É Y~´f ZÌ |ÀËM § { ÊfÌ Àm É Z ½ZË m Ê ]...cZv¨ , ½Zf ]Ze à Z¼ , à Á{, ,ʻ¼...

21
فصلنامه علمی- پژوهشیستگذاری سیاومی، عم دوره3 ، شماره2 ، ابستان ت1396 ، صفحات257 - 237 رسی بر جریان سازیتی جنسی در فرآیندستگذاری سیااره به فلحی1 دکتریستگذاری سیا مسکننشگاه داوپی ی ام مالزیاریخ دریافت:ت( 27 / 2 / 96 - تاریخ پذیرش: 26 / 3 / 96 ) چکیده پیشتی عدالت جنسیق توسعهزی برای تحق نیادار می پایتی عهدالت جنسهیهادهور ایده منو باشد. به، شکل جریانری گیورتکی از ضر یتی جنسی سازیساسی تلقی میی ا ها گهردد. جریهانتی جنسهی سهازی، فرآیند عملکرابی آثار ارزی د برنامهزی ریین، سیاستمل قوان شده شا ها و طرحا در کلیه زمینه ها و در کلیه هن و مردان مهیی زنا سطوح برا باشهد. جریهانن ازطمینهاهوی اا هایردههی از راه یکهتی جنسهی سهازیانیده گند سیاستابییش و ارزی، پایه، اجرادان در تهان و مر مسائل زن شدن ها و طرحا در کلیه ه عرصه هایاسی، سیادیقتا ا واعی می اجتم باشد، به گونهنهد و مساوی متنفع گرددان به طوران و مر زن ای که در آنیقشد. هدف از این تحقاکم نها برابری نا، جریانرسی بر چرخهتی در جنسی سازیستگذاری و سیا معرفی این موضوعور به منورسی کارشنا نقد و بر سانه در خاو ص بیناستیسناد سی امللی در ا ال یرانرتهاط و در ان مهحث می ای با باشد. دی:ژگان کلی وا جریان سازیتی، جنسیستگذاری، سیا عدالتتی جنسی، توسعهیدار، پا توازنتی جنسی1 - Email: [email protected] سیاست پژوهی

Transcript of É Y~´f ZÌ |ÀËM § { ÊfÌ Àm É Z ½ZË m Ê ]...cZv¨ , ½Zf ]Ze à Z¼ , à Á{, ,ʻ¼...

Page 1: É Y~´f ZÌ |ÀËM § { ÊfÌ Àm É Z ½ZË m Ê ]...cZv¨ , ½Zf ]Ze à Z¼ , à Á{, ,ʻ¼ É Y~´f ZÌ Ê ÅÁ a ʼ¸ Ä»ZÀ¸ É Y~´f ZÌ |ÀËM { ÊfÌ Àm É Z ½ZË

237-257 صفحات ،1396 تابستان ،2 شماره ،3 دوره عمومی، سیاستگذاری پژوهشی - علمی فصلنامه

سیاستگذاری فرآیند در جنسیتی سازی‌جریان بررسی

1فالحی بهاره مالزیام یوپی دانشگاهمسکن سیاستگذاری دکتری

(26/3/96: پذیرشتاریخ - 27/2/96)تاریخ دریافت:

چکیده

،باشد. بهه منوهور ایدهاد عهدالت جنسهیتی پایدار می نیازی برای تحقق توسعه عدالت جنسیتی پیش ،سهازی جنسهیتی گهردد. جریهان های اساسی تلقی میسازی جنسیتی یکی از ضرورتگیری جریانشکلها و در کلیه ها در کلیه زمینهطرح ها وشده شامل قوانین، سیاست ریزیبرنامهد ارزیابی آثار عملکر فرآیند

سهازی جنسهیتی یکهی از راههردههای اهوی اطمینهان از باشهد. جریهان سطوح برای زنان و مردان مهی های عرصه ها در کلیهها و طرحشدن مسائل زنان و مردان در تهیه، اجرا، پایش و ارزیابی سیاست گندانیدهای که در آن زنان و مردان به طور مساوی متنفع گردنهد و باشد، به گونهاجتماعی میو اقتاادیسیاسی،

معرفی سیاستگذاری و سازی جنسیتی در چرخهبررسی جریان ،نابرابری اکم نهاشد. هدف از این تحقیقو در ارتهاط یران المللی در ااسناد سیاستی بین صخاو در سانهنقد و بررسی کارشنا به منووراین موضوع

.باشدبا این مهحث می

جنسیتی توازن پایدار، توسعه، جنسیتی عدالت سیاستگذاری، جنسیتی، سازی جریان واژگان کلیدی:

1- Email: [email protected]

پژوهی‌سیاست

Page 2: É Y~´f ZÌ |ÀËM § { ÊfÌ Àm É Z ½ZË m Ê ]...cZv¨ , ½Zf ]Ze à Z¼ , à Á{, ,ʻ¼ É Y~´f ZÌ Ê ÅÁ a ʼ¸ Ä»ZÀ¸ É Y~´f ZÌ |ÀËM { ÊfÌ Àm É Z ½ZË

1396تابستان ، 2 ، شماره3 پژوهشی سیاستگذاری عمومی، دوره - فصلنامه علمی 238

مقدمه -1

سندش فرآیندسازی جنسیتی عهارت است از بنا به تعریف سازمان ملل متحد، جریانو گذاری، سیاستگذاریمردان، از جمله قانونشده برای زنان و ریزیتهعات هر اقدام برنامه

سازی جنسیتی راههردی برای باشد. جریانها و در تمام سطوح میزمینه ریزی در کلیهبرنامهناپذیر در طرا ی، اجرا و های زنان و مردان به صورت تفکیکها و دغدغهگنداندن تدربهباشد تا زنان و اسی، اقتاادی و اجتماعی میهای سیزمینه ها در کلیهو برنامهها ارزیابی سیاست

ای است که تنها همچنین مسئله و نابرابری متوقف گردد. مندمردان به طور مساوی از آن بهرهو بلکه تضمینی برای توسعه پایدار انسانی ،عدالت اجتماعی نهوده است محدود به وزه

(.,Budgeon 6 :2011-9) باشدهای ضروری میجویانه از طریق کارآمدترین روشمساواتهای سیاستگذاری با صرا ت مطرح بخش سازی جنسیتی ابعاد جنسیتی را در کلیه جریان ای در کلیهبلکه مسئله ،شودکند و دیگر به عنوان یک مسئله جدا در نور گرفته نمی می

سازی جریانگردد. عالوه بر این، در رویکرد ها محسوب میها و سیاستگذاریریزی برنامهفعای ،توسعه فرآیندبلکه همچون مردان در ،اندجنسیتی، زنان در انزوا در نور گرفته نشده

گردند. تلقی می ،فرآیندمندان آن باشند و نیز از بهره می زیرا نقطه، گیری با رویکرد زنان در توسعه فرق داردسازی جنسیتی به میزان چشم جریان

بلکه ،باشدها و مشکالت زنان نمیشده در مورد نقش پیش تعیینهای از شروع آن مفروضهباشد. تدریه نشان داده است که مسائل تدزیه و تحلیل عمیق و مفال وضعیت توسعه می

تدزیه و تحلیل مفال جنسیتی در کشورها، در مناطق و شرایط گوناگون متغیر بوده است و های ناشی از آن های متفاوت جنیستی و نابرابریها و نیازاین موضوع، همواره مهتنی بر اولویت

با توجه به (.Eveline and Bacchi, 2005: 496-512) باشدها و پیامدهای آن میدر فرصتهای خاص دارد و برابری جنسیتی پروژه ها وها، برنامهفوق، این رویکرد نیاز به سیاست مسئله

های )از ساسیت جنسیتی به برنامه اخلهکند. سطح مدرا تنها یک ضرورت مهدور تلقی نمیهای خاص در یک ارزیابی ساس به جامع و هدفدار جنسیتی( بسته به نیازها و اولویت

سازی جنسیتی به عنوان راههردی جامع باید به محیطی که در آنها باشد. جریانجنسیت میهای نیز توجه کند. بنابراین ادغام کلیه دغدغه ،ها تدوین و اجرا گشته است ها و برنامهسیاست

باید راههردی شود تا متضمن محیط کاری ساس به جنسیت گردد هاریزیجنسیتی در برنامهی برابر در مورد مردان و هم زنان اعمای گردد. از طرفی، تضمین منابع رفتارها ها وو فرصت

سازی ضروری است. مدی ق جریانهای فنی کافی به منوور اجرای موفانسانی و ظرفیتمسائل ارانی طرا ی شده است که متخاصسازی جنسیتی در عمل برای سیاستگذجریان

. هستنددار عهده ،سازی جنسیتی را بنا به دستور سازمانیبلکه مسئولیت جریان ،جنسیت نهوده

