ตวอยาง

4

เคยรสกอดอดไหม เมอตองการเตอนแขกชาวตางชาตทมาเยยมบานวา “หอง

นน อยากขอใหเปลยนเปนรองเทาแตะสำหรบใสในบาน...” แตไมรจะพดอยางไรด

ลองพดแบบนดส“ตรงนเปนพนดานลางเชญขนมาบนบานกอน”

ทประเทศญปนมการกำหนดกฎเกณฑกตกามารยาทอนเปนเอกลกษณท

ทำใหเราใชชวตในสงคมไดอยางไมมอปสรรค ดงนน เพอหลกเลยงปญหาทไมควร

จะเกดและเพอการสอสารทราบรนทกคนในสงคมจงดำเนนชวตโดยรกษากฎระเบยบ

เหลาน ซงกฎเหลานกไมไดมพธรตองอะไรมากมายนก ทวาเปนเอกลกษณ กใชวา

จะยากเยนจนปฏบตตามไมไดเพยงแครเคลดลบเลกๆนอยๆกใชไดแลวแตถา

ตอง“สอนคนตางชาต”ละกคงปวดหวเอาเรองอยเหมอนกน

หนงสอเลมนจงไดรวบรวมเคลดลบและมารยาทในการใชชวตทญปน โดยม

คำแปลภาษาองกฤษเทยบเคยงไวดวย*และนอกจากจะนำเสนอขนบธรรมเนยมของ

ญปนแลวยงแนะนำสำนวนภาษาองกฤษงายๆทสามารถนำไปใชเวลาจะอธบายให

ชาวตางชาตฟงเกยวกบธรรมเนยมเลก ๆ นอย ๆ ในชวตประจำวนประกอบดวย

ซงไมเพยงแตจะใชเปนแนวทางปฏบตสำหรบผทเดนทางจากตางประเทศเพอมาใช

ชวตในสงคมญปนเทานนยงเปนหนงสอทจะทำใหผอานไดรจกกบ“ญปน”ในอกแง

มมหนงผานเคลดลบและมารยาทแบบญปนดวย สำหรบทานทสงสยวา “ทำไมหนอ

คนญปนจง...”ยกตวอยางเชน...ซดบะหมเสยงดงหนงสอเลมนมคำตอบใหคณแลว

หากไมมนใจในการใชชวตทญปนรวมไปถงการเขาสงคมการผกมตรกบผคน

รอบขาง หรอแมแตการเขารวมงานพธตาง ๆ ไมรวา “เวลาแบบน ควรทำอยางไร

ดนะ” ลองเปดอานหนงสอเลมนดส คดวาคงจะคนพบเคลดลบทจะชวยคลคลาย

ปญหานนได หวงเปนอยางยงวา หนงสอเลมนจะชวยจดประกายหรอใหขอคดใน

การดำเนนชวตสำหรบทกคนทจะใชชวตทญปน

บทนำ

ฟฮโตะ ชโมยามะ

*ตนฉบบของหนงสอเลมนเปน2ภาษาเทยบเคยงกน(ญปน-องกฤษ)แตในฉบบแปลสำนกพมพฯแปลเปนภาษาไทยเทานน

ตวอยาง

6

สารบญ

บทท 1มารยาทในทสาธารณะ

มารยาทบนรถไฟและรถเมล..........12 การปฏบตตวในรานคา..........16

มารยาทในการเขาแถว..........18

มารยาทในการใชหองนำ..........20

มารยาทในการใชลฟตและบนไดเลอน..........22

มารยาทในสถานททองเทยว..........24

มารยาทในการใชหองอาบนำสาธารณะ บอนำแร และหองซาวนา..........28

คอลมน 1 คนญปนแยกขยะ..........30

บทท 2การเยยมเยยนและการเชอเชญ

ขอควรระวงในการเยยมเยยนและการเชอเชญ (กอนไปเยยมเยยน)..........32

ขอควรระวงในการเยยมเยยนและการเชอเชญ (ทโถงทางเขาบาน)..........34

ขอควรระวงในการเยยมเยยนและการเชอเชญ (ภายในหอง)..........36

ขอควรระวงในการเยยมเยยนและการเชอเชญ (กอนลากลบ)..........38

การเลอกของฝาก วธมอบและวธรบ..........40

การออกเดท (รบประทานอาหารเยน)..........42

ตวอยาง

7

การนดหมาย การไปสาย และการยกเลกนดกะทนหน..........46

การทกทายเพอนบานเมอยายมาอยใหม..........48

การบอกลาเมอจะยายไปทอน..........50

ของขวญตอนยายบาน..........52

การจดงานเลยงอาหาร ปารตสงสรรค..........54

มารยาทในการเยยมไข..........56

คอลมน 2 การไปสงถงหนาบาน..........58

บทท 3การคบคาสมาคมในแตละวน

การทกทายประจำวน..........60

การสรางความประทบใจทด (1)..........62

การสรางความประทบใจทด (2)..........64

การไปเยยมเยยนในยามปกต.........66

การชกชวนและการรบคำชวน..........68

การขอรอง..........70

การปฏเสธ..........72

การขอบคณ.........74

การบนหรอรองเรยน..........76

เมอทะเลาะกน..........78

การขอโทษและการใหอภย..........80

คอลมน 3 บทสนทนาเตมเตมความเงยบ.........82

ตวอยาง

8

บทท 4มารยาทในพธแตงงานและพธศพ

เมอไปรวมพธแตงงานและงานเลยงฉลองสมรส..........84

เมอไดรบบตรเชญ.........86

การแตงกายในพธแตงงานและงานเลยงฉลองสมรส..........88

มารยาทในงานเลยงฉลองสมรส (ตงแตโตะหนางานจนถงนงประจำท)..........90

มารยาทในงานเลยงฉลองสมรส (ตงแตดมอวยพรจนถงงานเลก)........92

สงของขวญอวยพรการแตงงาน..........94

ขนตอนของพธศพ..........96

การแตงกายเพอไปรวมพธศพ..........98

เงนชวยงานศพ..........100

มารยาทในการเขารวมพธเฝาศพและพธศพ..........102

มารยาทหลงเสรจพธศพ..........104

เกรดเลกเกรดนอยเกยวกบเงนชวยงานมงคล งานศพ

และการเตรยมซองใสเงน..........106

คอลมน 4 นำตาในพธแตงงาน..........108

ตวอยาง

9

บทท 5มารยาทในโตะอาหาร

มารยาทในระหวางกนอาหาร..........110

อาหารไคเซก..........112

เรยนรวธจบตะเกยบ..........114

มารยาทในรานซช..........116

กนปลาใหอรอย..........120

อาหารทะเลสดหร..........124

กนเทมประใหอรอย..........126

อาหารจำพวกแปงของญปน..........128

หมอไฟกบซปมโซะ..........130

เหลากบนำชา..........132

คอลมน 5 ชอกโกแลตของฝาก..........134

ตวอยาง

10

บทท 6ประเพณประจำปของญปน

เดอนมกราคม (มทสก)..........136

เดอนกมภาพนธ (คซาราง)..........140

เดอนมนาคม (ยาโยย)..........142

เดอนเมษายน (อทซก)..........144

เดอนพฤษภาคม (ซาทสก)..........145

เดอนมถนายน (มนาทซก)..........146

เดอนกรกฎาคม (ฟมทสก)..........147

เดอนสงหาคม (ฮาทซก)..........150

เดอนกนยายน (นางาทสก)..........152

เดอนตลาคม (คนนาทซก)..........153

เดอนพฤศจกายน (ชโมทสก)..........154

เดอนธนวาคม (ชวาส)..........155

* เสยงยาวในภาษาญปน จะเขยนดงน ohayō gozaimasu โดย ō ใน ohayō แทนเสยงยาว

* หนงสอเลมนแกไขและเรยบเรยงเพมเตมจาก “เคลดลบและมารยาทในโตะอาหาร”

“เคลดลบและมารยาทในการมอบของขวญ” “เคลดลบและมารยาทในการพด”

“เคลดลบและมารยาทในการเขาสงคม” และ “เคลดลบและมารยาทในการผกมตร”

(ทงหมดพมพโดยสำนกพมพกกเคน)

บรรณาธการ / โทชเอะ องาก, โซอชโร อชฮาระ, โนรโกะ อวาชตะ, มนาโกะ ซงยามะ, ทาดาช วาตานาเบะ

บรรณาธการและรปเลม / ยก ไซโต

บรรณาธการรวม / นารยะ อวาซาก, มายม คาวางช, กรน เปเปะ (มยก ฮตโตร),

รคาโกะ ซเคงาวะ, อากโกะ ทาค, โนบเอะ เนงช,

ฮาโกฟง (มก ซาตาเกะ), อากโกะ ยาทส

ตวอยาง

34

บทท 2 การเยยมเยยนและการเชอเชญ

ขอควรระวงในการเยยมเยยนและการเชอเชญ (ทโถงทางเขาบาน)

พาแขกไปทหองควรเดนนำหนาแขก

แลวหนหลงไปมองเปนครงคราวขณะนำทางไปทหองรบแขก

เวลาชบอกทางให ใชมอ(ผายมอโดยรวบปลายนว

ใหชดกน)

ใหความสำคญกบการพบกนครงแรกกลาวกนวา ความประทบใจตอนพบกนครงแรกมผลตอความรสกทมตอบคคลนน หมายความวา การไปเยยมบานครงนนจะไดผลออกมาเปนบวกหรอลบ รไดตงแตการพบกนทโถงทางเขาบาน อยางไรก ตาม แทนทจะมวคดมากกบเรองเลกนอยเหลาน ทาททตองการจะผกมตรดวยนนสำคญกวา

การปฏบตตวทโถงทางเขาบานผทเปนฝายตอนรบ ควรใสใจในเรองตาง ๆ เชน เอารองเทาแตะมาวางเตรยมไว รบฝากเสอโคท หากเปนวนทฝนตก ควรเตรยมผาขนหนไว ให สวนการจดเกบ รองเทาของแขกใหทำหลงจากทเชญแขก เขาบานเรยบรอยแลว

ยนดตอนรบกำลงรออยเลย

เชญจะเชญเขามาในบาน

นแม ถอดผากนเปอนออกกอนไมดกวาเหรอ ?

เตรยมเนอเอาไวเยอะเลย

เชญทางนจะ

ขอบคณคะทกรณาชวนมาเยยมบาน

กำลงคอยอย เลยจะ

ตวอยาง

35

การเรยกชอคนรกเวลาไปเยยมบานของคนรก แมจะเคยเรยกแบบสนทสนมแคไหน แตเมออยตอหนาพอแมของเขา ไมควรเรยกชอเฉย ๆ หรอเตมคำวา “จง” หรอเรยกดวยชอเลน เพราะจะฟงดไมสภาพ ในกรณทไปเยยมบานเพอนกเชนกน ควรเรยกชอเพอนโดยไมลมเตมคำวา “คณ...” (...ซง) ดวย

หามหนบนทายใหผอนควรฝกใหเปนนสย ไมหนบนทายใหผอน ไมเฉพาะกบคนเทานนยงหมายรวมถงสถานทศกดสทธ

เชน หงพระ ดวย

สวสดค ะยนดทไดรจก

ยามากาวะ รก ค ะไดรบความช วยเหลอ

จากคณไดกจมาตลอดค ะ

ควรถอดเสอโคทออกกอนกดกรงประตบาน

ใหสำรวจตวเองใหเรยบรอยควรถอดเสอโคทหรอถงมอออกกอน

ถาไมแนใจวาจะเขาไปในบานหรอเปลากไมตองถอดเสอโคท แตควรพดวา

“ขอโทษทสวมโคทอย”รบกวนดวยคะ

เวลาจะถอดรองเทา1. ถอดรองเทาขณะทยนอยกลางโถงทางเขาบาน โดยหนหนาใหเจาของบาน2. คกเขาลงโดยไมหนบนทายใหเจาของบาน3. หนหวรองเทาออก แลววางชดดานขางให เรยบรอย

ตวอยาง

บทท 2 การเยยมเยยนและการเชอเชญ

ขอควรระวงในการเยยมเยยนและการเชอเชญ (ภายในหอง)

เชญแขกนงทนงสำหรบแขกกรณทเปนหองแบบญปน ทนงสำหรบแขกคอ ฝงทมโทโคโนะมะสวนเจาของบานทใหการตอนรบควรนงใกลประตทางเขาออก เพอจะไดคอยตอนรบไดสะดวก หากเปนหองแบบตะวนตกทไมมโทโคโนะมะ ทนงสำหรบแขกคอ ทนงทหางจากประตทางเขาออก (ดลำดบตำแหนงทนงไดจากแผนภาพหนา 37)

