10 Te pergezuarit e pare me Xhennet

1- Ebu Bekr Sidiku

Ebu Bekr Sidiku (1)Falnderimi i takon vetm Allahut, paqja dhe bekimi i allahut qofshin mbi vuln e Profetve Muhamedin, familjen e tij t bekuar, shokt e tij besnik si dhe t gjith ata t cilt ndjekin rrugn e tij deri n ditn e Gjykimit.O Zoti yn Ty t takon falnderimi ashtu sikur sht merit pr Madhrin e pushtetit Tnd! Ty t takon falenderimi derisa t knaqesh, Ty t takon falenderimi edhe kur je i knaqur, dhe prsri Ty t takon falenderimi edhe pasi knaqesh.sht mirsi pr ne q t jemi pasues t Profetit t fundit, atij i cili u drgua mshir pr gjith njerzimin. sht mirsi pr ne t jemi n karvanin e ndjeksve t tij, t atyre t cilt e besuan dhe e pasuan at, q e respektuan dhe vlersuan shokt e tij.Vllezr dhe motra Allahu zgjodhi Muhamedin si Profetin e fundit, e bri at mik dhe t dashurin e Tij, dhe zgjodhi q ta pasonin dhe ta ndihmonin njerzit m t mir, zemrat m bujare, fytyrat m t shndritura dhe bsimtart m t fort e m t prkushtuar. T gjith ata t cilt e ndoqn, pasuan dhe ndihmuan Muhamedin q n ditt e para kan vendin dhe pozitn e tyre, t gjith kan grada dhe vlera, madje dashuria e tyre sht pjes e besimit ton, porse ja q sht urtsi e Allahu q ti dalloj disa nga disa t tjer dhe nga ata t cilt ka dalluar Allahu jan dhe Dhjet t prgzuarit me Xhenet.Takimet tona pikrisht do t jen me kta burra, me kta kolosa dhe yje ndriues, do t qndrojm me donjrin prej tyre, pr t marr nektarin e jets dhe veprs s tyre n mnyr q t shtojm dashurin pr ta por njkohsisht t msojm prej tyre.Prcillet nga Abdurrahman Bin Aufi se Profeti salallahu alejhi ue selem, ka thn: Dhjet vet jan n Xhenet: Ebu Bekri sht n Xhenet, Umeri sht n Xhenet, Uthmani sht n Xhenet, Aliu sht n Xhenet, Talha sht n Xhenet, Zubejr ibn ebi Auam sht n Xhenet, Abdurrahman bin Aufi sht n Xhenet, Sad ibn ebi Uekas sht n Xhenet, Seid bin Zejd sht n Xhenet dhe Ebu Ubejde ibnu Xherah sht n Xhenet.[1]Pra Profeti salallahu alejhi ue selem, veanrisht i ka prgzuar kta sahabe pr vendin rolin dhe kontributin q kan dhn ata pr kt fe. Ndaj mendoj se sht me interes t qndrojm me ta n disa takime, duke e lutur Allahun q t na bj prej atyre t cilt ecin n gjurmt e tyre dhe q do t bashkohen me tan Xhenetet e Tij t larta amin.Ebu Bekr SidikuHistoria dhe jetshkrimi i Ebu Bekrit dhe jo vetm i tij, sht i mbushur me msime dhe modele madhshtore, ato ushqejn shpirtrat, si dhe zhvillojn intuitn dhe t kuptuarit e ksaj feje.Po ata vrtet jan t till, ndaj dhe Allahu thot pr ta: Sa u prket besimtarve t par, prej muhaxhirvedhe ensarve, Allahu sht i knaqur me ata dhe me t gjith t tjert q i pasuan me vendosmri e prkushtim n besim;edhe ata jan t knaqur me At. Allahu pr ta ka prgatitur kopshte npr t cilat rrjedhin lumenj dhe ku do t jetojn prgjithmon. Kjo sht fitorja madhshtore![2]Ndrsa Profeti salallahu alejhi ue selem pr ta ka thn: Njerzit m t mir t umetit tim jan ata tek t cilt un u drgova.[3]Nga kta njerz pr t cilt bn fjal ajeti dhe hadithi sht dhe Ebu Bekri, i cili ishte nga t part q iu prgjigj ftess s Profetit Muhamed salallahu alejhi ue selem.Lindja dhe disa nga emrat e Ebu Bekrit:Ebu Bekri lindi dy vite e gjasht muaj pas ndodhis s Elefantit, emri i tij sht Abdullah ibn ebi Kuhafe (Uthman bin Amir) i cili takohet me profetin n prejardhe tek gjyshi i gjasht.1- sht quajtur Atik. Nga emrat t cilat ka marr Sidiku, Ebu Bekri sht dhe emri Atij (I liruar). Me kt emr Ebu Bekrin e ka quajtur Profeti salallahu alejhi ue selem, ai nj her i ka thn: Ti je i liruari i Allahut nga zjarri, ndaj dhe njerzit i thrrisnin n kt emr.[4]Ndrsa Aishja prcjell se njher Ebu Bekri hyri n shtpin e tyre dhe Profeti salallahu alejhi ue selem, i tha: Prgzohu se ti je i liruari i Allahut nga zjarri.[5]2- sht emrtuar Sidik (Besniku). Emr tjetr me t cilin Profeti salallahu alejhi ue selem, e emrtoi Ebu Bekrin ishte dhe Sidik, Enesi prcjell se njher Profeti salallahu alejhi ue selem, Ebu Bekri, Umeri dhe Uthmani ishin mbi malin e Uhudit dhe ai u drodh, n kt moment Profeti i ra me kmb dhe i tha: Qetsohu o Uhud, sepse mbi ty sht Profeti, besniku dhe dy dshmor.[6]Ebu Bekri mori emrtimin Besnik si shkak i besnikris q ai kishte ndaj asaj me t ciln e lajmront Profeti salallahu alejhi ue selem. Kur Profeti bri udhtimin e tij t famshm Isran dhe Miraxhin udhtimin nga Meka pr n faltoren e shenjt n Kuds e m pas u ngjit n qiellin e shtat dhe u kthye brenda nj nate, idhujtart filluan t talleshin e ta injoronin kt informacion, madje shkuan t habitur tek Ebu Bekri duke menduar se edhe ai do ta mohonte sikurse vepruan disa njerz t dobt. Kur shkuan ke ai, me shum qetsi dhe besim u tha: A vrtet e ka thn nj gj t till? Pasi mori prgjigje pozitive prej tyre iu drejtua: T vrtetn ka thn athere, Un i besoj atij at e cila sht edhe m larg ksaj, besoj n at q m prcjell prej Zotit t tij! Ndaj dhe ai u quajt Sidik.[7]Madje i gjith umeti sht bashkuar n mnyr unanime se Ebu Bekri sht i denj pr kt emr.3- Ai sht quajtur Sahib (Shok). Me kt emr at e ka quajtur dhe e ka prmendur Allahu n Kuran ku thot: Nse ju nuk e ndihmoni at (Muhamedin a.s.),Allahu tashm e ka ndihmuar ditn kur at e dbuan mohuesit vet t dytin, kur ishin n shpell e ai i thoshte shokut t vet (Ebu Bekrit): Mos u mrzit, se Allahu sht vrtet me ne! Ather, Allahu zbriti qetsin e Vet mbi t, e ndihmoi me nj ushtri t padukshme (engjjsh) dhe bri q fjala e mosbesimtarve t jet m e poshtruara, kurse fjala e Allahut t jet m e lartsuara. Vrtet, Allahu sht i Plotfuqishm dhe i Urt.[8]Dijetart kan shprehur n mnyr unanime se shok n kt ajet ka pr qllim Ebu Bekrin. Madje Enesi prcjell nga Ebu Bekri se ai ka thn: Kur isha i fshehur n shpell me Profetin salallahu alejhi ue selem gjat emigrimit, i thash: Nse ndonjri prej tyre do t ul shikimin posht me siguri q do t na shoj. Ai m tha: O Ebu Bekr! Po mendon ti pr dy veta i treti i t cilve sht Allahu?[9]4- sht emrtuar i shqetsuari (Euah). Kt emr Ebu Bekri e ka marr si shkak i friks dhe turpit q kishte ndaj Allahut dhe si shkak i mshirs q kishte pr njerzit, ndaj dhe me t drejt Profeti salallahu alejhi ue selem, ka thn: Njeriu m i mshirshm pr umetin tim sht Ebu Bekri, m i ashpri pr at q i takon Allahut sht Umeri, m i turpshmi sht Uthman ibn Affani, m miri n leximin e Kuranit sht Ubej ibn Kabi, m i miri njohjen e trashgimis sht Zejd ibn Thabiti, m i miri n njohjen e hallallit dhe haramit sht Muadh ibn Xhebeli, do popull ka besnikun e vet, e besniku i ktij umeti sht Ebu Ubejde ibn Xherrah.[10]Etika dhe sjellja e Ebu Bekrit para Islamit:Tiparet fizike, i ka pershkruar vajza e tij Aishja (radiallahu anha) ku thote: Ishte i bardh, i dobt, me pak qime n fytyr, mish t pakt n fytyr, me sy t futur pak brenda, me ball t dal pak prpara.Ebu Bekri n injoranc ka qn nga njerzit e shquar dhe t njohur n mesin e paris Mekase, madje ai ishte njri prej tyre, e njihte mir gjenealogjin e arabve, ishte i dashur pr ta, bujar dhe fisnik, madje ai gzonte shum cilsi t prbashkta me Profetin salallahu alejhi ue selem. Kurr nuk ka pir alkool n injoranc, kurr nuk i ka rn n sexhde ndonj idhulli, i respektonte fqinjt, i ndihmonte t varfrit i ruante lidhjet me fisin, saq Ibn Degine kur Ebu Bekri dshiroi t emigronte, nuk e lejoi dhe e mori n besn e tij duke i thn: nuk i takon nj njeriu si ti t przihet, ti kujdesesh pr nevojtarin, e ndihmon t dobtin, e respekton fqinjin dhe e ruan farefisin.Islami dhe peripecit e Ebu Bekr Sidikut:Ebu Bekri n kohn e injorancs pr shka t tregtis s tij kish kontaktuar me njerz t ndryshm dhe prej atyre q kishte takuar kishte dhe t till q e adhuronin Allahun n fen e pastrt, apo t krishter t cilt shpreheshin her pas here se ka ardhur koha q nga arabr t dal nj profet. Ndaj kur Profetit Muhamed iu zbulua shpallja, nga njerzve q ai ia tregoi kt ishte dhe Ebu Bekri, sepse ata ishin shok dhe miq para profetsis dhe Ebu Bekri gzonte vend dhe pozit ke Profeti salallahu alejhi ue selem. Kur Profeti e takoi Ebu Bekrin i tha: Un jam i drguar i Allahu dhe profet prej Tij, Allahu m ka drguar t proj mesazhin e Tij; ndaj un t ftoj n adhurimin e Allahut Zotit t vrtet-, Pasha Allahun ai sht Zoti i vrtet, t ftoj o Ebu Bekr n adhurimin e Allahut t vetm pa shok, t mos adhurosh knd tjetr ve Tij si dhe t m bindesh mua.[11]Dhe menjher e pa asnj hezitim Ebu Bekri besoi dhe i dha besn Profetit se do ta ndihmoj dhe vrtet ai e mbajti besn, ndaj dhe Profeti salallahu alejhi ue selem ka thn: Allahu m drgoi tek ju dhe ju that: gnjeve, ndrsa Ebu Bekri tha: ke thn t vrtetn, m mbshteti me veten dhe pasurin e tij, vall a do ta lini ju shokun tim? Kt e prsriti dy her.[12]Pra Ebu Bekr Sidiku ishte burri i par i cili e pranoi Islamin prej t lirve, u gzua pr t Profeti dhe ai ishte nj thesar i pashtershm pr thirrjen e Profetit. Menjher ai filloi misionin e tij dhe menjher i korri frytet e ksaj thirrje, q n ditt e para pranuan prej tij islamin nj sr kolosash t ksaj feje dhe prej t prgzuarve me Xhenet. Prej tij pranoi islamin Uthman bin Afani, Zubejr Bin Auami, Talha bin Ubejdilah, Sad bin Ebi Uekas, Uthman bin Medhun, Ebu Ubejde bin Xherrah, Abdurrahman bin auf, Ekrem bin Ebi Ekrem etj.Peripecit dhe mundimet e Ebu BekritEdhe Ebu Bekri nuk shptoi nga peripecit dhe mundimet, edhe ai sikur Profeti u mundua, u persekutua, i hodhn mbi shpin dhe mbi kok pluhur e dh, madje e qlluan pran Qabes me kpuc e shapka, e rrahn, e goditn dhe e torturuan, por ai qndroi i palkundur. Nj dit ai i krkoi me kmbngulje Profetit salallahu alejhi ue selem, q t dilnin n Qabe dhe ta deklaronin hapur Islamin dhe thirrjen e tyre dhe kshtu bn. Profeti qndronte i ulur n shkallt e Qabes ndrsa Ebu Bekri ligjronte duke i ftuar njerzit n Islam, t Adhuronin Allahun t vetm e t hiqnin dor nga adhurimi i idhujve. Porse idhujtart iu suln dhe filluan tu qllonin t dyve dhe Ebu Bekri u b mur pr t mbrojtur Profetin. Njerzit filluan ta qllonin me kpuc e me shapka aq sa ia prgjakn fytyrn dhe e lan t shtrir n tok pa ndjenja. Kur e morn kushurinjt dhe e uan n shtpi nuk i dallonin dot fytyrn, saq pr nj cast menduan se ai kishte vdekur, porse Allahu kishte shkruar q Ebu Bekri t vazhdonte n heroizmat e tij. Kur erdhi n vete, nna po prpiqej q ti jepte ushqim porse ai hezitonte dhe dhoshte: si sht Muhamedi, ka i ngjar Muhamedit, pasha Allahun nuk