Page 3: É Y~´f ZÌ |ÀËM § { ÊfÌ Àm É Z ½ZË m Ê ]...cZv¨ , ½Zf ]Ze à Z¼ , à Á{, ,ʻ¼ É Y~´f ZÌ Ê ÅÁ a ʼ¸ Ä»ZÀ¸ É Y~´f ZÌ |ÀËM { ÊfÌ Àm É Z ½ZË

239 سیاستگذاری فرایند در جنسیتی سازی جریان بررسی

8True, 2003: 36- ;396) راهنمایی این دسته افراد در کارشان بوده است ،هدف این مدی

204-Squires, 2008: 187.)‌

سازی جنسیتی نیز مفید خواهد مند به جریانهای دیگر عالقهاین مدی همچنین برای گروه باشند:های زیر میبود که شامل گروه

ها ها و طرحتوانند از آن در مدیریت برنامهعمران ملل متحد می کارکنان بخش برنامه-الف سازی جنسیتی استفاده کنند.به عنوان راهنمای جریان

توانند با استفاده از آن درک بهتری ها میاران و کارکنان بخش طرحناظرین بر سیاستگذ-بکاری کارکنان خود داشته باشند و سازی جنسیتی بر برنامهگذاری جریان های تاثیراز روشافی نیز به آن سازی جنسیتی را در نوام ارزشیابی خود بگندانند و منابع مالی کجریان

‌(.Charlesworth, 2005: 1; Tiessen, 2007: 17-22) اختااص دهند

سیاستگذاری فرآیندگنجاندن جنسیت در -2

های ها و بخشسازی جنسیتی در کلیه زمینهاین مدی شامل راهنمایی عملی در زمینه جریانتقسیم شده و هر مر له مر له 10سازی جنسیتی خود به جریان فرآیندباشد. سیاستگذاری می

، در سیاستگذاری فرآیندگنداندن جنسیت در از آن با ابزار گوناگون توصیف شده است.مرا ل طرا ی، اجرا و ارزیابی در کلیه های آن تحلیل جنسیتی و دیدگاه اعمای قیقت شامل

راهکارهای سیاستگذاری، فرآیندست. گنداندن جنسیت در هابرنامهو هاها، سیاستپروژه 10 باشد. بدین منوور،ضروری می ،سازی جنسیتی به عملجریان عملی برای تهدیل نوریه

سازی کنند. جریانسیاستگذاری بررسی می فرآینداما وابسته به هم را در ،مر له متفاوتباشد. این ی میسیاستگذار ناپذیر از چرخهبخش جدایی بلکه ،جنسیتی فعالیتی صرف نهوده

هاییتا مشخص کنیم چه فعالیت کندشامل فهرستی از مها ثی است که به ما کمک می ،بخشدر زیر .دهدشده است و راهکارهایی ارائه می اجرا سازی جنسیتیدر خاوص جریانتاکنون

True and Mintrom, 2001: 27- ;57) پردازیم می سازی جنسیتی به تفسیر مرا ل جریان

632-2006: 615 Roggeband and Verloo,.)

گیران چه کسانی هستند؟مندان؛ تامیمنگرش به بهره -1 چیست؟ مسئله -2 رکت به سوی برابری جنسیتی؛ هدف چیست؟ -3 در اختیار داریم؟ ترسیم وضعیت؛ چه اطالعاتی -4 ؛ تحقیق و تحلیلمسئلهپاالیش -5 جنسیتیهای پروژه یا سیاستگذاری از منور سازی مداخلهفرموی -6

Page 4: É Y~´f ZÌ |ÀËM § { ÊfÌ Àm É Z ½ZË m Ê ]...cZv¨ , ½Zf ]Ze à Z¼ , à Á{, ,ʻ¼ É Y~´f ZÌ Ê ÅÁ a ʼ¸ Ä»ZÀ¸ É Y~´f ZÌ |ÀËM { ÊfÌ Àm É Z ½ZË

1396تابستان ، 2 ، شماره3 پژوهشی سیاستگذاری عمومی، دوره - فصلنامه علمی 240

استدالی مورد؛ مسائل جنسیتی -7 جنسیتی در مسائل نوارت؛ نگرش؛ ساسیت -8 ارزیابی -9 ایداد ارتهاطات -10

سی قرار رها را در قسمت زیر به تفکیک مورد بر شدن مرا ل فوق، آن پس از مشخص دهیم. می

گیران چه کسانی هستند؟مندان؛ تصمیمسازی به بهرهنگرش جریان -3

آفرینان در نقش ،باشد. به طور کلیو سیاستگذاری می اوی مربوط به فضای پروژه مر لههایشان برآیند به همراه ارزش ،با فهمی که نسهت به موضوع جنسیت دارند فرآینداین

سه ،اوی در خالی مر له .(Eveline et al., 2009: 198-216) را تعیین خواهند کردها سیاست شود:سوای اساسی مطرح می

هایی با دیدگاه جنسیتی مندان چه کسانی هستند؟ آیا شامل اشخاص یا گروهبهره -الف هستند؟

شناسایی و در چرخه ،مندان جنسیتیسازی جنسیتی این است که بهرهاز جریان مقاود فرآیند ها را درتری از انتخابتنوع وسیع ،مندانی گندانده شوند. تعدد بهرهسیاستگذار

شوند که مذاکره می های رقابتی گوناگونی مطرحشود. همچنین دیدگاهسهب می سیاستگذاریStratigaki, 2005: 65- ;186) های بهتر خواهد شدمندر به سیاستگذاری ،در این موارد

BaCChi and EvElinE, 2010: 311.)

ها و اعضای آنها وجود دارد؟آیا توازن جنسیتی در تمامی سازمان -بار ذهای مرکزی سیاستگمندان و یا گروهعدم توازن جنسیتی در میان بهرهدر صورتی که ت الزم جهت تعادی جنسیتی صورت گیرد.ماباید اقدا ،وجود داشته باشد

تخاص جنسیتی در کدا مفید است؟ -جکنند تا نقاط کمک می ،گیرانی که دارای تخاص جنسیتی هستندمندان و تامیمبهره

سیاستگذاری به کار روند. جنسیتی شناسایی شوند و در چرخه سازیورودی برای جریانهای قابل توجه در ایندا این است که باید نخهگان و متخااانی چون گروه مسئلهبنابراین

ها که در مسائل جنسیتی گران سیاستگذاریپردازان یا تحلیل قوق بشر یا امیان آن، نوریهبه چرخه ،های مطالعه جنسیتیهای مربوط به سازماندانشگاهصا ب نور هستند و نیز محققان

(.Bornstein, 2016: 18-Kabeer, 2003: 7 ;13-22) سیاستگذاری آورده شوند

Page 5: É Y~´f ZÌ |ÀËM § { ÊfÌ Àm É Z ½ZË m Ê ]...cZv¨ , ½Zf ]Ze à Z¼ , à Á{, ,ʻ¼ É Y~´f ZÌ Ê ÅÁ a ʼ¸ Ä»ZÀ¸ É Y~´f ZÌ |ÀËM { ÊfÌ Àm É Z ½ZË

241 سیاستگذاری فرایند در جنسیتی سازی جریان بررسی

چیست؟ مسئلهسازی یک دستور کار جنسیتی؛ جریان -4

یا مشکل چیست؟ این مسئلهابتدا باید مشخص شود که مهمترین ،دوم در خالی مر لهپذیرد و آن این است که هدف اساسی اندام می موضوع از طریق پاسخ به یک سوای

مورد بررسی قرار ،سیاستگذاری ابتکاری ما چیست؟ این موضوع باید از نقطه نور جنسیتیسازی جنسیتی باید به کار گرفته شود؟ سوای گیرد تا مشخص شود کدا، چرا و چگونه جریان

جنسیتی مسئلهکند تا درک نماییم که شود و به ما کمک میه در این بخش مطرح میدیگری کتاثیر خواهد گذاشت؟ ،بر زنان و مردان به طرق متفاوت مسئلهاین است که آیا این ،چیستهای خاص روشباید آری خواهد بود و این به معنی آن است که ،پاسخ این پرسشا تماالً

دان با نتایج متفاوت مورد بررسی قرار گیرند و تاحیح شوند. تحلیل تاثیرگذار بر زنان و مرمر له در مشخص شوند. بنابراین ،مسئلهابعاد جنسیتی خود بخش مهمی است تا ،جنسیتی

های کند که جنههاین مر له به ما کمک می .از دیدگاه جنسیتی است مسئلهاولین نگاه ما ،دومDaly, 2005: 433- ;450) شناسایی کنیم ،مستقل از جنسیت جنسیتی را از میان مسائل ظاهراً

228-Gershuny and Sullivan, 2003: 205.)‌

حرکت به سوی برابری جنسیتی: هدف چیست؟ -5

باید هدف را مشخص نمود. در تعیین و ،هنگامی که موضوع سیاستگذاری تعیین گردید شود:های زیر مطرح میسوای ،هدف نمودن مشخص یابی به چه چیزی است؟و نیاز ما دست خواست -الفباشد، مورد شناسایی سیاستگذاری می مسئلهباید تمامی ابعاد جنسیتی را که در ذات -ب

آشکارسازی این بعد جنسیتی در هدف سیاستگذاری نیز به همین اندازه دارای قرار دهیم. کردن دو سوای مشخص شود: تواند از طریق مطرحاهمیت است که می

شود؟تفکیک می ،آیا هدف به فراخور جنسیت-1های بین زنان و مردان در صورتی که شرایط ها و تهعیضسیاستگذاری باید به تمامی تفاوت

ها ای باشد که زنان و مردان نیازهای متفاوتی داشته باشند، اشاره و در جهت اصالح آنبه گونههنگامی که در موقعیت مذکور و در کوشش کند. پس هدف باید نیازهای زنان یا مردان را

ی باید در جهت اصالح این عدم سیاستگذارلذا هدف محرومیت قرار دارند، پوشش دهد.تامین نیازهای زنان و مردان گام بر این اهداف اصال ی هستند و در زمینه توازن باشد.

