1) STnews Nov17 Coverost.thaiembdc.org › th1 › wp-content › uploads › 2017 › 12 ›...

22
รายงานข่าววิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี จาก วอชิงตัน วอชิงตัน สำนักงานที ปรึกษาด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ประจำสถานเอกอัครราชทูต ณ กรุงวอชิงตัน เดือนพฤศจิกายน 2560 ฉบับที 11/2560 ฉบับเจาะลึกพลังงานนิวเคลียร์ ฉบับเจาะลึกพลังงานนิวเคลียร์ จากหัวรบสู่กระแสไฟฟ้า จากหัวรบสู่กระแสไฟฟ้า

Transcript of 1) STnews Nov17 Coverost.thaiembdc.org › th1 › wp-content › uploads › 2017 › 12 ›...

Page 1: 1) STnews Nov17 Coverost.thaiembdc.org › th1 › wp-content › uploads › 2017 › 12 › รายงานข่าว... · ก อนอื่น กระผมคงต

รายงานข่าววิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี จาก

วอชิงตันวอชิงตันสำนักงานที่ปรึกษาด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ประจำสถานเอกอัครราชทูต ณ กรุงวอชิงตัน

เดือนพฤศจิกายน 2560ฉบับที่ 11/2560

ฉบับเจาะลึกพลังงานนิวเคลียร์ฉบับเจาะลึกพลังงานนิวเคลียร์จากหัวรบสู่กระแสไฟฟ้าจากหัวรบสู่กระแสไฟฟ้า

Page 2: 1) STnews Nov17 Coverost.thaiembdc.org › th1 › wp-content › uploads › 2017 › 12 › รายงานข่าว... · ก อนอื่น กระผมคงต

รายงานข่าววิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีจากวอชิงตันฉบับที่ 11/2560 ประจำเดือนพฤศจิกายน 2560

บรรณาธิการที่ปรึกษา:ดร.เศรษฐพันธ์ กระจ่างวงษ์

กองบรรณาธิการ:นางสาวบุณยเกียรติ รักษาแพ่ง

นางสาวดวงกมล เพิ่มพูลทวีทรัพย์นายอิศรา ปทุมานนท์

จัดทำโดยสำนักงานที่ปรึกษาด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีประจำสถานเอกอัครราชทูต ณ กรุงวอชิงตัน ดี.ซี.

1024 Wisconsin Ave., N.W. Suite 104Washington, D.C. 20007

โทรศัพท์: +1 (202)-944-5200Email: [email protected]

ติดต่อคณะผู้จัดทำได้ที่

Website: http://www.ost.thaiembdc.orgEmail: [email protected]

Facebook: https://www.facebook.com/ostsci/

Page 3: 1) STnews Nov17 Coverost.thaiembdc.org › th1 › wp-content › uploads › 2017 › 12 › รายงานข่าว... · ก อนอื่น กระผมคงต

รายงานข่าววิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี จาก วอชิงตัน ฉบับที่ 11/25602

3 ความต้องการพลังงานของ ทั่วโลกและพลังงานนิวเคลียร์

สารบัญ

6 นโยบายพลังงานนิวเคลียร์ ของสหรัฐอเมริกา

10 การประชุมประจำปี The American Nuclear Society (ANS)

13 การสร้างจรรยาบรรณและ นวัตกรรมความปลอดภัย ทางนิวเคลียร์

15 การพิมพ์หุ่นจำลองร่างกาย มนุษย์ด้วยการพิมพ์สามมิติ เพื่อการคำนวณปริมาณ รังสีที่ใช้ในการรักษาโรค

18 จากภาพยนต์ Sci-Fi ถึง ความหมาย วทน. : The Day After The Day After Tomorrow

สวัสดีทานผูอานที่เคารพรักทุกทาน กอนอ่ืน กระผมคงตองขอแนะนำตัวในฐานะบรรณา- ธิการคนใหมของ “รายงานขาววิทยาศาสตรและเทคโน- โลยีจากวอชิงตัน” ซึ่งจัดทำโดยทีมงาน OST (Office of Science and Technology, Royal Thai Embassy) ผูทำ หนาที่สรรหาขาวสารที่นาสนใจ พรอมกับบทวิเคราะห ความกาวหนาดานวิทยาศาตร เทคโนโลยี และนวัตกรรม ของสหรัฐอเมริกา แคนาดา และกลุมประเทศลาตินอเมริกา กลุมเพื่อนบานที่แสนไกลของไทยที่อยูอีกซีกของวันเวลา และมหาสมุทร สำหรับฉบับนี้ ทีมงานไดเปลี่ยนแนวทาง การนำเสนอแบบใหม คือ จะมุงประเด็นไปยัง วทน. ดานใด ดานหนึ่งแบบจัดเต็มทั้งฉบับ สำหรับฉบับปฐมฤกษแนว ทางใหมนี้ เราไดสรรหาเรื่องราวของเทคโนโลยีขั้นสูงและ เสียวที่บางคนอาจจะบอกวาดูนากลัว แตบางคนก็บอกวามี ประโยชนมหาศาล น่ันก็คือเทคโนโลยีนิวเคลียรซ่ึงท่ีผานมา ที่กรุงวอชิงตัน ดี.ซี. ไดมีการจัดประชุมนานาชาติดาน นิวเคลียรโดย American Nuclear Society (ANS) เมื่อวันที่ 29 ตุลาคม ถึง 2 พฤศจิกายน 2560 บรรยากาศที่เต็มไปดวยนักวิทยาศาสตรนิวเคลียร ฟสิกส ชวยเห็นวา จากกระแสสังคมท่ีเคยมองนิวเคลียร วาเปนของที่มีแสนยานุภาพเชิงลบนั้น เปนสินทรัพยที่มี คุณคาท่ีนาคบในดานการคา จากอุปกรณท่ีเคยอยูน่ิงๆ ที่ หัวรบก็กลายเปนอุปกรณที่เคลื่อนไหวพลุงพลานเพื่อผลิต กระแสไฟฟา ดวยคุณคาของการเปนพลังงานลดโลกรอน ไรการปลอดปลอยกาซเรือนกระจก โดยยังมเีร่ืองคาใจ เก่ียวกับความปลอดภัยอยูบางเวลาเกิดอุบัติภัย เอาเปนวา ทานผูอานลองพิจารณา ขาวสาร ขอมูล และ บทวิเคราะห ที่ทุมเทใหกับประเด็นเทคโนโลยนิีวเคลียรในเลมน้ี ก็คงจะ ไดมุมมองและเพ่ิมพูนความรู และความสนใจใหกับ เทคโนโลยีนิวเคลียรบางไมมากก็นอย

ทีมงาน OST หวังเปนอยางยิ่งวา ความรูดาน วิชาการ มุมมองเชิงวิเคราะห และความบันเทิงบาง ประการท ี ่ ท านผ ู อ านจะ ได ร ั บจากรายงานข า ว วิทยาศาสตรฯ จะทำใหทานมีความสนใจในวิทยาศาสตร และเทคโนโลยีมากขึ้น และสามารถนำไปจุดประกายไปสู การเปนนวัตกรรม ในฐานะคนไทยในยุคประเทศไทย 4.0 เมื่อวิทยาศาสตรและเทคโนโลยีนำพาความเจริญกาวหนา ของชาติตอไป

ดร.เศรษฐพันธ กระจางวงษอัครราชทูตที่ปรึกษา ฝายวิทยาศาสตรและเทคโนโลยีสำนักงานที่ปรึกษาดานวิทยาศาสตรและเทคโนโลยีประจำสถานเอกอัครราชทูต ณ กรุงวอชิงตัน

ดร.เศรษฐพันธ กระจางวงษอัครราชทูตที่ปรึกษา ฝายวิทยาศาสตรและเทคโนโลยีสำนักงานที่ปรึกษาดานวิทยาศาสตรและเทคโนโลยีประจำสถานเอกอัครราชทูต ณ กรุงวอชิงตัน

สวัสดีทานผูอานที่เคารพรักทุกทาน กอนอ่ืน กระผมคงตองขอแนะนำตัวในฐานะบรรณา- ธิการคนใหมของ “รายงานขาววิทยาศาสตรและเทคโน- โลยีจากวอชิงตัน” ซึ่งจัดทำโดยทีมงาน OST (Office of Science and Technology, Royal Thai Embassy) ผูทำ หนาที่สรรหาขาวสารที่นาสนใจ พรอมกับบทวิเคราะห ความกาวหนาดานวิทยาศาตร เทคโนโลยี และนวัตกรรม ของสหรัฐอเมริกา แคนาดา และกลุมประเทศลาตินอเมริกา กลุมเพื่อนบานที่แสนไกลของไทยที่อยูอีกซีกของวันเวลา และมหาสมุทร สำหรับฉบับนี้ ทีมงานไดเปลี่ยนแนวทาง การนำเสนอแบบใหม คือ จะมุงประเด็นไปยัง วทน. ดานใด ดานหนึ่งแบบจัดเต็มทั้งฉบับ สำหรับฉบับปฐมฤกษแนว ทางใหมนี้ เราไดสรรหาเรื่องราวของเทคโนโลยีขั้นสูงและ เสียวที่บางคนอาจจะบอกวาดูนากลัว แตบางคนก็บอกวามี ประโยชนมหาศาล น่ันก็คือเทคโนโลยีนิวเคลียรซ่ึงท่ีผานมา ที่กรุงวอชิงตัน ดี.ซี. ไดมีการจัดประชุมนานาชาติดาน นิวเคลียรโดย American Nuclear Society (ANS) เมื่อวันที่ 29 ตุลาคม ถึง 2 พฤศจิกายน 2560 บรรยากาศที่เต็มไปดวยนักวิทยาศาสตรนิวเคลียร ฟสิกส ชวยเห็นวา จากกระแสสังคมท่ีเคยมองนิวเคลียร วาเปนของที่มีแสนยานุภาพเชิงลบนั้น เปนสินทรัพยที่มี คุณคาท่ีนาคบในดานการคา จากอุปกรณท่ีเคยอยูน่ิงๆ ที่ หัวรบก็กลายเปนอุปกรณที่เคลื่อนไหวพลุงพลานเพื่อผลิต กระแสไฟฟา ดวยคุณคาของการเปนพลังงานลดโลกรอน ไรการปลอดปลอยกาซเรือนกระจก โดยยังมีเร่ืองคาใจ เก่ียวกับความปลอดภัยอยูบางเวลาเกิดอุบัติภัย เอาเปนวา ทานผูอานลองพิจารณา ขาวสาร ขอมูล และ บทวิเคราะห ที่ทุมเทใหกับประเด็นเทคโนโลยีนิวเคลียรในเลมน้ี ก็คงจะ ไดมุมมองและเพ่ิมพูนความรู และความสนใจใหกับ เทคโนโลยีนิวเคลียรบางไมมากก็นอย

ทีมงาน OST หวังเปนอยางยิ่งวา ความรูดาน วิชาการ มุมมองเชิงวิเคราะห และความบันเทิงบาง ประการท ี ่ ท านผ ู อ านจะ ได ร ั บจากรายงานข า ว วิทยาศาสตรฯ จะทำใหทานมีความสนใจในวิทยาศาสตร และเทคโนโลยีมากขึ้น และสามารถนำไปจุดประกายไปสู การเปนนวัตกรรม ในฐานะคนไทยในยุคประเทศไทย 4.0 เมื่อวิทยาศาสตรและเทคโนโลยีนำพาความเจริญกาวหนา ของชาติตอไป

Page 4: 1) STnews Nov17 Coverost.thaiembdc.org › th1 › wp-content › uploads › 2017 › 12 › รายงานข่าว... · ก อนอื่น กระผมคงต

รายงานข่าววิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี จาก วอชิงตัน ฉบับที่ 1/2560

ในปจจุบันพลังงานมีความสัมพันธกับการดำรงชีวิตของคนทั่วโลก มีการใชพลังงานจากถานหิน แสง

อาทิตย ลม กาซธรรมชาติ และน้ำมัน ดวยการที่ประชากรมีแนวโนมเพิ่มจำนวนจาก 7.3 พันลานคนใน

