Το Κριτικό Έργο του...

1

Επιστημονικό Συνέδριο

Το Κριτικό Έργο του ΙΜΠαναγιωτόπουλου

ΠΡΑΚΤΙΚΑ

2

3

ΤΟ ΚΡΙΤΙΚΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΙΜΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΥ

4

copy 2018 Εκδόσεις τηςΣχολήςΙΜΠαναγιωτόπουλου ΝικολάουΜίληση315351Παλλήνη Τηλ2106666117

ΕπιμέλειατηςέκδοσηςΘεοδόσηςΠυλαρινόςΣύνταξηπινάκωνΆγγελοςΜητρέληςΣχέδιοεξωφύλλουΒελισσάριοςΤσακούμηςΣτοιχειοθεσίαndashΕκτύπωσηndashΒιβλιοδεσίαΓΚωστόπουλος

ISBN978-618-5396-00-8

5


ΕπιστημονικόΣυνέδριοπουσυνδιοργανώθηκε

απότηΣχολήΙΜΠαναγιωτόπουλου

τοΊδρυμαΚωστήΠαλαμάκαι

τουςΦίλουςτουΦιλολογικούΣυλλόγουlaquoΠαρνασσόςraquo

στις17-18Φεβρουαρίου2017

στηνΚεντρικήΑίθουσατουΦιλολογικούΣυλλόγουlaquoΠαρνασσόςraquo

υπότηναιγίδατου

ΥπουργείουΠαιδείαςΈρευναςκαιΘρησκευμάτων

καιτουΥπουργείουΠολιτισμούκαιΑθλητισμού

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑndashΕΙΣΑΓΩΓΗΘΕΟΔΟΣΗΣΠΥΛΑΡΙΝΟΣ

ΑΘΗΝΑ2018

6

7

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΕΠΙΤΡΟΠΗ

ΠΡΟΕΔΡΟΣ

ΑΙΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ

ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣΚΑΣΙΝΗΣ

