03.02web.firat.edu.tr/myildiz/files/basveyuzagrileri.pdf · Epidural hematom Subdural hematom ......
-
Upload
hoangthuan -
Category
Documents
-
view
257 -
download
8
Transcript of 03.02web.firat.edu.tr/myildiz/files/basveyuzagrileri.pdf · Epidural hematom Subdural hematom ......
03.02.2012
1
Dr. Bengü MUTLU
Tüm acil servis başvurularının yaklaşık % 4’ü baş ağrısıdır (5 milyon hasta/yıl)
Başvuran hastaların çoğu primer, yaklaşık %3,8’i ciddi ve sekonderdir
Acil doktorunun asıl görevi yaşamı tehdit eden baş ağrısı nedenlerini tanımlamaktır
Hayatı tehdit eden ikincil baş ağrılarını hızlı tanısı, birincil baş ağrılarının ise hızlı tedavisi önemlidir
EPİDEMİYOLOJİ Migren kadınlarda %17, erkeklerde %5 oranında
gözlenir Acil servise yapılan başvuruların çoğu primer baş
ağrısıdır Fakat %3,8 oranında sekonder baş ağrılarına da
rastlanır
KRİTİK SEKONDER NEDENLER
Vasküler SAK İntraparankimal hemoraji Epidural hematom Subdural hematom İnme Kavernöz venöz sinüs trombozu AV malformasyon Temporal arterit Karotid veya vertebral arter diseksiyonu
KRİTİK SEKONDER NEDENLER
SSS enfeksiyonları Menenjit Ensefalit Serebral abse
Tümör Pseudotümör serebri Oftalmik
Glokom İritis Optik nörit
KRİTİK SEKONDER NEDENLER
İlaçla ilişkili Nitrat ve nitritler MAOi Alkol geri çekilmesi
Toksik CO zehirlenmesi
03.02.2012
2
KRİTİK SEKONDER NEDENLER
Endokrin Feokromasitoma
Metabolik Hipoksi Hipoglisemi Hiperkapni Yüksek irtifa serebral ödemi Preeklampsi
REVERSİBL SEKONDER NEDENLER
Non SSS enfeksiyonları Fokal Sistemik Sinüzit Odontogenik Otik
İlaçla ilişkili Kronik analjezik kullanımı Monosodyum glutamat
Çeşitli durumlar LP sonrası Hipertansif emergency
PRİMER BAŞ AĞRISI SENDROMLARI
Migren Gerilim Küme tip
PATOFİZYOLOJİ
Beyin parankimi büyük oranda ağrıya duyarsızdır Ağrı büyük oranda kranial damarlar, proximal
intrakranial damarlar ve duramater’den kaynaklanır Anterior damarlar trigeminal sinirin oftalmik dalı
tarafından innerve olurlar Posterior fossa ise C2’nin dalları tarafından innerve
olur
BAŞ AĞRILI HASTA DEĞERLENDİRMESİ YAPILIRKEN
DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN NOKTALAR
1. Sekonder baş ağrısı nedenlerinin tanı ve tedavisi 2. Benign ve reversibl sekonder baş ağrısı nedenlerinin tanı
ve tedavisi 3. Primer baş ağrısı sendromları için etkili bir tedavi
sağlanması4. Uygun koşullarda taburculuk ve hastaların takibinin
sağlanması
ACİL SERVİSDE BAŞ AĞRILI HASTAYA YAKLAŞIM
1996 ACEP’in baş ağrılı yetişkinlerin klinik yönetimine göre baş ağrısı 4 gruba ayrılmıştır;
03.02.2012
3
ACEP BAŞ AĞRISI KATEGORİSİBAŞ AĞRISI KATEGORİSİ ÖRNEKLER
Acil ayrım ve tedavi gerektiren kritik sekonder nedenler
SAK, menenjit, ICP artışı ile giden beyin tümörü
Acil ayrım ve tedavi gerektirmeyen kritik sekonder nedenler
ICP artışı olmaksızın beyin tümörü
Genellikle benign ve reversibl sekonder nedenler
Sinüzit, HT, LP sonrası baş ağrısı
Primer baş ağrısı sendromu Migren, tansiyon tip veya cluster
ACİL SERVİSDE BAŞ AĞRILI HASTAYA YAKLAŞIM
ACEP ve diğer guidelineler tarafından baş ağrısının değerlendirilmesinde anamnezin önemi vurgulanmaktadır
Atipik öykü, baş ağrısı paterninde değişiklik, yüksek riskli hastalar, önceki öyküleri acil serviste sorgulanmalıdır
ACİL SERVİSDE BAŞ AĞRILI HASTAYA YAKLAŞIM
ANAMNEZ
İlk değerlendirilecekler; İlk ciddi baş ağrısı Şu ana kadarki en şiddetli baş ağrısı Birkaç gün içinde sürekli kötüleşmenin olması Önceki baş ağrısı sürecinde belirgin değişikliklerin olması İlişkili semptomlar
ACİL SERVİSDE BAŞ AĞRILI HASTAYA YAKLAŞIM
ANAMNEZ
Başlangıç; Ani başlangıçlı baş ağrısı özellikle efor (öksürme, ıkınma.
