01 03 2010 Presentatie Kick Off R&Dplan Stichting E Laad.Nl

52
Kick-off R&D traject stichting e-laad 01-03-2010 J. de Reuver

description

Presentation about the R&D project of foundation e-laad.nl to develop a integrated charging system for EV\'s

Transcript of 01 03 2010 Presentatie Kick Off R&Dplan Stichting E Laad.Nl

Page 1: 01 03 2010 Presentatie Kick Off R&Dplan Stichting E Laad.Nl

Kick-off R&D traject stichting e-laad

01-03-2010

J. de Reuver

Page 2: 01 03 2010 Presentatie Kick Off R&Dplan Stichting E Laad.Nl

Kick-off R&D plan stichting e-laad.nl 2

Agenda• 12:30 Introductie e-laad (Arie Leppink)• 12:45 Achtergrond schets R&D traject stichting e-laad (Joury de Reuver)• 13:15 Toelichting doelstelling werkgroepen deel 1 (Joury de Reuver)• 14:30 PAUZE• 14:45 Toelichting doelstelling werkgroepen deel 2 (Michel Bayings en Joury de

Reuver)• 15:15 Workshop next steps per werkgroep• 16:30 Plenaire feedback net steps• 17:00 afsluiting

Page 3: 01 03 2010 Presentatie Kick Off R&Dplan Stichting E Laad.Nl

Kick-off R&D plan stichting e-laad.nl 3

Leden van de stichting

Page 4: 01 03 2010 Presentatie Kick Off R&Dplan Stichting E Laad.Nl

Kick-off R&D plan stichting e-laad.nl 4

a. het op korte termijn kunnen bijdragen aan het succes van de elektrische auto door een uniforme, landelijk dekkende, algemeen toegankelijke en laagdrempelige infrastructuur van oplaadpunten te realiseren;

b. het coördineren van de activiteiten die essentieel zijn om in de periode tweeduizend negen tot tweeduizend twaalf te komen tot maximaal tienduizend (10.000) oplaadpunten voor elektrische auto’s;

c. het vervullen van een kritische rol bij het verzamelen en beoordelen van informatie en meetdata, verkregen bij de oplaadpunten tussen de gebruikers van de stichting dan wel van de beschikbaar gestelde oplaadpunten bij derden, indien en voor zover het verzamelen en beoordelen van de meetdata niet tot de wettelijke taken van een netbeheerder behoort;

d. de informatie over elektrisch autorijden en omgang met de laadinfrastructuur beschikbaar maken door middel van het publiceren van deze gegevens op de website van de stichting.

(Bron: Statuten E-Laad nl 13 aug 09 schoon doc 20 augustus)

Stichtingsdoelstelling

Page 5: 01 03 2010 Presentatie Kick Off R&Dplan Stichting E Laad.Nl

Kick-off R&D plan stichting e-laad.nl 5

Beleid• Alleen publiek toegankelijke locaties• Alleen publiek terrein (gemeenten, V&W)• Laadpunten zijn voor iedereen toegankelijk, die lid is• Één laadpunt per 10.000 inwoners, aan te vragen door gemeenten• Laadpunt volgt auto• Één laadpas per elektrisch voertuig• €100,- per laadpas voor 2010

Page 6: 01 03 2010 Presentatie Kick Off R&Dplan Stichting E Laad.Nl

Kick-off R&D plan stichting e-laad.nl 6

Organisatie e-laad.nlAlgemeen

bestuur

Dagelijks bestuur

Directie

PR en communicatie Public affairs Techniek Administratie Klant en proces

Netbeheer Nederland

Beleidscommissie

Page 7: 01 03 2010 Presentatie Kick Off R&Dplan Stichting E Laad.Nl

Kick-off R&D plan stichting e-laad.nl 7

Netbeheerder Stichting e-laad.nl

Netbeheer Nederland

Taakverdeling partijen

AansluitenMeetverantwoordelijke

Ontwikkeling marktmodelStandaardisatie afsprakenGezamenlijke ontwikkeling

Plaatsen laadpuntenInkoop elektriciteit

Verkoop laadabonnementenAfspraken gemeenten

Uitwisselen data

Page 8: 01 03 2010 Presentatie Kick Off R&Dplan Stichting E Laad.Nl

8Kick-off R&D plan stichting e-laad.nl

Uitdagingen

Page 9: 01 03 2010 Presentatie Kick Off R&Dplan Stichting E Laad.Nl

Kick-off R&D plan stichting e-laad.nl 9

• Verkoopvolume• Standaardisatie• Tijd (creëren van efficiënte productiemethodes)• internationale inkoopcombinaties

