koj, po pravilo, PIOM go nudi kaj paketite koi nema da se prodadat na ber-zanskata aukcija. O~ekuvam najmnogu da se prodavaat pomalite paketi, za koi na-jzainteresirani bi trebalo da bidat sopstvenicite na dru{tvata, bidej}i sega, za kakva bilo odluka, na primer za podigawe kredit i sli~no, im e potrebna soglasnost od PIOM. Za da se re{at nekoi administrativni pre~ki, tie bi bile zainteresirani da gi kupat ovie udeli”, veli Vasko

BERZANSKI INFORMACII

2.106

2.107

2.108

2.109

2.110

2.111

2.112

2.113

19/10/10 20/10/10 21/10/10 22/10/10 23/10/10 24/10/10 25/10/10

MBI 10

2.320

2.340

2.360

2.380

2.400

2.420

2.440

19/10/10 20/10/10 21/10/10 22/10/10 23/10/10 24/10/10 25/10/10

MBID

111,82

111,84

111,86

111,88

111,90

111,92

111,94

111,96

19/10/10 20/10/10 21/10/10 22/10/10 23/10/10 24/10/10 25/10/10

OMB

ПОКАЗАТЕЛИ ЗА КОМПАНИИ - ЕЛЕМЕНТИ НА ИНДЕКСОТ МБИ10 25.10.2010

ALK (2009) 1.431.353 3.557,41 390,18 9,12 0,81

BESK (2009) 54.562 6.500,00 341,43 19,04 0,19

GRNT (2009) 3.071.377 488,71 105,83 4,62 0,49

KMB (2009) 2.014.067 3.052,00 533,81 5,72 0,88

MPT (2009) 112.382 21.300,00 / / 0,59

REPL (2009) 25.920 36.812,50 5.625,12 6,54 0,74

SBT (2009) 389.779 2.400,00 211,39 11,35 0,55

STIL (2009) 14.622.943 155,00 0,11 1.401,70 2,17

TPLF (2009) 450.000 3.199,08 61,42 52,09 0,94

ZPKO (2009) 271.602 1.950,00 / / 0,26

ХВ P/BВкупно

издадени акции Просечна ценаНето добивка

по акција P/E

ПРОМЕТ ПО ПАЗАРНИ СЕГМЕНТИ 25.10.2010

Промет во ЕВРА

Број на трансакции

% на промена

обврзници 54.233 17 250,87

обични акции 31.086 37 20,64

Вкупно Официјален пазар 85.319 54 106,96

обични акции 19.465 22 375,97

Вкупно Редовен пазар 19.465 22 -57,05

ВКУПНО 104.784 76 131,24

25.10.2010

Име на компанијатаПросечна

цена (МКД)%

Износ (МКД)

Бетон Скопје 6.500,00 1,56 123.500

Топлификација Скопје 3.199,08 1,48 758.183

Макстил Скопје 155,00 1,37 124.000Арцелормиттал Скопје (ЦРМ) 111,00 0,91 55.500

Гранит Скопје 488,71 0,37 340.140

Витаминка Прилеп 3900 -38,10 78.000

Алкалоид Скопје 3557,41 -0,58 391.315

Комерцијална банка Скопје 3052 -0,33 18.312

Тутунска банка Скопје 3300 -0,04 207.900

0 0,00 0,00 0

Име на компанијатаПросечна

цена (МКД)%

Износ (МКД)

Топлификација Скопје 3199,08 1,48 758.183

Македонски Телеком Скопје 440 0,23 585.200

Алкалоид Скопје 3557,41 -0,58 391.315

Гранит Скопје 488,71 0,37 340.140

Тутунска банка Скопје 3.300,00 -0,04 207.900

25.10.2010АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМ ПРОМЕТ

25.10.2010АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМ ПАД

Име на компанијата

Просечна цена (МКД)

%Износ (МКД)

АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМ ПОРАСТ ПРИНОС НА ОТВОРЕН ИНВЕСТИЦИСКИ ФОНД

Отворен инвестициски фондНето-имот на

фонд (ден.) 1М 3М 6М YTD 1YПодатоците се однесуваат за

ILIRIKA JIE 29.095.189,76 -0,47% -1,77% -10,57% -5,41% -19,28% 21.10.2010

ILIRIKA GRP 25.166.499,54 -0,32% 5,22% 1,41% 6,61% 1,25% 21.10.2010

Иново Статус Акции 17.341.183,06 -3,18% -7,35% -16,06% -18,67% -18,65% 22.10.2010

KD Brik 24.419.100,23 0,52% 3,99% 2,14% 8,47% 9,67% 21.10.2010

KD Nova EU 22.482.619,78 -0,44% 0,26% -7,70% -4,99% -26,81% 21.10.2010

КБ Публикум балансиран 28.294.888,77 0,47% 0,38% -5,21% -1,52% -3,39% 22.10.2010

25.10.2010

(Podatocite vo tabelite i graficite gi obezbeduva Makedonskata berza za hartii od vrednost. Vrednostite koi gi gledate deneska, se od posledniot den na trguvawe, ponedelnik - 25.10.2010)

METODI [email protected]

AKCIITE NA PIOM ]E GI KUPAT GAZDITE NA DRU[TVATA?!

EDNA NEDELA PRED PRVATA PONUDA OD FONDOT ZA PENZISKO OSIGURUVAWE

Brokerite prognoziraat deka ponudenite akcii i udeli na Fondot za PIOM }e bidat kupeni od dominantnite sopstvenici na ovie dru{tva.

MBID E SOSTAVEN OD 15 NAJLIKVIDNI AKCII NA KOMPANII �KOTIRANI NA PAZAROT NA JAVNO POSEDUVANI DRU[TVA

MBI 10 E SOSTAVEN OD 10 NAJLIKVIDNI AKCII NA KOMPANII KOTIRANI �NA OFICIJALNIOT PAZAR NA MAKEDONSKA BERZA

OMB E SOSTAVEN OD NAJLIKVIDNITE OBVRZNICI �KOTIRANI NA MAKEDONSKA BERZA

Mitev, izvr{en direktor na brokerskata ku}a Ilirika Investments.Sepak, toj smeta deka ovaa ponuda e dobra od aspekt na berzanskite aktivnosti, osobeno {to se o~ekuva da ima ~etiri kruga so razli~ni paketi akcii.Goran Markovski, izvr{en direktor na dru{tvoto za upravuvawe so investiciski fondovi KB Publikum Invest, prognozira deka moè da se slu~at dve raboti. “Prvo, ovie udeli i akcii }egi kupat ve}e dominantnite sopstvenici na dru{tvata i vtoro, dokolku nekoj pokaè interes za pogolem paket akcii, na primer od 10% ili pove}e, bi moèle da o~ekuvame razvivawe na nekoja dinamika, odnosno investitorot i ponatamu da prodolì da kupuva od istata akcija. Od fondovski aspekt, mislam deka kaj makedon-skite fondovi }e nema nekoj pogolem interes za paketite na PIOM. Mo`no e interes da projavat nekoi stranski fondovi”, veli Markovski.Preku Makedonska berza, PIOM planira vo prvi-

ot krug da prodade obi~ni akcii vo devet akcionerski dru{tva, prioritetni akcii vo 39 i udeli vo 15 dru{tva. Ponudata }e trae sedum pos-ledovatelni dena i }e se vr{i preku modelot s$ ili ni{to, pri {to akciite od ist rod }e se prodavaat vo paket preku edna transakcija, a pla}aweto }e bide vo go-tovo i vo denari. Od eventualnata proda`ba na site ponudeni akcii i udeli PIOM bi moèl da inkasira okolu 20,21 milioni evra. Od akciite, najmnogu pari vo nominalen iznos od 6,11

milioni evra se o~ekuva da bidat inkasirani od proda`bata na prioritetni akcii na Fondot vo Arce-lormittal (HRM), kade {to poseduva 10,03% od kapitalot na dru{tvoto. Kaj udelite, najgolema suma vo nominalen iznos od 2,14 milioni evra se o~ekuva da bide inka-sirana preku proda`bata na 15% od kompanijata Servis hartija od Skopje. Fondot }e prodava i akcii i udeli vo Prilepskata pivar-nica, Makpetrol TEAK, Beton, @ito Vardar, Prosvetno delo, Alkaloid od Berovo.

MAKEDONSKA BERZA

OBVRZNICITE OSTVARIJA POLOVINA BERZANSKI PROMET

Vo ramkite na v~era{noto berzansko trguvawe na Makedonska berza bea

ostvareni okolu 6,45 milioni denari berzanski promet, {to e za okolu 2,3 pati pogolem promet vo odnos na prometot ostvaren vo petokot, koj iznesuva{e okolu 2,79 milioni denari.Vo vkupnoto berzansko trgu-vawe dominiraa obvrznicite. So niv e ostvaren promet od 3,34 milioni denari, {to e re~isi polovina od vkupniot berzanski promet realiz-iran vo tekot na denot. Kako i izminatite denovi, taka i v~era, najlikvidna me|u niv, so realiziran promet od 3,06 milioni denari, be{e obvrznicata od devet-tata emisija za denaciona-lizacija.Denot go odbeleà i slabata investitorska aktivnost kaj akciite, od koi nitu edna ne uspea da go zatvori denot so promet od milion denari. Najblisku do ovoj iznos, so ostvaren promet od 758,18 iljadi denari i istrguvani 237 akcii be{e akcijata na Toplifikacija. Soliden promet ostvari i akcijata na Makedonski Telekom koja v~era{niot den go zavr{i

so promet vo iznos od 585,20 iljadi denari. Berzanskite indeksi ovone-delnoto trguvawe }e go po~nat so zgolemeni vrednosti. Os-novniot berzanski indeks MBI-10, po padot vo pe-tokot, ovaa trgovska nedela ja po~nuva so rast od 0,06%, dostignuvaj}i nivo od 2.111,50 indeksni poeni. Negovoto dvièwe nagore go slede{e i MBID indeksot, ~ija vrednost vo tekot na v~era{niot den beleì rast od 0,12%, so {to ovoj indeks v~era dostigna vrednost od 2.368,96 indeksni poeni. Indeksot na obvrznici OMB isto taka se pridviì nagore i toa za 0,11%, so {to dene{noto trguvawe ovoj indeks }e go po~ne so povisoka vrednost od 111,95 indeksni poeni.Rastot na indeksite v~era donese pogolema brojka na hartii od vrednost koi uspeaja da prokniàt povisoki ceni. V~era ima{e vkupno sedum dobitnici, predvodeni od akcijata na Beton koja beleì rast od 1,56%. Pet hartii od vrednost se klasificiraa kako gubitnici, predvodeni od akcijata na Vitaminka, koja zabeleà pad na cenata od celi 38,1%.

�FONDOT ZA PIOM ]E PRODAVA AKCII I UDELI VO POVE]E KOMPANII.

10 KOMPANII PAZARI I FINANSII26.10.2010 VTORNIK

14milioni evra }e se

potro{at za dnevnici za patuvawa na ministrite

27milioni evra planira da potro{i Vladata za

izgradba na administra-tivni zgradi

9,5milioni evra se predv-

ideni za ekonomska promocija

Рочности преку ноќ 1 нед. 1 мес. 3 мес.

Благајнички записи 4,50% СКИБОР 2,75% 3,75% 4,73% 5,51%

Ломбарден кредит 6,00% МКДОНИА 2,90%

Извор: НБРМ

КУРСНА ЛИСТА Банка

Среден курс 3м 6м 12м 24м 36м

во денари Стопанска 6,20% 7,00% 7,20% 10,00% 10,40%

ЕМУ евро 61,6029 Комерцијална 6,00% 6,90% 7,30% 10,10% 10,50%

САД долар 44,2105 НЛБ Тутунска 6,00% 6,80% 7,20% 10,00% 10,20%

В.Британија фунта 69,4274

Швајцарија франк 45,5205

Канада долар 43,0820 EUR USD GBP CHF

Австралија долар 43,3884 61,6 45,2 70 46,2Извор: НБРМ

РочностКАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИ КАЈ ДЕЛОВНИ БАНКИ

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ НА НБ

ДЕВИЗЕН КУРС ВО МЕНУВАЧНИЦИ

МЕЃУБАНКАРСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

Држава Валута

Osven parite za kapitalni investicii, Vladata vo buxetot za 2011 gi zgolemuva tro{ewata i za tekovnite potrebi. Za stoki i uslugi se planira da se potro{at 281 milioni evra, 105 milioni od niv se obezbedeni za famoznata stavka "dogovorni uslugi". Za ekonomska promocija na Vladata se planirani 9,5 milioni evra, a za patuvawa na ministrite dvojno pove}e od godinava, odnosno 14 milioni evra.

Vladata planira da go odvrze }eseto i da potro{i pove-}e pari za dnevnici za patuvawa, pro-mocija, izgradba na

administrativni zgradi, novi vrabotuvawa vo dràvnata ad-ministracija. Osven stavkata za kapitalni investicii, se zgol-emuvaat i tekovnite tro{oci na Vladata. Za stoki i uslugi idnata godina se planira da se potro{at 281 milioni evra ili 6,9% pove}e od godinava. Edna tretina od niv, odnosno 105 milioni evra, }e odat za dogovorni uslugi, za koi {to vo buxetot za 2010 godina e isplanirano da se platat 41 milioni evra. 27 milioni evra se planirani za izgradba na administrativni zgradi; 9,5 milioni evra za ekonomska promocija na Vladata; dvojno pove}e od godinava ili 14 milioni evra }e se potro{at za dnevnici za patuvawe na ministrite. Ministerstvoto za transport i vrski dobiva 16 milioni evra pogolem buxet od godina{niot, pari {to }e se potro{at za nabavka na kineskite avtobusi, dodeka, pak, ministerkata za kultura izlobirala pogolem buxet za 14 milioni evra za finansir-awe na dejnosti vo oblasta na kulturata. Se zgolemuva i buxetot na Dràvniot zavod za statistika poradi popisot.

KOI KAPITALNI PROEKTI ]E SE GRADAT VO 2011?

Izgradba na novi pati{ta, èlezni~ki prugi, nabavka na medicinska oprema i izgrad-ba i rekonstrukcija na javni zdravstveni ustanovi, izgradba na u~ili{ta i sportski sali se

[TO PREDVIDUVA BUXETOT ZA 2011 GODINA

DVOJNO POVE]E PARI ZA PATUVAWA I ADMINISTRATIVNI ZGRADI

ALEKSANDAR [email protected]

Grade`nata kompanija Granit }e ja gradi porta Makedonija. Ministerst-

voto za kultura v~era potpi{a dogovor vo vrednost od 4,36 milioni evra za izgradba na spomenikot koj e del od proektot #Skopje 2014#. Spored soop{tenieto objaveno na Makedonska berza, grade`nata kompanija }e ima rok od 12 meseci da zavr{i so izgrad-bata na portata.Portata Makedonija }e se nao|a

na vlezot na plo{tadot, a vo izminatiot period se vr{ea podgotovki na lokacijata za po~nuvawe na izgradbata. Ovoj spomenik }e bide fin-ansiran od Ministerstvoto za kultura. Avtor na portata e Valentina Stefanovska, ~ie delo e izbrano na konkursot za izbor na skulpturi na Ministerstvoto za kultura od 2008 godina.Portata Makedonija, skulptu-rite na mostot Oko, soobra}

ajni re{enija i nekolku katni garaì pred nekolku meseci padnaa na Ustaven sud, otkako Sudot gi ukina izmenite na Detalniot urbanisti~ki plan "Mal ring".Toga{ od Ministerstvoto za kultura reagiraa deka vakvata odluka nema da se reflektira vrz izgradbata na portata, bidej}i Ministerstvoto za kul-tura ima dobieno odobrenie za gradba pred da se donese ovaa odluka.

Nacionalnata banka na Grcija (NBG) objavi deka go zgolemi akcionerskiot

kapital za novi 1,8 mili-jardi evra preku proda`ba na hartii od vrednost na svoite postojni akcioneri na finansiskite pazari. “Planot za zgolemuvawe na kapitalot, donesen od Upravniot odbor na bankata, be{e realiziran so golem uspeh, zatoa {to na prvata ponuda bankata zabeleà 1,83 pati pogolem in-teres za hartiite od vrednost od planiraniot, odnosno bea

pobarani akcii vo vrednost od 3,3 milijardi evra nasproti prvi~no ponudenite 1,8 mili-jardi evra. Stopanska banka, kako del od NBG grupacijata, so gordost gleda na rezultatite od planot za zgolemuvawe na kapitalot, so {to se dokaà deka zaedno so mati~nata banka sme lideri vo bankar-skiot sektor vo regionot i opravdano ja imame dover-bata na svoite klienti. Toa n$ obvrzuva da prodolìme da bideme lideri vo ekonom-skiot razvoj, so doslednost i

~uvstvo na odgovornost kon akcionerite, klientite, vrabo-tenite i op{testvoto”, velat od Stopanska banka.So zgolemuvaweto na ak-cionerskiot kapital, NBG se iska~i na pettoto mesto vo Evropa spored stapkata na adekvatnost na kapitalot. Vo soglasnost so planot za zgol-emuvawe na kapitalot, isto taka se o~ekuva vtorata faza koja treba da se sleduva do-polnitelno da vlijae pozitivno na stapkata na adekvatnost na kapitalot.