ha e as nuk pi derisa t di se ka ngjar me Muhamedin! Kshtu e mbajtn nga Krahu Umu Xhemile dhe nna e tij e cila n at koh ende nuk ishte br muslimane dhe shkuan n shtpin e Ekremit ku ishte strehuar dhe Profeti salallahu alejhi ue selem. Kur hyrn Brenda dhe Profeti e pa iu hodh e pushtoi dhe filloi ta puthte, pas tij filluan ta puthnin dhe muslimant e tjer. N kto moment Ebu Bekri filloi ta qetsonte Profetin se ai nuk kishte gj dhe m pas i tha: O i Drguar i Allahut kjo sht nna ime e cila sht e sjellshme me birin e saj dhe ti je i begatshm, ftoje at pr n adhurimin e Allahut dhe lute Allahun pr t ndoshta Allahu do ta shptoj at nga zjarri pr shkakun tnd. Profeti e ftoi n islam, iu lut Allahut pr t dhe ajo pranoi islamin (u b muslimane).Nj her Ali ibn ebi Talib hipi n minber dhe po i ligjronte njerzve dhe u tha: A e dini se cili sht njeriu m i guximshm? Ti je o Prijs i besimtarve, ia kthyen njerzit! sht e vrtet se nuk sht ndeshur dikush me mua, vetm se e kam shtrir pr tok, porse m i guximshmi sht Ebu Bekri. Nj her ne pregatitm nj ndenjse pr Profetin prab Qabes dhe tham: kush do t qndroj me Profetin q t mos i vrsulesh kush nga kurejsht? Pasha Allahun nuk iu afrua atij kushm vese Ebu Bekri qndronte me shpat t zhveshur mbi kokn e tij! Ky sht njeriu m i guximshm. Pastaj vazhdoi e tha: Nj her e pash Profetin q po e shtynin dhe po e mundonin kurejsht dhe nuk iu afrua askush tjetr ve Ebu Bekrit i cili her i shtynte e her kacafytej me ta e u thoshte: Mjer pr ju, vall po e vrisni kt njeri se thot Zoti im sht Allahu?! M pas Aliu ngriti xhyben e tij dhe filloi t qante derisa iu lag mjekra. M pas u drejtua nga njerzit e u tha: U krkoj pr hir t Allahut t m thoni: cili sht m i mir, besimtari nga familja e faraonit, apo Ebu Bekri? Njerzit heshtn dhe askush nuk foli. Aliu athere tha: Pasha Allahun, nj cast nga jeta e Ebu Bekrit sht m e mir dhe m me vler se e gjith jeta e besimtarit nga familja e faraonit. Sepse ky e fshehu besimin ndrsa Ebu BEkri e shfaqi at.[13]Shpenzimi q bnte Ebu Bekri pr t liruar skllevritNuk ka dyshim se thirrja Islame prhapej me shpejtsi dhe pr afro tre-katr vite islamin e pranuan njerz t shtresave t ndryshme t shoqris, nga ana tjetr edhe mundimi dhe persekutimi kurejsh u b edhe m i ashpr. Nj persekutim t madh prjetonin ata t cilt ishin t dobt dhe pa mbshtetje, sidomos skllevrit n mnyr q t ishin msim pr t tjert.Nj nga ata t cilt u munduan shum ishte dhe Bilali, robi i Umeje bin Halefit i cili kur mori vesh se ai ishte br musliman e torturoi, e la pa ngrn e pa pir, madje e nxorri n shkrettirn prvluese n pikun e nxehtsis, mbi gjoks i vendos nj gur t madh dhe i krkon t braktis fen islame, ndrsa Bilali me at pak fuqi dhe ndjenj q i kish mbetur shpreh fjaln m t rnd pr umejen, fjal e cila shkatrronte do ndrr pr ta: Ahadun ehad.Me t marr vesh Ebu Bekri pr kt ngjarje shkoi dhe filloi t bindte Umejen q tia shiste atij Bilalin dhe ai n vend t tij ti jepte nj skllav tjetr m t fuqiahm se ai, ndrsa n nj transmetim tjetr thuhet se e bleu at pr dyzet monedha ari. Pasi e bleu Bilalin ai e liroi n mnyr q ta adhuronte Allahun i lir, kshtu jetoi Bilali pjesn tjetr t jets s tij i lir dhe duke shoqruar Profetin Muhamed e duke qn muezini i tij.Porse Ebu Bekri nuk qndroi me kaq, porse ai vazhdoi ta praktikonte politikn e blerjes s skllevrve e m pas u jepte atyre lirin. Prej atyre q ka liruar ka qn Amir bin Fuhejra nga lufttart e Bedrit dhe Uhudit, liroi Umu Ubejs, Zenijren, Nehdijen dhe bijn e saj etj.Hixhreti i Ebu Bekrit me Profetin salallahu alejhi ue selemEbu Bekri n mejdanin e luftrave.N Tebuk Ebu Bekri dha sadaka t gjith pasurin dhe kur e pyeti Profeti se kishte ln pr shtpin e tij ai tha: Kam ln Allahun dhe t drguarin e tyre.Ebu Bekri 2Qndrimi i Ebu Bekrit pas vdekjes s ProfetitPas Haxhit t lamtumirs Profetit iu rndua gjendja dhe m n fund atij ju dha zgjedhja q t jetonte ose t shkonte n shoqrin e Mshiruesit, dhe Profeti zgjodhi at q gjendej ke Allahu i lartsuar, ndaj dhe m 12 t muajit Rabiul Euel ai ndrroi jet pikrisht n dhomn e vajzs s Ebu Bekrit dhe njeriut m t dashur ke Profeti, n dhomn e Aishes dhe i mbshtetur n kraharorin e saj.N kto situate t vshtira pr besimtart, u krijua nj tronditje e madhe aq sa disa e humbn toruan, Umeri thrriste me t madhe n ms t xhamis se Profeti nuk ka vdekur, dhe se ai do t kthehet prsri, Aliu shkoi dhe u mbyll n shtpin e tij me Fatimen ndrsa Uthmani nuk gjente fjal se t thoshte. Pra n kt moment u b nj kaos i vrtet.Shoku m i ngusht i Pejgamberit alejhi selam, Ebu Bekri, nuk ishte prezent n momentin kur i Drguari i Allahut salallahu alejhi ve selem ndrroi jet n shtpin e gruas s tij Ajshes, vajzs s Ebu Bekrit. Kur i erdhi lajmi pr vdekjen e Pejgamberit (alejhi selam), Ebu Bekri shpejtoi pr n shtpin e pikllimit. Hyri brenda n dhom e zbuloi fytyrn e bukur e t shndritshme t Profetit, m pas tha:Sa e bekuar ishte jeta jote dhe sa hyjnore sht vdekja jote,prshpriti Ebu Bekri duke ia puthur ballin shokut t tij t dashur dhe msuesit t tij, i cili tashm nuk ishte.Kur Ebu Bekri doli jasht dhe e shpalli lajmin pr vdekjen e t Drguarit salallahu alejhi ue selem, mosbesimi dhe trondtja i kaploi muslimant e Medines. Muhamedi salallahu alejhi ue selem ishte udhheqs, udhzues dhe transmetues i Shpalljes Hyjnore prmes s cilit ata u larguan nga idhujtaria dhe barbarizmi dhe u udhzuan n rrugn e Zotit. Si sht e mundshme q ai (alejhi selam) t vdes? Derisa edhe Umeri, nj prej m t fortve dhe m trimave nga shokt e Pejgamberit alejhi selam, nuk mundi t prmbahej dhe nxorri shpatn e tij duke u kanosur se do ta mbys do njeri i cili pohon se Pejgamberi alejhi selam ka vdekur. Ebu Bekri me butsi e largoi anash, filloi t ngjitet shkallve t xhamis dhe iu drejtua njerzve me fjalt:O njerz, me t vtet ata t cilt adhuruan Muhamedin (alejhi selam), ta dini! Muhamedi me t vrtet ka vdekur. Por, ata t cilt adhurojn Allahun, ta dini! Allahu sht Gjall dhe nuk vdes kurr.Dhe pastaj vazhoi duke lexuar ajetin nga Kurani:Muhamedi nuk sht tjetr vese i Drguar. Tashm vrtet shum t Druar kan kaluar para tij. N qoft se ai vdes apo vritet, ather a do t ktheheshit menjher prapa (si mosbesimtar)?3:144Pas dgjimit t ktyre fjalve, njerzit u qetsuan. U largua dshprimi prmes besimit dhe qetsis s tyre. Kaloi ky moment kritik aq sa Umeri pohoi se edhe pse e kishin msuar kt ajet iu duk sikur e dgjonin pr her t par at.Nga ana tjetr ishte srisht Ebu Bekri ai i cili i dha zgjidhje shqetsimit t rradhs se ku duhet ta varrosnin Profetin salallahu alejhi ue selem duke thn: Kam dgjuar Profetin t thot: Ne profett varrosemi atje ku vdesim. Kshtu q e varrosn pikrisht n dhomn e Aishes, atje ku dhe ai ndrroi jet.Zgjedhja e Ebu Bekrit si Halife.Pas vdekjes s Profetit shoqria muslimane ballafaqohej me nj problem serioz: zgjedhjen e udhheqsit. Pas nj diskutimi n mes t Sahabve, t cilt ishin mbledhur pr t zgjedhur nj udhheqs nga mesi i tyre, u b e qart se asnjri nuk ishte m i prshtatshm se Ebu Bekri pr t marr kt prgjegjsi. Madje Ebu Bekri fillimisht u tregua modest ai pasiq tregoi vlern dhe mirsin e ensarve tha: Jam i knaqur q t zgjidhni njrin prej ktyre dy burrave, jepjani besn cilit t doni dhe mori dorn e Umerit dhe t Ebu Ubejdes duke u br me dije ensarve se Profeti ka thn: Prijsat duhet t jen prej Kurejshve. Ndrsa Umeri radijallahu anhu mori fjaln dhe tha: O ju ensar, a mos valle harruat q Profeti salallahu alejhi ue selem urdhroi Ebu Bekrin tu printe njerzve n namaz, pra kujt i plqen t dal para Ebu Bekrit ensaret than: I kerkojm Allahut te na ruaje nga kjo[14]dhe vazhdoi t`i prkujtonte njerzit me mirsit e Ebu Bekrit derisa krkoi prej tij q t`i zgjaste dorn dhe ia dha besn, m pas ia dhan besn muhaxhirt pastaj edhe ensart, duke qen t bindur pr prparsin q kishte Ebu Bekri pr tu br halife dhe u mjaftoi perkujtimi i Umerit per kete.Por cilt ishin disa parashenja dhe shkaqe q uan sahabet t vendosnin si Halife Ebu Bekrin?T gjithedim se kur Pejgamberi alejhi selam u smur pr vdekjeeurdhroi tua fal njerzve namazin. N kt ka argument se Pejgamberi alejhi selam ua bri me dije njerzve dshirnetij pr t qnEbuBekri udheheqs pas tij. Kt argument e prdori dhe Umeri n zgjedhjen e Ebu Bekrit.Buhariu dhe Muslimi transmetojn nga Xhabir Bin Mutim se nj grua i kshte ardhur Pejgamberit, alejhi selam dheekishte urdhruar qe (pas nj koh) t kthehet prap tek Pejgamberi. Gruaja tha: M trego far t bj nse nuk t gjej ty? Me kt sikurekishte pr qllim vdekjenePejgamberit, alejhi selam. Tha: Nse nuk m gjen mua ather shko tekEbuBekri.N kt po ashtu ka argument se Pejgamberi alejhi selamefavorizoi at ndaj t gjith sahabve. Pastaj Pejgamberi alejhi selam u fal duke qenEbuBekri imam i tij dhe muslimanve.Kur Pejgamberi Alejhi selam vdiq, Umeri u ngrit me shpate n dor dhe krcnonte me vdekje do ke qe thote se Pejgamberi alejhi selam ka vdekur. Pas pak erdhiEbuBekri dhe pasi qe pa se Pejgamberi alejhi selam kishte vdekur i tha Umerit: Hesht! Umeri nuk heshte.EbuBekri filloi te flase ndersa njerzit e braktisen Umerin dhe iu drejtuanEbuBekrit. Ne kete poashtu ka argument seEbuBekri ishte me meritori prej sahabeve dhe ishte me i respektuari ne mesinetyre sikurse q ka argument te fuqishem pr vendosmrineetij ne fatkeqsi dhe kohra t liga.Punt q ndrmori Ebu Bekri (radiallahu anhu)Ebu Bekri (radijallahu anhu) realizoi qllime t mdha, arriti fitore madhshtore dhe ditt e tij ishin t mbushura me mirsi, megjithse ato dit nuk zgjatn m shum se dy vjet e tre muaj. Prej punve m t rndsishme ishin: Nxjerrja e ushtris s Usameh bin Zejd ne betejen qe kishte caktuar Profeti salallahu alejhi ue selem pak para vdekjes se tij, luftimi i dezertorve, grumbullimi i Kuranit n nj mushaf (liber) t vetm, lirimet e tokave t reja.1. Ushtria e udhhequr nga Usameh bin Zejd.Profeti salallahu alajhi ue selem) kishte prgatitur nj ushtri pak para vdekjes s tij dhe kishte caktuar si komandant t saj Usameh bin Zejdin. Kjo ushtri e cila prmbante njerzit m t mdhenj dhe m t zgjedhur t sahabve do t ecte drejt rrethinave t Shamit, por kjo ushtri nuk arriti te dilte nga Medineja pr shkak t smundjes s Profetit salallahu alejhi ue selem. Qndroi kjo ushtri n gatishmri derisa vdiq Profeti salallahu alejhi ue selem dhe mori halifatin Ebu Bekri. Pas vdekjes s Profetit