ОНЦЛОХ

Бүх эрх хуулиар хамгаалагдана ©0 0 8 4 5

ЦАГ АГААРЫН ДЭЛГЭРЭНГYЙ МЭДЭЭЛЛИЙГ 8 ДУГААР НҮҮРЭЭС УНШИНА УУ.

УЛААНБААТАР2018.03.05

ЯЛИМГҮЙ ЦАСТАЙ

-12° -23°

УЛС ТӨРУИХ-ын дарга М.Энхболд Турк улсад энэ сарын 8-наас албан ёсны айлчлал хийнэ. Ц.Элбэгдорж Цаазын ялын эс-рэг олон улсын комиссын бү рэн эрхт төлөөлөгчөөр сонгогджээ. Ж.Эрдэнэбатын захирамж Үндсэн хууль зөрчсөн эсэхийг хэлэлцэх Цэцийн хурал хойшлов. Б.Энхбаяр: Тэнсэн ял авсан хүмүүсээс нэг ч хүн дахин гэмт хэрэг үйлдээгүй.

ЭДИЙН ЗАСАГЭрүүл мэндийн салбарт гаднын тусламжаар 545 тэрбум төгрөгийн төсөл хэрэгжиж байна. "Эрдэнэс Тавантолгой" өнгөрсөн онд 1.1 их наяд төгрөгийн орлого олжээ. Хөрөнгийн зах зээлийн үнэлгээ 2.3 их наяд төгрөгтэй тэнцлээ.Улсын хэмжээнд энэ онд28 сая тонн нүүрс экспортолно. ТОП 20 индекс 19615.58 нэгж болж, 1.83 хувиар буурав.

НИЙГЭМЭх нялхасын нярайн хүлээл-гийн танхимыг залуус сайн дураараа засварлажээ. Тусгай хамгаалалттай газруу-дад модон жорлон ашиглахыг хориглоно. “Улаанбаатар төмөр зам” ХНН-т прокурорын зөвшөө-рөлтэйгээр нэгжлэг хийжээ. 13 жил нийтийн тээвэрт ашигласан 175 автобусыг үйлчилгээнээс хаслаа.

ДЭЛХИЙБНХАУ-ын хөгжил нь энх тайванч, хөгжиж буй улсуудад аюулгүйг Бээжин мэдэгдэв. Их Британийн парламентын эмэг тэй гишүүд эрэгтэйчүүдээс 10 хувь бага цалинтай. Трамп АНУ-д экспортолдог Европын холбооны автомашины татварыг өсгөхөөр сүрдүүлэв. Машиныхаа утааны ялгарлын өгөгдлийг хуурамчаар бүрдүүлс-нээ Subaru хүлээн зөвшөөрлөө.

2018.03.05, ДАВАА ~ №046 (845) YНЭ: 1000₮~ СОЁЛТ ХҮНИЙ ӨГЛӨӨ СОНИН УНШИХААС ЭХЭЛДЭГ ~

ЗГМ

Бизнест технологийн хөшүүрэг ашиг нэмнэТехнологи, хүний нөөцийн жижиг санаанууд бизнесээ тордоход үр дүнтэй. > 11

Зөвхөн фитнесс биш дугуйланд ч хөнгөлөлт эдлэх боломжтойШинэ хууль 2019 оны нэгдүгээр сарын 1-нээс хэрэгжиж эхэлнэ. > 4

Хятадын тэргүүн баячууд улс төрийн нөлөөгөө алдаж байна

Словак улс авлигад гүн автжээ

ubinfo.mnБҮРЭЛДЭХҮҮНКОМПАНИ

THE OFFICIAL GAZETTE

Монголчууд бид хийсэн бүтээснээрээ бахархах бус хийж бүтээх үйлсдээ анхаарлаа хандуулах хэрэгтэй байнаД.Содном

ЦАГ АГААР

Татварын багц хуулийн шинэчлэлээр 50 сая хүртэлх төгрөгийн орлоготой ААН-үүд жилд нэг удаа, гурван тэрбум төгрөгөөс доош бол хоёр удаа, гурван тэрбум төгрөгөөс дээш бол улирал бүр татварын тайлан гаргахаар тусгажээ. 12

С.Батсайхан / ЗГМ©

9 3

ЗГМ: СЭДЭВ НИЙТЛЭЛЧИЙН БУЛАН

Дугаарын шинэчлэл Монголд тийм ач тустай зүйл үү

“Саарал костюмтай, саарал толгойтой хүн” яагаад чухал вэШинэ он гарахын өмнөхөн

автомашины улсын дугаарыг олон улсын стандартад нийцүүлэн өөрчлөх талаар зарим холбогдох нөхдүүд байн байн ярих болсон. Өдий олон жилийн турш бидний хэрэглэж ирсэн дугаар олон улсын шаардлагад латин үсэгтэй, гэрэлтдэг энэ тэр болж байж нийцэх учиртай болоод явчихлаа. Энэ “шинэ санаа” тэр даруй нийгэмд бас нэгэн бухимдал төрүүлэх болсон билээ. Мэдээжийн хэрэг л дээ.

Монгол шиг улс, үндэстнээ өөд татаж, хүчирхэгжүүлэн хөгжүүлэх бодлого нь “газард­чихсан” улсад юу хамгаас чухал хэрэгтэй байна вэ. Миний бодлоор Чингис хаан шигээ биш гэхэд Цэдэнбал шиг хүчирхэг удирдагч хэрэгтэй байна. Хүчирхэг удирдагчгүй өнөө цагт хүчирхэг зөвлөгч нар ядаж хэрэг тэй байна. Олон намын улс төрөөр Монгол шиг улс орныг засан тохинуулах гэдэг баршгүй даваа болохыг, ардчилсан нийг­мийг байгуулахаар зориод, айл гэр болон ээлжлэн тоглосон 28 жилийн түүх бидэнд харууллаа.

Хүчирхэг удирдагч байж чадахгүй хэрнээ өнөө цагийн эрх баригчид хүчирхэг удирд­лагыг бий болгодог бүтцээс яагаад ухарч, зугатаад байд гийг нь ойлгодоггүй юм. Ма гад ­гүй тэдний олонх өнөө гийн өндөрлөгт шал өөр бодол санаатай очсон боло хоо роо үнэнийг таньж мэдэ хийг хүс­дэг гүй байх. Ф.Ниц шегийн хэлснээр “Зарим хүн толгойдоо зориуд зурсан тэр зэрэглээ нь замхран алга болохоос үхтлээ айдаг” гэдэг нь манай улстөрчдөд зориулсан үг мэт санагддаг юм.

Эмико Теразоно, Анжли РавалДэлхийн таваарын бие даасан

гол том компаниуд тогтсон уламж­лалт цөөн өрсөлдөгч ажиллаж ирсэн газрын тос, металлын зах зээлд аз туршихаар шийдлээ.

Trafigura, Vitol, Glencore, Gun­vor зэрэг таваарын худалдааны компани шингэрүүлсэн байга­лийн хийг орлогын шинэ эх булаг хэмээн үзэх болов. Цагтаа эрчим хүчний салбарын унтаа бүрдэл байсан шатдаг хий нь худалдааны компаниудын анхаарлыг татсан шинэ үеийн гол таваар болон хувирлаа. Энэхүү хөргөсөн түлш­ний зах зээлд олон арван жилийн турш төрийн өмчийн үйлд вэрлэгч, Royal Dutch Shell, BP зэрэг олон улсын эрчим хүчний том ком пани,

5

ХЗДХ­ийн сайд Ц.Нямдорж хүртэл энэ ярианд оролцож, “Автомашины дугаарыг солихыг манай яам дэмжихгүй. Номер хийдэг бизнес л яваад байх шиг. Монголчуудаас цөөн тооны хүн л машинтайгаа хоёр хөрш рүү нэвтэрч байгаа. Зөвхөн үүний төлөө албадан солих тухай асуудал гаргаж болохгүй. Цагдаа нарт албадлагаар автомашины номер солих ажиллагаа явагдвал оролцож болохгүй гэсэн үүрэг өгсөн. Хэрэв номер сольж, шинэ стандарт руу шилжиж байгаа бол шинээр авах хүмүүстээ л өг.

чөлөөт худалдааны үйл ажил лагааг хязгаарласан урт хуга цааны гэрээ ноёрхож ирсэн юм.

Харин АНУ, Австралиас байга­лийн хий нийлүүлэх нь ихэссэний ачаар уг зах зээл үнэнхүү глобал болж, түлш худалдан авагчдын эрх мэдэл ч ихсэн, бие даасан арилжааны компаниуд богино хугацааны гэрээ байгуулах нөхцөл бүрдэв. “Шингэрүүлсэн хийн худал дааны хуучин загвар нурлаа. Зах зээл эдүгээ үйлдвэрлэгч, хэ­рэг лэгчийн хооронд тогтоосон урт хугацаатай арилжаагаар хяз­гаарлагдахаа больсон” хэмээн Gunvor-ын ахлах эдийн засагч Дэвид Файф тайлбарлав.

Б.Бямбасүрэн@byambaab_ZGM

Ш.ДаваадоржЗГМ

АМ.ДОЛЛАР ЮАНЬ РУБЛЬ

2393.75 376.96 42.26

АЛТ ЗЭС 10-ЧИНГИС БОНД

98.7000.06%

ХУРАЛДАЙ БОНД

100.220.00%

68980.35%

ГЭРЭГЭ БОНД

113.980.09%

1322.130.4%

ТАТВАРЫН ШИНЭЧЛЭЛ АЧААЛАЛ, ДАРАМТЫГ ХӨНГӨЛНӨ

Аз соригч компаниуд шатдаг хий рүү хошуурсан

WHO releases policy brief on Mongolia's air pollution

WHO recommends to conduct systematic assessment of air pollution sources. > 7ZG

M DA

ILY

MSE ALL индекс(нэгжээр) 30,000

25,000

20,00015,00010,000 ЗГМ: ИНФОГРАФИК

ХҮН АМЫН ӨВЧЛӨЛИЙН ТЭРГҮҮЛЭХ ШАЛТГААН

Эрүүл мэндийн яам©

2017-2018(10000 хүн ам тутамд)

Амьсгалын тогтолцооны өвчлөл

Хоол боловсруулах тогтолцооны өвчин

Зүрх судасны тогтолцооны өвчин

Гэмтэл, хордлого болон гаднын

шалтгаант эмгэг

1647.4 1231.4

1007.6 469.9ЭРХТЭН ШИЛЖҮҮЛЭН СУУЛГАХ МЭС ЗАСАЛ

ЭЛЭГ ШИЛЖҮҮЛЭН СУУЛГАХ ЭМЧИЛГЭЭНИЙ ЗАРДАЛ

ЭЛЭГ

БӨӨР

ЯСНЫ ЧӨМӨГ 28

2 128

27

118

1

10

иргэн

иргэн

амьд донор

амьд донор

амьгүй донор

амьгүй донор

мянга мянга мянга

ЕВРОПЫН ОРНУУДАД ЭНЭТХЭГ МОНГОЛ

$250-350 $100 $25

Сүүлийн гурван жилд 300 хүн элэг шилжүүлэн суулгах мэс засал хийлгэхээр гаднын улсыг зорьжээ.

Төрийн алба хууль бус төлбөр бий болгодог, хясан боогдуулдаг, тендер завшдаг байна

Б.Энхжаргал @enkhjrglZGM

2 ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ СОНИН 2018.03.05, ДАВАА ~ №046 (845)

Улс төр

УИХ-ын гишүүн, Ардчилсан намын дарга С.Эрдэнэтэй цаг үеийн асуудлаар ярилцлаа.

-Та Олон улсын ардчилсан холбооны их хуралд оролцоод ирсэн байна. Энэ талаараа сонирхуулахгүй юү?

­Сар шинийн баярын өмнө АНУ­ыг зорьж Бүгд найрамдах нам, Бүгд найрамдахчуудын хүрээлэнгийн удирдлагууд, Конгрессын гишүүдтэй уулзаад ирсэн. Үүний дараа өнгөрсөн хоёрдугаар сард Испанийн нийслэл Мадрид хотноо болж өндөрлөсөн Олон улсын ард­чилсан холбооны хуралд оролцоод ирлээ. Ардчилсан намын даргын хувиар АНУ, Герман, Франц зэрэг Хойд Америк, Европын баруун төвийн үзэл баримтлал бүхий улс

ТОДРУУЛГА & ЗАЛРУУЛГА

Уншигч та манай сонины мэдээ, нийтлэл, сурвалжилгатай холбоотой тодруулж, залруулах шаардлагатай

санал, хүсэлт байвал

› INFO@ZASAG.CO

Утас: 99903584 хаягаар бидэнтэй холбогдоно уу.

­Ёс зүй, сахилга хариуцлагыг дээшлүүлэх асуудлыг дээд түвшнөөсөө эхлэн сайжруулж, үлгэрлэх ёстой гэж бид үзэж байна. Ирэх хаврын чуулганаар УИХ­ын дэгийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах асуудлыг хэлэлцэхээр төлөвлөсөн. Түүнчлэн Үндсэн хуулийн нэмэлт, өөрчлөлтийн асуудал ч энэ хүрээг хамарч байгаа.

УИХ-ын дарга М.Энхболд

ЭШЛЭЛ

ЗГМ ТОВЧХОН»ЦЭЦ Ерөнхий сайдын захирамжаар Хөвсгөл аймгийн Засаг даргаар Л.Ганболдыг томилсон нь Үндсэн хуулийн холбогдох заалтыг зөрчсөн эсэх маргааныг Үндсэн хуулийн цэцийн Дунд суудлын хуралдаанаар хэлэлцэхээр товлосон байв.Гэвч дээрх асуудлаар Цэцэд хандсан нэр бүхий иргэн хүндэтгэн үзэх шалтгаанаар ирэх боломжгүй болсон тул хуралдааныг хойшлуулжээ. »ХАРИЛЦАА БОАЖ-ын сайд Н.Цэрэнбат Турк улсаас Монгол Улсад суугаа Элчин сайд Ахмет Язалыг хүлээн авч уулзлаа. Монгол Улс Турк улстай аялал жуулчлалын салбар дахь хамтын ажиллагаагаа өргөжүүлэх сонирхолтой байгааг энэ үеэр уламжилжээ. Тэгэхдээ аялал жуулчлалыг хөгжүүлсэн Туркийн туршлагаас суралцах хүсэлтэй байгаагаа илэрхийлсэн байна.

Авлигатай тэмцэх газраас төрийн байгууллагуудад шалгалт хийхээр болжээ. Уг шалгалтын удирдамжийг 13 яамны Төрийн нарийн бичгийн дарга нарт хүлээлгэн өгөв.

Авлигатай тэмцэх газрын дарга Х.Энхжаргал, Засгийн газрын Хэрэг эрхлэх газрын дарга Г.Занданшатар, Үндэсний аудитын газрын дарга, Ерөнхий аудитор Д.Хүрэлбаатар, Төрийн албаны зөвлөлийн дарга Б.Цогоо нар уг арга хэмжээнд оролцов.

Авлигатай тэмцэх үндэсний хөтөлбөр хэрэгжиж эхлээд нэг жил гаруйн хугацаа өнгөрч байна. Энэ хугацаанд төрийн албан хаагчдыг томилохдоо хууль зөрчдөг, албан тушаалтнууд эрх мэдлээ ашиглан хүнд суртал, хууль бус төлбөр хураамж бий болгодог байдал илэрсэн аж. Мөн төрийн албан хаагчид иргэд аж

УИХ­аас 2013 онд Ашигт малт малын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулж алтны роялти /ашигт малтмалын нөөц ашигласны төлбөр/­г 2.5 хувь хүртэл бууруулсан. Ингэснээр жилдээ тав орчим тонн тушаагдаж байсан алтны хэмжээ тухайн жилд 13.8 тонн болтлоо өсөж байжээ. Энэ нь тодорхой хэмжээгээр далд эдийн засаг ил болсон гэж тус салбарынхан үздэг байна.

Харин өнөөдөр энэ салбарыг зохицуулж буй хуулиуд бодит байдалтайгаа нийцэхгүй байна гэж МАҮХ­ны Удирдах зөвлөлийн дарга Т.Ганболд хэллээ.

Уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн сайд Д.Сумъяабазар алтны салбарт үйл ажиллагаа явуулж буй аж ахуйн нэгжүүдтэй уулзсан юм. Тэрбээр энэ үеэр Засгийн газраас баталсан “Алт­2” хөтөлбөр олборлолтыг нэмэгдүүлэхэд томоохон дэмжлэг болно хэмээв.

Гэхдээ техник технологийг сайжруулах замаар алтны үйлдвэрлэлийг нэмэгдүүлэх, алтыг Монголбанкинд 100 хувь тушаадаг болох шаардлага байгаа гэсэн юм.

ХЯНАЛТ, ШАЛГАЛТ

С.Эрдэнэ: Дэлхий нийтээр намууд гишүүдийн оролцоог анхаарч байна

Москва хотноо болсон Монгол, Оросын Засгийн газар хоорондын комиссын хуралдаанаар тус улсаас манайд хөнгөлөлттэй зээл олгохоор болжээ. Зээлийг эрчим хүч, төмөр замын салбарт авах сонирхолтой байгаа аж. Тодруулбал, агаарын бохирдлыг бууруулах чиглэлээр Монгол Улсын Засгийн газар дорвитой арга хэмжээ авах хүрээнд

тус хөнгөлөлттэй зээлийг III цахилгаан станцын хүчин чадлыг нэмэгдүүлэх, IV цахилгаан станцын 1­4 дүгээр трубиныг шинэчлэх, тодорхой хэсгийг УБТЗ­ын үндсэн сүлжээг сайжруулж, хүчин чадлыг нэмэгдүүлэхэд зарцуулахаар төлөвлөжээ.

Энэ талаар Шадар сайд Ө.Энхтүвшин “Зээлийн хэмжээ­ний талаар ярихад хараахан эртдэнэ. Хоёр тал судалгаа хийх шаардлагатай учир одоогоор зээлийн хэмжээ тодорхой бус

байна. Манай Засгийн газрын ОУВС­тай хийсэн санхүүжилтийн хөтөлбөр, өрийн босго, нөхцөл, хугацаа зэрэг асуудал дээр хоёр улсын Сангийн яам хамтарсан судалгаа хийхээр тохиролцлоо” гэсэн юм. Түүнээс гадна хоёр орны худалдааны эргэлт өнгөрсөн онд 1.3 тэрбум ам.долларт хүрчээ.

Өсөн нэмэгдэж байгаа энэ эргэлтэд харамсалтай нь Монголын экспорт дөнгөж гуравхан хувийг эзэлж байгаа аж. Тиймээс худалдааны тэнцвэрт байдал асар ихээр алдагдсан

гэдгийг зөвхөн Монгол төдийгүй Оросын тал ч тэмдэглэсэн байна.

Шадар сайд Ө.Энхтүвшин “Монгол Улс ОХУ­д мах, махан бүтээгдэхүүн, ноос ноолуур, арьс шир зэрэг уламжлалт бүтээг­дэхүүнээ нийлүүлж экспортоо нэмэгдүүлэх чиглэлд онцгой анхаарч ажиллах хэрэгтэй. Боломж бол бий. Үүний тулд хоёр асуудлыг шийдвэрлэх хэрэгтэй. Нэгдүгээрт, малын өвчлөлийг бууруулах. Бид ОХУ­аас малын гоц халдварт өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх 7.2 сая тун

вакцин авахаар ярьж тохирлоо. Вакцины хэмжээг цаашид нэмэгдүүлэх боломжийг ч судалж байна. Хоёрдугаарт, Евро­Азийн эдийн засгийн холбооноос дэмжлэг авах. Тус холбоонд ОХУ­аас гадна Армен, Беларусь, Казахстан, Кыргыз улс багтдаг. 2018 оны нэгдүгээр сарын 1­нээс хэрэгжиж эхэлсэн шинэ журмын дагуу ОХУ­д экспорт хийхийн тулд бид ОХУ­аас гадна тус холбооны гишүүн орнуудын дэмжлэгийг авах шаардлагатай болсон” гэв.

АТГ: Төрийн бүх шатанд авлигын нөхцөл байдал хүнд байна

ахуйн нэгжийг хясан боогдуулдаг, худалдан авах ажиллагааны хууль зөрчин шударга бусаар, албан тушаалтнуудын үзэмжээр тендер сонгон шалгаруулалт зохион байгуулдаг, төсвийн хөрөнгийг үр ашиггүй зарцуулдаг, хувьдаа завшдаг нь ч тогтоогдсон байна.

ЗГХЭГ­ын дарга Г.Зандан­шатар “Авлигын индекс буурсан гол шалтгаан нь шүүх засаглал хараат, мөн газрын алба, гааль, татварын байгууллагуудад авлигын эрсдэл өндөр байгаатай холбоотой гэж Транспэрэнси Интернэшнл байгууллагаас

дүгнэсэн. Тиймээс Засгийн газраас цахим засаглалыг бэхжүүлэх чиглэлээр мэдээллийн технологийн иж бүрэн бодлогын зөвлөл байгуулан ажиллаж байна” гэсэн юм. Ингэснээр иргэд асуудал, хүсэлтээ гар утсаа раа өгч, шийдүүлэх боломж той болно гэж тэрбээр тайлбарлаж байв.

УИХ Төрийн албаны хуулийг шинэчлэн баталсан. Энэ хуулийг дагаж 43 эрх зүйн акт шинээр гарч байгаа аж. Энэ дагуу маш хатуу заалтууд орж буй гэж Төрийн албаны зөвлөлийн дарга Б.Цогоо онцолж байлаа.

Хууль зөрчсөн, авлига хээл хахууль, хүнд суртал гаргасан албан хаагчийг төрийн албанаас бүрмөсөн халах, төрийн албанд 3­5 жил, түүнээс доошгүй хуга­цаагаар эргэж авахгүй байхаар хуульчилсан байна.

Авлигатай тэмцэх газраас шалгалтын дүнг Үндэсний Аудитын газар, Төрийн албаны зөвлөлтэй хамтран хэлэлцүүлсэн аж. Улмаар илэрсэн зөрчил, дутагдлыг арилгуулах, цаашид дахин гаргуулахгүй байх үүднээс зөвлөмж боловсруулан Монгол Улсын сайд нарт хүргүүлсэн юм

байна. Авлигатай тэмцэх газрын

зүгээс өнгөрсөн онд 13 яам, 26 агентлаг, 21 аймаг, 98 сум, 99 төрийн өмчит аж ахуйн нэгжид шалгалт хийсэн. Энэ хүрээнд “Монгол Улсад төрийн бүхий л шатанд авлигын нөхцөл байдал хүнд байна” гэж дүгнэсэн аж. Авлигатай тэмцэх газрын энэхүү дүгнэлтийг “Транспэрэнси Интернэшнл” олон улсын байгууллагын авлигын төсөөллийн индексийн дүн баталж байгаа юм.

ТОМИЛОЛТ

1.3 тэрбум ам.долларын худалдаа хийснээс гурван хувь нь л Монголын экспортБ.Энх ЗГМ

ЗАСГИЙН ГАЗАР ЗГМ: ТОДРУУЛГА

Алтыг 100 хувь Монголбанкинд тушаах шаардлагатай АН 2018 оныг

гишүүдээ чадавхжуулах жил болгон зарласан

Б.Сэлэнгэ ЗГМ

төрийн намуудын удирдлагуудтай уулзаж, улстөрийн намуудын хөгжил, цаашдын чиг хандлага, шинэчлэлийн асуудлаар санал солилцлоо. Мөн Ардчилсан нам 2018­2019 оныг гишүүдээ чадавхжуулах, боловсрол мэргэжлийн түвшинг нь ахиулах жил болгон зарласан. Үүнтэй холбогдуулан гадаад харилцаагаа өргөжүүлэх, хөгжүүлэх, бусад орны ардчилагчидтай хамтар сан сургалт, судалгаа, туршлага солилцох ажил зохион байгуулахаар тохироод ирлээ. Ерөнхийдөө Ардчилсан нам ирэх хоёр жилд энэ чиглэлээр нэлээд эрчимтэй ажил өрнүүлнэ.

-Ардчилсан намын нарийн бичгийн дарга Ц.Сүх баатар Олон улсын ардчилсан хол -боо ны дэд ерөнхий лөг чөөр сонгогдсон гэсэн мэдээ лэл байсан. Энэ талаар тодруу-лахгүй юү?

­Тус холбооны дүрмийн дагуу удирлагын бүрэлдэхүүнээ шинэчилсэн байгаа. Олон улсын ардчилсан холбоо бол дэлхийн 140 орныг эгнээндээ нэгтгэсэн хүчирхэг байгууллага. Энэ утгаараа удирдлагын сонгуульдаа ихээхэн ач холбогдол өгдөг, өрсөлдөөнтэй болдог.

Энэ удаа ерөнхийлөгчөөрөө Канадын Ерөнхий сайдаар най ман жил ажилласан Харбер­тийг сонгосон. Харин дэд ерөнхийлөгчөөр Ардчилсан намын Гадаад харилцаа хариуц сан нарийн бичгийн дарга Ц.Сүхбаатар сонгогдсон. Ц.Сүхбаатар даргын хувьд Ерөнхийлөгчийн зөвлөх, БНХАУ­д Элчин сайд, Хууль зүйн дэд сайд зэрэг хариуцлагатай алба хашиж явсан туршлагатай улстөрч, хуульч, дипломатч хүн. Энэ бол Монголын ардчиллыг дэлхий нийт үнэлж байгаагийн нэг хэлбэр юм.

-Олон улсад Ардчилсан намын шинэчлэлийн ажлыг хэрхэн хүлээн авч байна вэ?

­Улс төрийн намын шинэч­лэлийн ажил ганц манай улсад ч анхаарал татсан асуудал биш юм. Дэлхий нийтээрээ намын шинэчлэл, гишүүдийн орол цооны асуудлаа анхаарч, шинэчлэлийн бодлогоо тодор хойлж байна. Энэ чиглэлээр өргөн хүрээнд судалгаа, шин жилгээний ажил өрнүүлж эхэл сэн байна. Бид хүний үгийг сонсоод суух биш өөрсдийн хэрэгжүүлсэн туршлага, алдаа оноогоо хамтран ярилцаж, санал бодлоо

хуваалцлаа. Өрнөдийн улс төрийн намууд Монголын Ардчилсан намын шинэчлэлийн үйл явцыг анхааралтай ажиг лаж, зарим талаар санаа авч хэрэгжүүлэх зүйл олон гарч байгааг хэлж байлаа. Тухайлбал, нийт гишүүдийн оролцоог дээшлүүлж, гишүүдэд эрх мэдлийг төвлөрүүлж, анх удаа намын дарга, удирдлагын бүрэл дэхүүнээ бүх гишүүдээсээ сонгосон асуудлыг бусад намуудад жишиг болохуйц үйл явдал хэмээн үнэлж байгаагаа илэрхийлж байв.

Бид айлчлалынхаа хүрээнд Францын Бүгд найрамдах нам, Германы Конрад­Аденауэрын сангийнхантай уулзаж, хамтын ажиллагаагаа өргөжүүлэх талаар санал солилцоход энэ асуудлыг

маш ихээр сонирхож туршлага солилцох талаар саналаа илэрхийлсэн. Түүнчлэн 2019 онд Ардчилсан хувьсгалын 30 жилийн ой тохионо. Мөн энэ онд Конрад­Аденауэрын сан Монгол Улсад үйл ажиллагаагаа эхлүүлсний 25 жилийн ой тохиож байгаа. Эдгээр ойг хамтад нь тэмдэглэн өнгөрүүлэх, өнгөрсөн хугацаанд хийсэн ажлаа дүгнэх, цаашдын үйл ажиллагааныхаа чиглэлийг тодорхойлох онол практикийн бага хурал зохион байгуулахаар тохиролцсон. Мөн АНУ, Франц, Германы ардчилагчидтай хамтран гадаад дотооддоо хамтарсан сургалт зохион байгуулах гэх мэт ажлуудыг хийхээр ярилцаж тохироод ирсэн.