NBG GO ZGOLEMI SOPSTVENIOT KAPITAL ZA 1,8 MILIJARDI EVRA GRANIT ]E JA GRADI PORTATA MAKEDONIJA ZA 4,36 MILIONI EVRA

samo del od proektite vo koi Vladata planira da vloì 372 milioni evra vo 2011 godina. Ovaa stavka e zgolemena za 29% vo odnos na godina{niot buxet, {to prakti~no zna~i deka nivoto na kapitalni investicii predvideni za dogodina se izedna~uva so parite {to za taa namena bea isplanirani i vo inicijalniot buxet za godinava. Toa, pak, e dovolen argument za Vladata buxetot za 2011 godina da go deklarira kako investiciski i razvoen.Ministerot Stavreski obelo-deni deka najgolem prioritet vo kapitalnite investicii za dogodina }e ima izgradbata na nekolku patni pravci i toa: Kowsko–Koùv, za koj se odvoeni 4,5 milioni evra, Radovi{–Strumica (3,5 mil-ioni evra), Tabanovce–Ku-manovo (2,5 milioni evra) i Pore~je–Skopje (2,1 milioni evra). Vkupniot fond na Agen-cijata za pati{ta idnata godina }e bide zgolemen za 7,9%, a se planira izgradba i re-konstrukcija na u{te nekolku lokalni pati{ta. Osven vo pati{ta, Vladata planira idnata godina pogolem del od parite za kapitalni proekti da gi vloì i za izgradba i rekonstrukcija na javnite zdravstveni ustanovi, doizgradba na dijagnosti~kiot centar vo Tetovo, nabavka na medicinska oprema. Vo obrazovanieto najmnogu pari se odvoeni za izgradba i modernizirawe na osnovni i sredni u~ili{ta, sportski sali, rekonstrukcija i opremuvawe na u~eni~kite i studentskite domovi, kako i rekonstrukcija na Univerzitetot Sveti Kiril i Metodij. 4,5 milioni se planirani za doizgradba na tehnolo{ko-industriskite zoni.Ministerot Stavreski ocenuva

deka zgolemenoto nivo na kapi-talni investicii }e se odrazi pozitivno vrz razvojot na ce-lata ekonomija.“Investiciite vo kapitalni proekti nikoga{ dosega ne bile planirani na tolku visoko nivo vo buxetot. So zgolemuvaweto na stavkata za kapitalni in-vesticii za 29% zna~itelno se podobruva strukturata na javnite rashodi. Ekspertite so godini sugeriraa da se promeni na~inot na tro{ewe na parite od buxetot, odnosno pove}e pari da se odvojuvaat za izgradba na kapitalni proekti, a za smetka na toa da se namaluvaat tek-ovnite tro{oci i ovaa Vlada kone~no pravi is~ekor napred vo re{avawe na ova bolno pra{awe. Sekako, strukturata na buxetot ne moè da se promeni preku no}, no zna~ajno e procesot da po~ne i so noviot buxet za idnata godina Vladata dava signal deka e vreme da se vodi razvojna i investiciska

politika za pogolem ekonom-ski razvoj”, izjavi ministerot Stavreski.Spored podatocite od Minis-terstvoto za finansii, 14,5% od vkupniot buxet za idnata godina e namenet za kapitalni investicii, dodeka ostanatite 85,5%, sepak, }e se potro{at za tekovni potrebi, kako plati i socijalni transferi.

SLABA REALIZACIJA NA KAPITALNI INVESTICII

Faktot deka za prvite devet meseci od godinava Vladata uspea da investira samo 177 milioni evra vo kapitalni proekti, odnosno 61% od vk-upniot iznos predviden vo buxetot, povtorno ja otvora dilemata dali dràvnite in-stitucii imaat kapacitet dokraj da gi realiziraat najavenite kapitalni investicii. Vo pos-lednite tri meseci od godinata Vladata }e treba da investira 111 milioni evra vo kapitalni proekti, {to, spored iskust-voto od prethodnite godini

i voobi~aenata dinamika na tro{ewe na parite za kapi-talni proekti, e nevozmo`na misija. Ovoj problem otvora somne` i kaj ekonomistite i kaj bi-znismenite deka najavenoto zgolemuvawe na parite za kapitalni investicii vo bux-etot za 2011 godina nema da se ostvari dokraj. Predupreduvaat da ne se slu~i istata prikazna od prethodnite godini, koga Vladata so sekoj nov buxet najavuva{e i zgolemena inves-ticiska aktivnost na dràvata, no nikoga{ ne uspea dokraj da gi realizira planiranite investicii. Velat, najavite za zgolemeno nivo na investicii ne & koristat na ekonomijata s$ dodeka ne stanat realnost.“Iako Vladata najavuva zgole-meno nivo na kapitalni inves-ticii, toa ne mora da zna~i deka parite }e se realiziraat. Istata prikazna ja slu{ame ve}e so godini, vo javnosta se iznesuvaat bombasti~ni najavi za zgolemeni investicii, no, do krajot na godinata, so nekolku

rebalansi, ne se realiziraat nitu dve tretini od predv-idenite pari za taa namena”, izjavi profesorot Abdulmenaf Bexeti. Ministerot za finansii, Zoran Stavreski, uveruva deka pogolem del od predvidenite pari, sepak, }e se investiraat.“Na{ite o~ekuvawa se deka realizacijata na kapitalnite investicii za idnata godina }e bide dobra i golem del od parite }e bidat iskoris-teni. Zgolemenite investicii }e se odrazat pozitivno vrz celata ekonomija, osobeno vrz grade`ni{tvoto, industrijata i uslugite kako sektori koi }e dobijat zna~itelno zgolemuvawe na aktivnostite i toa vo golema mera }e im pomogne da ostvarat podobri rezultati vo rabo-teweto", istakna Stavreski.Vo inicijalniot buxet za 2010 godina isto taka be{e planira-no 372 milioni evra da se in-vestiraat vo kapitalni proekti, no ve}e so prviot rebalans Vladata skrati pove}e od 80 milioni od ovaa stavka.

17.03.2010 11


115milioni evra }e bide

agrarniot buxet za nared-nata godina

8.000denari }e dava dràvata za zasean hektar p~enica

40%se zgolemeni povr{inite

pod tutun

Ekspertite go pozdravuvaat zgolemuvaweto na parite za agrarot, no velat deka neophodno e da se utvrdat strate{kite proizvodi na zemjava, kako i da se opredelat celite koi treba da se postignat so subvencioniraweto.

ZEMJODELCITE DO GODINA ]E DOBIJAT 115 MILIONI EVRA SUBVENCII

NEMA POGOLEMI SUBVENCII, TUKU PARI ZA POGOLEMO PROIZVODSTVO

Dopolnitelnite 15 milioni evra vo zemjodelstvoto za slednata go-dina gi ohrabru-vaat zemjodel-

cite i poznava~ite na agrarot vo zemjava. Buxetot za 2011 godina, koj e vo sobraniska procedura, predviduva deka do godina }e se isplatat 115 milioni evra. Od Ministerstvoto za zemjodelstvo, {umarstvo i vodostopanstvo velat deka pogolem del od parite }e bide za isplata na zgole-menoto proizvodstvo koe e registrirano ovaa godina kaj tutunot, gradinarskite proizvodi i sto~arstvoto.“Strukturata na subvenci-ite e ve}e definirana, stabilna i vo idniot period se mo`ni pomali intervencii i blago zgol-emuvawe na poddr{kata za odredeni merki”, veli Perica Ivanovski, zame-nik-minister za zemjodelst-vo, {umarstvo i vodostop-anstvo.Ivanovski dodava i deka Ministerstvoto do godina }e ima i pove}e pari na raspolagawe za zemjodel-cite koi sakaat da se pod-novat so traktor. Pret-stavnicite na pogolemite kompanii za proizvodstvo

na hrana vo zemjava po-tenciraat deka zgolemu-vaweto na subvenciite e dobro, no dodavaat i deka tie treba poramnomerno da se raspredeluvaat. Generalniot direktor na najgolemiot kombinat na Balkanot, ZK Pelagonija od Bitola, Dragi Petrovski, alarmira deka treba da se promeni sistemot na sub-vencionirawe vo zemjava. Petrovski dodava i deka tie kako najgolem proiz-voditel zemaat malku pari. “Neophodno e dràvata da gi raspredeluva subvenci-ite po predadena koli~ina, a ne po hektar. Taka

GORAN [email protected]

Ministerkata za vnatre{ni raboti, Gordana Jankuloska i amerikanskiot ambasador vo

zemjava, Filip Riker, vo kasarnata vo \or~e Petrov v~era go pu{tija vo upotreba rekonstruiraniot objekt namenet za potrebite na Oddelot za organiziran kriminal. Rekonstru-iraweto na objektot ~ini 390.000 amerikanski dolari, a poddr{kata zemjava ja dobila preku ambasadata na SAD i preku ICITAP programata vo koordinacija so Evropskata ko-manda na SAD - EUKOM. Za pomalku

od edna godina, zgradata e kompletno renovirana od armiska baraka vo moderen, multifunkcionalen kancelariski kompleks. Ima rabotni kancelarii i kancelarija na obvini-telstvoto, magacin i soba za eviden-cija, tehni~ka rabotna prostorija i konferenciska soba. Ministerkata Jankulovska e uverena deka rekon-struiraniot objekt }e ovozmoì da se zgolemi brojot na oper-acii i zaplenuvawa naso~eni protiv nelegalnata trgovija so droga vo regionot.

Vo dràvnata kasa vo septemvri se sleale za 1,6% pove}e prihodi

otkolku {to planirala vla-data so buxetot. Ostvareni se prihodi koi {to gi nadminuvaat planiranite za 1,6% i bux-etskite i dano~nite prihodi se povisoki od planiranite. Ministerot za finansii, Zoran Stavreski, pojasni deka sevkupnite i dano~nite prihodi se povisoki

od planiranite, dodeka prihodite od DDV, kako najzna~aen reprezent na vk-upnata ekonomska aktivnost vo zemjata, se pogolemi za 2,8%. “Septemvri potvrdi deka prodolùva tendencijata da ostvaruvame prihodi povi-soki od istiot mesec lani. Kako vo juni, i vo avgust i vo septemvri vkupnite prihodi se povisoki za 2,24% od minatogodi{nite

za istiot period", poso~i ministerot Stavreski.Odli~ni rezultati ima kaj buxetskiot deficit, {to vo prvite devet meseci od godinata iznesuva 1,6% od bruto-doma{niot proizvod (BDP)“Celosno sme vo ramkite na planiraniot buxetski defi-cit i od krajot na godinata toj }e ostane vo ramkite na kontroliranoto nivo od 2,5% od BDP”, izjavi Stavreski.

REKONSTRUIRAN E OBJEKTOT ZA POTREBITE NA ODDELOT PROTIV TRGOVIJA SO DROGA

VO DR@AVNATA KASA SOBRANI ZA 1,6% POVE]E PRIHODI OD PLANIRANITE

}e se stimuliraat proiz-voditelite da proizvedu-vaat pove}e, a ne kako sega. ZK Pelagonija od predvidenite 8.000 denari po hektar zema samo 920 denari”, veli Petrovski.Toj veli deka ovoj na~in na subvencionirawe dal odli~ni rezultati koga e vo pra{awe poddr{kata na tutunot. Po dodelenite subvencii od edno evro za kilogram, zasaden-ite povr{ini godinava se zgolemile za okolu 40%. Makedonija sega go

primenuva modelot na subvencionirawe so koj se zgolemuvaat fiksnite ka-paciteti na zemjodelskoto proizvodstvo. Praktika prezemena od Evropskata unija. Poddr{ka za zgolemu-vaweto na subvenciite za zemjodelstvoto dade i pro-fesorot po agroekonomija, Boris Anakiev.“Dobro e {to se zgolemu-vaat subvenciite za zem-jodelstvoto za narednata godina. So ova }e se stimuliraat proiz-

voditelite na hrana da obrabotuvaat {to pogole-mi povr{ini, koi sekoja godina se namaluvaat”, dodava Anakiev.Toj veli deka nedostatok na sistemot za raspre-delbata na finansiskata poddr{ka za zemjodelstvo-to e {to mora da se utvr-dat prioritetnite proiz-vodi koi }e se finansir-aat i deka e nelogi~no za p~enicata da se izdvoju-vaat isti subvencii kako i za lucerkata. Poddr{ka za zgolemu-

vaweto na subvenciite pristigna i od Feder-acijata na farmeri, koi potenciraat deka mora vo idnina da se vnimava na rokot na isplata na sub-venciite i da ne se docni kako godinava.Dosega se isplateni okolu 50% od parite predvideni za zemjodelstvoto za 2010 godina, a se o~ekuva deka do krajot na godinata }e se isplati 90% od sumata. Ostanatiot del od parite, pak, zemjodelcite gi o~ekuvaat slednata godina.

�Zgolemuvaweto na buxetot za zemjodelstvoto e poradi zgolemeniot obem na proizvodstvo vo odredeni granki.

12 KOMPANII PAZARI I FINANSII26.10.2010 VTORNIK

ZAKONOT ZA UPRAVUVAWE SO PAKUVAWE I OTPAD NOVINA ZA BIZNIS-SEKTOROT

KOMPANIITE NEMA DA PLA]AAT AKO SI GO SOBIRAAT OTPADOT

Zakonskite izmeni nema da gi zgolemat cenite na proiz-vodite za pove}e od 2%, smiruvaat od Ministerstvoto za

ìvotna sredina po najavata deka kompaniite }e treba da go sproveduvaat Zakonot za upravuvawe so pakuvawe i otpad od pakuvawe. Od Ministerstvoto gi otfrlaat {pekulaciite deka proiz-vodite moàt da poskapat za 5% do 7%. "Namesto otpadot da go fr-laat na deponija i na toj na~in da sozdavaat neupotre-bliv otpad, kompaniite otsega }e go prodavaat otpadot na reciklatornite kompanii, so {to }e im se zgolemat prihodite. Ottuka, nema zo{to da se preteruva so poka~uvaweto na cenite na proizvodite. Zakonot done-suva deka onaa firma koja nema da go po~ituva Zakonot }e si naplatuva kazni od 3 do 6 iljadi evra, a ne deka }e pla}a sekoja kom-panija nekakvi dava~ki na Ministerstvoto za ìvotna sredina. Kompaniite treba da bidat ~lenki na edno od zdruènijata i da dojdat vo na{eto Ministerstvo da prijavat deka uredno }e si go sobiraat otpadot”,

Neosnovan e stravot deka Zakonot za upravuvawe so pakuvawe i otpad od pakuvawe }e im donese pogolemi dava~ki na kompaniite kon dràvata, kako i toa deka }e gi zgolemi cenite na proizvodite me|u 5% i 7%, objasnuvaat od Min-isterstvoto za ìvotna sredina, predlaga~ na Zakonot.

veli Jadranka Ivanova od Ministerstvoto za ìvotna sredina, del od timot koj go izgotvuval Zakonot za upra-vuvawe so pakuvawe i otpad od pakuvawe.Ivanova objasnuva deka vo javnosta ne treba da se soz-davaat zabludi deka produk-tite drasti~no }e poskapat, tokmu poradi toa {to fir-mite nemaat nikakva obvr-ska kon Ministerstvoto za ìvotna sredina da pla}aat kakvi bilo dava~ki dokolku go ispolnuvaat baraweto da ja ~uvaat okolinata ~ista. Sega, firmite sami ili, pak, so pomo{ na nekoja druga kompanija }e treba da go sobiraat otpadot. Zakonot predviduva i deka prodavnicite koi }e gi pro-davaat pakuvanite proiz-vodi sekoga{ }e treba da se informiraat za toa koj vodi grià za otpadot od proizvodot.Od Stopanskata komora na Makedonija, pak, informiraat deka Zakonot predviduva tri na~ini kako firmite moàt da go sobiraat otpadot.

EMA NIKOLOVSKA

Najkoristenoto gorivo vo zemjava, eurosuper BS-98, vo slednite dve nedeli }e

se prodava po ista cena kako i dosega, 69,50 denari za litar. Za polovina denar poskapo od deneska se prodava i eu-rosuper BS-95, po cena od 68 denari za litar. Ekstralesnoto maslo za doma}instvo, kako i eurodizelot, vo slednite 14 dena }e se prodavaat poevtino za eden denar. Eurodizelot }e ~ini 56,50 denari za litar, a

eden litar ekstralesno maslo doma}instvata }e go kupuvaat po 45,50 denari. Mazutot, pak, se namaluva za 0,855 denari za kilogram i ~ini 30,7 denari za kilogram. Od Regulatornata komisi-ja za energetika velat deka maloproda`nite ceni na naf-tenite derivati, soglasno Met-odologijata za formirawe na cenite, prose~no se namalile za 1,26 %. Spored Komisijata, korekci-

jata na cenite na naftenite derivati e rezultat na na-maluvaweto na rafineriskite ceni na naftenite derivati za 1,65%.

Italijanski kompanii od oblasta na drvnata industrija v~era se

zapoznaa so mo`nostite za sorabotka i investirawe vo Makedonija. Po sredbata vo Stopanskata komora se o~ekuva da se sklu~at konkret-ni dogovori za sorabotka.Pretstavnikot na Federaci-jata za drvna industrija i proizvodstvo na mebel od Italija, Mateo Tonon, se nadeva deka italijanskite firmi }e najdat partneri za proizvodstvo vo Makedonija.

Drvnata industrija vo momen-tov vo Makedonija e vo golema recesija poradi svetskata ekonomska kriza, no i od sivata ekonomija. "Vo drvnata industrija ima okolu 7.600 vraboteni vo 1.200 mali i sredni pretprijatija, koi se mnogu fleksibilni i moàt da proizveduvaat kvaliteten mebel konkurenten na stran-skite pazari. Jas sum ubeden deka vo sivata ekonomija rabotat dvojno pove}e lu|e koi ne pla}aat ni{to, a kompaniite koi pla}aat s$

imaat problem da opstojat”, izjavi Blagoja Indov od SDI plakari od Veles.Trgovskata razmena me|u Makedonija i Italija vo 2009 godina iznesuva{e 450 mil-ioni dolari, od koi 106 mil-ioni se izvoz na makedonski proizvodi, a 339 milioni uvoz na proizvodi od Italija. Od niv, drvoprerabotuva~kite kompanii od Makedonija real-izirale izvoz od 37 milioni dolari, a od Italija vo Make-donija se uvezeni proizvodi za 120 milioni dolari.

MAKEDONIJA I ITALIJA JA RAZVIVAAT DRVNATA INDUSTRIJA DIZELOT POEVTINUVA EDEN DENAR, EUROSUPER 98 OSTANUVA SO ISTA CENA

“Prvata opcija e da sklu~at dogovor so pravno lice koe e dol`no da go sobira otpadot na kompaniite. Me|utoa, firmite imaat obvr-ska na sekoi tri meseci da dostavuvaat izve{taj kolku pakuvawa proizvele, a so toa i kolku otpad isfrlaat. Na toj na~in }e znaeme koj kolku treba da plati. Parite koi }e se soberat treba da se iskoristat za da se napra-vat punktovi za sobirawe |ubre, za kamioni i s$ {to e potrebno za ~ista ivotna sredina”, objasnuva Vasko Ristovski od Stopanskata komora na Makedonija.

Spored Ristovski, vtoriot na~in spored koj firmite sami }e si go sobiraat ot-padot e mnogu poskap ot-kolku mo`nosta firmite da sklu~uvaat dogovor so pravno lice.“Za ovie firmi ima posebna opcija, bidej}i ne prifa}aat nitu eden na~in za da go sobiraat otpadot. Tie }e & pla}aat penali na dràvata, {to vsu{nost e i najskapo", veli Ristovski. Najavite deka postoi opas-nost da se zgolemat cenite na proizvodite ne gi vozne-miri premnogu firmite koi podolgo vreme rabotele na

procenkite kolkava dobivka ili zaguba moè da donese ovaa merka vo bilansite na kompaniite. “Ne e to~no nitu toa deka }e ima pogolemi dava~ki za redizajniraweto, bidej}i nie i onaka celo vreme pra-vime izmeni na ambalaàta. Sekoja dràva si ima svoi standardi i bara promeni na ambalaàta. Nie postojano pravime izme-ni, taka {to ne veruvam deka }e pla}ame ne{to pove}e od prethodno”, objasnuva Sa{o Naumoski, direktorot na Vitaminka od Prilep.Vo kompanijata za proizvod-

stvo na sokovi Soko, pak, velat deka iako ne se do-volno zapoznaeni so posled-nite informacii, sepak, ne o~ekuvaat deka }e ima prome-ni na nekoja stavka od strana na Komunalnoto pretprijatie, od koe o~ekuvaat da namali nekoj del od tro{ocite. Zakonot za upravuvawe so pakuvawe i otpad od paku-vawe treba da stapi na sila od 1 januari slednata godina. Vo nego za prvpat se vovede pravnoto lice koe }e treba da go spre~i sozdavaweto na otpad, kako i da ja na-mali koli~inata na otpad od pakuvawe.

2%}e se zgolemat cenite na proizvodite po-

radi recikliraweto na ambalaàta


100iljadi zeleni kartoni godi{no vo prosek iz-davaat osiguritelnite

kompanii

2.450denari sega ~ini zelen

karton so vaèwe od eden mesec

Sostojbata so proiz-vodstvoto na svin-sko meso vo Srbija

e alarmantna. Poradi dolgogodi{nata tendencija na opa|awe na proizvod-stvoto, vo ovaa zemja s$ pove}e se uvezuva svinsko meso od Makedonija i od drugite zemji vo regionot. Vo poslednite 10 go-dini proizvodstvoto na svinsko meso vo Srbija e namaleno za 100.000 toni. Ekspertite smetaat deka pri~inite za ova se

lo{ite trgovski uslovi i namalenite subvencii. Tie potenciraat deka se uvezuva mnogu evtino i kvalitetno meso od Ho-landija i od Danska, koi se lideri vo izvozot na mesni proizvodi. Branislav Vlahovi}, pro-fesor na Zemjodelskiot fakultet vo Novi Sad, predupreduva deka vo Sr-bija postojano }e se zgolemuva uvozot na meso. Toj objasni deka poradi lo{ite uslovi za

trgovija, ima op{t pad na proizvodstvoto na meso. Proizvodstvoto na govedsko meso vo pos-lednite nekolku godini e namaleno od 110.000 toni godi{no na 80.000, na svinsko od 400.000 na pomalku od 300.000 toni, a na jagne{ko od 35.000 na 25.000 toni. Za prvite osum meseci od godinava vo Srbija se uvezeni meso i mesni proizvodi vo vrednost od 26 milioni evra.

Vladata da ja preispita mo`nosta za sklu~uvawe dogovori za odbegnuvawe

na dvojnoto odano~uvawe i za za{tita na stranskite investicii, pobara v~era Stopanskata komora na Make-donija.“Zemjava nema dogovor za odbegnuvawe na dvojnoto odano~uvawe i za{tita na stranski investicii so Grcija, koja e ~etvrti trgovski part-ner i najgolem investitor vo Makedonija. Vakvi dogovori nema ni so Kosovo, so koja

ostvaruvame najgolem izvoz, kako i so SAD, koi se 14-ti trgovski partner. So Anglija nema dogovor za za{tita na stranskite investicii, iako ottamu moè da se o~ekuvaat zna~ajni investicii”, veli Qubica Nuri od Stopanskata komora na Makedonija. Od SKM sugeriraat Vla-data da donese odluka za ko-ristewe na konvenciite {to gi ima potpi{ano porane{nata SFRJ.“Dogovorite za slobodna trgovija, odbegnuvawe na

dvojnoto odano~uvawe, za{tita na investiciite, priznavawe na sertifikatite za kvalitet, tehni~kite standardi i na sud-skite odluki i libaralizira-nata vizna procedura se del od preduslovite za ekonomski rast so zgolemuvawe na izvo-zot i privlekuvawe stranski investicii”, izjavi Nuri.Vo 2008 godina e ostvaren iz-voz od 2,48 milijardi dolari, vo 2009 od 1,45 milijardi dolari, a vo prvite sedum meseci od godinava 1,73 mili-jardi dolari.

STOPANSKA KOMORA: DA SE UKINE DVOJNOTO ODANOÛVAWE SRBIJA UVEZUVA SVINSKO MESO OD MAKEDONIJA

Osiguritelnite kompanii }e se obidat so dva modeli da ja nateraat Vladata da ja namali cenata na zeleniot karton, no da poskapi osiguruvaweto od avtoodgovornost. Agencijata za supervizija na osiguruvaweto ima svoj predlog, a Vladata s$ u{te razmisluva.

EDNA POLISA ZA OSIGURUVAWE OD AVTOODGOVORNOST I PATUVAWE VO STRANSTVO?

OSIGURITELITE KROJAT MODELI ZA NOVI CENI NA ZELENIOT KARTON

Osiguritelnite kom-panii }e se obi-dat so dva modeli da ja nateraat Vladata da ja na-mali cenata na

zeleniot karton, no da poskapi osiguruvaweto od avtoodgovor-nost. “Kapital” doznava deka na poslednata sednica na osiguritelnite kompanii, koja se odrà vo Ohrid, se soglasile za dve opcii za cenata na zeleniot karton. Tie go prifa}aat modelot spored koj se spojuvaat osiguruvaweto od avtoodgovornost i zeleniot karton vo eden proizvod, pri {to cenata na dvata proizvodi bi bila za 30% povisoka od momentalnata {to se pla}a za avtoodgovornost. Tie {to }e sakaat da zemat i zelen karton }e treba da doplatat u{te 30 evra manipulativen tro{ok za cela godina. Vtoriot model predviduva osiguruvaweto za avtoodgovornost da poskapi za 22%, a voza~ite za zelen karton da dopla}aat 40 evra manipulativen tro{ok.Od Agencijata za supervizija na osiguruvaweto, pak, kalkuliraat so 10% poskapuvawe na cenata na polisata za avtoodgovornost, so 20-30 evra manipulativen tro{ok za izdavawe na zelen karton.

VLADATA SÉ U[TE RAZMISLUVA

Koj }e bide modelot i kolku }e


poevtini zeleniot karton treba da odlu~i Vladata. Spored vicepremierot Pe{evski, s$ u{te se razgleduvaat opciite i na poslednata sednica ne bila donesena odluka. Spored izvori od Vladata, vo nikoj slu~aj nema da se pri-fati zgolemuvawe na cenata na avtoodgovornost za 30%. Tie komentiraat deka toa se samo kalkulacii na osiguritelnite kompanii koi nim najmnogu im odgovaraat.Vo javnosta izminative nekolku meseci se {pekulira{e za nekolku opcii i mo`nosti za presmetuvawe na cenata na zeleniot karton, no s$ pomalku e izvesno e deka osiguruvaweto od avtoodgovornost }e se spoi so zeleniot karton vo eden proizvod, kako {to nalagaat i direktivite na Evropskata unija.Spored Klime Poposki, direk-tor na Agencijata za supervizija na osiguruvaweto, vo Make-donija sega postojat dva posebni produkti - zadolìtelna av-toodgovornost i zelen karton, a vo zemjite od regionot pos-toi eden produkt koj se vika avtoodgovornost i gi pokriva rizicite za patuvawe i vo zemjata i vo stranstvo. "Vo drugite zemji cenata za avtoodgovornost e povisoka, a za voza~ot da zeme zelen karton dopla}a 20 do 30 evra kako manipulativen tro{ok za pe~atewe na liv~eto. Vladata go razgleduva predlogot {to nie go dadovme”, veli Poposki.Spored nego, so zgolemuvawe na

CENITE SEGA ZAVISAT OD ROKOT NA VA@EWEVo momentov, cenata na zelen karton so vaèwe od eden mesec e 2.450 denari, za tri meseci 3.670 denari, za polovina godina 5.500 denari i za cela godina 9.760 denari. Spored informacii od Nacio-nalnoto biro za osiguruvawe, godi{no vo prosek se izdavaat po 100.000 zeleni kartoni.

cenata za osiguruvawe od av-toodgovornost tie {to sekoga{ vadele zelen karton }e pla}aat pomalku, a drugite poskapo. "Vo momentot se pravat analizi kolkavo bi bilo poskapuvaweto na edinstveniot produkt, so cel da bidat zadovolni i gra|anite i firmite. Ne treba da se predizvika golem rast na cenata za gra|anite i firmite za da moàt da si dozvolat da platat, a treba i da se vni-mava namaluvaweto na cenata da ne gi zagrozi raboteweto i finansiskata stabilnost na osiguritelnite kompanii. Ako cenata ne e na adekvatno nivo, }e pravat zagubi”, objasnuva Poposki.

NEGODUVAAT OSIGURITELITE I KAMIONXIITE

Predlogot za namaluvawe na cenata na zeleniot karton Ministerstvoto za finansii go razgleduva{e re~isi edna

godina, s$ dodeka ne otide vo racete na vicepremierot Pe{evski. Toj pred nekolku meseci najavi deka cenata na zeleniot karton }e se namali dokolku analizite pokaàt oti sobranite sredstva se dovolni za da se pokrijat {tetite na gra|anite napraveni vo str-anstvo. Na vakvata odluka negodu-vaa kamionxiite, koi baraat namaluvawe na cenata na zeleniot karton, i osiguritel-nite kompanii, koi tvrdat deka isplatite za {teti im se pogolemi od sobranite premii i imaat negativni rezultati. Pe{evski najavi deka e izvesno namaluvaweto na cenata na zeleniot karton.

“Se pravat zavr{ni sostanoci so Agencijata za supervizija na osiguruvaweto i treba da se izbere model kako da se vr{i osiguruvaweto i pla}aweto premija za avtoodgovornost vo zemjata i vo stranstvo. Nastojuvame namaluvaweto da bide kolku {to e mo`no

pogolemo, me|utoa, mora da se vodi smetka deka prihodite od premiite za osiguruvawe treba da bidat dovolni za da gi nadomestat {tetite koi nas-tanuvaat od motornite vozila i soobra}ajnite nesre}i na-dvor od dràvata”, izjavi Pe{evski.

oni iz-

nite

elen d eden

j uru j r d

od av-ekoga{ pla}aat kapo.analizi vaweto ukt, so godina, s$ dodeka ne otide

14 BALKAN BIZNIS POLITIKA26.10.2010 VTORNIK

Hrvatskata premier-ka, Jadranka Kosor i nejziniot slove-ne~ki kolega, Borut Pahor, po sredbata

vo Lovran izminatiov vikend, se dogovorija da ja zasilatekonomskata sorabotka me|u Hrvatska i Slovenija. Preku osnovawe na Me{ovita ko-mi-sija za ekonomija, vo koja }e bidat vklu~eni min-istrite za ekonomija, a naskoro i ministrite za nadvore{ni raboti, }e raz-rabotat zaedni~ki plan za zaedni~ki nastap na dvete zemji vo osvojuvaweto i {ireweto na treti pazari. Izvesen e zaedni~ki nastap na naredniot saem Ekspo koj }e se odrì vo Koreja vo 2012 godina. “Postojat niza proekti vo koi bi moèle da nastapuvame zaedno. Konkretno, mislam na dobivawe krupni biznisi vo drugite dràvi, koi ne bi moèle da gi dobieme bidej-}i, poedine~no, ni Slovenija ni Hrvatska ne bi moèle finansiski da stojat zad niv”, izjavi hrvatskata pre-

mierka.Govorej}i za ekonomskata sorabotka me|u Hrvatska i Slovenija, Pahor istakna deka Me{ovitata ekonomska komisija vo narednite {est meseci }e donese predlozi za zaedni~ki nastapi na drug-ite pazari, a zaedni~kiot nastap na Ekspo go oceni za vreden ne samo poradi namaluvaweto na tro{ocite, tuku i poradi simboli~noto iskaùvawe na prijatelst-voto me|u dvete zemji.“Sorabotkata me|u Hrvatska i Slovenija zna~i mnogu za sigurnosta i stabilnosta vo regionot”, istakna Pahor.Kosor izjavi deka so nejzin-

iot kolega razgovarale za osnovawe na rabotna grupa na dvete zemji kako sojuzni~ki na NATO, koja bi ja ispitala mo`nosta za zaedni~ki nad-zor na vozdu{niot prostor na dvete zemji. Hrvatskata nacionalna tele-viziska ku}a (HRT) soop{ti deka neoficijalno doznala deka se razgleduva i ideja za zaedni~ko kupuvawe na eskadrila na borbeni avioni koi }e bidat rasporedeni vo dvete zemji.I Hrvatska i Slovenija ostanuvaat na stavot da se po~ituva dogovorot za sukcesija od Viena, koj opfa-}a re{avawe na otvoren-

ite finansiski pra{awa, statusot na bankite i am-basadite.“Otvoren e prostor za ko-ne~no da se re{i toj pro-ces, bidej}i so godini gi optovaruva site dràvi na porane{na Jugoslavija. I dolgot na Qubqanska banka ostanuva za re{avawe kako del od sukcesiskiot paket, za {to, sekako, treba i soglas-

nost od Bosna i Hercovina, Srbija i Makedonija”, izjavi Pahor. Kosor, isto taka, ja istakna va`nosta na osnovaweto nazaedni~ka hrvatsko-slove-ne~ko-srpska kompanija Kargo 10 i zna~itelnoto zgolemu-vawe na brojot na slovene~ki turisti vo Hrvatska.“O~ekuvame porast na bro-jot na slovene~ki turisti

narednata godina. Posetata na slovene~kite gosti po~na da se zgolemuva po na{iot minatogodi{en sostanok vo Trako{~an”, re~e hrvatskata premierka.Kosor istakna deka hratska-ta Vlada dobila cvrsta poddr{ka od Slovenija za zavr{uvawe na pregovorite na Hrvatska za vlez vo Ev-ropskata unija (EU).