salallahu alejhi ue selem shum fise arabe dezertuan nga islami, prandaj duke u nisur nga kjo, Usama dhe shum prj sahabve e pane t prshtatshme q kjo ushtri t mos dilte derisa t stabilizohej situata. Mirpo Ebu Bekri e refuzoi kt gj dhe urdhroi pr nxjerrjen e saj duke thn: Nuk m takon t filloj me dika tjetr para zbatimit t urdhrit t Profetit salallahu alejhi ue selem.Doli Usame me ushtrin e tij drejt tokave t Shamit, luftoi fisin Kudaah q kishin dezertuar dhe e ashprsoi luftn ndaj tyre derisa i shpartalloi ata dhe u debuan n periferi t Mutes. Pasiq kreu detyrn e tij me sukses t plot u kthye shndosh e mir brenda 40 netsh.2. Dezertuesit nga islami (ata qe braktisen fene)Ata q dezertuan nga islami mund t`i ndajm ne tre grupe: Grupi i par: Ata q u kthyen n adhurimin e idhujve. Grupi i dyt: Ata q ndoqn profett e rrejshm. Grupi i tret: Ata q refuzuan dhe mohuan dhnien e Zekatit duke thn se zekati ishte pr sa koh q Profeti salallahu alejhi ue selem)ishte gjall.Grupi i tret drguan nj delegacion n Medine pr t dialoguar me sahabt.Shum prej sahabve polemizuan me Ebu Bekrin n kt shtje (ne luftimin e kesaj kategorie), midis ktyre sahabve ishte Umeri radiallahu anhu, Ebu Ubejde, Salimi robi i Ebu Hudhejfes, etj. Megjithate Ebu Bekri (radiallahu anhu) e refuzoi kt gj dhe kmbnguli n vendimin e tij duke thn fjaln e tij t njohur dhe madhshtore: Uallahi sikur ata t refuzonin dhnien e nj litari q ia jepnin Profetit salallahu alejhi ue selem do t`i luftoja pr kt. Umeri i tha Ebu Bekrit: Si do t`i luftosh ata, kur Profeti salallahu alejhi ue selem ka thn: Jam urdhruar q t`i luftoj njerzit derisa t thon La ilahe il lallah, e kush e thot kt e ka t siguruar veten e tij dhe pasurin e tij, vecse me t drejtn e islamit, ndrsa llogaria e tij sht tek Allahu. Ebu Bekri tha : Uallahi do ta luftoj cdoknd q ndan mes namazit dhe zekatit, sepse me t vrtet zekati sht obligimi i pasuris. Uallahi sikur ta refuzojn dhnien e nj keci t vetm do t`i luftoja pr t.[15]Kshtu, pra ishte mendimi i Ebu Bekrit se islami sht i trsishm dhe nuk mund t coptohet ashtu q t lihet nj pjes prej tij dhe t zbatohet nj pjes tjetr. Zekati sht ligji m i rndsishm dhe kryesor n sistemin ekonomik islam, sht kusht prej kushteve t fes dhe dhenia e zekatit sht ibadet. Mendimi i sahabve t tjer ishte q n kt rast t silleshin me butsi dhe me t mire me ate kategori, Umeri tha: O zvendsi i Profetit! Sillu urt e but me njerzit. Ebu Bekri (radiallahu anhu) iu prgjigj duke i thn: Shpresoja n ndihmn tnde kurse ti m vjen i prulur dhe i nnshtruar?! A ishe i fort dhe i ashpr n injoranc kurse tregohesh frikacak n islam?! sht ndrprer shpallja dhe sht plotsuar feja, a mos pret q t paksohet dika prej fes duke qen un gjall? A nuk ka thn Profeti salallahu alejhi ue selem: Vese me t drejtn e islamit dhe prej t drejts se islamit sht falja e namazit dhe dhnia e zekatit. Uallahi sikur t gjith njerzit t m ln ne balte un do t`i luftoja ata me veten time.[16]Enes bin Maliku tha: Sahabet nuk donin t`i luftonin ata q frenuan dhnien e zekatit sepse i konsideronin musliman, ateher Ebu Bekri mori shpatn dhe doli i vetm. Kur pan kt, sahabet nuk kishin zgjidhje tjetr vecse ta pasonin.Ibn Mesudi ka thn: Nuk e plqyem dika t tille fillimisht por m pas e lavdruam pr kt iniciativ.Ebu Bekr bin Ajash ka thn: E kam degjuar Ebu Husajnin duke thene: Nuk ka lindur pas profeteve njeri m i mir se Ebu Bekri i cili luajti rolin si t ishte nj profet nga profett ather kur luftoi dezertort.[17]Ebu Bekri (radiallahu anhu) nxorri nj mesazh t prgjithshm drejtuar dezertoreve n t gjith ant e gadishullit Arabik dhe para se t niste ushtrit n nj vend drgonte njerz atje q t`i lexonin atij populli kt mesazh, ashtu q tu jepte mundsi t ktheheshin tek e vrteta, si dhe t hiqte nga vetja obligimin e komunikimit q kishte para se t fillonte lufta.[18]Si rezultat i ksaj ndodhn prleshje dhe beteja mes ushtrive muslimane dhe rebeleve dezertor, ku ushtart musliman dhan maksimumin e tyre dhe shpenzuan gjith forcat q kishin pr zhdukjen e fitores s dezertorve, gj e cila u arrit brenda nj viti.3. Tubimi i Kuranit ne nje mus-haf (liber) te vetem.Ky mendim ishte i Umerit (radiallahu anhu) si transmeton Buhariu nga Zejd bin Thabiti i cili tha: M thrriti Ebu Bekri (radijallahu anhu) pas lufts s Jemames dhe kur shkova, gjeta Umerin aty. Ebu Bekri me tha: Umeri erdhi tek un dhe m tha se n luftn e Jemames u vran shum prej hafizave, lexuesve t Kuranit. Kam frik se nqs vazhdon vrasja e hafizave n beteja t tjera do t humbasim shum pjes prej Kuranit dhe e shoh t prshtatshme t urdhrosh pr grumbullimin e Kuranit. dhe vazhdoi t m bindte derisa Allahu ma hapi zemren per ta pranuar dhe rash dakort me mendimin e Umerit. Pastaj e urdhroi Zejdin q t grumbullonte Kuranin, i cili i mblodhi t gjitha gjrat n t cilat ishte shkruar Kurani si psh: lkur bagtish, deg hurme, levozhg pemsh, gur t rrafsht, si dhe nga memoria e vet sahabve.4. Clirimet e rejaPasi u forcua pushteti i Ebu Bekrit dhe u zhduk fitneja e dezertorve, Ebu Bekri vendosi q t realizonte nj qllim madhshtor: T lartsonte fjaln La ilahe il-lallah Muhamedun Rasulullah n vise te reja. Ishte koha e prshtatshme pr prhapjen e thirrjes Islame dhe pr lirimin e tokave t reja jasht gadishullit Arabik. Kto lirime kishin dy fronte kryesore: at t persve dhe at t bizantinve.Fronti i par, ai i persve n lindje.Pasiq kreu luftn me dezertort, Halid bin Uelijdi u caktua nga Ebu Bekri n krye t ushtris pr t luftuar perst t cilt refuzuan t futeshin n Islam. Beteja e par q u zhvillua midis dy ushtrive ishte n Kadhimeh ku u mundn perst, u vra komandanti i tyre dhe muslimant morn plaka t shumta lufte. Vazhduan fitoret e njpasnjshme t muslimanve n nj sr betejash q u zhvilluan derisa nn sundimin e muslimanve u futn shumica e tokave n perndim t lumit Eufrat dhe si qendr e tyre u caktua qyteti Hajrah. N muajin Sefer t vitit 13 h, Ebu Bekri urdhroi Halidin q t drejtohej me nj pjes t ushtris drejt Shamit pr t`i ardhur n ndihm ushtris muslimane atje q po ndeshej me bizantint.Fronti i dyt, ai i bizantve n veri.Ebu Bekri drejtoi nj ushtri drejt rrethinave t Shamit, ku n krye t saj vendosi Halid bin Seid bin As i cili kur hasi n forcat bizantine i drgoi nj letr Ebu Bekrit n t ciln i krkonte ndihm dhe mbshtetje. Menjher Ebu Bekri (radiallahu anhu) prgatiti katr ushtri pr t`i ardhur n ndihm: N krye t ushtris s par caktoi Amru bin el As t cilin e drejtoi pr n Palestin, n krye t ushtris s dyt caktoi Sherahbil bin Haseneh t cilin e drejtoi pr n Jordani, n krye t ushtris s tret caktoi Jezid bin Ebi Sufjan t cilin e drejtoi pr n Belka, n krye t ushtris s katrt caktoi Ebu Ubejde bin Xherrah t cilin e drejtoi pr n Hims (qytet n Siri). Ushtrit muslimane arritn n rrethinat e Shamit dhe n Palestin n fillim t vitit 13 h. N fillim kishte duele t shumta mes muslimanve dhe bizantve t cilat u pasuan me disa beteja t mdha, prej tyre prmendim:a) Beteja e Axhnadinit, viti 13 H.Pas disa prleshjesh mes dy ushtrive mbreti bizantin Herakliu prgatiti nj ushtri t madhe pr t luftuar muslimant. Ushtria muslimane krkoi ndihm prej Ebu Bekrit (radiallahu anhu) i cili urdhroi Halid bin Uelidin q t drejtohej nga Iraku pr n Sham. Halid bin Uelidi kaprceu shkrettirn me nj shpejtsi t papar ndonjher n histori pr t`i ardhur n ndihm ushtris muslimane. Pasi q mori komandn e ushtris dhe e rregulloi at n nj mnyr t prsosur, u bashkua me Amru bin el As i cili po prballej me ushtrin e madhe bizantine n vendin e quajtur Axhnadin n Palestin. Pasi q u takuan dy ushtrit dhe u zhvillua nj luft e ashpr, kjo betej mbaroi me humbjen e bizantinve dhe fitoren e bujshme t muslimanve.b) Beteja e Meraxhus-Sufr, viti 13 H.Kjo betej u zhvillua n jug t Damaskut, me forcat bizantine t cilat kishin ardhur nga qyteti i Himsit n Veri pr tu ndeshur me muslimant n Jug. Kjo ushtri e drguar nga Herakliu prbhej nga ushtart m t fort dhe m t ashpr bizantin dhe kishte si detyr pr t ndihmuar sundimtarin e Damaskut, qytet ky q mbahej i rrethuar nga muslimant. Halid bin Uelidi dhe Ebu Ubejdeh t cilt drejtonin ushtrin muslimane e pan t domosdoshme t`i dilnin prpara kesaj ushtrie dhe t prballeshin me t, ushtri e cila numronte m shum se dhjete mij ushtar. Kur Halid bin Uelidi e pa numrin e madh t bizantinve e rregulloi ushtrin me t njjtn mnyr q prdori n Axhnadin. Kjo betej ndodhi n vendin e quajtur Meraxhus-Sufr, beteje e cila prfundoi si ajo e para, me fitoren e muslimanve dhe vrasjen e shumics s bizantve.Smundja e Ebu Bekrit dhe vdekja e tijShkaku i smundjes s Ebu Bekrit ishte larja e tij n nj dit t ftoht, ku e zuri nje grip i rnd. Qndroi 15 dit i smur, nuk dilte fare as pr namaz dhe kishte urdhruar Umer bin el Hatabin q tu printe njerzve n namaz. E vizitonin sahabt vazhdimisht n shtpin e tij dhe Uthmani (radiallahu anhu) ishte ai q i qndroi tek koka n mnyr t pandrprer. Smundja erdhi duke u prkeqsuar derisa vdiq natn e mart t dats 21 Xhumadel Ahirah t vitit 13 H ne nj moshe t njjt me at t Profetit salallahu alejhi ue selem, 63 vjecare, duke zgjatur halifati i tij 2 vjet, 3 muaj e 10 dit. La si porosi q ta lante gruaja e tij Esma bint Amijs dhe u qefinos n dy copa ose n tre te tilla. Umeri (radiallahu anhu) ia fali namazin e xhenazes dhe u varros n krah t shokut te tij, Profetit (alejhi selam), ia vendosn kokn e tij paralel me supin e Profetit salallahu alejhi ue selem duke qen kshtu shoku i pandar i Profetit salallahu alejhi ue selem, si n jet ashtu dhe n vdekje, Zoti e mshiroft dhe qoft i knaqur prej tij.

[1]Ebu Daudi, Tirmidhiu, Nesai, Ibnu Maxhah dhe Ahmedi.[2]Sure Teube: 100.[3]Muslimi.[4]Ibn Hibani hadithi sht i sakt.[5]Tirmidhiu e ka saktsuar Albani.[6]Buhari.[7]Hakimi i cili e ka saktsuar dhe e ka mbshtetur Dhehebiu.[8]Sure Teube: 40.[9]Buhariu.[10]Ahmed, Tirmidhiu, Ibnu Maxhah, Nesai. Hadithi sht i mir saktsoi Ahmed Shakir, Albani dhe Shuajb Arnauti.[11]Bidaje ue Nihaje imam Dhehebi.[12]Buhari.[13]Bidaje ue Nihaje: 3/271.[14]Transmeton Ahmedi ne Musnedin e tij 2/133.[15]Transmeton Buhariu nr 7284 dhe Muslimi nr 20.[16]Marre nga libri Tarihul islami fq 68, Mahmud Shakir.[17]Keto tre ethere jane marre nga libri Mearixhul Kabul 3/1333, hafidh[18]Teksti i ketij mesazhi gjendet ne librin el Bidajeh uen-nihajeh.