Kostprijs ontwikkeling

Fase Product Aantal Verkoopprijs TotaalFase 1 Versie 0.0 300 € 1.750 € 525.000

Versie 1.0 700 € 1.500 € 1.050.000Fase 2 Versie 1.0 1.500 € 1.250 € 1.875.000

Versie 2.0 1.500 € 1.000 € 1.500.000Fase 3 Versie 2.0 2.500 € 750 € 1.875.000

Versie 3.0 3.500 € 500 € 1.750.000Totaal 10.000 € 858 € 8.575.000

Page 10: 01 03 2010 Presentatie Kick Off R&Dplan Stichting E Laad.Nl

Kick-off R&D plan stichting e-laad.nl 10

Deel 2

Page 11: 01 03 2010 Presentatie Kick Off R&Dplan Stichting E Laad.Nl

Kick-off R&D plan stichting e-laad.nl 11

Huidige laadpuntLaadstroom 3,7 kw (16A, 230V) 11 kw (16A, 400V) Netaansluiting * 230V 25A 1 Fase 50Hz 400V 25A 3 Fasen 50Hz Aardlekbeveiliging 30mA C (16A, 32A)Hoofdbeveiliging Smeltpatroon 25kA (16A, 25A, 35A)Aarding Aardmantelkabel of eigen aardpen 1 Ω

Meting Geschikt voor smart kWh-meter (NL meetcode. Art 31, lid 1, sub B van de elektriciteitswet 1998)

Werk temperatuur -20°C tot +60°CLuchtvochtigheid 5% tot 95%Benadering contactstop RFID (NFC)Communicatie GPRSNetwerkaansluiting TCP/IPFirmware Versie 1.0Standby vermogen 6 WattEMC EN61000-6-3 ClassA, EN 6000-6-2

Fysieke eigenschappen Ontwerp volgens IEC 61851-1 2001-1Beschermingsgraad IP 55Behuizing Blanke RVS buis 3mm, geschuurdToegang beheerder Europrofielcilinderslot Klasse IIAfmetingen Lengte: 2015 mm Diameter: 273mmGrond oppervlakte 300 x 300 mmGewicht Totaal 67 kg Bovendeel: 19 kg

Page 12: 01 03 2010 Presentatie Kick Off R&Dplan Stichting E Laad.Nl

Kick-off R&D plan stichting e-laad.nl 12

Page 13: 01 03 2010 Presentatie Kick Off R&Dplan Stichting E Laad.Nl

Kick-off R&D plan stichting e-laad.nl 13

Reeds geplaatst

Page 14: 01 03 2010 Presentatie Kick Off R&Dplan Stichting E Laad.Nl

Kick-off R&D plan stichting e-laad.nl 14

Feiten en cijfers• Op dit moment in Nederland enkele honderden elektrische auto’s• Geplaatst door stichting e-laad.nl op 23-02-2010 26• Aantal actieve gebruiker bij stichting e-laad.nl op 23-02-2010 70• Te plaatsen door stichting e-laad.nl in 2010 1.000• Te plaatsen door stichting e-laad.nl in 2011 3.000• Te plaatsen door stichting e-laad.nl in 2012 6.000• Aantal elektrisch auto’s in 2020 Ruim een miljoen volgens het kabinet• Verhouding oplaadpunten/auto’s 1 auto staat tot 1,4 laadpunten

Page 15: 01 03 2010 Presentatie Kick Off R&Dplan Stichting E Laad.Nl

Kick-off R&D plan stichting e-laad.nl 15

• ID key en BackOffice ontwikkelen• contacten onderhouden met leveranciers• specificaties beschrijven• het vormen van een nationaal loket voor aanvragen voor technische eisen die voor

oplaadpunten gelden;• het coördineren van het uitwisselen van belastingprofielen van individuele

oplaadpunten tussen de deelnemers van de stichting;• het in samenwerking met Netbeheer Nederland, ontwikkelen en beschikbaar

stellen van de technische eisen waar (gestandaardiseerde) openbare oplaadpunten aan moeten voldoen;

• het in samenwerking met Netbeheer Nederland aandragen van belangrijke informatie en ervaringen met betrekking tot beperkingen en mogelijkheden voor balancering.