SLOVENIJA I HRVATSKA ZAEDNI^KI ]E OSVOJUVAAT NOVI PAZARI

KOSOR I PAHOR SE DOGOVORIJA

Me{ovitata komisija, koja naskoro }e se formira, }e gi procenuva proektite vo koi Hrvatska i Slovenija bi moèle da nastapat zaedni~ki. Izvesen e zaedni~ki nastap na Ekspo 2012 vo Koreja

��

VESNA [email protected]

K O M E R C I J A L E N O G L A S K O M E R C I J A L E N O G L A S

ZA SLOVENCITE, SREDBATA PAHOR-KOSOR NE E OSOBENO ZNAÂJNASredbata na slovene~kiot premier Borut Pahor so premierkata na hrvatskata Vlada, Jadranka Kosor, vo Lovran, pominala bez osobeno va`ni zaklu~oci, spored navodite na slovene~kite elektronski mediumi.Vo Slovenija, pred sredbata se najavuva{e deka Ko-sor i Pahor moèbi }e kaàt ne{to pokonkretno za Qubqanska banka i nejzinite {teda~i i za po~etokot na povtornoto rabotewe na bankata vo Hrvatska. Sepak, slovene~kite mediumi potvrdija deka novata sredba na premierite na dvete dràvi gi potvrdi dobrite odnosi me|u Slovenija i Hrvatska.

15BALKAN BIZNIS POLITIKA 26.10.2010VTORNIK

Evropskata unija gi ot-vori vratite za Sr-bija, dozvoluvaj}i mu na Belgrad uspe{no da pomine zna~ajna

faza vo pribliùvaweto kon EU. Zemjite od EU v~era odlu~ija da ja razgledaat kandidaturata na Srbija za ~lenstvo vo Unijata. Ministrite za nadvore{ni raboti na sredbata vo Luk-semburg se dogovorija da pobaraat od Evropskata komisija da dade mislewe za kandidaturata na Srbija. Vo baraweto se naveduva deka sekoj sleden ~ekor na Belgrad treba da bide prosleden so ednoglasna soglasnost na Sovetot na ministri.“Postignat e konsenzus. Ja zadolìvme Komisijata da izgradi mislewe. Na Srbija & e praten jasen signal”, izjavi {efot na belgiskata diplomatija, Stiven Vanakere i dodade deka Srbija ima u{te mnogu da odraboti.Francuskiot minister za Ev-ropa, Pjer Lelu{, smeta deka ova za Srbija e zasluèna nagrada, kako rezultat na

napredokot vo reformite i te{kite napori koi gi vloì Vladata vo sorabot-kata so EU za re{avaweto na problemite so Kosovo. Lelu{ oceni deka Kosovo i ponatamu ostanuva bolno is-torisko pra{awe za Srbija i deka kosovskiot problem s$ u{te ne e re{en.EU ima namera da prodolì

so pritisokot za apsewe na porane{niot general na bo-sanskite Srbi, Ratko Mladi} i }e nastojuva na celosna sorabotka na Belgrad so Me|unarodniot sud vo Hag.

HAG KAKO USLOV ZA INTEGRACIJA

Srpskiot minister za trud i socijalna politika, Rasim Qaji}, izjavi deka e jasna

obvrskata za sorabotka so Ha{kiot tribunal. Spored nego, toa e istoriski vaèn detaq za Srbija i u{te edno skalilo kon polnopravnoto ~lenstvo. Qaji} navede deka Srbija se nao|a na evrop-skiot pat, no deka toj e teòk i baven.Ekspertot za evropski inte-gracii i pravnik od Centar-

ot za nova politika, Vladi-mir Todori}, oceni deka Srbija }e nema problemi da odgovori na pra{alnikot i da go predade do krajot na godinata.“Administracijata ima{e vreme da ve`ba odgovarawe na pra{alnikot. Koga }ese predade, potrebni se najmalku 10 do 12 meseci za evaluacija na odgovor-ite i dobivaweto na status kandidat Srbija moè da go o~ekuva kon krajot na 2011 ili po~etokot na 2012 godina, pod uslov da zavr{i sorabotkata so Ha{kiot tri-bunal”, re~e Todori}.Potpretsedatelot na srpskata Vlada za evropski inte-gracii i minister za nauka i tehnolo{ki razvoj, Boìdar \eli}, vikendov izjavi deka veruva vo “pozitiven ishod” od sostanokot vo Luksemburg,

no deka “iskustvoto so EU nalaga vnimatelnost”.“Vladata do krajot na godi-nata }e usvoi akcionen plan za uslovite za dobivawe kan-didatski status i po~nuvawe na pregovorite za ~lenstvo vo EU. Pretstavnicite na EK navedoa deset klu~ni to~ki za koi se o~ekuva napredok od Srbija. Simboli~no, toa se deset evropski zapovedi za 2011 godina, koi treba da se ispolnat za da dobieme kandidatski status”, navede \eli}.Belgrad podnese kandidatura za ~lenstvo vo dekemvri 2009 godina, no 27 zemji-~lenki od EU ne uspeaja da se dogovorat za nejzi-noto prifa}awe poradi otporot na Holandija, koja insistira{e na celosna sorabotka na Belgrad so Hag.

SRBIJA PO^NA DA SE DVI@I KON EUEVROPSKATA UNIJA ]E JA RAZGLEDUVA KANDIDATURATA NA SRBIJA

VESNA [email protected]

Zemjite od EU v~era odlu~ija da ja razgledaat kandidaturata na Srbija za ~lenstvo vo Unijata. Ministrite za nadvore{ni raboti na sredbata vo Luksemburg se dogovorija da pobaraat od Evropskata komisija da dade mislewe za kandidaturata na Srbija

��

Zamenik-ministerot za nadvore{ni raboti na Rusija, Vladimir Titov, najavi deka postoi mo`nost i

Albanija da se vklu~i vo proektot na gasovodot Juèn potok, koj }e prenesuva ruski gas do Evropa.Titov, po sredbata so albanskiot pre-mier, Sali Beri{a, izjavi deka Rusija }e ja razgleduva mo`nosta gasovodot da se pro{iri i na Albanija.Gasovodot Juèn potok e zaedni~ki proekt na ruski Gasprom i italijan-skiot energetski gigant Eni, koj treba da prenesuva ruski gas pod Crnoto More do Bugarija preku Srbija i do drugi

evropski zemji.Najaveno e deka prviot krak }e po~ne da raboti kon krajot na 2015 godina.

I ALBANIJA SE PRIKLUÛVA VO GASOVODOT JU@EN POTOK?

Amerikanskiot informati~ki xin, Hjulit Pakard (HP), objavi deka vo Bugarija }e vraboti 2.000

rabotnici vo svojot nov centar za raz-voj i poddr{ka.Direktorkata za Sredna i Isto~na Evropa, Sa{a Bezouhanova i bugarskiot premier, Bojko Borisov, potpi{aa me-morandum koj u{te pove}e }e ja zacvrsti pozicijata vo Bugarija.Bezouhanova izjavi deka noviot centar na HP }e go finansira so svoi sred-stva, no ne saka{e da precizira za kolkav iznos stanuva zbor, objasnuvaj-}i deka planiranite tro{oci bi moèle da se promenat vo tekot na izgradbata.“Pove}e od 300 visokoobrazovani Bu-gari se vratija od drugi zemji nazad vo Bugarija, bidej}i platite tuka se

povisoki otkolku vo drugite zemji. So otvoraweto na novi rabotni mesta }e se vratat u{te pove}e stru~waci”, izjavi Borisov.

HP VRABOTUVA 2.000 LU\E VO BUGARIJA

Bugarija, Romanija i Grcija potpi{aa inicijativa so koja patuvaweto od severot do jugot na

Evropa bi trebalo zna~itelno da se skrati so izgradbata na me|unaroden avtopat preku sredna Evropa.Trite zemji se priklu~ija na inicijati-vata za izgradba na Via Karpatija na sostanokot na ministrite za soobra}aj i infrastruktura, koj be{e odràn vo Polska.Proektot e pokrenat vo 2006 godina

koga Litvanija, Polska, Slova~ka i Ungarija potpi{aa dogovor.Se predviduva izgradbata na avtopa-tot, koj }e gi povrzuva dràvite od Balti~koto More na severoistok so onie na Crnoto More i Grcija na jug, da pominuva preku najslabo razvienite regioni vo Evropskata unija (EU).Proektot vreden nekolku milijardi evra treba da bide dovr{en do 2020 godina. Samo Polska vo svoite pravci investirala 5,3 milijardi evra.

BUGARIJA, ROMANIJA I GRCIJA VKLUÊNI VO VIA KARPATIJA

TOP 100K O M E R C I J A L E N O G L A S

OPOZICIJATA NE SE RADUVADemokratskata partija na Srbija (DSS) oceni deka prosleduvaweto na kandidaturata na Srbija za vlez vo EU e proceduralna birokratska rabota od koja vlasta pravi senzacija i politi~ka vest broj eden.“Ovaa odluka na EU sleduva kako nagrada za dobro sprovedenite nalozi od Brisel i Va{ington”, izjavi portparolot na DSS, Petar Petkovi}, obvinuvaj}i ja vlasta deka ne go brani Kosovo.

16 SVET BIZNIS POLITIKA26.10.2010 VTORNIK

Sekoja godina vo svetot se gubat 30 milioni hektari obrabotlivo

zemji{te poradi degradaci-jata na po~vata i razvojot na industrijata i pazarot na nedvi`nosti, predupredi v~era vo svojot izve{taj specijalniot izvestuva~ za pravoto na hrana, Oliviede [uter, na Tretiot komi-tet na Generalnoto sobranie na Obedinetite nacii.Povikuvaj}i gi dràvite da ja zajaknat za{titata na

sitnite zemjodelci, [uter istakna deka pristapot do zemji{te e od presudno zna~ewe za ostvaruvawe na pravoto na ~ovekot na hrana.[uter predupredi deka sekojdnevno vo svetot gladu-vaat okolu edna milijarda lu|e. Me|u gladnite, re~isi 500 milioni lica se zani-mavaat tokmu so zemjodelsko proizvodstvo. Tie, kako {to re~e [uter, gladuvaat ne samo poradi toa {to

se pomalku konkurentni i prinudeni da go prodavaat svojot rod po preniski ceni, tuku i poradi toa {to par-celite {to gi obrabotuvaat se premali. Povr{inata na obrabotlivoto zemji{te po ìtel ili semejstvo se namaluva izminatite go-dini. Vo Indija, na primer, zemji{teto e namaleno od 2,6 hektari vo 1960 godina na 1,4 hektari vo 2000 godina, a toa i ponatamu beleì pad.

ON: GODI[NO SE GUBAT 30 MILIONI HEKTARI OBRABOTLIVO ZEMJI[TE

Amerikanskata ekonomi-j a b i t r ebalo da prodolì da raste

godinava, no analiti~arite gi namalija prognozite koga stanuva zbor za brzinata na zazdravuvaweto, soop{ti Nacionaloto zdruènie za delovna ekonomija vo SAD. Istraùvaweto na Zdru-ènieto pokaà deka ekono-mistite stanaa povnimatelni vo tretiot kvartal, pri {to 54% od niv o~ekuvaat ekonomski rast pogolem

od dva procenti vo 2010 godina, nasproti 67% od anketiranite.“Zazdravuvaweto na ekonomi-jata vo SAD od recesijata se prodolùva so podobruvawe na uslovite na rabotewe”, izjavi ekonomistot i sovet-nik na ika{kata banka za federalni rezervi, Vilijam [traus, koj u~estvuva{e vo izrabotkata na anketata.Vo tekot na tretoto trimese~ie vo SAD e prodolèn rastot na pobaruva~kata i profitot.

Istraùvaweto pokaà po-golema marà vo sektorot za uslugi, prerabotuva~kata industrija, potoa vo oblasta na finansiite, osiguru-vaweto i nedvi`nostite, dodeka onie vo sektorite za soobra}aj, elektroen-ergetika, informacii i komunikacii stagniraa. Po-kraj drugoto, vo soop{te-nieto se naveduva deka se zabeleùva i podobruvawe na prognozata za sektorot za trud.

NA AMERIKANSKATA EKONOMIJA I SLEDI POBAVEN RAST

Grupa od pet zemji od Sredna i Isto~na Ev-ropa, vo koja spa|aat Romani ja , ê{ka, Slova~ka, Ungarija

i Hrvatska, koi vkupno imaat naselenie od 52 mil-ioni ìteli, imaat vkupen dràven dolg ednakov na 70% od toj na Grcija, koja ima 11 milioni iteli. Ako kon ovaa grupa se dodade i Polska, toga{ javniot dolg se spu{ta na pomalku od 60% od vkupniot {pan-ski dolg, ~ija populacija iznesuva 46 milioni lu|e. Dolgot na nabroenite {est zemji e ednakov na ~etvrtina od italijanskiot dràven dolg. Ovie podatoci vo svoeto najnovo istraùvawe gi iznese Erste grupacijata. Zemjite od Sredna i Isto~na Evropa imaat pomal dolg od prosekot na Evropskata unija i na evrozonata. So isklu~ok na Ungarija, tie go zadràa javniot dolg na pomalku od 60% od BDP. I Ungarija so javen dolg od 79% od BDP s$ u{te ne se nao|a vo prosekot na EU, kade {to prosekot e pove-}e od 80% od BDP.Dokolku se poglednat apsolut-nite brojki, vkupniot dolg na

Ungarija, ê{ka, Slova~ka, Romanija i Hrvatska izne-suva okolu 200 milijardi evra. Eden od va`nite el-ementi koga se gleda na dolgot e pra{aweto koj gi ima dràvnite obvrznici. Dve tretini od gr~kiot javen dolg (90% od BDP) se prodadeni vo stranstvo, {to vodi do naglo zgolemuvawe na negovata cena vo slu~aj na kriza. Ovoj procent vo zemjite od Isto~na Evropa varira me|u 2% i 23%.“Pra{aweto za goleminata na javniot dolg i defici-tot silno se odrazuva i

vrz sostojbata na pazarite na kapital”, smetaat vo Erste. Zemjite so pomal javen dolg i deficit imale mnogu podobra sostojba na pazarite na kapital otkolku prezadolènite zemji.“Vloùva~ite na global-no, isto kako i na re-gionalno nivo, sega imaat sofisticiran pristap na ispituvawe na pazarite preku svoite odluki. Toa gi vklu~uva i razli~nite elementi, kako zadolènosta na zemjite i podgotvenosta za novi zadolùvawa, kako i ekonomskata sostojba na

sekoja zemja”, naveduvaat od Erste. Zatoa, se smeta deka pazar-ot na Sredna i Isto~na Evropa e yvezda vo podem, bidej}i dolgoro~no treba da raste. MMF vo svojot najnov izve{taj za region-alni ekonomski izgledi naveduva deka zemjite od ovoj region treba da gi predvidat glavobolkite po-vrzani so raste~kiot dr-àven dolg, a toa moàt da go postignat samo preku kredibilna fiskalna poli-tika, {to e kriti~no za dràvite kade {to bankite najmnogu se izloèni kon dràvniot dolg. Kako {to po~nuva blago da se oprava pobaruva~kata za krediti, ekonomskite politiki na vladite treba da go namalat ona {to ja ograni~uva po-nudata, a toa, pred s$, enesigurnosta vo makroeko-nomskata politika. Zatoa, regionot treba da najde novi na~ini za pottiknuva-we na ekonomskiot rast, potpiraj}i se najmnogu na sektorite koi ovozmoùvaat razmena na stoka so stran-stvo, bidej}i prethodnite go-dini visokiot rast premnogu se baziral na nesigurni elementi, kako na primer stranski kapital, visok krediten rast i doma{na pobaruva~ka.

Dokolku se poglednat apsolutnite brojki, vkupniot dolg na Ungarija, ê{ka, Slova~ka, Romanija i Hrvatska iznesuva okolu 200 milijardi evra. Nivniot dolg e 70% od vkupniot dolg na Grcija

��

SPORED POSLEDNOTO ISTRA@UVAWE NA ERSTE GRUPACIJATA

PET DR@AVI OD ISTO^NA EVROPA ZAEDNO NE DOL@AT KOLKU GRCIJA


� DVA, TRI ZBORA“Odnosite so Srbija se normalizirani po priz-navaweto od Podgorica na nezavisnosta na Kosovo. Krizata vo odnosite me|u dvete dràvi e nadminata so neodamne{nata poseta na srpskiot pretsedatel, Boris Tadi}, na Crna Gora.”