2- Umer bin Hatab

Falnderimi i takon vetm Allahut, paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi vuln e Profetve, Muhamedin (alejhi salatu ue selam), familjen e tij t nderuar, shokt e tij besnik dhe t gjith ata t cilt ndjekin rrugn e tij deri n ditn e gjykimit.Sot do t flasim pr nj tjetr prijs t besimtarve, madje t parin i cili u emrtua me kt emr. Do t flasim pr t dytin n listn e t prgzuarve me Xhenet, pr njrin nga kolost e muslimanve, prej t cilit u friksuan t bardht e t verdht, t kuqt e t zinjt. Sot do t flasim pr Umer bin Hatabin, Allahu qoft i knaqur me t.Prcillet nga Abdurrahman bin Aufi se Profeti Muhamed (salallahu alejhi ue selem), ka thn: Dhjet vet jan n Xhenet: Ebu Bekri sht n Xhenet, Umeri sht n Xhenet, Uthmani sht n Xhenet, Aliu sht n Xhenet, Talhai sht n Xhenet, Zubejr ibn Auami sht n Xhenet, Abdurrahman bin Aufi sht n Xhenet, Sad ibn ebi Uekasi sht n Xhenet, Seid bin Zejdi sht n Xhenet dhe Ebu Ubejde ibn Xherahu sht n Xhenet.[1]Edhe Umeri ka nj histori t pasur, plot msime dhe dobi. N t besimtari gjen personalitetin e fort, njeriun e nnshtruar, thjeshtsin e nevojshme dhe mbi t gjitha, besimin dhe bindjen e jashtzakonshme.Emri dhe pseudonimet e tijAi quhet Umer bin Hatab, Ibn Nufejl, Ibn Abdul uza Kureshij, bashkohet me Profetin (salallahu alejhi ue selem) te Kab bin Lueji. Prejardhja e tij takohet me Profetin (salallahu alejhi ue selem) te gjyshi i shtat, Kab bin Luej.Epiteti i tij ka qn Ebu Hafs, ndrsa pseudonimi i tij ka qn Faruk (Dallues), sepse kur ai shfaqi Islamin n Mek, Allahu me t dalloi dhe ndau besimin nga jobesimi (mohimi).Lindja dhe dika rreth familjes s tijUmeri, Allahu qoft i knaqur me t, ka lindur trembdhjet vite pas Ngjarjes s Elefantit, pra trembdhjet vjet pas lindjes s Profetit (salallahu alejhi ue selem). Ka qn i bardh, i przier n t kuqe, me faqe, hund dhe sy t bukur. Kishte duar dhe kmb t mdha dhe njkohsisht ishte i gjat dhe i bshm.Umeri ka pasur disa gra n kohn e injorancs dhe pas Islamit, por ndr m t spikaturat sht martesa q ai ka br me Umu Kulthumin, vajzn e Aliut dhe Fatimes, Allahu qoft i knaqur me ta.Umeri ka pasur gjithsej trembdhjet fmij, prej tyre Hafsa, e cila ka qn bashkshortja e Profetit (salallahu alejhi ue selem), Fatimja, Abdullahu etj.Jeta e tij gjat injorancsUmeri kaloi n injoranc thuajse gjysmn e jets s tij. Ai jetonte sikurse t gjith moshatart e tij, me prjashtim t nj virtyti: dinte t shkruante e t lexonte dhe t tillt n at koh kan qen shum pak n krahasim me numrin e popullsis.Ka br nj jet vrtet t vshtir, madje me vshtirsit sht hasur q kur ishte i vogl. Babai e kishte ngarkuar t ruante devet npr kullota dhe Umeri ishte privuar nga jeta e luksit dhe knaqsive.M pas ai u mor me tregti dhe shtegtoi me karvane, gj e cila e ktheu at nj ndr pasanikt e Meks dhe njkohsisht zuri vend dhe pozit n shoqrin Mekase t asaj kohe. Umeri jetoi n injoranc, aq sa mundi t njoh mir realitetin e saj, ndaj dhe sht regjistruar prej tij shprehja e njohur: Islami do t humb fije-fije, nse rriten n Islam njerz t cilt nuk e njohin injorancn.Ai pajtonte dhe shuante grindjet te kurejsht, kur ata luftonin me njri-tjetrin dhe n t njjtn koh ishte ambasador i kurejshve kur hapnin luft me t tjert.Islami dhe hixhreti i tijUmeri (radijallahu anhu) ishte i fort, autoritar, i pashm, me personalitet dhe sillej shum keq me muslimant. Thot Seid bin Zejd (djali i xhaxhait t Umerit): Uallahi, Umeri sht ai i cili m ka lidhur pr shkak se kisha pranuar Islamin. Pra, kshtu vepronte Umeri q t largonte muslimant nga feja e tyre, por ashprsia e tij e jashtme fshihte pas saj mshir dhe butsi.Rrezja e par q hyri n zemrn e Umerit, ishte ditn kur ai pa grat kurejshe, t cilat braktisnin vendin e tyre pr t shkuar n nj vend t largt, si shkak i mundimeve q prjetonin prej tij dhe idhujtarve. Kjo sken ia theu zemrn, filloi ta vriste ndrgjegja, aq sa disave prej tyre ua shpalosi keqardhjen q ndiente pr kt.Um Abdullah bint Hanteme thot: Kur po udhtonin gjat shprnguljes pr n Habeshe, erdhi Umeri dhe qndroi para meje; m para prjetonin prej tij krcnime, mundime e tortura. Ai m pa dhe m tha: A po shkoni o Um Abdullah? I thash: Po, do t shkojm n tokn e Allahut! Ju na munduat dhe na torturuat, ndaj ne do t largohemi derisa Allahu t na jap rrugzgjidhje. Umeri i tha: Allahu qoft me ju! Pash tek ai nj dhembsuri dhe butsi, t ciln nuk e kam vrejtur kurr m par. Kur erdhi Amir bin Rrabia, bashkshorti im, i cili kishte shkuar t kryente nevojat e tij, ia tregova kt ngjarje. M duket se po shpreson Islamin e Umerit. ma ktheu ai. Po. i thash. Ai ma preu shkurt e m tha: Kur t pranoj Islamin gomari i Hatabit, athere ka pr ta pranuar edhe Umeri.Dhe vrtet, shum pak koh pas ksaj ngjarjeje Umeri pranoi Islamin, por sigurisht edhe pr shkak t lutjes q bnte Profeti (salallahu alejhi ue selem): O Allahu im, ndihmoje Islamin me njrin prej ktyre t dyve, i cili sht m i dashur pr Ty: me Umer bin Hatabin ose me Ebu Xhehl bin Hishamin. Dhe m i dashuri pr Allahun e Lartsuar ka qen Umeri.[2]Pr Islamin e Umerit kan ardhur edhe transmetime t tjera, megjithse duhet pohuar se ngjarja e msiprme ndoshta sht dhe shkaku m i fort dhe real pr Islamin e Umerit.N nj version tjetr qndron se ai nj dit, doli i ngjeshur me shpat t mpreht, pr ta realizuar vrasjen e Profetit (salallahu alejhi ue selem). Gjat rrugs e takon Nuajm bin Abdullah el Adevijun, i cili e pyet: Ku je nisur, o Umer? Ai prgjigjet: Dshiroj ta mbys Muhamedin. Ky i thot: Si do t mbrohesh nga familjet Benu Hashim dhe Benu Zehra, nse e mbyt Muhamedin? Umeri i tha: Kshtu mund t flassh vetm nse e ke pranuar fen e re dhe ke braktisur at t vjetrn n t ciln ke lindur. Ather njeriu i tha: Mir pra, po a dshiron, o Umer, t t them dika q ende nuk e di? Do t ishe i befasuar! Motra jote dhe dhndri yt e kan ndrruar fen dhe e kan braktisur fen s cils i takon ti. Umeri u trondit shum dhe niset n shtpin e tyre. Kur arrijn, aty hasin Habab bin el Eretin. N dor e mbante nj faqe t Kuranit ku shkruante Ta-ha. Kt sure ia kndonte ktyre t dyve. Hababi shpesh vinte tek kta pr tju knduar Kuran. Kur dgjoi zrin e Umerit, u fsheh thell n shtpi, ndrsa Fatimja motra e Umerit fshehu faqen e Kuranit. Kur hyri Umeri tek ata, tha: far jan ato fjal q i dgjova kur arrita ktu? Ata u prgjigjn: Asgj, ne t dy bisedonim me njri-tjetrin. Ai tha: A mos, vall ju dy e keni ndrruar fen? Dhndri tha: O Umer, si mendon, nse e vrteta sht n ann e asaj feje tjetr, e jo n at tndn? Umeri iu vrsul dhe e goditi fuqishm. Motra e tij ndrhyri dhe e shkputi nga burri i saj, kurse ai i dha nj t shtyr me dor n faqe dhe e prgjaku, ajo e hidhruar, i drejtohet: O Umer, nse feja tjetr sht e drejt, dhe e jotja e gabuar, ather dshmoj se nuk ka Zot tjetr prve Allahut dhe dshmoj se Muhamedi sht Pejgamber i Allahut.Kur e pa Umeri se far i bri motrs, s cils i rridhte gjaku nga plaga n fytyr, i erdhi shum keq dhe u pendua. Pastaj ua kurseu jetn e tha: Ma jepni at flet ta lexoj! Motra i tha: Ti je i papastr, e kt nuk e marrin n dor njerzit e papastr, shko e pastrohu e pastaj merre Kuranin. Kur e bri kt, e mori fletn dhe lexoi: N emr t Allahut, t Gjithmshirshmit, Mshirplotit! dhe tha: Sa emra t bukur e t pastr! dhe vazhdoi t lexoj Ta-ha, derisa erdhi tek ajeti: Vrtet, vetm Un jam Allahu, nuk ka Zot tjetr pos Meje, pra vetm Mua m adhuro dhe fale namazin, q t m kesh gjithnj ndrmend![3]Umeri u ndal dhe tha: Sa ligjrim i mrekullueshm, nuk ka fjal m t bukura se kto! M drgoni te Muhamedi!Kur Hababi i dgjoi fjalt e Umerit, i doli para dhe i tha: Prgzohu, o Umer, un do t dshiroja q lutja, t ciln Profeti e tha t enjten n mbrmje: O Allahu im, ndihmoje Islamin dhe bje t famshm at me Umer bin Hatabin ose me Ebu Xhehl bin Hishamin! n shtpi n pjesn e ult t Safas, t dedikohet ty.Umeri mori shpatn, e ngjeshi n brez dhe u nis n shtpin e Ekremit, ku gjendej dhe Muhammedi (a.s.). Trokiti n der. Nga shtpia prgjoi nj njeri, e pa Umerin t ngjeshur me shpat, u kthye brenda dhe e njoftoi Muhamedin (a.s.) pr kt. T pranishmit n shtpi u shqetsuan. Hamza pyeti: keni? Than: Umeri! E, far nse sht Umeri? Hapjani dern! Nse ka ardhur me qllim t mir, do ta presim mir, e nse ka ardhur me qllim t keq, do ta mbysim me shpatn e tij. N shtpi ishte Resulullahu (a.s.) duke pranuar Shpalljen nga Allahu xh.sh. Pastaj kur doli, e hasi Umerin n dhom. Ia mori pelerinn dhe shpatn, pastaj e prqafoi dhe i tha: O Umer, a je i prgatitur q Allahu t t shptoj nga mjerimi n t cilin gjendesh? O Allahu im! Ky sht Umer bin Hatabi! O Allahu im! Ndihmoje dhe bje t njohur Islamin me Umer bin Hatabin! Umeri tha: Dshmoj se nuk ka Zot tjetr pos Allahut dhe dshmoj se ti je Pejgamber i Allahut!Umeri pranoi Islamin, kurse t pranishmit filluan t kndojn tekbire, sa q edhe mushrikt i dgjuan n mesxhid.Umer bin Hatabi e pranoi Islamin n muajin Dhulhixhe t vitit t gjasht t pejgamberllkut, vetm tri dit pas Islamit t Hamzs, ndrkoh q athere ishte vetm njzet e shtat vje.Transmeton Muxhahidi nga Ibn Abasi, i cili thot: E kam pyetur Umer bin Hatabin si e ka fituar pseudoniminEl-Faruk? Ai tha: Hamza pranoi Islamin tri dit para meje. Pastaj m tregoi se si e kishte pranuar Islamin, e n fund m tha: Pikrisht, kur pranova Islamin pyeta: O Resulullah! A jemi n ann e drejt, qofshim gjall apo t vdekur? M tha: Po, pasha Krijuesin tim, ju jeni n ann e drejt, qofshi gjall apo t vdekur. Umeri tha: E prse ather jemi duke u fshehur? Pasha Krijuesin, i Cili ta drgoi t Vrtetn, do t dalim s bashku me ty. Pastaj dolm jasht. Hamza para tij, un pas tij, e ai mes nesh sikurse n rreshta. Hym n mesxhid. I shikova kurejshitt dhe Hamzn. I kishte kapluar pikllimi sikurse kurr m par. Resulullahu (a.s.) m quajtiEl-Faruk.[4]Ibni Mesudi, radijallahu anhu, ka thn: Kurr nuk kemi mundur t falemi t qet n Kabe, gjersa Umeri e pranoi Islamin.[5]Transmetohet nga Suhejb Er-Rumiju se ka thn: Kur Umeri pranoi Islamin, Islami u forcua dhe ne filluam t ulemi n hallk rreth Kabes. U ngritm q publikisht ta bjm tavafin rreth Kabes dhe n kalim e sipr takoheshim me ata t cilt na brtisnin, e edhe ne u prgjigjeshim ashtu si meritonin.[6]Transmetohet nga Abdullah bin Mesudi: Kemi qen t ndihmuar dhe t forcuar q kur Umeri pranoi Islamin.Ndrsa n lidhje me emigrimin e tij dhe mnyrn se si e ka kryer at ka disa rrfime, njri prej tyre sht ai t ciln Umeri e ka treguar vet, ku ai dhe dy sahab t tjer caktuan n mnyr t fsheht vendin se ku do t takoheshin n dalje t Meks dhe kohn kur do t takoheshin. Nse dikush prej tyre vonohej, t tjert duhet t shkonin e t iknin fshehurazi n mnyr q t mos e kuptonin kurejsht se ata po emigronin dhe kshtu do t mund ti ndalonin. Dhe ashtu bn: Umeri dhe Ajashi u gjendn n vendin e caktuar pikrisht ashtu sikur dhe e kishin ln dhe e kuptuan se shoku i tyre ishte kapur dhe penguar nga kurejsht, ndaj dhe u nisn pr n Medin. Por qndron edhe versuoni tjetr, se n momentin kur ai vendosi t emigroj, shkoi n Kabe, e ngjeshi shpatn n brez dhe kur takoi idhujtart brtiti me t madhe duke thn: Dijeni se un nesr do t emigroj, kush dshiron ta lr gruan t ve, fmijt jetim dhe nnn n zi, le t m takoj n filan vend. Por kur mori rrugn, askush nuk i doli pr tu prballur, kshtu q ishte i vetmi i cili emigroi duke e br publik emigrimin e tij.Umeri n Medin dhe konntributi i tij n tUmeri ishte nj nga figurat kryesore n shoqrin islame. At gjithmon do ta shihje prkrah Profetit, salallahu alejhi ue selem, madje ai ishte nj ndr konsulentt kryesor pr t pas Ebu Bekrit.Umeri mori pjes n t gjith luftrat q ndrmori Profeti, salallahu alejhi ue selem, madje kontributi i tij nuk ishte i kufizuar vetm n ann trupore, por ai kontribuoi edhe ekonomikisht n ndihm t lufts dhe thirrjes islame.Madje Umeri n shum nga mendimet e tij ka patur nj prputhje t vrtet me vendimet e Allahut dhe se Allahu shpeshher ka zbritur ajete t cilat kan prkrahur konsultat dhe opinionin e Umerit. Nga kto mund t przgjidhnim aprovomin q Allahu i bri Umerit n lidhje me mbulesn. Umeri nj dit i tha Profetit: O i Drguar i Allahut, n shtpin tnde hyn njerz t ndryshm, t mir e t kqinj, prse nuk v perde mes grave tua dhe burrave t huaj? dhe nuk zgjati shum kur Allahu urdhroi pr mbulesn.Qndrimi i Umerit n lidhje me lnien e namazit t xhenazes pr munafikun. Umeri i tha Profetit, alejhi selatu ue selam, kur dshiroi ti fal namazin e xhenazes kryemunafikut, Abdullah bin Ubejit: Si mund tia falsh atij namazin, ndrkoh q ai ka br kt e at dhe filloi ti prmendte Profetit bmat e Abdullah bin Ubejit, por Profeti pasi buzqeshi i tha: Allahu m la t zgjedh dhe un zgjodha tia fal atij xhenazen, por menjher mbas ksaj ngjarjeje vjen shpallja nga Allahu, q e ndalon Profetin t fal xhenazen e hipokritve si dhe t qndroj n varrin e tyre.Qndrim tjetr t cilin Allahu ia mbshteti Umerit, ishte krkesa q ai i bri Profetit q t ndalonte njerzit t hynin n shtpit e t tjerve pa krkuar leje m par, dhe Allahu zbriti ajetet ku i urdhronte besimtart t krkonin leje para se t hynin n shtpit e t tjerve.Ndrsa n nj rast tjetr Umeri iu drejtua Profetit duke thn: O i Derguari i Allahut, sikur ta marresh mekamin e Ibrahimit vendfaljeje. Ather Allahu zbriti fjalen e Tij: Merreni mekamin e Ibrahimit vendfaljeje! (Bekarah, 125).Umeri, radijallahu anhu, ishte njeri me sedr dhe i ashpr ndaj idhujtarve. N luftn e Uhudit, n t ciln muslimant psuan disfat dhe Profeti me besimtart u trhoq n malin e Uhudit, Ebu Sufjani pasi pa kt situat tha: A sht Muhamedi me ju? Profeti u tha njerzve: Mos u prgjigjni! Ebu Sufjani pyeti prsrisht: A sht me ju, Ebu Bekri? Sahabt srisht nuk foln dhe Ebu Sufjani pyeti pr t tretn her: A sht me ju Umeri? Sahabt srisht nuk iu prgjigjn. Ebu Sufjani athere tha: Kta njerz jan vrar e kan vdekur, se po t ishin gjall, do t prgjigjeshin. Athere Umerit nuk iu durua, thirri me t madhe duke thn: Gnjeve o armik i Allahut! Allahu i ka ln n jet ata t cilt t bjn t dshprohesh.Pozita dhe vlera e Umerit:1- Ka qen ndr njerzit e dashur pr Profetin, salallahu alejhi ue selem, (pas Ebu Bekrit) t cilin kur e pyetn se kush ishin njerzit m t dashur tek ai, Umeri vinte menjher pas Ebu Bekrit.2- Ka qen njeri i dijshm. Njher Profeti, salallahu alejhi ue selem, tha: Ndrkoh q isha n gjum, pash sikur po pija qumsht, aq sa vura re se po m kullonte npr gishtrinj, pastaj at (enn) e mori Umeri. Si e komenton at o i drguar i Allahut? e pyetn njerzit. Dije. tha ai.