v.b) sırasında ise intrakranial patolojiyi düşündürmelidir (%25 oranında SAK görülür)
ACİL SERVİSDE BAŞ AĞRILI HASTAYA YAKLAŞIM
ANAMNEZ
Baş ağrısının lokalizasyonu; Baş ağrısının lokalizasyonu nonspesifiktir Migren genellikle tek taraflı olurken, gerilim tipi baş ağrısı
bilateral olur Oksipitonukkal lokalizasyon, intrakranial patolojiyi
düşündürür [(+) prediktif değeri %16’dır, akut SAK için en sık görülen lokalizasyondur]
ACİL SERVİSDE BAŞ AĞRILI HASTAYA YAKLAŞIM
ANAMNEZ
Baş ağrısı ile ilişkili diğer semptomlar; Senkop öyküsü, mental durum değişikliği, konfüzyon, boyun
ağrısı ve sertliği, ateş veya nöbet, persistan görsel rahatsızlıklar olması önemli semptomlardır
03.02.2012
4
ACİL SERVİSDE BAŞ AĞRILI HASTAYA YAKLAŞIM
ANAMNEZ Baş ağrısı ile ilişkili diğer semptomlar; Nörolojik bulgu varlığı Görme değişikliği ya da baş ağrısı (glokom,irit) Çene kitlenmesi (temporal arterit) Konjesyon ve fasial ağrı (sinüzit)
ACİL SERVİSDE BAŞ AĞRILI HASTAYA YAKLAŞIM
ANAMNEZ
"POUNDing« …migreni destekler pulsatile quality duration of 4 to 72 hours unilateral location nausea or vomiting disabling intensity
ACİL SERVİSDE BAŞ AĞRILI HASTAYA YAKLAŞIM
ANAMNEZ
Baş ağrısı ile ilişkili diğer sorulması gerekenler; Medikasyonlar (nitrogliserin, kronik analjezik kullanımı,
MAOi, antikoagülanlar) Travma öyküsü Toksik durumlar (CO intoksikasyonu)
ACİL SERVİSDE BAŞ AĞRILI HASTAYA YAKLAŞIM
ANAMNEZ Baş ağrısı ile ilişkili diğer sorulması gerekenler;
Önceki baş ağrısı öyküsü Önceden uygulanan görüntüleme yöntemleri Malignensi, HIV, koagülopati, HT vb komorbid durumların
varlığı
ACİL SERVİSDE BAŞ AĞRILI HASTAYA YAKLAŞIM
ANAMNEZ
Baş ağrısının aile hikayesi; Migrende genellikle aile hikayesi bulunmaktadır 1. ve 2. derece akrabalardaki SAK sorgulanmalıdır (çünkü,
rüptüre intrakranial anevrizma öyküsünün olması 4 kat artmış risk ile ilişkilidir)
ACİL SERVİSDE BAŞ AĞRILI HASTAYA YAKLAŞIM
FİZİK MUAYENE
Hastanın genel görünümü vital bulgular bize önemli ipuçları verebilir [ateş … enfeksiyon (menenjit, sinüzit,SAK); HT … hipertansif urgency/emergency]
Baş ağrısı yapabilecek nörolojik olmayan patolojiler de dikkate alınmalıdır
03.02.2012
5
ACİL SERVİSDE BAŞ AĞRILI HASTAYA YAKLAŞIM
FİZİK MUAYENE Sinüzit açısından sinusler değerlendirilmelidir Temporal arter palpasyonunda hassasiyet veya azalmış
pulsasyon, temporal arteriti düşündürmelidir Dişler ve temporomandibular eklem hassasiyeti
değerlendirilmelidir
ACİL SERVİSDE BAŞ AĞRILI HASTAYA YAKLAŞIM
FİZİK MUAYENE
Göz muayenesi akut glokom,görme alanı defekti veya iritisi dışlamak için yapılmalıdır
Fundoskopi ile venöz pulsasyon yokluğu, ICP artış belirtileri, subhyaloid kanama hakkında bilgi edinilir (bunların varlığı SAK’ı destekler)
ACİL SERVİSDE BAŞ AĞRILI HASTAYA YAKLAŞIM
FİZİK MUAYENE