โทโคโนะมะ คอ บรเวณยกพนทประดบดวยภาพแขวนและแจกนดอกไม ซงเปนจด

ศนยกลางของหอง หามนงหรอเอาสงของวางบนโทโคโนะมะ

การนงบนเบาะรองนงกำมอสองขางหลวม ๆ

แลววางลงบนเบาะรองนงจากนนใชแขนยนเพอยกตวขนนง

บนเบาะขณะอย ในทาพบเขาและไมควรลากเบาะรองนง

เขาหาตว

วางกระเปาถอไว ใต โตะ

หรอดานซายมอของตวเอง

เวลานงพบเขา ใหทงนำหนกไปขางหนาและยกกนขน

เลกนอยเพอไมใหขาชา การสลบปลายเทาทบกนไปมา

กเปนอกวธหนงท ใช ไดผล

● วธนงพบเขา (เซสะ) โดยไมใหขาชา

สลบปลายเท าไปมา

ท งน ำหนก

36

ตวอยาง

● ลำดบการนงในหองรบแขก

ใหแขกนงดานในสด (เลขทมคานอยหมายถง ทนงสำหรบแขก)

หองแบบตะวนตก - กอนทเจาของบานจะมา ควรนงอยดานนอกสด

(④) พอเจาของบานมา ใหลกขนทกทาย แลวนงในตำแหนงทไดรบการเชอเชญ

หองแบบญปน - มารยาททดคอ ควรนงพบเขาบนเสอทาทามกอนเมอทกทายกบเจาของบานเสรจเรยบรอยแลว คอยขนไปนงบนเบาะรองนง

กรณทแขกไมกลานงทนงสำหรบแขก

กไมควรฝนหามเหยยบธรณประต

หรอขอบเสอในสมยกอน เชอกนวาการเหยยบ

ธรณประต เทยบเทากบการเหยยบยำศรษะของเจาบาน (เจาของบานนน)

รวมถงขอบเสอหรอเบาะรองนงกไมควรเหยยบ

หองแบบตะวนตก

หองแบบญปน

โทโคโนะมะ

ดานขางโทโคโนะมะ

เชญดานโนนจะ

ขอบเสอ

ธรณประต

37

ตวอยาง

38

บทท 2 การเยยมเยยนและการเชอเชญ

ขอควรระวงในการเยยมเยยนและการเชอเชญ (กอนลากลบ)

ขอโทษค ะคยเพลนจน

อยเสยนานเลย

อาว อยตออกหนอยเถอะ

จะกลบแลวเหรอ?

ควรขอตวกลบเรวสกนดการไปเยยมเยยนเพอทกทาย ควร ใชเวลาประมาณ 1 ชวโมงกำลงด ในจงหวะทหยดการสนทนาหรอตอนเตมนำชาถวยใหม ควรเอยปากวา “เดยวดมชาถวยนเสรจ คงตองขอตวกลบกอน” และเมอจะลากลบ ใหกลาวลาพรอมกบลกจากเกาอหรอลงจากเบาะรองนง

เสนอตวชวยเกบจานชามอยาเกบจานชามทวางลงโดยพลการ ถาเจาของบานเรมเกบ จงคอยถาม วา “มอะไรใหชวยไหมคะ” ถาไดรบอนญาตวา “รบกวนชวยเกบจานชาม หนอย” จงคอยชวย ถาเจาของบานบอกวา “นงอยเฉย ๆ เถอะ” กให ทำตาม

ตามมารยาทแลว เจาของบาน ควรพดเหนยวรงแขกไวกอน แตตองไมเปนการฝนบงคบ ในทางกลบกน ถาอยากใหแขกกลบเรว ๆ กอาจเตอนดวยการมองนาฬกา หรอไมกบอกไปตรง ๆ วามงานอนตองทำ

ไมควรบงคบใหคางคนโดยเฉพาะแขกผหญง จะมปญหาเรองการแตงเนอแตงตว เชน เครองสำอาง เสอผาสำหรบผลดเปลยนจงไมควรชวนใหแขกคางคนแบบกะทนหน

แทนทจะพดวา“ขอโทษคะ ตองกลบแลว”ควรกลาวขอโทษโดยอางการกระทำของตวเอง

ทอยนานเกนไป

มอะไรใหชวยมยคะ?

นาจะอยตออกหนอยนอนค างทนสกคน

มยละ !?