[7]Dhe dija n kt hadith sht udhheqja e njerzve me librin e Allahut dhe sunetin e Profetit, salallahu aljehi ue selem.3- Ai ka qen fetar tejet i madh. Profeti, salallahu alejhi ue selem, njher tha: Ndrkoh q isha n gjum, pash disa njerz q m shfaqeshin para syve dhe ata ishin t veshur me kmisha. Prej tyre pash q i kishin ato deri n gjoks, madje pash t tjer q i kishin edhe m t vogla se aq, ndrkoh kalon Umer bin Hatabi dhe ai kishte nj kmish t gjat, t ciln e zvarriste npr rrug. Si e komenton at o i Drguar i Allahut? e pyetn njerzit. Tha: Feja.[8]Pra, nj njeri tejet fetar.4- Shejtani friksohet prej Umerit. Njher Profeti, salallahu alejhi ue selem, i tha: Pasha at, n dorn e t Cilit sht shpirti im, kur ti merr nj rrug, shejtani merr nj rrug t ndryshme nga e jotja.[9]Pra, ky hadith tregon qart se shejtani nuk gjente dot rrug q t hynte e t arrinte pr tek Umeri.5- Umeri ka qen njeri i inspiruar dhe nj gjeni i vrtet. Profeti, salallahu alejhi ue selem, ka thn: N do popull ka patur njerz t inspiruar, e nse do t kishte t till n umetin tim, ai sht Umeri.[10]Nga Ibnu Umeri prcillet se Profeti, salallahu alejhi ue selem, ka thn: Me t vrtet Allahu e ka vendosur t vrtetn n gjuhn dhe zemrn e Umerit.[11]6- Profeti e prgzon me kshtjell n Xhenet. Profeti, salallahu alejhi ue selem, ndr t tjera ka thn: Pash sikur hyra n Xhenet dhe aty vura re Rumejsan, bashkshorten e Ebu Talhs dhe dgjova gjurm e pyeta se cili sht ky. M than se ai sht Bilali. Pash nj kshtjell, n oborrin e s cils gjendej nj vajz dhe pyeta se e cilit sht. E Umerit. m than. Desha t hyja brenda e ta shihja, por kujtova xhelozin tnde dhe nuk e bra. Umeri ia ktheu: Kurban tu bft nna dhe babai im, si mund t kem xhelozi ndaj teje?![12]7- Profeti e prgzom srisht me Xhenet. Ebu Musa el Eshariu rrfen: Isha me Profetin n njrin prej kopshteve t Medins, ndrkoh q erdhi dikush dhe krkoi leje t hynte. Profeti m tha: Hapja atij dern dhe prgzoje me Xhenet! Ia hapa atij dern dhe pash se ishte Ebu Bekri. E lajmrova pr at q tha Profeti dhe ai e falnderoi Allahun. M pas erdhi dikush tjetr dhe krkoi leje t hynte. Profeti m tha: Hapja atij dern dhe prgzoje me Xhenet! Ia hapa atij dern dhe pash se ishte Umeri. E lajmrova pr at q tha Profeti dhe ai e falnderoi Allahun. Srisht erdhi dikush tjetr dhe krkoi leje t hynte. Profeti m tha: Hapja atij dern dhe prgzoje me Xhenet, pr shkak t nj sprove q do ta godas! Ia hapa atij dern dhe pash se ishte Uthmani. E lajmrova pr at q tha Profeti dhe ai e falnderoi Allahun. Pastaj tha: Allahu sht ndihmuesi m i mir.[13]Prcillet nga Ebu Seidi se Profeti, salallahu alejhi ue selem, ka thn: Me t vrtet banort e gradave t larta do t shihen nga posht nga ata q jan posht tyre, ashtu si shihet ylli i lartsuar n qiell, dhe me t vrtet Ebu Bekri dhe Umeri do t jen prej tyre, madje prej m t mirve t tyre.[14]8- At e donin dhe e monin t gjith besimtart. Prcillet nga Ibn Ebi Mulejkeh, i cili e ka dgjuar Ibn Abasin duke thn: U vendos Umeri mbi shtratin e tij t vdekjes dhe u mblodhn njerzit rreth tij duke u lutur pr t para se ta ngrinin. Un isha i pranishm aty,kur papritmas m befasoi (friksoi) nj njeri q kishte kapur supin tim, e kur shoh pas meje, ishte Ali bin Ebi Talibi, i cili pasi q u lut pr Umerin tha: Nuk di njeri m t dashur tek un, q do t dshiroja ta takoja Allahun (xheleshanuhu) me pun t mira si punt e tij, prve teje. Un gjithmon besoja dhe isha i bindur se Allahu do t t bashkonte me dy shokt e tu, sepse m kujtohet se sa shum e dgjoja Profetin, salallahu alejhi ue selem, duke thn: Shkova un, Ebu Bekri dhe Umeri, Hyra un, Ebu Bekri dhe Umeri, Dola un, Ebu Bekri dhe Umeri.[15]Umer el Hatabi, 2Hilafeti i UmeritMarrja n dorzim e halifatit dhe besatimi i sahabveN.q.s. pr Ebu Bekrin ishte Profeti, salallahu alejhi ue selem, ai i cili u bri shenj muslimanve ta pranonin pr halife, n rastin e Umerit ishte Ebu Bekri (radiallahu anhu), ai q e la me porosi (me testament) q t zgjidhej Umeri si halife i muslimanve. N radh t par Ebu Bekri u konsultua me njerzit, t cilt ia besuan Ebu Bekrit pr t caktuar prijsin e muslimanve, pastaj ai urdhroi q t mblidheshin njerzit dhe u tha atyre: O ju njerz, mua m erdhi caktimi i Allahut (xheleshanuhu), ashtu si po e shikoni, ndaj patjetr duhet ta keni nj njeri, q merr prsipr shtjen tuaj, ju prin n namaz, ju urdhron pr shtjet e ndryshme dhe lufton s bashku me ju kundr armikut tuaj. Prandaj, n.q.s. jeni dakord, un do tju jap mendimin tim. Pasha Allahun, i Cili nuk ka t adhuruar tjetr me t drejt prve Tij, n.q.s. un e di n veten time se dika sht e mir pr ju, nuk jua fsheh at. Pastaj filloi t qante dhe s bashku me t edhe ata q ishin t pranishm. Njerzit than: O zvendsi i Profetit, salallahu alejhi ue selem, ti je m i dituri dhe m i miri prej nesh, prandaj zgjidh pr ne k t duash. Ather Ebu Bekri tha: Un do t bj prpjekjen time q t zgjedh pr ju m t mirin tuaj inshallah.[16]Ebu Bekri thrriti Uthmanin dhe i tha: Shkruaj:Bismilahir-Rrahmanir-Rrahim!Kjo sht ajo porosi t ciln Ebu Bekr bin Ebi Kuhafee la n momentin e fundit t tij nga kjo bot, duke dal prej saj dhe momenti i par i tij n lidhje me Ahiretin, duke u futur n t, momenti n t cilin beson edhe ai q sht kafir, bindet plotsisht mkatari dhe i mbushet mendja prgnjeshtruesit. Un po ju l si halife tuajin pas meje, Umer bin el Hatabin, prandaj dgjojeni at dhe binduni atij. N.q.s. ai mban drejtsi, ky sht mendimi dhe dija q kam un pr t, ndrsa n.q.s. sillet ndryshe, do njeri ka prgjegjsi pr mkatet e tij. Un ju dua t mirn, por nuk e di t fshehtn, m von do ta marrin vesh ata q bjn padrejtsi se far prfundimi do t ken, dheeselamu alejkum ue rrahmetullahi ue berekatuhu!(paqja, mshira, bereqeti i Allahut qofshin mbi ju)[17]Kur vdiq Ebu Bekri, t gjith banort e Medins i dhane besn Umerit dhe m 23, Xhemedi el Akhir, 13 pas Hixhrit, ai u emrua si Halife i Muslimanve. Ishte i pari person q u quajt Emirul Muminine.Pas marrjes s postit, Umeri iu drejtua muslimanve t Medins:O njerz, ju posedoni disa t drejta ndaj meje, t cilat mund ti krkoni gjithnj. Nj nga t drejtat tuaja sht se nse ndonjri prej jush vjen tek un me ndonj krkes, ai do t kthehet i knaqur. E drejt tjetr e juaja sht q ju keni t drejt t m ndaloni nga prdorimi jo i drejt i pasuris s Shtetit. Ju po ashtu keni t drejt t krkoni nga un, q ti pforcoj kufijt dhe mos tju nnshtroj para rrezikut. sht po ashtu e drejt e juaja, q n rast se shkoni n luft, t kujdesem pr familjet tuaja, ashtu si kujdeset babai juaj, kur ju nuk jeni t pranishm. O njerz, qndroni t nnshtruar Allahut (Subhanehu ve Teala), m falni pr gabimet dhe m ndihmoni n misionin tim. M ndihmoni t urdhroj n t mir dhe t ndaloj nga e keqja. M kshilloni n lidhje me obligimet, t cilat m jan obliguar nga Allahu (Subhanehu ve Teala).Rruga q ndoqi Umeri pr drejtimin e shtetitUmeri (radiallahu anhu) eci sipas s njjts mnyr q ndoqi paraardhsi i tij Ebu Bekri. Kur Ebu Bekri (radiallahu anhu) vdiq, Umeri (radiallahu anhu) u ngjit n minber, ku pasi falnderoi dhe lavdroi Allahun (xheleshanuhu) tha: O ju njerz, un do bj nj lutje, prandaj thoni Amin!. O Zot un jam i ashpr prandaj m bj q t jem i but me ata q t binden ty, duke iu prmbajtur s vrtets, duke krkuar fytyrn Tnde, duke krkuar botn tjetr! O Zot, m bj t ashpr e t egr kundr armiqve t Tu, kundr munafikve dhe njerzve t prishur, pa u br padrejtsi atyre nga ana ime! O Zot, un jam koprrac, prandaj m bj mua bujar (dordhns) pa e tejkaluar n shpenzime, pa syefaqe dhe mburrje! O Zot, m bj q t krkoj me kto vepra fytyrn Tnde dhe botn tjetr! O Zot m mundso t jem modest e i prulur dhe t jem i but me muslimant![18]Pra, n kt hytbe shihet qart rruga q do t ndiqte Umeri, hytbe e cila ishte e ngjashme me at t Ebu Bekrit (radiallahu anhu). U shfaq gjat halifatit t tij nj politik e mir, nj sistem i rregullt, nj mirorganizim i administrats dhe financs. Planifikoi lirimin e tokave t reja, ndoqi politikn e zonave t hapura (t lira), mundohej t plotsonte sa m shum interesat e popullit dhe mbante drejtsi mes tyre. Nuk ia lejonte vetes t merrte nga Bejtul Mali (buxheti i shtetit) m shum sesa nj rrob pr dimr, nj rrob pr ver, nj deve pr udhtim dhe ushqim ditor mesatar, aq sa merrte do muhaxhir tjetr. Hytbet e tij, letrat dhe mesazhet q ua drgonte komandantve t ushtrive dhe njerzve t caktuar n krye t vendeve, na tregojn qart pr ndjenjn e thell t prgjegjsive, e shoqruar kjo me mbshtetje dhe besim t fort n Allahun (xheleshanuhu).Por megjithkt, prap Umeri mbeti nj njeri i thjesht, thjeshtsia dhe modestia e tij bie n sy nga dokush. Njher Umeri kishte nj konflikt me nj grua dhe kur doln para gjykatsit, kur hyri Umeri, gjykatsi u ngrit n kmb. Umeri i tha gjykatsit: Kjo sht padrejtsia e par q i ke br ksaj gruaje.Ndrsa n lidhje me adhurimin ai ishte nj njeri q jepte shembull. Nga historit q tregohen n lidhje me ibadetin e Umerit: Ai po falej nj dit dhe po lexonte suren Jusuf, derisa erdhi tek ajeti: Une ia paraqes ankesen e mrzis dhe pikllimit tim Allahut, qau shum, aq sa dhe mjekra ju lag.Nj dit po falej si imam n namazin e sabahut dhe lexoi ajetin: Ndalojini aty, sepse do merren n pyetje, filloi t qante derisa u alivanos prdhe dhe u smur nj muaj rresht.Nj nat para se t flinte tha me vete: Sikur ti falja dy rekate dhe pastaj t fle. Filloi t lexonte nga xhuzi Ame ajetin e par t sures Nebe: Pr fare ata pyesin njri-tjetrin, pr lajmin e madh, filloi t qante dhe nuk vazhdonte dot m tej n lexim, vazhdoi t qante deri n agim.Nj dite tjeter lexoi suren Mudethir derisa arriti tek ajetet: Prkujto ditn kur do fryhet n Sur, ajo do t jet Dit e vshtir, pr kafirt nuk do t jet aspak e leht, ather qau derisa u alivanos prdhe.Punt m t rndsishme q ndrmori Umeri (radiallahu anhu)Umeri (radiallahu anhu) filloi t organizonte shtetin me nj vullnet t pathyeshm, gj e cila e ndihmoi shum n prballimin e problemeve t jets, krkesave t shumta n varsi t situatave t reja, sidomos me zgjerimin e shtetit islam nga t katr ant e horizontit. Disa nga punt m t rndsishme jan:1. Formimi pr her t par i regjistrave, si p.sh. regjistri i ushtris. i cili n kohn e sotme i prngjan ministris s mbrojtjes, regjistri i pasuris, i cili i ngjason ministris s financs.2. Themeloi Bejtul Malin (buxhetin e shtetit), caktoi gjykatsit, shkruesit, vuri n prdorim parat (kartmonedhat), zhvilloi postn, sistemin e llogaris, drgonte njerz n tokat e liruara pr tu msuar njerzve Islamin, si dhe bri baz pr fillimin e kalendarit islam emigrimin e Profetit, salallahu alejhi ue selem, duke qen se emigrimi i tij ishte fillimi real i ngritjes s shtetit islam.3. I kushtonte rndsi gjendjes s popullit dhe kjo shihet qart n interesin q tregonte pr familjet e varfra dhe udhtimet e tij natn, pr t par gjendjet dhe shqetsimet e njerzve.4. E pa m t arsyeshme q ti linte tokat e liruara n pronsi t banorve t ktyre tokave, sesa tua shprndante muxhahidve, me kusht q pronart e tokave t paguanin haraxhin (taksn e toks).5. Bri ndarjen e tokave t liruara n krahina dhe caktoi n krye t do krahine nj zvends n at vend, prgjegjs i cili paguhej me rrog nga Bejtul Mali (Arka e buxhetit t shtetit). Pr t qen prgjegjs zgjidheshin njerz t mir t devotshm dhe q ishin t aft n drejtimin e punve.6. Urdhroi ngritjen e nj sr qytetesh t reja n tokat e liruara si p.sh.: Kufe dhe Basra n Irak, qyteti i Fistats n Egjipt e t tjera qytete si kto, q do t shrbenin si qendra t shtetit islam n kto vende.lirimet n kohn e UmeritNdr preokupimete tij kryesore ishte vazhdimi i xhihadit, prhapja e Islamit dhe vazhdimi i lirimeve, t cilat i filloi Ebu Bekri (radiallahu anhu) n tokat e persve dhe bizantve.lirimi i Irakut dhe tokave perse1) Pasiq u qetsua pr gjendjen e ushtris n Sham, Umeri e prqendroi vmendjen e tij (radiallahu anhu) n lirimin e Irakut dhe tokave perse. Aq e rndsishme ishte pr halifen, lirimi i ktyre tokave, saq dshiroi ta drejtonte vet ushtrin, mirpo muslimant e kshilluan q m mir ishte t rrinte n Medin dhe t caktonte njrin prej sahabve t mdhenj si komandant. Umeri ra dakort me kt mendim dhe caktoi si komandant t ushtris Sad bin ebi Uekasin.Beteja e Kadisijes, viti 15 H.2) U nis Sad ibn ebi Uekasi drejt Irakut, i cili n at koh ishte pjes e shtetit t madh pers. Perst e ndjen rrezikun q po u afrohej, prandaj mbreti i tyre Jerdu Xhurd mblodhi nj ushtri t madhe e cila numronte rreth 80.000 ushtar t strvitur dhe pajisur n formn m t mir. Si komandant i ushtris perse u caktua nj ushtarak me prvoj q quhej Rustum, gjithashtu ushtria shoqrohej nga 33 elefant. Kur u ballafaquan dy ushtrit me njra-tjetrn, Rustumi krkoi nga Sadi ebi bin Uekasi q t drgonte nj burr t zgjuar e t dijshm, ashtu q ta pyeste rreth disa shtjeve, sepse ai (Rustumi) uditej se far i bri arabt t ndryshonin kaq shum, kur dihej se m par ata kan qen gjithmon t nnshtruar dhe pa kurrfar peshe n krahasim me perst. Sad ibn ebi Uekasi drgoi disa persona njri pas tjetrit tek Rustumi, mes t cilve ishte Ribij bin Amiri. Hyri Ribije te Rustumi, i cili kishte urdhruar q dhoma ku do bhej takimi, t zbukurohej me shtroja prej mndafshi, me jastk t qndisur me flori, mbushur vendi me perla, diamante dhe zbukurime t tjera. Rustumi ishte ulur n nj krevat floriri dhe n kok mbante kurorn e tij, e cila i merrte shikimet e njerzve. Ndrsa Ribija ishte i veshur me disa rroba t vjetra e t grisura, mbante me vete armt e tij, mburojn, prkrenaren dhe ishte i hipur mbi nj kal t vogl. Kur hyri dhe pa zbukurimet e tyre dhe mburrjen e tyre, deshi tu tregonte se atij nuk i interesonin aspak dhe as q ua hidhte syt zbukurimeve t tyre. Prandaj kur hyri brenda me kalin e tij, shkeli mir e mir shtrojat e shtrenjta, pastaj zbriti dhe e lidhi kalin e tij te disa jastk. U afrua me kokn lart, me hapa t vendosur, me armt ngjeshur. I than: Lri armt! Tha plot krenari: Un nuk erdha me dshirn time, jeni ju ata q m thrritt, prandaj m lini kshtu ose u ktheva. Rustumi tha: Lreni t afrohet. U afrua duke u mbshtetur me shtizn e tij mbi jastkt e shtrenjt, derisa i grisi shumicn e tyre. Rustumi tha: far ju ka sjell ktu? Tha: Allahu na ka drguar q t nxjerrim at q Ai do, nga adhurimi i njerzve tek adhurimi i Allahut, nga ngushtica e ksaj bote tek gjersia e saj, nga padrejtsia e feve n drejtsin e Islamit. Gjithashtu na ka drguar te njerzit q ti thrrasim ata te feja e Allahut, prandaj kush e pranon kt fe, ne trhiqemi prej tij dhe kthehemi mbrapsht, ndrsa kush e refuzon kt fe, do ta luftojm derisa t arrijm premtimin e Allahut. Tha: far sht premtimi i Allahut? Tha: Xheneti pr at i cili vritet n luft ose fitorja pr at q ngelet gjall. Rustumi krkoi nj afat derisa ta studionin kt shtje, mirpo Ribije nuk i dha afat m shum se tri dit duke i thn: Nuk na ka msuar Profeti, salallahu alejhi ue selem, q ti japim afat armikut m shum se tri dit kur t ballafaqohemi me t. Rustumi tha: A ti je i pari i tyre? Tha: Jo, por muslimant jan si nj trup i vetm. Ribije bin Amiri u kthye, ndrsa Rustumi mblodhi m t zgjedhurit e popullit t tij duke diskutuar, Rustumi tha: A keni dgjuar ndonjher fjal m t menur dhe m krenare sesa fjala e ktij burri? Than: Ki kujdes, mos e lr fen tnde dhe t anosh nga fjala e atij qeni, a nuk e pe se rroba kishte veshur? Rustumi tha: Mjer pr ju, mos shikoni rrobat por shikoni fjaln dhe mendimin. Me t vrtet muslimant nuk i japin rndsi veshjes, ushqimit dhe prejardhjes. Pas ksaj Sad ibn Ebi Uekasi drgoi nj person tjetr, Mugira bin Shubehn. Kur hyri te perst, Rustumi i tha atij: Ju jeni fqinjt tan dhe ne gjithmon ju kemi mbrojtur dhe ju kemi br mir, prandaj kthehuni n vendin tuaj dhe ju premtojm se nuk do ta pengojm tregtin tuaj. Tha Mugira: Ne nuk duam jetn e ksaj bote, qllimi yn dhe ajo q ne krkojm sht bota tjetr. Allahu (xheleshan uhu) ka drguar te ne profet me fen e vrtet, nuk ka person q largohet nga kjo fe vese poshtrohet. Pas ktyre debateve u vendos t fillohej lufta. Dy ushtrit u takuan dhe u prplasn ashpr me luftime gjat gjith dits dhe pjesn m t madhe t nats. Kjo gjendje vazhdoi pr tri dit, por ajo q duhet t theksohet sht se muslimant vuajtn shum nga elefantt, t cilt i friksonin kuajt arab q nuk ishin msuar t shihnin elefant. Megjithat lufttart trima musliman bn durim dhe luftuan me guxim derisa arritn fitoren me ndihmn e Allahut dhe suksesin e Tij. Dikujt i lindi ideja e goditjes s elefantve me shigjeta n sy, ashtu q t zmbrapseshin, si dhe ua mbylln syt kuajve t tyre, q t mos i shihnin elefantt. N ditn e katrt Allahu drgoi nj er t fort, e cila shkatrroi kampin e mexhusve pers duke i br ata t shpartalloheshin dhe t arratiseshin nga t mundeshin. N kt betej u vran dhjet mij pers, mes tyre dhe komandanti Rustum, ndrsa nga muslimant ran shehid rreth dymij e pesqind. Me kt betej u forcua pozita e Islamit, u ngrit lart fjala e Allahut, u krijua autoritet i fort i muslimanve tek arabt dhe joarabt. Gjithashtu u prhap udhzimi i Islamit dhe drejtsia e tij duke dbuar errsirn e kufrit dhe shirkut.[19]lirimi i Shamit3) Bizantt e morn vesh pr shkeljen e muslimanve n tokat e tyre, ndaj i shkruajtn Heraklit, i cili ndodhej n Kuds. Ai u tha: Mendimi im sht t bni kompromis me muslimant, sepse uallahi sht m mir tu jepni gjysmn e Shamit dhe do tju mbetet gjysma tjetr s bashku me vendet bizantine, sesa t mposhteni n Sham dhe n gjysmn e vendeve bizantine. Kjo kshill i zemroi komandantt e ushtris bizante dhe menduan se kjo fjal ishte pasoj e dobsis n karakterin e Perandorit bizant. Herakli, kur pa kt qndrim t ushtris, u dorzua para vendimit t tyre dhe hyri n luft duke mbledhur t gjitha forcat dhe u prqendrua n qytetin e Himsit, ku prgatiti ushtri t madhe dhe t pajisur mir.[20]Beteja e Jermukut( viti 15 h)4) Pasi q Herakliu pa fitoret e njpasnjshme t muslimanve, mblodhi t gjith ushtart q kishte n dispozicion pr tu prplasur me ushtrin muslimane. Kto forca ishin nn komandn e vllait t Heraklit, i cili e prqendroi ushtrin pran lumit Jermuk, njrit prej lumenjve t vegjl q furnizon lumin Jordan. Ndrsaushtria muslimane, e cila ishte nn komandn e Ebu Ubejdes, zbriti dhe u vendos prball bizantve. Duke par numrin e madh t bizantve, Ebu Ubejde ngarkoi Halid bin Uelidin q t organizonte ushtrin n formacion lufte.Halid bin Uelidi i bri ushtris nj rregullim q nuk ishte par kurr nga arabt. Sulmuan kalorsit musliman me trimri t rrall derisa arritn t ndanin ushtrin bizantine n dy pjes, kalorsit ve dhe kmbsort ve. Kjo ndarje si dhe goditjet e kalorsve musliman, bn q kalorsia bizante t trhiqej duke ln mijra t vrar n fushbetej. Pas ksaj e gjith ushtria muslimane u hodh mbi kmbsorin bizante, t cilt ose binin n tok t vrar, ose mbyteshin n lum. Ishte kjo fitore e bujshme e muslimanve goditja kryesore shkatrruese e Perandoris Bizantine. N kt betej u vran m shum se njqind mij bizant dhe rreth tre mij shehid nga muslimant.lirimi i Egjiptit5) Egjipti n at koh ishte nn sundimin bizant dhe me besim t krishter si bizantt. Megjithse ishin t s njjts fe, bizantt i shtypnin egjiptiant dhe u vendosnin taksa nga m t ndryshmet, saq edhe n.q.s. donin t varrosnin t vdekurit duhet t paguanin gjob. U nis Amru bin Asi n krye t katr mij ushtarve musliman nga Shami pr n Egjipt. Me gjith vshtirsit q hasn n kalimin e dunave t rrs, arritn n qytetin Arish, t cilin e hapn pa rezistenc. Kjo ndodhi n fund t vitit 18 H. Pastaj vazhduan drejt qytetit Ferma, t cilin e liruan pas nj muaji e gjysm rrethimi, pra n fillim t vitit 19 H. N lirimin e ktij qyteti muslimant u ndihmuan nga egjiptiant, t cilt ishin mrzitur nga regjimi bizantin. Pastaj vazhdoi prpara Amru bin Asi derisa arriti n qytetin Belbis, t cilin e liroi pas nj lufte t ashpr e t pandrprer, e cila zgjati nj muaj rresht. Pastaj eci drejt qytetit Umu Denin, ku u ndez nj luft e egr, pasi bizantt ishin t mbyllur n kala mbrojtse q njiheshin si m t fortifikuarat e asaj kohe, por me ndihmn e Allahut u b i mundur lirimi i ktij qyteti. Vazhdoi lirimi i qyteteve t njpasnjshme derisa Egjipti u b krahin muslimane.[21]Historia e shehidllkut t Umer bin el HatabitUmeri (radiallahu anhu) u vra nga dora e Feiruzit ose si quhej ndryshe Ebu Lulueh, skllavi i Mugira bin Shubehs. Ky mexhus ishte sjell nga Iraku pr ti msuar muslimanve disa lloje zanatesh q ai posedonte si p.sh.: zdrukthtarin, gdhendjen, kovaann etj. Ai kishte prgatitur nj thik t veant me dy maja e t helmosur, pr t vrar halifen e muslimanve, gj t ciln e arriti n nj namaz sabahu, pasi kishte filluar namazi. Ai e goditi Umerin gjasht her, njra prej ktyre goditjeve ishte posht krthizs, e cila u b shkak pr vdekjen e tij. Kjo ndodhi m 23 Dhulhixhe t vitit 23 H. Bashk me Umerin vrassi theri edhe 13 burra gjat ikjes s tij mes safeve, ku shtat prej tyre vdiqn. N fund ky kriminel, kur e kuptoi se do t kapej, u vetvra. Pas ksaj Umeri jetoi edhe tri dit t tjera e ndrroi jet m dat 26 t muajit Dhulhixhe. E lau, e qefinosi dhe ia fali namazin djali i tij, Abdullahi, dhe u varros pran dy shokve t tij. Halifati i tij zgjati dhjet vjet e gjasht muaj. Transmeton Buhariu nga Amru bin Mejmuni, i cili thot: Isha n kmb afr Umerit (radiallahu anhu), ku mes meje dhe tij ishte vetm Abdullah bin Abasi, n mngjesin e asaj dite n t ciln u vra. Ishte Umeri (radiallahu anhu) q kalonte mes safeve dhe u thoshte: Drejtohuni!, derisa nuk shikonte boshllqe, e ather dilte prpara dhe merrte tekbir. Lexoi n rekatin e par suren Jusuf ose Nahl, ashtu q t priste njerzit derisa t vinin. Kur mori tekbir (pr ruku) e dgjova t thoshte n momentin e therjes: M vrau qeni.. Pastaj vrassi u trhoq duke kaluar mes safeve dhe therte k t gjente majtas e djathtas, duke therur kshtu 13 burra, shtat prej t cilve vdiqn. Duke par kt situate, nj burr prej muslimanve i hodhi nj rrob prsipr kriminelit. Vrassi, kur u bind se do kapej, vrau veten. Ndrkoh Umeri (radiallahu anhu) kapi pr dore Abdu Rrahman bin Aufin dhe e nxori prpara. Ata q ishin prapa Umerit e pan se ndodhi, ndrsa ata q ishin n cepa nuk morn vesh gj, biles filluan t thon Subhanallah, kur humbi zri i Umerit. Abdu Rrahman bin Aufi e plotsoi namazin shpejt e shpejt, dhe kur mbaruan Umeri tha: O Ibn Abas, shiko se kush m vrau. Pas pak erdhi Ibn Abasi dhe tha: Ishte robi i Mugiras. Umeri tha: Zoti e vraft, elhamdulilah q nuk ishte vrassi im ndonj musliman.Pas ksaj u vendos n shtpin e tij, pas pak i dhan nj lng q ta pinte por i doli nga plagt; iu dha qumsht, por prsri i doli nga vrimat, e aty u kuptua se do vdiste. Filluan ta vizitonin njerzit dhe ti shprehnin lavdrime nga m t ndryshmet, derisa erdhi nj djalosh dhe tha: Prgzohu o Emir i besimtarve, me prgzimin e Allahut, ti q shoqrove Profetin, salallahu alejhi ue selem, ti q ke pozit t veant si e di dhe vet, e more halifatin dhe mbajte drejtsi, ndrsa tani je shehid. Tha Umeri (radiallahu anhu): Do doja t dilja nga kjo bot as pr mua e as kundr meje. Kur djaloshi iku, Umeri (radiallahu anhu) e pa rrobn e tij posht zogut t kmbs dhe tha: O djalosh, ngrije rrobn tnde, sepse kjo sht m e mir pr rrobn tnde dhe m e devotshme pr Zotin tnd. Tha: O Abdullah, shiko se sa borxhe kam. Pasi i bn llogarin, gjetn se borxhi i tij arrinte 86.000 dirhem. Pasi la porosi ta shlyenin borxhin, i tha Abdullahut: Shko tek Aishja, bji selam prej meje, dhe mos i thuaj nga Emiri i besimtarve, sepse un sot nuk jam m emir, por thuaji: ,T krkon leje Umeri, biri i Hatabit, q t varroset pran dy shokve t tij., Hyri Abdullahu tek Aishja, e gjeti at duke qar e i tha asaj: T on selam Umeri dhe t krkon leje pr tu varrosur pran shokve t tij! Tha Aishja: E kisha ruajtur at vend pr vete, por sot do ti jap prparsi Umerit ndaj vetes sime. Erdhi Abdullahu, i tregoi pr lejen e Aishes dhe Umeri tha: Elhamdulilah, nuk kisha gj m t dashur sesa kt. Kur un t vdes, m mirrni dhe m oni atje, krkojini leje prsri Aishes, radiallahu anha, e nse jep leje, m varrosni, nse jo, m ktheni n varrezat e muslimanve. Pasi u prshndet me njerzit pr her t fundit dhe la porosin e tij n lidhje me halifatin, vdiq Umeri (radiallahu anhu), halifja i dyt i muslimanve, shoku i dyt i ngusht i Profetit, salallahu alejhi ue selem, Zoti e mshiroft dhe qoft i knaqur prej tij!Umeri vdiq n javn e par t muajit Muharrem, 24 H.

