ก

การคดเลอกพนธเหดสกล Pleurotus sp. ดวยวธ Mono-Mono Crossing

Pleurotus sp. mushroom Selection with Mono-Mono Crossing

ชาญกจ วงศเผาสกล

วทยาศาสตรบณฑต สาขาวชาชววทยา คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร

มนาคม 2555

ก

การคดเลอกพนธเหดสกล Pleurotus sp. ดวยวธ Mono-Mono Crossing

Pleurotus sp. mushroom Selection with Mono-Mono Crossing

ชาญกจ วงศเผาสกล

โครงงานดานชววทยานเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรวทยาศาสตรบณฑต สาขาวชาชววทยา คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย

มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร มนาคม 2555

ก

การคดเลอกพนธเหดสกล Pleurotus sp. ดวยวธ Mono-Mono Crossing

Pleurotus sp. mushroom Selection with Mono-Mono Crossing

ชาญกจ วงศเผาสกล

โครงงานดานชววทยาน ไดรบการพจารณาอนมตใหนบเปนสวนหนงของการศกษาตาม

หลกสตรวทยาศาสตรบณฑต สาขาวชาชววทยา

คณะกรรมการโครงงานดานชววทยา

……………………………………………… ประธานกรรมการ (ผชวยศาสตราจารย ดร. สกาญจน รตนเลศนสรณ) ………………………………………………. กรรมการ (ผชวยศาสตราจารย ดร. ศรนนธ เอยมประภา) ……………………………… ...………….… กรรมการ (ผชวยศาสตราจารย สจยา ฤทธศร)

ก

กตตกรรมประกาศ วทยานพนธนประสบความส าเรจลงไดอยางดดวยความกรณาจาก ผศ.ดร.สกาญจน รตนเลศนสรณ ประธานกรรมการทปรกษาโครงงานฯซงกรณาใหความรค าปรกษา แนะน าและตรวจแกไขขอบกพรองตางๆ รวมทงก าลงใจทดตลอดระยะเวลาทท าการทดลองจนส าเรจลลวงไปดวยด คณะผด าเนนการทดลองขอกราบขอบพระคณไว ณ ทน

ขอกราบขอบพระคณอาจารยสาขาวชาชววทยาทกทานทใหชวยใหค าปรกษาและแกปญหาตางๆ และใหค าแนะน าในการแกไขตรวจสอบโครงงานฯ ใหมความสมบรณยงขนเพอท าโครงงานครงนจนส าเรจไดดวยด

ขอขอบคณสาขาวชาชววทยา คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร ทเออเฟอสถานทรวมทงอปกรณตางๆในการวจย

สดทายนขอกราบขอบพระคณ บดามารดา ครอบครววงศเผาสกล ผคอยอบรมสงสอนในสงทด คอยชวยเหลอหวงใย และเปนก าลงใจทดอยางยงตลอดเวลาจนท าใหโครงงานส าเรจไดดวยด ชาญกจ วงศเผาสกล

มนาคม 2555

ก

ชาญกจ วงศเผาสกล 2555 : การคดเลอกพนธเหดสกล Pleurotus sp. ดวยวธ Mono-Mono Crossing ปรญญาวทยาศาสตรบณฑต (ชววทยา) ประธานกรรมการทปรกษา : ผศ. ดร. สกาญจน รตนเลศนสรณ

บทคดยอ การศกษาเทคนคการปรบปรงสายพนธเหดสกล Pleurotus sp. โดยวธโมโน-โมโน(Mono-

Mono Crossing) ระหวางเหดนางรม(Pleurotus ostreatus(Jacq:Fr)Kummer) และเหดนางฟาภฐาน (Pleurotus sajorcaju(Fr.)Singer) พบลกผสมทไดจากการทดลอง 4 สายพนธ ไดแก สายพนธ C3, สายพนธ C4, สายพนธ C5, และสายพนธ C6 โดยสายพนธทใหผลผลตดทสดและมลกษณะทางสณฐานวทยาเปนทตองการของตลาด คอลกผสมสายพนธ C3 มลกษณะเดนคอ มขอบหมวกเหดหยก ผวของหมวกเหดมขนละเอยดสขาวปกคลมคลายขนก ามะหย เนอหมวกมสตาลขอบขาว ขอบของครบไมเรยบ มจ านวนดอกเหด 3-6 ดอกตอการออกหนงครง และใหน าหนกดอกเหดสดสงถง 50 กรมตอการเกบหนงครง สายพนธลกผสมทมลกษณะเดนรองลงมาไดแกลกผสมสายพนธ C5 สายพนธ C6 และสายพนธ C4 ตามล าดบ

ค าส าคญ : Mono-Mono Crossing เหดนางรม เหดนางฟาภฐาน …………………………………… ….…/….…/….…. ลายมอชอประธานกรรมการ

ข

ก

Chankit Wongpaosakul 2012 : Pleurotus sp. mushroom Selection with Mono-Mono Crossing. Bachelor of Science (Biology). Thesis Advisor : Asst. Prof. Dr. Sukarn Rattanalerdnusorn

ABSTRACT The study of Mono-Mono Crossing techniques to improve the Pleurotus mushroom

(Oyster mushrooms (Pleurotus ostreatus(Jacq: Fr) Kummer) and Bhutanese mushroom (Pleurotus sajorcaju (Fr.) Singer)). The result showed that there were 4 hybrids C3, C4, C5, and C6 with the morphological differentiation from the father and mother. The hybrid strain C3 showed a dominant feature, with serrated edges, white wool flannel cap with, brown texture and white, uneven edges of the fins. The production was 3-6 caps with 50 gram weight. The

production C5, C6, and C4 was 46 gram 44 gram and 40 gram respectively.

Keywords : Mono-Mono Crossing, Oyster mushrooms, Bhutanese mushroom …………………………………… ….…/….…/….…. Thesis Advisor’s Signature

ค

ก

สารบาญ

หนา

กตตกรรมประกาศ ก บทคดยอภาษาไทย ข บทคดยอภาษาองกฤษ ค สารบาญ ง สารบาญตาราง จ สารบาญภาพ ฉ บทท 1 บทน า 1 บทท 2 ทบทวนเอกสาร 3 บทท 3 อปกรณและวธการทดลอง 14 บทท 4 ผลและวจารณผลการทดลอง 19 บทท 5 สรปผลการทดลอง 32 เอกสารอางอง 34 ประวตผด าเนนการทดลอง 35

ง

ก

สารบาญตาราง

ตารางท หนา 1 การผสมขามสายพนธเหดเหดนางรม(Pleurotus ostreatus (Jacq:Fr)Kummer) และ เหดนางฟาภฐาน (Pleurotus sajorcaju(Fr.)Singer) แบบ Mono-Mono Crossing 15 2 ลกษณะสณฐานวทยา ไดแก ขนาดของหมวกดอก ขนาดของกานดอก น าหนกดอก ตอการเกบหนงครง ของสายพนธพอ-แม และลกผสม 20

3 ลกษณะสณฐานวทยาของสายพนธพอและแม ไดแก นางรม A, ภฐาน A, นางรม B และภฐาน B 21-22 4 ลกษะสณฐานวทยาของสายพนธลกผสม ไดแก C1, C2 และC3 ทไดจาก การปรบปรงพนธ แบบ Mono-Mono Crossing 23-24 5 ลกษณะสณฐานวทยาสายพนธลกผสม ไดแก C4, C5 และC6 ทไดจาก การปรบปรงพนธ แบบ Mono-Mono Crossing 25-26

จ

ก

สารบาญภาพ

ภาพท หนา

1 เหดนางรม 4 2 เหดนางฟาภฐาน 5 3 สวนประกอบของดอกเหด 7 4 วงชวตของเหดแบบ Heterothallic 9 5 ลกษณะเสนใยลกผสม C3 บนอาหาร PDA อาย 21-28 วน 27 6 ลกษณะ Clamp connection ลกผสม C3 28 7 ขนตอนการปรบปรงสายพนธเหดสกล Pleurotus sp. แบบ โมโน-โมโน

(Mono-Mono Crossing) 29 8 ลกษณะสณฐานวทยาดอกเหดลกผสม C3 ทเกดจากการผสมระหวาง นางรม A และนางฟาภฐาน A 30