ปจจุบันไปถึง 9.2 พันลานคนในป พ.ศ. 2583 จากการคาดการณซึ่งความตองการทางดานพลังงานยอมสูง

ขึ้นเชนเดียวกันและสงผลเชื่อมโยงทางดานเศรษฐกิจและปริมาณการปลอยกาซคารบอน ความตองการพลังงาน

สวนใหญมาจากประเทศกำลังพัฒนา เชน ประเทศจีน ไตหวัน และอินเดีย เปนตน ซึ่งในขณะนี้ ประเทศจีน

เปนประเทศที่มีการใชพลังงานสูงสุดของโลกแทนที่ประเทศสหรัฐฯ

ในปจจุบันพลังงานมีความสัมพันธกับการดำรงชีวิตของคนทั่วโลก มีการใชพลังงานจากถานหิน แสง

อาทิตย ลม กาซธรรมชาติ และน้ำมัน ดวยการที่ประชากรมีแนวโนมเพิ่มจำนวนจาก 7.3 พันลานคนใน

ปจจุบันไปถึง 9.2 พันลานคนในป พ.ศ. 2583 จากการคาดการณซึ่งความตองการทางดานพลังงานยอมสูง

ขึ้นเชนเดียวกันและสงผลเชื่อมโยงทางดานเศรษฐกิจและปริมาณการปลอยกาซคารบอน ความตองการพลังงาน

สวนใหญมาจากประเทศกำลังพัฒนา เชน ประเทศจีน ไตหวัน และอินเดีย เปนตน ซึ่งในขณะนี้ ประเทศจีน

เปนประเทศที่มีการใชพลังงานสูงสุดของโลกแทนที่ประเทศสหรัฐฯ

ความต้องการพลังงานของทั่วโลกและพลังงานนิวเคลียร์ ความต้องการพลังงานของทั่วโลกและพลังงานนิวเคลียร์

หากกลาวในแงของพลังงานไฟฟา ในป พ.ศ. 2555 ความตองการไฟฟาทั่วโลกเพิ่มขึ้น 2 เทา

พลังงานปฐมภูมิ 42% ไดถูกเปลี่ยนเปนพลังงานไฟฟา และคาดวาในอนาคตความตองการในการใช

พลังงานไฟฟาจะเพิ่มสูงขึ้น กระบวนการผลิตไฟฟากอใหเกิดมลพิษทางอากาศและกอใหเกิดการสูญเสียชีวิตของ

ประชากรกอนเวลาอันควร สงผลใหพลังงานทางเลือกอื่นที่สะอาดและมาจากธรรมชาติ เชน พลังงานจาก

แสงอาทิตย ลม และชีวภาพ เขามามีบทบาทอยางมาก แตอยางไรก็ตาม พลังงานเหลานี้ไมสามารถผลิต

กระแสไฟฟาไดตลอด 24 ชั่วโมง เนื่องจากเปนไปตามกลไกของธรรมชาติ จึงยังไมสามารถนำมาใชเปน

พลังงานหลักในการผลิตไฟฟาได หลายประเทศไดหันมาศึกษาและวิจัยดานพลังงานและสนใจบทบาทที่เพิ่มขึ้น

ของพล ังงานน ิวเคล ียร ในร ูปแบบที ่ เป นม ิตรก ับส ิ ่ งแวดล อมในกระบวนการผล ิตไฟฟาขนาดใหญ

โดยปจจุบันมีการใชพลังงานนิวเคลียรในการผลิตกระแสไฟฟาประมาณ 11% ของการใชไฟฟาทั่วโลก

หากกลาวในแงของพลังงานไฟฟา ในป พ.ศ. 2555 ความตองการไฟฟาทั่วโลกเพิ่มขึ้น 2 เทา

พลังงานปฐมภูมิ 42% ไดถูกเปลี่ยนเปนพลังงานไฟฟา และคาดวาในอนาคตความตองการในการใช

พลังงานไฟฟาจะเพิ่มสูงขึ้น กระบวนการผลิตไฟฟากอใหเกิดมลพิษทางอากาศและกอใหเกิดการสูญเสียชีวิตของ

ประชากรกอนเวลาอันควร สงผลใหพลังงานทางเลือกอื่นที่สะอาดและมาจากธรรมชาติ เชน พลังงานจาก

แสงอาทิตย ลม และชีวภาพ เขามามีบทบาทอยางมาก แตอยางไรก็ตาม พลังงานเหลานี้ไมสามารถผลิต

กระแสไฟฟาไดตลอด 24 ชั่วโมง เนื่องจากเปนไปตามกลไกของธรรมชาติ จึงยังไมสามารถนำมาใชเปน

พลังงานหลักในการผลิตไฟฟาได หลายประเทศไดหันมาศึกษาและวิจัยดานพลังงานและสนใจบทบาทที่เพิ่มขึ้น

ของพล ังงานน ิวเคล ียร ในร ูปแบบที ่ เป นม ิตรก ับส ิ ่ งแวดล อมในกระบวนการผล ิตไฟฟาขนาดใหญ

โดยปจจุบันมีการใชพลังงานนิวเคลียรในการผลิตกระแสไฟฟาประมาณ 11% ของการใชไฟฟาทั่วโลก

รายงานข่าววิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี จาก วอชิงตัน ฉบับที่ 11/25603

Page 5: 1) STnews Nov17 Coverost.thaiembdc.org › th1 › wp-content › uploads › 2017 › 12 › รายงานข่าว... · ก อนอื่น กระผมคงต

รายงานข่าววิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี จาก วอชิงตัน ฉบับที่ 1/2560

ที่มา: https://energy.gov/ne/nuclear-energy-technical-assistanceที่มา: https://energy.gov/ne/nuclear-energy-technical-assistance

พลังงานนิวเคลียรสามารถตอบสนองความตองการ

ดานพลังงานของโลกในอนาคตไดหรือไม?

การพัฒนาเตาปฏิกรณและพลังงานนิวเคลียรเพื่อใชในการผลิตกระแสไฟฟาทดแทนแหลงพลังงาน จากเชื้อเพลิงฟอสซิลนั้นไดมีการศึกษาอยางจริงจัง และรวมถึงในเรื่องของนิวเคลียรฟวชั่น ความรอนใตพิภพ การกักเก็บและการปลดปลอยกาซคารบอน ซึ่งเปนการแสดงใหเห็นถึงความกาวหนาในการพัฒนาทาง เศรษฐศาสตร และความปลอดภัยอยางยั่งยืน ประเทศจีนเปนตัวอยางที่เห็นไดชัดเจนในการขยายการลงทุน ดานพลังงานนิวเคลียร รัฐบาลจัดสรรเงินสูงถึง 361 พันลานดอลลารสหรัฐฯ เพื่อการพัฒนาแหลงพลังงาน ที่สะอาดขึ้น โดยเงินงบประมาณนี้ ประเทศจีนวางแผนที่จะใชประมาณ 78 พันลานเหรียญสหรัฐฯ เพื่อสราง เตาปฏิกรณ 35 เตาใน 4 ปขางหนา ประเทศจีนมีความมุงมั่นในการพัฒนาดานนิวเคลียร ซึ่งเหตุผลที่เหมาะสม ที่สุดในการใชพลังงานนิวเคลียร คือ พลังงานนิวเคลียรเปนพลังงานที่มีเสถียรภาพ สะอาด และใหพลังงาน ที่เขมขน (High Density) ซึ่งแตกตางจากพลังงานทดแทนอื่น เนื่องจากพลังงานนิวเคลียรไมมีความผันแปร ตามฤดูกาล เมื่อมีการติดตั้งเตาปฏิกรณจะมีการผลิตพลังงานอยางเพียงพอและตอเนื่อง รวมถึงประสิทธิภาพ จะลดลงเพียงเล็กนอย

รายงานข่าววิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี จาก วอชิงตัน ฉบับที่ 11/25604

Page 6: 1) STnews Nov17 Coverost.thaiembdc.org › th1 › wp-content › uploads › 2017 › 12 › รายงานข่าว... · ก อนอื่น กระผมคงต

เตาปฏิกรณนิวเคลียรสามารถผลิตพลังงานไดสูงสุดถึง 90% แตพลังงานลมและพลังงานแสงอาทิตย สามารถผลิตพลังงานไดเพียง 20% ซึ่งประสิทธิภาพของพลังงานจากธรรมชาติมีความผันผวนตามสภาพ อากาศ ตนทุนของการผลิตไฟฟาดวยพลังงานนิวเคลียรสูงกวาการผลิตไฟฟาดวยแหลงพลังงานอื่น แตทั้งนี้ ถารวมตนทุนจากการลงทุนและสวนประกอบอื่นทั้งหมดแลวจะใกลเคียงกับโรงไฟฟาที่ใชเชื้อเพลิงฟอสซิล แตยังสามารถปรับขนาดและดัดแปลงเพื่อประหยัดคาใชจายไดมากขึ้น ซึ่งโรงไฟฟานิวเคลียรมีความเหมาะสม กวาในกรณีที่ความตองการใชไฟฟาไมคงที่ เนื่องจากไดรับการออกแบบมาใหผลิตกำลังไฟฟาไดสูงและ สามารถปรับลดกำลังการเดินเครื่องลงได และสามารถเดินเครื่องตอเนื่อง โดยไมจำเปนตองมีการเติม เชื้อเพลิงเปนเวลา 2 ป ความเจริญในอนาคตจะขึ้นกับการผลิตไฟฟาที่ไมจำกัด เห็นไดชัดวา เชื้อเพลิงฟอสซิล นั้นมีจำกัด และพลังงานลม แสงอาทิตย และพลังงานหมุนเวียน เชน เอทานอล นั้น ยังมีความไมแนนอนใน การสนับสนุนการใชพลังงานของโลก สวนศักยภาพในการผลิตพลังงานของยูเรเนียมปริมาณเล็กนอยนั้นสูง มาก เชื้อเพลิงนิวเคลียรจึงสามารถอยูในลำดับที่นาสนใจจะนำมาใช ถามีการจัดรูปแบบที่ดี พลังงานนิวเคลียร สามารถใชในการผลิตไฟฟาใหแกเราไดอีกหลายรุน สวนใหญประเทศที่ใชแหลงพลังงานนิวเคลียรมี การจำหนายไฟฟาในราคาที่ต่ำกวาราคาเฉลี่ยเมื่อเปรียบเทียบกับประเทศที่มีแหลงพลังงานทดแทนอื่น แตในบางประเทศ เชน ประเทศเยอรมันนีเพิ่มราคาพลังงาน มีการเพิ่มการจัดเก็บภาษีเพื่อสนับสนุนพลังงาน หมุนเวียนและการรื้อถอนระบบปฏิบัติการนิวเคลียร ซึ่งการปดโรงไฟฟานิวเคลียรทำใหตนทุนดานพลังงาน เพิ่มสูงขึ้น

ประเทศที่พัฒนาทั่วโลกก็มีการใชโรงไฟฟาพลังงานนิวเคลียร สำหรับผลิตกระแสไฟฟาใหแกประชาชน หลายประเทศมีการเตรียมการเพื่อสรางหรือขยายโรงไฟฟา นิวเคลียรเพื่อรองรับการพัฒนาอุตสาหกรรม และ การเติบโตของเศรษฐกิจของประเทศ