FILIP VUJANOVI]pretsedatel na Crna Gora

“Eden gra|anski ustav e najva`nata pojdovna to~ka so koja }e se zajakne demokratskiot sistem vo Turcija. So noviot ustav vo Turcija }e se obez-bedi i zna~itelen napredok vo re{avaweto na kurdskiot problem i problemite na malcinstvata.”

[TEFAN FILEevropski komesar za pro{iruvawe

“Povisokiot danok na tutunot idnata godina treba da donese pogolemi prihodi vo iznos od 200 milioni evra, koi sekoja sledna godina }e se zgolemuvaat na 500, 700 i 800 milioni evra vo 2014 godina.”

RAJNER BRUDERLEminister za ekonomija na Germanija

17SVET BIZNIS POLITIKA 26.10.2010VTORNIK

Zemjite -~lenki na G-20 minatiot vik-end se sostanaa vo Kvanxu, Ju`na Ko-reja, i se dogovorija

da vospostavat sistem na valutni kursevi baziran na pazarnite principi, kako i da donesat niza merki neophodni za namaluvawe na pregolemite nadvore{ni disbalansi. Vo soop{tenieto od dvodnevnite pregovori na ministrite za finansii od G-20 ne se naveduvaat nikakvi konkretni celi za suficitot ili deficitot vo tekovnite pla}awa, za {to se zalaga{e SAD.Poradi zagriènosta na Kina i na drugi dràvi od labavata valutna politika i zakanite za novo namalu-vawe na kursot na dolarot, razvienite ekonomii dobija obvrska da bidat vnimatelni koga gi menuvaaat valutnite kursevi.Amerikanskiot sekretar za finansii, Timoti Gajtner, gi pozdravi rezultatite od sostanokot na G-20, dodavaj-}i deka e neophodna promena na na~inot na rabotewe na svetskata ekonomija.

“Dokolku svetskata ekonomija vo idnina saka da napredu-va so silno i odr`livo tempo, dokolku sakame da bideme uspe{ni vo gradeweto stabilen globalen finan-siski sistem i ako sakame da prodolìme da gi pro-{iruvame mo`nostite za trgovija i da go zadrìme otvoreniot trgovski sistem, toga{ mora da rabotime na

pogolem balans vo globalniot rast po zazdravuvaweto od krizata”, istakna Gajtner. SAD, EU i Japonija se so-glasija da bidat vnimatelni protiv vi{okot nestabilnost i neurednoto dvièwe na deviznite kursevi, a Kina prifati da se dviì kon pove}e pazarno utvrdeni sistemi na devizen kurs.“Ovaa sesija na razvienite

i zemjite vo razvoj od G-20 pretstavuva{e na~in da se postavat Kinezite i Ameri-kancite na ista strana”, iz-javi Hjun-Song [in, ekonomist na Univerzitetot Prinston, koj go sovetuva doma}inot na G-20, Ju`na Koreja.Od druga strana, na zemjite od G-20 im nedostiga me-hanizmot za sproveduvawe. Amerikanskiot sekretar za

finansii, Timoti Gajtner, obiduvaj}i se da napravi {to pokonkreten dogovor, izvr{i pritisok vrz negovite kolegi da se soglasat da ja zadràt neramnoteàta na tekovnata smetka pod odreden procent od BDP vo tekot na slednite nekolku godini.Gajtner smeta deka apre-cijacijata na juanot }e prodolì, bidej}i Kinezite “prepoznavaat deka toa e vo niven interes”.Spored MMF, Kina vo momen-tot raboti so 4,7% suficit na tekovnata smetka, a defi-citot na SAD iznesuva 3,2%.

MMF predviduva suficitot na Kina da go dostigne nivoto od 8% do 2015 godina.SAD na ovoj sostanok na G-20 ne uspea vo namerata svoite celi da gi napi{e na komu-niketo od site zemji-~lenki. Germanija, ~ij momentalen deficit se dviì okolu 6%, e zagrièna deka moè da bide “zatrupana” od Kina, iako evroto se dviì slo-bodno, a juanot ne. Namesto toa, zemjite se soglasija da prifatat “indikativni nasoki”, {to pretstavuva nejasna fraza koja naskoro treba da se definira.

LIDERITE NA G-20 SE SOGLASIJA

PAZAROT, A NE KABINETITE DA GI DVI@AT VALUTITE

SAD, EU i Japonija se soglasija da bidat vnimatelni vo odnos na vi{okot nestabilnost i neurednoto dvièwe na deviznite kursevi, a Kina prifati da se dviì kon pove}e pazarno utvrden devizen kurs

��


� SVET 0-24 �

...EVAKUACIJA Indonezija ~eka vulkanska erupcija

Vlasta vo Indonezija proglasi najvisok stepen na alarm-irawe na podra~jeto okolu aktivniot vulkan Merapi, na

ostrovot Java, nareduvaj}i evakuacija na naselenieto.

...BALKANSKI OBAMA Slovenija go izbra prviot crnomuren gradona~alnik

Slovenija go izbra prviot crnomuren gradona~alnik, imi-grant od Afrika, poznat kako “Obama od Piran”. Piter

Bosman od Gana e ~len na Socijaldemokratskata partija i e prviot crnomuren gradona~alnik, ne samo vo Slovenija.

...VISTINA ZA VOJNATA VO IRAK Xulijan Asan` - ~ovekot koj objavi s$

Osnova~ot na internet-sajtot Vikiliks, Xulijan Asan`, izjavi deka prezel dopolnitelni merki za svojata bezbednost

po objavuvaweto na okolu 480 iljadi doverlivi dokumenti na Vikiliks za vojnata vo Irak.

� Finansiskite lideri na 20 najrazvieni ekonomii vo svetot

ISTORISKA REFORMA NA MMFZemjite od G-20 na sredbata vo ju`nokorejskiot grad Kvanxu postignaa istoriski dogovor za reforma vo upravuvaweto so Me|unarodniot monetaren fond, izjavi generalniot direktor na ovaa finansiska institucija, Dominik [tros-Kan.Toj poso~i deka toa s$ u{te e predlog, koj treba da bide pretstaven pred Administrativniot sovet, koj }e odrì sostanok vo po~etokot na noemvri. Vo Sovetot zasedavaat desette najgolemi akcioneri - SAD, Japonija, Francija, Germanija, Velika Britani-ja, Italija i grupata BRIK (Brazil, Rusija, Indija i Kina). Zemjite od G-20 postignaa dogovor i za reforma na sistemot za regulacija na bankite i finansiskite institucii koi se obvineti deka ja isprovocirale krizata od 2008/2009 godina.

18 FEQTON 26.10.2010 VTORNIK

Kartie (Cartier) e brend pod koj se prodavaat luksuzniot nakit i ~asovnici na

francuskata kompanija so sedi{te vo Pariz. Imeto e nasledstvo od familijata koja pravela nakit, a ~ija kontrola zavr{ila vo 1964 godina. Za popularnosta na brendot me|u bogatite govori i podatokot deka dijamantski nakit od Kartie nosel i Bupider Sing, maharaxata od Patalija, a vo knigite od kompanijata se zapi{ani golem broj golemoposed-nici od site evropski zemji. Kompanijata operira so pove}e od 200 pro-davnici vo 125 zemji vo svetot. Najgolemite proda`ni mesta se vo Pariz, London i Tokio, a godinava vo wujor{koto sedi{te kompanijata proslavi i 100 godini od postoeweto vo Amerika. Sepak, ekspertskoto mislewe na Interbrend, koj brendot Kartie go procenuva na pove}e od 4 milijardi dolari, zabeleùva deka kom-panijata slabo gi koristi pridobivkite od mar-ketingot na socijalnite mediumi.

FAMILIJARNIOT BIZNIS NA KARTIE

Kartie e osnovan vo Pariz, vo 1847 go-dina, od Luis Fransoa Kartie, koj ja nasledil rabotilnicata od svojot majstor. Vo 1874 godina negoviot sin Alfred Kartie ja prezel admin-istracijata na kompani-jata, no za izgradbata na brendot “vinovnici” se negovite sinovi, Luj, Pjer i @ak.Luj ja zadràl odgovor-nosta za pariskiot ogra-nok, koj vo 1899 godina go prefrlil vo Ulicata na mirot, najpoznatata ulica za moden {oping vo Pariz. Toj e kreator

NAJSKAPOCENITE SVETSKI BRENDOVI CARTIER

na najpopularnite diza-jni na kompanijata, kako “misteriozniot ~asovnik”, modnite ra~ni ~asovnici i egzoti~nite orientalni dizajni art deko (Art Deco), vo koi se vbrojuva i kol-oritniot nakit “tuti fruti”. Vo 1907 godina, Kartie potpi{al dogovor so Ed-mond Jeger, koj se soglasil za ekskluzivna nabavka na mehanizmite za ~asovnic-ite na Kartie. So tekot na vremeto, kompanijata Kartie se razgranila vo London, Wujork i Sankt Peterburg i brzo sta-nala edna od najuspe{nite kompanii za ~asovnici vo svetot. Pretstavuvaweto na modelite “bewoar” (Baignoire) i “tortu” (Tortue) (dvata se proizveduvaat do dene{en den) se slu~ilo vo 1912 godina, a debito na modelot “tenk” (Tank)

sleduvalo vo 1917 godina. Modelot “tenk”, dizajniran od Luj Kartie, bil in-spiriran od novite voeni ma{ini na Zapadniot front. I ovaa proizvodna linija isto taka preìvea, po pove}e od trieset modi-fikacii koi bea napraveni dosega.Vo ranite 20-ti go-dini Kartie formiral podru`nica so Edvard Jeger za edinstveno proiz-vodstvo na mehanizmite za Kartie. Taka se rodila evropskata kompanija za ~asovnici, iako Kartie prodolìl so upotreba na mehanizmi napraveni od drugi golemi proizvoditeli. Pjer Kartie ja izgradil i grankata vo Wujork vo 1909 godina, koja vo 1917 godina e preselena na Pet-tata avenija (kade {to se nao|a do dene{en den), vo

�� Vistinskite vqubenici vo luksuznite proizvodi na Kartie sekoja godina redovno gi posetuvaat proda`nite izlo`bi koi se odrùvaat vo najgolemite centri na svetot, kade {to moàt da se kupat nakit i ~asovnici, kako od najnovite proizvodni linii, taka i od brendovite koi postojat pove}e od eden vek

PRIKAZNI OD WALL ST

Mo`no e da pos-toi vrska me|u Tviter (Twitter) i berzite e zaklu~okot koj

go donesoa analiti~arite od Univerzitetot Indijana vo SAD vrz osnova na istraùvaweto koe be{e napraveno vo pogled na korelacijata me|u javnoto raspoloènie na korisnic-

ite na mreàta i berzan-skoto dvièwe na indeksot Dau Xons (Dow Jones Indus-trial Average) kaj berzata vo Wujork.Istraùva~ite gi prou~uvaa porakite koi se objavuvaa na Tviter re~isi deset meseci so red vo tekot na 2008 godi-na, pri {to gi izdvojuvaa onie poraki vo koi lu|eto

PETAR [email protected]

�� Analiti~arite na socijalnata mreà Tviter utvrdile deka wujor{kiot berzanski indeks Dau Xons e vo korelacija so to~no edno dvièwe na raspoloènieto kaj korisnicite na mreàta

TWITTER MO@E D

� Tviter stanuva konkurencija na prorokot od Omaha, Voren Bafet

� MONIKA BELUÎ ukrasena so luksuzniot nakit na Kartie, vo pridru`ba na dene{niot direktor na kompanijata

SINONIM ZA FRANCUSKI LUKSUZ

19FEQTON 26.10.2010VTORNIK

“Kapital” zapo~na so serija napisi za toa kako nasta-nale i se razvivale najgolemite svetski brendovi-kompanii. Doznajte gi prika-znite za nivnite podemi i padovi, za toa koi se tajnite {to gi odrùvaat na vrvot na ska-lata na najpoznati i najomileni svetski brendovi so decenii

Neorenesansnata palata na Morton Frimen Plant (sin na èlezni~kiot tajkun Henri B. Plant). Kartie ja kupil pal-atata od Plantovi so razmena na dvoen |erdan so prirodni biseri proizveden

vo negovata kompanija, (koj vo toa vreme ~inel eden

milion dolari) i u{te 100 dolari vo ke{.Me|u drugite, timot na Kartie gi vbrojuval i ârls @ako, koj na Luj mu se pridruìl vo 1909 godina i ostanal so nego celiot ìvot, i @an Tusen, koj bil direktor na linijata za

nakit u{te od 1933 godina. Po smrtta na Pjer vo 1964 godina, @an-@ak Kartie (sinot na @ak), Klod Kartie (sinot na Luj) i Marion Klodel (}erkata na Pjer) - koi soodvetno rakovodele so filijalite vo London, Wu-jork i Pariz - go prodale

TREET

zboruvaa za nivnoto raspoloènie.Potoa, vakvite poraki ovie istraùva~i gi razdvojuvaa vo posebni kategorii bazirani na raspoloènieto koe go izrazuvaat istite. Po napravenite katego-rizacii bile sporedu-vani sli~nostite me|u oddelni raspoloènija so sli~nite dvièwa kaj berzanskiot indeks Dau Xons.Pravej}i go toa, ovie istraùva~i do{le do iznenaduva~ki fakt deka samo smireno-to raspoloènie se dvièlo paralelno so dvièweto na indeksot. Vakvoto mirno raspoloènie na ko-

risnicite na mreàta ovozmoùva da se predvidi dvièweto na berzanskiot indeks. “Koga korisnicite na Tviter se mirno raspoloèni, berzan-skiot indeks se dviì nagore. Koga vakvoto raspoloènie e smeneto, indeksot ima dvièwe nadolu”, se veli vo istraùvaweto od Uni-verzitetot vo Indijana.Sepak, spored mnogu ek-sperti, vakvite konstat-acii treba da se zemat so rezerva, bidej}i pos-tojat mnogu propusti vo samoto istraùvawe. Duri i samite sproveduva~i na istraùvaweto go pot-

vrdile toa. Prvata zabele{ka e {to ne se napravilo namaluvawe na obemot na istraùvani po-raki samo na nivo na edna dràva, iako vo periodot koga istoto e sproveduvano najgolemiot del od populacijata koj ja koristel ovaa mreà doa|a tokmu od SAD. Isto taka, ekspertite naveduvaat deka 2008 godina, koga e i prave-no ova istraùvawe, bila izborna godina, pa sosema e normalno istata silno da vlijae vrz dvièweto na ber-zanskite indeksi, kako i vrz raspoloènieto na lu|eto. Isto taka, ne se znae

dali i vo kolkava mera raspoloènieto na korisnicite na Tviter go reflektira raspoloènieto na ce-lokupnata javnost.Kone~no, najgole-mata zabele{ka na celata teorija od istraùvaweto e pra{aweto zo{to raspoloènieto na ko-risnicite na ovaa soci-jalna mreà voop{to bi vlijaelo vrz dvièweto na Dau Xons.“Moème da pretposta-vime ili da {peku-lirame deka javnosta koja momentalno ja koristi ovaa mreà se finansiski eksperti i e seriozno invol-virana vo sledeweto

na dvièweto na Dau Xons, pa duri toga{ bi moèle da konstati-rame deka sostojbata na nivnoto raspoloènie navistina vlijae vrz investiciskite odluki, a so toa i vrz vrednosta na akciite. No, i ovaa pretpostavka treba da se istraùva i da bide predmet na idni istraùvawa”, se veli vo samata studija.Finansiskite eksperti so razli~ni mislewa za celata ovaa studija.“Siguren sum deka ova voop{to ne e seriozna rabota i e prili~no somnitelno”, veli inves-titorot Pol Kedroski.No, zatoa, pak, za razli-ka od nego, Fil Perlman

prosto e voodu{even od ova istraùvawe.“Kvalitetno ja prou~iv mo`nosta za postoewe-to na nekakva vrska koja e navedena vo istraùvaweto. Istoto ovozmoùva po-tencijalna mo`nost za formirawe na ramka koja vo idnina bi se koristela za merewe, vo pribli`no realno vreme, na kolektivniot pazaren sentiment, za razlika od sega{nite popularni merki koi se koristat za ovie istraùvawa, a koi se optovareni so neraz-birlivi motivacii od strana na nivnite ko-risnici”, smeta Perlman.