(.Rubery, 38-Stone, 2008: 19522; -2002: 500) دارند می

باشد؟تعهد بیشتر برای بههود برابری جنسیتی می آیا هدف شامل-2

Page 6: É Y~´f ZÌ |ÀËM § { ÊfÌ Àm É Z ½ZË m Ê ]...cZv¨ , ½Zf ]Ze à Z¼ , à Á{, ,ʻ¼ É Y~´f ZÌ Ê ÅÁ a ʼ¸ Ä»ZÀ¸ É Y~´f ZÌ |ÀËM { ÊfÌ Àm É Z ½ZË

1396تابستان ، 2 ، شماره3 پژوهشی سیاستگذاری عمومی، دوره - فصلنامه علمی 242

اهداف سیاستگذاری باید به طور وسیع در پرتو برابری جنسیتی مورد بررسی قرار گیرند. د که نباشها، تشکیالت یا اصوی اساسی میعوامل سازمان شود، میآنچه در این مر له بررسی

ای وسیع باشد به اندازهباید باشند. هدفمیو در عمل مانعی بر سر راه برابری مرد و زن اساساًها و این اهداف مربوط به تغییرهایی در سازمان بنابرینکه این عوامل را مخاطب قرار دهد،

برابری جنسیتی ،که به تهع آن اسی، اقتاادی، فرهنگی و غیره استتشکیالت اجتماعی، سی؛ Booth and Bennett, 2002: 430-446)به دست آید تواند با سهولت بیشتری می

Walby,.2005: 321-343.)

ترسیم موقعیت؛ چه اطالعاتی در اختیار داریم؟ -6

سیاستگذاری مشخص و در مسئله ،در بخش دوم از این مدی ،که اشاره شدهمان گونه شده را مشخص و از ساسیت آنها به جنسیت اطمینان اهداف کلی از پیش تعیین ،مر له سوم

باید به دنهای ترسیم موقعیت باشیم. در این ،در بخش چهارم از این مدی اصل کردیم و ائز اهمیت است: ،فهرستی که دارای اطالعات زیر باشد راستا تهیه ؟چه اطالعاتی در اختیار داریم -الف ؟چه اطالعاتی در دسترس نیست -ب Moser and) استرخ داده است یا در ای رخ دادن تاکنون هایییسیاستگذارچه -ج

Moser, 2005: 11-22 ؛Davis and Greenstein, 2009: 87-88؟)

سازی جنسیتی جریان فرآیندکردن اثربخشجهت ، یاتی و مهم ترسیم موقعیت یک مر له شود:پیشنهاد می ،های باالگویی به سوای سه ابزار جهت پاسخ است.

)وضعیت( تمرین ترسیم -6-1

سیاستگذاری و به منوور کسب فهرستی از اطالعاتی که در اختیار داریم مسئلهدر رابطه با دادن رخ داده است یا در ای رختاکنون که هایی اریا اطالعاتی که نداریم و نیز سیاستگذو ی

:Verloo, 2016)‌تمرین ترسیم، یک ابزار مفید موقعیت است ،است و یا طرا ی شده است

د:نباششامل موارد زیر می ،توان به آن استناد کرد می کهمنابع مفید اطالعاتی (.‌25-11

گذاری دولتیهای مربوط به قانونداده - های مربوط به اسناد دولتیداده - های غیر دولتی. های گروههای مربوط به فعالیتپایگاه داده -

مندان بهره توانیم از سایرهایی که میاطالعاتی که داریم و همچنین داده توانیم بر پایهما می به مسائل زیر بپردازیم: ،بدست آوریم

Page 7: É Y~´f ZÌ |ÀËM § { ÊfÌ Àm É Z ½ZË m Ê ]...cZv¨ , ½Zf ]Ze à Z¼ , à Á{, ,ʻ¼ É Y~´f ZÌ Ê ÅÁ a ʼ¸ Ä»ZÀ¸ É Y~´f ZÌ |ÀËM { ÊfÌ Àm É Z ½ZË

243 سیاستگذاری فرایند در جنسیتی سازی جریان بررسی

تعیین مهمترین مسائل مورد دغدغه در ،مسائل بخش سیاستگذاری: منوور از آن -الف توانند مسائل زیر باشند.سیاستگذاری است که می

مسئلهتوانند در پاسخ به این پرسش باشند که آیا ها میهای جنسیتی: این سوایسوای -ب .دهد یا خیروه تحت تاثیر قرار میزنان و مردان را به یک شی

دهیم که شامل مورد بررسی قرار می ،دانیممی مسئله در این قسمت آنچه را درباره -ج :موارد زیر هستند

بینی شوند تا هایی وجود دارند که به طور منوم بازهای کمی و کیفی: آیا شاخصشاخص - ؟ندچیست ها این شاخصجلوه دهند؟ تر ما مشخصمسایل جنسیتی را برای

جنسیت مسئلههای تحقیقاتی وجود دارند که های موجود از تحقیق: آیا گزارشگزارش - کنند؟تر را مشخص

مورد نور مربوط شود؟ آیا به بعد مسئلهدولتی وجود دارد که به دولتی: آیا برنامه برنامه - است؟ جنسیت در آن به صرا ت اشاره شده

کند؟ آیا آنها بعد می مورد نور اشاره مسئلهگذاری به گذاری دولتی: چه قانون قانون - گیرند؟جنسیتی را در نور می

مورد نور مسئلهغیر دولتی: آیا سازمان غیر دولتی وجود دارد که به های پروژه سازمان - دهند؟ می بپردازد؟ آیا آنها بعد جنسیتی را پوشش

تحلیلی نیست و هیچ راه ل سیاستگذاری یچارچوب ،که تمرین ترسیم دبایستی ذکر شوکه با چه ابزاری در جهت است فهمکند، بلکه کمک به این ای پیشنهاد نمیبالقوه

سازی جنسیتی تضمین شود کار کرد تا جریان دهای موجود بایها و دادهبرنامهها، سیاستگذاری(Pollack and Hafner-Burton, 2000: 432-456 ؛Hafner-Burton and Pollack, 2002:

339-373.)

ها از منظر جنسیتیبررسی سیاستگذاری -6-2

ما را در ارزیابی ،بررسی سیاستگذاری از دیدگاه جنسیتی ،وقتی که موقعیت ترسیم شدیاری خواهد کرد. این ،اندهای عمومی منعکس شدههای جنسیتی در برنامهای که دغدغه وزه پردازیم:می ها شامل اجزایی از سیاستگذاری است که در زیر به بررسی آن فرآیند

ه عنوان یک اولویت در سیاستگذاریبرابری جنسیتی ب -6-2-1

وجود دارد تا به برابری جنسیتی در ،سیاسی باشد ت گرفته از ارادهئای که نشنامهآیا قطعیا ای منطقه، یک طرح ملی ستگذاری مثالًای کمک کند؟ زیرا یک سند سیا سطح ملی یا منطقه

Page 8: É Y~´f ZÌ |ÀËM § { ÊfÌ Àm É Z ½ZË m Ê ]...cZv¨ , ½Zf ]Ze à Z¼ , à Á{, ,ʻ¼ É Y~´f ZÌ Ê ÅÁ a ʼ¸ Ä»ZÀ¸ É Y~´f ZÌ |ÀËM { ÊfÌ Àm É Z ½ZË

1396تابستان ، 2 ، شماره3 پژوهشی سیاستگذاری عمومی، دوره - فصلنامه علمی 244

کند که تعهدهای دولت در قهای نابرابری محلی برای برابری جنسیتی به صرا ت اظهار نور می کمی در دستور کار خود برای ،جنسیتی به عنوان یک معضل، دارای اهمیت است و در نتیده

باشد. سازی جنسیتی میهمان جریانکند که ها از منور جنسیتی ایداد میسیاستگذاری توسعههای برابری جنسیتی در هر تعهد ها باید با بررسی وجود دغدغه بنابراین بازبینی سیاستگذاری

دوم باید بازبینی کنیم که آیا این کم مشخص سیاستگذاری آغاز شود. در مر له عمدهعهده گرفته شود تا سازی جنسیتی باید برچه کسی جریان وسیلهه کند که چگونه و ب می

همچنین هر سیاستگذاری معتهری باید . گویی تعیین گرددپذیری و پاسخخطوط مسئولیت؛ Htun and Weldon, 2010: 207-216)موفقیت را مشخص کند هایاهداف، مقاصد و شاخص

151-Krizsán and Zentai, 2006: 135.)