Авлигатай тэмцэх газрын энэхүү дүгнэлтийг Транспэрэнси Интернэшнл олон улсын байгууллагын авлигын төсөөллийн индексийн дүн баталж байгаа юм.

С.Батсайхан / ЗГМ©

ЗГМ©

2018.03.05, ДАВАА ~ №046 (845)

Нийтлэлчийн булан

3ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ СОНИН

◄1Ингэхэд ерэн оноос хойш

Монгол тө рийн бодлогыг залж ирсэн эрх мүүдийн үйл ажиллагааг эргэ цүүлэх бүрийд гуниг төрдөг.

Бид эрдэнэт хэмээн дээдэлдэг төрөө морь унасан толгойгүй хүн шиг болгочихоод юутай удаан тэсч тэвчиж явна вэ. Энэ хугацаанд ямар бодлого бариад, юун дээр алдаж,онож ирснээ үнэнээр нь хэлээд засаж, залруулах талаар төр засаг маань өнөөг хүртэл ямар ч алхам хийсэнгүй ээ.Үнэлэлт, дүгнэлт өгөөд задлан шинжлээд байх бодлого ер нь байсан ч юм уу гэж бодогдохоор.

Нэг, хоёрхон жил болоод “алга” болчихдог нөхдүүдэд судалж, шинжлээд байхаар бодлого ч гэж юу байсан байхав. Тийм ахар хугацаатай төрийн бодлого ч гэж юу байхав. Төрийн бодлогын залгамж халаа алга болсон гэж яриад байдгийн учир энэ л дээ.

Нэгэн зүйл:Би энд юуг хөндөх гэсэн вэ

гэхээр Монголын өнөө цагийн төрийн бодлого сульдан доройт­сон бас нэгэн шалтгааныг төр засах ухаанд нэвтэрсэн эрдэмтэн мэргэд, туршлагатай мэргэжилтнүүдийг төрийн аппаратад ажиллуулдаггүйтэй холбож ойлгодгоо өгүүлэхэд оршино.

Мэргэжилтнүүд гэж өнөө цагт Монголын төрд байхгүй болсон мэргэшсэн зөвлөхүүдийг хэлж байгаа юм.Тататунгаа, Шихихутаг, Болд Чинсан, Чойжи­Одсэр нарын мэргэд шиг зөвлөхүүдтэй байсан болохоор

Монголын төрд зарлага биш зөвлөгч хэрэгтэй

аа.Манай чадал,эрдэм дорой эрх мэдэлтнүүд ядаж сул талаа сайн зөвлөгчөөр нөхөөд явчихдаг овсгоотой байдаг болоосой. Мэддэггүйгээ мэддэггүй баахан “бацаан” зөвлөхүүдээсээ болж гаднынхны өмнө эвгүй байдалд орж байсан “томуучууд”­аасаа ичиж үхэх гэж байсан тохиолдол ч бий. Мэдлэг, боловсролоос

байгаа зөвлөх статустай нөх­дүүдээс Монгол төрийн үнэлэмж харагдаад байдаг юм. Шуудхан өгүүлэхэд өнөөгийн эрх мэдэлт­нүүд, төрийн өндөр албан тушаалтнуудад үнэ цэнэтэй үг, зөвлөгөө өгөх бус, үнэнч нохой мэт зүтгэх явдал л зөвлөгчөө сонгох гол шалгуур нь болсон гээд хэлчихвэл буруудахгүй байх

С.ЦОГТБАЯР ЗУРЖ БАЙНА

гадна нас, амьдралын туршлага, нийгэм дэх нэр хүнд гэдэг өөрөө зөвлөх хүний гол шалгуур болдог шиг санагддаг. Олон улсын практикт яагаад “Саарал костюмтай, саарал толгойтой хүн” гэдгээр ЗӨВЛӨХ нарыг томьёолдог болсныг өнөө цагийн хан бодож үзэх л хэрэгтэй юм даа.

Монголын их хаадын бодлогод алдаа гардаггүй байсан нь лавтай. Тэр үеийг зүгээр л захын нэг “нусгай бацаан” төрд зөвлөдөг болсон өнөө цагийнхантай харьцуулалтгүй ч, харж, тэсэхэд ямар хэцүү, эмгэнэлтэй байдаг гээч. Алдаа гаргаснаа хэлж зүрхлэдэггүй аймхай хулчгар дарга, удирдлагуудад аянга шиг хүчирхэг, ончтой зөвөлгөө бас зөвлөгч хэрэггүй байдаг бололтой.

Өгүүлэх нь:Энд төрийн гол гол салбарт,

гол гол шийдвэр гаргадаг нөхдүүдэд хэн, хэн зөвлөгчөөр ажилладгийг биш ямар хүн ажиллах учиртайг чухалчилсан гэдгээ хэлэх нь зөв байх. Өөрийн мэдэх ойрын түүхийн жишээнээс З.Бжезинский, Г.Киссенжер, Е.Примаков, В.Зорин нар шиг дэлхий дахины болон өөрийн улс орны улс төрийн бодлого, нийгэм, эдийн засгийн нөхцөл байдлыг нэвт шувт мэддэг, мэдэрдэг. Аливаа үйл явдалд хамгийн бодитой дүн шинжилгээ, гаргалгаа хийж чаддаг, өөрийн улс орны эрх ашигт ямагт эерэг байхуйц шийдвэр гаргуулах зөвлөгөөг өгч чаддаг, хүчирхэг нөлөөтэй, мэдлэгтэй чадвартай зөвлөгч нар Монголын төрд үгүйлэгдээд байна.

Түүнээс биш сайд, дарга нар­таа зөвлөх бус зарлага, нарийн бичиг хийдэг өнөө цагийнх шиг зөвлөхүүдтэйгээр Монгол төрийн бодлого мэргэн байна гэдэг хамгийн ихээр элэг татаа­сан хошин шогийн нэг болж таардаг. Улсын Ерөнхийлөгч, Ерөнхий сайд, УИХ­ын дарга нарт түшиг тулгуур болгох үүднээс уг нь хамгийн сайн мэргэжилтнийг зөвлөгчөөр сонгон, томилох учиртай санагд­дагч, шийдвэр гаргахад нь бус цүнхийг нь барьж, бичиг цаас эмхэлдэг үүрэгтэй зөвлөгч нар

• Төр засах ухаанд нэвтэрсэн эрдэмтэй зөвлөхүүд үгүйлэгдэж байна.

• Зөвлөдөг биш зарлага, туслахын үүрэг гүйцэтгэсэн зөвлөхүүд олширсоор.

• Манай чадал,эрдэм дорой эрх мэдэлтнүүд ядаж сул талаа сайн зөвлөгчөөр нөхөөд явчихдаг овсгоотой байдаг болоосой.

Төрийн ордноор дүүрэн язганаж байгаа зөвлөх статустай нөхдүүдээс Монгол төрийн үнэлэмж харагддаг.

“Саарал костюмтай, саарал толгойтой хүн” яагаад чухал вэ

олширсноос ЗӨВЛӨХ хэмээх эрхмээс эрхэм албан тушаалын үнэлэмж Монголын төрд шалдаа ортлоо унаж, үнэ цэнэгүй болсон билээ. Аливаа төрийн бодлого гарахад зөвлөхүүдийн эрх мэдэл, нөлөө асар их байдгийг дээр дурдсан эрхмүүдийн түүхээс олж харж болдог. Ерэн оноос хойших Монголын нэн шинэ түүхэнд П.Очирбат Ерөнхийлөгчийн үед Монгол Улсын ҮАБЗ­ийн нарийн бичгийн даргаар ажиллаж байсан Х.Бэхбат, мөн нэрт дипломатч Ж.Энхсайхан нар шиг мундаг хүмүүс ЗӨВЛӨГЧ байсныг санадаг. Өнөө цагийнханд тэдэн шиг зөвлөгч байхгүй болсон бөгөөд олдох ч үгүй байх шиг байна.

Ядаж л гадаад бодлогынхоо хувьд Ц.Гомбосүрэн, Д.Баярхүү нар шиг мундагчуудыгаа ашиглаж чаддаггүйг гайхаад барахгүй юм.Төрийн ордноор дүүрэн тэдний оронд язганаж

хаяж 40 хувь байвал ашиг тусаа өгөх болов уу. 100 мянгын төлбөртэй фитнесс клубт 40 хувь хөнгөлүүлээд 60 мянгаар хичээллэнэ гэдэг боломжийн сонсогдож байгаа биз.

Нэмж хэлэхэд зөвхөн фитнесс төв гэлтгүй спортын төрөл бүрийн секц, дугуйлан үүнд хамрагдах юм байна. Эцэг, эхчүүд хүүхдүүдээ хөлбөмбөг, сагсан бөмбөг, бөх, шатар, даам, бүжиг гээд янз бүрийн секцэнд төлбөрийг нь өгөөд явуулдаг. Тэгвэл одоо даатгалаараа энэ­хүү төлбөрөөс хөнгөлүүлэх боломж нээгдэх юм. Гэхдээ мэдээж тухайн клуб магадлан итгэмжлэхэд орсон байх ёстой.

Хүн эрүүл байхын тулд спор тоор хичээллэж, дасгал хөдөлгөөн хийх ёстой гэж бид зөндөө ярьдаг. Гэхдээ бодит амьдрал дээр бараг хэрэгждэггүй. Хэрэгжих орчин, нөхцөл ч хангалтгүй. Өдгөө Монголд спортоор идэвхтэй хичээллэдэг 200 мянга орчим хүн бий гэсэн багцаа тоо

4 ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ СОНИН 2018.03.05, ДАВАА ~ №046 (845)

Спорт

0 0 8 4 5

ТУЗ-ийн даргаЭрдэнэбаатарын ДОЛГИОН

Ерөнхий эрхлэгч Баатарын ДУЛАМХОРЛОО

ЗөвлөхШатарбалын ДАВААДОРЖ

Орлогч эрхлэгчЛхагважавын СУГАРМАА

Утас: 99903584

Улс төр, нийгэм, эрэн сурвалжлах мэдээллийн албаЭдитор Б.Даваатогтох

Утас: 99901637

Эдийн засаг, уул уурхайн мэдээллийн албаЭдитор Б.Баяртогтох

Утас: 99901532

Цахим контент, бүтээлч үйлдвэрлэлийн албаЭдитор Г.Баярсайхан

Утас: 99903574

Утас: 99903581 99903578 99909472 99907843

Улаанбаатар хот, Сүхбаатар дүүрэг, I хороо, Энхтайваны өргөн чөлөө,

“Блю Скай тауэр” 407 тоотУлсын бүртгэлийн дугаар. 1024

Утас: 70103131, Факс: 7010606

ubinfo.mnДугаарын удирдагч

Б.Баяртогтох

“Засгийн газрын мэдээ” сонин нь ардчилсан, шударга ёс, хүний эрхийг дээдэлж, чөлөөт

сэтгүүл зүйн хэм хэмжээг бүрнээ сахин, олон ургальч үзлийг илэрхийлэх мэдээллийн

индэр байж, нийт Монгол үндэстний ойлголцол, эв нэгдлийг бэхжүүлэхийг эрхэм

зорилгоо болгоно.

РЕДАКЦ

ЗАР СУРТАЛЧИЛГАА

ХАЯГ

ЦАХИМ ХУВИЛБАР

Шинэ хууль 2019 оны нэгдүгээр сарын 1-нээс хэрэгжиж эхэлнэ

Г.Баярсайхан@bayarsaikhanZGM

Эрүүл мэндийн даатгалын санд жил бүр 300 гаруй тэрбум төгрөг төвлөрдөг. Энэ бол даатгал төлж буй иргэдийн сар бүр цалингаасаа суутгуулсан мөнгөн дүнгийн нийлбэр. Ер нь нэг иргэн ажил хийх хугацаандаа ойролцоогоор 20 гаруй сая төгрөгийг зөвхөн эрүүл мэндийн даатгалд төлдөг гэсэн статистик бий.

Зөвхөн фитнесс биш секц, дугуйланд ч хөнгөлөлт эдлэх боломжтой

Бид ажиллах явцдаа олон саяар тоологдох мөнгө даатгалд төлдөг хэдий ч үүндээ тохир­сон үйлчилгээг эрүүл мэндийн сал бараас авч чадаж байгаа бил үү. Даатгалтай иргэд ул­сын эмнэлгээр үнэ төлбөргүй үйлчлүүлж, шинжилгээ өгөх эрхтэй. Гэхдээ ачаалал дэндүү их, үйлчилгээ тааруу зэргээс болоод тэр бүр очиж чаддаггүй. Эрүүл мэндийн даатгалын ашиг тус ингэсгээд л дуусах шив дээ.

Харин 2017 оны хавар бат­лагдсан биеийн тамир, спортын тухай хууль өөр нэг боломжийг иргэдэд өгч байна. Эрүүл мэн­дийн даатгалаараа фитнесс төвүүдэд хөнгөлөлттэй үнээр хичээллэх тухай та сонссон байх.

Өдгөө Монголд спортын 1200 гаруй төрийн бус байгуул лага бий. Үүнээс спорт холбоод, айм гуудын спорт хороог хасвал 700­800 орчим спортын клуб үйл ажиллагаагаа явуулж байна. Үйл ажиллагаа нь жигдэрсэн, байр сууриа хэдийнэ олсон, тохижилт, сургалт сайтай клуб цөөнгүй. Гэхдээ тэдний олонх нь наад захын стандарт шаардлагыг хангаж чаддаггүй. Аль нэг под валь, хонгилд ажилладаг, гэрэлтүүлэг, агааржуулалт муу тай клуб маш олон. Ийм орчинд дасгал хийсэн хүн эрүүлжих нь байтугай өвчин тусаад гарч ч мэднэ. Мөн төрийн бус байгууллагуудын ихэнх нь тат вараа төлдөггүй, ямар нэг хариуцлага хүлээдэггүй.

Тиймээс зөвхөн магадлан итгэмжлэгдсэн клубүүд энэ­

Монголд 700-800 орчим спортын клуб

үйл ажиллагаа явуулж байна

С.Батсайхан / ЗГМ©

Спорт клубүүдийн үйл ажиллагаа, орчин нөхцөл, хариуцлага сайжрах нэг хөшүүрэг нь төрөөс үзүүлэх эрүүл мэндийн даатгалын хөнгөлөлт болох учиртай.

• Нэг иргэн ажил хийх хугацаандаа ойролцоогоор 20 гаруй сая төгрөгийг зөвхөн эрүүл мэндийн даатгалд төлдөг гэсэн статистик бий.

• Зөвхөн магадлан итгэмжлэгдсэн клубүүд улсаас үзүүлэх энэхүү хөнгөлөлтөд хамрагдах юм.

• Бусад орны туршлагаас харвал даатгалаас авах хөнгөлөлт 40-50 хувь байдаг.

хүү хөнгөлөлтөд хамрагдахаар хуульд тус гажээ. Нэг ёсондоо спорт клу бүү дийн үйл ажиллагаа, орчин нөхцөл, хариуцлага сайж­рах нэг хөшүүрэг нь төрөөс үзүү лэх хөнгөлөлт болох учир ­тай. Мэдээж клубүүд аль болох олон үйлчлүүлэгчтэй байж ашиг тай ажиллана. Харин үйлч ­лүү лэг чээ татахын тулд магад лан итгэмжлэхэд орж, төрийн хөн­гөлөлтөд багтахыг хичээхээс аргагүй. Хэрэв чадахгүй бол магадланд орсон бусад клубт үйлчлүүлэгчээ алдах болно. Ийнхүү клубүүдийг цэвэр биз­несийн зарчмаар өрсөлдүүлэх замаар үйл ажиллагааг нь сайж руулах зорилго уг хуульд агуулагджээ.

Өдгөө манайд хэн дуртай нь клуб нээж, бусдад зааж сургадаг. Харин мэдлэг чадваргүй багш, дасгалжуулагчийн буруугаас болж хүүхэд хохирсон харам­салтай тохиолдол сүүлийн жи лүү дэд хэд хэд гарлаа. Нэгэн аймгийн жүдогийн дасгал­жуулагч жингээ хасаж байсан арван хэдтэй охиныг хивсэнд ороосноос болж нас барсан тохиолдол хүртэл гарч байв. Тэгвэл одоо клубүүд магадлан итгэмжлэхэд орохын тулд дасгалжуулагч нь тусгай лиценз авах шаардлагатай болжээ. Лицензтэй дасгалжуулагчтай байж үйл ажиллагаа явуулна гэсэн үг.

Одоогоор хууль хэрэгжиж эхлээгүй байна. 2019 оны нэг­дүгээр сарын 1­нээс тэрхүү боломж нээгдэнэ. Харин хөнгө­лөлтийн хувь хэд байхыг Эрүүл мэндийн даатгалын үндэсний зөвлөл шийдэх аж. Бусад орны туршлагаас харвал 40­50 хувь байдаг юм билээ. Тухайлбал, Тайваньд эрүүл мэндийн даатгалд хамрагддаг хүмүүс спорт клубт 50 хувийн хөнгөлттэй үнээр хичээллэх боломжтой. Германд иога, фитнессээр хичээллэдэг хүн даатгалаараа хөнгөлөлт эдлэх зохицуулалт бий. Ер нь буурал Европт ийм зохицуулалт тун өргөн дэлгэрсэн. Тиймээс шийдвэр гаргагчид үүнийг харгалзан үзэх биз ээ. Хоёрын хооронд 10­20 хувийн хөнгөлөлт эдлэхээр бол хуульд өөрчлөлт оруулсны хэрэг гарахгүй. Дор

байдаг юм билээ. Нийт хүн амын зургаан хувь гэсэн үг. Амьдралын идэвх өндөртэй, спортоор тогтмол хичээллэдэг Европын хөгжилтэй орнуудтай харьцуулах ч юм биш. Харин одоо шинэ хууль хэрэгжиж эхэлбэл зургаан хувь гэсэн тоо бага ч атугай нэмэгдэх болов уу гэж найдаж байна.

Сүүлийн жилүүдэд Монголын спортод гарч буй нэг дэвшил бол төрөл тус бүр дээр стандарт боловсруулж, батлуулах болсон явдал. Өнгөрсөн гурван жилийн хугацаанд волейбол, гандбол, ширээний теннис, гимнастик, хөлбөмбөг, цана, дартс зэрэг 11 спорт шинэ стандарттай болжээ. Энэ жил бодибилдинг, фитнесс зэрэг хэд хэдэн төрлийн стандартыг батлах юм байна. Тухайн спортоор хичээллэх хүн ямар заал танхимд бэлтгэл хийх, нэг дасгалжуулагчид хэдэн шавь ногдох, анхлан хичээллэгч хэдий хэр ачаалал авах гээд нарийн ширийн бүх зүйлийг стандартад зааж өгөх юм. Энэ ажил эргээд л даатгалаас хөнгөлөлт авах журамтай холбогдоно гэдгийг сануулах нь зөв байх.

Ийм нэг чухал ач холбогдолтой хууль ирэх оноос хэрэгжиж эхлэх гэж байна. Даатгалд сар бүр мөнгө төлдөг хэрнээ түүн дээ тохирсон үйлчилгээ авч ча дах гүй байна гэж гомдоллодог хүмүү сийн хувьд сайхан боломж. Тий мээс 2019 оны нэгдүгээр сарын 1­нээс эхлээд нийтээрээ спор тоор хичээллээд байж дээ.

II улирлын захиалга эхэллээ

ОНЛАЙН ЗАХИАЛГА ХЭВЛЭМЭЛ ЗАХИАЛГА ХОСОЛМОЛ ЗАХИАЛГА(Хэвлэмэл + Онлайн)

70103131 99903581zgm.mnzgm.mn zasagcoZGMmn

• УЛИРАЛД: 5000T (62 ДУГААР)• ХАГАС ЖИЛД: 10 000Т (124 ДУГААР)• ЖИЛД: 15 000Т (248 ДУГААР)

• УЛИРАЛД: 30 000Т (62 ДУГААР)• ХАГАС ЖИЛД: 60 000Т (124 ДУГААР)• ЖИЛД: 120 000Т (248 ДУГААР)

• УЛИРАЛД: 32 000Т (62 ДУГААР)• ХАГАС ЖИЛД: 65 000Т (124 ДУГААР)• ЖИЛД: 125 000Т (248 ДУГААР)

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ СОНИН

богдох албаныхнаас энэ талаар тодруулахад эрэн хайж байгаа, эсвэл одоо насанд хүрсэн, хө­дөлмөр эрхэлж байгаа гэсэн товчхон бөгөөд цааргалсан хариулт л өгдөг.

ОНЦЛОХ

Бүх эрх хуулиар хамгаалагдана ©

0 0 7 7 4

ЦАГ АГААРЫН ДЭЛГЭРЭНГYЙ МЭДЭЭЛЛИЙГ 8 ДУГААР НҮҮРЭЭС УНШИНА УУ.

ЦАГ АГААР

УЛААНБААТАР2017.11.30

ҮҮЛШИНЭ

-14° -24°

УЛС ТӨРЗөрчлийн тухай хуулийн Үндсэн хууль зөрчсөн заалтын үйлчлэлийг түдгэлзүүлэв. МАН-ын генсек Д.Амарбаясгалан урд хөршид айлчлал хийхээр мордлоо. Монгол Улс төмөр замын дамжин өнгөрөх тээвэрт 25 жил тарифын хөнгөлөлт эдэлнэ. АН-ын бүлэг Төв банкны тухай хуулийн төслийг судлахаар болов. Монгол, Вьетнамын хооронд шууд нислэгтэй болох асуудлыг судална гэлээ.

ЭДИЙН ЗАСАГХөрөнгийн биржийн “MSE ALL” индекс 1261.81 нэгж болж, 0.42 хувиар буурав. Монголбанк “төрц” алтыг дэлхийн зах зээлийн үнээс өндөр үнээр авч байна. “Банкийг дахин хөрөнгөжүү-лэх тухай хууль”-ийн төслийг боловсруулна.Зочид буудлын салбарын орлого 112.6 тэрбум төгрөгт хүрч, 4.1 хувиар өссөн байна.ОХУ-ын гадаад худалдааны нийт бараа эргэлт 144.4 тэрбум ам.долларт хүрэв.

НИЙГЭМГССҮТ гэр бүлийн хүчирхийл-лийн 960 хохирогчид тусламж үзүүлжээ.Ирэх онд Зүүн дөрвөн замын давхар замын уулзварын ажлыг эхлүүлнэ гэв.Адууны махны экспортыг 10 мянган тонноор нэмэгдүүллээ. 33 дугаар сургуулийн хажууд олгосон газрыг хүчингүй болголоо. ЕБС-иуд спорт заалаа ашиг-луул сан мөнгөө тайлагнадаг болно.

ДЭЛХИЙПхеньяны шинэ туршсан пуу-жин АНУ-ын аль ч цэгт хүрэх чадалтай гэж мэдэгдэв. Будапештэд Зүүн Европ, Хятадын “16+1” бизнесийн зургаа дахь чуулган боллоо. Чилийн өмнөд нутагт мөсөн оргилоос 350х380м хавтан бутран унажээ. Крипто валют хэмээх бит-койны үнэ 10000 ам.долларын босгыг давлаа.

2017.11.30, ПҮРЭВ ~ №228 (774) YНЭ: 1000₮~ СОЁЛТ ХҮНИЙ ӨГЛӨӨ СОНИН УНШИХААС ЭХЭЛДЭГ ~

ЗГМ

Эрдсийн ганзага дундраагүй

Эрдсийн орлого ДНБ-ий 6.2 хувийг бүрдүүлжээ. > 4

Ерөнхий сайдын “лүндэн” Ц.Нямдоржийг барьц алдуулавЕрөнхий сайд С.Зоригийн хэргийг яаралтай шийдэхийг үүрэгджээ. > 2

АНУ-д цохилт өгөх чадалтай пуужин туршлаа

Ikea дэлгүүрүүдээ хотын төвд шилжүүлнэ

Ubinfo.mn сайт шилдэгт багтлааGogo.mnXopom.comIkon.mnCaak.mnUbinfo.mn

“Засгийн газрын мэдээ” сонины цахим хуудас Ubinfo.mn нь Монголын мэдээллийн шилдэг сайтуудын тавдугаарт бичигдлээ.

Zaluu.comNews.mnMedee.mnDorgio.mnZindaa.mn

Эх сурвалж: Alexa.com©

Эх орон, газар шороондоо л хайртай яваарай. Д.Лувсаншарав

АМ.ДОЛЛАР ЮАНЬ РУБЛЬ

2,444.38 370.56 41.92

ЗЭС 5-ЧИНГИС БОНД

98.7701.1%

АЛТMSE ALL 10-ЧИНГИС БОНД

12950.1%

1261.810.42%

100.190.03%

68051.9%

ubinfo.mnБҮРЭЛДЭХҮҮНКОМПАНИ

THE OFFICIAL GAZETTE

Европын сэргээн босголт хөгжлийн банк, Дэлхийн банктай хамтран хийсэн судалгаагаар улс орон ядуу байх тусмаа иргэд нь улс төрийн өндөр идэвхтэй байдаг нь харагджээ. Харин монголчууд улстөржилтөөрөө Зүүн Европ, Төв Азийн 29 орноос хоёрдугаарт жагссан байна. 3

Улстөржсөн ард түмэн улс орноороо сүйрдэг

ЭДИЙН ЗАСАГЗГМ: ЦУВРАЛ

ЗГМ: ИНФОГРАФИК

Хусмаар хуурах заль

Хамгаалал дутсан хүүхдээ төр хайхрах цаг болжээ

Г.Байгал@baigalZGM

Г.Оюунтөгс@oyuntugsZGM

НӨАТ­ын хонжворт та хэр санаа тавьдаг вэ. Сар бүр су га лааны тохирол болдог. Удалгүй азтанууд тодорлоо хэмээн хэвлэлээр мэдээлдэг. Саяхан буюу энэ сарын 19­нд болсон НӨАТ­ын сугалааны тохирлоор нийт 523 сая төгрөг хонжворт олгохоор болсон байна. Аравдугаар сарын 1­нээс 31­ний хооронд нийт 14 сая ширхэг баримт НӨАТ­ын санд бүртгэгдсэнээс 13.9 мянган азтан тодорчээ. Ер нь сар бүрийн сугалааны тохирлын дүн хэдэн саяар хэмжигдэж, азтаны тоо нь олон мянгад хүрдэг. Энэ мэдээллийг ч татварын албаныхан сүр дуулиантайхан мэдэгдэж, тэрүүхэндээ олон хүний хорхойг хүргэдэг билээ. Сугалааны тохирлын дараа “НӨАТ­ын сугалаанд хожчих юмсан” гэх хүсэл, сэтгэгдэл цахим ертөнцөөр нэг хэсэг хөвөрдөг.

Нэг үе тав, арваараа хэл­хэлдсэн бүлэг хүүхэд хотын гудамжаар их харагддаг бай­сан. Орон сууцны хороолол, ►5

►11

дэлгүүр, худалдааны төв гээд олон нийтийн газраар дуу нь хадаж, нүд үзүүрлэгдэх нь их. Одоогоос арав гаруй жилийн өмнө ийн харагддаг бай сан эдгээр хүүхэд нэг л өдөр усанд хаясан чулуу шиг алга болчихсон. Хэн, хаашаа,

авч явсныг мэдэх ганц ч хүн алга. Явган яриагаар гад­нын оронд эд эрхтний донор болгон аваад явчихсан, хүний наймааны золиос болсон гэж цуу сонсдоно.