Bron: Pva e-laadnl 2010 DEF

R&D doelstellingen

Page 16: 01 03 2010 Presentatie Kick Off R&Dplan Stichting E Laad.Nl

Kick-off R&D plan stichting e-laad.nl 16

Organisatie R&D

Stuurgroep R&D programma

Ketenoverleg

Blackbox Communicatie protocol

Pilot communicatie

auto - laadpunt

Commnicatie technologie Centraal systeem Interoperabiliteit

Overall voortgang Gevraagde besluitenChange Management itemsKwesties en geschillen

Page 17: 01 03 2010 Presentatie Kick Off R&Dplan Stichting E Laad.Nl

Kick-off R&D plan stichting e-laad.nl 17

• institutioneel niveau in het Stichtingbestuur en beleidscommissie• met projectpartners op basis van samenwerkingsovereenkomsten en partnerships• met experts van bedrijven in de werkgroepen• de vergaderingen van de werkgroepen worden periodiek afgewisseld met open

innovatiebijeenkomsten

Samenwerking

Page 18: 01 03 2010 Presentatie Kick Off R&Dplan Stichting E Laad.Nl

Kick-off R&D plan stichting e-laad.nl 18

Hoofdvraag blackbox

WG Blackbox 1

Welke functionaliteiten kunnen we kosteneffectief in een universele hardware eenheid (blackbox) integreren?

Page 19: 01 03 2010 Presentatie Kick Off R&Dplan Stichting E Laad.Nl

Kick-off R&D plan stichting e-laad.nl 19

WG Blackbox 1

Page 20: 01 03 2010 Presentatie Kick Off R&Dplan Stichting E Laad.Nl

Kick-off R&D plan stichting e-laad.nl 20

• Integratie in bestaand straatbeeld• Goedkoop• Schaalbaar• Toekomstbestendig• Onderhoudbaar• Functioneel

Doelstelling blackbox

Page 21: 01 03 2010 Presentatie Kick Off R&Dplan Stichting E Laad.Nl

Kick-off R&D plan stichting e-laad.nl 21

WG Blackbox 2

Page 22: 01 03 2010 Presentatie Kick Off R&Dplan Stichting E Laad.Nl

Kick-off R&D plan stichting e-laad.nl 22

Samenstelling WG• Stichting E – Laad (projectleider)• Specialisten netwerkbeheerders op kennisdomein van onderhoud, plaatsing en

beheer• specialisten netwerkbeheerders/ netbeheer Nederland op het kennisdomein van

bemetering en smart grid• specialisten netwerkbeheerders op het kennisdomein van standaarden en

beveiliging• systeemintegrator en producent Alfen• systeemintegrator Logica• KEMA• Hogeschool Arnhem Nijmegen (HAN)• ?

Page 23: 01 03 2010 Presentatie Kick Off R&Dplan Stichting E Laad.Nl

Kick-off R&D plan stichting e-laad.nl 23

Communicatie protocol

Middels welk protocol kan het laadpunt slim en efficiënt communiceren met het centrale systeem?

Page 24: 01 03 2010 Presentatie Kick Off R&Dplan Stichting E Laad.Nl

Kick-off R&D plan stichting e-laad.nl 24

Page 25: 01 03 2010 Presentatie Kick Off R&Dplan Stichting E Laad.Nl

Kick-off R&D plan stichting e-laad.nl 25

Doelstelling protocol• Specificeren van het protocol tussen laadpunt en centraal systeem• Inventarisatie van de informatiebehoefte• Richting geven aan ontwikkelaar• Kostenreductie• Uniformiteit• Aanzet voor een Nederlandse standaard (NTA)

Page 26: 01 03 2010 Presentatie Kick Off R&Dplan Stichting E Laad.Nl

Kick-off R&D plan stichting e-laad.nl 26

• specialisten netwerkbeheerders op kennisdomein van telemetrie en energie-automatisering

• Netbeheer Nederland• systeemintegrator centraal systeem Logica• system integrator laadpunten Alfen• Hogeschool Arnhem en Nijmegen (HAN)• Stichting E – Laad• KEMA

• ?

Samenstelling WG

Page 27: 01 03 2010 Presentatie Kick Off R&Dplan Stichting E Laad.Nl

Kick-off R&D plan stichting e-laad.nl 27

Pilot communicatie auto laadpunt

Met welk protocol kan er, rekening houdendmet Europese communicatieprotocollen, gecommuniceerd worden ten aanzien van identificatiegebruiker, beveiliging van het laadproces, informatievoorziening vanuit de auto naar het netwerk, sturing en regulatie laadpatroon auto?