�� Sakaj}i da ja podobri vlijatelnosta vo vrvnoto proizvodstvo na ~asovni-ci, Kartie osnova{e me|unaroden komitet vo 1991 godina za orga-nizirawe na Me|unarodna izlo`ba za horologi-ja. Ovaa izlo`ba vo @eneva stana tradiciona-lna godi{na sredba na site pro-fesion-alni proiz-voditeli na ~asovnici od celiot svet

biznisot.

NOVIOT KARTIEVo 1972 godina, grupa investitori predvodeni od Jozef Kanu ja kupile pariskata kompanija. Pre-tsedatelot na bordot, Rob-ert Hok, vo sorabotka so Alen Dominik Perin, gen-eralniot direktor, po~nale da gi pretstavuvaat novite proizvodi so reprezenta-tiven status i kvalitet kako toj od minatoto na Kartie. Vo 1974 i 1976 godina, soodvetno, Kartie London i Kartie Wujork bile kupeni i vrateni vo kriloto na

kompanijata. Vo 1979 godina interesite na podru`nicite bile kombinirani zaedno, kreiraj}i go Kartie Mond (Kartie svet), koj gi obed-inuva i kontrolira Kartie Pariz, London i Wujork. Po neo~ekuvanata smrt na Robert Hok taa godina, Jozef Kanu bil nazna~en za pretsedatel na bordot na Kartie Mond.Kartie se spoi zaedno vo 1981 godina. Slednata godina, Mi{elin Kanu ja prezede odgovornosta za dizajnot na nakitot i ja lansira{e nejzinata prva kolekcija “Nuvel òajeri” (Nouvelle Joaillerie). Vo 1984 godina, Alen Do-minik Perin ja osnova{e Fondacijata Kartie za sovremena umetnost, kako dokaz za negovata opre-delba bez odloùvawe da go donese Kartie vo 21-ot vek, soformirawe na aso-cijacija me|u sovremenite umetnici. Francuskoto Minister-

DA GI PREDVIDUVA DVI@EWATA NA BERZITE?!

stvo za kultura vo 1986 godina go nazna~i Alen Dominik Perin za glaven na Komisijata za biznis-pokrovitelstvo na umetnosta. Dve godini podocna, Kartie stekna mnozinsko u~estvo vo akciite na Piaèt (Piaget) i Bom i Mersie (Baume & Mercier). Prvata glavna izlo`ba na kolekcijata na Kartie, “Umetnosta na Kartie”, dostigna trium-falen uspeh vo muzejot Mal dvorec vo Pariz, koga be{e pretstavena vo 1990 godina.Sakaj}i da ja podo-bri vlijatelnosta vo vrvnoto proizvodstvo na ~asovnici, Alen Perin osnova{e me|unaroden komitet vo 1991 godina za organizirawe na Me|unarodna izlo`ba za horologija. Ovaa izlo`ba vo @ene-va stana tradicionalna godi{na sredba na site profesionalni proiz-voditeli na ~asovnici od celiot svet. Slednata godina, vtoroto izdanie na golemata izlo`ba “Umetnosta na Kartie” be{e pretstave-no pred publikata vo Sankt Peterburg, poto~no vo muzejot Ermita`. Vo 1993 godina be{e os-novana Vandom Lak{eri Grup (Vendome Luxury Group) kako ~ador-kompanija koja gi spoi Kartie, Alfred Danhil, Monblan, Pijaxo i dru-gi. Fondacijata Kartie se preseli vo Riv Go{ (leviot breg na Sena) i otvori novi kancelarii vo 1994 godina, a kancelariite se nao|aat vo umetni~ki dizajnira-nata arhitektura, delo na @an Novel. Sled-nata godina, glavnata izlo`ba na Kartie be{e odràna vo Azija. Vo godinite od noviot vek Kartie prodolùva so izlo`bi na koi boga-tite klienti moàt da gi kupat novite proiz-vodi koi se prodavaat kako odredeni kolekcii, no i na onlajn-pro-davnicata koja navis-tina e napravena so isklu~itelen dizajn. Vo utre{niot broj na “Kapital” pro~itajte za popularniot amerikans-ki brend za obleka, GAP

LUKSUZNIOT MOBILEN TELEFON OD KARTIEKako i na sekoja izlo`ba na francuskata kompani-ja za luksuz, i na minatogodi{nata vo Azija bea pretstaveni nevideni par~iwa luksuz. Eden takov predmet e i mobilniot telefon so “integriran” luksuzen ~asovnik. Pokraj izgledot, luksuzniot telefon gi ima i site novi tehnologii koi go pravat u{te poskap i povreden.

20 26.10.2010 VTORNIK RABOTA / MENAXMENT / MARKETING / PRODA@BA / SMETKOVODSTVO

SMETKOVODSTVO I REVIZIJAIzvor: Dnevnik

Objaveno: 22.10.2010-05.11.2010EL-TE inènering ima potreba od: Smetkovoditel CV, kratka biografija i fotografija ispratete na e-mail:[email protected] i [email protected], ili na adresa:ul.@elevo br.2/2-10 Skopje. Tel.022033453,2033473 i faks 2033-454 Kraen rok na dostavuvawe na dokumenti: 05.11.2010 god.

SMETKOVODSTVO I REVIZIJAIzvor: Dnevnik Objaveno: 18.10.2010-28.10.2010Dru{tvoto Pa{oski Tutunski Diler Skopje, objavuva oglas za: 1(eden) knigovoditel Rok na dostavuvawe na prijavite so pridru`nata dokumentacija e 8 dena od denot na objavu-vaweto na oglasot. Prijavite i pridru`nata dokumentacija treba da se dostavat po po{ta na slednata adresa: Advokat Boris No{pal ul.Qubqanska b.b. so napomena za oglas

MENAXMENT, UPRAVUVAWEIzvor: Vest

Objaveno: 22.10.2010Tineks-Mt ima potreba od popolnuvawe na slednive rabotni pozicii: -Grafi~ki dizajner (1 izvr{itel) Rok za prijavuvawe:31.10.2010 Zainteresiranite kandidati potrebno e da ispratat molba za priem, kratka biografija i zadolìtelno portfolio (vo PDF) na: email:[email protected] ili ul.Treta Makedonska Brigada b.b. 1000 Skopje -Menaxer na market (10-deset izvr{iteli) Rok za prijavu-vawe 27.10.2010 Zainteresiranite kandidati potrebno e da ispratat molba za priem, kratka biografija kako i kontakt telefon na: Ul.Treta Makedonska Brigada, b.b. 1000 Skopje ili na email: [email protected]

KOMERCIJA, PRODA@BA, DISTRIBUCIJAIzvor: VremeObjaveno: 22.10.2010Avon ima potreba od: Kreativen preveduva~ na tekstovi i slogani na na{ite pe~ateni materijali. Ispratete go va{eto CV so motivacisko pismo na angliski jazik, ne podocna od 5-ti noemvri 2010 na e-mail:[email protected]

KOMERCIJA, PRODA@BA, DISTRIBUCIJAIzvor: DnevnikObjaveno: 22.10.2010Centro Union ima potreba od: -komercijalen referent- 1 izvr{itel na opredeleno vreme(3 meseci) so mo`nost za prodolùvawe dokolku dvete strani pokaàt za toa spremnost. Konkursot trae 3 dena zaklu~no so 27.10.2010 Prijavite ispra}ajte gi na adresa: Ul.III Makedonska brigada br.74, Skopje ili elektronska po{ta: [email protected]

ZDRASTVO I NEGA, FARMACIJA, STOMATOLOGIJAIzvor: Ve~erObjaveno: 21.10.2010JZU Centar za javno zdravje Veles raspi{uva: Javen Konkurs za imenuvawe na direktor na JZU Centar za javno zdravje Veles kako rabotodaven organ Prijavite so potrebnata dokumentacija da se dostavuvaat do JZU Centar za javno zdravje Veles ul.„Lazo Osmakov” br.14 Veles, so naznaka „Za Komisija za sproveduvawe na postapka za imenuvawe na direktor, vo rok od 15 (petnaeset) dena, smetano od nared-niot den od denot na objavuvaweto.

ZDRASTVO I NEGA, FARMACIJA, STOMATOLOGIJAIzvor: Ve~erObjaveno: 21.10.2010-04.11.2010JZU „Centar za javno zdravje” [tip raspi{uva konkurs za imenuvawe na direktor na JZU „Centar za javno zdravje” [tip Rok za podnesuvawe na prijavite e 15 dena od denot na objavuvawe na konkursot vo dnevnite vesnici.Prijavite so potrebnata dokumentacija da se dostavat do JZU „Centar za javno zdravje” [tip, ul.Hristijan Karpo{ bb [tip so naznaka za konkursna komisija

Izbor na aktuelni oglasi

Izbor na aktuelni oglasi

Javete se na: 02/2551441 lok. 105 ili kontaktirajte ne na: e-mail: [email protected]

R � ABOTATENDERI �

REVIZORSKI I DRUGI FINANSISKI IZVEШTAI �

SOOPШT � ENIJAPO PROMOTIVNI CENI!

SAMO VO OBJAVETE GI VA[ITE OGLASI ЗА:

2126.10.2010VTORNIKOBUKI / MENAXMENT / IT / ME\UNARODNA TRGOVIJA

Sostavuvaweto na HACCP (AOKKT) tim vo sekoja kompanija e eden od klu~nite elementi za ispolnuvawe na ovoj sistem. Timot treba da bide multidisciplinaren i da vklu~uva razli~en personal (proizvodstvo, laboratorija, sanitacija, inèneri, lica odgovorni za kvalitet i dr). Poèlno e vo timot da ima i ~len od upravata, osobeno koga se re{ava za investicii neophodni za implementacija na ovoj sistem.

CELI NA OBUKATAU~esnicite vo obukata se zdobivaat so prakti~ni znaewa koi }e im ovozmoàt:

Da vovedat HACCP vo svoeto pretprijatie �Da go odrùvaat vovedeniot sistem �Da vr{at modifikacii na vovedeniot sistem �Da gi obu~at ostanatite vraboteni kako da go odrùvaat sistemot �Da bidat vnatre{na kontrola vo drugi pretprijatija. �

SODR@INA NA OBUKATASodrìnata e zasnovana vrz generalniot model na Vodi~ za pri-mena na sistemot za Analiza na Opasnosti i Kriti~ni Kontrolni To~ki (AOKKT), na Komisijata na Codex Alimentarius. Predavawata se prosledeni so prakti~ni ve`bi od strana na site u~esnici. Sekoj HACCP tim izrabotuva HACCP plan za svoeto pretprijatie, pri {to se diskutiraat razli~ni fazi od negovata izrabotka i od voveduvaweto na HACCP sistemot.VREMETRAEWE I MESTO NA ODR@UVAWE NA OBUKATA

3 - dnevna intenzivna obuka (09 - 16 ~asot) vo prostoriite na �Konsalting i trening centar KLU^, Ul. Mito Haxi-Vasilev Jasmin, 52-1/3 - Skopje..

02 / 3211 - [email protected] I TRENING CENTAR KLU^Va{iot klu~ za uspeh!

OBUKA ZA VOVEDUVAWE, ODR@UVAWE I MODIFIKACIJA NA HACCP SISTEM

ZO[TO OBUKA NA HACCP TIM?

OBUKA NA TEMA:

Konflikt i stres menaxmentOblast: Чove~ki resursiTermin: 29 - 30 Oktomvri 2010Vremetraewe : 12 ~asa

Veb link (internet stranica so pove}e detali): �http://www.tsl.mk/article/mk/stres-i-konflikt-menadzment/

Opis na obukata:Problemite i konfliktite se del od rabotnoto sekojdnev- �ie, pra{awe e dali sekoga{ se izbira idealniot na~in za re{avawe na istite. Doznajte kako da gi optimizirate ovie psiholo{ki procesi.

Pridobivki:Vrabotenite da steknat soodvetni ve{tini za spravuvawe �so konfliktnite situaciiDa nau~at da ja izberat soodvetnata strategija za �re{avawe na problemiteDa nau~at kako da go ostavat naporniot den zad sebe, �kako da se relaksiraat, kako da ja nadopolnat izgubenata energijaDa nau~at kako da gi vratat pozitivnite misli �

Triple S GroupAdresa: ul.Ruzveltova 19-2/2 �

Telefon: 3112048 �

Faks: 3112395 �E-mail: [email protected] �Web: www.TSL.mk �

KURS ZA OFFICE MANAGER (96 ÂSA)Kursot gi opfa}a slednite oblasti :Funkcija na sekretarot vo organizacijata; Koordinacija i organizacija na rabotata; Komunikaciski ve{tini; Rabotna i delovna etika; Osnovi na arhivskoto, administrativnoto i pravnoto rabotewe; Osnovi na komerirci-jalnoto i finansisko rabotewe; Delovna pismena komunikacija i kultura na govor; Delovna korespodencija na angliski jazik; Primena na informaciona tehnologija vo kancelariskoto rabotewe; Protokol i bonton vo sekretar-skata profesija.

Upisot e vo tek.Informacii sekoj raboten den od 09 – 20 ~asot.

Ruzveltova 6, 1000 Skopjetel/ faks 02/ 3213-409 02/ 3215-026

e-mail: [email protected]; [email protected] www.kds.com.mk

Po {esnaesetgodi{no iskustvo za obuka na profilot sekretar KDS go nudi Kursot za Offi ce Manager spored Programata koja gi sledi svetskite stan-dardi, a voedno prilagodena namakedonskite delovni i drugi subjekti.

Kursot e namenet za kandidati so SSS I VSS. Nastavata se realizira vo mali grupi od eksperti od dadenite oblasti sledena so soodveten raboten materijal

KOSMO Inovativen Centar

Obuka na tema ME\UNARODNA TRGOVIJA

Oblast: Know-how programaTermin: 29 Oktomvri 2010Vremetraewe : 110 ~asa (3 meseci)Veb link (internet stranica so pove}e detali): http://www.cosmoinnovate.com.mk/Megjunarodna%20trgovija-obuka.htmlOpis na obukataIzvoznite pazari se golem predizvik za makedonskite pretprijatija, no za nivno osvojuvawe potrebni se kompleksni poznavawa za celata izvozna procedura. Ciklusot seminari }e gi pokrie site aspekti na nadvore{no-trgovskoto rabotewe, uvozot i izvozot so koristewe na kombinacija od prezentacii, ve`bi i grupni diskusiiVo seminarite (modulite) se vklu~eni: izvozno-uvozna dokumentacija, eksportni regulativi, menaxment na rizik, EU-normi i standardizirawe, finansiski i proekt-menaxment, standardi i kontrola na kvalitetot, logistika, principi na me|unarodnata trgovija i partnerstvo.

KOSMO Inovativen CentarJane Sandanski 113, 1000 Skopje(02) 244 8077, 244 [email protected]

ALEKSANDRIJA EDUKATIVEN CENTAR

OBUKA NA TEMA COMPTIA SECURITY+

OBLAST: IT- KOMPJUTERSKI MRE@ITermin: vtora polovina na oktomvri 2010 �

Vremetraewe : 40 ~asa

Veb link (internet stranica so pove}e detali): http://www.alexandria.com.mk/ProfesionalniKursevi.aspOpis na obukata: Kako avtoriziran provajder na CompTIA® re{enija za obuka, Aleksandrija nudi kursevi koi{to vi gi razvivaat onie ve{tini koi{to vi se potrebni dokolku sakate da rabotite kako kompjuterski serviseri i profesion-alci za mreì vo bilo koe mesto. Nastavnata programa na CompTIA, e od golema pomo{ za site profesionalci koi {to sakaat da se sertificiraat preku CompTIA programata za testirawe. CompTIA Network+ za mre`ni profesionalci, opfa}a: bez-bedost na sistemi, mre`na infrastruktura, kriptografija, procenki i proverki.

DINAMIKA: dva pati nedelno po 4 {kolski ~asa vo ve~erni terminiVklu~eno vo cenata

Obuk � a vo laboratorija pod vodstvo na sertificiran instruktor (Instructor Led Training), Literatura koja po zavr{uvaweto na kursot ostanuva � vo sopstvenost na posetitelot, Edno besplatno testirawe na steknati znaewa po zavr{uvaweto �na kursot, Diploma za uspe{no zavr{en kurs so osvojuvawe na minimum �75% bodovi.

www.alexandria.com.mk

Aleksandrija Edukativen CentarAtinska 12, 1000 Skopje tel. (02) 307 3443,

e-mail: [email protected]

Na 12.11.2010 godina prezentacija na belgiskata kompanija „KOVANER„ vo Stopanskata komora na Makedonija

SOVREMEN ALAT NA IDNINATAStopanskata komora na Makedonija, vo sorabotka so makedonsko-belgiskata kompanija „Kovaner Balkan„ DOOEL, koja e del od belgiskata kompanija „KOVANER„ organizira prezentacija na ra~en alat so vrven kvalitet. Ovoj alat nao|a primena vo grade`ni{tvoto, drvnata industrija, obrabotkata na mermer i kamen i kaj zanaet~iskite raboti.