Цагдаагийн алба, хүүхэд хам гааллын байгууллага, хол­

Монголын ипотекийн корпораци©

Ипотекийн зээлийн үлдэгдэл

ОСИСТТБХ*

*- Орон сууцны ипотекийн санхүүжилтийн тогтвортой тогтолцоо бүрдүүлэх хөтөлбөр

Бусад эх үүсвэр Банкны өөрийн хөрөнгө

2 сая хүртэлхтөгрөгийн

өрхийн орлоготой

Ипотекийн зээлтэй нийт зээлдэгчид байгаагийн

77%

3% 20%

64.9%

92,616

92.4% 6.3%

72.7%

1.3%

Нэг хамтранзээлдэгчтэй

Хамтранзээлдэгчгүй

2 болон түүнээсдээш хамтран зээлдэгчтэй байна

79.4%

15.7%

4.9%Нийтийн

зориулалттай орон сууц

Хашаабайшин

Амины орон сууц

Улаанбаатар хотод байршилтай орон

сууц худалдан авчээ

ИПОТЕКИЙН ЗЭЭЛИЙН МЭДЭЭЛЭЛ

АНУ, Хойд Солонгосын зөрчил Хятадын хил дээр айдас төрүүлэв

Амин дэмийн үнийг 800 хувь өсгөжээ

Хятадын зүүн хойд нутгийн Чанбай хошуу далайн хүнс, уулсын дунд оршдогоороо алдартай. > 10

Avondale компани Niacor витамины жороор олгох хувилбарын үнийг өнгөрсөн сард 809 хувиар өсгөсөн байна. > 10

Ирэх оныг эрсдэлтэй болгож буй Хятадын нөхцөл

Холбооны нөөц бодлогын хүүгээ өсгөх дохио

Гадаадынханд үл хөдлөх худалдахгүй

Шинэ Зеланд иргэдээ орон байраар хангахад хүндрэл гарсан тул орон сууцны бодлогод эрс шинэчлэл хийхээр шийдвэрлэлээ. > 10

Сэм Флэминг АНУ­ын төв банкны үүрэг

гүйцэтгэгч Холбооны нөөцийн систем энэ долоо хоногт бодлогын хүүгээ өсгөх шийдвэр гаргах төлөвтэй. Энэ удаа хүү өсөх аваас татварын хөнгөлөлт, АНУ­ын эдийн засгийн өөдрөг нөхцөлтэй уялдан ирэх онд бодлогын хүү дахиад хэд хэдэн удаа өснө хэмээн шинжээч нар таамаглаж байна.

Холбооны нөөцийн системийн тэргүүнээр ажиллах хугацаандаа хийж буй сүүлчийн том арга хэмжээ болгон Жанет Йеллен лхагва гарагт бодлогын хүүг гуравдах удаагаа 0.25 хувиар өсгөх бололтой. Энэ нь хүүг 1.25­1.5 хувьд хүргэх төв банкны зорилгод нийцүүлсэн арга хэмжээ болох аж.

Татварын шинэчлэлийн хуу лийг конг ресс шуур хай сайшаа сан тай зэрэг цэн Хол бооны нөө цийн бодлого тодорхойлогч нар санхүү­гийн түлхэц өгөх бодлогоо хойш тавьж дотоодын нийт бүтээг­дэхүүний тооцоонд татварын хөнгөлөлтийн нөлөөг харгалзан үзэхээр төлөвлөжээ.

“Эдийн засаг сайжирч байгаа нь яах аргагүй бодит байдал” хэмээн Орегоны их сургуулийн Холбооны нөөцийн бодлого судлаач эксперт Тим Дью өгүүлэв. Санхүүгийн зах зээл тогтворжиж, татварын хөнгөлөлт олгохоор зэхэж байгаа нь ирэх шинэ онд бодлогын хүүг улам нэмэх нөхцөл болно хэмээн тэрбээр үзэж байна.

Бүгд найрамдахчуудын дэв­шүүлж буй татварын багц хууль нь эдийн засгийн өсөлтөд дунд зэрэг нөлөөтэйг шинжээч нар тайлбарлав. Уг хууль 2018, 2019 онд эдийн засгийг тус бүр ердөө 0.3 хувиар өсөх нөхцөл болно хэмээн Goldman Sachs тооцоолжээ.

Юутай ч АНУ­ын эдийн засаг ажиллах хүчийг бараг бүрэн дайчилж, дэлхийн нийт эдийн засаг тогтворжин, инфляц өсөх магадлал ихсэж, ойрын богино хугацаанд татварын хөнгөлөлттэй нөхцөл бүрдэх гэж буйгаас үүдэн ирэх онд хүү өсөх магадлал өндөр байна. “Ирэх долоо хоногт гарах эдийн засгийн урьдчилсан тооцоогоор ажилгүйдлийн хувь

хэм жээ есдүгээр сарын таам гаас бага, дотоодын нийт бүтээг­дэхүүний өсөлт ч илүү гарах шинж тэй. Энэ хоёр үзүүлэлт аль аль нь бодлогын хүүг хэвийн хэмжээнд сэргээхэд дэмжлэг болж байна” хэмээн JPMorgan Chase­ийн эдийн засагч Майкл Фероли тайлбарлав.

Ажилгүйдлийн түвшин 2000­аад оны эхэн үеэс хойш тохиол дож байгаагүй 4.1 хувь хүртлээ буурлаа. Харин Холбооны нөөцийн систем ажилгүйдлийн хэмжээг ирэх оны эцэс гэхэд ийм үзүүлэлттэй болно хэмээн тооцоолж байсан юм.

Өнгөрсөн долоо хоногт нийтлэгдсэн статистикаас үзвэл ажил олгогч нар 11 дүгээр сард 228 мянган ажлын байр шинээр үүсгэжээ. Холбооны нөөцийн систем есдүгээр сард гаргасан тооцоондоо 2018 онд бодлогын хүүг нийт гурван удаа нэмнэ хэмээн таамаглаж байв. Холбооны нөөцийн системийн тэргүүний хувиар лхагва гарагт сүүлчийн удаа хийх хэвлэлийн хурлын үеэр хатагтай Йелленээс татварын шинэчлэл эдийн засаг, мөнгөний бодлогод хэрхэн нөлөөлөхийг асууцгаана.

Холбооны нөөцийн системийн өөрийнх нь тооцоогоор ирэх онд өсөлт сайн байх төлөвтэй. Хатагтай Йелленийг залгамжлах Жэй Пауэлл ирэх 2018, 2019 онд эдийн засаг 2.5 хүртэлх хувиар өснө хэмээн тооцоолж буйгаа өнгөрсөн сард тайлбарласан. Хол бооны нөөцийн систем есдүгээр сард дундаж тооцоо гаргахдаа энэ оны эдийн засгийн өсөлтийг 2.4, ирэх оныхыг 2.1 хувьтай төсөөлсөн. Хувьцааныхыг оролцуулаад хөрөнгийн үнэ өсөх нь эдийн засагт цаашид улам түлхэц өгнө. Чикагогийн Холбооны нөөцийн банкны санхүүгийн нөхцөлийн индекс 1990­ээд оны дунд үеэс хойш тохиолдож байгаагүй сайн үзүүлэлтэй гарлаа.

Гэхдээ инфляцын хэмжээ бага, цалин өсөлт үлбэгэр бай­гаа тай уялдан АНУ­ын төв банк бодлогын хүүг шуурхай нэмэхээс цааргалсаар байгаа юм.

банкны үйл ажиллагааг нухчин дарах ажиллагаа өрнөж, хөрөн гийн менежментийн бүтээг дэхүүнд саяхнаас нэмэлт зохицуулалт үүсгэсэн”­ийг State Street­ийн макро стратегич Бэн Люк өгүүллээ.

БНХАУ­ын засгийн газрын бондын өгөөж эрс өссөн нь хөрөнгө оруулагч нарын итгэлийг сулруулах юм уу үгүй болгож, улмаар зарах ажиллагааг гааруулах эрсдэлтэйг тэрбээр анхааруулав. “Эрх баригчдын арга хэмжээ чангарч, бондын өгөөж өсөн, АНУ­д саяхнаас технологийн компаниудын хувьцааг зарах хандлага ихэссэн нь Хятадын онцлог бүхий өвөрмөц нөхцөл үүсгэлээ” хэмээн ноён Люк тайлбарласан юм.

Өнгөрсөн долоо хоногт цохил­тод ноцтой өртсөн авто машин үйлдвэрлэлийн салбар эргээд сэргэж байна. Шинээр автомашин худалдан авагсад эдэлдэг хоёр жилийн хугацаат татварын хөнгөлөлт ирэх онд төгсөхтэй уялдан тус салбарын ирээдүй тун бүрхэг болж байгааг зарим

шинжээч дурдлаа. “Худал даж авахад үнэтэй авто машин гээч барааг авахад олгодог татварын хөнгө лөлтийг сунгахгүй л бол байдал эрсдэлтэй” хэмээн ноён Чуй өгүүлэв.

Удааширч буй Хятадын эдийн засаг ирэх онд Ази дахь бусад бүс нутагт нөлөөлж болзошгүйд эдийн засагч нар түгшиж байна. Bank of America Merrill Lynch­ийн эдийн засагч “Дотоодын хөрөнгийн зах зээлд хөшүүргийн механизм суларсны дүнд Хятадын эдийн засаг саарах аваас нийт Азид өсөлт сулрах аюултай”­г саяхан тайлбарласан.

Бодлого тодорхойлогч нар хэт чанга арга хэмжээ авч буйтай зэрэгцэн үл хөдлөх хөрөнгө үүс гэх ажиллагаа багасах аваас БНХАУ­д эдийн засгийн удааш­рал тооцоолсноос ч ноцтой болж хувирна хэмээн тус банкны эдийн засагч нар сэрэмжлүүлсэн юм.

Хятадын үл хөдлөх хөрөнгийн салбар ирэх онд анхаарлын төвд байх төлөвтэй. Үүний нэг шалтгаан нь нь түрээсийн салбарт өсөлт үүсгэх зорилгоор орон сууцны зах зээлд шинэчлэл

Сайн дурынхан өмнөд Английн Плимүт дахь эрэг хавийн хуванцар хог хаягдлыг цэвэрлэж байгаа нь.

BBМ©

хийх төсөл юм. ХКН­ын аравдугаар сарын их хурал дээр тус улсын дарга Ши Жиньпин эдийн засгийн шинэчлэлийн талаар үг хэлэхдээ орон сууц нь “үнэ хөөргөдөх бус” хүн амьдрах зориулалттайг анхааруулж байв.

Хятадад хоосон орон сууц ихсэж буй сөрөг үзэгдэл байрны түрээсийн шинэчлэлтэй хосолс­ноор үл хөдлөх хөрөнгийн зах зээлд төдийгүй төмөрлөгийн эрэлт нийлүүлэлтэд сөрөг нө лөөлж бол зошгүйг зарим ажиг лагч сэрэмжлүүлсэн юм. “Хоосон орон сууц ны нөөц 25 хувиар өс сө нийг бид тооцоолоод байна. Гэтэл бусад хөгжингүй улсад энэ үзүүлэлт 8­10 хувьтай” хэмээн Liberum банкны шинжээч нар хөрөн гө оруулагч нартаа мэдэгд жээ. “Хукоу” буюу өрхийн бүрт гэлийн шинэчлэл, хөрөнгө нөөцийг үр ашигтай зарцуулах бодлогын үр дүнд ирэх арван жилд үл хөдлөх хөрөнгийн эрэлт гурван тэрбум хавтгай дөрвөл­жин метрээр буурна хэмээн тус банкны шинжээч нар үзэж байна.

Далай тэнгисийн амьсгааг боогч хуванцарТа бидний далай тэнгис

хуванцраар дүүрлээ. Британийн байгаль судлаач, нас сүүдэр 90 гарсан Дэвид Аттенборо BBC­гийн “Цэнхэр гараг II” (The Blue Planet II) баримтат цувралаар хуванцарт хахсан салхич шувууны ангаахайг телевиз үзэгчдэд харуулсан. Уг бичлэгээс хойш британичуудын олонх нь өдөр бүр үй олон хуванцар уут сав хаядагтаа үнэнхүү сэтгэл зовж эхэлсэн юм. Хөгжингүй ертөнцийг нийтэд нь хамраад байгаа ижил төстэй арга хэмжээнүүд бүгд хэрэглэгчийн ухамсрыг дээшлүүлэх зорилготой. Нийт 60 гаруй жилийн турш хог тариад сурчихсан та бидний соёлын үлдэгдэл манай гарагийн алслагдмал өнцөг буланд урсан очиж овоорсоор.

Далай тэнгист хөглөрч буй асар их хуванцар хогийг (ойрол цоогоор 800 сая тонн) цэвэрлэх, хог хаягдал үүсгэж буй тогтолцоог цөөлж багасгах нь тулгамдсан шаардлага боллоо. Энэхүү шаардлагыг улс орнуудын засгийн газар, өргөн хэрэглээний бараа бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгч аль аль нь ухамсарлаж эхэллээ.

Өнгөрсөн долоо хоногт НҮБ­аас баталсан шийдвэрийг дэлхийн 200 гаруй улс орон

дэмжиж байна. Сайн дурын шинжтэй, зарим зүйлс нь бүрхэг уг санаачилга дэлхийн улс орнуудад тодорхой үүрэг хүлээлгэж, хамтын арга хэмжээ авахад чиглүүлэх зорилготой.

Юутай ч зарим улс хуванцар гялгар уут сав, микро үрлэнцэр (microbeads) гэгддэг нэг мил­лиметр үл хүрэх хэмжээтэй хуванцар үйлдвэрлэх, хэрэг лэхийг хориглож эхэллээ. Мөн ком паниуд дахивар боловс руу лах, дахин ашиглах тогтолцоо үүсгэхээр амлаж буй нь бэрхшээлийг шийдвэрлэхэд бага ч болов хувь нэмэр оруулж буй хэрэг юм.

Хүрээлэн буй орчныг хамгаалах кампани өрнүүлэгчдийн шахал­тад өртсөн олон үндэстний авар га компаниуд сайн дураараа санаа чилга өрнүүлэхээ мэдэгдэж эхэллээ. Coca­Cola, Unilever хоёр 2025 он гэхэд бүх савалгаагаа дахин ашигладаг болгохоор төлөвлөв. Procter & Gamble зарим брэндийн бүтээгдэхүүнээ “далайн хуванцар”­ыг дахин боловсруулах аргаар бүтээсэн лонхонд савлаж байна.

Өргөн хэрэглээний бараа бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгч, жижиглэнгийн худалдаач нар баглаа боодлоо хүрээлэн буй орчинд ээлтэй болгох арга

гаанаас бүрмөсөн татгалзаж картон гэх мэт байгальд эргэн шингэдэг материал ашиглахыг хэрэглэгчдийн зарим хэсэг сайшаадаггүй. Уг салбарт техно­логийн хувьсгалт эргэлт хийхээр оролдох компанид мөнгө орлого төдийгүй зах зээлээ алдах аюул нүүрлэдэг. Энэ бол зохицуулах байгууллагад хөндлөнгөөс орол­цох ёстой чухам тэрхүү нөхцөл юм.

Нэг удаагийн хэрэглээний хуванцарт оновчтой татвар оноож, арай үнэтэй ч хүрээлэн

буй орчинд уршиг бага тарьдаг материал ашиглах компаниудын сонирхлыг хөхүүлэн дэмжих, хуванцар орлох бүтээгдэхүүний судалгаанд хөрөнгө оруулах хэрэгтэй.

Бодлого тодорхойлогч нар иргэдийн соёлыг өөрчлөхөд ч ихийг хийх ёстой. Нөөц эргүүлж ашиглах схем буюу хэрэглэгч нар хуванцар лонх эргүүлж тушаахдаа анх төлсөн мөнгөнийхөө багахан хэсгийг эргүүлж авдаг тогтолцоотой улсуудад дахивар эргэлт хавьгүй

өндөр байдаг. Хөгжингүй баян орнуудад олон

нийтийн ухамсар дээшлэх нь эргээд засгийн газруудад тодорхой арга хэмжээ авах шахалт болно. Харин хөгжиж буй оронд байдал илүү түвэгтэй. Далайд хаягдаж буй хуванцрын голлох хэсэг нь ердөө Азийн тавхан улсаас үүдэлтэй. Сэргээгдэх эрчим хүчний хөгжлөөс шалтгаалан өөр гарц хайж буй газрын тосны компаниуд хөгжингүй зах зээлд хуванцрын хэрэглээ өсөх ёстой гэсэн тооцоо гаргаад байна.

Юутай ч хөгжиж буй улс орнууд арга хэмжээ авах өөрийн гэсэн учир шалтгаантай. Үерлэх аюул, хогийн уулан овоолго нурж хүмүүсийн аминд хүрдэг ослын шалтгаан хэмээн үзсэний улмаас Шри Ланка есдүгээр сард нэг удаагийн хэрэглээний хуванцрыг хориглов.

Илүү эрс арга хэмжээг БНХАУ саяхан авлаа. Дэлхийн бусад улсын хуванцрын хаягдлыг олон жилийн турш импортоор авч ирсэн тус улс энэ оны эцэс гэхэд хуванцар хог хүлээн авахаа зогсоохоор болов. Энэ бүхэн өрнөдийн бодлого тодорхойлогч нарт ч шийдвэрлэх ёстой асуулт болж байна.

Эмма ДанклиЭдийн засгийн удаашрал,

хэрээс хэтэрсэн өр зээлийг шийдвэрлэх арга хэмжээтэй уялдан Хятадын ирээдүй бүрхэг боллоо.

Сүүлийн хоёр долоо хоног хагасын хугацаанд Хятадын хувьцааны зах зээл таван хувиар унаж, тус улсын Засгийн газрын бондын өгөөж эгзэгтэй дөрвөн хувийн хязгаарыг давсан нь хөрөнгө оруулагчдыг улам түгшүүлэв.

Хятадад хөрөнгө зарах ажил­лагаа эрчээ авсан нь дэлхийн хувьцааны зах зээлийн өнөөгийн нөхцөлөөс зөрүүтэй байгаа юм. Эх газрын Хятадын CSI 300, Хонконгийн Hang Seng индекс саяхан унасан нь дунд зэрэг өсөлттэй S&P 500, Euro Stoxx 50 индексээс эсрэг хандлага тодорхойлж байна.

Хятадын хувьцааны зах зээл дэх уналт нь сөрөг муу үзэг дэл биш, ердөө л өсөлтийн он жилүү­дийн дараа хөрөнгө оруулагч нар ашгаа хүртэж буйн тусгал хэмээн зарим хөрөнгө оруулагч тайлбарлах аж.

“Борлуулалтын ихэнх нь хүмүү сийн сэтгэлийн хөдөл­гөөнөөс үүдэлтэй. Энэ онд зах зээл ингэж их өссөн юм чинь ашгаа олж авцгаая гэж буй хэрэг” хэмээн Aberdeen Standard­ын сангийн менежер Николас Чуй тодотгов. “Хятадын онцлогтой өвөрмөц үзэгдэл. Дээр нь тат варын шинэчлэлийн хууль АНУ­д сэргэлт үүсгэчихлээ” хэмээн тэрбээр нэмж өгүүллээ.

CSI 300, Hang Seng аль аль нь олон жилийн турш тус бүр 31 болон 20 хувийн жилийн дундаж өсөлттэй явж ирсэн юм. Жилийн эцсээр ихэвчлэн арилжаа намждаг тул зарим шинжээч нар хөрөнгө оруулагчдад мөнгөө хадгалж түр хүлээхийг зөвлөдөг.

Гэтэл өөр нэг хэсэг нь саяхны борлуулалтыг зарчмын шинж чанар бүхий, ирэх жил дуустал үргэлжлэх урт хугацааны хүчин зүйлээс шалтгааллаа хэмээн тайлбарлаж сууна. “Сүүдрийн

хэрэгсэл хайсаар цөөн бус жилийг үдлээ. Шил, хөнгөн цагаантай харьцуулахад хуванцрыг дахин ашиглах нь түвэгтэй. Газрын тосны үнэ хямд нөхцөлд дахивар ашиглан үйлдвэрлэсэн хуван цар нь цоо шинэ PET буюу полиэ тилен терефталатаас хамаа гүй үнэтэй. Ургамлын гаралтай “биохуванцар” хүртэл байгаль орчин бохирдуулагчид тооцогд дог. Хуванцар уут савыг хэт нимгэн хийвэл урагдаж цоорчихно.

Компаниуд хуванцар савал­

АНУ, БНХАУ-ын хувьцааны зах зээлийн индекс

XI 2017 XII

105CSI 300

S&P 500

104

103

102

101

100

99

98

богдох албаныхнаас энэ талаар тодруулахад эрэн хайж байгаа, эсвэл одоо насанд хүрсэн, хө­дөлмөр эрхэлж байгаа гэсэн товчхон бөгөөд цааргалсан хариулт л өгдөг.

ОНЦЛОХ

Бүх эрх хуулиар хамгаалагдана ©

0 0 7 7 4

ЦАГ АГААРЫН ДЭЛГЭРЭНГYЙ МЭДЭЭЛЛИЙГ 8 ДУГААР НҮҮРЭЭС УНШИНА УУ.

ЦАГ АГААР

УЛААНБААТАР2017.11.30

ҮҮЛШИНЭ

-14° -24°

УЛС ТӨРЗөрчлийн тухай хуулийн Үндсэн хууль зөрчсөн заалтын үйлчлэлийг түдгэлзүүлэв. МАН-ын генсек Д.Амарбаясгалан урд хөршид айлчлал хийхээр мордлоо. Монгол Улс төмөр замын дамжин өнгөрөх тээвэрт 25 жил тарифын хөнгөлөлт эдэлнэ. АН-ын бүлэг Төв банкны тухай хуулийн төслийг судлахаар болов. Монгол, Вьетнамын хооронд шууд нислэгтэй болох асуудлыг судална гэлээ.

ЭДИЙН ЗАСАГХөрөнгийн биржийн “MSE ALL” индекс 1261.81 нэгж болж, 0.42 хувиар буурав. Монголбанк “төрц” алтыг дэлхийн зах зээлийн үнээс өндөр үнээр авч байна. “Банкийг дахин хөрөнгөжүү-лэх тухай хууль”-ийн төслийг боловсруулна.Зочид буудлын салбарын орлого 112.6 тэрбум төгрөгт хүрч, 4.1 хувиар өссөн байна.ОХУ-ын гадаад худалдааны нийт бараа эргэлт 144.4 тэрбум ам.долларт хүрэв.

НИЙГЭМГССҮТ гэр бүлийн хүчирхийл-лийн 960 хохирогчид тусламж үзүүлжээ.Ирэх онд Зүүн дөрвөн замын давхар замын уулзварын ажлыг эхлүүлнэ гэв.Адууны махны экспортыг 10 мянган тонноор нэмэгдүүллээ. 33 дугаар сургуулийн хажууд олгосон газрыг хүчингүй болголоо. ЕБС-иуд спорт заалаа ашиг-луул сан мөнгөө тайлагнадаг болно.

ДЭЛХИЙПхеньяны шинэ туршсан пуу-жин АНУ-ын аль ч цэгт хүрэх чадалтай гэж мэдэгдэв. Будапештэд Зүүн Европ, Хятадын “16+1” бизнесийн зургаа дахь чуулган боллоо. Чилийн өмнөд нутагт мөсөн оргилоос 350х380м хавтан бутран унажээ. Крипто валют хэмээх бит-койны үнэ 10000 ам.долларын босгыг давлаа.

2017.11.30, ПҮРЭВ ~ №228 (774) YНЭ: 1000₮~ СОЁЛТ ХҮНИЙ ӨГЛӨӨ СОНИН УНШИХААС ЭХЭЛДЭГ ~

ЗГМ

Эрдсийн ганзага дундраагүй

Эрдсийн орлого ДНБ-ий 6.2 хувийг бүрдүүлжээ. > 4

Ерөнхий сайдын “лүндэн” Ц.Нямдоржийг барьц алдуулавЕрөнхий сайд С.Зоригийн хэргийг яаралтай шийдэхийг үүрэгджээ. > 2

АНУ-д цохилт өгөх чадалтай пуужин туршлаа

Ikea дэлгүүрүүдээ хотын төвд шилжүүлнэ

Ubinfo.mn сайт шилдэгт багтлааGogo.mnXopom.comIkon.mnCaak.mnUbinfo.mn

“Засгийн газрын мэдээ” сонины цахим хуудас Ubinfo.mn нь Монголын мэдээллийн шилдэг сайтуудын тавдугаарт бичигдлээ.

Zaluu.comNews.mnMedee.mnDorgio.mnZindaa.mn

Эх сурвалж: Alexa.com©

Эх орон, газар шороондоо л хайртай яваарай. Д.Лувсаншарав

АМ.ДОЛЛАР ЮАНЬ РУБЛЬ

2,444.38 370.56 41.92

ЗЭС 5-ЧИНГИС БОНД

98.7701.1%

АЛТMSE ALL 10-ЧИНГИС БОНД

12950.1%

1261.810.42%

100.190.03%

68051.9%

ubinfo.mnБҮРЭЛДЭХҮҮНКОМПАНИ

THE OFFICIAL GAZETTE

Европын сэргээн босголт хөгжлийн банк, Дэлхийн банктай хамтран хийсэн судалгаагаар улс орон ядуу байх тусмаа иргэд нь улс төрийн өндөр идэвхтэй байдаг нь харагджээ. Харин монголчууд улстөржилтөөрөө Зүүн Европ, Төв Азийн 29 орноос хоёрдугаарт жагссан байна. 3

Улстөржсөн ард түмэн улс орноороо сүйрдэг

ЭДИЙН ЗАСАГЗГМ: ЦУВРАЛ

ЗГМ: ИНФОГРАФИК

Хусмаар хуурах заль

Хамгаалал дутсан хүүхдээ төр хайхрах цаг болжээ

Г.Байгал@baigalZGM

Г.Оюунтөгс@oyuntugsZGM

НӨАТ­ын хонжворт та хэр санаа тавьдаг вэ. Сар бүр су га лааны тохирол болдог. Удалгүй азтанууд тодорлоо хэмээн хэвлэлээр мэдээлдэг. Саяхан буюу энэ сарын 19­нд болсон НӨАТ­ын сугалааны тохирлоор нийт 523 сая төгрөг хонжворт олгохоор болсон байна. Аравдугаар сарын 1­нээс 31­ний хооронд нийт 14 сая ширхэг баримт НӨАТ­ын санд бүртгэгдсэнээс 13.9 мянган азтан тодорчээ. Ер нь сар бүрийн сугалааны тохирлын дүн хэдэн саяар хэмжигдэж, азтаны тоо нь олон мянгад хүрдэг. Энэ мэдээллийг ч татварын албаныхан сүр дуулиантайхан мэдэгдэж, тэрүүхэндээ олон хүний хорхойг хүргэдэг билээ. Сугалааны тохирлын дараа “НӨАТ­ын сугалаанд хожчих юмсан” гэх хүсэл, сэтгэгдэл цахим ертөнцөөр нэг хэсэг хөвөрдөг.

Нэг үе тав, арваараа хэл­хэлдсэн бүлэг хүүхэд хотын гудамжаар их харагддаг бай­сан. Орон сууцны хороолол, ►5

►11

дэлгүүр, худалдааны төв гээд олон нийтийн газраар дуу нь хадаж, нүд үзүүрлэгдэх нь их. Одоогоос арав гаруй жилийн өмнө ийн харагддаг бай сан эдгээр хүүхэд нэг л өдөр усанд хаясан чулуу шиг алга болчихсон. Хэн, хаашаа,

авч явсныг мэдэх ганц ч хүн алга. Явган яриагаар гад­нын оронд эд эрхтний донор болгон аваад явчихсан, хүний наймааны золиос болсон гэж цуу сонсдоно.