9 เชอเหดบรสทธบนอาหาร PDA 31

ฉ

1

บทท 1 บทน า

1.1 ทมาและความส าคญ

เหดจดเปนพชผกทมความส าคญทางเศรษฐกจ เนองจากเหดเปนอาหารทมความปลอดภยจากการใชสารเคมและมคณคาทางโภชนาการสง ท าใหเหดเปนทนยมบรโภคกนมากในภาวะเศรษฐกจตกต าดงนนอาชพการเพาะเหดจงจดวาเปนอาชพทนาสนใจและท ารายไดใหเปนอยางด เพราะ การเพาะเหดนนเปนการน าวสดทเหลอใชจากการเกษตร วสดจากธรรมชาตทหาไดในทองถน เชน ฟางขาว ไสนน ไสฝาย เปลอกมนส าปะหลง ทะลายปาลม ขเลอย เปลอกถวเขยว แลวแตความเหมาะสมกบทองถน ท าใหตนทนตอหนวยต าลงแตผลตอบแทนสง จากการประมาณการผลตและมลคาของเหดชนดตางๆของทวโลกคาดวาปรมาณผลผลตเหดรวมในละปประมาณ 120,000 ตน มมลคา 12,000ลานบาท ซงในจ านวนนพบวา เหดฟางมปรมาณผลผลตมากทสด คอ 75% ของเหดทงหมด ส าหรบดานการสงออกเหดของไทยในแตละปรวมเหดแหง เหดสด และเหดกระปอง มปรมาณ 30% และมบางสวนทสงออกทางชายแดนซงไมสามารถเกบเปนสถตได ดานการน าเขามบางในเหดบางชนดทผลตไดไมเพยงพอตอความตองการหรอผลตออกมาแลวยงไมเปนทรจกอยางแพรหลาย ไดแก เหดหอมและเหดแชมปญอง ประเทศทผลตเหดฟางมากทสด คอ สหรฐอเมรกา จน และฝรงเศส ตามล าดบ เหดทผลตรองลงมาคอเหดสกลนางรม 21.5% และเหดหอม 12.2% โดยมประเทศญปนและจนเปนผผลตเหดสกลนางรม และเหดหอมมากทสด ท าใหประเทศไทยตองน าเขาเหดนางรม และเหดหอมจากตางประเทศเปนจ านวนมากทงๆทเหดสกลนางรมในประเทศไทยมคณภาพไมดอยกวาสายพนธตางประเทศ และเหมาะสมกบสภาพภมอากาศในประเทศไทย จากขอความขางตนจะเหนวาในปจจบนมความตองการบรโภคเหดมากขนเรอยๆ แตก าลงการผลตเหดนางรมในประเทศไทยนอย จงมการน าเขาเหดสกลนางรมจากตางประเทศ ท าใหเงนทประเทศตองเสยจากการน าเหดเขาประเทศไทยปละะหลายพนลานบาท เนองจากรสชาตเหดสกลนางรมในประเทศไทยมรปรางและสสนดอกเหดความกรอบของเนอเหด รสชาตไมเปนทตองการของผบรโภคในประเทศจงมการน าเขาเหดนางรมจากตางประเทศ โดยเฉพาะเหดนางรม(Pleurotus ostreatus(Jacq:FrKummer) และเหดนางฟาภฐาน(Pleurotus sajorcaju(Fr.)Singer)ดงนนจงศกษาวธการปรบปรงสายพนธ ลกผสมของเหดนางรม(Pleurotus ostreatus (Jacq:Fr)Kummer) และเหดนางฟาภฐาน (Pleurotus sajorcaju(Fr.)Singer)แบบ โมโน-โมโน(Mono-Mono Crossing) เพอใหไดลกผสมทมลกษณะสณฐานวทยา เชน รปรางและสสนดอกเหด

2

ความกรอบของเนอเหด รสชาตเปนทตองการของผบรโภคและเปนทตองการของทองตลาด และสามารถออกผลผลตไดตลอดทงป เพอลดภาวะการน าเขาเหดนางรมจากตางประเทศใหนอยลง

1.2 วตถประสงค

1.2.1 เพอศกษาลกษณะสณฐานวทยาสายพนธลกผสมเหดนางรม(Pleurotus ostreatus (Jacq:Fr)Kummer) และเหดนางฟาภฐาน (Pleurotus sajorcaju(Fr.)Singer) 1.2.2 เพอศกษาเทคนคการปรบปรงพนธและการเพาะเลยงเหดลกผสมแบบโมโน-โมโน

(Mono-Mono Crossing)

3

บทท 2 ทบทวนเอกสาร

2.1 ความส าคญของเหด

เหด ในพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 เหด คอ สวนของเชอราทออกเปนดอกแบง เปน 2 ชนด ชนดหนงไมมพษกนได เชน เหดหอม เหดนางรม เหดฟาง อกชนดหนงทมพษ บางชนดกนแลวถงตาย เชน เหดระโงกหนเหดขควาย และเหดทมสสนสวยงามบางชนดเหด(Fungi) ทางวทยาศาสตร เปนประเภทของสงมชวตประเภทใหญประเภทหนง เดมเคยจดอยในอาณาจกรเดยวกบพช แตปจจบนถกจดอยในอาณาจกรเหดรา หรอฟงไจ(Kingdom Fungi) เปนสงมชวตทเซลลมนวเคลยสหรอมเยอหมนวเคลยส เรยกวา ยคารโอต (eukaryote) อาจเปนสงมชวตทเซลลเดยวหรอหลายเซลลไมมคลอโรฟลล สงเคราะหอาหารเองไมได กนอาหารโดยวธการสรางน ายอยแลวปลอยออกมายอยสารอนทรยจนเปนโมเลกลเลกๆและดดซมเขาสภายในเซลล (saprophyte) ไดแก สงมชวตประเภท เหด รา และยสตเหดจดเปนพชผกทมความส าคญทางเศรษฐกจ เนองจากเหดเปนอาหารทมความปลอดภยจากการใชสารเคมและมคณคาทางโภชนาการสง(สมศกด วรรณศร และคณะ, 2529) ท าใหเหดเปนทนยมบรโภคกนมากซงในภาวะเศรษฐกจตกต าเชนน อาชพการเพาะเหดจดวาเปนอาชพทนาสนใจและท ารายไดให เปนอยางด เพราะการเพาะเหดนนเปนการน าวสดทเหลอใชจากการเกษตร วสดจากธรรมชาตทหาไดในทองถน เชน ฟางขาว ไสนน ไสฝาย เปลอกมนส าปะหลง ทะลายปาลม ขเลอย เปลอกถวเขยว แลวแตความเหมาะสมกบทองถน ท าใหตนทนตอหนวยต าลงแตผลตอบแทนสง การเพาะเหดสามารถเพาะไดทงในถงพลาสตกโดยบรรจวสดเพาะแลวเตมอาหารสรมลงไป

Cohen (2002) พบวาสาเหตทท าใหเหดนางรมไดรบความสนใจมากในการบรโภคเนองจากมคณคาทางโภชนาการเชนมโปรตน คารโบไฮเดรต วตามน และเกลอแรในปรมาณทสง แตมไขมนและโซเดยมในปรมาณทต านอกจากนเหดจ าพวก Pleurotus sp. ยงสามารถสรางเอนไซม laccase, peroxidese, cellulose, hemicellulose และxylanase ไดด

2.2 ลกษณะสณฐานวทยาเหดนางรม เหดนางรม เปนเหดทมถนก าเนดอยทางถนประเทศแทบยโรป เหดพวกนเจรญเตบโตไดดในพวกไมโอ๏ค(oak) ไมเมเปล(maple) ไมพช(peach) ฯลฯ และสามารถเจรญเตบโตไดทวไปในเขตอบอน ตอมาไดมการน าเขามาทดลองเพาะเลยงในประเทศไทย พบวาเหดชนดนสามารถปรบตวและเจรญเตบโตไดดในประเทศไทย จงไดมการเผยแพรวธการเพาะเหดชนดนจนเปนทรจกของ

4

ประชาชนโดยทว ๆไป เหดนางรมจดเปนเหดทประชาชนนยมรบประทานกนมาก ทงนเนองจากเหดนางรมมลกษณะคลายเหดมะมวงหรอเหดขอนขาวทเกดขนตามธรรมชาตบนตอไมทพพง เหดนางรมเปนเหดสขาวสะอาด มคณคาทางอาหารสง และมรสชาตหอมหวาน นอกจากนเนอของเหดนางรมยงไมเหนยวมากเหมอนเหดมะมวงหรอเหดขอนขาว และทส าคญกคอ เหดนางรมมสารบางอยางทมสรรพคณเปนยารกษาโรคไมแพเหดชนดอนๆจงท าใหประชาชนรจกเหดชนดนเปนอยางด เหดนางรม จดเปนเหดทมคณคาทางอาหารสงโดยเฉพาะโปรตน คารโบไฮเดรต วตามน ไมแพเหดชนดอนๆ นอกจากนเหดนางรมยงใหปรมาณแรธาตหลายชนด เชน แคลเซยมฟอสฟอรส โปรแตสเซสยม และใหพลงงานคอนขางสง เหดนางรมมวตามนบ 1 วตามนบ 2 สงกวาเหดชนดอนๆและยงมกรดโฟลคสงกวาพชผกละเนอสตว กรดพวกนชวยปองกนรกษาโรคโลหตจาง จงเหมาะส าหรบผปวยทเปนโรคเบาหวาน ความดนโลหตสง และยงเหมาะตอผทตองการลดน าหนกเพราะเหดมปรมาณของไขมนนอย และมปรมาณโซเดยมต า จงเหมาะทจะใชเปนอาหารส าหรบผทเปนโรคหวใจและโรคไตอกเสบ ประกอบกบเหดนางรมเพาะงายสามารถเจรญเตบโตไดในท กภมภาคของประเทศไทย จงไดมการเพาะเหดนกนอยางแพรหลายโดยทวไป เหดนางรม มสรรพคณชวยกระตนระบบภมคมกน ลดน าตาลในเลอด ปรบสภาพความดนโลหต ลดการอกเสบ ยบยงการเจรญเตบโตของเนอราย

ภาพท 1 เหดนางรม(Pleurotus ostreatus(Jacq:Fr)Kummer)

5

2.3 ลกษณะสณฐานวทยาเหดนางฟาภฐาน เหดนางฟาภฐาน มรปรางลกษณะคลายคลงกบเหดนางรมเหดชนดนจดอยในวงศ(family) เดยวกน ชอ“เหดนางฟาภฐาน” เปนชอทตงขนในเมองไทย คนไทยบางคนเรยกวาเหดแขก เนองจากมผพบเหนเหดนครงแรกทประเทศอนเดย พบขนตามธรรมชาตบนตนไมเนอออนทก าลงผ ในแถบเมองแจมม(jammu) เหดนางฟาถกน าไปเลยงในอาหารวนเปนครงแรกโดย jandaikในป ค.ศ.1974 ตอมา Rangaswamiและ Nadu แหง Agricultural university, Coimbattoreในอนเดยเปนผน าเชอบรสทธของเหดนางฟาเขามาฝากไวท American Type -Culture Collection (ATCC) ในอเมรกาเมอป ค.ศ.1975 ไดทราบวาประมาณป ค.ศ. 1977 ทางกองวจยโรคพช กรมวชาการเกษตรเปนผน าเชอจาก ATCC เขามาประเทศไทย เพอทดลองเพาะด ปรากฏวาสามารถเจรญไดด