Page 28: 01 03 2010 Presentatie Kick Off R&Dplan Stichting E Laad.Nl

Kick-off R&D plan stichting e-laad.nl 28

Pilot communicatie auto laadpunt

Page 29: 01 03 2010 Presentatie Kick Off R&Dplan Stichting E Laad.Nl

Kick-off R&D plan stichting e-laad.nl 29

• Bestaande (inter)nationale werkgroepen• Bestaande protocollen• Testen en ontwikkelen• Integratie in de blackbox• Implementatie

Doelstelling

Page 30: 01 03 2010 Presentatie Kick Off R&Dplan Stichting E Laad.Nl

Kick-off R&D plan stichting e-laad.nl 30

• specialisten netwerkbeheerders op gebied van smart grid• producent Alfen• Logica• KEMA• Hogeschool Arnhem Nijmegen (HAN)• ATC• Build Your Dreams (DYB)• Mitsubishi• Stichting E – Laad

• ?

Samenstelling WG

Page 31: 01 03 2010 Presentatie Kick Off R&Dplan Stichting E Laad.Nl

Kick-off R&D plan stichting e-laad.nl 31

Communicatie technologie

Rekening houdend met een toekomstscenario van communicatie van miljoenen laadpunten met het centrale systeem, welke communicatietechnologie is dan geschikt en financieel aantrekkelijk?

Page 32: 01 03 2010 Presentatie Kick Off R&Dplan Stichting E Laad.Nl

Kick-off R&D plan stichting e-laad.nl 32

Page 33: 01 03 2010 Presentatie Kick Off R&Dplan Stichting E Laad.Nl

Kick-off R&D plan stichting e-laad.nl 33

• Opstellen van de functionele specificaties communicatietechnologie– Onafhankelijkheid– bandbreedte– Betrouwbaarheid– Storingsgevoeligheid

• Opstellen van communicatiebeleid• Afstemmen met lopende onderzoeken• Uitvoeren van pilots

Doelstelling

Page 34: 01 03 2010 Presentatie Kick Off R&Dplan Stichting E Laad.Nl

Kick-off R&D plan stichting e-laad.nl 34

• communicatiespecialisten van de betrokken netbeheerders• netbeheer Nederland• T Mobile• KPN• Vodafone• Aspyder• KEMA• Hogeschool Arnhem Nijmegen (HAN)• Stichting E – Laad

• ?

Samenstelling WG

Page 35: 01 03 2010 Presentatie Kick Off R&Dplan Stichting E Laad.Nl

Kick-off R&D plan stichting e-laad.nl 35

Centraal systeem

De ontwikkeling van een centraal systeem welke is voorbereid op alle mogelijk komende ontwikkelingen op het gebied van laadpunten, regulering, marktmodellen en/of andere onvoorziene zaken die impact kunnen hebben?

Page 36: 01 03 2010 Presentatie Kick Off R&Dplan Stichting E Laad.Nl

No. 36Kick-off R&D plan stichting e-laad.nl

• We willen een open de-facto standaard zetten op het gebied van infrastructuur voor elektrisch rijden in het publieke domein • Het centraal systeem (CiMS) is gericht op monitoring en controle van de infrastructuur en het verwerken van de transacties, om deze standaard te ondersteunen

De focus ligt op het publieke domein in Nederland, maar het systeem moet mogelijkheden bieden om andere systemen en netwerken te ondersteunen en verbinden binnen en buiten Nederland, publiek en commercieel. (= Interoperabiliteit)

Het uiteindelijke doel is om elektrisch rijden breed te ondersteunen en te stimuleren (wegnemen van bezwaren in de infrastructuur)

Doelstelling

Page 37: 01 03 2010 Presentatie Kick Off R&Dplan Stichting E Laad.Nl

Kick-off R&D plan stichting e-laad.nl

Waarde keten – waar hebben we het over

No. 37

kWh meterEnergy grid

Energy supplier

Supplier

Etc.