Цагдаагийн алба, хүүхэд хам гааллын байгууллага, хол­

Монголын ипотекийн корпораци©

Ипотекийн зээлийн үлдэгдэл

ОСИСТТБХ*

*- Орон сууцны ипотекийн санхүүжилтийн тогтвортой тогтолцоо бүрдүүлэх хөтөлбөр

Бусад эх үүсвэр Банкны өөрийн хөрөнгө

2 сая хүртэлхтөгрөгийн

өрхийн орлоготой

Ипотекийн зээлтэй нийт зээлдэгчид байгаагийн

77%

3% 20%

64.9%

92,616

92.4% 6.3%

72.7%

1.3%

Нэг хамтранзээлдэгчтэй

Хамтранзээлдэгчгүй

2 болон түүнээсдээш хамтран зээлдэгчтэй байна

79.4%

15.7%

4.9%Нийтийн

зориулалттай орон сууц

Хашаабайшин

Амины орон сууц

Улаанбаатар хотод байршилтай орон

сууц худалдан авчээ

ИПОТЕКИЙН ЗЭЭЛИЙН МЭДЭЭЛЭЛ

АНУ, Хойд Солонгосын зөрчил Хятадын хил дээр айдас төрүүлэв

Амин дэмийн үнийг 800 хувь өсгөжээ

Хятадын зүүн хойд нутгийн Чанбай хошуу далайн хүнс, уулсын дунд оршдогоороо алдартай. > 10

Avondale компани Niacor витамины жороор олгох хувилбарын үнийг өнгөрсөн сард 809 хувиар өсгөсөн байна. > 10

Ирэх оныг эрсдэлтэй болгож буй Хятадын нөхцөл

Холбооны нөөц бодлогын хүүгээ өсгөх дохио

Гадаадынханд үл хөдлөх худалдахгүй

Шинэ Зеланд иргэдээ орон байраар хангахад хүндрэл гарсан тул орон сууцны бодлогод эрс шинэчлэл хийхээр шийдвэрлэлээ. > 10

Сэм Флэминг АНУ­ын төв банкны үүрэг

гүйцэтгэгч Холбооны нөөцийн систем энэ долоо хоногт бодлогын хүүгээ өсгөх шийдвэр гаргах төлөвтэй. Энэ удаа хүү өсөх аваас татварын хөнгөлөлт, АНУ­ын эдийн засгийн өөдрөг нөхцөлтэй уялдан ирэх онд бодлогын хүү дахиад хэд хэдэн удаа өснө хэмээн шинжээч нар таамаглаж байна.

Холбооны нөөцийн системийн тэргүүнээр ажиллах хугацаандаа хийж буй сүүлчийн том арга хэмжээ болгон Жанет Йеллен лхагва гарагт бодлогын хүүг гуравдах удаагаа 0.25 хувиар өсгөх бололтой. Энэ нь хүүг 1.25­1.5 хувьд хүргэх төв банкны зорилгод нийцүүлсэн арга хэмжээ болох аж.

Татварын шинэчлэлийн хуу лийг конг ресс шуур хай сайшаа сан тай зэрэг цэн Хол бооны нөө цийн бодлого тодорхойлогч нар санхүү­гийн түлхэц өгөх бодлогоо хойш тавьж дотоодын нийт бүтээг­дэхүүний тооцоонд татварын хөнгөлөлтийн нөлөөг харгалзан үзэхээр төлөвлөжээ.

“Эдийн засаг сайжирч байгаа нь яах аргагүй бодит байдал” хэмээн Орегоны их сургуулийн Холбооны нөөцийн бодлого судлаач эксперт Тим Дью өгүүлэв. Санхүүгийн зах зээл тогтворжиж, татварын хөнгөлөлт олгохоор зэхэж байгаа нь ирэх шинэ онд бодлогын хүүг улам нэмэх нөхцөл болно хэмээн тэрбээр үзэж байна.

Бүгд найрамдахчуудын дэв­шүүлж буй татварын багц хууль нь эдийн засгийн өсөлтөд дунд зэрэг нөлөөтэйг шинжээч нар тайлбарлав. Уг хууль 2018, 2019 онд эдийн засгийг тус бүр ердөө 0.3 хувиар өсөх нөхцөл болно хэмээн Goldman Sachs тооцоолжээ.

Юутай ч АНУ­ын эдийн засаг ажиллах хүчийг бараг бүрэн дайчилж, дэлхийн нийт эдийн засаг тогтворжин, инфляц өсөх магадлал ихсэж, ойрын богино хугацаанд татварын хөнгөлөлттэй нөхцөл бүрдэх гэж буйгаас үүдэн ирэх онд хүү өсөх магадлал өндөр байна. “Ирэх долоо хоногт гарах эдийн засгийн урьдчилсан тооцоогоор ажилгүйдлийн хувь

хэм жээ есдүгээр сарын таам гаас бага, дотоодын нийт бүтээг­дэхүүний өсөлт ч илүү гарах шинж тэй. Энэ хоёр үзүүлэлт аль аль нь бодлогын хүүг хэвийн хэмжээнд сэргээхэд дэмжлэг болж байна” хэмээн JPMorgan Chase­ийн эдийн засагч Майкл Фероли тайлбарлав.

Ажилгүйдлийн түвшин 2000­аад оны эхэн үеэс хойш тохиол дож байгаагүй 4.1 хувь хүртлээ буурлаа. Харин Холбооны нөөцийн систем ажилгүйдлийн хэмжээг ирэх оны эцэс гэхэд ийм үзүүлэлттэй болно хэмээн тооцоолж байсан юм.

Өнгөрсөн долоо хоногт нийтлэгдсэн статистикаас үзвэл ажил олгогч нар 11 дүгээр сард 228 мянган ажлын байр шинээр үүсгэжээ. Холбооны нөөцийн систем есдүгээр сард гаргасан тооцоондоо 2018 онд бодлогын хүүг нийт гурван удаа нэмнэ хэмээн таамаглаж байв. Холбооны нөөцийн системийн тэргүүний хувиар лхагва гарагт сүүлчийн удаа хийх хэвлэлийн хурлын үеэр хатагтай Йелленээс татварын шинэчлэл эдийн засаг, мөнгөний бодлогод хэрхэн нөлөөлөхийг асууцгаана.

Холбооны нөөцийн системийн өөрийнх нь тооцоогоор ирэх онд өсөлт сайн байх төлөвтэй. Хатагтай Йелленийг залгамжлах Жэй Пауэлл ирэх 2018, 2019 онд эдийн засаг 2.5 хүртэлх хувиар өснө хэмээн тооцоолж буйгаа өнгөрсөн сард тайлбарласан. Хол бооны нөөцийн систем есдүгээр сард дундаж тооцоо гаргахдаа энэ оны эдийн засгийн өсөлтийг 2.4, ирэх оныхыг 2.1 хувьтай төсөөлсөн. Хувьцааныхыг оролцуулаад хөрөнгийн үнэ өсөх нь эдийн засагт цаашид улам түлхэц өгнө. Чикагогийн Холбооны нөөцийн банкны санхүүгийн нөхцөлийн индекс 1990­ээд оны дунд үеэс хойш тохиолдож байгаагүй сайн үзүүлэлтэй гарлаа.

Гэхдээ инфляцын хэмжээ бага, цалин өсөлт үлбэгэр бай­гаа тай уялдан АНУ­ын төв банк бодлогын хүүг шуурхай нэмэхээс цааргалсаар байгаа юм.

банкны үйл ажиллагааг нухчин дарах ажиллагаа өрнөж, хөрөн гийн менежментийн бүтээг дэхүүнд саяхнаас нэмэлт зохицуулалт үүсгэсэн”­ийг State Street­ийн макро стратегич Бэн Люк өгүүллээ.

БНХАУ­ын засгийн газрын бондын өгөөж эрс өссөн нь хөрөнгө оруулагч нарын итгэлийг сулруулах юм уу үгүй болгож, улмаар зарах ажиллагааг гааруулах эрсдэлтэйг тэрбээр анхааруулав. “Эрх баригчдын арга хэмжээ чангарч, бондын өгөөж өсөн, АНУ­д саяхнаас технологийн компаниудын хувьцааг зарах хандлага ихэссэн нь Хятадын онцлог бүхий өвөрмөц нөхцөл үүсгэлээ” хэмээн ноён Люк тайлбарласан юм.

Өнгөрсөн долоо хоногт цохил­тод ноцтой өртсөн авто машин үйлдвэрлэлийн салбар эргээд сэргэж байна. Шинээр автомашин худалдан авагсад эдэлдэг хоёр жилийн хугацаат татварын хөнгөлөлт ирэх онд төгсөхтэй уялдан тус салбарын ирээдүй тун бүрхэг болж байгааг зарим

шинжээч дурдлаа. “Худал даж авахад үнэтэй авто машин гээч барааг авахад олгодог татварын хөнгө лөлтийг сунгахгүй л бол байдал эрсдэлтэй” хэмээн ноён Чуй өгүүлэв.

Удааширч буй Хятадын эдийн засаг ирэх онд Ази дахь бусад бүс нутагт нөлөөлж болзошгүйд эдийн засагч нар түгшиж байна. Bank of America Merrill Lynch­ийн эдийн засагч “Дотоодын хөрөнгийн зах зээлд хөшүүргийн механизм суларсны дүнд Хятадын эдийн засаг саарах аваас нийт Азид өсөлт сулрах аюултай”­г саяхан тайлбарласан.

Бодлого тодорхойлогч нар хэт чанга арга хэмжээ авч буйтай зэрэгцэн үл хөдлөх хөрөнгө үүс гэх ажиллагаа багасах аваас БНХАУ­д эдийн засгийн удааш­рал тооцоолсноос ч ноцтой болж хувирна хэмээн тус банкны эдийн засагч нар сэрэмжлүүлсэн юм.

Хятадын үл хөдлөх хөрөнгийн салбар ирэх онд анхаарлын төвд байх төлөвтэй. Үүний нэг шалтгаан нь нь түрээсийн салбарт өсөлт үүсгэх зорилгоор орон сууцны зах зээлд шинэчлэл

Сайн дурынхан өмнөд Английн Плимүт дахь эрэг хавийн хуванцар хог хаягдлыг цэвэрлэж байгаа нь.

BBМ©

хийх төсөл юм. ХКН­ын аравдугаар сарын их хурал дээр тус улсын дарга Ши Жиньпин эдийн засгийн шинэчлэлийн талаар үг хэлэхдээ орон сууц нь “үнэ хөөргөдөх бус” хүн амьдрах зориулалттайг анхааруулж байв.

Хятадад хоосон орон сууц ихсэж буй сөрөг үзэгдэл байрны түрээсийн шинэчлэлтэй хосолс­ноор үл хөдлөх хөрөнгийн зах зээлд төдийгүй төмөрлөгийн эрэлт нийлүүлэлтэд сөрөг нө лөөлж бол зошгүйг зарим ажиг лагч сэрэмжлүүлсэн юм. “Хоосон орон сууц ны нөөц 25 хувиар өс сө нийг бид тооцоолоод байна. Гэтэл бусад хөгжингүй улсад энэ үзүүлэлт 8­10 хувьтай” хэмээн Liberum банкны шинжээч нар хөрөн гө оруулагч нартаа мэдэгд жээ. “Хукоу” буюу өрхийн бүрт гэлийн шинэчлэл, хөрөнгө нөөцийг үр ашигтай зарцуулах бодлогын үр дүнд ирэх арван жилд үл хөдлөх хөрөнгийн эрэлт гурван тэрбум хавтгай дөрвөл­жин метрээр буурна хэмээн тус банкны шинжээч нар үзэж байна.

Далай тэнгисийн амьсгааг боогч хуванцарТа бидний далай тэнгис

хуванцраар дүүрлээ. Британийн байгаль судлаач, нас сүүдэр 90 гарсан Дэвид Аттенборо BBC­гийн “Цэнхэр гараг II” (The Blue Planet II) баримтат цувралаар хуванцарт хахсан салхич шувууны ангаахайг телевиз үзэгчдэд харуулсан. Уг бичлэгээс хойш британичуудын олонх нь өдөр бүр үй олон хуванцар уут сав хаядагтаа үнэнхүү сэтгэл зовж эхэлсэн юм. Хөгжингүй ертөнцийг нийтэд нь хамраад байгаа ижил төстэй арга хэмжээнүүд бүгд хэрэглэгчийн ухамсрыг дээшлүүлэх зорилготой. Нийт 60 гаруй жилийн турш хог тариад сурчихсан та бидний соёлын үлдэгдэл манай гарагийн алслагдмал өнцөг буланд урсан очиж овоорсоор.

Далай тэнгист хөглөрч буй асар их хуванцар хогийг (ойрол цоогоор 800 сая тонн) цэвэрлэх, хог хаягдал үүсгэж буй тогтолцоог цөөлж багасгах нь тулгамдсан шаардлага боллоо. Энэхүү шаардлагыг улс орнуудын засгийн газар, өргөн хэрэглээний бараа бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгч аль аль нь ухамсарлаж эхэллээ.

Өнгөрсөн долоо хоногт НҮБ­аас баталсан шийдвэрийг дэлхийн 200 гаруй улс орон

дэмжиж байна. Сайн дурын шинжтэй, зарим зүйлс нь бүрхэг уг санаачилга дэлхийн улс орнуудад тодорхой үүрэг хүлээлгэж, хамтын арга хэмжээ авахад чиглүүлэх зорилготой.

Юутай ч зарим улс хуванцар гялгар уут сав, микро үрлэнцэр (microbeads) гэгддэг нэг мил­лиметр үл хүрэх хэмжээтэй хуванцар үйлдвэрлэх, хэрэг лэхийг хориглож эхэллээ. Мөн ком паниуд дахивар боловс руу лах, дахин ашиглах тогтолцоо үүсгэхээр амлаж буй нь бэрхшээлийг шийдвэрлэхэд бага ч болов хувь нэмэр оруулж буй хэрэг юм.

Хүрээлэн буй орчныг хамгаалах кампани өрнүүлэгчдийн шахал­тад өртсөн олон үндэстний авар га компаниуд сайн дураараа санаа чилга өрнүүлэхээ мэдэгдэж эхэллээ. Coca­Cola, Unilever хоёр 2025 он гэхэд бүх савалгаагаа дахин ашигладаг болгохоор төлөвлөв. Procter & Gamble зарим брэндийн бүтээгдэхүүнээ “далайн хуванцар”­ыг дахин боловсруулах аргаар бүтээсэн лонхонд савлаж байна.

Өргөн хэрэглээний бараа бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгч, жижиглэнгийн худалдаач нар баглаа боодлоо хүрээлэн буй орчинд ээлтэй болгох арга

гаанаас бүрмөсөн татгалзаж картон гэх мэт байгальд эргэн шингэдэг материал ашиглахыг хэрэглэгчдийн зарим хэсэг сайшаадаггүй. Уг салбарт техно­логийн хувьсгалт эргэлт хийхээр оролдох компанид мөнгө орлого төдийгүй зах зээлээ алдах аюул нүүрлэдэг. Энэ бол зохицуулах байгууллагад хөндлөнгөөс орол­цох ёстой чухам тэрхүү нөхцөл юм.

Нэг удаагийн хэрэглээний хуванцарт оновчтой татвар оноож, арай үнэтэй ч хүрээлэн

буй орчинд уршиг бага тарьдаг материал ашиглах компаниудын сонирхлыг хөхүүлэн дэмжих, хуванцар орлох бүтээгдэхүүний судалгаанд хөрөнгө оруулах хэрэгтэй.

Бодлого тодорхойлогч нар иргэдийн соёлыг өөрчлөхөд ч ихийг хийх ёстой. Нөөц эргүүлж ашиглах схем буюу хэрэглэгч нар хуванцар лонх эргүүлж тушаахдаа анх төлсөн мөнгөнийхөө багахан хэсгийг эргүүлж авдаг тогтолцоотой улсуудад дахивар эргэлт хавьгүй

өндөр байдаг. Хөгжингүй баян орнуудад олон

нийтийн ухамсар дээшлэх нь эргээд засгийн газруудад тодорхой арга хэмжээ авах шахалт болно. Харин хөгжиж буй оронд байдал илүү түвэгтэй. Далайд хаягдаж буй хуванцрын голлох хэсэг нь ердөө Азийн тавхан улсаас үүдэлтэй. Сэргээгдэх эрчим хүчний хөгжлөөс шалтгаалан өөр гарц хайж буй газрын тосны компаниуд хөгжингүй зах зээлд хуванцрын хэрэглээ өсөх ёстой гэсэн тооцоо гаргаад байна.

Юутай ч хөгжиж буй улс орнууд арга хэмжээ авах өөрийн гэсэн учир шалтгаантай. Үерлэх аюул, хогийн уулан овоолго нурж хүмүүсийн аминд хүрдэг ослын шалтгаан хэмээн үзсэний улмаас Шри Ланка есдүгээр сард нэг удаагийн хэрэглээний хуванцрыг хориглов.

Илүү эрс арга хэмжээг БНХАУ саяхан авлаа. Дэлхийн бусад улсын хуванцрын хаягдлыг олон жилийн турш импортоор авч ирсэн тус улс энэ оны эцэс гэхэд хуванцар хог хүлээн авахаа зогсоохоор болов. Энэ бүхэн өрнөдийн бодлого тодорхойлогч нарт ч шийдвэрлэх ёстой асуулт болж байна.

Эмма ДанклиЭдийн засгийн удаашрал,

хэрээс хэтэрсэн өр зээлийг шийдвэрлэх арга хэмжээтэй уялдан Хятадын ирээдүй бүрхэг боллоо.

Сүүлийн хоёр долоо хоног хагасын хугацаанд Хятадын хувьцааны зах зээл таван хувиар унаж, тус улсын Засгийн газрын бондын өгөөж эгзэгтэй дөрвөн хувийн хязгаарыг давсан нь хөрөнгө оруулагчдыг улам түгшүүлэв.

Хятадад хөрөнгө зарах ажил­лагаа эрчээ авсан нь дэлхийн хувьцааны зах зээлийн өнөөгийн нөхцөлөөс зөрүүтэй байгаа юм. Эх газрын Хятадын CSI 300, Хонконгийн Hang Seng индекс саяхан унасан нь дунд зэрэг өсөлттэй S&P 500, Euro Stoxx 50 индексээс эсрэг хандлага тодорхойлж байна.

Хятадын хувьцааны зах зээл дэх уналт нь сөрөг муу үзэг дэл биш, ердөө л өсөлтийн он жилүү­дийн дараа хөрөнгө оруулагч нар ашгаа хүртэж буйн тусгал хэмээн зарим хөрөнгө оруулагч тайлбарлах аж.

“Борлуулалтын ихэнх нь хүмүү сийн сэтгэлийн хөдөл­гөөнөөс үүдэлтэй. Энэ онд зах зээл ингэж их өссөн юм чинь ашгаа олж авцгаая гэж буй хэрэг” хэмээн Aberdeen Standard­ын сангийн менежер Николас Чуй тодотгов. “Хятадын онцлогтой өвөрмөц үзэгдэл. Дээр нь тат варын шинэчлэлийн хууль АНУ­д сэргэлт үүсгэчихлээ” хэмээн тэрбээр нэмж өгүүллээ.

CSI 300, Hang Seng аль аль нь олон жилийн турш тус бүр 31 болон 20 хувийн жилийн дундаж өсөлттэй явж ирсэн юм. Жилийн эцсээр ихэвчлэн арилжаа намждаг тул зарим шинжээч нар хөрөнгө оруулагчдад мөнгөө хадгалж түр хүлээхийг зөвлөдөг.

Гэтэл өөр нэг хэсэг нь саяхны борлуулалтыг зарчмын шинж чанар бүхий, ирэх жил дуустал үргэлжлэх урт хугацааны хүчин зүйлээс шалтгааллаа хэмээн тайлбарлаж сууна. “Сүүдрийн

хэрэгсэл хайсаар цөөн бус жилийг үдлээ. Шил, хөнгөн цагаантай харьцуулахад хуванцрыг дахин ашиглах нь түвэгтэй. Газрын тосны үнэ хямд нөхцөлд дахивар ашиглан үйлдвэрлэсэн хуван цар нь цоо шинэ PET буюу полиэ тилен терефталатаас хамаа гүй үнэтэй. Ургамлын гаралтай “биохуванцар” хүртэл байгаль орчин бохирдуулагчид тооцогд дог. Хуванцар уут савыг хэт нимгэн хийвэл урагдаж цоорчихно.

Компаниуд хуванцар савал­

АНУ, БНХАУ-ын хувьцааны зах зээлийн индекс

XI 2017 XII

105CSI 300

S&P 500

104

103

102

101

100

99

98

Та QR кодыг уншуулан гүйлгээний утга хэсэгт и-мэйл хаяг эсвэл утасны дугаараа бүртгүүлэн Засгийн газрын мэдээ сониныг өөрийн хүссэн хэлбэрээрээ захиалаарай.

QR код ашиглахгүйгээр төлбөр хийх бол:

тоот дансанд мөнгөө тушаана уу.2600079789

2018.03.05, ДАВАА ~ №046 (845)

ЗГМ: Сэдэв

5ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ СОНИН

ТЕНДЕРИЙН УРИЛГАТендер шалгаруулалтын нэр: Угаалга хими цэвэрлэгээний үйлчилгээ үзүүлэх Тендер шалгаруулалтын дугаар: МИАТ/201801142

МИАТ ХК нь эрх бүхий тендерт оролцогчдыг “Угаалга хими цэвэрлэгээний үйлчилгээ үзүүлэх” тухай тендер ирүүлэхийг урьж байна.

Тендерийн баримт бичгийг эргэж төлөгдөхгүй нөхцөлтэйгөөр иж бүрдэлээр нь 50,000 төгрөгөөр, эсхүл үүнтэй дүйцэхүйц дүн бүхий чөлөөтэй хөрвөх валютаар Цахим худалдан авах ажиллагааны систем www.tender.gov.mn-д цахимаар худалдан авч болно. Тендер нь түүнийг нээсэн өдрөөс хойш 45 хоногийн хугацаанд хүчинтэй байна.

Тендерт оролцогч нь Санхүүгиийн болон туршлагын дараах шаардлагыг хангасан байна.

Үүнд: Борлуулалтын хэмжээ: 2016, 2017 оны аль нэг

жилийн борлуулалтын хэмжээ хамгийн багадаа 100,000,000 төгрөгөөс багагүй

Түргэн хөрвөх чадвартай хөрөнгө болон авах боломж той зээлийн хэмжээ: 100,000,000 төгрөгөөс

багагүйАудитаар баталгаажуулсан санхүүгийн тайлан

ирүүлэх жилийн тоо: 2016 он, 2017 онИжил төстэй үйлчилгээний талаарх туршлага:

Сүүлийн 1 жил, 2017 гэрээний хуулбарын хамт хавсаргах

Аливаа зарга маргааны талаарх мэдээлэл, маргааны тоо: Сүүлийн 2 жилээр гаргах 2016, 2017он

Тусгай зөвшөөрөл шаардлагатай бол тусгай зөвшөөрөл ирүүлэх эсэх: шаардлагагүй.

Тендерийн хамт 4,000,000 /дөрвөн сая/ төгрөгийн дүнтэй тендерийн баталгаа ирүүлнэ.

Тендерийг 2018 оны 04 сарын 02-ны өдрийн 10.00 цаг-аас өмнө доорх хаягаар ирүүлэх ба нээлтэд оролцох хүсэлтэй тендерт оролцогчдыг байлцуулан тендерийг 2018 оны 04 сарын 02 өдрийн 10.30 цаг-т нээнэ.

Гадаадын этгээд тендер ирүүлэх эрхтэй.Дотоодын давуу эрх тооцохгүй.Сонирхсон этгээд тендерийн баримт бичиг болон

бусад мэдээллийг доорх хаягаар авч болно.

МИАТ ТӨХКХан-Уул дүүрэг, 10 дугаар хороо, Буянт-Ухаа, МИАТ ТӨХК-ийн төв байр

Хангамж, үйлчилгээний хэлтсийн байр 103 тоот өрөөУтас: 70049860, Факс: 70049919

Огноо: 2018 оны 03 дугаар сарын 05

Улсын бүртгэлд бүртгэлтэй тээврийн

хэрэгслийн статистик тоо

71% 1.7%

22% 1%

0.8% 1.9%

Суудлын553348

Зүтгүүр553348

Ачаа176345

Цистерн7756

Автобус6752

Тусгай15249

◄1Хуучныг нь албадаж давхар

бизнес хийж болохгүй” хэмээн үүрэгдэж, автомашины номер солих нь хэн нэгний, магадгүй цагдаагийн байгууллагын “том” дарга нар болон эрх мэдэлт­нүүдийн бизнес болчихоод байдгийг салбарын сайд нь өөрөө нууж хаалгүй дурдсан юм.

Түүний уг мэдэгдлийн дараа автомашины улсын дугаар солих яриа нам дарагдаж, жолооч нарын хувьд ч энэ ажлыг болиулсан байх гэсэн бодолтой явсаар билгийн тооллын шинэ онтой золгосон. Гэтэл энэ том “бизнес”­ийг сэдсэн “том” дарга нар эцсийг нь үзэхээр шийджээ. Биднийг юу ч мэдэхгүй гэнэн царайлж суух зуур автомашины улсын дугаарыг солих шинэ стандартыг хэдийнэ баталж, ирэх долдугаар сарын 1­нээс хэрэгжүүлэхээр төлөвлөжээ.

Ингэхдээ мэдээж одоо явж байгаа машинуудаас эхлэхгүй нь тодорхой. Ингэвэл хэл амны бай болно гэдгээ номероор бизнес хийгсэд тооцоолж, эхлээд шинээр буюу импортоор орж ирж байгаа автомашинуудад шинэ стандартаа мөрдүүлэх арга сүвэгчилжээ. Дараа нь орон нутгийн улсын дугаартай тээврийн хэрэгслүүдийг хам­руулах гэнэ. Учир нь шинээр мөрдөх стандартад засаг захиргааны харьяалалыг улсын

Дугаарын шинэчлэл Монголд тийм ач тустай зүйл үүОдоогийн улсын дугаар олон улсад “гологдож” байгаа гэв

хэмжээнд нэгдмэл болгохоор заажээ. Тэгэхээр Орхон, Архангай, Өвөрхангай гэх мэтчилэн тээврийн хэрэгслийг аль аймгийнх вэ гэдгийг нь ялгахааргүй болж, бүгд л “Монгол” гэсэн хаягтай болох аж. Үүнийгээ олон улсын жишигт нийцүүлж байгаа гэсэн үгээр халхавчилна. Үнэндээ олон улс гээд яриад байгаа хэр нь дэлхийн бараг бүх л улс орон, тухайлбал бидний хамгийн сайн мэдэх ОХУ, АНУ­д хүртэл муж улс, тэр ч бүү хэл хотоор нь ангилж, ялгасан тоо, үсэгтэй дугаартай байх зохицуулалтыг хийсэн байдаг биш билүү.

Авто тээврийн үндэсний төвийн статистик мэдээллээр улсын хэмжээнд бүртгэлтэй нийт 772,693 тээврийн хэрэгсэл

байгаагаас 311,077 нь хөдөө орон нутгийнх гэж байна. Манай улсад олгож байгаа улсын дугаар гурван үсэг, дөрвөн тооноос бүрдэж байгаа. Гэтэл одоогийн улсын дугаар олон улсад “гологдож” байгаа гэсэн модон тайлбарыг албаныхан өгсөөр л байна. Авто тээврийн үндэсний төвийн дэд захирал Х.Баярхүү “Манай улс 1968 онд НҮБ­аас гаргасан “Замын хөдөлгөөний тухай конвенц”­ыг хүлээн зөвшөөрч, 1997 онд нэгдсэн орсон. Энэ дагуу улсын дугаарын тэмдэг дэх MNG ялгах тэмдэгийг MGL тэмдэгтээр сольж, серийн дугаарт ашиглаж байсан цагаан толгойн 25 үсгийг 13 болгон өөрчлөх шаардлагатай болсон” гэв. Энэ мэтчилэн албаныхны өгч буй тайлбар иргэдийн байр суурь

өдөр шөнө шиг ялгаатай байна. Иргэдийн зүгээс “Аль дээр НҮБ­д элссэн конвенцийг яагаад заавал одоо хэрэгжүүлэхээр улайрч байна вэ. Өмнө нь дөрөв, таван удаа улсын дугаар солихдоо энэ мэт стандартаа бодож хийхгүй яасан юм. Эхлээд олон улсын стандартад нийцсэн замтай болчихоод ийм юм ярих хэрэгтэй” гэх мэтээр шүүмжилсэн.