سازی جنسیتیبخشی در جریانهای سیاست -6-2-2

سازی جنسیتی دارند؟ این بار های خاصی برای جریانسیاست ،هاها و سازمانوزارتخانهآیا مانند یک ،سازی جنسیتی باید در اسناد سیاستگذاری گندانده شودهم یک کم برای جریان

این کم باید به صرا ت مشخص نماید که . کم اداری یا بخشی برای برابری جنسیتیسازی جنسیتی باید بر عهده گرفته شود تا اهداف، مقاصد جریان چه کسی وسیلهه چگونه و ب؛ Squires and Wickham‐Jones, 2004: 81-98) دنهای واقعی موفقیت مشخص شوو شاخص

Sainsbury, 1999: 15.)

های بخشیها و برنامهرویکرد حساس به جنسیت به سیاست -6-2-3

،سیاستگذاری ا در هر بخش یا وزههآیا سیاستگذاری که اکنون این سوای مطرح است ها در یک وزهها و برنامهد؟ بازبینی سیاستگذارینکنیک دیدگاه جنسیتی را منعکس می

ای انتقای داده شود تا دیدگاه تر به وزهباید به یک بررسی کلی ،سیاستگذاری یا بخش خاصو به دنهای پاسخی های زیر را مطرح جنسیتی مد نور قرار گرفته شود. این بازبینی باید سوای

برای آنها باشد:ها برای تدوین قسمتی از ورودی اطالعات و مشاوره ،آیا تخاص جنسیتی -الف

هاست؟ ها و برنامه یسیاستگذار کند؟ نوارت می مسئلهبه صرا ت به مسائل جنسیتی در تشریح ،آیا سیاستگذاری -بهای بالقوه را بر مردان و زنان در تاثیر تفاوت ،های سیاستگذاری آیا عملیات و راه ل -ج

اند؟ های هدف مشخص شده آیا گروه گیرند؟ نور می

Page 9: É Y~´f ZÌ |ÀËM § { ÊfÌ Àm É Z ½ZË m Ê ]...cZv¨ , ½Zf ]Ze à Z¼ , à Á{, ,ʻ¼ É Y~´f ZÌ Ê ÅÁ a ʼ¸ Ä»ZÀ¸ É Y~´f ZÌ |ÀËM { ÊfÌ Àm É Z ½ZË

245 سیاستگذاری فرایند در جنسیتی سازی جریان بررسی

افتاده که ممکن است به های از قلمیک بازبینی جنسیتی از سیاستگذاری باید به تمامی نکتهمثال سیاستگذاری بر علیه ،های جدید در مسائل خاص جنسیتی نیازمند باشدسیاستگذاری

,.Lombardo et al؛ Lewis and Campbell, 2007: 4-30) تهعیض نیروی کار اشاره نماید

2009: 23.)

گذاری از یک منظر جنسیتیبازبینی قانون -6-3

های زیر باشد:مدار از منور جنسیتی باید پاسخگوی پرسشبازبینی قانونهایی که بر اساس جنسیت مناسب وجود دارد تا از تهعیضای پایه ،آیا در قانونگذاری -الف دهد جلوگیری نماید )قانون اساسی، قانون ضد تهعیض و غیره(؟رخ میای مهتنی بر تهعیض آشکار در قانونگذاری بر علیه زنان یا مردان وجود آیا هیچ نشانه -ب دارد؟نویس ای پیشها بر قسمتی از ورودی اطالعات و مشاوره، آیا تخاص جنسیتی-ج

(. Tamerius, 2010: 43-Whitehouse,1992: 65 ;86-50) ؟قانونگذاری بوده است

؛ تحقیق و تحلیلمسئلهپاالیش -7

ما نیازمند ترسیم موقعیت برای اینکه مشخص کنیم در چه ،همان گونه که اشاره شدهایی از قسمتنیز چه سازی جنسیتی مورد نیاز است و یک دیدگاه خاص جریان ،شرایطی

باشیم. در این بخش الزم است تحقیقی را هدایت و می ،پایگاه اطالعاتی ما دارای شکاف استو های اطالعاتی پر شوند. این موضوع در تضمین اعتهار، سودمندی اجرا کنیم که این شکاف

آن ه تاثیرگذاری به عنوان مثای سیاستگذاری بر علیه تهعیض نیروی کار که در ای توسع این‌(.,Fischer et al., 1993: 151365; -2005: 344 Verloo-168 ) کننده است هستیم تعیین

زیر است:های مر له شامل قسمت

کردن سوال تحقیق مشخص -7-1

مفید واقع شود. ،سوای تحقیق باید واقعی و ملموس باشد تا در جهت سیاستگذاریچه خروجی از تحقیق مورد نیاز است؟ این ترین عامل در این مر له این است که کننده تعیین

نمودن شرایط دقیق مرجع برای محققان ضروری است. در این مر له خود در جهت فراهماین است که خروجی دلخواه تحقیق چیست؟ اگر هدف ما پیشرفت ،شودسوالی که مطرح می

ی سیاستگذار ها باید یک خالصه گران سیاست محققان و تحلیل ،های ملموس است سیاست

Page 10: É Y~´f ZÌ |ÀËM § { ÊfÌ Àm É Z ½ZË m Ê ]...cZv¨ , ½Zf ]Ze à Z¼ , à Á{, ,ʻ¼ É Y~´f ZÌ Ê ÅÁ a ʼ¸ Ä»ZÀ¸ É Y~´f ZÌ |ÀËM { ÊfÌ Àm É Z ½ZË

1396تابستان ، 2 ، شماره3 پژوهشی سیاستگذاری عمومی، دوره - فصلنامه علمی 246

های متعدد بوده و مزایا و معایب هر یک را مشخص کنند. این تهیه کنند که شامل انتخاب د:ندارنده مسائل زیر باشها باید در برمال وه سودمندی -الفمسائل جنسیتی مورد توجه قرار گرفته، آیا نیازهای هر دو جنس در آن ای که وزهدر -ب

؟اند ها و روابط جنسیتی تغییر شکل یافتههای نقشارچوبزن و مرد لحاظ شده است؟ آیا چ

(229-405; Anderson, 2000: 220-Beveridge et al., 2000: 385.)‌

های الزمتعیین ورودی -7-2

مسیر عوامل تعیین کننده ،تحقیق های فنی و تخاای در کنار وزهبودجه، ظرفیت د:نباید معیارهای زیر لحاظ شو ،انتخابی ما هستند. برای هدایت تحقیق

یسیاستگذار مسئلهتخاص در مورد -الفجنسیتی است نوریه موردای و دانشگاهی در منوور آموزش رفهتخاص جنسیتی؛ -ب ی عمومی مرتهط باشد. توازن مناسب بین این دو عامل جهت ارائهسیاستگذارکه با نحویبه

‌(.‌,Olesen, 2011: 129365; -2005: 344 Verloo)است کننده دوام تعیینباهای سیاستی گزینه

اندازی تحقیق راه -7-3

باید به فهرستی جهت ،های پیشنهادی پروژه را ارزیابی کنیمخواهیم طرحوقتی که می باشد: می رجوع کنیم که شامل موارد زیر ،های پیشنهادی تحقیقارزیابی طرح

هستند؟ آیا از وجود توازن ها و تحلیل داده آوری بازیگران: چه کسانی درگیر جمع -الف اطمینان اصل شده است؟ ،دیدگاه جنسیتی تخاای

به تفکیک جنسیت ها آیا داده گیرد؟مورد تحقیق قرار می ،آیا وضعیت هر دو جنس-ب خواهد بود؟

جنسیت، به عنوان یک متغیر مهم در تعیین گیرندهآیا تحقیق در بر :محورهای تحلیلی-جاجتماعی، - اجتماعی است؟ آیا دیگر محورهای مهم تحلیلی مانند وضعیت اقتاادی دفرآین

نور گرفته شده است؟ منطقه و غیره درمندان سپری اعتهار نتایج از دید بهره آیا مرا ل الزم جهت اوی اطمینان درباره :اعتهار-د

