PROCESI I VLERPROCESI I VLERËËSIMITSIMIT

MustafMustafëë Kadriu Kadriu -- MASHTMASHT

17. 04. 2010 Prishtin17. 04. 2010 Prishtinëëm_kadriu@yahoo.comm_kadriu@yahoo.com..

REPUBLIKA E KOSOVËS

REPUBLIKA KOSOVA

REPUBLIC OF KOSOVA

QEVERIA E KOSOVËS - VLADA KOSOVA - GOVERNMENT OF KOSOVA

MINISTRIA E ARSIMIT MINISTRY OF EDUCATION MINISTARSTVO ZA OBRAZOVANJE

SHKENCËS DHE TEKNOLOGJISË SCIENCE & TECHNOLOGY NAUKU I TEHNOLOGIJU

Objektivat e takimitObjektivat e takimit

nn Interpretim i informacioneve lidhur me procesin e vlerInterpretim i informacioneve lidhur me procesin e vlerëësimit.simit.

nn VlerVlerëësimi i bazuar nsimi i bazuar nëë rezultate trezultate tëë pritura pritura –– standarde.standarde.

nn Prezantimi i disa shembuj lidhur me procesin e vlerPrezantimi i disa shembuj lidhur me procesin e vlerëësimit.simit.

nn Debat lidhur me vlerDebat lidhur me vlerëësimin simin

““ TTëë gjithgjithëë s`mund ts`mund tëë bbëëjmjmëë gjgjëëra tra tëë mmëëdha, por ne dha, por ne mund tmund tëë bbëëjmjmëë gjgjëëra tra tëë vogla me dashuri tvogla me dashuri tëë madhemadhe””

NNëëna Terezna Terezëë

qq Pse bPse bëëhet vlerhet vlerëësimi ? simi ?

ØØ Ideja themelore e vlerIdeja themelore e vlerëësimit simit ëështshtëë qqëë ttëë sigurohen sigurohen

treguesittreguesit ppëër njohuritr njohuritëë dhe aftdhe aftëësitsitëë e fituara te fituara tëë nxnxëënnëësve sve

qqëë i i marrinnmarrinnëë shkollshkollëë..

Tri Tri çëçështjet kryesoreshtjet kryesore

I. I. ÇÇdo shtet ddo shtet dëëshiron tshiron tëë dijdijëë se si e ka gjendjen nse si e ka gjendjen nëëarsim;arsim;

II.II. NNëë bazbazëë ttëë rezultateve duhet krijuar mundrezultateve duhet krijuar mundëësi psi pëër r

mmëënjanimin e lnjanimin e lëëshimeve tshimeve tëë paraqitura.paraqitura.

III. III. Hyrja nHyrja nëë reformreformëë bbëëhet me qhet me qëëllim tllim tëë arrihet arrihet

kualitet mkualitet mëë i miri mirëë i mi mëësimit dhe i simit dhe i pranuneshpranuneshëëmm

konformkonformëë vendeve tvendeve tëë tjera;tjera;

ØØ SynimiSynimi::

Ngritja e cilNgritja e cilëësissisëë nnëë arsim me anarsim me anëë ttëë procesit tprocesit tëë vlervlerëësimitsimit..

ØØ QQëëllimillimi

üü Sigurimi i njSigurimi i njëë vlervlerëësimsimii ttëë vlefshvlefshëëmm,,

objektivobjektiv, i , i besueshbesueshëëmm dhedhe i qi qëëndrueshndrueshëëmm

ppëër tr tëë gjithgjithëë nxnxëënnëësitsit..

ØØ Objektivat e vlerObjektivat e vlerëësimitsimit

üü PPëër MASHTr MASHT––in vlerin vlerëësimisimi ii arritjesarritjes ssëë njohurivenjohurive ttëënxnxëënnëësvesve ppëërr nivelinivelinn ee shkollimishkollimitt nnëë nivel vendinivel vendi;;

üü PPëër hartuesit e programeve r hartuesit e programeve mmëësimosimore.re.

üü PPëër hartuesit e standardever hartuesit e standardeve. .