เตาปฏิกรณนิวเคลียรสามารถผลิตพลังงานไดสูงสุดถึง 90% แตพลังงานลมและพลังงานแสงอาทิตย สามารถผลิตพลังงานไดเพียง 20% ซึ่งประสิทธิภาพของพลังงานจากธรรมชาติมีความผันผวนตามสภาพ อากาศ ตนทุนของการผลิตไฟฟาดวยพลังงานนิวเคลียรสูงกวาการผลิตไฟฟาดวยแหลงพลังงานอื่น แตทั้งนี้ ถารวมตนทุนจากการลงทุนและสวนประกอบอื่นทั้งหมดแลวจะใกลเคียงกับโรงไฟฟาที่ใชเชื้อเพลิงฟอสซิล แตยังสามารถปรับขนาดและดัดแปลงเพื่อประหยัดคาใชจายไดมากขึ้น ซึ่งโรงไฟฟานิวเคลียรมีความเหมาะสม กวาในกรณีที่ความตองการใชไฟฟาไมคงที่ เนื่องจากไดรับการออกแบบมาใหผลิตกำลังไฟฟาไดสูงและ สามารถปรับลดกำลังการเดินเครื่องลงได และสามารถเดินเครื่องตอเนื่อง โดยไมจำเปนตองมีการเติม เชื้อเพลิงเปนเวลา 2 ป ความเจริญในอนาคตจะขึ้นกับการผลิตไฟฟาที่ไมจำกัด เห็นไดชัดวา เชื้อเพลิงฟอสซิล นั้นมีจำกัด และพลังงานลม แสงอาทิตย และพลังงานหมุนเวียน เชน เอทานอล นั้น ยังมีความไมแนนอนใน การสนับสนุนการใชพลังงานของโลก สวนศักยภาพในการผลิตพลังงานของยูเรเนียมปริมาณเล็กนอยนั้นสูง มาก เชื้อเพลิงนิวเคลียรจึงสามารถอยูในลำดับที่นาสนใจจะนำมาใช ถามีการจัดรูปแบบที่ดี พลังงานนิวเคลียร สามารถใชในการผลิตไฟฟาใหแกเราไดอีกหลายรุน สวนใหญประเทศที่ใชแหลงพลังงานนิวเคลียรมี การจำหนายไฟฟาในราคาที่ต่ำกวาราคาเฉลี่ยเมื่อเปรียบเทียบกับประเทศที่มีแหลงพลังงานทดแทนอื่น แตในบางประเทศ เชน ประเทศเยอรมันนีเพิ่มราคาพลังงาน มีการเพิ่มการจัดเก็บภาษีเพื่อสนับสนุนพลังงาน หมุนเวียนและการรื้อถอนระบบปฏิบัติการนิวเคลียร ซึ่งการปดโรงไฟฟานิวเคลียรทำใหตนทุนดานพลังงาน เพิ่มสูงขึ้น

ประเทศที่พัฒนาทั่วโลกก็มีการใชโรงไฟฟาพลังงานนิวเคลียร สำหรับผลิตกระแสไฟฟาใหแกประชาชน หลายประเทศมีการเตรียมการเพื่อสรางหรือขยายโรงไฟฟา นิวเคลียรเพื่อรองรับการพัฒนาอุตสาหกรรม และ การเติบโตของเศรษฐกิจของประเทศ

รายงานข่าววิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี จาก วอชิงตัน ฉบับที่ 11/25605

ที่มา:

World Nuclear Association ก.ย. 2560

Link: http://www.world-nuclear.org/information-library/current-and-future-generation/

world-energy-needs-and-nuclear-power.aspx

Alexandro Pando วันที่ 16 ส.ค. 2560

Link: https://www.forbes.com/sites/forbestechcouncil/2017/08/16/can-next-generation-nuclear-power-meet-world-

energy-needs/#614c81c31ff2

Alexandro Pando วันที่ 16 ส.ค. 2560

Link: https://www.forbes.com/sites/forbestechcouncil/2017/08/16/can-next-generation-nuclear-power-meet-world-

energy-needs/#614c81c31ff2

ที่มา:

World Nuclear Association ก.ย. 2560

Link: http://www.world-nuclear.org/information-library/current-and-future-generation/

world-energy-needs-and-nuclear-power.aspx

Page 7: 1) STnews Nov17 Coverost.thaiembdc.org › th1 › wp-content › uploads › 2017 › 12 › รายงานข่าว... · ก อนอื่น กระผมคงต

3

นโยบายพลังงานนิวเคลียร์ของสหรัฐอเมริกา

สหรัฐอเมริกาไดริเริ ่มนโยบายพัฒนาพลังงานนิวเคลียรขึ ้นเมื่อป

2497 หลังสงครามโลกครั้งที่สองสงบลงเกือบ 10 ป ชวงแรกของพัฒนาการ

กอสรางพื้นฐานและออกกฎระเบียบดานพลังงานนิวเคลียรใชระยะเวลายาว

นาน ระหวางป 2497 กฎหมายสำคัญที่ไดปูทางใหกับการพัฒนา อาทิ

Energy Reorganization Act ค.ศ. 1974 และการจัดตั้ง Nuclear

Regulatory Commission ซึ่งในปเดียวกัน ประเทศไทยก็ไดตั้ง

คณะกรรมการพลังงานปรมาณู ที่ตอมาคือ คณะกรรมการพลังงานปรมาณู

เพื่อสันติในปจจุบัน แตสิ่งที่แตกตางกันกลาวคือ สำหรับประเทศไทย กระแส

ของการพัฒนาเทคโนโลยีนิวเคลียรเนนไปทางการวิจัย และการใชงานใน

ระดับยอม เชน การแพทย การถนอมอาหาร การปรับปรุงผลิตภัณฑบาง

ประเภท ซึ่งตอมาไดรวมไวกับภารกิจของกระทรวงวิทยาศาสตรและ

เทคโนโลยี ในขณะที่ สหรัฐฯ ไดมอบหมายกระทรวงพลังงาน (Department

of Energy) ใหเปนผูรับผิดชอบ โดยโรงไฟฟาพลังงานนิวเคลียรแหงแรก

ของสหรัฐฯ กอสรางขึ้นเมื่อป 2499 ที่ Shippingport Atomic Power

Station มลรัฐเพนซิลวาเนีย และมุงมั่นผลักดันการขยายตัวของภาคเอกชน

ดานพลังงานนิวเคลียร โดยอยูภายใตกลไก 3 ฝาย คือ 1) ผลงานวิจัยทาง

วิทยาศาสตรที่สนับสนุนโดยภาครัฐ 2) ความตองการการลุงทุนของภาค

เอกชน และ 3) การรับฟงความเห็นของประชาชนที่มีการเปลี่ยนแปลงตาม

กาลเวลา รวมถึงอุบัติภัยตางๆ ที่จุดกระแสการตอตานเปนระยะ ซึ่ง

การขยายตัวของโรงไฟฟาพลังงานนิวเคลียรไดมอดลงในชวงทศวรรษ 1980

และทำใหการพัฒนาดานนี้ หยุดชะงักลงไปกวาสิบป ตั้งแตป 2535

รายงานข่าววิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี จาก วอชิงตัน ฉบับที่ 11/25606

นโยบายพลังงานนิวเคลียร์ของสหรัฐอเมริกา

สหรัฐอเมริกาไดริเริ ่มนโยบายพัฒนาพลังงานนิวเคลียรขึ ้นเมื่อป

2497 หลังสงครามโลกครั้งที่สองสงบลงเกือบ 10 ป ชวงแรกของพัฒนาการ

กอสรางพื้นฐานและออกกฎระเบียบดานพลังงานนิวเคลียรใชระยะเวลายาว

นาน ระหวางป 2497 กฎหมายสำคัญที่ไดปูทางใหกับการพัฒนา อาทิ

Energy Reorganization Act ค.ศ. 1974 และการจัดตั้ง Nuclear

Regulatory Commission ซึ่งในปเดียวกัน ประเทศไทยก็ไดตั้ง

คณะกรรมการพลังงานปรมาณู ที่ตอมาคือ คณะกรรมการพลังงานปรมาณู

เพื่อสันติในปจจุบัน แตสิ่งที่แตกตางกันกลาวคือ สำหรับประเทศไทย กระแส

ของการพัฒนาเทคโนโลยีนิวเคลียรเนนไปทางการวิจัย และการใชงานใน

ระดับยอม เชน การแพทย การถนอมอาหาร การปรับปรุงผลิตภัณฑบาง

ประเภท ซึ่งตอมาไดรวมไวกับภารกิจของกระทรวงวิทยาศาสตรและ

เทคโนโลยี ในขณะที่ สหรัฐฯ ไดมอบหมายกระทรวงพลังงาน (Department

of Energy) ใหเปนผูรับผิดชอบ โดยโรงไฟฟาพลังงานนิวเคลียรแหงแรก

ของสหรัฐฯ กอสรางขึ้นเมื่อป 2499 ที่ Shippingport Atomic Power

Station มลรัฐเพนซิลวาเนีย และมุงมั่นผลักดันการขยายตัวของภาคเอกชน

ดานพลังงานนิวเคลียร โดยอยูภายใตกลไก 3 ฝาย คือ 1) ผลงานวิจัยทาง

วิทยาศาสตรที่สนับสนุนโดยภาครัฐ 2) ความตองการการลุงทุนของภาค

เอกชน และ 3) การรับฟงความเห็นของประชาชนที่มีการเปลี่ยนแปลงตาม

กาลเวลา รวมถึงอุบัติภัยตางๆ ที่จุดกระแสการตอตานเปนระยะ ซึ่ง

การขยายตัวของโรงไฟฟาพลังงานนิวเคลียรไดมอดลงในชวงทศวรรษ 1980

และทำใหการพัฒนาดานนี้ หยุดชะงักลงไปกวาสิบป ตั้งแตป 2535

Page 8: 1) STnews Nov17 Coverost.thaiembdc.org › th1 › wp-content › uploads › 2017 › 12 › รายงานข่าว... · ก อนอื่น กระผมคงต

3

นโยบายพลังงานนิวเคลียร์ของสหรัฐอเมริกา

รัฐบาลสหรัฐไดพยายามผลักดันกฎหมาย และกฎระเบียบที่เอื้อตอการพัฒนาพลังงานนิวเคลียรขึ้นใหม

เพื่อกระตุนการพัฒนาโครงสรางพื้นฐาน โดยป 2548 ในสมัยประธานาธิบดีจอรช ดับเบิลยู บุช ไดประกาศ Energy

Policy Act ค.ศ. 2005 ที่ใหหลักประกันและการสนับสนุนแกภาคเอกชน อาทิ

- ไดเงินภาษีคืนบางสวนในรอบการผลิต 8 ปแรก

- ไดรับการคุมครองดานการประกันภัย

- ไดรับการสนับสนุนดานเทคโนโลยีจากรัฐบาล

- สามารถขอรับการค้ำประกันเงินกู สำหรับเตาปฏิกรณนิวเคลียรยุคใหม

ที่ใชเทคโนโลยี emission free ไดจนถึงรอยละ 80 ของคาลงทุนกอสราง เปนตน

ในชวงดังกลาว งบประมาณกวา 5,000 ลานดอลลารสหรัฐ บวกกับกลไกการลดภาษีไดถูกระดมไปเพื่อ

สนับสนุนการลงทุนดานพลังงานนิวเคลียร ในป 2551 กระทรวงพลังงานของสหรัฐ ไดเริ่มรับใบสมัครขอรับ

การสนับสนุนทางการเงินจากรัฐบาล โดยตัวเลขงบประมาณเริ่มตน การค้ำประกันเงินกูมียอดสูงถึง 18,500

ลานดอลลารสหรัฐ จากขอเสนอโครงการ โดยโครงการทั้งหมดตองผานการรับรองโดย Nuclear Regulatory

Commission (NRC) กระแสการขอสนับสนุนสรางโครงการโรงไฟฟานิวเคลียรยุคที่สองเปนไปอยางนาสนใจ

จนกระทั่งในเดือนมีนาคม ป 2554 เหตุการณพิบัติภัยที่ฟุกุชิมา ประเทศญี่ปุน ทำใหเกิดวิกฤตการณความเชื่อมั่น

ตอการสรางโรงไฟฟานิวเคลียรอีกครั้ง และเปนจุดเปลี่ยนที่ทำใหการพัฒนาพลังงานนิวเคลียรของสหรัฐฯ ก็ไม

สามารถบรรลุผลไดตามเปาหมายไดในรอบสอง เนื่องจากผลการสำรวจความเห็นของประชาชนในการสราง

โรงงานไฟฟานิวเคลียรแหงใหมลดลงอยางมาก โดยรอยละ 64 ของประชากรจากผลสำรวจตอตานการสรางเตา