อกสายพนธหนง เปนเหดททผน าเขามาจากประเทศภฐาน มาเผยแพรแกนกเพาะเหดไทย ไดมการเรยกชอเหดนวา เหดนางฟาภฐาน มหลายสายพนธซงชอบอณหภมทแตกตางกน บางพนธออกไดดในฤดรอน บางพนธออกไดดในฤดหนาว เปนทนยมน ามาเพาะเปนการคากนมากลกษณะของดอกเหดนางฟา มลกษณะคลายกบดอกเหดเปาฮอ และดอกเหดนางรม เมอเปรยบเทยบกบเหดเปาฮอ ดอกเหดนางฟาสจะออนกวาและมครบอยชดกนมากกวา เหดนางฟาสามารถเกบไวในตเยนไดนานหลายวน เชนเดยวกบเหดเปาฮอ เนองจากเหดชนดนไมมการยอตวเหมอนกบเหดนางรม ดานบนของดอกมสนวลๆถงสน าตาลออน ในอนเดยดอกเหดมขนาดตงแต 5-14 เซนตเมตรและจะมน าหนกอยระหวาง 30-120 กรม เหดนางฟามรสอรอย เวลาน าไปปรงอาหารจะมกลนชวนรบประทาน เหดชนดนสามารถน าไปตากแหงเกบไวเปนอาหารไดเมอจะน าเหดมาปรงอาหารกน าไปแชน าเหดจะคนรปเดมได เหดนางฟามสรรพคณชวยกระตนระบบภมคมกน ลดน าตาลในเลอด ปรบสภาพความดนโลหต ลดการอกเสบ ยบยงการเจรญเตบโตของเนอราย

ภาพท 2 เหดนางฟาภฐาน(Pleurotus sajorcaju(Fr.)Singer)

6

2.4 การจดจ าแนก เหดนางรม เหดนางฟาภฐาน เปนเหดทอยในสกล (Genus) เดยวกนแตตางชนดกน (Species) กน ซงสามารถจดจ าแนก (Classification) ไดดงน Kingdom:Myceteae (Fungi)

Divison:Amastigomycota Subdision:Basidiomycotina

Class:Basidiomycetes Subclass:Holobasidiomycetidae II

Order:Agaricales Family:Tricholomataceae

Genus:Pleurotus ชอวทยาศาสตรและชอสามญของเหดทง 2 ชนดน มดงตอไปน เหดนางรม(the oyster mushroom):Pleurotus ostreatus เหดนางฟาภฐาน(the phoenix mushroom):Pleurotus sajor-caju 2.5 ลกษณะทางสณฐานวทยา เหดนางรม เหดนางฟา เปนเหดในสกล Pleurotus sp. ซงเหดในสกลนจะมลกษณะทางสณฐานวทยาคลายคลงคอ ดอกเหดเกดเด ยวๆหรอเปนกลม รปทรงของดอกคลายพด(flabellate)หรอเปลอกหอย (dimidiate) ดอกเจรญยดตดกบวสดโดนมกานดอก(stalk,stipe) อวบสนอยบรเวณตรงกลางหรอดานขางของหมวกดอก(cap,pileus) ผวดานบนของหมวกดอกอาจพบเมดส(pigment) ครบดอก(gill,lamellae) เจรญล าแนวต าลงมาบนกาน(decurrent) แบบ dolipore แบงเปนเสนใยเปนชองๆและมแคลมปคอนเนคชน(clamp connection)ดอกเหดมการสรางสปอรทบรเวณดานขางของครบใตหมวกดอกโดยสปอรจะมรปรางยาวรและมสใส สปอรพมพ (spore-print) มสขาว สครม สชมพ หรอสเทา สวนสของดอกเหดมสขาว สเทา สน าตาล สทอง และสชมพ

7

ภาพท 3 สวนประกอบของดอกเหด ทมา http://www.siamsouth.com/smf/index.php?topic=17428.0 2.6 วงจรชวต เหดในสกล Pleurotus sp.มวงจรชวตเปนแบบเฮทเทอโรทาลค(heterothallic life cycle) โดยมวงจรชวตชนดแฮพโพลไบออนตก(haplobiontic) ชนดแฮพลอยด(haploid) ดงนนเซลลทวไปจงมสภาวะของโครโมโซมเปนโมโนพลอยด(monoploid) สปอรเหลานมโครโมโซมเพยงชดเดยว(โมโนพลอยด)เมอสปอรตกในทเหมาะสมจะงอก(germinate)เสนใยออกมาเสนใยนจะมผนงขวาง(septum)กน โดยแตละเซลลมหนงนวเคลยส(monokaryon) และเปนเสนใยทมนวเคลยสเหมอนกน(homokaryotic mycelium) เรยกเสนใยระยะนวาเสนใยปฐมภม (primary mycelium) เสนใยในระยะนจะมการเจรญโดนการแบงเซลลแบบไมโตซส(mitosis) เมอเสนใยนไปสมผส (amastomosis) กบเสนใยปฐมภมทมแมททงไทป(mating type) เสนใยทเกดขนใหมนจะมนวเคลยส 2นวเคลยสในหนงเซลล(dikaryon,n+n) และเปนนวเคลยสทตางกน (heterokaryon) เรยกเสนใยในระยะนวาเสนใยทตยภม (secondary mycelium) เสนใยในระยะนจะมการเจรญอยางรวดเรวและมการสรางแคลมปคอนเนคชนตอมาเสนใยทตยภมจะขยายปรมาณมากขนและรวมตวกนแนนเปนกลมกอน เรยก

8

เสนใยระยะนวาเสนใยตตยภม(tertiary mtcelium) ซงเซลลของเสนใยยงคงสภาพเปนไดคารออนเสนใยในระยะนจะคอยๆพฒนาไปเปนดอกเหด (fruiting body) เมอดอกพฒนาไปถงระยะหนงจะมการสรางเบสเดย(basidia) ซงมลกษณะเปนรปกระบอง และมนวเคลยสทงสองทอยภายในจะรวมตว (เกดkaryogamy) ไดนวเคลยสทเปนดพลอยด(2n) จากนนจะมการแบงแบบไมโอซส(meiosis) ท าใหโครโมโซมลดลงเปนแฮพพลอยด(n) แตละเบสเดยจะสรางสเตอรกมา(sterigma) 4 อน ตอมานวเคลยสแตละอนจะเคลอนทไปสปลายสเตอรกมาพรอมกบพองออกเปนรปรางคอนขางกลมแลวมการพฒนาไปเปนเบสดโอสปอรจ านวน 4 อน เมอดอกเหดเจรญเตมทจะมการปลดปลอยสปอรและถาสภาวะแวดลอมเหมาะสมสปอรจะงอกเปนเสนใย แลววงจรชวตกจะเรมใหมอกครงหนง 2.7 การสบพนธ เหดในสกล Pleurotus sp.เปนแบบเฮทเทอโรทาลค เปนเหดทไมสามารถผสมตวเองไดภายในทลลส(thallus) เดยวกน ดงนนการสบพนธแบบใชเพศจะเกดขนไดกตอเมอมนวเคลยสจากตางทลลสซงมเมททงไทปตางกนมาผสมกนเทานน โดยระบบการสบพนธ (mating system, breeding system)จะเปนเทททระโพลาร(tetrapolar) คอ มแฟคเตอร(factor) หรอยน (gene) 2 ชด ไดแก แฟคเตอรA และ B ซงใน 1 แฟคเตอรประกอบดวย 2 อลลน (แฟคเตอรA ประกอบดวยอลลนA1, และA2 สวนแฟคเตอรB ประกอบดวยอลลนB1 และB2) ซงแฟคเตอรทง 2 นอยตางโครโมโซมกน ดงนนเมอมการแยกตวออกจากกนในขณะมการแบงเซลลแบบไมโอซสจงท าใหสามารถสรางเบสดโอสปอรทตางกนได 4 ชนด(ภายในเหดหนงดอก) คอ A1B1,A1B2,A2B2 และ A2B2

9

ภาพท 4 วงชวตของเหดแบบ Heterothallic ทมา http://klarod.blogspot.com/2010_07_01_archive.html 2.8 ปจจยททผลตอการเจรญของเสนใยและการงอกของดอก(Zadrazil,1974)

2.8.1 อณหภม เปนปจจยทางสภาวะแวดลอมทมความส าคญอยางหนงตอการเจรญของดอกเหดการสรางสวนสบพนธและการงอกของสปอร ในการเพาะเหดนางรมปรากฏวาทอณหภม 15 และ 35 องศาเซลเซยส เหดนางรมไมเกดดอก ส าหรบอณหภม 25 องศาเซลเซยสเปนอณหภมทเหมาะในการเกดดอก อณหภมทเหาะสมตอการเจรญเปนดอกของดอกเหดนางรมจะอยทประมาณ 25-30 องศาเซลเซยส