Dikkatli nörolojik muayene önemlidir Mental durum, kranial sinirler, motor ve duyu
muayenesi,refleksler, yürüyüş, serebeller testler değerlendirilmelidir
Menengial irritasyon değerlendirilmelidir
ACİL SERVİSDE BAŞ AĞRILI HASTAYA YAKLAŞIM
FİZİK MUAYENE Papil ödem,mental durum değişikliği veya fokal nörolojik
defisit ICP artışının destekleyicileridir Baş ağrısıyla beraber nörolojik patoloji varlığında acil
görüntüleme gereklidir
ACİL SERVİSDE BAŞ AĞRILI HASTAYA YAKLAŞIM
ÖZEL DURUMLAR
Kadınlar; Migren hormonal faktörlerden (OKS kullanımı,yüksek
östrojen düzeyi,menarş, menstruasyon, gebelik..) etkilendiği için kadınlarda daha fazla görülür
ACİL SERVİSDE BAŞ AĞRILI HASTAYA YAKLAŞIM
ÖZEL DURUMLAR
Gebeler; Preeklampsi akılda tutulmalıdır %60-0 migren geriler Gebelik ve postpartum dönem venöz sinus trombozu
açısından dikkatli olunması gereken dönemlerdir
03.02.2012
6
ACİL SERVİSDE BAŞ AĞRILI HASTAYA YAKLAŞIM
ÖZEL DURUMLAR
İleri yaş; 50 yaş üstündeki kişilerde ani başlayan baş ağrısı öncelikle
sekonder nedenleri akla getirmelidir Buna rağmen yapılan bir çalşmada bu dönemde de primer baş
ağrılarının sık olduğu gösterilmiştir
ACİL SERVİSDE BAŞ AĞRILI HASTAYA YAKLAŞIM
ÖZEL DURUMLAR HIV ve immun supresyon varlığı;
SSS lenfoması, Toxoplazmosis vb durumlar sık görülür Mental durum değişikliği, yeni nöbet aktivitesi, 3 günden
uzun süren baş ağrısı yüksek risk kriterleridir
KARAR VERİRKEN KULLANILAN KLİNİK İPUÇLARI
Anamnez ve fizik muayene ile baş ağrısı ACEP’e göre kategorize edilir
Kritik sekonder nedenlerin varlığında, gerekli konsültasyonlar istenir ve tedavisi başlanır
Benign ve spesifik nedenlere bağlı baş ağrılarında ise gerekli tedavi verilerek hasta taburcu edilir
ACEP BAŞ AĞRISI KATEGORİSİ BAŞ AĞRISI KATEGORİSİ ÖRNEKLERAcil ayrım ve tedavi gerektiren kritik sekonder nedenler
SAK, menenjit, ICP artışı ile giden beyin tümörü
Acil ayrım ve tedavi gerektirmeyen kritik sekonder nedenler
ICP artışı olmaksızın beyin tümörü
Genellikle benign ve reversibl sekonder nedenler
Sinüzit, HT, LP sonrası baş ağrısı
Primer baş ağrısı sendromu Migren, tansiyon tip veya cluster
KARAR VERİRKEN KULLANILAN KLİNİK İPUÇLARI
2002 ACEP kılavuzu hayatı tehdit eden baş ağrısının tanınmasında görüntüleme yöntemlerinin önemini vurgulamaktadır
KARAR VERİRKEN KULLANILAN KLİNİK İPUÇLARI
Level A…görüntülemeye gereksinim yok Level B…yeni fokal defisit, akut ani başlayan baş
ağrısı, HIV (+) baş ağrılı hasta Level C… >50 yaş ve yeni başlayan baş ağrısı-normal
nörolojik muayene
03.02.2012
7
TANISAL TETKİKLERBEYİN TOMOGRAFİSİ
Acil serviste baş ağrılı hastanın araştırılmasında genellikle kontrastsız CT yeterlidir,akut SAK tanısında önemlidir
Konrastlı CT; pahalı, zaman kaybı ilaç yan etkisi nedeniyle önerilmemektedir
TANISAL TETKİKLERBEYİN TOMOGRAFİSİ