ปฏิกรณใหมๆ โครงการในหลายพื้นที่ถูกยกเลิก และ

เลื่อนการกอสรางออกไป อยางไรก็ตามสหรัฐฯ ก็ยังเปน

ประเทศที่มีเตาปฏิกรณพลังงานิวเคลียรมากที่สุดในโลก

(104 เตา จาก 441 เตาทั่วโลก) โดยโรงงานไฟฟา

พลังงานนิวเคลยรสวนใหญ ตั้งอยูในมลรัฐฝงตะวันออก

และมลรัฐรอบทะเลสาบทั้ง 5 โดยเฉพาะในมลรัฐ

อิลลินอยส เพนซิลวาเนีย และนิวยอรก ซึ่งเปนมลรัฐที่มี

ประชากรหนาแนน รวมทั้งยังมีการพัฒนากลไก Zero

Emission Credits เพื่อจูงใจใหกับภาคการผลิตไฟฟา

จากพลังงานทางเลือก ซึ่งพลังงานนิวเคลียรเปนตัวเลือก

รัฐบาลสหรัฐไดพยายามผลักดันกฎหมาย และกฎระเบียบที่เอื้อตอการพัฒนาพลังงานนิวเคลียรขึ้นใหม

เพื่อกระตุนการพัฒนาโครงสรางพื้นฐาน โดยป 2548 ในสมัยประธานาธิบดีจอรช ดับเบิลยู บุช ไดประกาศ Energy

Policy Act ค.ศ. 2005 ที่ใหหลักประกันและการสนับสนุนแกภาคเอกชน อาทิ

ปฏิกรณใหมๆ โครงการในหลายพื้นที่ถูกยกเลิก และ

เลื่อนการกอสรางออกไป อยางไรก็ตามสหรัฐฯ ก็ยังเปน

ประเทศท่ีมีเตาปฏิกรณพลังงานนิวเคลียรมากท่ีสุดในโลก

(104 เตา จาก 449 เตาทั่วโลก) โดยโรงงานไฟฟา

พลังงานนิวเคลยรสวนใหญ ตั้งอยูในมลรัฐฝงตะวันออก

และมลรัฐรอบทะเลสาบทั้ง 5 โดยเฉพาะในมลรัฐ

อิลลินอยส เพนซิลวาเนีย และนิวยอรก ซึ่งเปนมลรัฐที่มี

ประชากรหนาแนน รวมทั้งยังมีการพัฒนากลไก Zero

Emission Credits เพื่อจูงใจใหกับภาคการผลิตไฟฟา

จากพลังงานทางเลือก ซึ่งพลังงานนิวเคลียรเปนตัวเลือก

รายงานข่าววิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี จาก วอชิงตัน ฉบับที่ 11/25607

- ไดเงินภาษีคืนบางสวนในรอบการผลิต 8 ปแรก

- ไดรับการคุมครองดานการประกันภัย

- ไดรับการสนับสนุนดานเทคโนโลยีจากรัฐบาล

- สามารถขอรับการค้ำประกันเงินกู สำหรับเตาปฏิกรณนิวเคลียรยุคใหม

ที่ใชเทคโนโลยี emission free ไดจนถึงรอยละ 80 ของคาลงทุนกอสราง เปนตน

Page 9: 1) STnews Nov17 Coverost.thaiembdc.org › th1 › wp-content › uploads › 2017 › 12 › รายงานข่าว... · ก อนอื่น กระผมคงต

3

นโยบายพลังงานนิวเคลียร์ของสหรัฐอเมริกา

รายงานข่าววิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี จาก วอชิงตัน ฉบับที่ 11/25608

ที่มีศักยภาพสูงสุด ในขณะที่มี 14 รัฐที่มี

การประกาศ nuclear moratorium

คือไมขยายการพัฒนาโรงไฟฟาประเภทนี้

การจัดการแผนงานลดกาซตางๆ ใหเปนไปตามเปาหมายของตน

ใ น ฐ า น ะ ค ว า ม ส ม ั ค ร ใ จ ข อ ง ป ร ะ เ ท ศ ก ำ ล ั ง พ ั ฒ น า

ดูเหมือนจะดูงายกวาประเทศเสรีนิยมพัฒนาแลวอยางสหรัฐฯ

ที ่กลไกการตลาดและความคิดเห็นของประชาชนมีส วนใน

การกำหนดนโยบายและมาตรการของรัฐ สิ่งที่เปนทางออกที่ดี

ที่สุดของรัฐบาลสหรัฐ คือการออกกฎหมาย และแรงจูงใจตางๆ

โดยลาสุด ก็ไดออกกฎหมาย Advanced Nuclear Technology

Act เมื่อเดือนมกราคม 2560 เพื่อสงเสริมการพัฒนาเทคโนโลยี

พลังงานนิวเคลียรขั้นสูง ซึ่งจีนเองก็มีการพัฒนาที่รุดหนาใน

เทคโนโลยีตัวใหม ที่เรียกวาฟวชั่น (Fusion) เชนเดียวกัน

ที่มีศักยภาพสูงสุด ในขณะที่มี 14 รัฐที่มี

การประกาศ nuclear moratorium

คือไมขยายการพัฒนาโรงไฟฟาประเภทนี้

ในขณะที่มลรัฐที่ไมมีความกดดัน

ดานพลังงาน เนื่องจากมีประชากรเบาบาง

กวา และมีความเขมขนของอุตสาหกรรม

นอยกวา อาทิ มลรัฐแถบเทือกเขารอกกี้

ซึ่งมีความอุดมสมบูรณจากการผลิตกระแส

ไฟฟาจากพลังน้ำ และแหลงอื่นๆ เชน

ยูทาห ไวโอมิง ไอดาโฮ โคโลราโด เนวาดา

และแอร ิ โซนาก ็ย ั ง ไม ม ีการก อสร าง

โรงไฟฟาพลังงานนิวเคลียร สวนผสมดาน

พลังงาน (Power Sector Mix) ของแตละ

มลรัฐจึงแตกตางกันไป

สิ ่งที ่นาสนใจสำหรับสถานการณ

ดานพลังงานของสหรัฐฯ ในปจจุบัน คือ

รัฐบาลสหรัฐฯ ตระหนักดีวาการใชพลังงาน

ที่สูงมากของสหรัฐฯ จำเปนตองมีการขยาย

กำลังการผลิตไฟฟาไปพรอมกับการไม

สร างสภาวะการเปล ี ่ ยนแปลงสภาพ

ภูมิอากาศ จากการปลอยกาซเรือนกระจก

ตามความตกลงปารีสที่สหรัฐฯ ไดรวมให

สัตยาบันวันเดียวกับจีน เมื่อวันที่ 3

กันยายน 2559 โดยเปนพันธะสัญญาของ

ประเทศมหาอำนาจที ่มีการปลอดปลอย

กาซเรือนกระจกสูงที่สุดสองอันดับแรกของ

โลก สำหรับจีน ดวยระบอบการปกครอง

ใ น ข ณ ะ ท ี ่ ด า น ก า ร ใ ช พ ล ั ง ง า น น ิ ว เ ค ล ี ย ร

ยังคงมีการขับเคลื่อนไปอยางชาๆ และขลุกขลัก สหรัฐฯ ก็ยังคง

เปนประเทศที ่ว ัสดุอุปกรณที ่เกี ่ยวกับนิวเคลียรมากที ่สุดใน

โลก รวมทั้งอาวุธยุทโธปกรณประเภทหัวรบนิวเคลียร

ซึ่งยังถือวาเปน เครื่องคุมกันความปลอดภัยและสันติภาพบนโลก

โดยเฉพาะจากการเยือนเอเชียของประธานาธิบดีโดนัล ทรัมป

เมื่อตนเดือน พฤศจิกายน 2560 ที่ไดมีการซอมรบแสนยานุภาพ

สิ ่งที ่นาสนใจสำหรับสถานการณ

ดานพลังงานของสหรัฐฯ ในปจจุบัน คือ

รัฐบาลสหรัฐฯ ตระหนักดีวาการใชพลังงาน

ที่สูงมากของสหรัฐฯ จำเปนตองมีการขยาย

กำลังการผลิตไฟฟาไปพรอมกับการไม

สร างสภาวะการเปล ี ่ ยนแปลงสภาพ

ภูมิอากาศ จากการปลอยกาซเรือนกระจก

ตามความตกลงปารีสที่สหรัฐฯ ไดรวมให

สัตยาบันวันเดียวกับจีน เมื่อวันที่ 3

กันยายน 2559 โดยเปนพันธะสัญญาของ

ประเทศมหาอำนาจที ่มีการปลอดปลอย

กาซเรือนกระจกสูงที่สุดสองอันดับแรกของ

โลก สำหรับจีน ดวยระบอบการปกครอง

ในขณะที่มลรัฐที่ไมมีความกดดัน

ดานพลังงาน เนื่องจากมีประชากรเบาบาง

กวา และมีความเขมขนของอุตสาหกรรม

นอยกวา อาทิ มลรัฐแถบเทือกเขารอกกี้

ซึ่งมีความอุดมสมบูรณจากการผลิตกระแส

ไฟฟาจากพลังน้ำ และแหลงอื่นๆ เชน

ยูทาห ไวโอมิง ไอดาโฮ โคโลราโด เนวาดา

และแอร ิ โซนาก ็ย ั ง ไม ม ีการก อสร าง

โรงไฟฟาพลังงานนิวเคลียร สวนผสมดาน

พลังงาน (Power Sector Mix) ของแตละ

มลรัฐจึงแตกตางกันไป

ใ น ข ณ ะ ท ี ่ ด า น ก า ร ใ ช พ ล ั ง ง า น น ิ ว เ ค ล ี ย ร

ยังคงมีการขับเคลื่อนไปอยางชาๆ และขลุกขลัก สหรัฐฯ ก็ยังคง

เปนประเทศที ่ว ัสดุอุปกรณที ่เกี ่ยวกับนิวเคลียรมากที ่สุดใน

โลก รวมทั้งอาวุธยุทโธปกรณประเภทหัวรบนิวเคลียร

ซึ่งยังถือวาเปน เครื่องคุมกันความปลอดภัยและสันติภาพบนโลก

โดยเฉพาะจากการเยือนเอเชียของประธานาธิบดีโดนัล ทรัมป

เมื่อตนเดือน พฤศจิกายน 2560 ที่ไดมีการซอมรบแสนยานุภาพ

Page 10: 1) STnews Nov17 Coverost.thaiembdc.org › th1 › wp-content › uploads › 2017 › 12 › รายงานข่าว... · ก อนอื่น กระผมคงต

รายงานข่าววิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี จาก วอชิงตัน ฉบับที่ 11/25609

นโยบายพลังงานนิวเคลียร์ของสหรัฐอเมริกา

นโยบายพลังงานนิวเคลียร์ของสหรัฐอเมริกา

กับเกาหลีใต ไดแสดงจุดยืนของสหรัฐฯ ที่ชัดเจน

ถึงความระแวงภัยที่มีตอเกาหลีเหนือ และแสดงให

เปนความจำเปนที ่สหรัฐจะยังคงเปนผู นำในดาน

แสนยานุภาพทางทหารของโลก ดังที่ผูแทนฝาย

ความมั่นคงสหรัฐฯ ไดกลาวในที่ประชุม American

Nuclear Society (ANS) เมื่อวันที่ 29 ตุลาคม 2560

กอนการเยือนของทรัมปวา สหรัฐฯไมไดใหความ -

สำคัญกับประเด็นของการลดอาวุธ (disarmament)