2.8.2 ความชน ในกรณของการเพาะเหดแบงเปน 2 อยาง คอ ความชนบนวสดเพาะและความชนในอากาศความชนบนวสด(moisture) การเพมความชนในวสดเพาะท าไดโดยการลดน าแตตองระมดระวงไมใหมากเกนไปหรอเปยกเกนไป เพราะจะท าไหสนใยชะงกการเจรญจนมจลนทรยพวกอน เชน แบคทเรย เจรญแทน การท าใหวสดเปยกเกนไปท าใหอากาศในวสดเพาะลดลงจนเกดการขาดออกซเจน เสนใยอาจเจรญไมดหรอตายไดแตถาทงใหแหงเกนไปกจะขาดน าจนสารทเปนอาหารไมละลาย หรอสญเสยน าออกไปจากเสนใยเหดท าใหเสนใยเจรญไมไดความชนในอากาศ (humidity) การเพมความชนในอากาศท าไดโดยการพนละอองน าในอากาศถาการหมนเวยนของ

10

อากาศมมากเกนไปกมกจะท าใหความชนสมพทธลดลง ในดอกเหดมน าเปนสวนประกอบถง 90% ถาความชนในอากาศมนอยกจะเกดการระเหยของน าในดอกเหดออกไป ท าใหดอกเหดแหงและชะงกการเจรญเตบโตได ถาความชนมมากเกนไปจะเกดเสนใยฟขนแถวโคนดอกเหด ดอกเหดทเกดจะมคณภาพต า และการเกดดอกจะลดลง

2.8.3 ความเปนกรด-ดาง(pH) มผลตอการพฒนาสณฐานวทยาของเหดเปนอยางมาก โดยทวไปเหดตองาการสภาพความเปนกรด-ดาง pH ท 4-8 ซงจะมความแตกตางกนในเหดแตละชนด ผลของความเปนกรด มความเกยวของกบขบวนการสรางสลาย โดยเฉพาะอยางยงดานความสามารถในการใชประโยชนจากวสดทเจรญ

2.8.4 คารบอนไดออกไซด ความเขมขนของคารบอนไดออกไซดทเหมาะสมขนอยกบชนดของเหด คารบอนไดออกไซดสงมผลกระตนการเจรญของเสนใยอยท 28 เปอรเซนตโดยปรมาตร ซงจะชวยกระตนการเจรญเตบโตของเสนใยเหดนางรมทง Pleurotus ostreatus และ Pleurotus florida แตเมอเพมถง 37.5 เปอรเซนต จะไปยบยงการเจรญเตบโตของเสนใยเหดนางรม

2.8.5 ออกซเจน เสนใยเหดตองการก๏าซออกซเจนในการเจรญเตบโตทงในระยะเสนใยและระยะการพฒนาไปเปนดอก ในระยะการเจรญเตบโตของเสนใยเหดสามารถเจรญไดดในสภาพทมออกซเจนนอยมากและตองการออกซเจนปรมาณปกตในระยะการพฒนาไปเปนดอก

2.9 สารอาหารส าคญบางอยางทมผลตอการเจรญเตบโตของเหด(อนนท,2552)

2.9.1 คารบอน หากเอาเชอราของเหดมาตากหรออบใหแหงจะพบวาปรมาณน าหนกแหงทงหมดจะมอยครงหนงทเปนสารคารบอน สารคารบอนเหลานมบทบาทในการประกอบเปนอนทรยวตถตาง ๆ อนเปนสวนประกอบส าคญของเซลลและแหลงสรางพลงงานเพอใชในการด ารงชพของเชอราเหด ดงนนการเจรญเตบโตของเชอราเหดจงมความตองการพวกคารบอนมากกวาสารอน

2.9.2 ไนโตรเจน ไนโตรเจนเปนองคประกอบส าคญของโปนตนและกรดตางๆภายในเซลล การเจรญของเหดจะเกดขนไมไดเลยหากปราศจากโปรตน ถงแมวาจะมเชอราหลายชนดทสามารถเอาไนโตรเจนไปใชในรปของอนนทรยสาร เชน ในรปของไนเตรท ไนโตร และแอมโมเนยม เปนตน แตส าหรบเหดแลวไมสามารถใชไนโตรเจนในรปของสารอนนทรยได โดยเฉพาะในรปของไนไตร และรปแบบของแอมโมเนย โดยทวไปและไนโตรเจนทเหนสามารถน าไปใชประโยชนไดจะตองอยในรปของสารอนทรยสาร เชน โปรตน หรอ อมโนแอคซด อนเปนองคประกอบอยางหนงของโปรตน

11

2.9.3 ก ามะถน โดยทวไปแลวเชอรามความตองการก ามะถนในระดบหนง ในอาหารวนทใชเลยงเชอรา หากมก ามะถนอยบางจะท าใหเชอราเจรญไดเปนอยางด ก ามะถนทใชในอาหารเล ยงสวนมากจะอยในรปของดเกลอ 2.9.4 ฟอสฟอรส ฟอสฟอรสมบทบาทในการเพมประสทธภาพของเชอรา ทจะใชพวกคารโบไฮเดรท (พวกแปง น าตาล เซลลโลส) เปนอาหาร แตกตองการใหเพยงพอตอการเจรญเตบโตของเชอรา 2.10 การเลอกดอกเหดท าพนธ

2.10.1 ควรเปนดอกทสมบรณหมวกดอกควรมลกษณะงอโคงคลายเหดมะมวง 2.10.2 ดอกไมแกหรอออนเกนไปควรอยในระยะกอนทจะมการสรางสปอร 2.10.3 มกานดอกทแขงแรงไมมเชอจลนทรยหรอเชอท าลายดอกเหด 2.10.4 สของดอกควรเปนสขาวหรอเทาขนอยกบชนดของพนธและตองไมมสอนปะปน 2.10.5 ควรคดดอกเหดจากถงกอนเชอทใหผลผลตสงกวากอนอน

2.11 การปรบปรงพนธเหด มงกร(2540) การปรบปรงพนธเหดโดยผสมพนธกรรมทแตกตางกนหรอทสามารถรวมกนได เหดทน ามาใชควรเปนเหดทการปรบตวไดดในธรรมชาต และมฐานพนธกรรมกวางเพอทจะไดมลกษณะใหเลอกไดมากพอส าหรบใชในงานวจย 2.11.1 วธการทใชในการปรบปรงพนธเหดมหลายวธ 2.11.1.1 การปรบปรงโดยวธการคดเลอกพนธ(Selection)ในทางการคาจะคดเลอกพนธใหมจากการเพาะเลยง Multispore หรอจากการเลยงสปอรเดยว หรอการเพาะเลยงเนอเยอจากดอกเหดทคดเลอกไวโดยตรง วธเหลานจะใชเวลาสน ในการปรบปรง แตการปรบปรงทางพนธกรรมจากการคดเลอกพนธท าไดยากมาก ดงนนจงควรมการผสมพนธกนกอนแลวจงใชวธการคดเลอกพนธตอไป 2.11.1.2 การปรบปรงพนธโดยวธการผสมพนธ (Hybridization) การปรบปรงพนธวธนเปนวธทใชกนมานาน โดยจะใหมการผสมขามระหวางเหดสองสายพนธ ทสามารถเขาคกนได ใหเสนใยมสองนวเคลยสและเจรญเปนดอกเหดในทสด ซงจะประสบความส าเรจมากในการปรบปรงพนธทรบประทานไดหลายชนด วธการผสมพนธเหดทนยมใช 3วธ ดงน ก. การผสมของเสนใยนวเคลยสเดยว(Mono-Mono Crossing)เปนการพฒนาสายพนธเหด โดยการผสมของเสนใยทเปนนวเคลยสเดยวเขาดวยกน การผสมพนธเกดจากการเชอมตอระหวาง

12

เสนใย 2 สายพนธและมการแลกเปลยนสารภายในเซลล โดยมการคดเลอกอยางตอเนองและก าจดลกษณะทไมดออก เปนทยอมรบกนอยางกวางขวางเพอทจะไดลกผสมทมลกษณะใหม ๆ ข. การผสมของเสนใยทมนวเคลยสค กบเสนใยทมนวเคลยสเดยว (Di-Mono Crossing) แลวหาชนดคผสมวธนเปนวธทท าไดเรวหากมสายพนธ (เสนใยนวเคลยสค) จ านวนมากส าหรบทดสอบอยแลวกจะสามารถเสนใยนวเคลยสเดยว (Monocaryon) จากสายพนธเหลานแลวน าไปท าการทดสอบโดยวธการผสมแบบ ได-มอน (Di-Mono Crossing) เกดเสนใยนวเคลยสคบนปลายเสนใยนวเคลยสเดยว ซงถอวาเปนกฎวานวเคลยสตวใดตวหนงทเขากนไดของเสนใยนวเคลยสคทไปผสมกบเสนใยนวเคลยสเดยว ผลทไดอาจเปนการผสมทเขากนไดเพยงกงเดยวหรอเขากนไดอยางสมบรณในบางกรณของนวเคลยสทงคของเสนใยนวเคลยสคจะยายเขาไปดวยกน ไดเสนใยทมนวเคลยสคตรงสวนปลายของเสนใยนวเคลยสเดยว

ภทราภรณ(2540) การผสมแบบโมโน-โมโน (Mono-Mono Crossing)ระหวางเหดนางรมสเทาพนธ CM5 กบพนธลกผสม KDCM4(A4) ท าเพอปรบปรงเหดนางรมสเทา คดไดลกผสม 9 สายพนธทมรปรางและคณภาพดโดยมการเปรยบเทยบผลผลตของลกผสมทงเกา ซงตอมาคดเหลอ 6 สายพนธ (Q1-Q6) ทมผลผลตสงเพอใชศกษาตอไป สายพนธ Q1 ใหผลผลตสงสดการผสมแบบไดมอน (Di-mon) เปนการท าผสมระหวางเสนใยนวเคลยสเดยว (Monokaryon) จาก Q1 กบเสนใยนวเคลยสค (Dikaryons) จาก Q1-Q6 และพนธพอแมอนอกหาสายพนธคอ KD1, KD2, KDCM2, KDCM3, KDCM4(A4) คดลกผสมได 9 สายพนธทมลกษณะและคณภาพดจากนนน ามาเปรยบเทยบผลผลตกบพนธพอแมทเปนเหดนางรมสเทาพนธ CM5 กบเหดนางรมสขาว CM1 หรอชนดฟลอรดา ทอณหภมหองเหดนางรมชนดฟลอรดาใหผลผลตสงกวาลกผสมแบบ Di-mon ของกลมทใหผลผลตสง อยางไรกตามสายพนธ Di-mon เหลานจะใหผลผลตระดบเดยวกบสายพนธเรมตนคอเหดนางรมสเทาพนธ CM5 ทเพาะในหองเยน