:Kendall, 2002) داشترا خواهند ها ها و توضیحورودی ها فرصت ارائه شده است؟ آیا آن

؟(DeHart‐Davis et al., 2006: 873-887؛ 541-542

Page 11: É Y~´f ZÌ |ÀËM § { ÊfÌ Àm É Z ½ZË m Ê ]...cZv¨ , ½Zf ]Ze à Z¼ , à Á{, ,ʻ¼ É Y~´f ZÌ Ê ÅÁ a ʼ¸ Ä»ZÀ¸ É Y~´f ZÌ |ÀËM { ÊfÌ Àm É Z ½ZË

247 سیاستگذاری فرایند در جنسیتی سازی جریان بررسی

های پروژه یا سیاستگذاری از یک منظر جنسیتی سازی مداخله فرموله -8

های نیازمند توازن بخشیدن به برخی مال وه ،انتخاب روند صحیح برای سیاستگذاری باشد:کننده است که شامل موارد زیر می تعیین

باشد.بودن تحلیل می صرفه به سودمندی؛ منوور مقرون -الف .شویم می اثر بخشی: سطحی از هدف که به آن نائل -بای که شرایط یعنی وزه ؛شودعدالت اجتماعی: این مولفه شامل برابری جنسیتی می -ج

شوند.متفاوت در جامعه جهران میهای نابسامان اجتماعی و تاریخی بین گروهاید از لحاظ اقتاادی، اجتماعی، محیطی، تساوی قوق و انواع دیگر تاثیرها هر انتخاب ببرای اوی اطمینان از منور جنسیتی، برای هر انتخاب ارزیابی تاثیر جنسیت ارزیابی شود.

باید لحاظ ،کلیدی که در زیر آمده استهای سوای ،باید صورت گیرد که برای هدایت این امر گردند: مزایایی برای مردان و زنان خواهد داشت؟انتخاب ما چه - را بر زنان و مردان تحمیل خواهد کرد؟هایی انتخاب ما چه هزینه -قابلیت اجرا و مندان )اعم از زن و مرد( انتخاب ما را بر سب سود، زیان، مقهولیتبهره -

کنند؟چگونه تلقی میسازی کنیم که تداخالت را فرموله باید آماده شویم که این ،پس از ارزیابی دقیق این عوامل

,Oláh؛ Chen et al., 2004: 10-13) باشدمی سازی سند واقعی آن پروژهخود مستلزم آماده

ی شامل موارد زیرسیاستگذارسازی جنسیتی برای اسناد پروژه یا فهرست جریان(. 15 :1998 باشد: می

اهداف -8-1

ند؟نکنیازهای هر دو جنس زن و مرد را منعکس می ،پیشنهادی هایمداخله آیا اهداف - آیا اهداف در جهت اصالح عدم توازن جنسیتی با توجه به نیازهای مردان و زنان - د؟نباش می

بخشندهایی که به نابرابری جنسیتی تداوم میآیا هدف در جهت تغییر شکل سازمان - د؟نباش می

Page 12: É Y~´f ZÌ |ÀËM § { ÊfÌ Àm É Z ½ZË m Ê ]...cZv¨ , ½Zf ]Ze à Z¼ , à Á{, ,ʻ¼ É Y~´f ZÌ Ê ÅÁ a ʼ¸ Ä»ZÀ¸ É Y~´f ZÌ |ÀËM { ÊfÌ Àm É Z ½ZË

1396تابستان ، 2 ، شماره3 پژوهشی سیاستگذاری عمومی، دوره - فصلنامه علمی 248

ها شاخص -8-2

طرا ی شده ،میزان پیشرفت هر مقاد به سمت تکمیل آنیی جهت سندش هاشاخصآیا به ،هاد؟ آیا شاخصنسندجنسیتی هر یک از مقاصد را میهای ها جنههاست؟ آیا این شاخص باشند؟ آیا اهدافی برای تضمین سطح مناسهی از توازن جنسیتی مثالًتفکیک جنسیت می

اند؟ ایداد شدهها برای مشارکت زنان و مردان در فعالیت بندی سهمیه

اجرا -8-3

سازی جریان ها در زمینه های طرا ی شده را اجرا خواهد کرد؟ آیا آنچه کسی مداخلهاند و دیدگاه جنسیتی در طوی اجرا پایدار خواهد ماند؟ آیا هر دوی زنان جنسیتی آموزش دیده

و مردان در اجرا مشارکت خواهند داشت؟

نظارت و ارزیابی -8-4

قیقی را در بر دارد؟ آیا هر دو جنهه یک دیدگاه جنسیتی ،تژی نوارت و ارزیابیآیا استرا دهد؟ها را مورد ارزیابی قرار می( مداخلهفرآیند)محتوا( و اجرا )

خطرها -8-5

ها یا موانع کلیشه ها و روابط جنسیتی درون جامعه مثالًآیا چارچوب بزرگتری از نقشبه عنوان یک خطر ،مشارکت کامل یکی از دو جنس جلوگیری کندد از نتوانساختاری که می

بالقوه در نور گرفته شده است؟

بودجه -8-6

،د بردنشده به یک میزان سود خواه طرا ی جهت اطمینان از اینکه هر دو جنس از مداخلهبوده تاثیر بی ،های ورودی به طرحجنسیت در سرمایه مسئلهشود که آیا مطرح می مسئلهاین

در ، ساسیت جنسیتی و یا به کارگیری متخااان جنسیتی ،است؟ آیا نیاز به ایداد آموزش بودجه در نور گرفته شده است؟

Page 13: É Y~´f ZÌ |ÀËM § { ÊfÌ Àm É Z ½ZË m Ê ]...cZv¨ , ½Zf ]Ze à Z¼ , à Á{, ,ʻ¼ É Y~´f ZÌ Ê ÅÁ a ʼ¸ Ä»ZÀ¸ É Y~´f ZÌ |ÀËM { ÊfÌ Àm É Z ½ZË

249 سیاستگذاری فرایند در جنسیتی سازی جریان بررسی

استراتژی ارتباطات -8-7

میزان پیشرفت و نتایج پروژه رسانی همگانی درباره آیا یک استراتژی ارتهاطی جهت اطالع ؟(Vosko et al., 2009: 12-r, 2009: 43Mille ;50-23) است از منور جنسیتی تدوین شده

جنسیتیهای : موضوعمسئلهاستدالل -9

در زمینهها استدالی شامل توسعه ،سازی جنسیتیجریان های تعیین کنندهیکی از جنههگیرندگان گاهی در جهت به دلیل آنکه تدربه نشان داده است که تامیم ،برابری جنسیتی است

دهند. در نتیده های برابری جنسیتی تمایل نشان نمیبه فعالیت ،محدود خوداختااص منابع چرا که هایی ارائه شود که به صرا ت برایشان روشن کندگیرندگان استدالی باید به تامیم

های جنسیتی ائز اهمیت است و باید مشخص شود که برابری جنسیتی به توجه به موضوعند و چه مزایایی را برای دولت و یک ملت به ارمغان کای کمک می ل چه مسائل توسعه

(.Ahl, 2006: 595-Mazey, 2002: 227 ;240-621) خواهد آورد

سازی جنسیتی جریان ارزش افزوده -9-1

دادن کیفیت جنسیتی در جنسیتی و ارتقا مشی خطبه منوور تاکید بر اهمیت ها استدالی ای که در زیر آمده است مرتهط خواهد بود:دستهیکی از شش ها بایسیاستگذارتمامی

های عدالت و برابری استدالل -9-1-1

آن د، که الزمهنکنها بر ارزش اصوی دموکراتیک و قوق اساسی بشر تاکید میاین استدالیمعرفی و ند برای استدالی در زمینهنتوامحور می های عدالتبرابری جنسیتی است. این استدالی

های متعدد به کار گرفته شوند. اغلب کشورها عضو مشارکت برابر هر دو جنس در زمینههای جهانی های کنفرانسنامه هایی مانند میثاق رفع هر گونه تهعیض علیه زنان و میثاقمیثاق

باشند که همگی برابری جنسیتی را به عنوان یک اصل مانند کنفرانس پکن، کپنهاگ و قاهره میبخاوص ،کنند. کشورها موظف هستند که این تعهدها را به اندام رساننداساسی تادیق می

که کنند. در الیکه بسیاری از بندهای اساسی آن قانون اساسی همان کشورها را منعکس میجهت ها کردن دولت محور به تنهایی برای متقاعد تدربه نشان داده است که استدالی عدالت

مرجعی برای جهت ارائهها باشد، در عین ای این استدالیاسب کافی نمیتدهیز منابع منیادآوری ها ی مفید است و به دولتالملل بینجهت برابری جنسیتی تعهدهای ،ا کام خاص