Тэрчлэн монголчууд өдөр шөнө, өглөө оройгүй л өөрийн тээврийн хэрэгсэлтэйгээ хилийн дээс даваад байдаггүй. Иймээс цөөн тооны тээврийн хэрэгсэлд хамаарах асуудлыг бусдад хамаатуулж, нэг үгээр бизнес хийхийг олон нийт таашаахгүй байна. Одоогийн мөрдөж буй тээврийн хэрэгслийн улсын дугаар тэмдгийн стандарт 2002 онд батлагдан өнөөдрийг хүртэл мөрдөж байгаа. Энэ стандарт батлагдах үед Монгол Улсын хэмжээнд 142463 тээврийн хэрэгсэл бүртгэлтэй байсан бол 2017 оны жилийн эцсийн байдлаар долоо дахин нэмэгдэж, нэг саяд хүрэх боллоо. Тэгвэл дээрх тооны тээврийн хэрэгсэл улсын дугаарыг шинэчлэх нэрийн дор тус бүр 20 мянган төгрөгийг хураалгах болж байна. Энэ бол тэрбумаар яригдах бизнес. Үнэндээ Улаан­Үүд, Эрээнээс цааш хэтэрдэггүй монголчуудад дугаарын шинэчлэл нэг их ач тусаа өгөх зүйл биш. Иргэдийн халаасыг тэмтэрч, хэдэн тэрбумаар хэмжигдэх мөнгө олох хүсэлтэй хэдэн “том” дарга нарт л ач тусаа үзүүлэх зорилготой бизнес байх болов уу.

Энэ талаар Авто тээврийн үндэсний төвийн Судалгаа, хөгжил, чанарын удирдлагын төвийн дарга Н.Зоригоос тодрууллаа.

-Автомашины улсын дугаа-рыг сольж, латин үсэгтэй бол гох тухай нэг хэсэг яригдаж байгаад нам гүм болчихлоо. Энэ ажил юу болсон бэ?

­Олон улсын стандартын дагуу тээврийн хэрэгслийн тэмдэг, тэмдэглэгээг шинэчлэхээр шинэ стандарт баталсан. Гэхдээ латин үсэгтэй болгож байгаа юм биш. Энэ бол ташаа ойлголт. Латин болон кирилл үсгийн давхардлыг арилгах зорилгоор хийж байгаа ажил. Гол өөрчлөгдөж байгаа зүйл нь латин үсгийн тэмдэгтэд тааруулна. Үүнтэй холбоотой тээврийн хэрэгслийг бүртгэх журам, холбогдох техникийн шийдэл, программ хангамжийн ажил бэлэн болсон. Стандарт долдугаар сарын 1­нээс хэрэгжиж эхэлнэ.

-Хүмүүс одоогийн ашиглаж байгаа улсын дугаарыг болно

гэж үзэж байна. Гэтэл шинэ стандартын дагуу ахиад л дугаараа солих болсонд олон нийт дугаарын бизнес хийх гэж байна гэж бухимдаж байна?

­Одоо явж байгаа бүх тээврийн хэрэгслийн улсын дугаарыг солих гэж байгаа юм биш. Шинээр орж ирж байгаа буюу импортын машинуудад шинэ стандарт хамаатай. Мөн автомашины улсын дугаарт орон нутаг болон хот гэж ялгахгүй. Нэг машинд нэг л дугаар өгнө. Өөрөөр хэлбэл, тухайн автомашиныг зарж борлуулахтай холбоотойгоор шилжилт хөдөлгөөн хийхгүй бол хуучин дугаартайгаа явж болно гэсэн үг. Харин шилжилт хөдөлгөөн эсвэл өмчлөлийн асуудал яригдвал одоо мөрдөж буй журмаар автомашины улсын дугаарыг хурааж, шинэ дугаар олгоно. Мөн тээврийн хэрэгслийн дугаарыг солихдоо улсын дугаар олгох журамд заасан төлбөр хураамжийг авахаас бус бусад нэмэлт төлбөр авахгүй.

АЛБАНЫ ХҮНИЙ ҮГ

Улсын дугаарыг шинэчлэх стандарт батлагдсан

ЗГМ: ИНФОГРАФИК

• Хэрэв номер сольж, шинэ стандарт руу шилжиж байгаа бол шинээр авах хүмүүстээ л өгөхийг ХЗДХ-ийн сайд анхааруулсан.

• Гэсэн ч автомашины улсын дугаарыг солих шинэ стандартыг хэдийнэ баталж, ирэх долдугаар сарын 1-нээс хэрэгжүүлэхээр төлөвлөжээ.

• Үнэндээ Улаан-Үүд, Эрээнээс цааш хэтэрдэггүй монголчуудад дугаарын шинэчлэл нэг их ач тусаа өгөх зүйл биш юм.

Латин болон кирилл үсгийн

давхардлыг арилгах зорилготой

6 ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ СОНИН 2018.03.05, ДАВАА ~ №046 (845)

Нийгэм

Харшлын эсрэг вакцины бүртгэл эхэлжээ

Улаанбаатар хотын замын түгжрэлийн гол цэг нь Бага болон Их тойруу болдог. Уг төвлөрлийг сааруулах зорилготой гадна тойруугийн төслийн ажлыг энэ онд эхлүүлэх гэж байна. Иргэд хотын нэг захаас нөгөөд хүрэхийн тулд Зуун айл, Энхтайваны өр­гөн чөлөө эсвэл Нарны за маар явах гуравхан сонголт бий. Тиймээс эдгээр түгжрэл ихтэй замуудаар зорчилгүй хотын нэг захаас нөгөөд очих боломжийг

Арьс, өнгө судлалын үндэсний төв харшилтай хүмүүсийг вакцинд хамруулахаар бүртгэж эхэллээ. Иймд харшилтай хүн бүр Эрүүл мэндийн даатгалын дэвтэртэйгээ очиж бүртгүүлэн, вакцинд хамрагдах боломжтой аж. Бүртгэлд хамрагдсан

Нийслэлийн замын сангаас 36.8 тэрбум төгрөгийн хөрөнгө оруулна

Б.Баярмаа@bayarmaaZGM

Г.ТөгсЗГМ

Дуудлагын худалдаанд хүсэлт ирүүлэхДуудлага худалдаанд оролцох хүсэлтийг 2018 оны 03 дугаар сарын 23 өдрийн 10 цаг хүртэл

Төрийн өмчийн бодлого зохицуулалтын газрын 214 тоот өрөөнд хүлээн авна. Хугацаа хоцорсон хүсэлтийг хүлээн авах боломжгүйг анхаарна уу.

Дуудлага худалдаанд оролцох хүсэлт нь зөв, цэвэр бөглөгдсөн худалдаанд оролцох хүсэлтийн маягт, дэнчин төлснийг нотлох баримт, иргэний үнэмлэх (хуулийн этгээдийн хувьд улсын бүртгэлийн гэрчилгээ)­ийн хуулбар зэрэг баримтаас бүрдэнэ.

Худалдах хөрөнгийн талаар мэдээлэл авахДуудлагаар худалдах хөрөнгийг өмч эзэмшигч Дулааны 4­р цахилгаан станц ТӨХК дээр

очиж үзэж болох бөгөөд дуудлагын худалдааны журам, бүртгэх хугацаа, хөрөнгийн талаарх мэдээллийг Төрийн өмчийн бодлого зохицуулалтын газрын 62263018 утсаар болон цахим хуудаснаас авна уу.

Хаяг: Улаанбаатар хот. Баянгол дүүрэг 20-р хороо, Эрчим хүчний гудамжХолбогдох утасны дугаар 70005813, 99040783

НЭЭЛТТЭЙ ДУУДЛАГЫН ХУДАЛДААНД УРЬЖ БАЙНА

Төрийн өмчийн бодлого, зохицуулалтын газрын 2017 оны 281,590 дугаар тогтоолоор дараах автомашинуудыг дуудлагын худалдаагаар худалдахаар шийдвэрлэв.

Үүнд:

Дуудлагын худалдааны ерөнхий мэдээлэл

НЭЭЛТТЭЙ ДУУДЛАГЫН ХУДАЛДААНД УРЬЖ БАЙНА

Төрийн өмчийн бодлого, зохицуулалтын газрын 2017 оны 281,590 дугаар тогтоолоор дараах автомашинуудыг дуудлагын худалдаагаар худалдахаар шийдвэрлэв.

Үүнд:

№ Автомашины марк, улсын дугаар, зориулалт

Үйлдвэрлэгдсэн он

Нийт гүйлт Худалдаалах доод үнэ /төгрөг/

1 Т-150 трактор 1985 179000 5,000,000₮ 2 Бульдозер PR-732 L-01 2004 98000 10,000,000₮ 3 Зил-130 /АЦ-40/,

59-04УББ галын авто цистерн,151781,2505201

1989 194486 2,000,000₮

Дуудлагын худалдааны ерөнхий мэдээлэл

Дуудлагын худалдаа болох хугацаа 2018 оны 3 дугаар сарын 2-ны өдрийн 10 цагт

Дуудлага худалдаа болох газар Төрийн өмчийн бодлого зохицуулалтын газрын хурлын танхимд

Дуудлагын худалдаанд тавих дэнчингийн хэмжээ

Худалдаалах доод үнийн 25%

Худалдах, худалдан авах гэрээний ерөнхий нөхцөл

Худалдан авагч нь дуудлагын худалдаагаар худалдан авсан эд хөрөнгийн үнийг 14 хоногийн дотор төлнө.

Дэнчин байршуулах данс Хүлээн авагч байгуулллага: Төрийн өмчийн бодлого зохицуулалтын газар Дансны дугаар кассанд бэлэнээр тушаана

Дуудлагын худалдаанд хүсэлт ирүүлэх

Дуудлага худалдаанд оролцох хүсэлтийг 2018 оны 03 дугаар сарын 02 өдрийн 0930 цаг хүртэл Төрийн өмчийн бодлого зохицуулалтын газрын 214 тоот өрөөнд хүлээн авна. Хугацаа хоцорсон хүсэлтийг хүлээн авах боломжгүйг анхаарна уу.

Дуудлага худалдаанд оролцох хүсэлт нь зөв, цэвэр бөглөгдсөн худалдаанд оролцох хүсэлтийн маягт, дэнчин төлснийг нотлох баримт, иргэний үнэмлэх (хуулийн этгээдийн хувьд улсын бүртгэлийн гэрчилгээ)-ийн хуулбар зэрэг баримтаас бүрдэнэ.

Худалдах хөрөнгийн талаар мэдээлэл авах

Дуудлагаар худалдах хөрөнгийг өмч эзэмшигч Дулааны 4-р цахилгаан станц ТӨХК дээр очиж үзэж болох бөгөөд дуудлагын худалдааны журам, бүртгэх хугацаа, хөрөнгийн

НЭЭЛТТЭЙ ДУУДЛАГЫН ХУДАЛДААНД УРЬЖ БАЙНА

Төрийн өмчийн бодлого, зохицуулалтын газрын 2017 оны 281,590 дугаар тогтоолоор дараах автомашинуудыг дуудлагын худалдаагаар худалдахаар шийдвэрлэв.

Үүнд:

№ Автомашины марк, улсын дугаар, зориулалт

Үйлдвэрлэгдсэн он

Нийт гүйлт Худалдаалах доод үнэ /төгрөг/

1 Т-150 трактор 1985 179000 5,000,000₮ 2 Бульдозер PR-732 L-01 2004 98000 10,000,000₮ 3 Зил-130 /АЦ-40/,

59-04УББ галын авто цистерн,151781,2505201

1989 194486 2,000,000₮

Дуудлагын худалдааны ерөнхий мэдээлэл

Дуудлагын худалдаа болох хугацаа 2018 оны 3 дугаар сарын 2-ны өдрийн 10 цагт

Дуудлага худалдаа болох газар Төрийн өмчийн бодлого зохицуулалтын газрын хурлын танхимд

Дуудлагын худалдаанд тавих дэнчингийн хэмжээ

Худалдаалах доод үнийн 25%

Худалдах, худалдан авах гэрээний ерөнхий нөхцөл

Худалдан авагч нь дуудлагын худалдаагаар худалдан авсан эд хөрөнгийн үнийг 14 хоногийн дотор төлнө.

Дэнчин байршуулах данс Хүлээн авагч байгуулллага: Төрийн өмчийн бодлого зохицуулалтын газар Дансны дугаар кассанд бэлэнээр тушаана

Дуудлагын худалдаанд хүсэлт ирүүлэх

Дуудлага худалдаанд оролцох хүсэлтийг 2018 оны 03 дугаар сарын 02 өдрийн 0930 цаг хүртэл Төрийн өмчийн бодлого зохицуулалтын газрын 214 тоот өрөөнд хүлээн авна. Хугацаа хоцорсон хүсэлтийг хүлээн авах боломжгүйг анхаарна уу.

Дуудлага худалдаанд оролцох хүсэлт нь зөв, цэвэр бөглөгдсөн худалдаанд оролцох хүсэлтийн маягт, дэнчин төлснийг нотлох баримт, иргэний үнэмлэх (хуулийн этгээдийн хувьд улсын бүртгэлийн гэрчилгээ)-ийн хуулбар зэрэг баримтаас бүрдэнэ.

Худалдах хөрөнгийн талаар мэдээлэл авах

Дуудлагаар худалдах хөрөнгийг өмч эзэмшигч Дулааны 4-р цахилгаан станц ТӨХК дээр очиж үзэж болох бөгөөд дуудлагын худалдааны журам, бүртгэх хугацаа, хөрөнгийн

2018 оны 3дугаар сарын 23­ны өдрийн 10 цагт

УЛААНБААТАР

ЭРҮҮЛ МЭНД

Түгжрэл ихтэй замуудаар зорчилгүй хотын нэг захаас нөгөөд очих боломжийг гуравдугаар буюу гадна тойруу олгох юм.

гуравдугаар буюу гадна тойруу олгох юм. Үүний тулд нэн түрүүнд Хайлаастын уулзвараас зүүн тийш Дарь­Эх хүртэл Сэлбэ гол дагуу 6.3 тэрбум төгрөгийн өртөгтэй зам тавихаар төлөвлөөд буй. Одоогоор Сэлбэ гол дээгүүр дамнах 57 метр урт төмөр бетон гүүрний тулгуур, суурь, дам нурууг цутгаж дуусчээ. Мөн гүүрний хоёр талыг холбох замын шороо, далангийн дүүргэлтийн ажлыг өнгөрсөн онд хийжээ. Үлдсэн 14 метр авто зам, гурван метр явган хүний зам, ногоон байгууламж, гэрэлтүүлэг зэргийг энэ онд багтаан дуусгаж, ашиглалтад оруулахаар зорьж байна.

Хайлаастын уулзвараас эхэлсэн энэхүү шинэ чиглэл цааш Шархад хүртэл үргэлжлэх бөгөөд тэндээс урагш чиглэж, Богд уулын арын замтай нийлснээр гуравдугаар тойруу үүсэх зураг төсөл

гаргажээ. Энэ нь авто замын түгж рэлийг бууруулахаас гадна гэр хорооллын дахин төлөв лөл­тийн ажлыг хурдасгахад чухал нөлөө тэйг албаныхан онцоллоо. 2018 онд нийслэлийн замын сангаас авто замын салбарт нийт 36.8 тэрбум төгрөгийн хөрөнгө оруулна. Үүний ихэнх хэс гийг шинээр барих тойруугийн бү тээн байгуулалтад зарцуулах юм.

Харин БНХАУ­ын хөнгө­лөлттэй зээлийн хөрөнгөөр Улаанбаатар хотод дөрвөн томоохон төсөл хэрэгжиж байна. Яармагийн шинэ гүүр барих, хуучныг нь засах төсөлд 30.26 сая ам.доллар зарцуулахаар төсөвлөсөн. Өнгөрсөн онд шинэ гүүрний 77 дам нурууг угсарч, Богд уулын арын замаас Яармагийн гүүртэй холбогдох тулгуурын ажил дуусах шатандаа оржээ. Нийслэлийн захиргаанаас Яармагийг Улаанбаатар хотын санхүү, бизнесийн төв болгохоо мэдэгдсэн. Тиймээс зам, гүүрийн ажлыг 2019 онд багтаж дуусгахаар зорьж байгаа юм.

Гаднын зээлийн хөрөнгөөр босож буй бас нэгэн том төсөл нь Замын цагдаагийн газрын ойролцоох нүхэн гарц. 42.38 сая ам.долларын төсөвтэй уг байгууламжийг барих газрыг өнгөрсөн онд чөлөөлсөн. Мөн 1953 онд барьсан, цаашид засвар хийх боломжгүй болсон Налайх­Чойрын 20.9 км зам барих ажил 2018 онд эрчимтэй өрнөхөөр байна. 38 сая ам.долларын өртөгтэй уг төслийн зургийг өнгөрсөн онд бэлэн болгож, газрыг чөлөөлж дууссан юм. Тус замыг шинэчилснээр нийслэлийн

зүүн чиглэлийн замын түгжрэл багагүй буурах тооцоо бий.

2018 онд нийслэлийн төсвийн хөрөнгөөс 800 сая төгрөгийг зам засвар, бүтээн байгуулалтад зарцуулна. Дугуйн зам хөтөлбөрийн хүрээнд 300 сая төгрөгөөр 10.4 км дугуйн барина. Түүнчлэн сургууль орч мын замын аюулгүй байдлыг сайжруулахад үлдсэн 500 сая төгрөгийг төсөвлөсөн. Үүн дээр нийслэлийн Орон нутгийн хөгжлийн сангийн хөрөнгөөр 2018 онд зам засвар, арчлалт, шинээр барих нийт 23 төсөл, арга хэмжээг 966.5 сая төгрөгөөр хэрэгжүүлнэ. Гэхдээ дээрх төслүү дийн санхүүжилт

бүрэн шийдэг дээгүй байгаа ч Хайлаастын уулз вараас Дарь­Эхийн зам хүртэлх бүтээн байгуулалтад шаард лагатай 6.3 тэрбум төгрөгөөс 4.3 тэрбум төгрөгийн хөрөнгийг бүрдүүлж чадсан байна.

Харин Зүүн дөрвөн замд барих 25 тэрбум төгрөгийн өртөгтэй гүүрэн гарцын зардлын 30 гаруй хувь буюу найман тэрбум төгрөгийг олоод байгаа аж. Тиймээс авто замын сүлжээг тэлэх, замын түгжрэлийг сааруулах төслүүдэд хөрөнгө оруулагчдыг татан оролцуулах нь чухал байгааг албаныхан онцоллоо.

800 36.8 966.5

НИЙСЛЭЛИЙН ТӨСӨВ

НИЙСЛЭЛИЙН ЗАМЫН САН

ОРОН НУТГИЙН ХӨГЖЛИЙН САН

сая төгрөг тэрбум төгрөг сая төгрөг

/2018 онд/

НИЙСЛЭЛИЙН АВТО ЗАМЫН ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАЛТ

21.5

Туул гол дээгүүрх Баянзүрх,

Сонсголонгийн гүүр

сая ам.доллар

30.26

Яармагийн шинэ, хуучин гүүр

сая ам.доллар42.38

Замын цагдаагийн гүүрэн гарц

сая ам.доллар

38

Гачууртаас Налайх-Чойрын уулзвар

хүртэлх зам

сая ам.доллар

134.2ГАДНЫН ЗЭЭЛ

сая ам.доллар

Зүүн дөрвөн замд барих гүүрэн

гарцын зардлын 30 гаруй хувийг

бүрдүүлээд байна

ОРОН НУТАГ» ХӨВСГӨЛ“Хөх сувд” мөсний баярт 2000 онд зургаан морин чарга уралдаж байлаа. Харин 18 жилийн дараа 50 чаргаар уралдаж, өргөн дэлгэр болов. Баярт дотоодын 15 мянга гаруй, гаднын 130 орчим жуулчин оролцсон байна.

» ДАРХАН-УУЛАймгийн удирдлагууд хог хаягдал дахин боловсруулж бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх, эрчим хүч, дулаан гаргаж авахад Азийн хөгжлийн банкнаас дэмжлэг үзүүлэхийг хүсэв. Учир нь аймгийн хэмжээнд жилд 47.5 мянган тонн хог хаягдал ялгарч байгаагаас 56 хувийг дахин боловсруулах боломжтой аж.

» СҮХБААТАРХарааны бэрхшээлтэй иргэд долоо хоног бүрийн баасан гарагт аймгийн нийтийн номын санд цуглан ном уншиж хэвшжээ. Аймгийн хэмжээнд нийт 200 гаруй харааны бэрхшээлтэй иргэн байдаг аж.

» ХЭНТИЙЗасаг даргын дэргэдэх хэрэгжүүлэгч агентлагийн дарга нар аймгийн Засаг даргатай 2018 онд хамтран ажиллах үр дүнгийн гэрээ байгууллаа. Түүнчлэн агентлагийн дарга нарыг таван сая төгрөгнөөс дээш болон доош гүйлгээг шилэн дансанд мэдээлж байхыг сануулав.

» ЗАВХАННийт нутгаар ойрын өдрүүдэд цасан болон шороон шуурга шуурч зам, даваа хаагдаж болзошгүй нөхцөл байдал үүсчээ. Иймд Улиастайгаас Тосонцэнгэл, Архангай, Говь-Алтай, Увс, Ховд аймгийн чиглэлд тээврийн хэрэгслийн хөдөлгөөнийг түр хязгаарлав.

» ӨВӨРХАНГАЙБүрд суманд гарсан малын гоц халдварт шүлхий өвчин дарагдсан учраас хоёрдугаар сарын 13-нд хязгаарлалтын дэглэмд шилжсэн. Тэгвэл малын үзлэг, шинжилгээгээр өвчин халдварлаагүй тул дэглэмийг цуцалжээ.

иргэдэд дөрөвдүгээр сарын 5­ны дотор сорил тавьж, харшилтай эсэхийг нь тодорхойлно гэж АӨСҮТ­ийн эмч нар хэлж байна. Хэрэв сорилоор харшилтай болох нь тогтоогдвол харшлын эсрэг вакцинд хамрагдаж, харшил сэдрэхээс урьдчилан сэргийлэх боломжтой аж. Тухайлбал, шарилжны тоос долдугаар сарын 15­наас дэгдэж эхэлдэг

тул харшил сэдрэхээс урьтаж хоёр сарын өмнө вакцин хийлгэх хэрэгтэй.

Сүүлийн үед ихэвчлэн бага насны хүүхдүүд, залуучууд харшлаар өвчлөх нь нэмэгдэх болсон. Иймээс эрүүл мэндийн байгууллага, салбар яамны зүгээс энэ асуудалд анхаарал хандуулж, зарим нэг арга хэмжээ авахаар шийдсэн нь харшлын эсрэг вакцин аж.

С.Батсайхан / ЗГМ©

Авто замын хөгжлийн газар©

Нийслэлийг гадна тойруу замтай болгоно

At the orders of the Government and Erdenes Mongol LLC, parent company of ETT, the board of Erdenes Tavan Tolgoi (ETT) has decided to register the shareholders of 1072 shares distributed to every citizen of Mongolia last week. Sum­iyabazar Dolgorsuren, the Minister of Mining and Heavy Industry, pre­viously revealed that he has already provided guidance and directive to the relevant agencies to study the possibilities of listing Erdenes Tav­an Tolgoi (ETT) on the Hong Kong Stock Exchange (SEHK) in 2018. The minister believes dual listing is possible and that ETT shares can be traded on both the Mongolian Stock Exchange and Hong Kong Stock

MarketIntel assess the attempt to have positive impact

Tugsbilig.B@tugsbiligZGM

ZGM DAILY2018.03.05, MONDAY ~ №046 (845) 7THE OFFICIAL GAZETTE

ZGM: HIGHLIGHTS

POLITICSMP Javkhlan Bold receives the Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary from Czech Republic to Mongolia Jiří Brodský to discuss cooperation in developing winter sports and building a winter sports palace in Mongolia.

Batbold Sundui, Mayor of Ulaanbaatar, meets Cao Debiao, President of China TianYing Inc to discuss establishment of a comprehensive waste processing plant.

ECONOMYBoard of Directors of the EBRD Project ‘Building Effective Business Membership Organizations’ meets SMEs to exchange views on opportunities to cooperate in implementing national programs ‘Cashmere’ and ‘Industrialization 21:100’.

Mongolian Beekeeping Association and Aravt Business Cooperative NGO hosts ‘Beekeeping cluster of Mongolia’ meeting for startup businesses.

Nogoon Khugjil Undesnii Negdel JSC upgrades to Board II in Mongolian Stock Exchange.

Top 20 Index falls by 1.83 percent, to 19615.58 points. MSE market cap stands at MNT 2.36 trillion.

SOCIETYThe second annual Digital Business Conference 2018 to take place on March 16.

2018 Mongolia Mining, an international mining & oil trade fair, to be held between April 4 and 6.

Mongolian freestyle female wrestlers claim a silver and three bronze medals from 2018 Senior Asian Wrestling Championships.

Annual Eagle Festival takes place.

Snow and reindeer festival takes place near Zuulun Mountain in Renchinlkhumbe soum of Khuvsgul aimag.

One of the national programs commencing this year is Industrialization 21:100 that was approved by the cabinet in late January. The program will cover all sectors, except the mining, such as agriculture, light industry, construction and steel industries. Within the frame, 100 factories that will manufacture export-oriented and import-substituting products will be established. According to an initial estimate, the program will require approximately MNT 1.4 trillion investment, produce over six thousand workplaces and will be implemented in two phases from 2018 to 2019 and from 2019 to 2020.

It is decided that the projects will be financed from local and state budget, foreign soft loans and aids.

The goal of the program is to de­velop sustainable and competitive industrialization involving value added production, meeting interna­tional quality and standardization requirements and market economy demands by introducing advanced technology, based on the local com­munity features and resources. In addition, it is believed that it will increase number of workplaces, cir­

Industrialization 21:100 is under implementationINDUSTRY INDUSTRY

Marketintel analyzes potential IPO of Erdenes Tavan Tolgoi

MNT 1.4 trillion to be financed for Industrialization 21:100

Delay in IPO attempt may become a highly politicized subject, concludes Marketintel.

According to the related ministry, total sales of industrial sector amount to 8.1 percent of GDP.

Top 20 Index falls by 1.83 percent, to 19615.58 points

WHO releases guidlines on Mongolia's air pollution

MSE market cap stands at MNT 2.36 trillion.WHO reviewes that it is crucial to conduct sys-tematic assessment of air pollution sources.

Erdenes Tavan Tolgoi seeks dual listing on SEHK

Batsaikhan.S / ZGM©

Mongolia’s air pollution level is 6-10 times higher than those considered safe by the World Health Organization (WHO) air quality guidelines. According to WHO, the data from 2011 to 2015 shows that annual mean concentrations of PM has been decreasing, however, annual

mean concentrations are around 2-3 folds higher than the national guideline values. Other pollutants such as SO2 have progressively augmented in the last twenty years and NO2 values have remained high.

Last decade, a couple of sur­veys on ambient and household

air pollution and its impact were locally conducted and findings of these surveys have been used for evidence-informed decision making. A joint research team of Mongolia and Canada esti­mated in 2011 that 29 percent of cardiopulmonary deaths and 40 percent of lung cancer deaths in

Ulaanbaatar city are attributable to ambient air pollution.

The 2017 National Program on Reduction of Air and Envi­ronmental Pollution provides a roadmap to decrease air pollutants by 80 percent, prohibit the use of unprocessed coal anywhere except for thermal power plants

in Ulaanbaatar, and reduce air and environmental pollution by at least 50 percent by 2025. WHO reviewed that it is crucial to con­duct systematic assessment of the sources of air pollution, and identify the most effective inter­ventions to eliminate or control them.

General-In terms of health benefits long-term mea­

sures to reduce pollution are the most effective ones to protect public health.

-There is the need for setting a mechanism to implement at the highest political level inter­ventions effectively able to reduce air pollution exposure.

-There are various sectors and activities re­sponsible for all the air pollution. Concerted multisectoral action and regular involvement of various stakeholders is needed.

Sectorial-Implement sustainable plans for energy

options, efficient, renewable and clean, both

at production and consumption level.-Integrate environmental and health consid­

erations in urban planning, including locating offices and commercial space in areas conve­nient for pedestrians and bicyclists in order to reduce the need for motorized transport and preventing traffic congestion, creating green areas.