มากเทากับประเด็นของการไมแพรกระจายอาวุธ และ

ความมั่นคงปลอดภัย (non proliferation และ

security) ซึ่งหมายความชัดเจนวาสหรัฐฯ จะยังคง

ร ักษาศ ักยภาพด านอาว ุธน ิวเคล ียร ต อไปด วย

ตราบใดที่ยังเห็นวามีรัฐที ่เปนภัยคุกคามสันติภาพ

ของโลก ในขณะที่ดานการใชพลังงานนิวเคลียรซี่ง

เปนเรื่องพลเรือนก็ตองมีการสรางความยอมรับและ

การสนับสนุนจากภาคประชาชน โดยมีประเด็นสำคัญ

ที่เหมือนกันคือ สหรัฐฯ มีความระมัดระวังในการถาย-

ทอดเทคโนโลยีน ิวเคลียร ไปยังประเทศภายนอก

สำหรับประเทศไทยเรา พัฒนาการของกฎหมาย

ใหมในดานพลังงานนิวเคลียร คือ พระราชบัญญัติ

พลังงานนิวเคลียรเพื่อสันติ พ.ศ. 2559 และระเบียบ

คณะกรรมการพลังงานปรมาณูเพื ่อสันติวาดวยวิธี

การรักษาความปลอดภัยของวัสดุน ิวเคลียร และ

สถานประกอบการทางนิวเคลียร พ.ศ. 2559 ที่ไดมี

การบ ังค ับใช แล วก ็น าจะเป นอ ีกหน าหน ึ ่ งของ

พัฒนาการสำคัญในการเชิญชวนใหสังคมหันมาสนใจ

“พลังงานนิวเคลียร” มากขึ้น และกระทรวงพลังงาน

และกระทรวงวิทยาศาสตรและเทคโนโลยีของไทย

ก็ตองมีการเตรียมการพัฒนาบุคลากร การศึกษา

เทคโนโลยีจากประเทศที ่ม ีความกาวหนาดังเชน

สหรัฐฯ และจีน และเริ่มใหความรูกับสังคมใหมากขึ้น

เพราะคำวา “ความมั่นคง” ในอดีต ที่นานาชาติมัก

หมายความถึง “ความมั่นคงทางทหารและการเมือง”

ไดคอยๆ ถูกนำปรับไปใชกับ “ความมั่นคงทางอาหาร

และพลังงาน” ในบริบทที่เขมขนและหลากหลายมาก

ขึ้นทุกที

กับเกาหลีใต ไดแสดงจุดยืนของสหรัฐฯ ที่ชัดเจน

ถึงความระแวงภัยที่มีตอเกาหลีเหนือ และแสดงให

เปนความจำเปนที ่สหรัฐจะยังคงเปนผู นำในดาน

แสนยานุภาพทางทหารของโลก ดังที่ผูแทนฝาย

ความมั่นคงสหรัฐฯ ไดกลาวในที่ประชุม American

Nuclear Society (ANS) เมื่อวันที่ 29 ตุลาคม 2560

กอนการเยือนของทรัมปวา สหรัฐฯไมไดใหความ -

สำคัญกับประเด็นของการลดอาวุธ (disarmament)

มากเทากับประเด็นของการไมแพรกระจายอาวุธ และ

ความมั่นคงปลอดภัย (non proliferation และ

security) ซึ่งหมายความชัดเจนวาสหรัฐฯ จะยังคง

ร ักษาศ ักยภาพด านอาว ุธน ิวเคล ียร ต อไปด วย

ตราบใดที่ยังเห็นวามีรัฐที ่เปนภัยคุกคามสันติภาพ

ของโลก ในขณะที่ดานการใชพลังงานนิวเคลียรซี่ง

เปนเรื่องพลเรือนก็ตองมีการสรางความยอมรับและ

การสนับสนุนจากภาคประชาชน โดยมีประเด็นสำคัญ

ที่เหมือนกันคือ สหรัฐฯ มีความระมัดระวังในการถาย-

ทอดเทคโนโลยีน ิวเคลียร ไปยังประเทศภายนอก

Page 11: 1) STnews Nov17 Coverost.thaiembdc.org › th1 › wp-content › uploads › 2017 › 12 › รายงานข่าว... · ก อนอื่น กระผมคงต

ภาพพิธีการเปดการประชุม

The American Nuclear Society (ANS) เปนองคกรนานาชาติที่ ไมแสวงผลกำไรดานวิทยาศาสตรและ

การศึกษาที่เกี่ยวของกับวิทยาศาสตรและเทคโนโลยีนิวเคลียร ประกอบดวยวิศวกร นักวิทยาศาสตร นักการศึกษา

นักเรียน และผูที่สนใจกวาหมื่นคน สมาชิกของ ANS เปนตัวแทนขององคกรจากทั้งภาครัฐและเอกชนจาก 40

ประเทศทั่วโลก วัตถุประสงคขององคกรคือเพื่อสนับสนุนความกาวหนาของวิทยาศาสตรและวิศวกรรมที่เกี่ยวของ

กับนิวเคลียร โดยการสนับสนุนการวิจัยการตั้งทุนสนับสนุนการศึกษา การเผยแพรขอมูลผานสื่อสิ่งพิมพและ

วารสาร การจัดกิจกรรมและการประชุมตางๆ รวมถึงการสรางความรวมมือกับหนวยงานตางๆ

การประชุม 2017 ANS Winter Meeting จัดขึ้นระหวางวันที่ 29 ตุลาคม – 2 พฤศจิกายน 2560 ณ

โรงแรม Marriott Wardman Park กรุงวอชิงตัน ดี.ซี. มีธีมหัวขอการประชุมในปนี้คือ “Generations in

Collaboration: Building for Tomorrow” การประชุมตลอดเวลา 4 วันจะครอบคลุมหัวขอตางๆ ที่เกี่ยวกับ

วิทยาศาสตรและเทคโนโลยีนิวเคลียร เชน เทคโนโลยีใหม ความคืบหนาในวงการ กฎเกณฑ นโยบาย จรรยาบรรณ

การสื่อสารกับผูมีสวนตัดสินใจเชิงนโยบายและสื่อมวลชน ในการประชุม มีทั้งการบรรยายแบบรวม การบรรยาย

แบบยอย การนำเสนอผลงานผานโปสเตอร และการจัดตั้งโตะประชาสัมพันธหนวยงานและมหาวิทยาลัยที่

เกี่ยวของกับเทคโนโลยีนิวเคลียร

The American Nuclear Society (ANS) เปนองคกรนานาชาติที่ ไมแสวงผลกำไรดานวิทยาศาสตรและ

การศึกษาที่เกี่ยวของกับวิทยาศาสตรและเทคโนโลยีนิวเคลียร ประกอบดวยวิศวกร นักวิทยาศาสตร นักการศึกษา

นักเรียน และผูที่สนใจกวาหมื่นคน สมาชิกของ ANS เปนตัวแทนขององคกรจากทั้งภาครัฐและเอกชนจาก 40

ประเทศทั่วโลก วัตถุประสงคขององคกรคือเพื่อสนับสนุนความกาวหนาของวิทยาศาสตรและวิศวกรรมที่เกี่ยวของ

กับนิวเคลียร โดยการสนับสนุนการวิจัยการตั้งทุนสนับสนุนการศึกษา การเผยแพรขอมูลผานสื่อสิ่งพิมพและ

วารสาร การจัดกิจกรรมและการประชุมตางๆ รวมถึงการสรางความรวมมือกับหนวยงานตางๆ

การประชุม 2017 ANS Winter Meeting จัดขึ้นระหวางวันที่ 29 ตุลาคม – 2 พฤศจิกายน 2560 ณ

โรงแรม Marriott Wardman Park กรุงวอชิงตัน ดี.ซี. มีหัวขอหลักการประชุมในปนี้คือ “Generations in

Collaboration: Building for Tomorrow” การประชุมตลอดเวลา 4 วันจะครอบคลุมหัวขอตางๆ ที่เกี่ยวกับ

วิทยาศาสตรและเทคโนโลยีนิวเคลียร เชน เทคโนโลยีใหม ความคืบหนาในวงการ กฎเกณฑ นโยบาย จรรยาบรรณ

การสื่อสารกับผูมีสวนตัดสินใจเชิงนโยบายและสื่อมวลชน ในการประชุม มีทั้งการบรรยายแบบรวม การบรรยาย

แบบยอย การนำเสนอผลงานผานโปสเตอร และการจัดตั้งโตะประชาสัมพันธหนวยงานและมหาวิทยาลัยที่

เกี่ยวของกับเทคโนโลยีนิวเคลียร

การประชุมประจำปี

The American Nuclear Society (ANS)

รายงานข่าววิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี จาก วอชิงตัน ฉบับที่ 11/256010

ภาพพิธีการเปดการประชุมภาพพิธีการเปดการประชุม

Page 12: 1) STnews Nov17 Coverost.thaiembdc.org › th1 › wp-content › uploads › 2017 › 12 › รายงานข่าว... · ก อนอื่น กระผมคงต

สาระสำคัญในพิธีเปดการประชุม 2017 ANS Winter Meeting

พิธีเปดการประชุมมีนาย Ty Troutman (ผูบริหารบริษัท Bechtel) ประธานการประชุม และ Dan

Brouillette (Deputy Secretary of the U.S. Department of Energy) เปนผูบรรยายกิตติมาศักดิ์

ในการบรรยายเขาไดกลาวถึงความกาวหนาดานพลังงานนิวเคลียรของประเทศสหรัฐอเมริกา โดยปจจุบันประเทศ

สหรัฐอเมริกาไดมีการนำเอาเทคโนโลยีนิวเคลียรไปใชประโยชนไดหลากหลาย ไมวาจะเปนเพื่อการพัฒนาการแพทย

วิทยาศาสตรอาหาร การสำรวจอวกาศ ฯลฯ นอกจากนี้ ในขณะที่โลกมีความตองการในพลังงานมากขึ้น

นักวิทยาศาสตรจำนวนมากเห็นตรงกันวาพลังงานนิวเคลียรเปนพลังงานที่มีความมั่นคงมากที่สุด แตอยางไรก็ตาม

ตลาดพลังงานนิวเคลียรของสหรัฐอเมริกาเปนในลักษณะของตลาดที่ถูกกำหนดดวยกฎระเบียบมากกวาตลาดแบบ

เสรี เนื่องจากมีประเด็นความมั่นคงและความปลอดภัย (security and safety) ทำใหยังไมมีการนำเอาพลังงาน

นิวเคลียรออกมาใชประโยชนไดสูงสุด ทั้งนี้ รัฐบาลสหรัฐฯ ไดใหความสำคัญตอการแกไขปญหาและพัฒนา

ความมั่นคงของพลังงานนิวเคลียร เชน US Department of Energy (DOE) ใหความสำคัญกับการศึกษาวิจัยดาน

พลังงานนิวเคลียรและการพัฒนาเครือขายวิจัย รัฐบาลกลางยังใหการสนับสนุนการศึกษาดานวิศวกรรม ฟสิกส

และนิวเคลียร

สาระสำคัญในพิธีเปดการประชุม 2017 ANS Winter Meeting

นาย Jean Llewelyn (Chief Executive, UK National Skill Academy Nuclear)

ไดกลาวถึงสถานการณในสหราชอาณาจักร โดยในปจจุบันสหราชอาณาจักรมีเตาปฏิกรณพลังงานนิวเคลียรที่ใช

งานอยู 15 เตา ในโรงงานไฟฟาพลังงานนิวเคลียร 7 แหง และมีแผนการสรางความรวมมือกับประเทศตางๆ

ในภูมิภาค ทำใหสหราชอาณาจักรมีโอกาสในการพัฒนาเทคโนโลยีนิวเคลียรและสามารถดึงดูดผูเชี่ยวชาญเขาสู

ประเทศไทย ปจจัยหนึ่งที่ทำใหสหราชอาณาจักรมีการพัฒนาเทคโนโลยีนิวเคลียรอยางรวดเร็วคือ การสนับสนุน

ความรวมมือระหวางรัฐบาลและอุตสาหกรรม นอกจากนี้มีการสงเสริมใหคนรุนใหมไดมีบทบาทในการตัดสินใจ

ตางๆ ก็มีสวนในการเรงการพัฒนาเทคโนโลยีนิวเคลียรดวยเชนกัน

ภาพการจัดโปสเตอรแสดงผลงานของนักศึกษาใหแกผูรวมงานไดศึกษาและสอบถาม

รายงานข่าววิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี จาก วอชิงตัน ฉบับที่ 11/256011