Prezentacijata, na koja{to }e bidat postaveni alatite i }e bide objasneta nivnata primena, }e se izvr{i pod mototo „Sovremen alat na idninata”. Predvidena e interaktivna razmena na iskustva i soznanija od primena na ra~niot alat.

Prezentacijata }e se odrì na 12.11.2010 godina, so po~etok vo 10:00 ~asot, vo Stopanska komora na Makedonija, sala 1 na 5-ti kat. Od 11– do 11.30 ~asot }e ima koktel-pauza, a potoa se predvideni bilateralni razgovori.

Stopanskata komora na Makedonija gi pokanuva site makedonski kompanii zainteresirani za u~estvo na prezentacijata da go prijavat svoeto u~estvo najdocna do 3.11. 2010 godina. Prijavniot list moè da se prezeme od veb-portalot na Stopanskata komora na Makedonija: www.mchamber.mk

KONTAKT:

Mirjana KocevaE-adresa: [email protected]:3244-035; Faks: 3244-088

EDNODNEVEN SEMINAR “ZGOLEMUVAWE NA KAPACITETITE

NA STRU^NITE LICA ZA BEZBEDNOST PRI RABOTA”

28 oktomvri 2010 godina 08:30-16:00 ~asot

Stopanska komora na Makedonija, sala 4 na 5-ti kat

So cel zgolemuvawe na kapacitetite na pretprijatijata za bezbednost i zdravje pri rabota, Stopanskata komora na Makedonija, vo sorabotka so Makedonskoto zdruènie za za{tita pri rabota (MZZPR) i IFC (Me|unarodna fi-nansiska korporacija) - ISTR (Programa za me|unarodni standardi i tehni~ki regulativi), vo periodot septemvri-dekemvri 2010 godina }e realiziraat stru~na tematska obuka za pove}e sektori.

NACRT-RASPORED:

Site zainteresirani u~esnici moàt da se prijavat najdocna do 26 oktomvri 2010 godina. Site u~esnici na obukata }e dobijat zbirka na materijali so vaè~ki zakonski propisi i va`ni dokumenti od oblasta na BZR vo Makedonija, bro{ura za ONYAY 18001, prezentacija za ONYAY 18001, a na krajot od obukata }e se steknat so sertifikat kako potvrda za u~estvo.Poop{irni informacii i prezemawe na prijavniot list na: www.mcnamber.mkKONTAKT:Len~e Zikova Anita Mitrevska tel: 02 32 44 054 tel: 02 32 44 057 faks: 02 32 44 088 faks: 02 32 44 088e-mail:[email protected] [email protected]

Bankarstvo i osiguruvawe �Informati~ko-komunikaciski tehnologii �Trgovija �Konsultantski uslugi �Ugostitelstvo i turizam �Soobra}aj �Administrativno rabotewe �

Datum Sektori

28 oktomvri 2010 god.

22 26.10.2010 VTORNIK OGLASI / MAGISTERSKI STUDII / PROTOKOL / EU

Promotivno predavawe za seminarot za Brzo ~itawe28.10.2010In Optimum MakedonijaObuka za protokol i etikecija na vozrasni28.10 - 28.11.10Akademija za protokol na MakedonijaGovorewe vo jasnost28.10 – 29.10.10CS GlobalMenaxirawe so menaxeri28.10.10

8 ~asaCDS – Centar za delovna sorabotkaKonflikt i stres menaxment29.10 -30.10.102 dena h 6 ~asaTriple S Learning

Upravuvawe so vremeto (Time Management) 29.10.10ESPProekt Menaxment strategii29.10 - 31.10.103 den (25 ~asa)

Kosmo Inovativen CentarU~ewe so pomo{ na Power reading30.10 - 31.10.10In Optimum MakedonijaOnline kursevi po angliski jazik non stopGo! EnglishMak

Podgotvitelni obuki za TOEFL/ GMAT/ GRE/ SATsekoj 1vi i 15ti6 sedmiciObrazoven Informativen CentarEmocionalna inteligencija na

rabotno mesto30.10 – 31.10.10CS GlobalPrezentaciski ve{tini30.10.10ESPKonferencija TEDxSkopje30.10.10TEDxSkopje

CompTIA A+30.10.2010Aleksandrija Edukativen CentarCompTIA Network+

30.10.2010Aleksandrija Edukativen CentarCompTIA Security+30.10.2010Aleksandrija Edukativen CentarKurs za kancelarisko rabotewe30.10.2010Aleksandrija Edukativen CentarFinansiska edukacija za kred-itni òngleriOktomvri 2010Sinergija +Nau~i i zbogati se!

Oktomvri 2010Sinergija PlusOsnovi na finansiska pismenostOktomvri 2010Sinergija Plus

Obuka za Eklekti~na psihologijavo tek400 ~asaTrinova MPM

Za pove}e informacii odete na www.no.net.mk

Vodi~ za neformalno obrazovanie- Aktuelni obuki

PRETPLATETE SE NA

Pove}e informacii na 02/ 2551441 ili [email protected]

DODADETE STIL NA VA[ETO @IVEEWE I RABOTEWE!LU\ETO NE VE PAMETAT PO VA[ITE PARI I OBRAZOVANIE, TUKU PO NAÎNOT NA KOJ GI UVA@UVATE I POÎTUVATE!BIDETE DEL OD OBUKATA PO PROTOKOL I ETIKECIJA

DELOVNA ETIKECIJA: Pravila na delovno odnesuvawe i interakcija.

MANIRI NA MASA - Odnesuvawe na masa i ve{tini za organizacija na zabavi i nastani.

MULTIKULTURNI MANIRI - Pravila na odnesuvawe vo drugi kulturi i religii.

DIPLOMATSKI PROTOKOL - Pravila vo diplomatijata i najformalnite situacii.

UMETNOST NA GOVOROT - Ve{tini koi }e Vi pomognat da bidete zapameteni kako najdobar i najharizmati~en govornik.

BONUS PREDAVAWA: Deloven izgled i {minka, Se za vinoto, Vo albanskiot dom, Protokolot vo MPC, Voen protokol, Tanc za sekoja prigoda, Neverbalen govor, Zamki vo makedonskiot jazik.

Spored nastavna programa i sertifikacija na {kolata za protokol od Va{ington.

Obukata po~nuva na 28 oktomvri i trae do 28 noemvri 2010 godina(sekoj ~etvrtok, petok, sabota i nedela)UPISOT E VO TEK! Mestata se ograni~eni!

NOVO! – KRATKI RABOTILNICI I SKRATENI OBUKI PO POTREBA I @ELBA NA KLIENTOT!!!

Akademijata za protokol obezbeduva i konsultantski uslugi od protokol, organizacija na sekakov vid na nastani, predavawa i prezentacii, obuka vo Va{ata firma za grupi ne pomali od 10 lica, i obuka eden-na eden.

AKADEMIJA ZA PROTOKOL NA MAKEDONIJA Mit. Teodosij Gologanov br54/1, Skopje+(389) 23290 380, 078 484 384 e-mail: [email protected] www.protocolacademy.com.mk

OBUKA ZA APLIKACIJA NA EU FONDOVIEU - otvoren pazar koj gi o~ekuva Va{ite proizvodi.

Sekojdnevno iljadnici proekti apliciraat za finansiska poddr{ka vo fondovite na EU.

Nekoi ja dobivaat, nekoi ne. Samo mal del od proektite se realiziraat i privlekuvaat povtorni investicii od donatorite.

Kako va{ata ideja da ja napravite uspe{en �i konkreten proekt?[to e RSM – rakovodewe so proekten ciklus �– cel i znaewe?Kako da podgotvite proekt koj }e gi zadovoli �EU standardite?Koj treba da ja poseti obukata? �

Proekt menaxeri i IT menaxeri, �menaxment konsultantiInèneri koi prevzemaat menaxerski obvrski, �vraboteni vo dràvna i op{tinska administracijaSite koi sakaat da apliciraat za dobivawe na sred- �stva od pretpristapnite fondovi na EU

Po~etok: 4 Noemvri 2010

Trener: Irena BojaxievaVremetraewe 16 [email protected] 02/ 24 61 477

STRUKTURA I @IVOTNI CIKLUSI NA ORGANIZACIJA – 6 sesii

ME\UNARODNA PROGRAMA ZA RAZVOJ NA LIDERSKI SPOSOBNOSTI I UPRAVUVAWE SO PROMENI

POÊTOK 27 Oktomvri 2010 godinaSesija I Kako se zapo~uva uspe{en biznis? / Kompanija vo Go – Go faza.Sesija II Od pretpriemni{tvo do profesionalen menaxment. / Kako da izleeme od osnova~kata zamka?Sesija III Znaci na organizacisko stareewe / Aristokratska kompanijaSesija IV Podmladuvawe na kompanija koja staree / Kako da ja definirate misjata?Sesija V [to e prvo: Strategija ili struktura? Dali va{ata kompanija e pravilno struktuirana?Sesija VI Kako da struktuira{ kompanija? Odgovornost.

Po~etok: 27 Oktomvri 2010 (sreda)Vreme: 13 – 18 ~asot

MODERATOR: PROF. DR. LEONID NAKOV(edinstven licenciran moderator za Adizes TOP Leadership Forum Program vo Makedonija)

[email protected] 02/ 24 61 477

2326.10.2010VTORNIKOBUKI / KONFERENCII

24 26.10.2010 VTORNIK OBUKI / KONFERENCII I SAEMI

Javete se na: 02/2551441 lok. 105 ili kontaktirajte ne na: e-mail: [email protected]

RABOTA �

TENDERI �

REVIZORSKI I DRUGI �

FINANSISKI IZVEШTAI

SOOPШTENIJA �

PO PROMOTIVNI CENI!

SAMO VO

OBJAVETE GI VA[ITE OGLASI ЗА:

Od 10 do 13.11.2010 godina vo Republika Bugarija

INTERFOOD & DRINK VO SOFIJA

Od 10 do 13 noemvri 2010 godina vo Sofija vo prostoriite na Inter Ekspo Centarot }e se odr`i saemskata manifestacija INTERFOOD & DRINK.

Vo nejziniot sklop }e ima posebni specijalizirani izlo`bi kako MESOMANIJA, SVETOT NA VINOTO, BULPEK, SALON NA VINOTO I HRANA I PIJALOCI.

Detalni informacii kako i prijavuvawe (vklu~itelno i formulari i uslovi za prijavuvawe) mo`e da se dobijat na oficijalnata veb strana na saemot

- http://www.iec.bg/ i vo Stopanskata komora na Make-donija.

KONTAKT LICE :Vasko Ristovski Tel: (02) 3244014 Faks:(02) 3244088Call Centar : (02) 15015 E-adresa: [email protected]

25FUN BUSINESS 26.10.2010VTORNIK

Anxelina Xoli, potresena od prikaznite na site ovie seme-jstva, celo vreme

se trudela za podobru-vawe na nivnata sostojba. Posebno na onie najza-grozenite. Taa vo po~etokot na april ima{e mo`nost da se sretne so begalcite vo Bosna i Hercegovina i na toj na~in privle~e golemo mediumsko vnimanie.Toa {to vetila toga{, sega go realizira. Nejzinite zborovi ne se samo obi~na floskula, tuku taa navistina se trudi da ja podobri situ-acijata vo koja se nao|aat ovie semejstva. Minatata nedela se sobrani okolu 3,3 milioni kuni za izgradba na domovi na 13 semejstva koi se nao|aat vo begalskata naselba vo Rogatica.“Ova se slu~i vedna{ po posetata na ambasadorkata na dobra volja na UNICEF, i smetam deka bez nejzina pomo{ ovoj proekt nema{e da stane realnost”, naglasu-vaat vo bosanskata Vlada.Vsu{nost, ovaa holivudska diva vedna{ po posetata na BiH go iskoristila svo-eto vlijanie i, se razbira, svoite prijatelski vrski vo Vladata na SAD za da gi nagovori politi~arite da oddelat od dràvnata blagajna okolu 350.000 evra kako donacija za napateniot narod vo BiH.

So pomo{ na amerikanskata Vlada, sredstvata }e odat za izgradba na 14 stanbeni edinici, od koi 13 }e bidat za ìveewe, a ednata za zaedni~ki aktivnosti, koi }e bidat osmisleni so pomo{ na centarot za so-cijalna rabota.Anxelina za vreme na svoeto druèwe so begalcite se voodu{evila od elbata na ovie lu|e, i pokraj te{kata sostojba, da im obezbedat podobra idnina na svoite deca. Bra~niot pat Xoli–Pit, impresionirani od ve-driot duh i gostoprimstvoto na ovie gra|ani, odlu~ile

da preno}at vo Gora`de, namesto vo luksuzen sara-evski hotel, a sopstvenikot na hotelot Behar go imenu-val apartmanot na tretiot kat Anxelina po negovata slavna gostinka.“Mi re~e deka ova e prv pat da sedi pokraj prozorec dodeka jade, a pritoa nikoj da ne & dodeva. Na menito ima{e ~aden biftek i supa, a za desert “panakota” (eden vid karamela)”, izjavil sop-stvenikot na hotelot, koj do krajot na svojot ivot }e go pameti preno}uvaweto na slavnata dvojka Branxelina vo negoviot hotel.

POKRIV NAD GLAVA ZA 13 SEMEJSTVA

HOLIVUDSKI INTERVENCII

� Dosledna na svoite zborovi

NASLEDSTVA

CELTA GI OPRAVDUVA SREDSTVATALilijan Betankur, naj-

bogatata èna vo Francija, podnese tu`ba protiv svo-

jata }erka, Fransoaz Mejers Betankur, obvinuvaj}i ja za zloupotreba. Ni{to novo vo nizata familijarni spo-rovi na Betankurovi, pre-nesuva Bi-Bi-Si. Advokatite na nasledni~kata na edna od najstarite kozmeti~ki kom-panii, Loreal, istaknaa deka obidot na Fransoaz Mejer da ja proglasi sopstvenata majka za mentalno nestabilna li~nost prerasnal vo “moralno nasil-stvo”. Bogatstvoto na Betankur e vo fokusot na nekolku sud-ski istragi. Ednata od niv se odnesuva na obvinuvawata za ilegalna donacija za vreme na pretsedatelskata kampawa na Nikola Sarkozi vo 2007 godina. Francuskata policija vo sep-temvri go prebarala glavniot {tab na politi~kata partija na Sarkozi poradi tvrdewata na porane{niot batler na 87-godi{nata nasledni~ka.Vo prvata polovina na ok-tomvri otu|enata }erka na Betankur probala po treti pat da ja odvede majka si na sud. Advokatite na ovaa bogata{ka vo soop{tenieto navele deka ovie novi povtoreni barawa ”prerasnale vo psiholo{ko nasilstvo”. Sepak, Mejers tvrdi deka nejzi-

Anxelina Xoli si go odràla zborot. So nejzina intervencija, Vladata na SAD donirala re~isi 350.000 evra za 13 semejstva od BiH da dobijat pokriv nad glava

��

K O M E R C I J A L E N O G L A S

Famili jarni intrigi i zapleti. Vistinska prikazna od filmskoto plat-no. Poznatata kozmeti~ka kompanija Loreal povtorno vo centarot na vnimanieto: pari, tu`bi i razni{ani odnosi majka-}erka

��

� Dali e navistina izmanipulirana?

nata majka bila izmanipulirana od strana na svoite bliski sorabotnici i deka taa e nesposobna samata da se griì za svoeto bogatsvo. Se smeta deka Lilijan Betankur, }erkata na osnova~ot na Loreal, mu dala okolu milijarda evra vo vid na podaroci na fotografot Fransoaz Mari Banier, vo period od dvaeset godini. Magazinot “Forbs” bogatstvoto na Betankur go procenuva na 14 milijardi evra.