üü PPëër pr pëërpiluesit e teksteve shkollorerpiluesit e teksteve shkollore..

üü PPëër mr mëësimdhsimdhëënnëësitsit;;

üü PPëërr evidentevidentiminimin ee prirjeprirjeveve ttëë nxnxëënnëësvesve;;

üü PPëërr orientorientiminimin ee nxnxëënnëëssveve ppëër shkollim r shkollim ttëë mmëëtutjeshtutjeshëëm;m;

üü PPëër publikunr publikun;;

üü PPëërr prindprindëër dhe komunitetr dhe komunitetin;in;

üü PPëër tr tëë krahasuar rezultatet krahasuar rezultatet ndndëërmjetrmjet kandidatkandidatëëveve;;

üü PPëërr krahasiminkrahasimin e e rezultateverezultateve ndndëërmjetrmjet gjeneratavegjeneratave;;

üü PPëër tr tëë krahasuar rezultatet e shkollave , komunave dhe krahasuar rezultatet e shkollave , komunave dhe regjioneve;regjioneve;

ØØ VVëështirshtirëësitsitëë

ØØPPëërcaktimi i niveleve trcaktimi i niveleve tëë dijes dhe nddijes dhe ndëërtimi i rtimi i kkëërkesave rkesave mbshteturmbshtetur nnëë to;to;

ØØ DefinimiDefinimi jo i qartjo i qartëë i standardeve ti standardeve tëë ppëërmajtjesrmajtjesdhe tdhe tëë arritarritëëshmshmëërisrisëë –– rrezultateverrezultateve ttëë pritura;pritura;

ØØPPëërdorimi i teksteve dhe literaturrdorimi i teksteve dhe literaturëës shkollore;s shkollore;

ØØMetodologjia e mMetodologjia e mëësimdhsimdhëënies dhe vlernies dhe vlerëësimi i simi i brendshbrendshëëm i nxm i nxëënnëësve;sve;

ØØ Jo ndJo ndëërgjegjrgjegjëësimi i komunitetitsimi i komunitetit ppëërr vlervlerëësimsim;;

PPëërparrparëësitsit

üü Evidentimi i nivelit tEvidentimi i nivelit tëë arritarritëëshmshmëërisrisëë ssëë nxnxëënnëësve.sve.

üü Nxjerrja nNxjerrja nëë pah e mangpah e mangëësive tsive tëë::planprogramitplanprogramit, , teksteve, teksteve, mmëësimdhsimdhëënies, nies, standardeve, standardeve, vlervlerëësimit tsimit tëë brendshbrendshëëm etj;m etj;

üü OrjentiminOrjentimin e nxe nxëënnëësve nsve nëë shkollimin e mshkollimin e mëëtutjeshtutjeshëëmm

üü ……

Përparësit

““ ÇÇdo nxdo nxëënnëës s ëështshtëë i afti aftëë ppëër tr tëë nxnxëënnëë dije dije ””

ØØ Cilat Cilat komponetekomponete duhen tduhen tëë arrihen tek arrihen tek

nxnxëënnëësit gjatsit gjatëë kohkohëës ss sëë shkollimit ?shkollimit ?

ÇÇka ofron njka ofron njëë llëëndndëë mmëësimore ?simore ?

ÇÇdo ldo lëëndndëë mmëësimore me psimore me pëërmbajtjen e vetrmbajtjen e vetëë programore programore

dhe dhe ççdo mdo mëësimdhsimdhëënnëëss iu mundiu mundëëson nxson nxëënnëësve t`i psve t`i pëërvetrvetëësojnsojnëë

kkëëto to komponentekomponente::

1. Njohuri1. Njohuri

2. Aft2. Aftëësisi

3. Zot3. Zotëësisi

4. Shkatht4. Shkathtëësisi

5. Shprehi5. Shprehi

6. Q6. Qëëndrimndrim

7. Vlera7. Vlera

VLERVLERËËSIMISIMI

Mësimdhënia

Përmbu.