พิธีเปดการประชุมมีนาย Ty Troutman (ผูบริหารบริษัท Bechtel) ประธานการประชุม และ Dan

Brouillette (Deputy Secretary of the U.S. Department of Energy) เปนผูบรรยายกิตติมาศักดิ์

ในการบรรยายเขาไดกลาวถึงความกาวหนาดานพลังงานนิวเคลียรของประเทศสหรัฐอเมริกา โดยปจจุบันประเทศ

สหรัฐอเมริกาไดมีการนำเอาเทคโนโลยีนิวเคลียรไปใชประโยชนไดหลากหลาย ไมวาจะเปนเพื่อการพัฒนาการแพทย

วิทยาศาสตรอาหาร การสำรวจอวกาศ ฯลฯ นอกจากนี้ ในขณะที่โลกมีความตองการในพลังงานมากขึ้น

นักวิทยาศาสตรจำนวนมากเห็นตรงกันวาพลังงานนิวเคลียรเปนพลังงานที่มีความมั่นคงมากที่สุด แตอยางไรก็ตาม

ตลาดพลังงานนิวเคลียรของสหรัฐอเมริกาเปนในลักษณะของตลาดที่ถูกกำหนดดวยกฎระเบียบมากกวาตลาดแบบ

เสรี เนื่องจากมีประเด็นความมั่นคงและความปลอดภัย (security and safety) ทำใหยังไมมีการนำเอาพลังงาน

นิวเคลียรออกมาใชประโยชนไดสูงสุด ทั้งนี้ รัฐบาลสหรัฐฯ ไดใหความสำคัญตอการแกไขปญหาและพัฒนา

ความมั่นคงของพลังงานนิวเคลียร เชน US Department of Energy (DOE) ใหความสำคัญกับการศึกษาวิจัยดาน

พลังงานนิวเคลียรและการพัฒนาเครือขายวิจัย รัฐบาลกลางยังใหการสนับสนุนการศึกษาดานวิศวกรรม ฟสิกส

และนิวเคลียร

นาย Jean Llewelyn (Chief Executive, UK National Skill Academy Nuclear)

ไดกลาวถึงสถานการณในสหราชอาณาจักร โดยในปจจุบันสหราชอาณาจักรมีเตาปฏิกรณพลังงานนิวเคลียรที่ใช

งานอยู 15 เตา ในโรงงานไฟฟาพลังงานนิวเคลียร 7 แหง และมีแผนการสรางความรวมมือกับประเทศตางๆ

ในภูมิภาค ทำใหสหราชอาณาจักรมีโอกาสในการพัฒนาเทคโนโลยีนิวเคลียรและสามารถดึงดูดผูเชี่ยวชาญเขาสู

ประเทศไทย ปจจัยหนึ่งที่ทำใหสหราชอาณาจักรมีการพัฒนาเทคโนโลยีนิวเคลียรอยางรวดเร็วคือ การสนับสนุน

ความรวมมือระหวางรัฐบาลและอุตสาหกรรม นอกจากนี้มีการสงเสริมใหคนรุนใหมไดมีบทบาทในการตัดสินใจ

ตางๆ ก็มีสวนในการเรงการพัฒนาเทคโนโลยีนิวเคลียรดวยเชนกัน

ภาพการจัดโปสเตอรแสดงผลงานของนักศึกษาใหแกผูรวมงานไดศึกษาและสอบถาม

Page 13: 1) STnews Nov17 Coverost.thaiembdc.org › th1 › wp-content › uploads › 2017 › 12 › รายงานข่าว... · ก อนอื่น กระผมคงต

นอกจากการปรับปรุงและพัฒนากฎระเบียบใหก าวหนาท ันตอการพัฒนาเทคโนโลยีน ิวเคลียร

การเรงพัฒนาบุคลากรก็มีความสำคัญ เนื่องจากเทคโนโลยีนิวเคลียรจะเปนที่ตองการมากขึ้นในอนาคตจึงตอง

เตรียมบุคลากรเพื่อรองรับความตองการดังกลาว ผูเชี่ยวชาญใหความเห็นวา การเริ่มตนสรางบุคลากรดาน

วิทยาศาสตรและเทคโนโลยีนิวเคลียรควรเริ่มตั้งแตในโรงเรียน โดยควรมีการพัฒนาหลักสูตรการเรียนการสอน

ที่มุงปลูกฝงใหนักเรียนมีความสนใจในวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี การสนับสนุนใหมีการสอนวิชาที่สำคัญ เชน

คณิตศาสตร วิทยาศาสตร วิทยาศาสตรคอมพิวเตอร ฯลฯ ในโรงเรียนทั้งระดับประถมและมัธยมศึกษา มีการฝก

อบรมภาคปฏิบัติ (technical training program) ที่นักเรียนสามารถนำไปใชตอยอดในการศึกษาระดับ

มหาวิทยาลัยและการเขาทำงานจริงในองคกรตางๆ ได

รายงานข่าววิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี จาก วอชิงตัน ฉบับที่ 11/256012

นอกจากการปรับปรุงและพัฒนากฎระเบียบใหก าวหนาท ันตอการพัฒนาเทคโนโลยีน ิวเคลียร

การเรงพัฒนาบุคลากรก็มีความสำคัญ เนื่องจากเทคโนโลยีนิวเคลียรจะเปนที่ตองการมากขึ้นในอนาคตจึงตอง

เตรียมบุคลากรเพื่อรองรับความตองการดังกลาว ผูเชี่ยวชาญใหความเห็นวา การเริ่มตนสรางบุคลากรดาน

วิทยาศาสตรและเทคโนโลยีนิวเคลียรควรเริ่มตั้งแตในโรงเรียน โดยควรมีการพัฒนาหลักสูตรการเรียนการสอน

ที่มุงปลูกฝงใหนักเรียนมีความสนใจในวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี การสนับสนุนใหมีการสอนวิชาที่สำคัญ เชน

คณิตศาสตร วิทยาศาสตร วิทยาศาสตรคอมพิวเตอร ฯลฯ ในโรงเรียนทั้งระดับประถมและมัธยมศึกษา มีการฝก

อบรมภาคปฏิบัติ (technical training program) ที่นักเรียนสามารถนำไปใชตอยอดในการศึกษาระดับ

มหาวิทยาลัยและการเขาทำงานจริงในองคกรตางๆ ได

Page 14: 1) STnews Nov17 Coverost.thaiembdc.org › th1 › wp-content › uploads › 2017 › 12 › รายงานข่าว... · ก อนอื่น กระผมคงต

รายงานข่าววิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี จาก วอชิงตัน ฉบับที่ 11/256013

การสร้างจรรยาบรรณและวัฒนธรรมความปลอดภัยทางนิวเคลียร์

การสรางจรรยาบรรณและวัฒนธรรม

ความปลอดภัยนิวเคลียรมีความสำคัญอยางมากใน

การบร ิหารจ ัดการก ับองค กรและเทคโนโลย ีท ี ่ ม ี

ความซับซอนอยางพลังงานนิวเคลียร วัฒนธรรมความ -

ปลอดภัยเกี่ยวของกับการออกใบรับรอง ผูถือใบรับรอง ใบอนุญาต

ฯลฯ นอกจากนี้ วัฒนธรรมความปลอดภัยนิวเคลียรยังเกี่ยวพันกับ

ปจจัยอื่นๆ ดวย เชน การคำนึงถึงความปลอดภัยของสาธารณะและการให

ความสำคัญกับจรรยาบรรณและความปลอดภัยของผู นำองคกรและ

บุคลากรทุกคน ซึ่งปจจัยเหลานี้จะสะทอนใหเห็นในกระบวนการบริหาร

จัดการขององคกร ปรากฏดังในภาพประกอบ 1

Robert D. Busch ศาสตราจารยสาขาวิศวกรรมนิวเคลียร The

University of New Mexico กลาววา หลักปฏิบัติหนึ่งที่ชวยสงเสริม

จรรยาบรรณและวัฒนธรรมความปลอดภัย คือ การยอมรับความผิดพลาด

ซึ่งความผิดพลาดเปนสิ่งที่ไมมีใครอยากใหเกิดขึ้น แตอยางไรก็ตาม เราไม

สามารถหลีกเลี่ยงความผิดพลาดได แมวาเราจะมีระบบ peer review

การสร้างจรรยาบรรณและวัฒนธรรมความปลอดภัยทางนิวเคลียร์

Page 15: 1) STnews Nov17 Coverost.thaiembdc.org › th1 › wp-content › uploads › 2017 › 12 › รายงานข่าว... · ก อนอื่น กระผมคงต

รายงานข่าววิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี จาก วอชิงตัน ฉบับที่ 11/256014

การสร้างจรรยาบรรณและวัฒนธรรมความปลอดภัยทางนิวเคลียร์ หรือระบบการตรวจทานคัดกรองแผนงาน

หรือชิ้นงานโดยผูเชี่ยวชาญอีกคนหรืออีกกลุม หนึ่งเพื่อหลีกเลี่ยงความผิดพลาดก็ตาม ดังนั้น

การเปลี่ยนทัศนคติใหองคกรยอบรับและพยายามศึกษา ทำความเขาใจถึงที่มาของความผิดพลาดนั้นๆ เราก็จะสามารถ

ไดบทเรียนที่มีประโยชนเพื่อปองกันความผิดพลาดในอนาคตได ตัวอยางเชน U.S. Department of Energy (DOE) ไดเปดเว็บไซต

https://opexshare.doe.gov/ ซึ่งรวบรวมบทเรียนตางๆ รวมถึงบทเรียน ที่เกิดจากความผิดพลาดไวเพื่อใหเจาหนาที่ของ DOE และผูที่สนใจไดศึกษา

ดุลยพินิจของผูประกอบวิชาชีพ (professional judgement) ก็มีความสำคัญ การอบรมและพัฒนาบุคลากรควรปลูกฝงใหบุคลากรตัดสินใจบนพื ้นฐานของมาตรฐาน

(standard) และกฎระเบียบเปนสำคัญ นอกจากนี้ องคกรควรเปดใหมีการแลกเปลี่ยนความคิดเห็น และประสบการณกับบุคลากรจากองคกรอื่นๆ เพื่อใหมาตรฐานการปฏิบัติขององคกรมีความทันสมัย และครอบคลุมประเด็นตางๆ ใหมากที่สุด อยางไรก็ตาม ความคิดเห็นและประสบการณของปจเจก บุคคลก็ไมควรถูกมองขาม องคกรควรเปดรับฟงความคิดเห็นของบุคลากรแมวาจะแตกตางจาก แนวทางปฏิบัติขององคกร เมื่อรับฟงแลว องคกรจะตองพิจารณาหลักฐานสนับสนุน ประสบการณ และความเชี่ยวชาญ รวมถึงแรงจูงใจของบุคลากรนั้นๆ ในการตัดสินใจใหความสำคัญ กับความคิด- เห็นนั้นๆ นอกจากนี้ ทุกฝายจะตองตระหนักถึงและยอมรับความรับผิดชอบในผล ของทุกการตัดสินใจ ของตน

Dr. Charles R. Martin (Chief Nuclear Officer, National Security Technologies) ไดกลาวถึงการสำรวจวัฒนธรรมความปลอดภัยขององคกร โดยสามารถทำไดหลากหลายวิธี ดังนี้ - การศึกษาความรูความเขาใจเกี่ยวกับจรรยาบรรณและความปลอดภัยของผูนำและบุคลากรของ ขององคกรโดยการใชแบบสอบถาม การสัมภาษณ ฯลฯ - การสำรวจวามีการตั้งคำถามและยกปญหาขึ้นมาศึกษาแกไขในองคกรหรือไม บอยแคไหน- การสำรวจวาองคกรมีการใหการสนับสนุนการเรียนรูอยางตอเนื่องหรือไม- การเปดรับความคิดเห็นและคำถามโดยไมมีบทลงโทษหรือผลกระทบทางลบตอบุคลากร - การสำรวจสิ่งแวดลอมในการทำงาน

