12. A terciarización da12. A terciarización daEconomía.Economía.

ISMAEL VIDE GONZÁLEZIES MARÍA SOLIÑOCANGAS (PONTEVEDRA)

O concepto

desector

terciario

Características:

1. Actividade económica que non produce bens mate- riais.

2. Ofrece servizos que a sociedade demanda.

3. Agrupa actividades diversas e heteroxéneas:- Turismo.- Comercio.- Transportes e comunicacións.- Lecer.- Finanzas.- Saúde.- Educación...

4. Os servizos poden ser:- Públicos: xéraos os Estado.- Privados: xéranos as empresas privadas.

O proceso de terciarización socioeconómica

ANOSECTOR

PRIMARIOSECTOR

SECUNDARIOSECTOR

TERCIARIO

1900 69,6 15,2 15,2

1940 51,9 24,1 24,0

1950 49,6 25,5 24,9

1960 41,7 31,8 26,5

1975 23,0 37,8 39,2

1985 17,6 31,5 51,0

1990 11,4 33,1 55,5

1995 9,0 31,9 61,1

2000 6,8 29,4 63,8

2005 5,3 28,5 66,2

2010 4,4 22,7 72,8

Poboación por sectores en %

Ca

us

as d

a te

rcia

riza

ció

n e

n E

sp

añ

a

1. Aumento da produtividade Agraria.

3. Proceso de urbanización.2. Progresiva industrialización.4. Aumento do consumo da poboación.

5. Incorporación da muller ao mundo laboral.

6. Creación do Estado autonó Mico e do benestar.

7. Incremento e desenvolve- mento do turismo. 8. Aumento do tempo de lecer.

9. Crecente competencia em- presarial.

10. Extensión do gusto pola Imaxe persoal.

11. Desenvolvemento das re- des de comunicación.

12. O sector terciario como refuxio laboral.

Clasificación do sector terciario

Servizos persoais

Servizos ás empresas

Servizos dedistribución

Servizosdireccionais

Cobren asnecesidades

básicas dapoboación

Prestanservizos ásempresas e

á banca

Realizan ostransportes eo intercambio

de bens einformación

Ofertanplanificación,

dirección,administración

e investigación.

Educación,administración, sani-dade, turismo, hosta-

lería, lecer

Finanzas,publicidade, asesoría,

márketing, banca

Transportes,comunicacións

e comercio

Actividades moiespecializadas para

empresas egobernos

Terciario dobenestar social

Terciario económico Terciario direccionalou cuaternario

O proceso de terciarización: fases.

1959-1975

Forte proceso de indus-trialización, que produce un descenso na econo-mía do sector primario eun ascenso dos sectoressecundario e terciario.

1975-1985

Parón económico provo-cado pola crise de 1973.Aínda así o s. Terciario foio que máis aumentou nestafase, concretándose nodesenvolvemento da sanida-de, educación e o turismo.

1985-2007

É unha etapa expansivacunha recesión entre 1992-96. Pero so secto-res seguiron a mesma tónica, aínda que dun xeito máis moderado

2008 en adiante

Etapa da crise financeiramundial. Os s. económicospresentan os seguintes va-lores: primario, 3,9 % da p.activa; secundario, 27,6; terciario, 68,5. Alto nº deparados: 4,2 mill. Na 1ª me-tade de 2011. O sector daconstrución é o máis afec-tado.

Distribución espacial do sector terciario en España

74,2

64,8

72,1

80,1

81,6

71,1

67,8

66

69,7

71,368,2

67

83,5

64,3

62,468,9

59,9

Valores superiores ao 70 % dapoboación ocupada

Porcentaxe de ocupadosno sector servizos duran-te o 1º trimestre de 2011,

por CC.AA.

Media autonómica: 72,08 %

Fonte: elaboración propia con datos da EPA,INE.

O concepto de comercio e mercado

1. O comercio.

É o intercambio de mer-cadorias entre un ven-dedor e un comprador.Ao efectuar a compra,o comprador convérte-

se en consumidor.

2. O mercado.

É o lugar no que se realizanos intercambios. Orixina-riamente as cidades tiñanedificios para este fin, porexemplo as lonxas ou os

mercados municipais.

3. O mercado.

É tamén o conxunto demecanismos reguladores,

que como a oferta e a demanda organizan

os intercambios.

Comercio exterior: a balanza de pagamentos

O comercio exterioré o intercambio co-mercial que se rea-liza con outros paí-ses.

Mídeo a Balanzade Pagamentos,que pode ser:

Balanza por conta corrente. Composta por:

1. Balanza Comercial.2. Balanza de Servizos.3. Balanza de Rendas.4. Balanza de Transferencias.

Balanza por conta do capital. Composta por:

A diferencia entre os investimentos do capital español noestranxeiro e os do capital estranxeiro en España.