[1]Ebu Daudi, Tirmidhiu, Nesaiu, Ibn Maxhja dhe Ahmedi.[2]Tirmidhiu.[3]Sure Taha: 1-14.[4]Tarihu Umer b. Hattab, f. 6.7.[5]Muhtesar Siretu-r-Resulnga En-Nexhdi, f. 103.[6]Tarihu Umer b. El-Hattab, f. 13.[7]Buhariu, 3681 dhe Muslimi.[8]Muslimi, 2390.[9]Buhariu: 3683, Muslimi.[10]Buhariu: 3689, Muslimi.[11][12]Buhariu: 3680, Muslimi.[13]Buhariu: 3690.[14]Transmeton Ibn Maxheh, nr. 96, e saktsoi Albani.[15]Transmeton Buhariu, nr. 3685 dhe Muslimi, nr. 2389.[16] Marr nga libriEl Imameh ues-sijaseh, 1/25 te Dijneuriju.[17]Marr nga libriEl Hulefa er-rashidun, fq. 46 te Eminul Kudah.[18]Marre nga libri el Akdul ferid 4/65 te Ibn AbduRabuh el Andalusij[19]Marr nga libriEl Hulefa er-Rashidun ued-deuletul emeuijeh, botim i universitetit El Imam n Rijad.[20]Marr nga libriXheuleh tarijiheh fi asril hulefa, fq. 58, t Muhamed Sejid Uekilit.[21]Marr nga libriel Hulefa er-Rashidun ued-deuletul emeuijeh, botim i universitetitEl Imamn Rijad

3- Uthman bin el Afan

Uthman bin el Afan (23, H. 35, H.)Personi i tret i prgzuar me Xhenet sht Utman bin Afani, halifja i tret i muslimanve dhe m i miri ndr ta pas Ebu Bekrit dhe Umerit.Prcillet nga Abdurrahman Bin Aufi, se Profeti, salallahu alejhi ue selem, ka thn: Dhjet vet jan n Xhenet: Ebu Bekri sht n Xhenet, Umeri sht n Xhenet, Uthmani sht n Xhenet, Aliu sht n Xhenet, Talha sht n Xhenet, Zubejr ibn Auami sht n Xhenet, Abdurrahman bin Aufi sht n Xhenet, Sad ibn ebi Uekasi sht n Xhenet, Seid bin Zejdi sht n Xhenet dhe Ebu Ubejde ibn Xherahu sht n Xhenet.[1]Emri dhe pseudonimi i tijAi sht Uthman bin Afan bin Ebil As bin Umeje bin Abdi Menaf bin Kusaje bin Kilab el Kurashij el Emeuiju, halifja i tret i drejt, i cili quhet ndryshe edhe Ebu Amr apo me pseudonimin e tijDhun-nurejni(poseduesi i dy dritave). E mori kt emr pasi ishte martuar me dy vajzat e Profetit, salallahu alejhi ue selem. N fillim u martua me Rukajen, e cila vdiq pas lufts s Bedrit, pastaj u martua me Umu Kulthumin, e cila vdiq gjat jets s Profetit, salallahu alejhi ue selem.Islami dhe roli i tij gjat jet s Profetit, salallahu alejhi ue selemUthmani (radiallahu anhu) e pranoi Islamin n moshn 34 vjeare. Ai sht njri prej dhjet t parve q pranuan Islamin dhe njri prej dhjet t prgzuarve me Xhenet. Islami i tij ishte si fryt i thirrjes q i bri Ebu Bekri, i cili n fillim u bnte thirrje fshehurazi atyre, te t cilt kishte besim. Ata qw pranuan Islamin nga kjo thirrje e fsheht ishin: Zubejr bin Auami, Uthman bin Afani, Talha bin Ubejdillahu, Sad bin ebi Uekasi, AbduRrahman bin Aufi, t cilt shkuan s bashku me Ebu Bekrin te Profeti, salallahu alejhi ue selem, dhe dgjuan prej tij pjes nga Kurani, u njohn me t vrtetn e Islamit dhe q nga ajo dit ishin ndr besimtart e par musliman.Uthmani, radijallahu anhu, ishte nga ata t cilt emigruan t dy emigrimet, at n Habeshe dhe at n Medine, madje ai emigroi me bashkshorten e tij (bijn e Profetit) dhe ishte familja e par e cila emigronte n Islam.Uthmani po ashtu ka mar pjes n t gjitha luftrat q ka br Profeti, salallahu alejhi ue selem, me prjashtim t lufts s Bedrit, sepse qndroi n Medine duke kuruar bashkshorten e tij, me lejen e Profetit, salallahu alejhi ue selem.Ndrsa gjat udhwtimit pr n umren qw Profeti dhe sahabt nuk arritn ta kryenin dot si shkak i pengimit q u bn kurejsht, dhe pikrisht kur arritn n vendin e quajtur Hudejbije, Profeti, salallahu alejhi ue selem, drgoi Uthmanin si mesazher pr te kurejsht, n mnyr q tu bnte me dije atyre qllimin e Profetit dhe se ai nuk kishte pr qllim luftn. Por Uthmani u vonua dhe Profetit i erdhn lajme se kurejsht e kishin burgosur, madje se e kishin vrar, ndaj dhe ai ua mori besn t gjith sahabeve q ishin me t nn nj pem, duke u zotuar se ata do t luftonin e do t mernin hakun e Uthmanit. Profeti shtrngoi duart e t gjith atyre qw ia dhan besn, e n fund vuri dorn e tij mbi dorn tjetr dhe tha: Kjo sht dora e Uthmanit..Uthmani, Allahu qoft i knaqur me t, kur dgjoi nga Profeti n nj koh thatsire pr Medinen dhe banort e saj t nxiste pr hapjen e pusit t Rumijes, menjher ndrmori hapjen e tij dhe e la sadaka at pr muslimant.Po ashtu, ai prgatiti ushtrin e vshtirsis n luftn e Tebukut pr t luftuar romakt me pasurin e tij, duke ia mbushur prehrin Profetit, salallahu alejhi ue selem, me flori.sht pikrisht Uthmani, radijallahu amhu, ai i cili i prgjigjet krkess s Profetit pr t bler tokn anash xhamis, n mnyr q ti shtohej xhamis. Kur ai dgjoi Profetin t thot: Kush e blen tokn e filanit dhe ia dhuron at xhamis, do t ket Xhenetin., shpejtoi pr tiu prgjigjur ksaj thirrjeje dhe e bleu at me njzet e pes mij derhem dhe ia dhuroi xhamis.[2]Prshkrimi q kemi pr Uthmanin, radiallahu anhu, sht ai i nj njeriu t thjesht, t ndershm, t but, bujar dhe t sjellshm, sidomos i dalluar pr modestin dhe devotshmrin e tij. Ai shpesh kalonte nj pjes t nats duke u falur, agjronte do t dytn apo t tretn dit, bnte haxhin do vit dhe prkujdesej pr nevojtart e tr komunitetit. Prkundr pasuris s tij, ai jetoi nj jet shum t thjesht dhe flinte n zall n oborrin e xhamis s Pejgamberit, sallallahu alejhi ue selam. Uthmani e dinte tr Kuranin prmendsh dhe kishte nj dituri t afrt mbi kontekstin dhe rrethanat q kishin t bnin me secilin ajet.Disa hadithe rreth vlers dhe cilsive t tijUthmani, radiallahu anhu, ishte njeri me natyr t but, shum bujar dhe nuk kishte njeri m t turpshm se ai, saq edhe Profeti, salallahu alejhi ue selem, turprohej prej tij.1. Ai ka qn ndr sahabwt m t dashur pwr Profetin, salallahu alejhi ue selem. Prcillet nga Ibn Umeri (radiallahu anhu), i cili thot: N kohn e Profetit nuk krahasonim asknd me Ebu Bekrin, pastaj me Umerin, pastaj me Uthmanin, pastaj linim shokt e Profetit, salallahu alejhi ue selem dhe nuk bnim dallim mes tyre.[3]2. Profeti e ka prgzuar se do t jet shehid. Prcillet nga Enesi, radiallahu anhu, se Profeti, salallahu alejhi ue selem, u ngjit n Uhud s bashku me Ebu Bekrin, Umerin dhe Uthmanin dhe papritmas Uhudi u drodh. Profeti, salallahu alejhi ue selem, tha: Qndro o Uhud, se mbi vete ke nj Profet, nj t sinqert dhe dy shehidw.[4]3. Profeti ka dshmuar se ai do t jet n Xhenet. Prcillet nga AbduRrahman bin Aufi, qw ka thn se Profeti, salallahu alejhi ue selem, tha: Ebu Bekri sht n Xhenet, Umeri sht n Xhenet, Uthmani sht n Xhenet.[5]4. Utmani ka qn njeri tejet i turpshm, madje aq i turpshwm sa dhe melaiket dhe Profeti turproheshin prej tij. Transmetohet nga Enesi, radiallahu anhu, se Profeti, salallahu alejhi ue selem, ka thn: njeriu m i turpshm i umetit sht Uthmani.[6]Ndrsa nga Aishja, radiallahu anha, transmetohet se ka thn: Ishte Profeti, salallahu alejhi ue selem i shtrir n shtpin time dhe kishte zbuluar krcinjt e kmbs apo kofsht e tij. Erdhi Ebu Bekri dhe krkoi pr t hyr. I dha leje dhe qndroi n at gjendje q ishte. Filluan bisedn dhe pas pak erdhi Umeri, i cili krkoi leje pr t hyr. I dha leje dhe qndroi n t njjtn gjendje. Vazhduan bisedn dhe pas pak erdhi Uthmani, i cili krkoi leje pr t hyr. Profeti, salallahu alejhi ue selem, u ngrit ulur, i drejtoi rrobat e tij, pastaj i dha leje pr t hyr. Pasi mbaruan bisedn dhe doln, Aishja e pyeti Profetin, salallahu alejhi ue selem, duke i thn: Hyri Ebu Bekri dhe ti nuk lvize dhe as nuk i dhe rndsi (ndryshimit t qndrimit), pastaj hyri Umeri dhe ti nuk lvize dhe as nuk i dhe rndsi, kur hyri Uthmani u ngrite ulur dhe drejtove rrobat e tua! Profeti, salallahu alejhi ue selem, tha: E si t mos kem turp nga nj person prej t cilit kan turp edhe engjjt.[7]6. Profeti e prgzon se gjat sprovs q do ta godas, ai do t jet n t drejtn dhe duhet t duroj, madje nuk duhet tu prgjigjt krkesave t arrogantve dhe hipokritve. Prcillet nga Kab bin Uxhrah, i cili ka thn: Profeti, salallahu alejhi ue selem, na prmendi nj fitne q do ndodhte s afrmi. Aty pran nesh kaloi nj burr me kokn t mbuluar, Profeti, salallahu alejhi ue selem, tha: Ky njeri n at koh do t jet n t drejtn. E kapa kt person dhe ia zbulova kokn, ai ishte Uthmani. U drejtova nga Profeti, salallahu alejhi ue selem, dhe thash: A ky sht? Profeti, salallahu alejhi ue selem, tha: Po, ai sht.[8]Transmetohet nga Aishja, e cila tha: Profeti, salallahu alejhi ue selem, tha: O Uthman, nwse Allahu ta ngarkon prsipr kt shtje (halifatin) dhe do duan munafikt t ta heqin kt kmish qw Allahu (xheleshanuhu) ta veshi, ti mos e hiq derisa t takohesh me mua (e prsriti kt tri her).[9]Prcillet nga Ibnu Umeri, i cili tha: Profeti, salallahu alejhi ue selem, na prmendi nj fitne dhe tha: Do t vritet ky person n kt fitne padrejtsisht. dhe kishte fjaln pr Uthmanin.[10]Po ashtu prcillet nga Aishja, radiallahu anha, e cila tha: Profeti. salallahu alejhi ue selem. n smundjen e tij tha: Do doja t kisha pran ndonjrin prej shokve t mi. Tham: O i drguari i Allahut, a ta thrrasim Ebu Bekrin? Profeti, salallahu alejhi ue selem, heshti. Tham: A ta thrrasim Umerin? Prsri heshti. Tham: A ta thrrasim Uthmanin? Tha: Po. Uthmani erdhi, u veua me t Profeti, salallahu alejhi ue selem dhe filloi t bisedonte. Gjat biseds ndrroi fytyra e Uthmanit. Tregon shrbtori i Uthmanit se ai, ditn n t ciln u vra, ka thn: Profeti. salallahu alejhi ue selem ka marr prej meje nj zotim dhe un do ti prmbahem atij zotimi, do t duroj.[11]10. Uthmani (radiallahu anhu) ishte prej shembujve m t rrall q mund t gjejm pr sa i prket sakrifics dhe dhnies sadaka n rrug t Allahut. Transmeton Tirimidhiu nga Abdu Rrahman bin Semurah, i cili tha: Erdhi Uthmani te Profeti, salallahu alejhi ue selem, me nj mij dinar, t cilat i hodhi n prehrin e Profetit, salallahu alejhi ue selem, pr t prgatitur ushtrin e vshtirsis. Thot AbduRrahmani: E pash Profetin, salallahu alejhi ue selem, duke i rrotulluar ato dinar n prehrin e tij dhe duke thn: Le t bj far t doj Uthmani pas ksaj dite! duke e prsritur dy here.[12]Uthmani ishte ai q hapi pusin e Rumes dhe e bri sadaka pr muslimant, pasi dgjoi fjaln e Profetit, salallahu alejhi ue selem: Kush e hap pusin e Rumes, atij i takon Xheneti.[13]N nj vit, t gjitha puset u than, prve nj pusi q e posedonte nj ifut dhe ishte Uthmani ai q e bleu kt pus me nj mim shum t shtrenjt dhe e bri sadaka pr muslimant, si e fali pusin e Rumes.Uthmani gjat kohs s Ebu BekritUtmani, radijallahu anhu, ka qn njri ndr konsulentt kryesor n qeverin e donjrit prej t dyve, Ebu Bekrit dhe Umerit, shpeshher i mernin mendimin rreth shtjeve madhore, ai ishte i dyti pas Umerit n shtetin e Ebu Bekrit. Umeri ishte Ministri i hilafetit, ndrsa Uthmani ishte Sekretari i Prgjithshm dhe ai q mbante protokollet.N kohn e Ebu Bekrit ndodhi nj thatsir e madhe, aq sa njerzit u mblodhn para shtpis s halifes dhe po i ankoheshin se qielli nuk po pikonte, toka nuk po mbinte dhe njerzit ishin n vshtirsi t madhe. Ebu Bekri u tha: Shprndahuni dhe duroni, se n mbrmje Allahu ka pr tjua sjell inshallah zgjidhjen. Nuk ndejt shum kur pam puntort e Uthmanit q ktheheshin me karvan nga Shami, n t cilin gjendeshin plot njqind deve me ushqim. Njerzit u mblodhn prpara shtpis s tij dhe filluan ti ankoheshin, tregtart po i qanin hallin dhe vshtirsin dhe po e nxisnin tu shiste ushqimin q kish sjell nga Siria. Ai u tha: Sa m jepni? Pr do dhjet dinarw t japim dymbdhjet. Uthmani ua ktheu: M kan dhn m shum se kaq. Ata i than: Pr do dhjet dinar t japim pesmbdhjet. Ai u tha srisht: M kan dhn m shum se kaq. Tregtart t habitur ia kthyen: O Uthman, nuk ka tregtar t tjer n Medine, t gjith jemi ktu, cili sht ai q t ka dhn m shum? Ai u tha: Allahu m ka dhn pr do dinar dhjet dinar. Dshmoj para jush se ushqimin e ktij karvani e kam dhn sadaka pr fukarenjt e Medines.