Charlotte E. Sanders ศาสตราจารยจาก Department of Physics, University of Texas ยกตัวอยางการทดสอบจรรยาบรรณขององคกรที่มีใชอยูในสหรัฐฯ เชน- Involvement test (การทดสอบเพื่อมั่นใจวาทุกคนในองคกรเขาใจในงานที่ตนรับผิดชอบ)- Consequential test (การทดสอบเพื่อมั่นใจวาทุกคนเขาใจเกี่ยวกับผลที่จะเกิดขึ้น) - Ethical Principle Test- Fairness test- Preventive test- Light-of-day test (การตั้งคำถามวาสิ่งที่คุณทำในแตละวันสามารถเปดเผยกับสาธารณะหรือไม

การสร้างจรรยาบรรณและวัฒนธรรมความปลอดภัยทางนิวเคลียร์

Page 16: 1) STnews Nov17 Coverost.thaiembdc.org › th1 › wp-content › uploads › 2017 › 12 › รายงานข่าว... · ก อนอื่น กระผมคงต

รายงานข่าววิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี จาก วอชิงตัน ฉบับที่ 11/256015

การพิมพ์หุ่นจำลองร่างกายมนุษย์ด้วยการพิมพ์สามมิติเพื่อการคำนวณปริมาณ

รังสีที่ใช้ในการรักษาโรค การนำเอาการฉายรังสีมาใชเพื่อการรักษาโรคไดมีบทบาทสำคัญในทางการแพทย เชน การฉายรังสี เพื่อการตรวจหาและการรักษาโรคมะเร็ง แตอยางไรก็ตาม ผูเชี่ยวชาญยอมรับวารังสีชนิดกอไอออน (Ionizing radiation) มีผลตอเนื้อเยื่อและอาจกอใหเกิดมะเร็ง ทำใหการฉายแสงเพื่อรักษาโรคมีความเปนไป ไดในการกอใหเกิดโรคมะเร็งชนิดใหมตามมา ดังนั้น การคำนวณปริมาณรังสีที่เหมาะสมจึงมีความสำคัญ มากในการลดความเสี่ยงในการเกิดผลเสียตอผูปวย

วิธีการที่ไดรับความนิยมมากที่สุดในการคำนวณหาปริมาณรังสีที่เหมาะกับผูปวยคือการใชแบบ จำลองรางกายมนุษย (anthropomorphic phantom) ความแมนยำจากการใชแบบจำลองนี้ขึ้นอยูกับวาแบบ จำลองมีความใกลเคียงกับรูปรางและความสามารถในการลดทอนรังสี (radiation attenuation characteris-tics) ของรางกายของผูปวย อยางไรก็ตาม แบบจำลองรางกายมนุษยมีราคาคอนขางสูง และมีขนาดและ รูปรางใหเลือกใชอยางจำกัดเมื่อเทียบกับสรีระรางกายจริงของผูปวยที่มีความหลากหลาย โดยเฉพาะสำหรับ ผูปวยที่มีน้ำหนักเกินมาตรฐานและปญหาโรคอวน

ที่มา: Division of Cancer Epidemiology and Genetics, National Cancer Institute, National Institutes of Health Rockville, MD

เมื ่อหุ นจำลองรายกายมนุษยมีความแตกตาง จากรางกายของผูปวย สงผลใหการคำนวณปริมาณรังสี คลาดเคลื่อนจากความเปนจริง ทำใหผูปวยอาจจะได รับปริมาณรังสีมากหรือนอยเกินไป และมีความเสี่ยงตอ การเปนมะเร็งชนิดใหมซึ่งเกิดจากการไดรับการฉายรังสี เพื่อรักษาโรคมะเร็งเดิม เพื่อแกไขปญหาดังกลาว นักวิจัยจาก U.S. National Cancer Institute ได พ ัฒนาการผล ิตแบบจำลองร างกายมนุษย ด วย การพิมพแบบสามมิติเพื ่อใหหุ นจำลองรางกายมนุษย มีความใกลเคียงกับสรีระจริงของผูปวยมากที่สุด

หุนจำลองรางกายมนุษยที่ใชในปจจุบัน ผลิตโดยบริษัทเอกชน ซึ่งมักจะมีไมกี่ขนาด เชน ผูหญิง ผูชาย เด็กโต เด็กเล็ก และเด็กทารก

หุนจำลองรางกายมนุษยที่ใชในปจจุบัน ผลิตโดยบริษัทเอกชน ซึ่งมักจะมีไมกี่ขนาด เชน ผูหญิง ผูชาย เด็กโต เด็กเล็ก และเด็กทารก

Page 17: 1) STnews Nov17 Coverost.thaiembdc.org › th1 › wp-content › uploads › 2017 › 12 › รายงานข่าว... · ก อนอื่น กระผมคงต

รายงานข่าววิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี จาก วอชิงตัน ฉบับที่ 11/256016

การพิมพหุนจำลองรางกายมนุษยดวยการพิมพสามมิติเพือการคำนวณปริมาณรังสีทีใชในการรักษาโรค

เปาหมายของงานศึกษาวิจัยชิ้นนี้คือการออกแบบและผลิตชั้นไขมันใตผิวหนังจำลองเพื่อประกอบกับ หุนจำลองรางกายมนุษยที่หาไดทั่วไป เพื่อใหแพทยสามารถมีหุนจำลองที่ใกลเคียงกับสรีระของผูปวย ซึ่งชวย ใหการคำนวณหาปริมาณรังสีที่ตองใชในการรักษามีความเหมาะสมกับผูปวยแตละคนมากที่สุด

ภาพการทำ CT impages ที่แสดงใหเห็นถึงความแตกตางของหุนจำลองรางกายมนุษย (a) กับรายกายของผูปวยที่มีน้ำหนักเกินมาตรฐาน (b)

การสรางชั้นไขมันจำลองเพื่อประกอบกับแบบจำลองรางกายมนุษย

นักวิจัยไดคัดเลือกผูปวยที่ตองรับการฉายรังสี เพื่อรักษาโรคมะเร็งที่มีคาดัชนีมวลกาย (Body Mass Index : BMI) สูงที่สุดในกลุมผูปวยจาก National Institute of Health (NIH) Clinical Center โดยผูปวยที่ถูกคัดเลือกเปนเพศชายอายุ 50 ป สูง 178 ซ.ม. หนัก 126 ก.ก. มีคา BMI คือ

39.8 ซึ่งถือวามีโรคอวนในระดับ 3 ตามมาตรฐาน ขององคการอนามัยโลก (WHO) จากนั้น นักวิจัยไดซีที สแกน (Computerized Tomography Scan: CT Scan) ผูปวย โดยผลจากการสแกนประกอบดวย ภาพแนวขวาง 615 ภาพ แตละชั้นมี ความหนา 2 มม.

จากนั้น นักวิจัยนำภาพ CT Scan ที่ไดจากผูปวยและหุนจำลองรางกายมนุษยมาเปรียบเทียบ ผลที่ไดจะถูกแปลงเปนขอมูลในรูปแบบ STL (Standard Tessellation Language) และถูกแปลงเปนแบบ พิมพ 3 มิติโดยใชโปรแกรม CAD (Computer-Aided Design) ซึ่งนำไปใชพิมพชั้นไขมันจำลองดวยเครื่อง Ultimaker 3 (Ultimaker B. V, Netherlands) โดยใชวัสดุพิมพเปนพลาสติกประเภท PLA โดยตั้งคา ความหนาแนนใหเทียบเทากับไขมันของมนุษย

Page 18: 1) STnews Nov17 Coverost.thaiembdc.org › th1 › wp-content › uploads › 2017 › 12 › รายงานข่าว... · ก อนอื่น กระผมคงต

รายงานข่าววิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี จาก วอชิงตัน ฉบับที่ 11/256017

การพิมพหุนจำลองรางกายมนุษยดวยการพิมพสามมิติเพือการคำนวณปริมาณรังสีทีใชในการรักษาโรค

รางกายของมนุษยมีความหลากหลายและซับซอนมาก การใชหุนจำลองรางกายมนุษยซึ่งมีใหเลือกเพียงไมกี่แบบเปนต ัวแทนเพ ื ่ อคำนวณปร ิมาณการฉายร ังส ีอาจก อให เกิดความคลาดเคลื่อนในการรักษา การทดลองนี้มุงไปที่ การสรางหุ นจำลองรางกายมนุษยที ่มีความใกลเคียงกับ รางกายของผูปวยที่มีน้ำหนักตัวเกินมาตรฐาน ผลที่ไดจาก การทดลองนี้ สามารถนำไปตอยอดในการพัฒนาหุนจำลอง รางกายมนุษยที ่มีสรีระใกลเคียงกับผู ปวยที ่มีสรีระอื ่นๆ ไดและนำไปสูการรักษาที่มีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น

ผูที่สนใจสามารถหาขอมูลเพิ่มเติมไดที่ Division of Cancer Epidemiology and Genetics, National Cancer Institute, National Institutes of Health Rockville, MD 20850, [email protected] † Department of Nuclear Medicine, National Institutes of Health, Bethesda, MD 20892

พื้นที่สีเนื้อแสดงใหเห็นถึงผลจาก CT Scan ของผูปวย พื้นที่สีเทาดานในแสดงใหเห็นผลของ CT Scan จากหุนจำลอง

Page 19: 1) STnews Nov17 Coverost.thaiembdc.org › th1 › wp-content › uploads › 2017 › 12 › รายงานข่าว... · ก อนอื่น กระผมคงต

รายงานข่าววิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี จาก วอชิงตัน ฉบับที่ 11/256018

ถึงความหมาย

จากภาพยนตร

The Day After The Day After Tomorrow เพื่อใหเขากับกระแสเรื่องการประชุมของ American Nuclear

Society (ANS) ณ กรุงวอชิงตัน สหรัฐอเมริกา ที่ผานมาระหวาง

29 ตุลาคม ถึง 2 พฤศจิกายน 2560 ทำใหตองหวนนึกถึง

ภาพยนตรสองเรื่องทึ่มีชื่อคลายๆ กัน เรื่องแรก คือ The Day

After นิวเคลียรลางโลก ที่ฉายเมื่อป 2526 โดยมีการสราง

สถานการณบรรยากาศจำลองของสงครามโลกครั้งที่ 3 ที่อาวุธ

นิวเคลียรซึ่งมีแสนยานุภาพรายแรงถูกนำมาใชในการสูรบระหวาง

พี่ใหญคาย ส. เสรีนิยม สหรัฐฯ กับพี่ใหญคาย ส.สังคมนิยม

คอมมิวนิสต สหภาพโซเวียต โดยไฮไลตของเรื่องก็คือ ตอนที่

สหภาพโซเวียตไดยิงขีปนาวุธนิวเคลียรเขาใสเมือง Kansas city

มลรัฐมิสซูรี่ สหรัฐฯ ซึ่งคาดวาพื้นที่ดังกลาว เปนจุดยุทธศาสตร

สำคัญ และเปนแหลงเก็บหัวรบขีปนาวุธของสหรัฐฯ ภาพของ

ความเสียหายอยางใหญหลวงไดถูกบรรยายดวยเทคนิคการสราง

ภาพยนตรที่มีเหตุการณจริงเชิงประจักษที่เกิดขึ้น ที่ประเทศ

ญี่ปุนเมื่อป 2488 (ค.ศ. 1945) ใหเปนแรงบันดาลใจ และดูจะ

โหดรายกวา เพราะวาการพัฒนาของขีปนาวุธ ในชวงสงครามเย็น

รายแรงกวาระเบิดปรมาณูไออวนไอผอมที่ใชในชวงสงครามโลก

ครั้งที่สองมากมายนัก ความนาสะพรึงกลัวของอาวุธนิวเคลียรและ

side effect ที่จะเกิดตามมาดูรายแรงเกินกวาที่มหาอำนาจใดจะ

กลาหยิบขึ้นมาใชไมวาในสถานการณใดๆ ก็ตาม ในบรรยากาศ

ชวงสงครามเย็นนั้น การสูแบบกองโจร การใชอาวุธตามรูปแบบ

การโฆษณาชวนเชื่อเชิงจิตวิทยา การสรางความขัดแยงทาง

การเมืองภายในเพื่อกอใหเกิดการเปลี่ยนแปลงเกิดขึ้นในหลายแหง

ทั่วโลก โดยขีปนาวุธขามทวีป (ICBM) ไดยังคงเก็บตัวเงียบในไซโล

ว.ท.น.ว.ท.น.