Consumer

Lease companyOwner/operator

Public area: DNO/Grid owner

Private area: area owner

DNO/Grid owner Energy supplierMeter owner

Infra & Transaction management

Chargepoint supplier

Mobile smart grid

Back office systems

Waarde keten

Page 38: 01 03 2010 Presentatie Kick Off R&Dplan Stichting E Laad.Nl

Kick-off R&D plan stichting e-laad.nl

KEUZE

STANDAARDEN

(plug, ID, etc)

EENVOUD

PRIVACY

WAARBORGEN

VEILIGHEID

INTERNATIONAAL (cross

border usage)

No. 38

BENEFITS BESCHIKBAARHEID LAADPUNTEN

Kritische succes factoren

Page 39: 01 03 2010 Presentatie Kick Off R&Dplan Stichting E Laad.Nl

Kick-off R&D plan stichting e-laad.nl No. 39

kWh meterEnergy grid

Energy supplier

Supplier

Etc.

Consumer

Lease companyOwner/operator

Public area: DNO/Grid owner

Private area: area owner

DNO/Grid owner Energy supplierMeter owner

Infra & Transaction management

Chargepoint supplier

Mobile smart gridGebruikers uit verschillende landen, met verschillende devices

Communicatie met alle types en merken elektrische auto’s

Autorisatie met uniform standaard systeem (device onafhankelijk) Uniforme standaard

manier van communicatie met infra management systeem, onafhankelijk van merk of type paal

Uitwisseling van data mogelijk met verschillende infra systemen (nationaal EN internationaal)

Back office systems

Uitdagingen

Page 40: 01 03 2010 Presentatie Kick Off R&Dplan Stichting E Laad.Nl

Kick-off R&D plan stichting e-laad.nl No. 40

kWh meterEnergy grid

Energy supplier

Supplier

Etc.

Consumer

Lease companyOwner/operator

Public area: DNO/Grid owner

Private area: area owner

DNO/Grid owner Energy supplierMeter owner

Laadpunt

management

Mobile smart grid Infra & Transaction management

CiMS*

Infra management

Charging action management

OpenCharge

point interface

OpenInterfaceBack officesystems

Portals

Roaming interfaces

OpenInterfaceCiMS

OpenUser (ID) interface

Charging action control

userInteractionfeedback

Uitdagingen

Page 41: 01 03 2010 Presentatie Kick Off R&Dplan Stichting E Laad.Nl

Kick-off R&D plan stichting e-laad.nl No. 41CiMS* = Chargepoint Interactive Management System

CiMS*Infra Management(Remote) control & monitoring

Charging action management

OpenCharge

point interface

OpenInterfaceBack officesystems

Portals

Roaming interfaces

Belangrijkste functies

Chargepoint interface:

• ontvang autorisatie aanvragen

• ontvang transactie data

• stuur autorisatie ID’s en updates• stuur en ontvang status

• stuur onderhoud info

Backoffice interface:

Belangrijkste doelgroep: energy leveranciers, waar klanten zich aanmelden

Sturen en ontvangen:

• transactie informatie

• ID informatie

-> Single point of failureSpeciale aandacht voor:• betrouwbaarheid• schaalbaarheid

Nieuw release

Page 42: 01 03 2010 Presentatie Kick Off R&Dplan Stichting E Laad.Nl

Kick-off R&D plan stichting e-laad.nl 42

Authorization

Identification

Safety

Remote management

Remote monitoringRoaming

Billing

Information exchange

Privacy protection

Critical Success Factors

Circle of CIMS

Page 43: 01 03 2010 Presentatie Kick Off R&Dplan Stichting E Laad.Nl

• veel data uitwisseling• Schaalbaarheid• Flexibiliteit• Juistheid en volledigheid

Processing– Alerting– Reporting– Dashboarding– Portal access (user

roles, etc)– System monitoring

Interfacing – Charge point interface– Event processing layer– Internal components– Backoffice

Data management– Card management– Charge point

management and control

– Transaction monitoring– Audit and logging– User and admin

management

Web portals– Public

– Electricity suppliers

– Charge point operators

(with split for infra and transactions)

– Call center user

– System admin and user admin

ONDERDELEN

Kick-off R&D plan stichting e-laad.nl

Belangrijkste eigenschappen

Page 44: 01 03 2010 Presentatie Kick Off R&Dplan Stichting E Laad.Nl

No. 44Kick-off R&D plan stichting e-laad.nl

System scope

Event Process Layer

Chargepoint Mgt &

Control

Chargepoints

Card Mgt Proxy

Cards

Audit & Log

Audit & Log

System Monitoring

Transaction Monitor

Transactions

Alerting

Chargepoint Interface

IP IPBackoffice Interface

User Administration

User Admin

Reporting

Web Portal

PublicElectricity Suppliers

Call Center users

Dash-boarding

Portal Access

Chargepoint Suppliers

Chargepoint operators

System Admin & User Management

Meetbedrijf

Parties

CIMS componenten

Page 45: 01 03 2010 Presentatie Kick Off R&Dplan Stichting E Laad.Nl

Kick-off R&D plan stichting e-laad.nl 45

• Logica (projectleiderschap)• Alfen• innovatiespecialisten netwerkbeheerders• Stichting e-laad• ?