FUN BUSINESS26 26.10.2010 VTORNIK


Dali francuskata kujna izleze od moda? Mal-kumina se tie koi {to moàt da mu odoleat na kroasanot, na bag-

etot, na guskinata pa{teta, na razli~nite vidovi sirewe... Me|utoa, s$ po~esto moàt da se slu{nat drug vid razmisluvawa od tipot deka ovaa kujna, koja do neodamna be{e vode~ka vo svetot, ve}e i ne e tolku vlijatelna. Za ova pra{awe diskutirale ~et-vorica gastroeksperti za vreme na odrùvaweto na eden od najzna~ajnite nastani vo London, Festivalot na restorani.Pred samiot po~etok na raspra-vata bile sluèni tipi~ni ang-liski jadewa za da moè da se napravi sporedba i lu|eto da moàt da se opredelat ~ija strana }e ja zazemat.Misleweto deka francuskata kujna si go kaàla svoeto, a pritoa aludira}i deka nema {to pove}e

da ponudi, go spodelile Rozi Bojkot, porane{en urednik na vesnikot ”Indipendent” i Xenet Strit Porter, kolumnistka vo “Dejli Mejl”. Od drugata stra-na, pak, im se sprotivstavile gastrokriti~arot Adrijan Entoni Gil i publicistot Xonatan Mids, koj inaku ìvee vo Bordo.Za Rozi Bojkot, francuskata kujna ìvee na stara slava. Taa ovaa kujna ja sporedila so skalite na Ajfelovata kula, koi se od korist samo za turistite. A Xenet Strit Porter e posebno razo~arana od dekorot vo fran-cuskite restorani. “Starata ideja za idili~en pariski pazar ve}e ne e nitu pribli`na do onaa o~ekuvanata”, obrazloìla Poter, a voedno se poàlila i na nedostigot od sveò ovo{je i zelen~uk vo francuskite super-marketi. Tie isto taka tvrdele deka francuskata kujna ne e vo trend, deka & nedostiga emocija,

a ona {to najmnogu im smeta e prezasitenosta so restorani koi se pod prosekot.Od druga strana, pak, Adrijan Entoni Gil i Xonatan Mids smetaat deka francuskata kujna moèbi ne naprednala vo golema mera, me|utoa, naglasuvaat deka nitu edna druga zemja ja nema zadolèno civilizacijata kolku {to toa go ima napraveno Fran-cija. “Dali pove}e bi sakale da ìveete vo Bordo ili, pak, vo Birmingem?“, ja pra{ale publikata, pritoa kritikuvaj}i go britanskiot kulinarski patriotizam.Dali e seto toa dovolno za da opstane francuskata kujna i vo 21 vek? Iako del od publikata po ovaa rasprava go promenila svo-eto mislewe, sepak, 54% smetaat deka i pokraj ovaa èstoka dis-kusija, francuskata kujna e daleku od toa da go izgubi epitetot na kulinarska kralica.

GASTRONOMIJA

�

KULINARSKA KRALICA�� Iako pretstavuva edna neprikosnovana kralica koja gi zadolì site

ostanati kujni vo svetot, spored gastrokriti~arite taa pove}e nema emocija, nameneta e za turistite, kako {to e Ajfelovata kula

Site lu|e imaat privrzoci na svoite klu~evi, a mnogu ~esto

imaat i mali svetilki na niv koi im pomagaat, na primer, pri otvoraweto na vratite vo temnica. Pove}eto od privrzocite ne se interesni, pa, zatoa, ako ve}e imate, naprave-te go toa so stil. Ako ste qubitel na starata fotografija i aparatite, imate odli~en spoj na ubavoto i korisnoto. Ovoj fotoaparat privrzok ima svetlo koe }e vi po-mogne podobro da se snajdete vo temnica. Se pritiska edno kop~e i vedna{ se pali “blicot”, odnosno svetloto, a pritoa ispu{ta zvuk kako da slikate. Svetloto se gasne so povtorno pritisnuvawe na kop~eto. Na ovoj na~in }e imate moderen i interesen privrzok.

GADGETSPRAKTI EN RETRO-PRIVRZOK

INTERNET-BIZNIS

GUGL ZARABOTUVA NA REKLAMITEGugl go zgolemil svojot profit

za 32% vo tretiot kvartal, {to na golemo gi nadminalo

o~ekuvawata na pazarot. Inter-netskiot gigant ostvaril profit od 2,1 milijardi dolari za tri mese-ci, za razlika od minatogodi{nite 1,6 milijardi dolari vo istiot period. Pogolemiot del od niv se blagodarenie na reklamite i oglasite na noviot operativen sistem Android za mobilnite telefoni. Vkupnite prihodi po-rasnale za 23% ili 7,29 mili-jardi dolari. Erik [mit, prviot ~ovek na Gugl, izjavil deka u{te

}e odat napred i }e se vpu{tat vo agresivni vloùvawa vo lu|e i proizvodi so cel da gi pottiknat inovaciite.Gugl tvrdi deka tretiot kvartal pokaàl deka 16% od lu|eto pove-}e “kliknuvaat” na reklamite koi gi nudat na svojata strana, pa zatoa i im naplatuvaat pove-}e na onie kompanii koi sakaat da se reklamiraat kaj niv. Op-erativnite tro{oci na Gugl vo tretiot kvartal bile 2,2 milijardi dolari, dodeka minatata godina vo istiot period bile 1,64 mili-jardi dolari.

� Francuskata kujna - te{ko da & se odolee ili izlezena od moda

REKORDI

EPL GI NADMINA I SVOITE OÊKUVAWA

Kompanijata Epl prijavila rekordna zarabotka od 4,31 milijardi dolari profit, a 20,34 milijardi dolari pri-

hodi za ~etvrtiot kvartal. Profitot na kompanijata se zgolemil za 41,3% od godi{niot period, a me|unarodnata proda`ba iznesuva 57% od prihodite na Epl za vreme na kvartalot. Seto toa e kako rezultat na namaluvaweto na cenata na postarata verzija na tele-fonot, so pretstavuvaweto na novata verzija na Ajfon (Iphone). Epl prodale 14,1 milion telefoni Ajfon za vreme na kvartalot, {to e za 91% pove}e od pred edna godina, kako i 4,19 milioni primeroci od Ajpad (Ipad) personalniot kompjuter, koj vo proda`ba se pojavi vo april godinava. “Iznenadeni sme i duri ne o~ekuvavme prihod od 20 milijar-di dolari i pove}e od 4 milijardi dolari od zarabotkite po danokot”, veli vo svojata izjava Stiv Xobs. “So ovaa proda`ba od 14,1 milioni gi pobedivme telefonite na RIM (RIM - Research In motion Ltd) koi proda-doa 12,1 milioni primeroci. Podgotvuvame u{te mnogu iznenaduvawa do krajot na ovaa kalendarska godina.” Xobs za prv pat po nekolku godini zboruva{e za rekordnata zarabotka na kompanijata, a se osmeli da zboruva i za dvata negovi najgolemi konkurenti RIM i Gugl. Naglasi deka ovoj rast na prihodite e zna~itelno vaèn za kompanijata, za nivnata idnina i razvoj.

27

SPORTSPORTSPORT 26.10.2010VTORNIK


Utrinava po~nuva novata sezona vo prvens t voto na NBA ligata, vo koja

spored najavite, no i trans-ferite napraveni vo tekot na letoto, se o~ekuva mnogu neizvesna borba za titu-lata.Aktuelniot {ampion, LA Lejkers, i ponatamu e fa-vorit na zapadnata konfer-encija i, se razbira, favor-it za odbrana na trofejot osvoen minatata godina. Se o~ekuva glavnite konkurenti vo svojata konferencija da gi ima vo timovite na Feniks Sans, Hjuston Rokets i Oklahoma Tander, iako eventualniot poraz na Lej-kers vo ova dru{tvo bi bil prosleden so golema doza na senzacija.Zatoa, pak, najgolemata opasnost za {ampionot doa|a od isto~nata konfer-encija, i toa od ekipata na Majami Hits, koja letovo go sostavi, spored imiwata na yvezdite, najzvu~niot tim vo ligata. Dvejn Vejd, Lebron Xejms i Kris Bo{ imaat i talent i znaewe za da dojdat do {ampionskiot prsten. Se dogovorija za platite - i trojcata se otkaàa od

edno malo bogatstvo za da igraat zaedno. Ostanuva da se vidi dali }e moàt da funkcioniraat vo ig-rata, bidej}i se raboti za ko{arkari koi {to se naviknati da tro{at golem broj topki.Glavniot konkurent na Majami }e bide Boston Seltiks, kade {to na iz-vonrednoto trio sostaveno od Kevin Garnet, Pol Pirs i Rej Alen im se priklu~i i [ekil O’Nil, po {to {ampionite od pred dve godini povtorno se vbroju-vaat me|u glavnite favori-ti. Problemot so ovoj tim e vo faktot deka glavnite ko{arkari odamna ja im-aat pominato 30-ta godina od ivotot. Inaku, na due-lot me|u Majami i Boston nema da se ~eka mnogu, bidej}i so nivniot duel }e se otvori novata sezona na NBA prvenstvoto.

SR\AN IVANOVI][email protected]

Duelite me|u PSV Ajndhoven i Feenord se voobi~aeno me|u naj-golemite derbija vo ho-

landskiot fudbalski {am-pionat. Pokraj Ajaks, ova se dvete najgolemi ekipi vo istorijata na ovaa zemja, so golem broj nacionalni i evropski tituli. Zatoa i posledniot rezultat od 10:0 vo korist na PSV e prosleden kako najgolema senzacija vo poslednoto kolo od fudbalska Evropa.Iako Feenord igra{e na gosti i vo pogolemiot del od me~ot nastapuva{e so deset igra~i, a PSV e vo odli~na forma i e lider na tabelata, sepak, ovoj poraz e pregolem i }e bide potrebno mnogu vreme za da se podzaboravi.“Ova navistina boli, porazot e premnogu golem. Ima{e silni emocii vo soblekuvalnata po natpre-varot”, izjavi trenerot na porazeniot tim, Mario Ben.

Do krajot na sezonata vo Formula 1 ostanaa u{te dve trki, a ne se pameti koga bila tolku interesna i

neizvesna borbata za titulata. êtvorica piloti ramnopravno konkuriraat za prvoto mesto, no, sepak, najmnogu pri~ini za radost ima [panecot Fernando Alonso, koj, kone~no, po pobe-data na patekata vo Jeongam, na inagurativnoto GP na Koreja ja prezede liderskata pozicija od Mark Veber.“Smetam deka ni{to osobeno ne se slu~i. S$ u{te treba mnogu da se napravi za da se dojde do titulata. So noviot sistem na boduvawe za pobeda se dobivaat 25 poeni i mnogu raboti moàt da se smenat vo narednite dve trki. Konkuren-cijata e mnogu silna. Veber i Fetel nemaa sre}a vo Koreja, no siguren sum deka }e bidat podgotveni za Brazil. Dojde do promeni na tabelata, po {to povtorno ~etvorica voza~i se vo igra za trofejot”, veli Fer-nando Alonso, koj se obiduva da dojde do tretata titula vo svojata kariera, a prva otkako

FORMULA 1

NBA

TITULATA MU SE NASMEVNUVA NA ALONSO?

e del od italijanskiot tim na Ferari.[panecot vo momentov ima 231 bod, 11 pove}e od Avstraliecot Mark Veber, 21 pove}e od Bri-tanecot Luis Hamilton, dodeka, pak, Germanecot Sebastijan Fetel zaostanuva za 25 boda. Sigurno deka narednata trka vo Sao Paolo vo Brazil bi moèla da donese daleku pojasna slika vo odnos na redosledot, po {to ekipite bez prekin se podgotvuvaat.“Nie rabotime odli~no. Bevme podgotveni za Koreja, a taka }e bide i vo Brazil. Mora da istaknam deka i konkurencijata e mnogu silna, po {to }e bide premnogu te{ko da se triumfira. Najbitno }e bide da se ostvari mesto na podiumot. Toa verojatno e najdobriot na~in da se dojde do uspeh na edno vakvo prvenstvo. Toa e klu~ot na {ampionatot”, dodava Alonso.Na konstruktorskata tabela solidno vodstvo ima timot na Red Bul, ~ii voza~i dosega imaat osvoeno 426 boda. 399 ima vtoro-plasiraniot tim na Meklaren, dodeka, pak, Ferari e tret so 374 boda i minimalni {ansi za pobeda vo ovaa konkurencija.

KOBI, LEBRON I DURANT VO BITKA ZA MVP?

Analizite vo Feenord doprva }e sleduvaat, a upra-vata na klubot }e ima polni race rabota so konso-lidiraweto na klubot koj godinava ima ostvareno samo dve pobedi i se nao|a vo dolniot del od ta-belata na holandskoto prvenstvo. Sepak, najte{ko }e bide da im se objasni katastrofalniot rezultat vo me~ot so lutiot rival na vernite naviva~i na timot od Roterdam, koi se nadaleku poznati po svojata posvetenost na klubot

Nie rabotime odli~no. Bevme podgotveni za Koreja, a taka }e bide i vo Brazil. Mora da istaknam deka i konkurencijata e mnogu silna, po {to }e bide premnogu te{ko da se triumfi-ra. Najbitno }e bide da se os-tvari mesto na podiumot. Toa e verojatno naj-dobriot na~in da se dojde do uspeh na edno vakvo prvenstvo. Toa e klu~ot na {ampionatot

Golem broj �kandidati za najvisokite odlikuvawa vo novata sezona na NBA ligata

PSV �Ajndhoven ja potvrdi odli~nata forma ovaa sezona

“Te{ko deka moème da si objasnime {to to~no se slu~i. Po crveniot karton i primeniot gol, ednos-tavno, site na terenot po~navme da igrame svoja sopstvena igra i toga{ dojde katastrofata”, veli desniot bek na Feenord, Tim de Kler.Ovoj debakl na Feenord mnogumina go sporedija so germanskoto bombardirawe na Roterdam vo Vtorata svetska vojna, koga najgole-miot del od gradot be{e sramnet so zemja.Analizite vo Feenord doprva }e sleduvaat, a upravata na klubot }e ima polni race rabota so kon-solidiraweto na klubot

koj godinava ima ostva-reno samo dve pobedi i se nao|a vo dolniot del od tabelata na holandskoto prvenstvo. Sepak, najte{ko }e bide da im se objasni katastrofalniot rezultat vo me~ot so lutiot rival na vernite naviva~i na timot od Roterdam, koi se nadaleku poznati po svo-jata posvetenost na klubot. Ednostavno, ekipata koja moè da se pofali deka e porane{en evropski prvak, kako i osvojuva~ na kupot na UEFA, a vo prvenstvoto na Holandija ima dojdeno do 14 tituli, ne smee da im priredi eden vakov debakl na svoite fanovi, od koj

te{ko deka }e moàt da najdat mir vo verbalnite sudiri so protivni~kite naviva~ki grupi.Prethodno, najlo{iot rezultat za Feenord be{e porazot od 8:2, doìvean od Ajaks vo 1983 godina, dodeka, pak, ova e ~etvrti slu~aj vo istorijata na PSV Ajndhoven negovite fudbaleri da postignat deset gola na eden me~.

FUDBAL

SR\AN IVANOVI] A F }

VTOROTO BOMBARDIRAWE NA ROTERDAM

4-ti pat vo klupskata

istorija, fudbalerite na PSV postignuvaat

po 10 gola

Klu~ot za �uspehot na Alonso e na sekoja trka da se najde na podiumot

TOP 100

Za site informacii i pra{awa okolu oglasuvaweto obratete se do marketing sektorot na e-mail: [email protected] tel: 02 2551 441lice za kontakt: Jasmina Savovska Tro{anovski

Kapital Media Group vo sorabotka so doma{ni analiti~ari i eksperti ja podgotvuva vtorata godi{na edicija KAPITAL 100.Po nekolkute uspe{ni edicii posveteni na bankite, izvoznicite, kompaniite, podgotvuvame nova edicija koja }e bide posvetena na liderite na makedonskata ekonomija.

Vo edicijata }e bidat vklu~eni pove}e rangirawa i analizi:� 100 najgolemi kompanii vo

Makedonija za 2009 � 100 najprofitabilni kompanii

vo Makedonija za 2009 � Koi se najgolemite rabotodava~i

vo Makedonija� Najgolemite problemi vo vremena

kriza i kako da se re{at� O~ekuvawa na najgolemite za 2011 godinaSite rangirawa }e bidat izraboteni vrz osnova na oficijalni i revidirani podatoci obezbzedeni od oficijalni institucii.

19. NOEMVRI, NOVA EDICIJA

Vo edicijata vo posebni tekstovi }e bidat analizirani nekolku sektori preku obrabotka i izjavi na najgolemite i najsupe{nite kompanii koi rabotat vo slednive sektori:� Energetika i nafta i nafteni derivati

� Crna i oboena metalurgija � Telekomunikacii � Grade`na industrija i grade`ni materijali

� Prehranbena industrija � Trgovija

Vo ramki na rangiraweto }e bidat vklu~eni u{te dve rangirawa:� TOP 100 najgolemi kom-

panii vo Adriatik re-gionot (rangirani spored vkupni prihodi ostvareni vo 2009) i

� TOP 100 najgolemi kompanii vo Central-na Evropa (rangirani spored vkupni pri-hodi ostvareni vo 2009).

KAPITAL 100 NAJGOLEMILiderite na makedonskata ekonomija

TOP 100

OVAA ESEN ^ITAJTE VOSPECIJALNI PRILOZI

ZA SITE INFORMACII JAVETE SE NA:TEL. 02 2551 441 LOK 102 LICE ZA KONTAKT: JASMINA SAVOVSKA TRO[ANOVSKIILI ISPRATETE E-MAIL NA: [email protected] KAPITAL MEDIA GROUP DOOP-FAH 503 1000 SKOPJETEL. 02 2551 441; FAKS. 02 2581 440

151 Kapital 26 10 2010

Documents

Transcript of 151 Kapital 26 10 2010