CT(-) olması SAK ‘ı ekarte etmez En kesin tanı yöntemi LP yapmaktır Çok küçük lezyonlar kontrastsız CT ile gözden kaçabilir Yüksek şüpheli durumlarda IV kontrastla CT ya da MR
gereksinimi olabilir
TANISAL TETKİKLERLUMBAR PONKSİYON
Menenjit ve/veya SAK şüphesinde CT’nin (-) olduğu durumlarda gereklidir
Kontrendikasyonları; ICP yüksekliği LP yerinde enfeksiyon Trombositopeni(hematolojik hast.)
TANISAL TETKİKLERLUMBAR PONKSİYON
Papil ödemi, hızlı gelişen ICP yüksekliğinde görülemeyeceğinden akut dönemde papil ödeminin olmaması güvenilir değildir
TANISAL TETKİKLERLUMBAR PONKSİYON
Disk kenarında venöz pulsasyonun fundoskopik muayene ile görülmesi normal ICP’nin gösterilmesi için güvenilir bir göstergedir
ICP yüksekliği, papil ödem olmaması, normal fizik muayenenin ve bilinç düzeyinin olmasıyla dışlanır
TANISAL TETKİKLERMAGNETİK RESONANS
Acil serviste akut baş ağrısı tanısında CT kadar faydalı olmadığından ve pahalı olduğundan fazla kullanılmamaktadır
03.02.2012
8
TANISAL TETKİKLERMAGNETİK RESONANS
Beyin hasarının (diffüz aksonal hasar, küçük parankimal kontüzyonlar, izodens subdural hemoraji, çoğu tümörler) değerlendirilmesinde MR’ın güvenilirliği CT’den daha fazladır
Akut SAK’ın ilk birkaç gününde MR, CT kadar güvenilir değildir
CT ve LP acil serviste baş ağrısının değerlendirilmesi için yeterlidir
HAYATI TEHDİT EDEN BAŞ AĞRILARI
SAK Hastaların %50’sinde nörolojik muayene, vital bulgular,
bilinç durumu normaldir Baş ağrısı şiddetli ve ani başlangıçlıdır Baş ağrısı genelde oksipitonukkal bölgedir
SAK SAK ön tanısı düşünüldüğünde ilk tanı yöntemi CT’dir Semptomların başlangıcını takibeden 12 saat içinde
CT’nin SAK tanısını tek başını dışladığına dair çalışma mevcut değildir
Ancak tek başına CT’nin (-) gelmesi SAK’ı dışlamaz Bazı yazarlar (-) CT sonrası LP’nin şart olduğunu
söylemektedir BOS sıvısı süpernatanında ksantokrominin varlığı tanı
koydurur
MENENJİT
Menenjit’in tüm (viral-bakteriyel) formları baş ağrısı nedenidir, baş ağrısı hızlı/ciddi başlangıçlı, ateş ve genellikle menengismus eşliğindedir
İmmunsupresif hastalarda (kriptokokal menenjit..v.b ) sinsi başlangıçlı olabilir, beraberinde ateş ve menengismus olmayabilir
Şüpheli olgularda LP yapılmalıdır Normal nörolojik muayene, normal bilinç düzeyi ve
papilödem yokluğunda beyin BT endikasyonu yoktur
İNTRAKRANİAL HEMORAJİ VE SEREBRAL İSKEMİ
İntrakranial hemorajili hastaların %65’inde baş ağrısı semptomu görülmektedir
İskemik SVH’lı hastaların ise %6’sında baş ağrısı semptomu görülmektedir
03.02.2012
9
SUBDURAL HEMATOM Anamnezinde antikoagülan kullanımı, kronik alkol alımı,
yaşlı, geçmişte nonpenetran kafa travması öyküsü olan ve akut baş ağrısı nedeniyle acile gelen hastalardan subakut/ kronik subdural hematom düşünülmelidir
Tanı: CT normal ise kontraslı CT veya MR