ค. การเพาะเลยงโปรโตพลาสต หมายถง การเลยงเซลลทไมมผนงเซลลหลงจากนนโปรโตพลาสตทเพาะเลยงมความสามารถสรางเพาะเซลลขนมาใหม แลวมการแบงเซลลกลายเปนแคลลสและในทสดไดตนใหมขนมา การแยกโปรโตพลาสต ท าได 2 วธใหญ ๆ คอวธกล (Mechanical method) แยกโปรโตพลาสตโดยใชใบมดตดเนอเยอพชทพลาสโมไลซแลว เซลลทถกมดตดผานจะมโปรโตพลาสตไหลออกมา อาจชวยโดยการใชวธกดหรอบบเบา ๆ นอกจากนการลดแรงดนออสโมซสของสารละลายทแชเซลลเหลานท าใหโปรโตพลาสตบวมดนหลดออกมาตรงรอยตดไดงาย วธนไดโปรโตพลาสตนอยและเหมาะกบเนอเยอทมขนาดใหญ และวธการใชเอนไซม (enzymatic method) วธนใชเอนไซมยอยผนงเซลลเพอใหโปรโตพลาสตหลดออกมา เอนไซมทยอยผนงเซลลเรยกวา ไฮโดรไลตกเอนไซม(hydrolytic enzyme) เนองจากองคประกอบของผนง

13

เซลลไดแก เซลลโลส เฮมเซลลเลส และสารระหวางเซลลคอ มดเดลลาเมลลา(middle lamella) นนมกรดเพกตก จงใชเอนไซมพวกเซลลเลสเฮมเซลลเลสและเพกทเนสรวมกน อยางไรกตามตนทไดลกษณะทเปนลกผสม (hybrid plants) ดงนนการรวมโปรโตพลาสตจงไมเพยงแตเปดโอกาสใหสามารถผสมพนธระหวางพชตางชนดหรอตางสกล ซงไมสามารถกระท าไดงายโดยวธผสมพนธแบบปกต ยงเปดโอกาสใหมการเปลยนแปลงทางพนธกรรมในพชทขยายพนธโดยสวนทางดานล าตน (vegetatively propagated crops) ในพชทเกสรผเปนหมน (sterile species) หรอพชทเกสรผกงเปนหมน (subfertile species) และพชทมอายยาว วธการรวมโปรโตพลาสตมดวยกนหลายวธ แตกตางกนไปในสวนขององคประกอบของสารชกน าการรวมตว (เรยกทว ๆ ไปวาfusogen) และจ าเปนตองตรวจสอบการรวมตวโดยใชลกษณะทมองเหนดวยตา (visual makers) เชน กรณโปรโตพลาสตจากมโซฟลลของพชชนดหนงทมสเขยวเมอรวมกบโปรโตพลาสตทไมมส (เชน ทไดจากการเลยงและแยกเซลลของราก, ใบเลยง) เซลล heterokaryonsจ าแนกไดจากการท โปรโตพลาสตท งหมดมการสรางคลอโรพลาส(Chloroplasts) เชนเดยวกบทไดจากเซลลแมทมาจากมโซฟลล และมไซโตพลาสซมจ านวนมากจากเซลลพอทไมใชเซลลมโซฟลล ประโยชนจากการรวมโปรโตพลาสต เปนทคาดหวงวาการรวมโปรโตพลาสต (protoplast fusion, somatic cell fusion/hybridization หรอ parasexual hybridization) เทคนคการรวมสารพนธกรรม (เชน DNA-recombination) และการถายยนหรอดเอนเอ (DNA-transfer) จะเปนแนวทางหนงในการรวมลกษณะทตองการ จากพชตางชนดกนมาก ๆ (diverse species) หรอแมกระทงพชตางสกล(genera) เขาดวยกน ซงไมอาจท าไดในกรณการผสมพนธพชโดยวธการปกต (conventional breeding) หรอโดยวธการอน ๆ ปจจบนมความพยายามอยางมาก ในการรวม โปรโตพลาสตในการสรางลกผสมระหวางพชทมความแตกตางกนทางพนธกรรมมาก ๆ เพอใชในการถานทอดพนธกรรมความตานทานหรอทนทานตอสภาพทจ ากด (stress environment) รวมทงในการปรบปรงลกษณะคณภาพของผลผลต และการเจรญเตบโต(จรชรส, 2544)

14

บทท 3 อปกรณและวธการทดลอง

อปกรณ

1. กระจกสไลดและกระจกปดสไลด 2. กลองจลทรรศน microscope 3. ขวดกลม 4. ขาวฟาง 5. เขมเขย มดผาตด 6. ขเลอย 7. คอขวดพลาสตก 8. เครองชงทศนยม 4 ต าแหนง 9. เครองแกวตาง ๆ เชน หลอดทดลอง จานเพาะเลยง 10. ตะเกยงแอลกอฮอล 11. ตเขยเชอ (lamina airflow) 12. ถงพลาสตกทนรอน 13. น ากลน 14. ยางรดและกระดาษ 15. ส าล 16. หมอนงความดนไอ (autoclave) 17.เหดนางฟาภฐาน (the phoenix mushroom):Pleurotussajor-caju 18. เหดนางรม (the oyster mushroom):Pleurotusostreatus 19.อาหารเลยงเชอPDA(Potato dextrose agar)

วธการทดลอง

3.1 การปรบปรงสายพนธเหดสกล Pleurotus sp. วางแผนการทดลองการผสมขามสายพนธแบบโมโน-โมโน(Mono-Mono Crossing)ระหวางเหดนางรม 2 สายพนธ ไดแก นางรมสายพนธ A และนางรมสายพนธ B และเหดนางฟาภฐาน 2 สายพนธ ไดแก เหดนางฟาภฐานสายพนธ A และเหดนางฟาภฐานสายพนธ Bโดยท าการผสมขามสายพนธพอและแม ดงตารางท 1สงเกตลกษณะทางสณฐานวทยาของดอกเหด พอแม และ

15

สายพนธลกผสม ไดแก ขอบดอกเหด ผวหมากเหด ครบ กาน จ านวนดอกเหดตอครง และการเกบรกษาเชอบรสทธลกผสม ตารางท 1 การผสมขามสายพนธเหดเหดนางรม(Pleurotus ostreatus(Jacq:Fr)Kummer) และเหด นางฟาภฐาน (Pleurotus sajorcaju(Fr.)Singer) แบบ Mono-Mono Crossing

พอ แม ลกผสม นางรม A + นางรม B = C1

เหดนางฟาภฐานสายพนธ A + เหดนางฟาภฐานสายพนธ B = C2 นางรม A + เหดนางฟาภฐานสายพนธ A = C3 นางรม A + เหดนางฟาภฐานสายพนธ B = C4 นางรม B + เหดนางฟาภฐานสายพนธ A = C5 นางรม B + เหดนางฟาภฐานสายพนธ B = C6

3.2 การเตรยมเสนใยนวเคลยสเดยว(monokaryon)

3.2.1 ขนตอนการเขยตดเชอเหดเพอน ามาเพาะเลยงในอาหาร 3.2.1.1 ใชเขมเขยชบแอลกอฮอลพรอมลนไฟฆาเชอทปลายเขมเขยไลขนมาเรอยๆจนถง

สวนของดามทใชจบการลนเขมควรลนในแนวตรงเพอใหเขมเขยถกเปลวไฟใหมากทสดถอเขมใหปลายเขมอยในอากาศนาน 15-20 วนาทและอยาใหปลายเขมสมผสกบสวนใดๆภายในตเขย

3.2.1.2 ใชมอฉกดอกเหดออกเปน 2 สวนแลวใชเขมเขยจกชนสวนของเนอเยอภายในดอกโดยเลอกเนอเยอระหวางกานดอกกบหมวกเหดใชเขมเขยจกเนอเยอตดมาเพยงเลกนอยกพอสอดเขมเขยทมเนอเยอตดอยทสวนปลายเขาไปวางเนอเยอบนอาหารวน PDA ดงเขมออกลนไฟฆาเชอทจานอาหารวนกอนปดฝา

2.2.1.3 น าจานอาหารวนเกบในทมดและอณหภมสงจะชวยใหเสนใยเหดเดนเตมไดเรวขนภายใน 10-15 วนเมอเสนใยเดนเตมอาหารวนแลวน าไปขยายลงในเมลดขาวฟางตอไป

3.2.2 การตรวจเสนใย น าเสนใยมาเตมส phloxine B ผสมโปตสเซยมไฮดรอกไซด 2% เพอตรวจสอบขอยดระหวางเซลล ภายใตกลองจลทรรศน ถาไมพบขอยดระหวางเซลล แสดงวาเปนเสนใยนวเคลยสเดยว (monokaryon) หากพบขอยดระหวางเซลลแสดงวาเปนเสนใยนวเคลยสค (dikaryon)

3.2.3 การผสมพนธ โดยตดเสนใยวนจาก PDA ทตรวจเสนใยภายใตกลองจลทรรศนแลว โดยใสในจานเลยงเชอทม PDA วางคผสมหางกนประมาณ 3 เซนตเมตร แลวน าไปบมท