General-Set up more stringent ambient air quality

standards to reduce air pollution concentrations to WHO Air Quality Guideline.

Sectorial-Improvement of urban solid waste man­

agement-Conversion of unpaved roads to paved roads

in particular in Ger areas

-Involvement of local authorities is fun­damental and UB joining WHO Breathe life campaign can be an important step.

-There is the need for a proper communica­tion campaign on air pollution.

General-Expand monitoring air quality through ob­

taining more timely and detailed information about air quality in residential locations and define clear responsibility for regular reporting.

-Implement emission control mechanisms of sources

-Intensify raising public awareness about individual pollution reduction activities and

associated health benefits.

Sectorial-Increase pollution control at power plants

and implement alternative clean energy pro­duction plan

-Take into account for special care patients with respiratory diseases

-Ban waste burning

-Reduce unnecessary physical activities during extreme events of air pollution

-Do not generally encourage the use of per­sonal masks, as most respirators are ineffective (e.g. inexpensive options found in markets and stores) in reducing cardiovascular and respira­tory risks. Similarly, indoor air filtration does not generally constitute an alternative measure to reduce health risks.

INDOOR-AIR SPECIFIC RECOMMENDATIONS

-Create sustainable sup­port schemes for low-income groups in adopting affordable cleaner technology.

-Substitute solid fuel use with clean fuels for home cooking and heating with plans at districts and khoroos level.

-Discourage use of fuels such as plastics, tire pieces, and vinyl promptly.

-Substitute solid fuels to processed fuels in poor com­munities where raw coal and biomass remains the most practical fuel as interim mea­sure;

-Educate people to maintain indoor temperature at reason­able level through controlling over use of solid fuels in terms of frequency and amount.

-Prohibit smoking in public buildings and eliminate or re­duce tobacco smoking indoors.

-Improve ventilation in homes, kindergartens, schools and the working environment.

AMBIENT AIR-SPECIFIC RECOMMENDATIONS OF WHO:

WHO releases policy brief on Mongolia's air pollution

LONG-TERM

MEDIUM-TERM

SHORT-TERM

Exchange. At an irregular meeting of the cab­

inet held on February 23, Sumiyaba­zar Dolgorsuren, Minister of Mining and Heavy Industry briefed the cab­inet on the issues of establishing a sovereign wealth fund and listing of ETT on two stock exchanges.

Currently, the ETT shareholding structure is composed of the Gov­ernment of Mongolia and Mongo­lian public who own 85 percent and 15 percent of the total outstanding shares of ETT, respectively.

According to the Mineral Re­sources and Petroleum Authority of Mongolia, there are 9 companies operating in the deposits of strategic importance as set by the Parliament. Tavan Tolgoi, one of the world’s largest high-quality coal depos­it sites, is expected to yield over six billion tonnes of resources, of which, a quarter is estimated to be coking coal.

The government intended to sell shares of ETT on the stock exchange both locally and internationally; however, the long-awaited IPO was

postponed several times in past years due to weaker coal prices, poor mar­ket conditions, and uncertainty over the legal environment in Mongolia.

According to MarketIntel, 80 percent of the total outstanding shares of ETT are already owned by the government of Mongolia and Mongolian citizens. Of those 80 per­cent of shares, 0.05 percent shares are owned by Mongolian business entities, 14.75 percent and 65.2 per­cent shares are owned by Mongo­lian citizens and the government of Mongolia. Whereas, 20 percent of the total outstanding shares of ETT are available to be listed on local and international stock exchanges.

Whether ETT is successfully listed on stock exchanges locally and internationally within 2018, the attempt itself will have a significant positive impact on local capital mar­kets and on the coal industry. If the matter is pushed to the following year, it will come too close to the next parliamentary election and may become a highly politicized subject.

culation of domestic and foreign trade and economic growth.

As of the end of 2016, total sales of the industrial sector re­sulted MNT 11.06 billion and out of this, 20.3 percent or MNT 2.3 billion was accumulated from the processing sector. This is 8.1 percent of the country’s GDP or 3 fold lower compared to middle- income countries.

In accordance with the results of a study conducted by the United

Nations Industrial Development Organization, the country’s struc­ture of industrial sector is highly dependent on raw materials of min­ing and agricultural sectors based on simple technology, and about 95 percent of export products are subject to only the first stage pro­cessing. This shows that the real value added production, which is the base of sustainable develop­ment of any country, is very poor in Mongolia.

Batsaikhan.S / ZGM©

Хайр аа, чи нөүтбүүк ээ нууц

үгтэй болгочихсон юм уу

Хонгор минь миний төрсөн

өдөр...

СанаарайСанаарай

Санаарай...Юу юм бэ?

8 ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ СОНИН 2018.03.05, ДАВАА ~ №046 (845)

Өдрийн хэмнэлТВ ХӨТӨЛБӨР ОНЦЛОХ ҮЗВЭР

Билгийн тооллын 19Хаврын тэргүүн хөх бар сарын таван шар мэнгэтэй улаан бич өдөр. Үс засуулбал: Сайн нөхөртэй нөхөрлөнөНаран ургах, шингэх: 07:25-18:39 Барилдлага: Үл зохилдохШүтэн барилдлага: ТөрөхүйСуудал: Гал

ЗУРХАЙ

Аргын тооллын гуравдугаар сарын 5, Сумъяа гараг. Билгийн тооллын 19, Тэргүүн дагуул одтой, улаан бич өдөр. Өдрийн наран 07:25 цагт мандан, 18:39 цагт жаргана. Тухайн өдөр хулгана, луу жилтнээ аливаа үйлийг хийхэд эерэг сайн. Эл өдөр архи уух, тамхи татах, сэтгэл муутантай нөхөрлөх зэргийг цээрлэх хэрэгтэй ба сүм дуганыг сэргээх, бүжиг наадам хийх, цэцэрлэг байгуулах, урлан бүтээхэд сайн. Хувцас эсгэх, шинэ хувцас өмсөх, зөвлөгөө хийх, гөлөг тэжээхэд муу. Өдрийн сайн цаг нь хулгана, үхэр, луу, могой, хонь, нохой болой. Хол газар яваар одогсод зүүн урагш мөрөө гаргавал зохистой. 23.21 цагт ичигсэд хөдөлнө.

ЗГМ: ҮГИЙН СҮЛЖЭЭ

ЗГМ: КОМИК

ЦАГ АГААР

УВС -12o

-31o

ХОВД -2o

-19o

ЗАВХАН -1o

-22o

БАЯНХОНГОР -0o

-16o

ГОВЬ-АЛТАЙ -0o

-15o

ӨВӨРХАНГАЙ-2o

-15o

АРХАНГАЙ -1o -17o

ХӨВСГӨЛ -2o

-19o

БУЛГАН -11o

-26o

ТӨВ -13o

-22o

ДУНДГОВЬ -2o -17o

ӨМНӨГОВЬ 5o

-9o

ГОВЬ-СҮМБЭР -5o

-18o

ДОРНОГОВЬ 8o

-10o

СҮХБААТАР -12o

-22o

ХЭНТИЙ -7o

-20o

СЭЛЭНГЭ -10o

-24o

ОРХОН -8o

-22o

ДАРХАН-УУЛ -11o

-23o

ДОРНОД -11o

-24o

БАЯН-ӨЛГИЙ -1o

-12o

УЛААНБААТАР III.7 -5o

-20o 6 м/с

5 м/с

Ялимгүй цастай Багавтар үүлтэй

III.6 -7o

-15o 8 м/с

5 м/с

Үүлшинэ

III.5 -10o

-22o 7 м/с

5 м/с

III.9 3o

-8o 8 м/с

6 м/с

Үүлшинэ

III.8 4o

-14o 6 м/с

5 м/с

Үүлшинэ

Олон улсын эмэгтэйчүүдийн эрхийг хамгаалах өдрийг тохиолдуулан Ардын жүжигчин А. Долгор “Эгшиглэнт урлагт 45 жил” нэртэй концертоо The Corporate hotel and Convention Centre-д толилуулна. Энэ нь түүний эгшиглэнт урлагт хөл тавьснаас хойших 33 дахь бие даасан тоглолт юм. Тэрбээр сүүлийн 10 гаруй жилд

Монголын сайхан ээжүүд, охид бүсгүйчүүдтэй ая дуугаараа уулздаг уламжлал тогтоод буй. Бие даасан тоглолтоо эх, үрсийн элбэрэл, ханийн хайр, Монголын сайхан орноо магтан дуулах юм. Түүний тоглолтод “Чингис хаан” одонт, гавьяат жүжигчин Г.Ариунбаатар, “Харанга” хамтлагийн дуучин Х.Лхагвасүрэн, гавьяат

жүжигчин С.Ганзориг, СТА, дуучин Т.Дэлгэрмөрөн нар оролцож, хамтран дуулсан уран бүтээлээрээ үзэгчдийн сонорыг мялаана. Мөн Улсын филармонийн симфони найрал хөгжим, Монгол Улсын Морин хуурын чуулга болон дуучны шавь нар болох залуу уран бүтээлчид шинэ уран бүтээлээ толилуулна.

10:35

06:30

09:00

14:00

11:30

09:00

13:00

16:10

14:00

14:00

19:00

18:00

17:30

20:00

20:00

18:30

21:00

22:00

21:00

ММ кино төсөл үзүүлж байна: Хоничны ухаан

Бизнесийн хэмнэл

Оскарын шагнал гардуулах ёслолын арга хэмжээ

“Урагшаа Торара” хүүхэлдэйн кино

Жеймс Бонд: “Доктор Ноу” УСК

“Ногоон хот” нэвтрүүлэг

“Залуу эмч нар” ХОАК

Ээждээ захидал бичээрэй

“Суутнуудын намтар” нэвтрүүлэг

“Хүрээлэн амьд ертөнц” нэвтрүүлэг

“Жив жив” хүүхдийн нэвтрүүлэг

“Бизнесийн төв цэг” нэвтрүүлэг

“Жимсхэн охид” хүүхэлдэйн кино

“Цагийн хүрд” мэдээллийн хөтөлбөр

Удирдагчид Лакуатай хамт

Нүүдэл шийдэл

Цаг үе үзэл бодол

Өсөлтийн замд

Хуурай эгч дүүс СОАК

11:25

14:05

18:05

20:50

22:00

Үүнийг хэрхэн хийдэг вэ?

“Яг түүн шиг” шоу нэвтрүүлэг

“Бяцхан оцон шувуу Пороро” хүүхэлдэйн кино

“Та тавдугаар ангийн хүүхдээс ухаантай юу” шоу нэвтрүүлэг

“Көсем” ОАК

ЗГМ: СҮДОКҮ

574

368

12

4

9

4

3

2

2

3

5

6

1

62

9

4

48

4

592

4

1

6

982

5

257419368

631285497

964853721

729341586

813627954

485976132

178532649

592764813

346198275 (Ө

мнөх

дуга

арын

хари

у)

“Хулангийн үдэш-2018” яруу найргийн цэнгүүнХэзээ: 2018.03.06-ны 16:00 цагтХаана: Соёлын төв өргөөТасалбарын үнэ: ^30-50 мянга

“Spring flower” концертХэзээ: 2018.03.08-нд 20:00 цагтХаана: Хар сувд хөлөг онгоцТасалбарын үнэ: ^30 мянга

“Хайрын тухай” тоглолтХэзээ: 2018.03.08-ны 19:00 цагтХаана: One Event HallТасалбарын үнэ: ^25-65 мянга

“Би эндээс явахгүй” драммын жүжигХэзээ: 2018.03.05-10-нд 18.00, 19:00 цагтХаана: УДЭТТасалбарын үнэ: ^10-25 мянга

“Бүсгүй минь инээмсэглэж яваарай” тоглолтХэзээ: 2018.03.07-нд 19:00 цагтХаана: Улсын филармониТасалбарын үнэ: ^25 мянга

“Эрхэмсэг” хүндэтгэлийн тоглолтХэзээ: 2018.03.08-ны 16:00 цагтХаана: Соёлын төв өргөөТасалбарын үнэ: ^25-30 мянга

ГАЛТ ТЭРЭГНИЙ ЦАГИЙН ХУВААРЬ

ЭРЭЭН-УБ 18.00 11.15УБ-ХӨХ ХОТ 20.00 20.49ХӨХ ХОТ-УБ 22.50 11.15УБ-ЭРХҮҮ 21.10 02.40 ЭРХҮҮ-УБ 15.35 06.20УБ-СҮХБААТАР 21.15 05.12СҮХБААТАР-УБ 20.55 05.03УБ-ЭРДЭНЭТ 20.30 07.45ЭРДЭНЭТ-УБ 19.10 05.48ЗАМЫН-ҮҮД-УБ 17.35 08.55УБ-ЗАМЫН-ҮҮД 17.20 07.05УБ-ЗҮҮН-ХАРАА 17.30 21.45ЗҮҮН-ХАРАА-УБ 04.25 08.40УБ-САЙНШАНД 09.15 19.15САЙНШАНД-УБ 20.25 07.01

НИСЛЭГИЙН ЦАГИЙН ХУВААРЬ

УБ-ХАНБУМБАТ 07.00 08.10ХАНБУМБАТ-УБ 09.00 10.05УБ-СӨҮЛ 07.45 12.05СӨҮЛ-УБ 13.20 16.05УБ-БЭЭЖИН 08.15 10.30БЭЭЖИН-УБ 11.30 14.00УБ-ТОКИО 08.55 14.30ТОКИО-УБ 15.30 20.25

Өмнө

х дуг

аары

н хар

иу / 0

3.04

БОСООГООР:1. Монгол бөхийн өмсгөл2. Завхан аймгаас УИХ-д сонгогдсон

АН-ын хоёр гишүүний нэг3. Нэрт дуучин, ая зохиогч, продюсер, жүжигчин

бүсгүй4. Монголын армийн төв спорт хороо5. Монгол, Оросын хилийн

А.Долгорын “Эгшиглэнт” хүндэтгэлийн тоглолт айсуй

ХЭЭ

ҮЙС

АМА

ӨРЦ

ОХУ

ЭМЙУХ

А

В

Н

О

П

Г

МЭА Ү

А

Н

Г

Р

У

ШО Й ҮШ

СУР

УНЬ

ЧИН

ХӨЖ

САЦ

1

4

6 7

9

10 11

12 13

8

5

2 3тэмээгээр ноёныг довтлоход хэлэх үг8. Галдан бошигтын хатан9. Домогт Арвайхээр мянган мориноос тасарч түрүүлсэн даншиг наадам

болсон газар, ... ширээ12. Нэгэнтээ Их хүрээ оршиж байсан, одоогийн Монгол наадмын цогцолбор бүхий газар

ТАШУУГААР: 7-12. Нийслэлийн

есөн дүүргийн нэг, уурхайн хотхон7-13. 1950-иад оны сүүлчээс 1990-ээд он хүртэл амжилттай ажиллаж байсан ХАА-н хамтралжсан байгууллага

өртөө10. Олон улсын нэгжийн систем.Метрийн системийн орчин үеийн хувилбар11. Өөрөө гэрэлтдэг, татах хүч бүхий халуун плазман бөмбөрцөг12. БНХАУ-ын удирдагч асан ... Жин Тао13. Хөгжмийн нот

ХӨНДЛӨНГӨӨР:1. Нүүрснээс дутахгүй илчтэй, задрал сайтай ашигт малтмал4. Завхан аймгийн сум6. Шатарт

АНУ хөнгөн цагаан ба гангийн импортод тариф тогтоохоор төлөвлөж буйг Брюссель эсэргүүцжээ. > 10

Д.Трамп Европын холбоог татвараар дарамтлав

Сонгууль популизмыг өөгшүүлж, Европын гурав дахь том эдийн засгийг улс төрийн мухардалд оруулж болзошгүй. > 10

С.Берлускони хувьсгалаа хамгаалахыг уриаллаа

Мөнгө угаах үйлдэл маш түргэнээр америкийн элитийн дуртай гэмт хэрэг болон хувирлаа. > 10

Мөнгө угаах нь Америкийн элитүүдийн дуртай гэмт хэрэг болжээ

Том МитчеллБНХАУ­ын парламентын жил

тутмын хуралдаанд оролцох Хятадын “тэргүүн баячууд” эрс цөөрсөн нь Ши Жиньпиний засаглалд тэргүүн баячуудын оролцоо суларч буйг харуулав.

Хятадын толгой баячуудын жаг саалт гаргадаг Hurun хүрээлэн-гийн судалгаагаар БНХАУ­ын шинэ парламент болон зөвлөлдөх үүрэгтэй байгууллагад оролцох юанийн тэрбумтны тоо 153 болж цөөрчээ. Урьд нь буюу 2012­2017 онд ажилласан XII дахь удаагийн Бүх Хятадын ардын төлөөлөгчдийн Их хуралд энэ тоо 209 байсан юм. Бүх Хятадын ардын төлөөлөгчдийн Их хурал (БХАТИХ) 3000, Хятадын ардын улс төрийн зөвлөлдөх хурал (ХАУТЗХ) 2200 орчим гишүүнтэй. БХАТИХ, ХАУТЗХ­ын гишүү ­дийг ХКН­аас гаргасан жагсаалтад үндэслэн таван жил тутамд сонгодог. Энэ сард болох XIII дахь удаагийн БХАТИХ, ХАУТЗХ­д оролцогчид нь 2023 онд хугацаа нь дуусах ноён Шигийн хоёр дахь удаагийн засаглалыг төлөөлнө.

Хувийн салбарт бизнес эрх­лэгчдийг намд элсэхийг албан ёсоор дэмжих болсон 2002 оноос хойш бизнесийн удирдлагууд БХАТИХ, ХАУТЗХ­д оролцох

нь тогтвортой өссөн билээ. Гэтэл Хятад орны ядуурлыг

бууруулах, баялаг хуваарилалт, амьдралын түвшний зөрүүг арилгах ноён Шигийн кампани саяхнаас энэ оролцоонд саад учруулж эхлэв. Энэ жилийн БХАТИХ, ХАУТЗХ­д оролцогч тэрбумтны тоо цөөрсөн ч нийт хөрөнгө нь жилийн өмнөх үеэс бараг 20 хувиар өсөж, 4.1 их наяд юань (646 тэрбум ам.доллар) болжээ. БХАТИХ­ын энэ жилийн хуралд оролцох хамгийн баян хүн бол Tencent-ийг үндэслэгч, 47 тэрбум ам.долларын хөрөнгө­тэй, Хятадын тэргүүн баян Пони Ма юм. Удаах байранд саяхан Daimler-ын гол хувьцаа эзэмшигч болсон, автомашины үйлдвэрлэлийн салбарын магнат Ли Шүфү орж байна.

БНХАУ­ын дарга, дэд даргын албан тушаалыг хоёр удаа хашихаар заасан Үндсэн хуулийн хязгаарлалтыг ХКН­ын Төв хороо энэ сард цуцлах санал оруулсан нь ноён Шиг дэлхийн хамгийн олон хүнтэй улсыг насан туршдаа захирах замыг нь засав. Даваа га рагт эхлэх БХАТИХ­ын төлөөлөг чид хоёр долоо хоног үргэлжлэх хуралдааны эцсээр Үндсэн хуульд оруулах өөрчлөлтийг дэмжих санал

өгцгөөнө. Тамга дарах үүрэгтэй байгууллага намын тушаалыг биелүүлж таарах ч, Үндсэн хуульд оруулах өөрчлөлтийг эсэргүүцэх эсвэл түдгэлзэх санал өгөх гишүүд гарч болзошгүйд ноён Ши түгшиж байгаа.

“Сүүлийн таван жилд Хятадад баячууд олширсон ч БХАТИХ, ХАУТЗХ дэх баян гишүүний тоо цөөрсөн. Энэ нь тус хоёр байгууллагад баячууд орох нь хүндэрсний илрэл” хэмээн Hurun-ыг үндэслэгч Руперт Хугеверф үзэж байна. Ноён Ши­гийн эхний засаглалын сүүлийн жил буюу 2017 онд тус улсын Коммунист нам Хятадын толгой баячуудын эсрэг өргөн хүрээтэй дайралт явуулж, олон хүнийг санхүүгийн бодлогогүй инженерчлэл явуул сан хэрэгт буруутгасан.

Хятадын эрх баригчид өнгөр­сөн онд Сяо Жяньхуа, Ву Сяохуй хэмээх санхүү, даатгалын ирээ­дүйтэй хоёр магнатыг баривчилж хорьсон. Мөн Хятадын даатгалын зохицуулах байгууллага өнгөрсөн долоо хоногт ноён Ву­г эдийн засгийн гэмт хэрэгт албан ёсоор буруутгаж, даатгалын Anbang группийг нь хяналтдаа авлаа. Тус группийн хилийн чанад дахь хөрөнгөд Нью Йоркийн Waldorf Astoria зэрэг зочид буудал багтдаг.

ОХУ­ын газрын тосны “Рос­нефть” компанийн хувьцааны 14 хувийг есөн тэрбум ам.доллараар худалдаж авахаар зөвшөөрсөн бизнесменийг засгийн газрын байцаагч нар баривчлан саатуулс­ныг Хятадын санхүүгийн сэтгүүл пүрэв гарагт мэдээлэв.

Anbang нь HNA, Wanda, Fosun-ы хамт Хятадын хувийн даат га лын дөрвөн том группийг бүр дүүлдэг. Тус группийн хилийн чанад дахь худалдан авах ажил­лагааг Хятадын Засгийн газар санхүүгийн эрсдэлийг бууруулах, хөрөнгө гадагш урсах явдлыг хязгаарлах 2017 онд зогсоожээ.

Үл хөдлөх хөрөнгөөс сан хүү­гийн салбарт шилжсэн Baoneng Group-ыг үндэслэгч Яо Жэньхуаг эрх баригчид даатгалын салбарт оролцохыг нь 2017 оны хоёр­дугаар сард хориглосон. Hurun-ы тооцоо гоор тус группийн хөрөнгө ганц хан жилийн дотор ес дахин ихсэж, 17 тэрбум ам.долларт хүрчээ.

Baoneng нь Anbang Group-ийн адил бизнесийн хүчтэй хөшүүрэг ашиглах замаар улс орны санхүүгийн тогтолцоонд заналхийлж буй аюултай “саарал хирс” хэмээн Хятадын удирдлага үзсэн юм.

Аз соригч компаниуд шатдаг хий рүү хошуурсан

1Эрчим хүчний зөвлөх компа­

нийн Wood Mackenzie-гийн тоо цоогоор таваарын арилжжээ. Энэ нь дөрвөн компани 2017 онд 27 сая орчим тонн шингэ ­рүүл сэн хий арилжсан нь 2016 оныхоос 60 гаруй хувиар өссөн үзүүлэлт болж, нийт зах зээлийн 10 хувийг эзэлж байна. Таваарын арилжааны ком паниуд хөгжиж буй орнуудын худалдан авагчдад олгодог зээлээ ихэсгэж, шингэрүүлсэн хийн терминал, хадгалах тоног төхөөрөмж зэрэг дэд бүтэц байгуулахад нь туслах хэрээр зах зээл өр гөжин тэлсээр. “Таваар оруулагч дад чухал үйл ажил лагаа. Газрын тосны салбарт хийдэг ажлаа л хийж буй хэрэг” хэмээн Wood Mackenzie-гийн шин гэ рүүлсэн хийн зөвлөх Фрэнк Харрис ярьж байна.

Томоохон борлуулагч болон банкуудад эрсдэлтэйд тооцогддог хөгжиж буй орнуудад шатахуун нийлүүлэхэд таваар арилжаачид чухал үүрэг гүйцэтгэж ирсэн. Эдүгээ Египет, Бангладеш, Арген­тин, Пакистан зэрэг шингэрүүлсэн хий худалдан авагч улс тусламж хүсэхдээ таваарын арилжаачдад ханддаг боллоо.

Trafigura нь Пакистаны хөвөгч хадгалуур, мөн импортын шин­гэ рүүлсэн хийг хийн бай далд эргүүлэн хувиргадаг терми налын хувьцааны багахан хэсгийг эзэмшиж байна. Тус компани өнгөрсөн оны 11 дүгээр сард ашиг лал тад өгсөн уг терминалаас гадна Пакистанд импортын хоёр дахь терминал байгуулахад нь тусална.

Одоогийн нөхцөл нь хэвээр үргэлжилвэл аваас Катарын төрийн өмчийн эрчим хүчний компани, Shell зэрэг компани тоглож ирсэн зах зээлд таваарын худалдааны том компаниуд улам гүн нэвтэрнэ хэмээн шинжээчид таамаглаж байна. Vitol бүр арван жилийн өмнө бие даасан салбар байгуулах за маар шингэрүүлсэн шатдаг хийн гол арилжигч болсон. Шат даг хийн салбараа 2013 бай­гуулсан Trafigura-гийн жишээг бусад худалдаачид ч дагасан юм.

Зах зээлийн нөхцөл өөрчлөгд­сөн нь шатдаг хий, цахилгаан эрчим хүч борлуулдаг ком­паниудад олон арван жил таваар нийлүүлсэн Shell, BP зэрэг аваргуудад үйл ажиллагаагаа уян хатан өөрчлөхөд нь дарамт боллоо.

Богино хугацааны гэрээт ху­далдан авагч олширсоор байгааг Shell-ийн Шатдаг хий, шинэ эрчим хүч хариуцсан захирал Маар тен Ветселаар тайлбарлаж бай лаа. АНУ, Австрали, мөн Нигери, Ангол зэрэг Африкийн орны шингэрүүлсэн шатдаг хийн нийлүүлэлт ихэссэн нь Ази болон бусад бүс нутгийн худалдан авагчдад гэрээний нөхцөлөө уян хатан тохиролцох боломж бүрдүүлэв. Дэлхийн хэмжээнд арилжиж буй шингэрүүлсэн шатдаг хийн 70 гаруй хувийг ихэвчлэн 25 жилээр тохиролцож, таваар буулгах газрыг нарийн заасан урт хугацааны гэрээ эзэл­сэн хэвээр. Гэхдээ уламжлалт ху дал дан авагчид таваар буух газрыг хязгаарлаагүй, богино хугацааны гэрээ шинээр бай­гуулах нь ихэссэн.

HIS Markit-ын судалгаагаар гурав хүртэлх жилийн хугацаатай спот болон богино хугацааны нөхцөл бүхий гэрээ нь өнгөрсөн онд арилжсан шингэрүүлсэн шатдаг хийн наймааны 25 хувийг эзэлж байжээ. Уг хэмжээ жилийн өмнө буюу 2016 онд 22 хувьтай байжээ. Цагийг нь тааруулан худалдан авч, зарж

чадаж байгаад нь ийм өөрчлөлт ач тусаа өгч байгааг Deloitte дахь АНУ­ын эрчим хүч, нөөцийн судалгаа хариуцсан Жон Инглэнд онцлон өгүүлсэн юм. “Арилжих чадвар энэ шинэ ер төнцөд улам чухал боллоо” хэмээн тэрбээр анхааруулж байлаа.

Жишээ нь, өнгөрсөн онд Фран­цаас шингэрүүлсэн хий ачсан Vitol-ын хөлөг онгоц Египетийг зорьж явах зуурт Францын зах зээлийн үнэ огцом өсчээ. “Бид хөлгөө буцааж, Францад шатдаг хий ачсан газарт нь эргүүлээд буулгасан. Харин Ойрх дорнодод явж байсан ачаагаа Египетэд шилжүүлсэн” хэмээн Vitol-ын шатдаг хийн арилжаа эрхэлж байсан Пабло Галанте Эскобар ярьсан юм.

“Ердөө л А цэгээс Б цэгт ачаа хүргээд сурчихсан хуучин цагийн газрын тосны компаниуд лав ийм юм хийхгүй байсан болов уу. Борлуулагч болж буйн хувьд бид зах зээлийг илүү үр ашигтай ажиллахад туслах учиртай” хэмээн тэрбээр Олон улсын газрын тосны долоо хоно гийн уулзалтад оролцох үеэрээ өгүүлсэн юм.