Objektivi

ARRITSHËMËRIA

MATJA

PLANPROGRAMET

TEKSTET SHKOLLORE

MENAGJIMI

1.1. NjohuriaNjohuriaNjësia e blloqeve

1.1. NjohuriaNjohuria: : ëështshtëë ttëërrëësia e fakteve, parimeve sia e fakteve, parimeve

dhdhee informacioninformacioneveeve qqëë zotzotëëroherohenn..

PPëër:r:ØØ terminologji dhe simboleterminologji dhe simbole;;ØØ fakte, metodafakte, metoda, , proceduraprocedura dhe parimedhe parime;;ØØ aarsyetimrsyetim faktesh, metodash dhe parimeshfaktesh, metodash dhe parimesh;;ØØ lexim tabelash, lexim tabelash, grafiqegrafiqe, diagrame dhe harta, diagrame dhe hartaØØ zbatim i fakteve, metodave dhe parimevezbatim i fakteve, metodave dhe parimeve;;ØØ zgjidhja e problemevezgjidhja e problemeve;;ØØ zhvillimin e aftzhvillimin e aftëësive psive pëër analizr analizëë dhe sintezdhe sintezëë;;ØØ dhdhëënniienen e ideve e ideve vetanakevetanake;;ØØ nxjerrjen e konkluzionevenxjerrjen e konkluzioneve;;ØØ vlervlerëësim sim ttëë situatave konkrete etj.situatave konkrete etj.

2. 2. AftAftëësiasia

FFuqiauqia

2. 2. AftAftëësia sia –– ëështshtëë fuqia, cilfuqia, cilëësia, qsia, qëë zotzotëëronron individi pindividi pëër t`r t`aappëërmbushur njrmbushur njëë veprim nveprim nëë mmëënyrnyrëë ttëë suksesshsuksesshëëm, brenda njm, brenda njëë kohe tkohe tëëcaktuar.caktuar.

PPëër:r:

ØØ ppëërshkrimrshkrim

ØØ identifikimidentifikim

ØØ shpjegimshpjegim

ØØ zbatimzbatim

ØØ analizanalizëë

ØØ sintezsintezëë

ØØ hipotezhipotezëë

ØØ vvëërtetimrtetim

ØØ vlervlerëësimsim

3. 3. ZotZotëësiasiaMundMundëësiasia e e inividitinividit

3. 3. ZotZotëësiasia-- ëështshtëë mundmundëësia qsia qëë ka individi pka individi pëër tr tëë arritur njarritur njëë nivel tnivel tëë

caktuar tcaktuar tëë aftaftëësissisëë..

PPëërr::

ØØ njehsinjehsimm

ØØ komunikimkomunikim

ØØ ddëëgjimgjim

ØØ shkrimshkrim

ØØ leximlexim

ØØ matjematje

ØØ ndndëërtimrtim

ØØ zgjidhjezgjidhje

ØØ interpretiminterpretimØØ ……

Përsëritje a ushtrime

4. 4. ShkathtShkathtëësiasia

4. 4. ShkathtShkathtëësiasia –– ëështshtëë mmëënyra e veprimit qnyra e veprimit qëë

kryhet pas njkryhet pas njëë ppëërsrsëëritje a ushtrimi.ritje a ushtrimi.

PPëërr::

ØØ ppëërdorim trdorim tëë burimeveburimeve

ØØ shfrytshfrytëëzim tzim tëë informacioneveinformacioneve

ØØ ppëërdorim trdorim tëë teknologjisteknologjisëë

ØØ lexim modeleshlexim modelesh

ØØ ……

5. 5. ShprehijaShprehija-- ëështshtëë mmëënyra e veprimit a e nyra e veprimit a e

sjelljes qsjelljes qëë kryhet vetvetiukryhet vetvetiu pas njpas njëë ppëërsrsëëritje a ritje a ushtrimi tushtrimi tëë gjatgjatëë e te tëë vazhdueshvazhdueshëëm.m.

PPëërr: :

ØØ krijim modelesh krijim modelesh

ØØ krijime letrarekrijime letrare

ØØ krijime artistikekrijime artistike

ØØ krijime krijime ……

6. 6. QQëëndrimi ndrimi –– ëështshtëë prirja pprirja pëër tr tëë reaguar nreaguar nëë mmëënyrnyrëë

specifike pspecifike pëërkundrejt njrkundrejt njëë situate ose vlere, zakonisht e situate ose vlere, zakonisht e shoqshoqëëruar me ndjenja dhe emocione.ruar me ndjenja dhe emocione.

PPëërr::

ØØ pjespjesëëmarjemarje nnëë diskutimdiskutim

ØØ bashkbashkëëpunimpunim

ØØ kkëërkim dhe dhrkim dhe dhëënie ndihmenie ndihme

ØØ respektim trespektim tëë mendimit e tjetritmendimit e tjetrit

ØØ verifikimverifikim

ØØ marrje tmarrje tëë ppëërgjegjrgjegjëësivesive

ØØ vvëëmendjemendjeØØ ……

7. 7. VlerVleraa –– ëështshtëë parametparametëër ose kriter sipas tr ose kriter sipas tëë

cilcilëës gjykohet sjellja e individit ns gjykohet sjellja e individit nëë raport me raport me grupin.grupin.

PPëërr: :

ØØ demonstrim vullnetidemonstrim vullneti

ØØ respektim trespektim tëë parimeveparimeve

ØØ ppëërmbushje trmbushje tëë detyravedetyrave

ØØ ……

NjohuriNjohuri+ + AftAftëësisi + + ZotZotëësisi + + ShkathtShkathtëësisi + + ShprehiShprehi + + QQëëndrimndrim + + VleraVlera ==

= Kompetencë

mundësia për të bërë diçka, duke pasur njohuri në të menduarit

dhe njohuri për të zbatuar në mënyrë praktike

NjohuriaNjohuria ëështshtëë njnjëësisi e e blloqeveblloqeve

ØØ ÇÇka duhet vlerka duhet vlerëësohetsohet

nn NNjohuritjohuritëë intelektuale tintelektuale tëë nxnxëënnëësvesve

(sipas(sipas objektivave tobjektivave tëë ppëërgjithshme dhe specifike trgjithshme dhe specifike tëë dijesdijes))

nn PPëërmbajtjetrmbajtjet programore tprogramore tëë llëëndndëëveve;;(sipas planit dhe programit shkollor)(sipas planit dhe programit shkollor)

nn Tekstet shkollore;Tekstet shkollore;

nn Puna e mPuna e mëësimdhsimdhëënnëësve;sve;

nn Puna e Puna e drejtuesdrejtuesëëveve ttëë shkollave;shkollave;

nn TTëërrëë procesi arsimor;procesi arsimor;

nn Po Po ashtuashtu duhetduhet vlervlerëëssohenohen ato njohuri e ato njohuri e aftaftëësi qsi qëë janjanëë gjykuagjykuarr si msi mëë ttëë rrëëndndëësishmesishme;;

( q( qëë konsiderohet se kankonsiderohet se kanëë ndikim nndikim nëë formimin e tyre dhe ndihmojnformimin e tyre dhe ndihmojnëë ppëërr

shkollimin e shkollimin e mmëëtutjeshtutjeshëëmm).).

nn Niveli akademik i vlerNiveli akademik i vlerëësimit simit ppëërcaktrcaktohetohet nnëë bazbazëë ttëëobjektivave tobjektivave tëë ppëërgjithshme dhe nrgjithshme dhe nëë ato specifike ato specifike ttëë

hierarkishierarkisëë ssëë dijesdijes;;

((nnëë bazbazëë ttëë rezultateve trezultateve tëë pritura tpritura tëë ppëërcaktuara nrcaktuara nëë plan dheplan dhe program)program)

§§ ZotZotëësia:sia: Njehson zgjidhjen e ekuacionit, llogaritNjehson zgjidhjen e ekuacionit, llogaritëë syprinsyprinëën e n e ……, ,

lexon rrjedhshlexon rrjedhshëëm tekstin, komunikon mirm tekstin, komunikon mirëë, demonstron projektin, mat, demonstron projektin, matëëme instrumente fizike, me instrumente fizike,

§§ ShkathtShkathtëësia:sia: PPëërdorrdorëë kalkulatorin (kompjuterin)kalkulatorin (kompjuterin)

ppëëdordorëë veglat e matematikveglat e matematikëës, ps, pëërdorrdorëë instrumentet pinstrumentet pëër matje,r matje,

ppëërdorrdorëë tabelat dhe diagramet, ptabelat dhe diagramet, pëërdorrdorëë fjalorin, pfjalorin, pëërdorrdorëë revistat.revistat.