Page 14: É Y~´f ZÌ |ÀËM § { ÊfÌ Àm É Z ½ZË m Ê ]...cZv¨ , ½Zf ]Ze à Z¼ , à Á{, ,ʻ¼ É Y~´f ZÌ Ê ÅÁ a ʼ¸ Ä»ZÀ¸ É Y~´f ZÌ |ÀËM { ÊfÌ Àm É Z ½ZË

1396تابستان ، 2 ، شماره3 پژوهشی سیاستگذاری عمومی، دوره - فصلنامه علمی 250

های مشترکی مایت ارزش ای هستند که ازی یا منطقهالملل بین کند که بخشی از یک جامعهمی کنند.می

گویی و پاسخ ی اعتبارهااستدالل -9-1-2

نیمی از ،د که زنان همانند مرداننکنتاکید می مسئلهگویی بر این های اعتهار و پاسخاستدالیدادن دو جنس برابری ی که در مخاطب قرارسیاستگذاردهد و هر می جمعیت جامعه را تشکیل

هادر نهایت معیوب بوده و بنابراین فاقد هر گونه اعتهار است. استدالی ،را رعایت نکندپایدار بشری و عدالت اجتماعی پذیری و تضمین توسعه همچنین جهت یادآوری مسئولیت

گوی مردم ها باید پاسخدولت ،در کشورهای دموکراتیکچرا که مفید است، ها برای دولتن و مردان را ارتقا دهند. شکست در اجرای مسائل باشند و منافع اعضای خود اعم از زنا

به دولت در نور شهروندان آن خواهند بود. شکستی برای اعتهار ،مربوط به برابری جنسیتیها جهت عاملی جهت فظ اعتهار دولت ، ساس به جنسیتهای بسیاری از مداخله ،عالوه Fox and؛ Grosser and Moon, 2005: 327-340) باشدعمومی می ها از سرمایه آن استفاده

Murry, 2000: 1160-1172.)

های سودمندی و تداوماستدالل -9-1-3

د و آن این است که استفاده از نکن می را آشکارانکارناپذیر یک واقعیت ها این استدالی ، ائز اهمیت به سود کل کشور است. نکته ،توسعههای ظرفیت زنان و مردان در تمامی جنهه

های توجه به این نکته است که کشوری که ظرفیت و استعدادهای زنان یا مردان را در وزهمدت با مشکل مواجه مدت یا بلند این کشور در میان اقتاادی و اجتماعی نادیده بگیرد، توسعه

گذاری برای کنند که سرمایه می زیرا اثهات، بسیار موثر هستندها خواهد شد. این استدالی است.اثربخش جنسیتی برای کل کشور برابری

های کیفیت زندگیاستدالل -9-1-4

توجه بیشتر به مسائل برابری جنسیتی را در زندگی زنان و مردان ارتقا ها این استدالیهر ،بنا نهاده شده است دموکراتیکی که بر اصوی عدالت اجتماعی خواهد بخشید. در جامعه

ق برخورداری از یک زندگی با بهترین کیفیت ممکن را دارا است. ،فرد از اعضای جامعه کنند. به عالوه در الی می سازی جنسیتی در جهت ارتقا این هدف تالش ابتکارها در جریان

مند بهرهزنان ،رسد که در افزایش توجه به برابری جنسیتی می این گونه به نورمعموالً که این مزایا را به میزان مناسب برای مردان و ،کیفیت زندگی بر مهنایها استدالی، خواهند شد

Page 15: É Y~´f ZÌ |ÀËM § { ÊfÌ Àm É Z ½ZË m Ê ]...cZv¨ , ½Zf ]Ze à Z¼ , à Á{, ,ʻ¼ É Y~´f ZÌ Ê ÅÁ a ʼ¸ Ä»ZÀ¸ É Y~´f ZÌ |ÀËM { ÊfÌ Àm É Z ½ZË

251 سیاستگذاری فرایند در جنسیتی سازی جریان بررسی

های گران نقش د. آنها بر اهمیت روابط اجتماعی و وابستگی متقابل ایفانکن می لحاظها خانوادهکلیت جامعه ،کنند که اگر برابری جنسیتی اصل شود می کنند و ادعا می اجتماعی تاکید

تواند کیفیت زندگی می بر اینکه یک دیدگاه جنستی ها این استدالی خواهند شد. مند بهره ید.نما تاکید می ،اعضای جامعه را ارتقا دهد

های اتحاداستدالل -9-1-5

همکاری نیازی جهت پیشهرد اتحاد و اتحاد بر برابری جنسیتی به عنوان پیشهای استدالی، بارزترین نمونه ائتالف ،کند. در فضای اروپای مرکزی و شرقی می رسمی با دیگر ملل تاکید

شوند که اسهاب می اروپا متعهد باشد، که کشورهای نامزد عضویت در اتحادیه می اروپا اتحادیهکه این نیاز عضویت به کار گیرند. در الی ارتقای برابری جنسیتی را به عنوان پیش و زمینه

ست، اما در نهایت بدون ها جهت اجرای آن موثر بوده ااستدالی هم اکنون در فراخوانی دولتهمراهی با دالیل ملموس عینی مانند سودمندی و کیفیت زندگی که دلیل اشاره به مسائل

:Mazey, 2002؛ Nelson et al., 2002: 51-59) کنند، ناپایدار استبرابری جنسیتی را ابراز می

227-240.)‌

نظارت؛ تداوم یک نگاه حساس به جنسیت در مسائل -10

نوارت شامل سازی جنسیتی است. سه جنهه غیر قابل تفکیک از جریان ههنوارت یک جن پردازیم:باشد که به بررسی آنها میموارد زیر می

سطوح نظارت -10-1

باشد: نوارت باید در دو سطح متفاوت رخ دهد که شامل موارد زیر می روی به سوی اندام اهداف و مقاصد قیقی نوارت بر پیش -الف اجرا فرآیندنوارت بر -ب

ها جهت سندش میزان شاخص نیازمند تعیین اهداف و مقاصد و توسعه ،هر دو مورد فوقد. همزمان با نوارت بر پیشرفت به سوی اهداف و مقاصد نباشپیشرفت به سوی هدف می

پیگیری ها( و برآیندهای معین )تاثیر( آن را ها )فعالیتخروجی ها باید ارائه قیقی، شاخص ساس به باید میزان توسعه ،هااجرا، اهداف و شاخص فرآیندهمزمان با نوارت بر کنند.

هایی مطرح نوارت سوای فرآیندرا پیگیری کنند. جهت رسیدگی به فرآیندجنسیت خود باشد:شود که شامل موارد زیر می می

Page 16: É Y~´f ZÌ |ÀËM § { ÊfÌ Àm É Z ½ZË m Ê ]...cZv¨ , ½Zf ]Ze à Z¼ , à Á{, ,ʻ¼ É Y~´f ZÌ Ê ÅÁ a ʼ¸ Ä»ZÀ¸ É Y~´f ZÌ |ÀËM { ÊfÌ Àm É Z ½ZË

1396تابستان ، 2 ، شماره3 پژوهشی سیاستگذاری عمومی، دوره - فصلنامه علمی 252

رکت دارند؟گیری پروژه مشاآیا زنان و مردان به طور برابری در تامیم -الف فظ دیدگاه آیا کسانی که در اجرای پروژه دخیل هستند، به طور مرتب در جهت -ب

گیرند؟جنسیتی مورد بررسی قرار می

های نظارتی حساس به جنسیتطرح -10-2

اجرا باید در یک فرآیندهر دو طرح برای نوارت اعم از میزان پیشرفت قیقی و چگونگی تعیین باید هاگندانده شوند. این طرح ،شودها در آن ذکر میمداخلهسند رسمی که طرح کلی

:که کنند چه کسی مسئوی اقدامات نوارتی است؟ -الف شود؟چه موقع نوارت اندام می -بهایی برای بررسی دهد چه مکانیزمهایی که نشان میاز چه ابزاری برای ثهت مشاهده -ج ؟یا جلسات بازبینی(ای )ارزیابی دوره د شداستفاده خواه ،اجرا وجود دارد فرآیند کنند؟ می نوارت مشارکت فرآیندچگونه در ،انمند بهرهسایر -د

ها و اهداف حساس به جنسیتشاخص -10-3

اهداف -10-3-1

د که بتوان برد را همواره در نور داشت. این اهداف نای باید تنویم شواهداف به گونهدهند. اهداف ها را افزایش می یابی به آنسازند و امکان دستتر میمقاد نهایی ما را ملموس

یابی به آن اهداف افزایش امکان به کارگیری منابع انسانی و مالی را به منوور دست ،ملموس دهند. اهداف برای اینکه موثر باشند باید دارای سه خاوصیت باشند:می