Жэймс ШоттерХоёрдугаар сарын 26­ны

даваа гарагийн 06.30 цагт Словакийн Aktuality.sk вэб-сайтын редактор Петер Бар дид ирсэн утасны дуудлага хорвоог орвонгоор нь хөмөрлөө. Тус сайтын сэт гүүлчийн нэг, мафийн сүлжээг мөрдөн сурвал­жилж байсан залуу сурвалжлагч Ян Кучиакийг дорнод Словакт хороожээ.

Ноён Барди Братислав дахь вэбсайтынхаа оффист ирж, хэдхэн цагийн дотор үзэгт нэгт анд нөхдөд нь аймшигт мэдээг дуулгав. “Ян амь үрэгдсэнийг хэлэх хэрэг гарлаа. Ах, эгч нарт нь дуулгахаас аргагүй болов. Даваа гарагийн өглөө миний амьдралд тохиолдсон хамгийн хүнд мөч” хэмээн тэрбээр ярьж байна.

Кучиак болон түүний сүйт бүсгүй Мартина Кушнироваг зэрлэгээр хороосон нь 1993 онд тусгаар тогтносон, 5.4 сая хүн амтай төв Европын улсад сэтгүүлчийн амь насыг хөнөөсөн анхны хэрэг. Уг хэрэг Кучиакийн эрэн сурвалжлах сурвалжлагатай холбоотой байж болзошгүй хэмээн цагдаагийн газар сэжиглэж байна. Кучиакийн сурвалжлагаар илрүүлсэн баримт материал нь Словакийн улс төрийг бусниулж, иргэдийн дургүйцлийг дэгдээсэн юм.

“Иймэрхүү хэрэг Орос,

Венесуэл, Хятад мэтийн өөр газарт л болдог. Харин бид чинь Европын холбооны төвд байдаг улс” хэмээн Братиславын Мариа Немцова ярьж байна. “Аймшигтай, ойлгомжгүй хэрэг. Даваа гарагаас хойш хүн болгоныг харддаг болчихлоо. Ажилдаа ч төвлөрч чадахаа байлаа, хэдэн ч шөнө унтсангүй. Сэтгэл түгшүүртэй байна” хэ­мээн тэрбээр өгүүлэв.

Олон словак хүн хатагтай Нем цоватай адил байна. Баасан гарагт олон арван мянган хүн хүйтнийг эс хайхран нийтийн эсэргүүцлийн ажиллагаанд нэгдлээ. Братиславт үй олон хүн Ерөнхий сайд Роберт Фицогийн өргөөний өмнө цугларлаа. Хүмүүс “Мафи манай орноос тонил”, “Нэг сая евро хоёр хүний амьтай тэнцэхгүй” гэсэн бичиг бүхий зурагт хуудас барьцгаасан байв. Уг эсэргүүцлийн ажиллагаа тус улсын түүхэнд хамгийн том нь боллоо хэмээн Словакийн мэдээллийн зарим хэрэгсэл тодорхойлов.

Залуу хосын үхэлтэй уялдсан аймшгийн цаана Словак улсын нийгэмд гүн нэвчсэн авлигад дургүйцэх иргэдийн уур хилэн нуугдаж байна. Европын хол­боонд элсээд 14 жил өнгөрсөн ч тус улсад авлигын үндсийг тасдахад тус болж чадсангүй.

“Сүүлийн хэдэн жилд ялан­гуяа Польш, Унгарт болж буй засаглалын бэрхшээлтэй харьцуулахад Словакт өөдрөг уур амьсгал бэхжиж ирлээ. Бүс нутагт бусдыгаа гүйцэх ёстой хоцрогч нь байсан олон арван жилийн эцэст бид өөрсдийгөө амжилт гаргагч гэж ойлгож

эхэлсэн” хэмээн Словакийн гол сонины нэг, Dennic N-ийг хэвлэдэг N Press компанийн ерөнхий захирал Лукаш Фила ярьж байна.

“Энэ хэрэг улс орны уур амьсгалыг эрс өөрчиллөө. Бай­дал тийм ч сайн бус байгааг ойл гуулсан сэтгүүлчийн гэнэ­тийн үхэл та биднийг эрх чөлөөт улс бо лохын төлөө тэм цэх ёс­тойг харууллаа” хэмээн тэрбээр өгүүл сэн юм.

Словак улс 2004 онд Европын хол боонд элссэнээс хойш эрчимтэй хөгжжээ. Төв Европын бяцхан улсад гадаадын хөрөнгө оруулалт асар их цутгасны ачаар нэг хүнд ногдох хэмжээгээр нь тооцвол автомашины үйлдвэр­лэлээр дэлхийд тэргүүлж байна. Тус улс еврог нэвтрүүлсэн хуу­чин коммунист хоёр дахь улс юм.

Эдийн засгийн үр өгөөж илт хэдий ч авлига улс орныг бусниулсаар байгаад словакчууд гомдоллох болов. Transparen­cy International-ын Авлигын индекст Словак нь 180 орноос 54 дүгээрт буюу Кипр, Гүрж, Намиби зэрэг улсын ард орсон юм.

“Авлига өдөр тутмын зүйл” хэмээн Польш, Чехтэй хил залгаа Чадца хотын жижиг бизнес эрхлэгч Себастиан тайлбарлав. “Жижиг компанитай мөртөө хэлхээ холбоогүй залуу хүнд тендерт ялах тун хэцүү. Бэлэг

өгөх нь юун түрүүнд хийх ёстой ажил” хэмээн тэрбээр ярьж байв.

Хатагтай Немцова ч түүнтэй санал нэг. “Олонход нь авлига асар том бэрхшээл. Би биеэрээ үзэж туулаагүй. Гэхдээ ээж маань бие муутай. Бие нь муудах болгонд нэн даруй эмчилгээ хийлгэх гэвэл хэн нэг хүнд ахиу төлөх хэрэг гардгийг би сайн мэднэ” хэмээн тэрбээр өгүүлэв.

Аллагын улс төрийн үр дага­вар одоогоор бүрхэг. Гэхдээ л Словакийн улс төрд арав гаруй жил ноёрхож буй ноён Фицогийн Засгийн газарт дарамт ихсэж байна.

Амь үрэгдсэнийх нь дараа нийтлэгдсэн Кучиакийн сүү­лийн материалд ноён Фицод ойр, дээд албаны хоёр эрхэм Италийн мафитай холбоотой тухай бичжээ. Эмгэнэлт явдалд өөрсдийгөө ямар ч хамаагүй хэмээн мэдэгдсэн Вилиам Ясан, Мариа Трошкова хэмээн гэдэг эрхэм гэмт хэргийг мөрдөн шалгаж дуустал албан тушаалаасаа огцроод байна. Ноён Фицогийн эсрэг “улс төрийн зорилготой тэмцэл”­д өөрсдийнх нь нэрийг зориуд ашиглаж буйг тэд тайлбарлав.

Словакийн сөрөг хүчин тус улсын Дотоод хэргийн сайд Роберт Калинак, цагдаагийн албаны тэргүүн Тибор Гашпар нарыг огцруулах шаардлага тавьжээ. Энэ хоёр хүнийг огц­руу лах нь “одоогийн Засгийн газар үргэлжлэн ажиллах хам гийн бага хэмжээний шаард­лага” хэмээн Братислав дахь Ний тийн албаны хүрээ лэнгийн Григориж Месежников үзэж байна.

Словак улс авлигад гүн автжээ

Хятадын тэргүүн баячууд улс төрийн нөлөөгөө алдаж байна

ВВМ©

Д.Трамп Европын холбоог татвараар дарамтлав

“Бид улсаа, ажилчдаа хамгаалах ёстой. Манай гангийн аж үйлдвэр унаад байна. Хэрэв ган байхгүй бол, улс гэж байхгүй” хэмээн жиргэв.

Шон ДоннанЕвропоос ирдэг хөнгөн цагаан

ба гангийн импортод АНУ тариф тогтоохоор төлөвлөж байгааг нь эсэргүүцэж, Брюссель хариу арга хэмжээ авахаар сүр дүүл­лээ. Харин Ерөнхийлөгч Трамп үүний эсрэг Европын машин үйлд вэрлэгчдийг онилсноо зарлав. Тэрбээр твиттертээ “Хэрэв Европын холбоо тэнд бизнес хийдэг АНУ­ын компа ниудад тавьсан өндөр тариф, хориг хаалтаа дахин нэмэх гэж байгаа бол бид Америкт чөлөөтэй, зүгээр шахам орж ирдэг автомашинд нь татвар ногдуулах болно. Тэд манай машинуудыг өөрийн зах зээлд борлуулах боломжийг хаасан. Энэ бол худалдааны маш том тэнцвэргүй байдал” хэмээн бичсэн байна. Трампын санал болгосон тарифын хариуд ЕХ­ны албаныхан гишүүн орнуудад Америкаас ирдэг бараа таваарын жагсаалтыг гаргах гэж буй үед Атлантын цаанаас ийм мэдэгдэл иржээ.

Түүний төлөвлөгөөг АНУ­ын холбоотнууд болон дэлхийн хөрөнгө оруулагчид шүүмжилж

байгааг үл харгалзан ноён Трамп худалдааны дайн үүсэж болзошгүй нөхцөлийг дэмжсээр байна. Баасан гарагт твиттертээ “Худал дааны дайн гэдэг сайн хэрэг. Ялахад амархан” гэх мэтээр бичээд АНУ­ын ажилчид болон аж үйлдвэрийг гадаадын шударга бус өрсөлдөөн гэгчээс хамгаалах сонгуулийн өмнөх амлалтаа хэрэгжүүлэхээ тунхаг­лажээ. Тэрбээр “Бид улсаа, ажилчдаа хамгаалах ёстой. Манай гангийн аж үйлдвэр унаад байна. Хэрэв ган байхгүй бол, улс гэж байхгүй” хэмээн жиргэв. АНУ­ын Ерөнхийлөгчийн ойрын туслахууд хүртэл тарифын талаар Трампын амлалтыг хязгаарлаж, Канад зэрэг хол боо тон улсад хөнгөлөлт үзүүлэхийг оролдож боловч тэрбээр хариу татвар тогтоож, АНУ­ын тавьдаг бага тарифыг бусад орныхтой тэнцүүлэхээ давтан хэллээ.

Хятад улс АНУ­ын алхмын хариуд нарийн тооцсон арга хэмжээ авахаа мэдэгдсэн бол ЕХ яаравчлан анхааруулж эхэллээ. ЕХ­ны худалдааны төлөөлөгч Сесилиа Малстром FT сонинд

ярихдаа тус холбоо Трампын тарифын бодлогыг Дэлхийн худалдааны байгууллагад тавьж, хариу тариф болон бусад арга хэмжээ авахаас өөр арга байхгүй гэв. Тэрбээр “Бид харилцан тарифаа нэмэх эрсдэл үүсэхийг мэдэж байна” гэсэн юм. Европын комиссын Ерөнхийлөгч Жан Клод Юнкер Америкийн уламжлалт бүтээгдэхүүн болох Harley-Davidson мотоцикл, жинс, бурбон виски зэргийг онилохоо мэдэгдлээ. ЕХ­ны албаныхан даваа гарагт АНУ­ын 2.8 тэрбум еврогийн, 100 гаруй нэр төрлийн барааны жагсаалт гаргаж, хариу арга хэмжээ авахаа төлөвлөнө. Үүнийгээ АНУ­ын алхмаас хойш 90 хоногийн дотор хэрэгжүүлж эхлэх юм.

Үүний зэрэгцээ АНУ­ын бизнес бүлгийнхэн тариф нэмснээр тус болохоос илүүтэй олон компанид хохирол учруулахыг сануулжээ. Түүнчлэн уг арга хэмжээний улмаас АНУ­д гадаадын хөрөнгө оруулалтыг саатуулах шинж тэмдэг ажиглагдаж буй учир Ноён Трампын хөрөнгө оруулалт татах төлөвлөгөөнд цохилт өгч

магадгүй. Гэр ахуйн хэрэгслийн үйлдвэрлэлээр Европт тэргүүлэгч Electrolux компани Теннесси мужид 250 сая ам.долларын хөрөнгө оруулалт хийж, гал тогооны хэрэгслийн үйлдвэр барихаа нэгдүгээр сард зарласан боловч одоо хойшлуулахаар боллоо. Шведийн компани “Шинэ тариф АНУ дахь манай үйл ажиллагаанд нөлөөлөхөөс болгоомжилж байна” гэж мэдэгдэв. Италийн худалдааны төлөөлөгч Иван Скалфаротто FT-д ярихдаа ЕХ өөрийн зах зээлээ хамгаалж, АНУ­ын бүтээгдэхүүний эсрэг арга хэмжээ авна хэмээв. Тэр бээр “Энэ бол ямар ч үндэслэлгүй зүйл... дэлхийн худалдаанд хохирол учруулна” гээд Италиас Америкт 4.8 тэрбум еврогийн өртөгтэй ган, нэг тэрбумын хөнгөн цагаан экспортолдгийг дурдсан байна. “Манай үйлдвэрлэгчид сэтгэл дундуур байгаа, ийм эрх ч тэдэнд бий. Гэхдээ энэ бол зөвхөн манай үндэсний эрх ашгийг хамгаалах асуудал бус манай дүрэм журмыг дагаж мөрдөх явдал юм” гэжээ.

Мөнгө угаах нь Америкийн элитүүдийн дуртай гэмт хэрэг болжээЖон Дизард (үзэл бодол)

Мөнгө угаах үйлдэл маш хурдан хугацаанд Америкийн элитүүдийн дуртай гэмт хэрэг болон хувирлаа. Рейган, Бушийн үед хүсүүштэй хууль бус ажиллагаа гэж тооцогддог байсан дотоод мэдээлэл ашиглан арилжаа хийхийг тоодог хүнгүй болсон мэт санагдана. Орон сууцны зээлийн уналт эрүүгийн хуулийн хүрээг өргөжүүлэхэд хүргээгүйгээр үл барам хөөсрөлтөөс ашиг ологчдын дунд улстөрчид, Засгийн газрын агентлагууд байж магадгүй юм. Одоо цагт мөнгө угаадаг этгээд яаж харагддагийг хүн бүр мэддэг болсон. Сонгуулийн сурталчилгаанд ажиллаж байсан хүмүүс хуульчдынхаа хамт Лимузин хөлөглөж явна. Тэд бол аймаар хүмүүс, мөнгө угаах нь аймшигтай үйлдэл мөн. Ийм зүйлд ямар хүмүүс оролцож байна вэ.

Дэлхийн мөнгө угаалтын үндсэн материал болох 100 ам.долларын дэвсгэртээр хан­гадаг АНУ­ын Засгийн газраас эхэлье. Холбооны нөөцийн банкны тооцоогоор 2016 оны эцэст 1.46 их наядын хэмжээтэй зуутын дэвсгэрт гүйлгээнд байсан нь АНУ­ын хүүхэд хөгшид, бүх хүн амыг оруулаад нэг хүнд 4500 ам.доллар ногдож байсан юм. Энэ нь хангалтгүй байсан бололтой Холбооны нөөц энэ онд нэмж, 167 тэрбумын өртөгтэй зуутын дэвсгэртийг шинээр

захиалжээ. Бодит ертөнцөд энэхүү зуутуудын үлэмж хэсэг нь дэлхийн гэмт хэрийн бүлгүүдээс АНУ­ын Засгийн газарт урт хугацааны, хүүгүй зээл болон очдог. Нэгт, тавт, аравт, хорьтын дэвсгэртүүд түргэн солигдож, шинэ мөнгөн тэмдэгтээр орлуулах шаардлагагүй байдаг бол 100 ам.долларын дэвсгэртийг Лас Вегасын гаднах дэлгүүрийн ажилтнууд сэжигтэй байдлаар ашигладаг. Зуутын дэвсгэртийг хүмүүс халаасандаа авч явдаггүй.

Тэдний ихэнхийг боодлоор багцалж, бүртгэгдээгүй бараа үйлчилгээний арилжаа буюу хар тамхи, зэвсэг, албан тушаалын ба сексийн наймаанд ашигладаг. Ам.долларын зуутын дэвсгэрт бол дэлхийн ихэнх хэсэгт татварын төлөвлөгөөний хамгийн чухал хэлбэр юм. АНУ­ын Засгийн газар өөрөө үүнд хачирхалтай хоёрдмол байдлаар хандана. Тэд үүнийг тус улсын гадна ашиглуулахыг илүүд үзэх ба гадаадын банкууд тэдгээрийг АНУ руу шилжүүлбэл хууль ёсны арилжаанд ашигласан гэдгийг нотлохыг шаардана. Ийм дэвсгэртээр хоёр мянгыг дансандаа хийсэн бол бөөн асуудал. Ялангуяа, тэр мөнгөө Ойрх Дорнодын аль нэг банк руу илгээгээд үз. Илгээгч банк уг мөнгийг хэвлэдэг Сангийн яамны салбар болох Санхүүгийн гэмт хэргээс сэргийлэх сүлжээ

Жеймс ПолитиБүх нийтийн сонгуулийн

өмнөхөн Италийн улс төрийн удирдагчид сүүлчийн уриалгаа сонгогч дод хүргэлээ. Ням гарагийн сонгууль популизмыг өөгшүүлж, Европын гурав дахь том эдийн засгийг улс төрийн мухардалд оруулж болзошгүй байна. Ерөнхий сайд асан, 81 настай Сильвио Берлусконийн тэргүүлдэг баруун төвийн эвсэл парламентын сонгуульд ялахад хамгийн ойрхон байгааг сүүлийн санал асуулга харуулсан. Эвсэлд Умардын лиг, Италийн ахан дүүс хэмээх Европын нэгдэлд үл ит гэгч хэт барууны хоёр нам багт­жээ. Ноён Бер лускони “Rai 1” ул сын телевизээр баасан гарагийн үдэш хэлсэн үгэн­дээ “Хүн бүр саналаа өгөх ёстой. Энэ бол чухал. Бид ний төлөв лөсөн хувьсгалаас хүн бүр ашиг хүртэнэ. Бид ядуус, тэтгэврийнхэн, ажилгүй залууст тусална” хэмээн мэдэгджээ.

Тэрбээр ялсан тохиолдолд Европын парламентын тэргүүн Антонио Тажа нийг Ерөн хий сайдаар то милохоо ам лав. Гэвч са нал асуулгаас үзэхэд одоогийн засаг лалыг эсэр­гүүцдэг Таван од хөдөлгөөн түү ний гол өрсөл дөгч бо лох төлөв тэй байна. Таван одын тэргүүн, 31 нас тай Луижи Ди Майо Ром хотын төв талбайд хийсэн төгсгөлийн цуглаан дээр “Бид ялахад ганц алхам дутуу байна” хэмээн мэдэгдэв. Цуглаанд Таван одын гишүүн, нийслэлийн захирагч Виржиниа Рагги, 2009 онд тус намыг үндэслэсэн, Генуй хотын хошин жүжигчин Беппе Грилло нар үг хэлжээ. Хатагтай Майо “Сөрөг хүчний эрин үе дуусаж, засаг барих цаг эхэллээ” хэмээв.

Брекситийн дараах зохион байгуулалт болон евро бүсийн хамтын ажиллагааг бэхжүүлэх Францын Ерөнхийлөгчийн санаа чилгын хүрээнд Италийн сонгуулийн дүн Европын хол боонд маш чухал ач холбогдолтой. Популистууд

ялахгүй байлаа ч Италид засаглалын хямрал үүсвэл дээрх хүчин чармайлтад үлэмж хохирол учруулна. Ерөнхий сайд асан 43 настай Маттео Рензигийн толгойлдог Ардчилсан нам улс орныг хүнд хямралаас гаргасан ч сонгуульд нэлээд ухрах төлөвтэй байна. Гэвч өрсөлдөөнөөс бүрэн хасагдана гэсэн үг биш юм.

Хэрэв баруун төвийнхөн дий лэнх олонхын санал авч чадах гүй бол Ардчилсан нам их эвслийн Засгийн газарт орж, нэр хүндтэй одоогийн Ерөнхий сайд Паоло Жентилони суудалдаа үлдэх боломжтой. Тус нам уламжлал ёсоор Италийн төв нутагт түлхүү санал авах боломжтой бол хойд бүсийнхэн баруун төвийн эвсэлд, ядуу өмнөдийнхөн Таван одод илүү санал өгөх төлөвтэй. Ноён Берлусконийн эвслийн түншүүд Тажанийг Ерөнхий сайд болгох саналд таагүй хандаж байна. Италийн ахан дүүсийн тэргүүн Жиоржиа Мелон “Тэр сайн хүн. Гэхдээ би Брюсселийн өмнөх ширээг цохиж чадах хүнийг илүүд үзнэ” гэжээ.

Умардын лигийг толгойлдог Маттео Салвини “Би Тажанийг хүн дэлдэг. Гэхдээ тэр Европын парламентын ерөнхийлөгчөөр үлдэж, Салвин Ерөнхий сайд болно гэж найдаж байна” хэ­мээн мэдэгдсэн байна. Түүний сонгуулийн сурталчилгаа нь хатуу шугам, сонгогчдыг зовоож буй цагаачлалыг эсэргүүцэх байр суурьт тулгуурласан юм. Сонгогчдын 45 орчим хувь нь популистууд болон Европт үл итгэгч намууд руу хандаж байгаа боловч зах зээл дээшилж, Италийн 10 жилийн бондын үнэ бага зэрэг нэмэгдсэн боловч хоёр хувиас доогуур байна. Гэвч хөрөнгө оруулагчдын итгэлийг баталгаатай гэж үзэж болохгүй бөгөөд популистууд буюу Европт үл итгэгчид илүү амжилт үзүүлбэл эрсдэл үүсэх нь тодорхой хэ мээн шинжээчид анхааруулав.

С.Берлускони хувьсгалаа хамгаалахыг уриаллаа

хэмээх байгууллагын Сэжигтэй үйлдлийн бүртгэлд тэмдэглэн үлдээх ёстой.

Афганистанд 100 ам.долларын дэвсгэрт баялгийг хадгалах болон солилцооны хэрэгсэл болдог. Харин Америкт бол гэмт хэргийн санааг илэрхийлэх аж. Гэхдээ энэ нь хууль ёсны гүйлгээний хэрэгсэл. Ийнхүү 100 ам.долларын дэвсгэрт XIX зууны Британийн опиумтай адил гадаадынханд худалддаг атлаа дотооддоо хараадаг зүйл болжээ. Зуутын долларын

талаар хоёр нүүр гаргах нь Протестант шашны шинэ урсгал үүсгэхтэй бараг адил. 2003 оноос хойш зуутын дэвсгэртийн өртөг 800 тэрбумаар нэмэгдсэн нь Иракийн дайны шууд зардлыг төлөхөд хангалттай. Уг мөргөлдөөний үеэр уг дэвсгэртийн жинхэнэ мөн чанар харагдав. АНУ­ын Ирак дахь захиргаа хэзээ ч чекээр төлбөр хийж байгаагүй бөгөөд доллар чихсэн цүнхний амыг нээхийг илүүд үздэг байв.

Иракт авлигын бэлэн мөнгийг

ашиглаж байсан хүмүүс өөрсдөө авлигад автдаг. Үүний зэрэгцээ АНУ­ын Засгийн газар, тухайлбал Сангийн яам олон улсын банкны системийн хил дамнасан мөнгө угаалтад улам идэвхтэй цохилт өгч байна. 1989 онд байгуулагдсан Мөнгө угаахтай тэмцэх Засгийн газар хоорондын байгууллага алан хядлагын эсрэг дайны дараа үйл ажиллагаагаа эрс эрчимжүүлэв. Терроризм бол үнэн хэрэгтээ капитал ба түвэгтэй санхүүжилт шаарддаг үйлдэл бус. Нийгмийн

сүлжээний анализ болон гэр бүлийн холбоог судлах нь террористуудыг илрүүлэхэд илүү тустай. Зуутын дэвсгэртээр нэг сая ам.долларыг дугуйтай цүнхэнд хийхэд есдүгээр сарын 11­ний халдлага буюу 2015 оны Парисын дайралтыг санхүүжүүлэхэд хангалттай. Гэтэл терроризмыг эсэргүүцэх олон нийтийн санаа бодол олон улсад зохицуулсан санхүүгийн эрчимтэй хяналтыг зөвтгөх тайлбар болж байна.

Энэ нь эргээд “олон улсын мөнгө угаалт” гэгчийг ашиглан ял тулгах хуулийн хэрэглүүр болдог. Хэрэв та гэмт хэрэг гарах гэж буйг нуун дарагдуулаагүй л бол мөнгө угаах гэмт хэрэг үйлдээгүй гэсэн үг. Гэвч бүдэг дүрс, тодорхойгүй дуу бичлэг, эргэлзээтэй гэрчийн мэдүүлгээр мөнгө угаасныг баримтжуулах амархан. Трампын сонгуулийн сурталчилгааны тэргүүн асан Пол Манафорт тусгай мөрдөн байцаагч Роберт Мюллерийн тулгаж буй хэргийг үйлдсэн, эсвэл үйлдээгүй ч байж магадгүй. Тэр ямар ч гэсэн гэмт хэргийг зохион байгуулагч биш. Хэрэв тэр үйлдсэн бол сүүдэрт олсон орлогоо зуутын дэвсгэртээр АНУ­д оруулж ирээд Үндсэн хуулийн тавдугаар нэмэлтийг ашиглан бүртгүүлж, татвараа төлж болох байсан. Тэр нийгмийн хувьд гадуурхагдаж болох ч насаараа хоригдох ялд унахгүй байлаа.

Виртуал төхөөрөмж зүүгээд бодит байдлыг мэдрэх боломж олгодог AR технологийн тэсрэлт энэ онд эхэлнэ гэж сал барынхан үзэж байгаа юм. Үүнийг бүтээгдэхүүний сурталчилгаа, үйлчилгээндээ ашигласнаар борлуулалт, ашгаа нэмэхээс гадна төсөв хэмнэнэ. Ийм хэлбэрийн танилцуулга нь үйлчилгээнийхээ тухай хэдэн цаг тайлбарлах эсвэл өртөг ихтэй цаасан танилцуулга тараахаас илүү цаг, мөнгө хэмнэдэг. Үүнийг үзвэр, худалдаа, кино, сургалт зэрэг ямар ч бизнест ашиглах боломжтой. Ялангуяа, уул уурхайн компаниуд шинэ ажилчдаа заавал уурхайн гүнд оруулж эрсдэл гаргахын оронд бодит орчин бүхий программаар дадлагажуулахыг илүүд үзэж буй. Криптовалютаас үүдэлтэй блокчэйн технологийг бизнесийн загвартаа шингээх төлөвлөгөө олон энтерпренер онцолжээ.

Онлайн худалдаа 2018 онд улам тэлсээр. Зөвхөн цахим хуудас гэлтгүй төрөл бүрийн сошиал платформуудаар дам­

жуулан бизнесээ хил даван борлуулах бизнес эрхлэгчдийн тоо өсөх төлөвтэй. Үүний тулд сошиал платформуудын шинэ боломжуудыг бусдаас түрүүлж ашиглаж сурах шаардлагатайг цөөнгүй ажил олгогч өгүүлжээ. Ялангуяа Facebook-ийн шууд дамжуулах функцийг зөв ашиглаж чадвал борлуулалтад санаа зовох цагийг үлэмж багасна.

Цаг завгүйн дээр, бэлэнчлэх сэтгэлгээтэй болсон үйлчлүүлэгч нарыг татах нэг арга нь онлайн чат. Facebook, iMessage, Whatsapp зэргийг үйлчилгээндээ заавал ашиглаж, текстээр хардаг хандлага улам л нарийн зохион байгуулалттай болж, хүрээгээ тэлэхээр байна. Хаана ч, хэзээ ч гэсэн уриаг бодит болгодог энэ технологийн боломж үр дүнтэй гэдэг нь эргэлзээгүй.

Бизнесийн салбарт илэрч буй өөр нэг чиг хандлага нь гишүүнчлэл. Үйлчлүүлэгчээ нэг удаагийнх бус байнгын хэрэглэгч болгох үр дүнтэй арга гэдэг нь улам баталгаажиж

буй. Хямдрал, үнэгүй хүргэлт, баярын мэндчилгээ зэргээр хэрэглэгчээ уядаг менежмент 2018 онд өөрчлөгдөхгүй нь.