BEYİN TÜMÖRÜ %70’den fazlasında baş ağrısı semptomu vardır %8’inde anormal nörolojik bulgular vardır Baş ağrısı daha çok sabahları görülür, pozisyonla
ilişkilidir ve bulantı-kusma ile beraberdir Tümöre bağlı baş ağrılarından şüpheleniliyorsa 24
saat gözlem sonrası papil ödem yok ise NRŞ kliniği önerisiyle ayaktan takip edilir
BAŞ AĞRISININ SEKONDER NEDENLERİ
TEMPORAL ARTERİT Kadınlarda sık görülür 15-30/100000 insidansta ve 50 yaş üstünde sık görülür Patofizyolojisi: Elastinli arter duvarını tutan seçici ve
sistemik panarterittir Klinik:%60-90 oranında en sık semptomu baş ağrısıdır Ciddi, zonklayıcı, frontotemporal bölge üzerinde
lokalizedir
TEMPORAL ARTERİT
Çene klaudikasyosu/polimiyaljika romatika ile birliktelik sıktır
Tutulan temporal arter nonpulsatil/hassas veya nabızda azalma görülür
En ciddi komplikasyonu, iskemik optik nörite bağlı olarak görme kaybıdır
Görme kaybı varlığında…40-60 mg PO prednizolon hemen başlanmalıdır
TEMPORAL ARTERİT
50 yaş üstü Akut başlangıçlı, lokalize ağrı Temporal arter hassasiyeti/nabız azalması Sedimentasyon > 50 Anormal arter biyopsisi
…3’ünün olması tanı koydurur
03.02.2012
10
OFTALMİK BOZUKLUK
Akut glokom, iritis, optik nörit..vb durumlarda da akut baş ağrısı görülür
HT’A BAĞLI BAŞ AĞRISI
Sekonder nedenlerin belirtisi olarak da ortaya çıkabileceği için bunların ekartasyonu sonrası (preeklampsi, feokromasitoma, inme..vb) tansiyonun düşürülmesi hastada rahatlamayı sağlar
Diastolik kan basıncı artışında daha şiddetli bir baş ağrısı olur
SİNÜZİT Sinüzit; fasial ağrı ve baş ağrısı yapar Baş ağrısı pozisyonla ve sinüsün lokalizasyonuna
göre yer değiştirir Maksiller sinüzit en sık tipidir Pürülan burun akıntısı, maksiller hassasiyet,
dekonjestanlara zayıf cevap klasik semptomlarıdır
İLAÇ/TOKSİK MADDE veya METABOLİK BAŞAĞRISI
Nitrat, MAOi kullanımı, kronik alkol kullanımı, kronik analjezik kullanımı, hipoglisemi, hipoksi, CO / monosodyum glutamat intoksikasyonu, hiperkapni başlıca sebeblerdir
Bu durumların ayrımında anamnez önemlidir
BENİNG İNTRAKRANİAL HT (PSÖDOTÜMÖR SEREBRİ)
Nadir görülür,daha çok obez, gençlerde ve uzun süreli baş ağrısı olan hastalarda düşünülmelidir
Hastalarda bulantı, kusma, görme bulanıklığı vardır Etiyoloji:
İdiyopatik OKS ve Tetrasiklin kullanımı Vitamin A alımı Troid hormon bozukluğu
BENİNG İNTRAKRANİAL HT (PSÖDOTÜMÖR SEREBRİ)
Tanı: Papil ödem Normal bilinç durumu Normal CT LP’de bariz BOS P artışının olması
Tedavi: Asetozolamid veya steroid başlangıç tedavisi olarak verilir Bu tedaviye yetersizlik durumunda tekrarlayan LP’lerle
BOS drene edilir veya cerrahi tedavi yapılır (BOS şantı veya optik sinir pencere kılıfı yapılır)
03.02.2012
11
İNTERNAL KAROTİD ve VERTEBRAL ARTER DİSSEKSİYONU Disseksiyon spontan veya travmaya bağlı görülebilir Hastalar genellikle genç yaştadırlar Tanı anjıografi Doppler USG ve MR ile damar anomalileri