[14]Uthmani gjat kohs s UmeritEdhe n kohn e Umerit, Uthmani, radijallahu anhu, kishte nj vend dhe pozit t lart: sa her q sahabwt dshironin ti krkonin dika Umerit, e bnin at nprmjet Uthmanit, sepse e dinin pozitn e tij te halifja. Uthmani pr Umerin ishte i njjt me pozitn e Umerit pr Ebu Bekrin.Themelimi i regjistraveThuhet se ideja e krijimit t regjistrave iu parashtrua Umerit nga Uthmani, i cili i krkoi Umerit t ndrtonte regjistra, n t cilat do t shnohej pasuria e njerzve, kujt i jepej nga buxheti i shtetit etj., n mnyr q t lehtsohej sa m mir puna pr tu arritur ndihma atyre q ishin t varfr. Dhe vrtet kjo ide i plqeu Umerit dhe e vuri n zbatim menjher.[15]Kalendari sipas hixhritKa ardhur n disa transmetime se ai qw e orientoi Umerin ta fillonte kalendarin hixhrij nga muaji Muharrem, ishte pikrisht Uthmani. Pasi vendosn ta fillonin llogaritjen e viteve nga hixhreti i Profetit, i cili ishta dallues i s vrtets nga e kota, ata nuk po binin n ujdi se nga muaj duhet ta fillonin llogaritjen dhe ktu Uthmani dha versionin e tij, qw m pas u plqye nga t gjith, se duhet t fillonte nga muaji Muharrem. Kt e argumentoi: Sepse ai sht muaj i shenjt, sht muaji i par n llogaritje dhe sht muaji qw vjen pas haxhit.[16]Uthman bin Afani 2Marrja e halifatit n dorzim dhe betimi i sahabveKur u vra Umeri, radiallahu anhu, disa musliman krkuan prej tij q t zgjidhte nj person t prshtatshm pr t marr prsipr drejtimin e halifatit. Umeri, radiallahu anhu, tha: Un nuk shoh m t meritueshm pr kt shtje, sesa kta persona ndaj t cilve ishte i knaqur Profeti, salallahu alejhi ue selem, kur vdiq. dhe prmendi Aliun, Uthmanin, Abdurrahman bin Aufin, Sad bin Ebi Uekasin, Zubejr bin Auamin dhe Talha bin Ubejdullahin. Umeri krkoi prej tyre q t mblidheshin pas vdekjes s tij dhe t zgjidhnin njrin prej tyre si halife. Umeri tha: E porosis at q do tw jet halife pas meje, t sillet mir me muhaxhirt e par, tua njoh atyre vlerat q u takojn, ti respektoj ata. Po ashtu e porosis t nderoj ensart, ata q prgatitn vendbanimin e emigrimit, t pranohet e mira nga bamirsi prej tyre dhe t falet gabimi i gabimtarit. Po ashtu e porosis t sillet mir me muslimant npr kufinj, sepse ata jan mburoja e Islamit, mbledhsit e pasurive dhe mllefi i armiqve, tw mos u merret atyre prve teprics, me miratimin e tyre. E porosis t sillet mir me beduint arab, sepse ata jan origjina e arabve dhe baza e Islamit. Tu merret pasuria (zekati) t pasurve t tyre dhe tu jepet t varfrve t tyre. E porosis t ruaj besn e Allahut dhe t Drguarit dhe ta prmbush at![17]Pasi vdiq dhe u varros Umeri, radiallahu anhu, u mblodhn kta gjasht persona dhe filluan diskutimet, Abdurrahmani tha: Le tia caktojm kt shtje secili njrit prej ju t treve. Zubejri tha: Un heq dor dhe them tia caktojm Aliut. Talha tha: Un heq dor dhe them tia caktojm Uthmanit. Sadi tha: Un heq dor dhe them tia caktojm Abdurrahman bin Aufit. Abdurrahmani tha: Kush prej jush trhiqet dhe tia caktojm tjetrit kt prgjegjsi? T dy heshtn. Abdurrahmani tha: A ma lini mua n dor q t zgjedh m t mirin prej jush me ndihmn e Allahut? T dy than: Po. Ai e mori secilin vemas dhe i tha: Ti ke afrsi me Profetin dhe pozit n Islam q edhe ti vet e di, t krkoj n emr t Allahut q nse t zgjedh ty t mbash drejtsi, por nse zgjedh tjetrin do bindesh dhe do e dgjosh. Pasi Abdurrahman bin Aufi u konsultua me Uthmanin dhe Aliun, dhe pasi mori premtimin e tyre q t binin dakord me zgjedhjen q ai do bnte, tha: Ngrije dorn o Uthman. Aty Abdurrahmani ishte i pari q ia dha besn, Aliu dhe pastaj t tjert me rradh[18]duke rn t gjith dakord se me t vrtet Uthmani e meritonte t jet halifja i tret i muslimanve.[19]Madje Abdurrahmani, para se t merte kt vendim, u konsultua me t gjith sahabt, muhaxhirt dhe ensart, si dhe me komandantt e ushtrive, me grat dhe robrit, dhe shumica e tyre ishin pr Uthmanin.Madje ka prmendur imam Buhariu, se Abdurrahman bin Aufi, pas namazit t sabahut n ditn e tret q kishin n dispozicion, e mblodhi kshillin e konsulencs (prej gjasht vetsh) pran minberit dhe iu drejtua Aliut duke i thn: O Ali, i pyeta njerzit dhe ata nuk vn asknd prpara Uthmanit. dhe kshtu ia dhan besn atij. Aliu ishte i pari q ia dha besn Uthmanit pas Abdurrahmanit.[20]Duhet t theksojm se hilafeti i Uthmanit ka marr plqimin dhe unanimitetin e t gjith musliman, prfshi ktu edhe vet Aliun, sikurse dhe e pohuam. Madje prcillet nga imam Ahmedi se ka thn: Nuk jan bashkuar muslimant n zgjedhje ndonjher, ashtu sikurse u bashkuan pr Uthmanin.[21]Ndrsa Ibn ebi Shejbe prcjell nga Hrith bin Mudribi, se ka thn: Kam br haxhin gjat prijsis s Umerit dhe njerzit nuk dyshonin se m me meritw pr t qn halife pas Umerit, sht Uthmani.[22]Madje Shejhul Islam bin Tejmije ka thn: Ehli Sunetibeson bindshm se halifja pas Profetit sht Ebu Bekri, pastaj Umeri, pastaj Uthmani, pastaj Aliu dhe kush kundrshton n hilafetin e ndonjrit prej tyre sht m i humbur se gomari i tij.[23]Punt m t rndsishme q ndrmori Uthmani (radiallahu anhu)Tubimi i Kuranit sipas leximit kurejshitMe prhapjen e Islamit dhe zgjerimin e tokave t liruara, u futn n Islam popuj t shumt dhe t ndryshm joarab. Kjo gj bri q t friksohen disa sahab, se mund t ndodhnin mosmarrveshje n leximin e Kuranit, apo mund t ndodhte ndryshim i ndonj pjese prej tij. Kjo gj u vu re pr her t par nga Hudhejfe bin el Jemani n lirimin e Armenis dhe Azerbajxhanit, ku ushtria prbhej nga banort e Shamit, t cilt kishin leximin e tyre sipas Mikdad bin el Esuedid dhe Ebu Derdas, dhe nga banort e Irakut, t cilt kishin lexim tjetr sipas Ebu Musa el Eshariut dhe Ibn Mesudit.Ky ndryshim n lexim oi n lindjen e mosmarrveshjeve t ashpra mes dy palve t ushtris, ku secili mendonte pr grupin tjetr se sht n gabim. Duke par kt, Hudhejfja shkoi tek Uthmani dhe i propozoi q ta shuante kt keqkuptim mes atyre q nuk e dinin se lejohet t lexohet Kurani sipas shtat dialekteve[24](gjuhve) t arabve. Uthmani (radiallahu anhu) mblodhi sahabt dhe pasi u konsultua me ta, arriti n prfundimin se ishte m mir t shkruhej Kurani sipas nj dialekti t vetm dhe t gjith njerzit kudo q ndodheshin, t ecnin sipas ktij leximi, ashtu q t zhdukej mosmarrveshja mes muslimanve n leximin e Kuranit. Kurani qw u grumbullua n kohn e Ebu Bekrit gjendej te Hafsa, vajza e Umerit (radiallahu anhu), prej s cils krkoi q tia sillte kt Kuran. Pasi e mori at, urdhroi Zejd bin Thabitin, Abdullah bin Zubejrin, Seid bin el Asin dhe Abdurrahman bin Harith bin Hishamin, q t shkruanin Kuranin duke u bazuar n Kuranin e Hafses dhe u tha: Nse keni mospajtim rreth ndonj ajeti, shkruajeni sipas dialektit kurejsh, sepse sipas asaj gjuhe sht zbritur. Pastaj urdhroi q t shumfishohej ky Kuran dhe t shprndahej n t gjitha vendet, q m pas t kopjohej prej tyre, kshtu q drgoi nj n Sham, nj n Egjipt, nj n Basra, nj n Kufe, nj n Mek dhe nj e mbajti n Medine. Gjithashtu urdhroi q do Kuran i ndryshm nga ky t digjej, q t mos ngelte m vend pr keqkuptim.[25]Transmeton Ebu Bekr bin Ebi Daud es-Sixhistani[26]nga Suejd bin Gafleh, se ai tha: M ka thn mua Aliu n kohn kur Uthmani dogji mushafet dhe i bashkoi njerzit n nj t vetm: Nse nuk do e bnte ai, do e bja un pas tij.Themelimi pr her t par i flots muslimaneValiu (prgjegjsi) i Shamit, Muavije bin Ebi Sufjani, krkoi leje nga Uthmani (radiallahu anhi) pr t formuar nj flot detare, e cila do shrbente pr zmbrapsjen e sulmeve t flots bizante n brigjet e Shamit dhe t Egjiptit. Pasi mori lejen e halifes, Muavija ngriti nj flot t fort dhe t prgatitur mir, e cila bri t mundur lirimin e ishujve t Qipros dhe Rodosit, t cilt iu nnshtruan xhizjes. Pas ksaj, n vitin 34 H., flota muslimane u prball me flotn bizante, e cila ishte m e madhe n numr dhe m e prgatitur. Kjo betej u zhvillua n afrsi t Aleksandris dhe prfundoi me fitoren e muslimanve,[27]duke u br kshtu forc dominuese edhe n det. Profeti, salallahi alejhi ue selem, ka thn Ushtria e par q do t luftoj n det, e meriton (Xhenetin).lirimet n kohn e halifes Uthman bin Afan (radiallahu anhu)a) irimi i tokave perndimore dhe Sudanit. Prparuan ushtrit muslimane n kohn e Uthmanit deri n Sudan dhe jug t Egjiptit, duke i liruar kto toka dhe duke e zgjeruar shtetin islam. Vazhduan lirimet muslimane duke prfshir t gjitha tokat perndimore (Libi, Algjeri, Marok, Mauritani) derisa mbrritn n brigjet e Tunizis, ku u ndeshn me forcat bizante duke i shkatrruar ato dhe duke i futur kto zona nn sundimin e halifatit islam.[28]lirimi i tokave perseb) U zgjeruan kufinjt e shtetit islam n kohn e Uthmanit (radiallahu anhu), derisa arritn nw detin Kazuin dhe vazhduan ta przn mbretin pers Jezduxhurd, derisa e vran n atdheun e tij Marvu (Irani i sotm, n kufi me Afganistanit). Me vdekjen e mbretit pers pushoi s ekzistuari njher e prgjithmon perandoria perse.Shehidllku i Uthmanit (radiallahu anhu)Uthmani (radiallahu anhu) posedonte vlera fisnike dhe morale t larta, ishte i but, i mshirshm, bujar, i dashur etj. Mirpo kto cilsi nuk i penduan munafikt dhe armiqt e fes islame q t thurnin plane dhe komplote pr vrasjen e halifes. N krye t tyre ishte Abdullah bin Sebe, nj ifut, armik i betuar i muslimanve, i cili pranoi Islamin sa pr sy e faqe n kohn e Uthmanit, radiallahu anhu. Ky munafik ifut filloi t sillej npr tokat muslimane duke prhapur shpifjet e tij, gjoja se Uthmani, radiallahu anhu, po bnte padrejtsi, po i shtypte muslimant, shtirej sikur gjendja ishte tepr e rnduar dhe se Aliu (radiallahu anhu) ishte ai q e meritonte halifatin n vend t Uthmanit (radiallahu anhu). Shpifjet e ktij munafiku zun vend n Kufe, Basra dhe Egjipt, t cilt drguan nga nj delegacion n Medine pr tu marr vesh me Uthmanin (radiallahu anhu). Kto delegacione qw kryesoheshin nga Abdullah bin Sebe u takuan me Uthmanin dhe Aliun (radiallahu anhu). Ata u sqaruan atyre se do gj ishte n rregull dhe se kto ishinshpifje dhe u premtuan atyre se do ndreqnin do parregullsi. Pasi mbaruan misionin e tyre, delegacionet doln nga Medina pr tu kthyer n vendet e tyre. Abdullah bin Sebe, kur e pa kt situat, trilloi nj letr t ciln pretendonte se e drgonte Uthmani (radiallahu anhu) te valiu i Egjiptit dhe e urdhronte q t vriste delegacionin q po kthehej. Abdullah bin Sebe e drgoi kt letr me nj korrier qw i u sillej para e mbrapa delegacionit egjiptian, t cilt u shqetsuan dhe e kapn kt person duke i zbuluar letrn e fshehur. Pas ksaj ata u kthyen prsri n Medine duke lajmruar edhe delegacionet e tjera q t ktheheshin dhe rrethuan shtpin e Uthmanit duke mos e lejuar q t dal jasht. Megjithse Uthmani (radiallahu anhu) u mundua tu shpjegonte t vrtetn dhe ti bindte se ajo letr nuk sht e vrtet duke krkuar verifikimin e saj, ata nuk pranonin asnj lloj sqarimi dhe u mjaftuan me thnien: Allahu e ka lejuar gjakun tnd pr