Энэ онд бизнес эрхлэгчид технологид найдаж байна. Гэхдээ хүний нөөцийн бодлогоо сайжруулахгүйгээр ашгаа өсгөж чадахгүй нь мэдээж. Чанга хатуу гэхээс илүү ажил олгогч, ажилтан хоёуланд ашигтай байх хувилбарт бизнес эрхлэгчид толгойгоогоо гашилгасаар. Хүний нөөцийн уян хатан бодлогын сайн жишээнд гэрээт ажилчдыг оруулж болох юм. Өдөр тутам ажлын цагаа бүртгүүлдэг уламжлалт

ажилчдаас илүү чөлөөт, гэрээт ажилчдыг чухалчлах хандлага улам дэлгэрч буй. Хэрэв байгууллагын орлого, улсын эдийн засаг хүндэрвэл гэрээт ажилчдаа явуулах нь компанид төдийлөн гарз хохирол авчрахгүй. Тиймээс чухал бус ажлыг гэрээт ажилчдад даалгах нь зөв гэсэн хандлага нэмэгдэж байгаа нь энэ онд улам хүрээгээ тэлэх төлөвтэй. Мөн ажлын орчинг илүү чөлөөтэй болгох, ажлын цагийг багасгах, гэрээсээ ажиллах боломжийг нэмэх зэрэг бүтээлч байдлыг дэмжсэн санаанууд ажил олгогчдын дунд улам дэлгэрэхээр байна.

Технологийн шийдэл, хүний нөөцийн эдгээр санаанууд жижиг зүйл мэт харагдавч, бизнесээ тордож, өргөжүүлэхэд чамлахааргүй үр дүнтэй. Мэдээж бүх бизнес эрхлэгчид энэ аргуудыг ашиглах боломжтой. Тиймээс 2018 онд бусдаас бизнесээ, сурталчилгаагаа хэрхэн онцгой, ялгаатай болгох нь энтерпренерүүдийн чухал сорилт болж байна.

2018.03.05, ДАВАА ~ №046 (845)

Эдийн засаг

11ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ СОНИН

ЗГМ ТОВЧХОН

АНУ доллар 2,393.75

Евро 2,936.05

Японы иен 22.64

ОХУ-ын рубль 42.26

БНХАУ-ын юань 376.96

БНСУ-ын вон 2.22

ВАЛЮТЫН ХАНШ

» ХӨРӨНГИЙН ЗАХ ЗЭЭЛ

7.12 Хувь. Монголын хөрөнгийн бирж баасан гарагийн үнэт цаасны арилжаагаар 31 хувьцаат компани 167,943 ширхэг хувьцаа арилжлаа. Энэ өдөр 17 компанийн хувьцааны ханш өсөж, 12 компанийнх буурсан болон хоёр компанийн хувьцааны ханш тогтвортой байлаа. Үүнээс “Хүннү менежмент” болон “Дархан зочид буудал”-ын хувьцааны ханш хамгийн өндөр өсөлттэй байв. Харин “Тавантолгой”-н хувьцааны ханш 7.12 хувиар уналаа. Хөрөнгийн зах зээлийн үнэлгээ 2.3 их наяд төгрөгтэй тэнцэв.

» АВТОTesla 2018 онд 500 мянган цахилгаан автомашин үйлдвэрлэхээр төлөвлөжээ. Хамгийн сайн борлуулалттай Nissan Leaf-ийн хол зайд явах хүчин чадалтай шинэ хувилбарыг хэрэглээнд нэвтрүүлж, 300 мянган ширхгийг борлуулах аж.

» ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАЛТЯпоны Softbank group-ийн тэргүүлсэн хөрөнгө оруулагчид хүнсний бүтээгдэхүүн хүргэлтийн Doordash компанид 535 сая ам.долларын хөрөнгө оруулалт хийхээр болов. Хэлцлийн үр дүнд Door-dash-ийн үнэлгээ 1.4 тэрбум ам.долларт хүрчээ. Энэ хөрөнгө оруулалтын тусламжтай компани шинээр 250 ажилчин авч АНУ, Канадад хамтран ажилладаг зоогийн газрынхаа тоог 1000 хүргэнэ гэж мэдэгдлээ.

» АРИЛЖАА

10.4 Сая төгрөг. Засгийн газрын үнэт цаасны хоёрдогч зах зээлийн арилжаагаар 100 ширхэг үнэт цаасыг 10.4 сая төгрөгөөр арилжлаа.

» БОДЛОГЫН ХҮҮАНУ-ын бодлогын хүү өссөнөөр тус улсын банкуудад зээлээ дөрвөн хувиар нэмэгдүүлэхэд түлхэц болох юм.

» НҮҮРСЭнэ оны улсын төсөвт манай улс 28 сая тонн нүүрс экспортлохоор тусгасан. Үүнд нэг тонн нүүрсийг 60-100 ам.доллараар үнэлжээ.

» ҮЛ ХӨДЛӨХОрон сууцны ерөнхий индекс 2018 оны нэгдүгээр сард 1.015 болж суурь үе буюу 2013 оны нэгдүгээр сараас 1.5 хувиар өссөн байна. Энэ нь өмнөх оны мөн үеэс 3.53 хувиар нэмэгдсэн үзүүлэлт юм. Шинэ орон сууцны үнийн индекс өмнөх сараас 0.02 хувиар, өнгөрсөн оны мөн үеэс 3.28 хувиар өссөн. Харин хуучин орон сууцны үнийн индекс суурь үеэс 7.74 хувиар буурчээ. Уг индексийг тооцоолохдоо Улаанбаатар хотод борлуулагдахаар зах зээлд нийлүүлэгдсэн шинэ, хуучин нийт 4751 орон сууцны мэдээллийг хамруулжээ.

Ажил олгогчид технологийн дэвшилд найдаж байна

Б.Баярмаа@bayarmaaZGM

Технологи, хүний нөөцийн

жижиг санаанууд бизнесээ тордоход

үр дүнтэй

АR технологи ашигласан танилцуулга нь үйлчилгээ-нийхээ тухай хэдэн цаг тайлбарлах эсвэл өртөг ихтэй цаасан танилцуулга тараахаас илүү цаг, мөнгө хэмнэдэг.

С.Батсайхан / ЗГМ©

Дэлхийн ДНБ-ий өсөлт Дэлхийн худалдааны өсөлт Жижиглэн худалдааны зах зээл(хувиар) (хувиар) (их наяд ам.доллараар, 2018 онд)

Дэлхийн Хөгжингүй Хөгжиж буй орнууд

2017 2018 20191

2

5

3

4

ОУВС© The economist©

2013

2014

2015

2016

2017

3.94.1

2.6

1.7

2.9

10% 10%

5% 5%

3%

3%100 %

Ази

Хойд Америк

Европ

Дэлхийн эдийн засгийн талаарх таамаглалуудын ихэнх нь эерэг цэг дээр огтлолцож байна. ОУВС 2018 онд энэ салбарт тэргүүлдэг улс орнууд улам хүчээ авч, эдийн засгаа тэлнэ гэж таамаглаж буй. Тус байгууллагаас энэ онд дэлхийн эдийн засгийн өсөлт 3.7 хувьд хүрнэ гэсэн бол Дэлхийн банк 3.2 хувьтай байна гэж өөдрөгөөр төсөөлсөн. Мэдээж эдийн засаг өөдлөхөд хамгийн их тушаа болдог улс төрийн тогтворгүй байдалд найдахад хэцүү. Венесуэл, Турк, Мексик, Бразил, Индонез, АНУ зэрэг орнуудад улс төрийн тогтворгүй байдал үргэлжлэх төлөвтэй. Түүнчлэн чинээлэг болон буурай орнуудын эдийн засгийн өсөлтийн зөрүү тэлсээр байгаа нь дэлхийн дундаж үзүүлэлтийг доош татсаар байгааг шинжээчид анхааруулсан. 2018 онд хөгжин­гүй орнуудын эдийн засаг 4.4 хувиар тэлэх бол буурай, хөгжиж буй улс орнуудад хоёр хувийн өсөлт мэдрэгдэх төлөвтэй. “Дэлхийн хамгийн чинээлэг нэг хувьд багтагсад эдийн засгийн 20 хувийг эзэлж байгаа бол 2050 онд 24 хувьд хүрнэ. Харин орлого багатай 50 хувьд багтдаг ядуучуудын хувь 10­аас ес болж уруудна” гэж Францын эдийн засагч Томас Пикетти сануулжээ.

Гэхдээ эдийн засгийн нөлөө ихтэй орнуудад улс төрийн томоохон үймээн, зөрчилдөөн л гарахгүй бол эдийн засаг савлах, унах шалтгаан тун цөөн байгааг шинжээчид хэлж байна. Бизнес эрхлэгчдийн хувьд энэ өсөлтийн мөчлөгийг овжиноор ашиглаж, орлогоо нэмэх боломжийг 2018 он олгож байгаа юм. Тэгвэл эдийн засаг өсөж буй үеийг хэрхэн ашиглах вэ. Бизнес эрхлэгчид, энтерпренерүүд энэ онд технологийн дэвшил, шинэ ололтуудыг орлогоо нэмэх хөшүүрэг болгохоор төлөвлөж байгааг Forbes сэтгүүл онцолжээ.

ТӨЛӨВ

Бизнест технологийн хөшүүрэг ашиг нэмнэ

САНХҮҮЖИЛТУУЛ УУРХАЙ

БИЗНЕСИЙН ОРЧИН

Эрүүл мэндийн салбарт 20 төсөл хэрэгжинэХөгжлийн банкинд 50 сая ам.долларын өр барагдуулжээ

Мэргэжлийн хяналтын салбар авилгад өртөмтгий

Эрүүл мэндийн салбар дахь гадаадын зээл тусламжийг зохицуулах зөвлөлийн хурал боллоо. Тус салбарт олон улсын байгууллага болон гадаад улсын хөнгөлөлттэй зээл, буцалтгүй тусламжийн санхүүжилтээр 545 гаруй тэрбум төгрөгийн 20 томоохон төсөл хэрэгжиж байгааг Эрүүл мэндийн сайд Д.Сарангэрэл онцоллоо. Харин зарим томоохон төсөл, хөтөлбөрийн үр дүн, өгөөж

хангалттай түвшинд хүрэхгүй байгааг тэрбээр шүүмжилсэн. Тухайлбал, 2012 онд эхэлсэн "Цахим эрүүл мэнд" төсөл сүүлийн 2­3 жилд огт урагшлаагүй байна.

Өнгөрсөн хугацаанд гадаадын зээл, буцалтгүй тусламжаар хэрэгжсэн төслүүдийн хүрээнд 40 мянган хүүхдэд уушгины хатгааны эсрэг вакцин хийжээ. Гэвч амьсгалын замын өвчлөл буурах төлөвгүй байгаа юм.

Нийгмийн эрүүл мэндийн үндэсний төвийн судалгаанд дурдсанаар 2000 онд амьсгалын тогтолцооны өвчлөл 10 хүн тутамд 791.1 байжээ. Харин 2016 онд энэ үзүүлэлт хоёр дахин өсчээ. Тиймээс 2019 онд уушгины хатгааны эсрэг вакцинд бүх хүүхдийг хамруулж, үүнд зориулах төсвийг нэмнэ гэдгийг Эрүүл мэндийн яамны мэргэжилтэн онцоллоо.

“Азийн сан”, “Сант марал” сан гийн хамтарсан “Бизнес эрхлэл тийн орчин дахь авлигын нөхцөл байдал” судалгааг Улаанбаатар хотод байрладаг аж ахуйн нэгжүүдийн дунд хийжээ. Судалгаанд дурдсанаар уул уурхайн салбар, төрийн үйлчилгээ авлигад хамгийн өртөмт гий хэвээр байна. Тухайл­

бал, мэргэжлийн хяналтын байгууллага авлигад хамгийн их өртөж буй байгууллагуудын жагсаалтыг 25.2 хувийн үзүү­лэлтээр тэргүүлжээ. Гэхдээ энэ нь өмнөх оныхоос 2.4 хувиар буурсан дүн гэдгийг судалгаанд онцолсон. Харин Ашигт малтмал, газрын тосны газар 2016 онд 3.3 хувийг эзэлж

байсан бол 2017 онд 13.3 хувь болж, үнэлгээ нь доо шилсон байна.

Transparency International Mongolia байгууллагаас гаргадаг авлигын төсөөллийн индексээр Монгол Улс 2017 онд 36 оноо­гоор 103 дугаарт бичигдсэн. Энэ нь 2016 онтой харьцуулахад хоёр оноогоор буурсан үзүүлэлт юм.

“Эрдэнэс Тавантолгой” ком­пани Хөгжлийн банкинд төлөх ёстой 100 сая ам.долларын талыг нь барагдуулсан талаар тус компанийн гүйцэтгэх захирал Д.Ариунболд мэдээллээ. 2012 онд “Хүний хөгжил сан”­гаар дамжуулж иргэн бүрт олго­сон халамжийн мөнгөний тодорхой хэсгийг бүрдүүлэх, компанийн эргэлтийн хөрөнгийг санхүүжүүлэх зорилгоор Хөгж лийн банкнаас 200 сая

ам.долларын зээл авсан юм. Үүнээс 100 сая ам.долларыг нь өнгөрсөн оны аравдугаар сард эргүүлэн төлжээ.

2016 онд алдагдал хүлээсэн “Эрдэнэс Тавантолгой” компа­нийн борлуулалт 2017 онд 1.1 их наяд төгрөг болж нэмэгдэж, 438 тэрбум төгрөгийн ашигтай ажилласан. Мөн 10.1 сая тонн нүүрс олборлож, 8.4 сая тонныг нь экспортолжээ. Харин хилийн асуудлаас болж 10 сая тонн нүүрс экспортлох зорилгодоо хүрч чадаагүй аж. Тус компани 2017 онд татварт 243 тэрбум төгрөг төвлөрүүлсэн байна.

Э.ЭрдэнэтуяаШинжээч

12 ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ СОНИН 2018.03.05, ДАВАА ~ №046 (845)

Эдийн засаг

АМ.ДОЛЛАР ЮАНЬ РУБЛЬ

2,393.75 376.96 42.26

10-ЧИНГИС БОНД ХУРАЛДАЙ БОНД

113.980.09%

100.220.00%

ЗЭСАЛТ ГЭРЭГЭ БОНД

1322.130.4%

98.70.06%

68980.35%

Татварын шинэчлэл ачаалал, дарамтыг хөнгөлнө

ТАТВАР

Г.Байгал@baigalZGM

Орон сууц худалдан авбал зургаан сая төгрөгийн хөнгөлөлт эдэлнэ

Иргэн бүрт хамаатай татварын хуулийн шинэчлэл орон даяар эхлээд байна. Сүүлийн 10 гаруй жил тат варын багц хуульдаа гар хүрээгүй Монгол Улс энэ удаад Татварын ерөнхий болон түүнээс улбаалсан бусад хуулиудыг шинэчилнэ. Үүнд Аж ахуйн нэгжийн болон Хүн амын орлогын албан тат варын тухай хууль, НӨАТ­ын тухай хуулийн өөрчлөлт багтаж байгаа юм. Сангийн яамнаас татварын хуулиудын төслийг 2018 оны хоёрдугаар сарын 23­наас хойш 30 хоногийн хугацаанд олон нийтийн дунд нээлттэй хэлэлцүүлж буй. Ингэхдээ татвар төлөгчдийн дуу хоолойг сонсох, оновчтой санал хүсэлт цуглуулах үүднээс цахим болон нийгмийн сүлжээний бүх төрлийн платформыг ашиглаж байна. Мөн Монголын үндэсний худалдаа, аж үйлдвэрийн тан­хим, Монголын бизнесийн зөвлөл, эрдэмтэн судлаачид зэрэг олон салбарыг багтаасан хэлэлцүүлгүүдийг үе шаттай зохион байгуулж буй. Өнөөдөр буюу даваа гарагт гэхэд Мон голын үндэсний худалдаа, аж үйлдвэрийн танхимд тат варын багц хуулийн хэлэлцүүлэг өрнүүлнэ.

Монгол Улс өнгөрсөн жилүүдэд татварын хуулиудыг хэсэгчлэн шинэчилж ирсэн. Харин 2006 оноос хойш багцаар нь буюу бүрэн шинэчилсэн найруулга хийгээгүй юм. Гэтэл энэ хугацаанд Монгол Улсын макро эдийн засгийн хэмжээ тэлж, бизнесийн орчин, хувийн хэвшлийн хүчин чадал нэмэгдсэн. Мөн олон улсын хувьсан өөрчлөгдөж буй ши нэч лэл өөрчлөлттэй хөл ний лүү лэн алхах шаардлага тул гар сан. Хөгжиж буй орнууд 10 жил тутам татварын бодлогоо шинэчлэх шаардлагатай тул гардаг гэж судлаачид үздэг. Учир нь татварын орчин нь эдийн засагтаа “жижигдэх” магадлал өндөр байдаг. Монголын эдийн засаг 2006 оноос хойш зургаа дахин томроод байна. Үндэсний компаниуд өсөн дэвжсээр байгаа. Тиймээс хуулиудад нэмэлт, өөрчлөлт оруулснаар аж ахуйн нэгж, иргэдэд татварын таатай орчин бүрдүүлнэ гэж үзэж байна.

Өнгөрсөн оны арванхоёрдугаар сард Европын холбооноос Мон­гол Улсыг татвараас зайлс хийдэг

бүсүүдийн хар жагсаалтад баг­таасан. Энэ нь Монгол Улсыг татварын орчноо эргэн харахыг сануулсан дохио бол сон юм. Энэ дагуу Монгол Улсын Засгийн газар ч тэр даруй татварын хууль тогтоомжоо Европын холбооны стандартад нийцүүлэх үүрэг амлалт өгч, хар жагсаалтаас гарч байв.

Мөн “Монголын бизнесийн орчны судалгаа”­гаар судалгаанд оролцсон татвар төлөгч ком­паниудын 57.5 хувь нь татварын орчин тааламжгүй гэж үзсэн.

Мөн 28 хувь нь Засгийн газраас нэн тэргүүнд авч хэрэгжүүлбэл зохих бодлого, арга хэмжээний нэг нь татварын дарамтыг багасгах, оновчтой бодлогоор хөнгөлөлт үзүүлэх гэж хариулжээ.

Монгол Улс одоогоос арав гаруй жилийн өмнө татварын эрх зүйн орчноо шинэчилсэн. Дөрвөн төрлийн татварыг 10 хувь болгон бууруулсан шинэчлэлээ “Дөрвөн 10­ын бодлого” хэмээн нэрлэж байлаа. Энэ бодлогыг хэрэг жүүлснээр татварын таатай орчинтой орны тоонд багтсан юм.

Татварын шинэчлэл хийж, жижиг компаниудад хөнгөлөлт үзүүлж, шатлалыг нэмсэн. Татварын хувь хэмжээг 10 хувь болгон багас­гаснаар төсвийн төлөвлөгөө давж биелж байсан түүхтэй. Эдийн засгийн ил тод байдлыг дэмжих хуулийг хэрэгжүүлснээр далд эдийн засгийг ил болгосон. НӨАТ­ын хуулийг шинэчилж, төлсөн татварынх нь хоёр хувийг буцаан олгодог болсноор эдийн засгийн ил тод байдал улам сайжирч, улсын төсвийн орлого хүртэл нэмэгдсэн билээ. Сүүдрийн

эдийн засгийг сөхсөн эдгээр хуулийг хэрэгжүүлснээр зах зээл дэх мөнгөний урсгалыг тодорхой болгосон юм. Үүний араас татварын хуулиудаа өөрчилж, илүү оновчтой болгосноор татварын таатай бөгөөд эрүүл орчин бүрдүүлнэ гэж Сангийн яамнаас үзэж байна.

Татварын ерөнхий хуульд бүх татвар ижил нөхцөлтэй. Тухайлбал, Монгол Улсын төсөвт 2018 онд 538.4 тэрбум төгрөгийн татвар төлөх “Эрдэнэт үйлдвэр”, гудамжны буланд үйл ажиллагаа явуулдаг найман нэрийн барааны дэлгүүр бүхэн нэг маягтаар татвараа тайлагнадаг. Өөрөөр хэлбэл, өнөөг хүртэл татварын хялбаршуулсан горимын зохицуу­лалтгүй өдийг хүрсэн. Харин шинэчилсэн найруулгын хүрээнд татвар төлөгчдийг ангилж, бичил, жижиг, дунд, том татвар төлөгчдийн онцлогт нийцсэн маягтаар тайлагнадаг болох юм.

Ингэснээр татвар тө лөл тийн хял баршуулсан систем нэвт­рүүлнэ. Мөн энэ хуульд аж ахуйн нэгжийн илүү төлсөн татварыг эхлээд бусад татварт нь суутгаж тооцсоны дараа буцаан олгодог. Тэгвэл үүнийг өөрчилж, илүү төлсөн татварыг буцаан олгож, дараа нь бусад татварт суутган тооцох юм.

Хувь хүний орлогын албан татварын тухай хуульд бизнес эрхэлж буй хувь хүн борлуулалтын орлогын 10 хувиа албан татварт төлдөг. Тэгвэл үүнийг өөрчилж, жилийн 50 сая төгрөгөөс бага борлуулалтын орлоготой аж ахуйн нэгжүүд (e баримт олгодог) хялбаршуулсан тайлан гаргаж, борлуулалтын орлогын нэг хувийг татварт төлөхөөр төсөлд тусгасан байна. Тэрчлэн орон сууц худалдан авахад гурав хүртэлх сая төгрөгийн хөнгөлөлт

Татварын багц хуулийн шинэчлэлээр 50 сая хүртэлх төгрөгийн орлоготой ААН-үүд жилд нэг удаа, татварын тайлан гаргахаар тусгажээ.

С.Батсайхан / ЗГМ©

МОНГОЛД ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА ЯВУУЛДАГ ГАДААД КОМПАНИУД

RIO TINTO RIO ASX AUD

WOLF PETROLEUM WOF ASX AUD

PETRO MATAD MATD LON GBX

ASPIRE MINING AKM ASX AUD

GUILDFORD COAL GUF ASX AUD

PROPHECY DEVELOPMENT PCY TSX CAD

TURQUOISE HILL RESOURCES TRQ TSX CAD

SOUTHGOBI RESOURCES SGQ TSX CAD

XANADU MINES XAM ASX AUD

ENTREE GOLD ETG TSX CAD

НЭР СИМБОЛ БИРЖ ВАЛЮТ ХАНШ ӨӨРЧЛӨЛТ % ОГНОО

80.66 -0.24% 2/26/2018

0.014 -17.65% 2/26/2018

11.05 +17.55% 2/25/2018

0.011 +22.22% 2/26/2018

0.013 -7.69% 2/25/2018

3.05 +0.99% 2/25/2018

3.54 +1.43% 2/25/2018

0.17 -5.56% 2/25/2018

0.54 -1.82% 2/25/2018

0.25 +10% 2/26/2018

▼

▼

▲

▲

▼

▲

▲

▼

▼

▲

Олон улсын зах зээлд алтны спот ханш 0.4 хувиар дээшилж, унц нь 1322.13 ам.долларт хүрлээ. АНУ­ын Засгийн газар импортын зарим барааны гаалийн тарифыг шинэчилсэн. Үүнд үйлдвэрлэлийн үндсэн түүхий эдүүд болох ган, хөнгөн цагаан багтсан байна. Олон улсын худалдаанд нөлөөлж мэдэх энэ шийдвэрийн дараа АНУ­ын хөрөнгө болон санхүүгийн зах зээлийн үзүүлэлтүүд унасан.

Тухайлбал, Dow Jones индекс 0.3 хувиар буурсан бол Bloomberg-ээс тооцдог ам.долларын спот индекс мөн төдий хувиар суларчээ.

Тэгвэл ам.доллартай урвуу хамааралтай алтны ханш чангарч эхэллээ. Алтнаас гадна West Texas төрлийн газрын тосны ханш 0.6 хувиар өсөж, 61 ам.доллар давлаа. Харин зэсийн ханш Лондонгийн металлын биржид 0.3 хувиар буурав.

Алтны ханш 0.4 хувиар өслөө Алтны ханшСүүлийн нэг сард(ам.доллараар)

2018.03.02 1,322.75

1,320

1,330

1,340

Bloomberg © МОНГОЛЫН ХӨРӨНГИЙН БИРЖ

НЭР СИМБОЛ ХАНШ (нэгж) ӨӨРЧЛӨЛТ % ОГНООАПУ ХК APU 648.19 -1.90% 3/2/2018ГОВЬ ХК GOV 22580 -1.14% 3/2/2018МАХ ИМПЕКС ХК MMX 2798 1.16% 3/2/2018МОНГОЛ ШУУДАН ХК MNP 540 -0.01% 3/2/2018ДАРХАН НЭХИЙ ХК NEH 21500 1.90% 3/2/2018СҮҮ ХК SUU 219.89 0.76% 3/2/2018ТАЛХ ЧИХЭР ХК TCK 25000 0% 3/2/2018ТАВАНТОЛГОЙ ХК TTL 9530 -7.12% 3/2/2018АДУУН ЧУЛУУН ХК ADL 2805 -0.43% 3/2/2018МОГОЙН ГОЛ ХК BDL 8400 -1.18% 3/2/2018

▼

▼

▲

▼

▲

▲

◄►

▼

▼

▼Тухайн өдөр арилжаалагдсан хувьцаа

САНХҮҮ

эдэлдэг байсан заалтыг хуулийн шинэчилсэн найруулгад хоёр дахин нэмэгдүүлж, зургаан сая төгрөг болгосон байна.

Түүнчлэн одоо үйлчилж буй Аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын хуульд бизнес эрхлэг­чид хэмжээ харгалзахгүй улирал тутам татвараа тайлагнадаг. Харин шинэчилсэн төсөлд 50 сая төгрөгөөс бага борлуулалтын орлоготой аж ахуйн нэгжүүд улирал тутам биш, жилд нэг л удаа татварын тайлангаа цахимаар тайлагнадаг болно. Жилийн орлого нь гурван тэрбум төгрөгөөс доош бол жилд хоёр удаа. Харин гурван тэрбум төгрөгөөс дээш бол улирал тутам татвар, санхүүгийн мэдээллээ тайлагнаж байхаар тусгасан байна.

Энэ оны эхээр ОУВС­гийн ажлын хэсэг Монгол Улсад саатаж, хоёр долоо хоног ажилласан. Татварын ерөнхий хуулийн шинэчилсэн төслийг боловсруулахад ОУВС­тай хамтран ажилласан. Сангийн яамны тооцоогоор энэ оны дөрөвдүгээр сар гэхэд УИХ­д өргөн барьж, 2019 оны нэгдүгээр сарын 1­нээс мөрдөж эхлэхээр тусгаад байна. Түүнчлэн мөнгө угаах болон терроризмыг сан­хүүжүүлэх зэрэгт цоорхойгүй хуулийн орчин шаардлагатай байгаа учраас хуулийн шинэчлэл хийнэ гэж албаныхан мэдэгдэж байна. ААНОАТ-ын хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөл, Сангийн яам ©

ЖИЖИГ, ДУНД КОМПАНИЙН ТАЙЛАНГИЙН ТООГ ЦӨӨРҮҮЛНЭ

ОДООГИЙН ХУУЛЬД

Компанийн хэмжээ харгалзахгүй улирал бүр тайлан бэлтгэдэг

(Хуулийн төслийн 30 дугаар зүйл)

Орлогын хэмжээ3 тэрбум ^ -өөс дээш бол жилд 4 удаа,

3 тэрбум ^ -өөс доош бол 2 удаа,50 сая ^ -өөс доош бол жилд 1 удаа

тайлагнадаг болно

ХУУЛИЙН ТӨСӨЛД

“Эрдэнэт үйлдвэр”, хүнсний дэлгүүр

нэг маягтаар татвараа

тайлагнадаг