§§ QQëëndrimi: ndrimi: merrmerrëë pjespjesëë nnëë diskutimdiskutim, , bashkbashkëëpunpunon on gjatgjatëë

zgjidhjes szgjidhjes sëë problemeve matematikeproblemeve matematike, , kkëërkrkonon ndihmndihmëë ne matje praktikene matje praktikeetjetj

Komponenetet e një lënde

Rezultatet e prituraRezultatet e pritura

GjuhGjuhëë shqipe dhe letshqipe dhe letëërsirsi

I. TI. Tëë ddëëgjuarit dhe tgjuarit dhe tëë foluritfolurit•• aaftftëësisi ppëër tr tëë parafrazuarparafrazuar•• iidentifikimdentifikim i i formave letrareformave letrare dhe diskurseve letrare dhe jo letraredhe diskurseve letrare dhe jo letrare

•• ndjenjndjenjëë ppëër kulturr kulturëë gjuhgjuhëësoresorenn organizim i informacioneve nga burimet e ndryshme porganizim i informacioneve nga burimet e ndryshme pëër qr qëëllimellime

hulumtuesehulumtuesenn analizanalizëë kritike e teksteve letrarekritike e teksteve letrare

II. II. TTëë shkruaritshkruaritØØ ppëërdorimi korrekt i gjuhrdorimi korrekt i gjuhëës, piks, pikëësimit dhe drejtshkrimitsimit dhe drejtshkrimitØØ analizanalizëë kritike ndaj njkritike ndaj njëë shkrimi tshkrimi tëë caktuarcaktuarØØ shkrim individual, ese personale,shkrim individual, ese personale,

Rezultatet e pritura

Shembull:Shembull:

Rezultatet e pritura:Rezultatet e pritura:

nn Kthimi Kthimi ii tekstit ttekstit tëë vjetvjetëër shqip nr shqip nëë shqipe standardeshqipe standarde..

(te Buzuku)(te Buzuku)

““ Ma Ma nnëë fund, fund, kush ashtkush ashtëë, ai q, ai qëë sillet ksillet këështu shtu me mua?! Thua se kam vra me mua?! Thua se kam vra ndonjindonji njeri apo njeri apo kam kam baba ndonjindonji faj tfaj tëë randrandëë …”…”

( Rilindja ( Rilindja --Botuar mBotuar mëë 1961) nga R. S.1961) nga R. S.

nn Diskursi social dhe Diskursi social dhe sateriksaterik. ( te H. Z. . ( te H. Z. KamberiKamberi) )

nn KulturKulturëë tradicionale: tradicionale: Kanuni Kanuni –– diskursi kodifikuesdiskursi kodifikues

MATEMATIKMATEMATIKËË -- Aritmetika dhe algjebra Aritmetika dhe algjebra

Rezultatet e pritura:Rezultatet e pritura:

nn TTëë identifikojidentifikojëë numrat numrat iracionaliracional;;

nn TTëë kryej veprimet themelore me numra real;kryej veprimet themelore me numra real;

nn TTëë zbatojzbatojëë ekuacionet nekuacionet nëë zgjidhjen e problemevezgjidhjen e problemeve;;

Rezultatet e pritura

Procesi i krijimit të qelizave seksuale femërore quhet:

A. spermatogjenezë

B. oogjenezë

C. partenogjenezë

D. Sporogjenezë

Antonim i fjalAntonim i fjalëës ,,s ,,shkonshkon’’’’, n, nëë strofstrofëën e parn e parëë, , ëështshtëë::

A. A. vjen vjen

B. B. ik ik

C. C. vrapon vrapon

D. D. zhduket zhduket

Në hartë janë paraqitur zonat klimatike të Kosovës. Me cilat vija është paraqitur klima malore? A. B. C. D.

FalemindritFalemindrit