Samenstelling WG

Page 46: 01 03 2010 Presentatie Kick Off R&Dplan Stichting E Laad.Nl

Kick-off R&D plan stichting e-laad.nl 46

Interoperabiliteit

Hoe kan een consument met een e-laad kaart ook opladen bij een andere aanbieder, en vice versa?

Welke stekker afspraken moeten we op nationaal en/of internationaal niveau maken om de gebruikers te ontzien van verschillende adapters en verloopstekkers?

Page 47: 01 03 2010 Presentatie Kick Off R&Dplan Stichting E Laad.Nl

Kick-off R&D plan stichting e-laad.nl No. 47

kWh meterEnergy grid

Energy supplier

Supplier

Etc.

ConsumerLease company

Owner/operatorPublic area: DNO/Grid ownerPrivate area: area owner

DNO/Grid owner Energy supplierMeter owner

Laadpunt

management

Mobile smart grid Infra & Transaction management

CiMS*

Infra management

Charging action management

OpenCharge

point interface

OpenInterfaceBack officesystems

Portals

Roaming interfaces

OpenInterfaceCiMS

OpenUser (ID) interface

Charging action control

userInteractionfeedback

Pilot communicatie

auto - laadpuntBlackbox Centraal systeem

Communicatie technologie

Communicatie protocol

Interoperabiliteit

Waarde keten: R&D

Page 48: 01 03 2010 Presentatie Kick Off R&Dplan Stichting E Laad.Nl

Kick-off R&D plan stichting e-laad.nl 48

• Stichting E-laad (Projectleider);• Secretariaat Power (onderdeel formule E-team); • 365-energy;• Betterplace;• Eneco;• Essent;• Nuon;• Mistergreen;• Gemeente Rotterdam;• Gemeente Amsterdam;• Vereniging Nederlandse gemeenten.

• ?

Samenstelling WG

Page 49: 01 03 2010 Presentatie Kick Off R&Dplan Stichting E Laad.Nl

Kick-off R&D plan stichting e-laad.nl 49

• Fase 1 tot Januari 2011– ontwikkeling van de eerste functionele specificaties– ontwikkeling van het centrale systeem en het communicatie protocol naar het

laadpunt• Fase 2 tot December 2011

– nieuwe internationale standaarden– technische specificaties– Pilots M2M communicatie en laadpunt – auto communicatie

• Fase 3 tot December 2012– Grootschalige uitrol– Grote Europese aanbesteding

Planning

Page 50: 01 03 2010 Presentatie Kick Off R&Dplan Stichting E Laad.Nl

Kick-off R&D plan stichting e-laad.nl 50

Planning

Samenwerking

Page 51: 01 03 2010 Presentatie Kick Off R&Dplan Stichting E Laad.Nl

Kick-off R&D plan stichting e-laad.nl 51

Risico´s

• Afstemming onderling• Overlappende aspecten• Veranderende en tegenstrijdige belangen• Onzekerheid over marktmodellen• Onzekerheid over marktontwikkeling• Complexiteit van de gehele keten• Internationale standaardisatie• Bestaande regulering

Page 52: 01 03 2010 Presentatie Kick Off R&Dplan Stichting E Laad.Nl

Kick-off R&D plan stichting e-laad.nl 52

Workshop vragen

• Welke rollen kun je voor deze werkgroep benoemen?• Zijn alle rollen reeds vertegenwoordig?• Welke expertise ontbreekt om de doelstelling te kunnen behalen?• Welke overige resources ontbreken om de doelstelling te kunnen behalen?• Wie wordt de projectleider van de werkgroep?• Welke risico’s zijn er voor het slagen van het programma?• Welke aanvullende maatregelen moeten er genomen worden om de risico’s te

beperken?• Wat zijn de volgende stappen om de doelstellingen van de werkgroep te bereiken?