16

อณหภมหองอก 14-21วน กจะสามารถตรวจสอบการผสมท เขาคกนได โดยการตรวจหาขอยดระหวางเซลล เสนใยทใชตรวจสอบใหน ามาจากบรเวณทมการเชอมประสานระหวางเสนใยทง 2 สายเชอ ถาตรวจพบขอยดระหวางเซลล (clamp connection) แสดงวาคผสมคนนผสมกนได 3.2.4 การวดการเจรญเตบโตของเสนใย เตรยมวนอาหาร PDA ใสจานเพาะเลยง น าเชอทตองการวด วางลงตรงกลางจานเลยง วดเสนผาศนยกลางของเสนใย 3.3 ขนตอนการเพาะเชอเหดในถงขเลอย

3.3.1 การเลยงเชอเหดลกผสมบนอาหารวน PDA น าชนสวนของเสนใยขนาด 1x1 เซนตเมตร วางบนอาหารวนPDAเลยงเชอในตปลอดเชอประมาณ 7 วน เมอเสนใยเดนเตม บนอาหาร PDA น าเชอเหดทไดเขยใสในขวดเมลดขาวฟาง

3.3.2 ขนตอนการเตรยมเมลดขาวฟางแชเมลดขาวฟางในน าประมาณ 10-12 ชวโมงตม หรอนงใหสกพอเมลดแตกผงใหแหงบรรจใสขวดแบนประมาณหนงสวนสองของขวด ปดจกส าลแลวหมดวยกระดาษน าไปนงในหมอนงความดน 15 ปอนดตอตารางนว นาน 30 นาททงไวใหเยนแลว

3.3.3 การเลยงเชอเหดจากเมลดขาวฟางหลงจากเชอเจรญจนเตมบนอาหาร PDA แลวจงตดชนเชอบนอาหาร PDA ขนาด 1x1 เซนตเมตรวางบนเมลดขาวฟางทเตรยมไว เลยงเชอในตปลอดเชอประมาณ 14-21 วนหรอรอเสนใยเดนเตม พรอมทจะน าเชอไปเขยลงบนกอนเหด 3.3.4 ขนตอนการเตรยมกอนเชอ

วสดผลตกอนเชอเหด ขเลอย 100กโลกรม ดเกลอ 0.1 กโลกรม ปนขาว 1 กโลกรม

3.3.4.1 น าวสดทงหมดคลกเคลาใหเขากน โดยพรมน าใหมความเชอพอเหมาะ วธตรวจความชนวาพอเหมาะหรอไมโดยใชมอก าวสดทผสมเขากนดแลว หยบหนงก ามอใหแนน จะไมมน าไหลออกมาโดยทยงเปนกอน หากระหวางบบมน าไหลออกมาแสดงวาแฉะเกนไป

3.3.4.2 บรรจใสถงพลาสตกทเพาะเหดใหแนน ซงควรบรรจใหหมดภายในวนเดยว ถงกอนเชอมน าหนกประมาณ 800 กรม เมออดกอนเชอแนนดแลว ใสคอขวดพลาสตก รดยางใหแนน อดดวยส าลและปดดวยกระดาษ

3.3.4.3 น ากอนเชอทไดไปนงฆาเชอทนท เปนเวลา 3-4 ชวโมง นบตงแตน าเดอด

17

3.3.4.4 น ากอนเหดทนงแลวออกจากถงนง ทงไวใหเยน ท าการเขยนเชอเหดทท าการเลยงไวในเมลดขาวฟาง ประมาณ 10-20 เมลด อาจท าในโรงบมกอนเชอในเวลาเยน ลมไมแรง

3.3.4.5 น ากอนเชอทถายกอนเชอเหดเรยบรอยแลวบมในโรงบมกอนเชอตอไป

3.4 การบมกอนเชอเหด(ดพรอม, 2551) หลงจากใสเชอเหดลงในถงกอนเชอแลว น าไปบมเชอในโรงบมทอากาศถายเทไดสะดวก มอณหภมประมาณ 29-32 องศาเซลเซยส เพอใหเสนใยเจรญในกอนเชอ และตองหมนตรวจดแมลง เชน มด แมลงสาบ ปลวก ไรตาง ๆ หอยทาก หากพบใหรบน ากอนเชอไปก าจดทนท หรออาจพนดวยสารสกดสมนไพร เชน ตะไครหอม ยาฉน รอบ ๆ โรงบม มการใชปนขาวโรยรอบ ๆ โรงบมเพอปองกนหอยทาก เมอกอนเชอเหดมการท าลายจากมด แมลงสาบ ปลวก ไรตาง ๆ หรอหอยทาก ท าใหกอนเชอมเชออนขนปะปน มการท าลายกอนเชอเหดไมมากนก สามารถน ากอนเชอนไปตกอนเชอใหมได โดยน าไปนงฆาเชอกอนกจะสามารถน าไปเพาะเชอเหดชนดอนตอไปไดเชน นางฟาหรอเหดฟางในโรงบมเชอเหดนน จะไมมการรดน า ไมตองการแสง ดงนนในโรงบมจงควรมเพยงแสงสลว ๆ กพอ เพราะถาหากแสงมากเกนไป เสนใยเหดจะเจรญชาการบมกอนเชอเหด จะใชเวลาประมาณ 60 วน เชอจะเดนเตมถงเปนเสนใยสขาว ๆ แลวจงจะน าไปเปดปากถง 3.5 วธการเปดปากถง(ศรานนท, 2537)

3.5.1 เอาเฉพาะส าลออกวธการเปดแบบนเหมาะส าหรบเหดนางฟาภฐาน ซงจะท าใหไดดอกเหดทมขนาดสมบรณ กานยาว ตรงแตอาจจะเกบดอกไดยากเนองจากตดคอขวดท าใหตนขาดเวลาดงและจะตองท าการแคะเศษทขาดนนออกจากกอนเชอใหหมดเพราะจะท าใหเปนแหลงอาหารของแมลงและเชอราได และท าใหกอนเชอเสยไว

3.5.2 เอาส าลและคอขวดออกและพบปากถงใหเหมอนเดมกบตอนทมคอขวด วธนเหมาะส าหรบ เหดนางฟาซงคลายกบวธแรก แตวธนจะท าใหเกบดอกเหดไดงายกวาตนไมขาดเวลาดง แตอาจจะท าใหมน าเขาไปขงในกอนเชอเหดไดจงควรมการกรดดานลางถงเชอเหดเพอปองกนการขงของน า

3.5.3 การกรดขางถงหรอการเจาะรกอนเชอเหดโดนการใชมดรดขางถงเหด และท าเปนกากบาทประมาณ 4-7 แหงเพอใหดอกเหดออก วธนจะไมมน าขงในกอนเชอไมมโรคและแมลงมารบกวน สามาวางกอนเชอเหดไดหลายวธ ทงแนวตงแนวนอน หรอจะแขวนไวกได

18

3.5.4 การตดปากถงพลาสตกออกจนถงกอนเชอเหดวธนเหมาะส าหรบ เหดขอนซงเปนเหดทมดอกเลกและออกกระจายทวทงกอนจงจ าเปนตองเปดหนากอนเชอเหดออกทงหมดเพอใหสะดวกตอการออกดอกและงายตอการเกบดอกอกดวย

3.5.5 การเอาพลาสตกออกทงหมดเหลอแตตวกอนเชอเหดวธนจะท าใหเหดสามารถออกดอกไดทกทศทาง แตกอนเชอเหดจะแหงไวจงควรมการรดน ากอนเชอเหดบอยๆ หรอมการน าฟางหรอวสดอนมาชวยรกษาความชมชนแตวธนจะท าใหอายของกอนเชอเหดสนลง

3.6 การเกบรกษาเชอบรสทธลกผสมเหดสกล Pleurotus sp. 3.6.1 การเกบรกษาเชอบรสทธลกผสม มวธการ ดงน เขยเสนใยลกผสมตรงกลางจานอาหาร PDA อาย 30 วน วางบนจานอาหาร PDA ใหม บมทอณหภมหองนาน 21 วน เขยเสนใยลกผสมวางบนอาหาร PDA ใน vial บมทอณหภมหองนาน 21 วน ตด label บนทก ชนดเชอเหดลกผสมบรสทธ วนเวลาทเกบเชอ 3.6.2 การเกบรกษาเชอบรสทธพอแม เขยเสนใยบรสทธพอแมวางบนอาหาร PDA ใน vial บมทอณหภมหองนาน 21 วน ตด label บนทก ชนดเชอเหดพอแม บรสทธ วนเวลาทเกบเชอ

19

บทท 4 ผลและวจารณผลการทดลอง

4.1 การปรบปรงสายพนธเหดสกล Pleurotus sp. แบบ Mono-Mono Crossing จากการศกษาการผสมเหดในสกล Pleurotus sp. ไดแก เหนนางรม(Pleurotus ostreatus)

จ านวน 2 สายพนธไดแก นางรม A และนางรม B และเหดนางฟาภฐาน(Pleurotus sajor-caju) 2 สายพนธไดแก นางฟาภฐาน A นางฟาภฐาน B แบบโมโน-โมโน (Mono-Mono Crossing)ไดลกผสมทง หมด 4 สายพนธ ไดแก

1. นางรมA + นางฟาภฐานA = C3 2. นางรมA + นางฟาภฐานB = C4 3. นางรมB + นางฟา ภฐานA = C5 4. นางรมB + นางฟาภฐานB = C6

เมอตรวจสอบสณฐานวทยาของลกผสมทไดทง 4 สายพนธ พบวาลกษณะสณฐานวทยาลกผสมมความแตกตางจากพอแม ดงตารางท 3 - 5 ดงน