Balanza por conta financeira. Composta por:

1. investimentos directos: accións, investimentos inmobilia- Rios...2. Investimentos en carteira: bonos, accións...3. Outros investimentos: préstamos, depósitos...4. Variación de reservas: sobre as reservas a disposición do Banco de España.

A balanza comercial

C o m e r c i o e x t e r i o r d e E s p a ñ a

2 0 0 2 - 0 8

T a x a d o v o l u m e e n c a d e a d o r e f e r e n c i a 2 0 0 0 = 1 0 0

2 0 0 2 2 0 0 3 2 0 0 4 2 0 0 5 2 0 0 6 2 0 0 7 2 0 0 8

0

2

4

6

8

1 0

1 2

- 2

- 4

I m p o r t a c i ó n s

E x p o r t a c i ó n s

A balanza comercial española presenta un déficit histórico, agás o ano 2007-08que presenta un cambio de tendencia debido á crise. Os produtos que máis im-portamos son os enerxéticos, materias primas, equipos de telecomunicación etéxtiles. Exportamos produtos alimenticios. O sector do calzado e dos xoguetesperde mercado internacional pola competencia chinesa. O noso principal socio comercial é a UE.

O comercio interior

N ú m e r o d e e s t a b l e c e m e n t o s c o m e r c i a i s m i n o r i s t a s

1 9 9 9 - 2 0 0 9

F o n t e : e l a b o r a c i ó n p r o p i a .

1 9 9 9 2 0 0 0 2 0 0 1 2 0 0 2 2 0 0 3 2 0 0 4 2 0 0 5 2 0 0 6 2 0 0 7 2 0 0 8 2 0 0 90

1 0 0

2 0 0

3 0 0

4 0 0

5 0 0

6 0 0

7 0 0

m i l e s

E s t a b l e c e m e n t o s

1. Crecemento 2. Factores da localización 3. As áreas comerciais

Medrou paulatinamente nosúltimos anos: representaarredor do 14% do PIB e

emprega ao 15% da poboa-ción activa española.

A localización depende deFactores:

a) Transportes. b) Comunicacións. C) Número de consumidores. d) Poder adquisitivo dos potenciais consumidores.

As áreas comerciais están de-terminadas pola conxunción

de varias características: víasde comunicación, grao de con-centración da poboación, po-der adquisitivo desta e o nú-mero de centros comerciais.En España concéntranse nacosta mediterrénea, Madrid

e Barcelona.

Circuitos de distribución tradicional.

1

Produtor

Produto

Intermediario

Almacenista

Representante

Comercial

Comerciante

Retallista

Cliente

Consumidor

2

Produtor

Produto

MaioristaConserveiroFabricante

Mercadocentral

Comerciante

Retallista

Consumidor

Restaurante

Novas formas de comercialización

1. Centros comerciais.Son agrupacións de tendasque xeralmente inclúen un

hipermercado.

2. Galerías comerciais.Concentración de tendas deroupa con algún bar ou ca-

fetería.

3. Hipermercados.Grandes superficies nas quepredominan a alimentación

e bebidas.

4. Grandes almacéns.Superficies que venden decase todo para o consumo

familiar.

5. Supermercados.Medianas superficies adica-das á venda de produtos de

alimentación.

6. Cadeas de desconto.Autoservizos que simplifican

a presentación e envolto-rios para afinar prezos.

7. Cooperativas de con- sumo.

Son asociacións de vendadirecta ao consumidor.

8. Franquías.Permiten a unha marca con-ceder a explotación e ven-da de productos a cambio

dunha porcentaxe.

9. Tendas outlet.Permiten vender xénero pro-cedente de stocks de fabri-

cantes ou distribuidores.

10. Comercio electrónico.É a compra e venda a travésde internet de produtos e ser-

vizos.

Consumo e consumismo

O crecementoO crecemento do comerciodo comercio

As novas for-As novas for-mas comerciaismas comerciais

Os estudos deOs estudos demercadotecniamercadotecnia

As ofertas eAs ofertas erebaixasrebaixas

A apertura deA apertura detendas tendas outletoutlet

As vendas porAs vendas porinternetinternet

Aumentan o consumo

Que pode levar ao

ConsumismoConsumismo

Que consiste en

Comprar produtos que non necesitamospero que podemos chegar a desexar

Influídos pola

PublicidadePublicidade

Combátese co Combátese co Consumoresponsable

Comercioxusto

Consumir só o necesario

Pretende prezosque impulseno desenvolve-mento dos paí-ses produtores