araştırılabilir
İNTERNAL KAROTİD ve VERTEBRAL ARTER DİSSEKSİYONU İnternal karotid arter disseksiyonu
Tek taraflı, anterior boyun ağrısı ve beraberinde baş ağrısı olan hastalardan şüphelenilmelidir, genellikle ağrı göz ve frontal alan içerisindedir
Çoğu hastada mevcut veya sonuçta GİA, stroke, horner sendromu, tek taraflı körlük, kranial sinir felci... vb nörolojik belirtiler görülür
İNTERNAL KAROTİD ve VERTEBRAL ARTER DİSSEKSİYONU
Vertebral arter disseksiyonu: GİA, stroke ve beyin sapı belirtileri ile beraber posterior
boyun ağrısı veya oksipital ağrı barizdir
LP SONRASI BAŞ AĞRISI LP yapılan hastaların %10-36’sında 24-48 saat içerisinde
duradan BOS sızıntısı sonucu şiddetli baş ağrısı gelişir Ayağa kalkmakla şiddetlenen, uzanınca azalan bir ağrıdır TEDAVİ: IV kafein/sıvı, NSAİİ ile tedavi edilebilir, tedavi
yetersizliğinde kan yaması gereklidir (LP seviyesinde otolog kanın epidural enjeksiyonu ile yapılır)
PRİMER BAŞ AĞRILARI
MİGREN
Sık görülür Erken ergenlik ve genç yetişkin dönemde başlar Erkeklerde prevalansı % 5, kadınlarda % 15-17
civarındadır Her iki cins için de, 40 yaş civarında pik yapar sonra
azalır
03.02.2012
12
MİGREN PATOFİZYOLOJİSİ Anormal vasküler yapı, vazokonstriksiyon ile aura ve
rebound vazodilatasyon ile zonklayıcı baş ağrısı oluşur Günümüzde beyin dokusunun bir tetikleyici faktöre yanıtı
olarak görülmektedir Auraların beyin dokusunda gezici primer nöronal
disfonksiyona, nörolojik semptomlar ise nöronal aktivite azalmasına bağlıdır
MİGREN KLİNİĞİ Aurasız migren migrenlerin çoğunu oluşturur Sıklıkla yavaş başlangıçlıdır ve 4-72 saat kadar sürer Tipik olarak pulsatil ve tek taraflı, fizik aktivite ile
kötüleşen ağrıdır Bulantı-kusma Foto-fonofobi Skalpte duyarlılık Hasta eski migren ağrılarından daha farklı bir ağrı
tarifliyor ise diğer baş ağrısı sebepleri dışlanmalıdır Görsel auralar (skotom/parlayan ışıklar)en yaygınıdır Diğer nörolojik bulgular (hemiparestezi, hemiparezi, afazi
ve diğer konuşma bozuklukları)
MİGREN KLİNİĞİ Atipik migren türleri; Oftalmoplejik migren (III,IV,VI. kranial sinirlerden en az
birisinde parezi) Retinal migren (ani monokuler skotomya da körlük) Komplike migren Baş ağrısı + Nörolojik defisit … sebep olabilecek diğer
sebepler ekarte edilmelidir Migrene bağlı nörolojik defisitler hemen her zaman 60
dakikada düzelir
MİGREN TEDAVİSİ Dihidroergotamin (DHE)
5-HT1D agonisti Yüksek etkili bir “ilk seçenektir” Şiddetli bulantı-kusma yapar
Sumatriptan DHE’e göre daha selektif bir agonist Daha pahalı, daha sık ancak daha az yan etkiler yapar 24 saatlik rekürrens hızı daha yüksektir Diğer tedavilere yanıtsız olan migrende tercih edilir
MİGREN TEDAVİSİ Diğer faydalı olduğu gösterilmiş ilaçlar;
Metoklopromid, Klorpromazin , Proklorpromazin, Ketorolakt ve Droperidol