1. ลกษณะสณฐานวทยาลกผสม C1 และ C2 มสณฐานวทยาเหมอนพอแม 2. ลกษณะสณฐานวทยาลกผสม C3 มการเปลยนแปลงสณฐานวทยาแตกตางจากพอแม

ดงน ขอบหมวกเหดหยก ผวของหมวกเหดมขนละเอยดสขาวปกคลมคลายขนก ามะหย เนอหมวกมสน าตาลขอบขาว ขอบของครบไมเรยบ จ านวนการออกดอกเหดตอครงเปนกระจก 3-6 ดอก

3. ลกษณะสณฐานวทยาลกผสม C4 มการเปลยนแปลงสณฐานวทยาแตกตางจากพอแม ดงนขอบหมวกเหดหยก เนอหมวกมสน าตาลขอบขาวผวของหมวกเหดมขนละเอยดสขาวปกคลมคลายขนก ามะหย ขอบของครบไมเรยบ จ านวนการออกดอกเหดตอครงเปนกระจก 2-4 ดอก

4. ลกษณะสณฐานวทยาลกผสม C5 มการเปลยนแปลงสณฐานวทยาแตกตางจากพอแม ดงนขอบหมวกเหดเรยบ เนอหมวกมสน าตาลขอบขาว เกลยงเปนมน ขอบของครบเรยบ จ านวนการออกดอกเหดตอครงเปนกระจก 2-4 ดอก

5. ลกษณะสณฐานวทยาลกผสม C6 มการเปลยนแปลงสณฐานวทยาแตกตางจากพอแม ดงนขอบหมวกเหดหยกผวของหมวกเหดมขนละเอยดสขาวปกคลมคลายขนก ามะหย เนอหมวกมสน าตาลขอบขาวขอบของครบเรยบ จ านวนการออกดอกเหดตอครงเปนกระจก 2-4 ดอก

จากลกษณะสณฐานวทยาลกผสมทง 4 สายพนธพบวาลกผสมสายพนธ C3 จดเปนลกผสมทดทสด เนองจากสามารถออกดอกเหดไดน าหนกสดมากทสด และมลกษณะสณฐานวทยาของ

20

ขนาดดอกเหด เนอหมวก และกานดอกเหด มลกษณะเปนทตองการของทองตลาด รองลงมา ไดแก ลกผสมสายพนธ C5 สายพนธ C6 และสายพนธ C4 ตามล าดบ ดงตารางท 2-5 ภาพท 5-8 ตารางท 2 ลกษณะสณฐานวทยา ไดแก ขนาดของหมวกดอก ขนาดของกานดอก น าหนกดอกตอ การเกบหนงครง ของสายพนธพอ-แม และลกผสม

สายพนธ ขนาดของหมวกดอก ขนาดของกานดอก น าหนกดอก นางรมA 3-5 เซนตเมตร 1-2 เซนตเมตร 45 กรม ภฐานA 4-6 เซนตเมตร 0.5-1.5 เซนตเมตร 48 กรม นางรมB 3-5 เซนตเมตร 1-2 เซนตเมตร 43 กรม ภฐานB 4-6 เซนตเมตร 0.5-1.5 เซนตเมตร 47 กรม C1 3-5 เซนตเมตร 1-2 เซนตเมตร 45 กรม C2 4-6 เซนตเมตร 0.5-1.5 เซนตเมตร 43 กรม C3 3-5 เซนตเมตร 0.5-1.5 เซนตเมตร 50 กรม C4 4-6 เซนตเมตร 1-2 เซนตเมตร 40 กรม C5 3-5 เซนตเมตร 1-2 เซนตเมตร 46 กรม C6 4-5 เซนตเมตร 0.5-1.5 เซนตเมตร 44 กรม

20 21 ตารางท 3 ลกษณะสณฐานวทยาของสายพนธพอและแม ไดแก นางรม A, ภฐาน A, นางรม B และภฐาน B

ลกษณะสณฐาน\ชนดของลกผสม นางรม A ภฐาน A นางรม B ภฐาน B 1. รปเหด

2. ขอบของหมวกเหด - รปรางแบบผาแบงครง แบบยกขน แบบยกขน แบบยกขน แบบยกขน - รปรางของขอบหมวก เรยบ เรยบ เรยบ เรยบ - ผวของขอบหมวก รอยขดบนผว รอยขดบนผว รอยขดบนผว รอยขดบนผว 3. ผวของหมวก เกลยงเปนมน เกลยงเปนมน เกลยงเปนมน เกลยงเปนมน 4. เนอหมวก สครม สนาตาล สครม สนาตาล 5. ลกษณะของครบ - การตดกนของกานกบครบ เรยวยาวลงไปตดกาน เรยวยาวลงไปตดกาน เรยวยาวลงไปตดกาน เรยวยาวลงไปตดกาน - ขอบของครบ เรยบ เรยบ เรยบ เรยบ - ระยะหางระหวางครบ ใกลชดกน ใกลชดกน ใกลชดกน ใกลชดกน

20 21 6. ลกษณะของกาน - การตดของกานกบหมวก ตดตรงกลาง ตดตรงกลาง ตดตรงกลาง ตดตรงกลาง - รปรางของกาน เรยวจากปลายถงโคน เรยวจากปลายถงโคน เรยวจากปลายถงโคน เรยวจากปลายถงโคน - ผวของกาน เสนตามยาว เสนตามยาว เสนตามยาว เสนตามยาว - เนอในกาน ตน ตน ตน ตน - เยอหมครบ - - -

- รปรางและตาแหนงของวง แหวน วงแหวนตอนลาง วงแหวนตอนลาง วงแหวนตอนลาง วงแหวนตอนลาง - เปลอกหมดอกออน - - - 7. ลกษณะการตดของดอกเหด มกานตรงกลาง มกานตรงกลาง มกานตรงกลาง มกานตรงกลาง 8. ลกษณะการเจรญของดอกเหด ขนเปนกระจก2-4ดอก ขนเปนกระจก2-4ดอก ขนเปนกระจก2-4ดอก ขนเปนกระจก2-4ดอก

22

ตารางท 3 ลกษณะสณฐานวทยาของสายพนธพอและแม ไดแก นางรม A, ภฐาน A, นางรม B และภฐาน B(ตอ)

20 21 ตารางท 4 ลกษะสณฐานวทยาของสายพนธลกผสม ไดแก C1, C2 และC3 ทไดจากการปรบปรงพนธ แบบ Mono-Mono Crossing

ลกษณะสณฐาน\ชนดของลกผสม นางรมA + นางรมB รหส C1 ภฐานA + ภฐานB รหส C2 นางรมA + ภฐานA รหส C3

1. รปเหด

2. ขอบของหมวกเหด - รปรางแบบผาแบงครง แบบยกขน แบบยกขน แบบยกขน - รปรางของขอบหมวก เรยบ เรยบ หยก - ผวของขอบหมวก รอยขดบนผว รอยขดบนผว รอยขดบนผว 3. ผวของหมวก เกลยงเปนมน เกลยงเปนมน มขนละเอยดสขาวปกคลม*

คลายขนกามะหย 4. เนอหมวก สขาว สนาตาลครม สนาตาลขอบขาว* 5. ลกษณะของครบ - การตดกนของกานกบครบ เรยวยาวลงไปตดกาน เรยวยาวลงไปตดกาน เรยวยาวลงไปตดกาน

23

20 21 - ขอบของครบ เรยบ ไมเรยบ ไมเรยบ - ระยะหางระหวางครบ ใกลชดกน ใกลชดกน ใกลชดกน 6. ลกษณะของกาน - การตดของกานกบหมวก ตดตรงกลาง ตดตรงกลาง ตดตรงกลาง - รปรางของกาน เรยวจากปลายถงโคน เรยวจากปลายถงโคน เรยวจากปลายถงโคน - ผวของกาน เสนตามยาว เสนตามยาว เสนตามยาว - เนอในกาน ตน ตน ตน - เยอหมครบ - - -

- รปรางและตาแหนงของวงแหวน วงแหวนตอนลาง วงแหวนตอนลาง วงแหวนตอนลาง - เปลอกหมดอกออน - - - 7. ลกษณะการตดของดอกเหด มกานตรงกลาง มกานตรงกลาง มกานตรงกลาง 8. ลกษณะการเจรญของดอกเหด ขนเปนกระจก 2-4 ดอก ขนเปนกระจก 2-4 ดอก ขนเปนกระจก 3-6 ดอก*

หมายเหต * ลกษณะสณฐานวทยาทแตกตางจากพอ-แม

24

ตารางท 4 ลกษะสณฐานวทยาของสายพนธลกผสม ไดแก C1, C2 และC3 ทไดจากการปรบปรงพนธ แบบ Mono-Mono Crossing(ตอ)

20 21 ตารางท 5 ลกษณะสณฐานวทยาสายพนธลกผสม ไดแก C4, C5 และC6 ทไดจากการปรบปรงพนธ แบบ Mono-Mono Crossing

ลกษณะสณฐาน\ชนดของลกผสม นางรมA + ภฐานB รหส C4 นางรมB + ภฐานA รหส C5 นางรมB + ภฐานB รหส C6 1. รปเหด

2. ขอบของหมวกเหด - รปรางแบบผาแบงครง แบบยกขน แบบยกขน แบบยกขน - รปรางของขอบหมวก หยก เรยบ เรยบ - ผวของขอบหมวก รอยขดบนผว รอยขดบนผว รอยขดบนผว 3. ผวของหมวก มขนละเอยดสขาวปกคลม*