ไมเปนไรทำตวตามสบายเถอะ

ขอบคณสำหรบอาหารมอนคะ

ขอบคณคะวนนตองขอตว

กลบกอน

ตวอยาง

สวมรองเทาใหเรยบรอยกอน แลวคอยจดรองเทาแตะใหเปนระเบยบ① ถอดรองเทาแตะสำหรบใสในบานแลวสวมรองเทาของตวเอง② ไมควรเกบรองเทาแตะกลบคนทวาง แตใหรวบแลววางไวชดมมทางขนบาน (หนหวรองเทาเขาบาน)เวลาใสรองเทา หากใชชอนใสรองเทา ขางขวาใหถอมอขวา ขางซายใหถอมอซาย จะดดทเดยว

แลวมาเทยว

อกนะ

กลบบาน ด ๆ นะจะ

วนนรบกวนแค นคะ

เดยวผมไปสงทสถานรถไฟ

หลงจากกลาวอำลาพอสงแขกทโถงทางเขาบานแลว หากรบลอกประตหรอปดไฟหนาบานทนททแขกกลบ จะเปน การเสยมารยาทมาก ฝายแขกกเชนกน ไมควร พดคยเสยงดงทนททเดนพนประตบานไป ไมวาเนอหาจะเกยวกบอะไรกตาม เพราะเจาของบานจะรสกไมด

ตอนไปยนสงหนาบานเจาของบานจะกลาวขอบคณการมาเยยมและของฝาก และลงทายวา “ขากลบ ระวงตวดวยนะ”กรณทพกในแมนชน เวลาไปสงแขก แทนทจะยน สงทโถงทางเขาบาน ควรไปสงทหนาลฟตจะดกวา ถาเปนบานเดยวกออกไปสงทประตหนาบาน การทำเชนนจะชวยเพมความสนทสนมกบผมาเยอนมากขน

สงจดหมายขอบคณภายใน 3 วนพอกลบถงบาน ควรโทรศพทไปแจงวาถงบานเรยบรอยแลว และกลาวขอบคณทไดรบการ ตอนรบเปนอยางด หากไปเยยมแบบเปนทางการควรสงไปรษณยบตรพรอมเขยนขอความสน ๆ เพอขอบคณ

กนเยอะไปแนเลย

เดกคนนน ารกดนะพอแถมกนเกงซะดวย

พดซะดงเลย...

เขยนจดหมายดกวาสง

อเมลนะ !

วนนขอบคณมาก

คะ...

39

ตวอยาง

40

บทท 2 การเยยมเยยนและการเชอเชญ

เคลดลบเกยวกบของฝาก

1. สอบถามวาเจาของบานชอบอะไร2. สอบถามใหแนใจวาสมาชกในครอบครวทจะไปเยยมเยยน มกคน และอายเทาไรบาง → ไมควรซอขนมเซมเบ (ขนมขาวอบกรอบ) แขง ๆ เปน ของฝากเมอไปเยยมบานทมผสงอาย และไมควรนำของฝาก ไปมากหรอนอยกวาจำนวนสมาชกในครอบครว3. คำนงถงวนหมดอาย

→ หากซอของสดเปนของฝาก ถาเปนคนทคนเคยกน อาจ บอกวา “ซอมาทานดวยกนนะคะ” แตถาเปนคนทเพงพบกน ครงแรก ควรเลอกของฝากทเกบไดนานหนอยจะเหมาะกวา

การเลอกของฝาก วธมอบและวธรบ

การเลอกของฝากกเปนหวขอการสนทนาไดแทนทจะพดวา “เปนของทไมไดดวเศษอะไร” (Tsumaranai mono desu ga.) ควรพดวา “เพราะอรอยมากเลยซอมาฝาก” จะสรางความประทบใจไดมากกวา หากเอาของทตวเองชอบ

ของอรอยแถวบาน หรอของทกนแลวรสกวาอรอยไปให จะนำไปสบทสนทนาทวา “ซอมาจากรานไหนคะ” ได

เหรอคะแลวบานอยแถวไหนคะ ?

ขนมอบของรานเคกแถวบานขนชอ

มากเลยค ะ

● ของฝากตามฤดกาล

ฤดใบไมผล

ฤดรอน

ฤดใบไมรวง

ฤดหนาว

ขนมหวาน เชนซากระโมจ (หรอทเรยกวา โดเมยวจ)คสะโมจ คาชวะโมจ หรอผลไมประจำฤด เชน สตรอเบอร

ขนมหวาน เชน รวมมตรถวแดงกวน วนถวแดงบด

คซโมจ วาราบโมจ เยลลผลไม พดดง หรอผลไมประจำฤด เชน

เชอร ลกทอ

ขนมมนเทศอบเคกมองตบลงก*

มารรงกลาเซ** หรอผลไมประจำฤด เชนแอปเปล สาล องน

ไทยาก โดรายากถวแดงรอนกงสำเรจรป ชอกโกแลตเปนตน

* เคกครมเกาลด** เกาลดฉาบนำตาล

ตวอยาง

ตวอยาง