Page 20: 1) STnews Nov17 Coverost.thaiembdc.org › th1 › wp-content › uploads › 2017 › 12 › รายงานข่าว... · ก อนอื่น กระผมคงต

รายงานข่าววิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี จาก วอชิงตัน ฉบับที่ 11/256019

ถึงความหมาย

จากภาพยนตร์

วทิยาศาสตรเ์ทคโนโลยีนวัตกรรมวทิยาศาสตร์เทคโนโลยนีวัตกรรม

เชนเดียวกับเรือดำน้ำติดขีปนาวุธ (SLBM) ที่คอยๆ ปลดระวาง

จนเหลือไมมากนัก ภาพยนตรเรื่อง The Day After จึงเปน

การสะทอนภาพความหวาดกลัวของสงครามนิวเคลียรในยุคนั้น

และคำวาปองปราม (Deterrence) จึงมีความหมายมากสำหรับ

คุณคาของอาวุธนิวเคลียรในยุคสงครามเย็นที่ทำใหไมมีประเทศใด

ผลีผลามกลาใชอาวุธดังกลาวในปญหาความขัดแยงเพราะคำตอบ

ของการใชนั้นก็คือการลมหาย ตายเกลื่อน ไมวาจะฝายไหนก็ตาม

ในขณะที่อาวุธนิวเคลียรคอยๆ หมดบทบาทในกระแสโซเชียล

ของประชาคมโลกไป เทคโนโลยีนิวเคลียรกลับไดรับความสำคัญ

ในฐานะตัวเลือกสำหรับพลังงาน ซึ่งเปนพลังงานที่ตองใช

เทคโนโลยีการกอสรางและลงทุนที่สูงลิบ แตมีตนทุนผันแปรตอ

หนวยเพียงนอยนิด เมื่อเทียบกับวัตถุดิบในการผลิตพลังงาน

อยางอื่น พัฒนาการของการใชพลังงานนิวเคลียรซึ่งไดคอยๆ

เพิ่มขึ้นในหลายพื้นที่บนโลก เพื่อสนองความตองการดานพลังงาน

จากการพัฒนาทางเศรษฐกิจ หลายประเทศเจาของเทคโนโลยี

ไดหันมาใชพลังงานจากแหลงนี้จำนวนมาก ตั้งแตเจาของอาวุธ

นิวเคลียรเองอยางสหรัฐอเมริกา ฝรั่งเศส รัสเซีย จีน รวมไปถึง

ประเทศที่เคยโดนใชอาวุธนิวเคลียรอยางญี่ปุน ซึ่งกระแสสำคัญ

ที่สุดของพลังงานนิวเคลียรก็คือ การเปนพลังงานสะอาดที่ไมปลด

ปลอยกาซเรือนกระจก และเขมาควันพิษตางๆ ออกสู บรรยากาศ

โดย เ ฉพา ะภาพท ี ่ ส ะท อนออกมาจากภาพยนตร เ ร ื ่ อ ง

วิกฤตการณวันสิ้นโลก หรือ The Day After Tomorrow ซึ่งออก

ฉายเมื่อป 2547 ไดสรางเงื่อนไขดานภัยพิบัติที่เกิดขึ้นจาก

เหตุการณการเปล่ียนแปลงสภาพภูมิอากาศ (climate change) ท่ีเกิด

จากการทำใหโลกรอนขึ้น (global warming) อยางนาเชื่อถือ

ภาพยนตรเรื่องนี้ไดเปลี่ยนมุมมองของปญหาที่ทาทายมวลมนุษย-

ชาติ โดยไมไดแบงจากอุดมการณทางการเมือง ความเจริญเติบโต

ทางเศรษฐกิจ เชื้อชาติ หรือเผาพันธุ โดยตัวแสดงนำ แจ็ก ฮอลล

ซึ่งไปสำรวจทวีปแอนตารติกา และทีมงานพบวาชั้นน้ำแข็งกำลัง

แยกตัว เคลื่อนเขามาปนกับกระแสน้ำในมหาสมุทร และรบกวน

ระบบกระแสน้ำ และอุณหภูมิโลก จนเกิดสภาพอากาศที่เลวราย

และพายุขนาดใหญ ภาพยนตรไดเสนอใหเห็นดวยวา ปรากฏการณ

โลกรอน กลับทำใหโลกปกคลุมไปดวยน้ำแข็งไดเชนเดียวกัน

Page 21: 1) STnews Nov17 Coverost.thaiembdc.org › th1 › wp-content › uploads › 2017 › 12 › รายงานข่าว... · ก อนอื่น กระผมคงต

รายงานข่าววิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี จาก วอชิงตัน ฉบับที่ 11/256020

ถึงความหมาย

จากภาพยนตร์

วทิยาศาสตรเ์ทคโนโลยีนวัตกรรมวทิยาศาสตร์เทคโนโลยนีวัตกรรม

มนุษยกำลังตองสูกับธรรมชาติที่เราเคยทำรายไว

และกำลังเอาคืนจากเรา ตามหนังสือ The

Revenge of GAIA – เมื่อโลกเอาคืน ภาพยนตร

นี้ไดเขาฉายเกือบทั่วโลก ในปครบรอบสมัยที่ 10

ของการประชุมรัฐภาคีกรอบอนุสัญญาวาดวย

การการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากา (COP 10 of

UNFCCC) ที่จัดขึ้นในเมืองนามวา “อากาศดี”

กรุงบัวโนสไอเรส อารเจนตินา ซึ่งเปนผูนำดาน

นิวเคลียรของลาตินอเมริกา

จากสถิติเมื่อเดือนเมษายน 2560

ประเทศที่มีโรงไฟฟาพลังงานนิวเคลียรมี 30

ประเทศ สวนใหญอยูในยุโรป มีการกอสรางเตา

ปฏิกรณใหม 449 เตา ใน 15 ประเทศ

และพลังงานที่ใชบนโลกใบนี้ รอยละ 11 มาจาก

พลังงานนิวเคลียร ในขณะที่กระแสตอตานก็ยังคง

มีอยูในหลายพื้นที่ แมกระทั่งในสหรัฐฯ เอง ซึ่งมี

เตาปฏิกรณมากที่สุด ก็มีกฎหมายและแนวทาง

เรื่องนี้แตกตางกันไป ตามแตปจจัยและ

ความกดด ั นด านความต อ งการพล ั ง ง าน

โดยระหวางเสนทางพัฒนา ก็มีบทเรียนของ

อุบัติภัยในที่ตางๆ ที่เกิดจากโรงไฟฟาพลังงาน

นิวเคลียร คอยสกัดกระแสความปลาบปลื้มกับ

การใชพลังงานนิวเคลียรอยูหลายครา ดังเชน

อุบัติภัยโรงไฟฟา Three Mile Islands

รัฐเพนซิลวาเนีย ที่เกิดขึ้นเมื่อป 2522 หลัง

เพื ่อนบานสามชาอ ินโดจีนกลายเปนประเทศ

คอมมิวนิสตยกเซ็ตไดปเดียว และอีกกรณีที่

สะเทือนทั้งยุโรป คือโรงไฟฟาเชอรโนบิล ในแควน

ยูเครน 2529 ซึ่งก็เตือนรัฐบาลเครมลินกอนที่

สหภาพโซเวียตลมสลาย 5 ป และในทามกลางที่

อะไรๆจะดูดีไปพรอมกับบรรยากาศที่โลกกำลังตื่น

ตัวคนหาพลังงานทางเลือกและพลังงานทดแทน

เพื่อแกไขปญหาการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ

เหตุการณยอนรอยประวัติศาสตรภัยพิบัตินิวเคลียร

ก็กลับมาเกิดกับญี่ปุนอีกครั้งที่ฟุคุชิมาในป 2554

จนทำใหเปาหมายการลดการปลดปลอยกาซเรือน

กระจกของญี่ปุน และบทบาทผูนำใจเต็มรอยใน

การแกไขปญหาโลกรอนถึงกับโซเซ อยางไรก็ตาม

เหตุการณที่เกิดที่ฟุคุชิมานั้นก็สะทอนความสำเร็จ

ขั้นสูงในดานความปลอดภัยนิวเคลียร และยังคง

ทำใหประเทศมหาอำนาจนักบริโภคพลังงานไมได

ลดละเลิก การใชพลังงานนิวเคลียรออกจาก

สัดสวนการใชพลังงาน

ภาพจากภัยพิบัติในภาพยนตเรื่อง The Day After

ภาพจากภัยพิบัติในภาพยนตเรื่อง The Day After

ภาพจากภัยพิบัติในภาพยนตเรื่อง The Day After

Page 22: 1) STnews Nov17 Coverost.thaiembdc.org › th1 › wp-content › uploads › 2017 › 12 › รายงานข่าว... · ก อนอื่น กระผมคงต

รายงานข่าววิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี จาก วอชิงตัน ฉบับที่ 11/256021

ถึงความหมาย

จากภาพยนตร์

วทิยาศาสตรเ์ทคโนโลยีนวัตกรรมวทิยาศาสตร์เทคโนโลยนีวัตกรรม

ผลการหารือของการประชุมรัฐภาคีอนุสัญญา

สหประชาชาติว าด วยการเปลี ่ยนแปลงสภาพ

ภูมิอากาศ สมัยที่ 23 ระหวางวันที่ 6-17

พฤศจิกายน ที่ผานมา ณ เมืองบอนน เยอรมนี

จึงยังคงเต็มไปดวยการหารือในประเด็นการลด

กาซเรือนกระจก หรือ Mitigation ซึ่งเกี่ยวของ

กับการพัฒนากลไกและกฏเกณฑลดการปลอยกาซ

โดยเฉพาะเมื่อกระแสของ coal phase out ดัง

กระหึ่ม การหาตัวเลือกเทคโนโลยีที่จะมาชวยผลิต

พลังงาน โดยเฉพาะประเทศกำลังพัฒนาที่กำลัง

เติบโต จะยังเกี่ยวโยงมายังประเด็นการถายทอด

เทคโนโลยี (Technology Transfer) ซึ่งพลังงาน

นิวเคลียรอาจจะเปนตัวเลือกที่มาแรงในที่สุด

สำหรับประเทศไทยของเราเอง วันนี้เรา

ยังไมมีโรงไฟฟาพลังงานนิวเคลียร และก็ยังไมรูวา

วันหนึ ่งเราจะมีการกอสรางโรงไฟฟาพลังงาน

นิวเคลียรไดจริงหรือไม แตรัฐบาลไทยก็ตองมี

การเตรียมดู เตรียมตัว และเตรียมการ เพราะ

ประเทศเรายังเปนหนึ่งในประเทศกำลังพัฒนาที่ยัง

คงขยายกิจกรรมหลายอยางเพื่อพัฒนาประเทศ

เพื่อไมใหเกิดสถานการณที่วา วันที่ประเทศไทยมี

พลังงานไมเพียงพอ – แตก็ไมแนหากเราเดินหนา

ประเทศไปดวยปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงและ

ประเทศไทย 4.0 อยางจริงจัง วันหนึ่งเมื่อ

โครงสรางทางเศรษฐกิจและสังคมเขาสูดุลยภาพ

เราอาจสามารถมีสวนผสมพลังงานที ่เพียงพอ

โดยไมจำเปนตองกาวไปอาศัยเทคโนโลยีนิวเคลียร

ไดไหม หรือในที่สุดตองอาศัยแลว การไดมาซึ่ง

พลังงานจากเทคโนโลยีนิวเคลียรในวันขางหนา

อาจจะดำเนินการไดสะดวก งายดาย ไรภยันตราย

และตอบสนองความตองการไดอยางเพียงพอ

ในสังคมไทยที่พอเพียงอยางแทจริง