بینانه خواهانه ولی واقعترقی -الف نمحدود به زما -ب گیری اندازهقابل -ج

ها شاخص -10-3-2

ریزی شود. های معینی طرحپیشروی جهت نیل به اهداف باید به کمک شاخص پردازیم:می ها هایی باشند که در زیر به بررسی آنموثر باید دارای ویژگی های شاخاههایی که گیری هستند، چرا که شاخصدر طوی زمان قابل اندازه ،های موثرشاخص -الف

هایی از پیشرفت یا تنزی ارائه دهند.توانند نشانهنمی ،شوندمی گیری اندازهتنها یک بار

Page 17: É Y~´f ZÌ |ÀËM § { ÊfÌ Àm É Z ½ZË m Ê ]...cZv¨ , ½Zf ]Ze à Z¼ , à Á{, ,ʻ¼ É Y~´f ZÌ Ê ÅÁ a ʼ¸ Ä»ZÀ¸ É Y~´f ZÌ |ÀËM { ÊfÌ Àm É Z ½ZË

253 سیاستگذاری فرایند در جنسیتی سازی جریان بررسی

بندی یا تعیین هستند، یعنی ما باید قادر به طهقه گیری اندازهقابل ،های موثرشاخص -ب .کمیت نتایج خود باشیم

نیم که تاثیرهای عوامل هایی را انتخاب کها باید دقیق باشند، یعنی باید شاخصشاخص -ج :Woodward, 2003؛ Woodward, 2008: 289-302) ها داقل باشد بر آن خارجی و محیطی

65-88.)

ارزیابی -11

باشد:ارزیابی دارای سه مر له است که شامل موارد زیر می

هاارزیابی خروجی -11-1

ایم؟ تا چه نور دست یافتهدر این مر له باید به این نکته توجه شود که آیا به اهداف مورد اصل شده است؟ ،اندازه تحقق اهداف

ارزیابی برآیندها -11-2

ایم.در این مر له باید بررسی کنیم که ما در چه فضایی به اهداف توسعه نائل شده

فرآیندارزیابی -11-3

دادها چگونه و از چه طریقی اصلها و بروندر این مر له باید بررسی کنیم که خروجی‌(.Rees, 2005: 555-Subrahmanian, 2004: 89 ;94-574) ؟شوندمی

رسانی اطالع -12

سازی جنسیتی مطرح رسانی به عنوان آخرین مر له در راهنمای جریان اطالع که در الیسیاستگذاری خود نیازمند ادغام در تمامی مرا ل چرخه ،رسانی های اطالعشود، مال وهمیهای باالتر در تمامی مرا ل و مندان از جامعه مدنی تا مقامرسانی به سایر بهره باشند. اطالعمی

نقاان ،سازی جنسیتی وجود داردسطوح ضروری است. یکی از موانعی که بر سر راه جریان باشد:اطالعات در سطوح مختلف است که شامل موارد زیر می

سیتیدر مورد ا کام دولتی یا سازمانی برای برابری جن -الف هایی که هدفشان برابری جنسیتی استها و سیاستگذاریدر مورد برنامه -ب ارتقای برابری جنسیتی های دیگر بازیگران در عرصهمندان و تالشدر مورد بهره -ج

Page 18: É Y~´f ZÌ |ÀËM § { ÊfÌ Àm É Z ½ZË m Ê ]...cZv¨ , ½Zf ]Ze à Z¼ , à Á{, ,ʻ¼ É Y~´f ZÌ Ê ÅÁ a ʼ¸ Ä»ZÀ¸ É Y~´f ZÌ |ÀËM { ÊfÌ Àm É Z ½ZË

1396تابستان ، 2 ، شماره3 پژوهشی سیاستگذاری عمومی، دوره - فصلنامه علمی 254

کردن این شکاف اطالعاتی برای کمک به پر ،رسانی بنابراین هدف از استراتژی اطالعهای سطح باالی های همگانی شامل گروه گروه های مختلف همگانی است. این گروه

مختلف جامعه مدنی اعم از زنان و مردان و دانشگاهیان و های گیر، گروه ار و تامیمذسیاستگ شود.غیره می

سازی جنسیتیرسانی در جریان اطالع فرآیندهای ممکن برای مداخله -12-1

زی جنسیتی شامل موارد زیرسا رسانی در جریان اطالع فرآیندممکن برای های مداخله شود: می

جنسیتی گزارش ساالنه تهیه -12-1-1

تواند منهع مهمی از اطالعات آماری باشد و ابزاری دولت می چنین گزارشی بوسیله تهیهو انتشار اطالعات برای طیف وسیعی از مخاطهان باشد. چنین گزارشی فرآیندجهت پیگیری

تشکیالت دولتی تهیه شود یا اینکه در یک قرارداد به یک سازمان ممکن است بوسیله تحقیقاتی یا سازمان غیر دولتی واگذار شود.

تاسیس مرکز موارد سیاستگذاری جنسیتی -12-1-2

ها و سایر اطالعات مربوط به ها، کتاب ایداد یک مرکز برای گردآوری گزارش-Vohra, 2009: 13) سازد تی را سودمندترجنسی سازیجریانتواند ی جنسیتی میسیاستگذار

‌(.Rao and Kelleher, 2005: 57-69؛ 22

های سیاستی توصیه -13

و اندرکاران دست، ارانگذبرای سیاست های کالن بایداهمیت نگاه جنسیتی در برنامهکردن نگرش جنسیتی در ریزان برجسته شود، زیرا تسریع روند تحلیل جنسیتی و وارد برنامهیک متغیر اساسی در شود و عدالت جنسیتیریزی کالن مندر به عدالت جنسیتی میبرنامهپایدار است. ارتقای عدالت جنسیتی در گرو شناخت نیازهای واقعی برای در توسعهگذاری چرا که در سیاستیتی است، سازی جنس امور یعنی جریان دادن زنان در کلیه قرار محور ،شوند و هنگامی که مسئله شناسایی شدبه عنوان مسئله شناسایی می ابتداها موضوع ،عمومیروند. در این تحقیق پیش می هستند،ها و ارزیابی اجرای سیاست های مختلف که مرزفعالیت

سازی جنسیتی در عمل اشاره شد که شامل ارزیابی پیامد هر عمل به مدی جریان

Page 19: É Y~´f ZÌ |ÀËM § { ÊfÌ Àm É Z ½ZË m Ê ]...cZv¨ , ½Zf ]Ze à Z¼ , à Á{, ,ʻ¼ É Y~´f ZÌ Ê ÅÁ a ʼ¸ Ä»ZÀ¸ É Y~´f ZÌ |ÀËM { ÊfÌ Àm É Z ½ZË

255 سیاستگذاری فرایند در جنسیتی سازی جریان بررسی

ریزی برنامه گذاری، سیاستگذاری،از جمله قانون ،باشد می شده برای زنان و مردان ریزی برنامهسازی جنسیتی راههردی برای گنداندن مشکالت جریان ها و در تمام سطوح.در کلیه زمینه

اقتاادی و های سیاسی،زمینه ها در همهزنان و مردان در طرا ی، اجرا و ارزیابی برنامهسازی به منوور جریان که گرددین پیشنهاد می. بنابراباشد ها مینابرابری اجتماعی به منوور رفع

:گیرندجنسیتی اقدامات زیر اندام و های دولتی، اداریو کمیتهها تئاهتمام به تعهد و برقراری هدف توازن جنسیتی در هی -1

قضایی و اجرای اقداماتی در راستای افزایش به کارگیری زنان در کلیه مناصب ضور زنان از طریق گردآوری، تحلیل و اشاعه تنویم نوارت و ارزیابی پیشرفت -2 گیریهای کیفی و کمی در سطوح مختلف تامیم داده بدون تهعیض هستند ،را در اختیار دارندها هایی که بودجه دولتتضمین اینکه سازمان -3 های عالی و اجراییاتخاذ اقدام مثهت توسط مقام -4 گیریهای تامیمانتااب مقامهای استخدام و بازنگری مالک -5 هایها و تامیمپشتیهانی تمامی سطوح از توانمندسازی زنان جهت تاثیرگذاری بر نوام -6

اجتماعی، اقتاادی و سیاسی

منابع

1-Ahl, H. (2006), Why research on women entrepreneurs needs new directions. Entrepreneurship theory and

practice, 30(5), 595-621.

2-Anderson, J. M. (2000), Gender,‘race’,‌poverty,‌health‌and‌discourses‌of‌health‌reform‌in‌the‌context‌of‌globalization:‌A postcolonial feminist perspective in policy research. Nursing Inquiry, 7(4), 220-229.

3-BaCChi, C., & EvElinE, J. (2010), Gender mainstreaming or diversity mainstreaming? The politics of

‘doing’. Welcome to the electronic edition of Mainstreaming Politics. The book opens with the bookmark panel and you

will see the contents page. Click on this anytime to return to the contents. You can also add your own bookmarks., 311.