Sessiz ve loş bir ortam sağlanmalıdır IV hidrasyon Opioidler …özel durumlarda
03.02.2012
13
GEBELERDE MİGREN İlk trimesterde sıklaşır İstirahat, soğuk gibi nonfarmakolojik tedaviler öncelikle
denenmelidir Gerekirse asetaminofen, metoklopromid, NSAİ ilaçlar
kullanılabilir (Klas B) 3.trimesterde NSAI’lar doğumu baskılar ve amniyotik
sıvı miktarını azaltır
Ekstrakranial kas yapılarının geriliminin sorumlu olduğu düşünülmektedir
Bilateral, pulsatil olmayan, eforla kötleşmeyen vebulantı-kusma ile ilişkisiz
Hafif-orta ataklarda basit analjezikler yeterli iken, şiddetli ataklar migren gibi tedavi edilmelidir
GERİLİM TİPİ BAŞ AĞRILARI
KÜME TİPİ BAŞ AĞRISI
Nadir görülür (% 0.4) Tedavisiz kısa sürelidir Erkeklerde ve 20 yaş sonrası daha sık Etyolojide trigeminal sinir patolojileri rol alır
KÜME TİPİ BAŞ AĞRISI 15-180 dakika süren şiddetli, tek taraflı,
orbital/supraorbital/temporal ağrılar ile karakterize Aynı taraflı konjonktival ödem, lakrimasyon, nazal
konjesyon, rinore, yüzde terleme, miyozis veya pitozis eşlik edebilir
Günlük ataklar (kümeler) halinde haftalar ya da yıllarca sürebilir
KÜME TİPİ BAŞ AĞRISI Atak kısa süreli ise medikasyon gereksinimi
duyulmayabilir Yüksek akımlı oksijenden hastaların %70’den fazlası
fayda görür DHE ve sumatriptana çabuk cevap verir Oral ajanlar atak sırasında kullanılmaz NSAİ … atak sıklığının ve sonraki atağın şiddetini azaltır
PRİMER BAŞ AĞRILARINDA TABURCULUK
Hastanın ağrısı kontrol altına alınıp, sekonder sebepler kesin olarak dışlandıktan sonra taburcu edilebilir
03.02.2012
14
KRANİAL VE FASİAL AĞRILAR
TEMPOROMANDİBULAR PATOLOJİLER
Temporomandibular eklemi çevreleyen kaslar ve ligamentlerin disfonksiyonu nedeniyle oluşan kalıcı rahatsızlık
TEMPOROMANDİBULAR PATOLOJİLER
Semptomlar; Gürültülü ve ağrılı eklem hareketleri Eklem hareketlerinde kısıtlılık Çene açarken kitlenme Diş gıcırdatma Dil, dudak, ya da yanak ısırma Eklem bölgesinde ağrı Daha yaygın belirtiler çiğneme kaslarının ve ligamentlerinin
disfonksiyonuna bağlıdır
TEMPOROMANDİBULAR PATOLOJİLER
Multidisipliner yaklaşım, konservatif yöntemler ile tedavi TMD tanısı için acil servisde görüntüleme nadir Basit analjezikler ve NSAİİ başlangıç tedavisi olarak
denenebilir
TRİGEMİAL NEVRALJİ Trigeminal sinirin dağılım bölgesinde saniyeler içinde
sonlanan şiddetli tek taraflı ağrı, normal nörolojik muayene ile karakterize
Ataklar arasında ağrı yok Medikal / Cerrahi tedavi Karbamazepin, günde iki kez 100 mg PO başlanır
gerek halinde dozu artırılır
TRİGEMİAL NEVRALJİ Trigeminal nevralji olan hastalar acil servise yeni
başlangıçlı veya tekrarlayan semptomlar ile başvururlar Bu hastalara karbamazepin başlanmalıdır Ani kriz nöbetlerini çok kısa olduğu için, ağrı kontrolü
nadir Kontrol edilemez ise; nöroloji konsültasyonu
03.02.2012
15