คลายขนกามะหย เกลยงเปนมน มขนละเอยดสขาวปกคลม*

คลายขนกามะหย 4. เนอหมวก สนาตาลขอบขาว* สนาตาลขอบขาว* สนาตาลขอบขาว*

25

20 21 5. ลกษณะของครบ - การตดกนของกานกบครบ เรยวยาวลงไปตดกาน เรยวยาวลงไปตดกาน เรยวยาวลงไปตดกาน - ขอบของครบ ไมเรยบ เรยบ เรยบ - ระยะหางระหวางครบ ใกลชดกน ใกลชดกน ใกลชดกน 6. ลกษณะของกาน - การตดของกานกบหมวก ตดตรงกลาง ตดตรงกลาง ตดตรงกลาง - รปรางของกาน เรยวจากปลายถงโคน เรยวจากปลายถงโคน เรยวจากปลายถงโคน - ผวของกาน เสนตามยาว เสนตามยาว เสนตามยาว - เนอในกาน ตน ตน ตน - เยอหมครบ - - -

- รปรางและตาแหนงของวงแหวน วงแหวนตอนลาง วงแหวนตอนลาง วงแหวนตอนลาง - เปลอกหมดอกออน - - - 7. ลกษณะการตดของดอกเหด มกานตรงกลาง มกานตรงกลาง มกานตรงกลาง 8. ลกษณะการเจรญของดอกเหด ขนเปนกระจก 2-4 ดอก ขนเปนกระจก 2-4 ดอก ขนเปนกระจก 2-4 ดอก

หมายเหต * ลกษณะสณฐานวทยาทแตกตางจากพอ-แม

26

ตารางท 5 ลกษณะสณฐานวทยาสายพนธลกผสม ไดแก C4, C5 และC6 ทไดจากการปรบปรงพนธ แบบ Mono-Mono Crossing(ตอ)

27

ภาพท 5 ลกษณะเสนใยลกผสม C3 บนอาหาร PDA อาย 21-28 วน

27

ภาพท 6 ลกษณะ Clamp connection ลกผสม C3

28

27

ก. ข.

ค. ง.

จ. ฉ. ภาพท 7 ขนตอนการปรบปรงสายพนธเหดสกล Pleurotus sp. แบบ โมโน-โมโน(Mono-Mono Crossing)

ก. การเตรยมเสนใยนวเคลยสเดยว(Monokaryon) ข. การปรบปรงสายพนธเพอใหเกนนวเคลยสค(Dikaryon) ค. การตรวจสอบ Clamp connection ลกผสม ง. การเกบเชอบนขาวฟาง จ. การเพาะเหดลกผสมในถงขเลอย ฉ. การเกดดอกของลกผสม

29

27

ภาพท 8 ลกษณะสณฐานวทยาดอกเหดลกผสม C3 ทเกดจากการผสมระหวาง นางรม A และนางฟาภฐาน A

30

27

4.2 การเกบรกษาเชอเหดบรสทธ จากการศกษาการปรบปรงสายพนธลกผสมเชอเหดสกล Pleurotus sp. สามารถเกบรกษาเชอเหดลกผสมบรสทธไดทงหมด 4 สายพนธ ไดแก สายพนธ C3 สายพนธ C4 สายพนธ C5 และ สายพนธ C6 ดงภาพท 9

ภาพท 9 เชอเหดบรสทธบนอาหาร PDA

31

33

บทท 5 สรปผลการทดลอง

5.1 การปรบปรงสายพนธเหดสกล Pleurotus sp.

จากการศกษาเทคนคการปรบปรงพนธ โดยผสมแบบ โมโน -โมโน(Mono-Mono Crossing) สายพนธลกผสมทไดจากการทดลองมลกษณะทางสณฐานวทยาแตกตางจากสายพนธพอและแมในสวนของรปรางขอบหมวก, ผวของหมวก, เนอหมวก, ขอบของครบและ ลกษณะการเจรญของดอกเหดมรายละเอยดดงน

1. ลกษณะสณฐานวทยาลกผสม C1 และ C2 มสณฐานวทยาเหมอนพอและแม 2. ลกษณะสณฐานวทยาลกผสม C3 มการเปลยนแปลงสณฐานวทยาแตกตางจากพอแม

ดงน ขอบหมวกเหดหยก ผวของหมวกเหดมขนละเอยดสขาวปกคลมคลายขนก ามะหย เนอหมวกมสน าตาลขอบขาว ขอบของครบไมเรยบ จ านวนดอกเหดตอครงเปนกระจก 3-6 ดอก

3. ลกษณะสณฐานวทยาลกผสม C4 มการเปลยนแปลงสณฐานวทยาแตกตางจากพอแม ดงนขอบหมวกเหดหยก เนอหมวกมสน าตาลขอบขาวผวของหมวกเหดมขนละเอยดสขาวปกคลมคลายขนก ามะหย ขอบของครบไมเรยบ จ านวนดอกเหดตอครงเปนกระจก 2-4 ดอก

4. ลกษณะสณฐานวทยาลกผสม C5 มการเปลยนแปลงสณฐานวทยาแตกตางจากพอแม ดงนขอบหมวกเหดเรยบ เนอหมวกมสน าตาลขอบขาว เกลยงเปนมน ขอบของครบเรยบ จ านวนดอกเหดตอครงเปนกระจก 2-4 ดอก

5. ลกษณะสณฐานวทยาลกผสม C6 มการเปลยนแปลงสณฐานวทยาแตกตางจากพอแม ดงนขอบหมวกเหดหยกผวของหมวกเหดมขนละเอยดสขาวปกคลมคลายขนก ามะหย เนอหมวกมสน าตาลขอบขาวขอบของครบเรยบ จ านวนดอกเหดตอครงเปนกระจก 2-4 ดอก

จากการเปรยบเทยบขนาดของดอกหมวก ขนาดของกานดอกและ น าหนกดอกตอการเกบหนงครง พบวาสายพนธทใหผลผลตดทสดคอสายพนธลกผสม C3 ทผสมกนระหวางสายพนธพอและแมนางรมA และสายพนธพอและแมภฐาน A โดยใหน าหนกดอก 50 กรม จดเปนลกผสมทดทสด รองลงมา ไดแก ลกผสมสายพนธ C5 สายพนธ C6 และสายพนธ C4 ตามล าดบ

33

5.2 ขอเสนอแนะ จากการศกษาลกผสมเหดสกล Pleurotus sp. โดยผสมแบบ โมโน-โมโน(Mono-Mono Crossing)ท าใหไดสายพนธลกผสมทมลกษณะทางสณฐานวทยาทด เปนทตองการในทองตลาดคอสายพนธ C3 ซงใหน าหนกดอกเหดสดดทสด ดงนนควรน าไปศกษาวจยตอยอดเพอปรบปรงพนธเหดลกผสม Pleurotus sp. ใหสามารถออกดอกเหดไดดในฤดรอนจ านวนมากๆ เพอใชเปนสายพนธส าหรบใชในการพฒนากระบวนการเพาะเหดสกล Pleurotus sp.

34

เอกสารอางอง

จรชรส มนถาวร. 2544. การสรางลกผสมระหวางเหดหอม(Lentinula edodes) และเหดนางรม

(Pleurotus ostreatus) โดยการรรวมโพรโตพลาสต. วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง. ดพรอม ไชยวงศเกยรต. 2551. ทระลกงานพระราชทานเพลงศพอาจารยดพรอม ไชยวงศเกยรต. อกษรสยามการพมพ. ภาษเจรญ, กรงเทพมหานคร. 102 หนา. ภทราภรณ อสระทะ. 2540. การปรบปรงพนธเหดนางรมสเทาโดยการผสมพนธ. วทยานพนธวทยา ศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยเกษตรศาสตร(สาขาพชสวน). มงกร เทวสงห. 2540. การแยกแลพการรวมโพรโตพลาสตของเหดหอมและเหดนางรม. วทยาศาสตรนพนธเกษตรศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยแมโจ. สมศกด วรรณศร และคณะ. 2529. เพาะเหดนางรมนางฟา. กรงเทพมหานคร.โรงพมมตรสยาม. ศรานนท เจรญสข. 2537. คมอการเพาะเหด. เพรชกะรต, กรงเทพมหานคร. 80 หนา. Cohen. Et. Al. 2002. Biotechrological applications and potential of wood-deqrading mushroom of thegenus Plerotus. :Appl.Miceob. Biotech. Zadrazil, F. 1974. The ecology and industrial production of Pleurotus ostreatus, Pleurotus

florida, Pleurotus cornucopiae and Pleurotus eryngi. Mushroom Sciene ix(part 1) “วงชวตของเหดแบบ heterothallic” , [ออนไลน].เขาถงไดจาก : http://klarod.blogspot.com/2010_07_01_archive.html [สบคนเมอ 23 ตลาคม 2554]. “สวนประกอบของดอกเหด” , [ออนไลน].เขาถงไดจาก : http://www.siamsouth.com/smf/index.php?topic=17428.0 [สบคนเมอ 23 ตลาคม 2554]. อนนท กลารอด. 2552. , [ออนไลน].เขาถงไดจาก : http://klarod.blogspot.com [สบคนเมอ 23 ตลาคม 2554].

35

ประวตผด าเนนการทดลอง ชอ นาย ชาญกจ วงศเผาสกล ทอยปจจบน ทอย 12 หม 17 แขวงบางระมาด เขตตลงชน กรงเทพมหานคร 10170 เบอรโทรศพท 084 - 0230805 E-mail address Nongbankza@hotmail.com ประวตการศกษา ส าเสรจการศกษาระดบมธยมศกษาตอนปลายป 2549

โรงเรยนโพธสารพทยากร จงหวดกรงเทพมหานคร