4-Beveridge, F., Nott, S., & Stephen, K. (2000), Mainstreaming and the engendering of policy-making: a means to an

end?. Journal of European Public Policy, 7(3), 385-405.

5-Booth, C., & Bennett, C. (2002), Gender mainstreaming in the European Union: towards a new conception and

practice of equal opportunities?. European Journal of Women's Studies, 9(4), 430-446.

6-Bornstein, K. (2016), Gender outlaw: On men, women, and the rest of us. Vintage.

7-Budgeon, S. (2011), Third-wave feminism and the politics of gender in late modernity. Springer. 8-Charlesworth, H. (2005), Not waving but drowning: Gender mainstreaming and human rights in the United

Nations. Harv. Hum Rts. J., 18, 1.

9-Chen, M. A., Vanek, J., & Carr, M. (2004), Mainstreaming informal employment and gender in poverty reduction: A

handbook for policy-makers and other stakeholders. Commonwealth secretariat.

10-Daly, M. (2005), Gender mainstreaming in theory and practice. Social Politics: International Studies in Gender,

State & Society, 12(3), 433-450.

11-Davis, S. N., & Greenstein, T. N. (2009), Gender ideology: Components, predictors, and consequences. Annual

Review of Sociology, 35.

12-DeHart‐Davis, L., Marlowe, J., & Pandey, S. K. (2006), Gender dimensions of public service motivation. Public

administration review, 66(6), 873-887. 13-Eveline, J., & Bacchi, C. (2005), What are we mainstreaming when we mainstream gender?. International Feminist

Journal of Politics, 7(4), 496-512.

Page 20: É Y~´f ZÌ |ÀËM § { ÊfÌ Àm É Z ½ZË m Ê ]...cZv¨ , ½Zf ]Ze à Z¼ , à Á{, ,ʻ¼ É Y~´f ZÌ Ê ÅÁ a ʼ¸ Ä»ZÀ¸ É Y~´f ZÌ |ÀËM { ÊfÌ Àm É Z ½ZË

1396تابستان ، 2 ، شماره3 پژوهشی سیاستگذاری عمومی، دوره - فصلنامه علمی 256

14-Eveline, J., Bacchi, C., & Binns, J. (2009), Gender mainstreaming versus diversity mainstreaming: Methodology as

emancipatory politics. Gender, Work & Organization, 16(2), 198-216.

15-Fischer, E. M., Reuber, A. R., & Dyke, L. S. (1993), A theoretical overview and extension of research on sex, gender,

and entrepreneurship. Journal of business venturing, 8(2), 151-168.

16-Fox, G. L., & Murry, V. M. (2000), Gender and families: Feminist perspectives and family research. Journal of

Marriage and Family, 62(4), 1160-1172.

17-Grosser, K., & Moon, J. (2005), Gender mainstreaming and corporate social responsibility: Reporting workplace

issues. Journal of Business Ethics, 62(4), 327-340.

18-Hafner-Burton, E., & Pollack, M. A. (2002), Mainstreaming gender in global governance. European Journal of

International Relations, 8(3), 339-373. 19-Htun, M., & Weldon, S. L. (2010), When do governments promote women's rights? A framework for the comparative

analysis of sex equality policy. Perspectives on Politics, 8(1), 207-216. 20-Kabeer, N. (2003), Gender Mainstreaming in Poverty Eradication and the Millennium Development Goals: A

handbook for policy-makers and other stakeholders. Commonwealth Secretariat.

21-Kendall, J. (2000), The mainstreaming of the third sector into public policy in England in the late 1990s: whys and

wherefores. Policy & politics, 28(4), 541-542.

22-Krizsán, A., & Zentai, V. (2006), Gender equality policy or gender mainstreaming? The case of Hungary on the road

to an enlarged Europe. Policy studies, 27(2), 135-151.

23-Lewis, J., & Campbell, M. (2007), UK work/family balance policies and gender equality, 1997–2005. Social

Politics, 14(1), 4-30.

24-Lombardo, E., Meier, P., & Verloo, M. (Eds.). (2009), The discursive politics of gender equality: Stretching, bending

and policy-making. Routledge.

25-Mazey, S. (2002), Gender mainstreaming strategies in the EU: Delivering on an agenda?. Feminist Legal

Studies, 10(3), 227-240.

26-Miller, K. (2009), Public policy dilemma—gender equality mainstreaming in UK policy formulation. Public Money

& Management, 29(1), 43-50.

27-Moser, C., & Moser, A. (2005), Gender mainstreaming since Beijing: a review of success and limitations in

international institutions. Gender & Development, 13(2), 11-22.

28-Nelson, V., Meadows, K., Cannon, T., Morton, J., & Martin, A. (2002), Uncertain predictions, invisible impacts, and

the need to mainstream gender in climate change adaptations. Gender & Development, 10(2), 51-59.

29-Oláh, L. S. (1998), Do public policies influence fertility? Evidence from Sweden and Hungary from a gender

perspective.

30-Olesen, V. (2011), Feminisms and qualitative research practices continue to behighly ing. Disparate. The Sage

handbook of qualitative research, 129. 31-Pollack, M. A., & Hafner-Burton, E. (2000), Mainstreaming gender in the European Union. Journal of European

public policy, 7(3), 432-456.

32-Rao, A., & Kelleher, D. (2005), Is there life after gender mainstreaming?. Gender & Development, 13(2), 57-69.

33-Rees, T. (2005), Reflections on the uneven development of gender mainstreaming in Europe. International Feminist

Journal of Politics, 7(4), 555-574.

34-Roggeband, C., & Verloo, M. (2006), Evaluating gender impact assessment in the Netherlands (1994–2004): a

political process approach. Policy & politics, 34(4), 615-632. 35-Rubery, J. (2002), Gender mainstreaming and gender equality in the EU: the impact of the EU employment

strategy. Industrial relations journal, 33(5), 500-522.

36-Sainsbury, D. (Ed.). (1999), Gender and welfare state regimes. Oxford University Press.

37-Squires, J. (2008), The Constitutive Representation of Gender: Extra‐Parliamentary Re‐Presentations of Gender

Relations. Representation, 44(2), 187-204.

38-Stone, D. (2008), Global public policy, transnational policy communities, and their networks. Policy studies

journal, 36(1), 19-38.

39-Stratigaki, M. (2005), Gender mainstreaming vs positive action: An ongoing conflict in EU gender equality

policy. European Journal of Women's Studies, 12(2), 165-186.

40-Subrahmanian, R. (2004), Making sense of gender in shifting institutional contexts: some reflections on gender

mainstreaming. IDS Bulletin, 35(4), 89-94.

41-Tamerius, K. L. (2010), Sex, gender, and leadership in the representation of women. Women, gender, and politics: A

reader, 243-50.

42-Tiessen, R. (2007), Everywhere/nowhere: Gender mainstreaming in development agencies. Kumarian Press.

Page 21: É Y~´f ZÌ |ÀËM § { ÊfÌ Àm É Z ½ZË m Ê ]...cZv¨ , ½Zf ]Ze à Z¼ , à Á{, ,ʻ¼ É Y~´f ZÌ Ê ÅÁ a ʼ¸ Ä»ZÀ¸ É Y~´f ZÌ |ÀËM { ÊfÌ Àm É Z ½ZË

257 سیاستگذاری فرایند در جنسیتی سازی جریان بررسی

43-True, J. (2003), Mainstreaming gender in global public policy. International Feminist Journal of Politics, 5(3), 368-

396.

44-True, J., & Mintrom, M. (2001), Transnational networks and policy diffusion: The case of gender

mainstreaming. International studies quarterly, 45(1), 27-57.

45-Vosko, L. F., MacDonald, M., & Campbell, I. (Eds.). (2009), Gender and the contours of precarious employment.

Routledge.

46-Verloo, M. (2005), Displacement and empowerment: Reflections on the concept and practice of the Council of

Europe approach to gender mainstreaming and gender equality. Social Politics: International Studies in Gender, State

& Society, 12(3), 344-365.

47-Verloo, M. M. T. (2016), Mainstreaming gender equality in Europe: a critical frame analysis.

48-Vohra, T. (2009), Gender Mainstreaming. Pacific Publication.

49-Walby, S. (2005), Gender mainstreaming: Productive tensions in theory and practice. Social Politics: International

Studies in Gender, State & Society, 12(3), 321-343.

50-Whitehouse, G. (1992), Legislation and labour market gender inequality: an analysis of OECD countries. Work,

employment and society, 6(1), 65-86.

51-Woodward, A. E. (2008), Too late for gender mainstreaming? Taking stock in Brussels. Journal of European Social

Policy, 18(3), 289-302.

52-Woodward, A. (2003), European gender mainstreaming: promises and pitfalls of transformative policy. Review of

Policy Research, 20(1), 65-88.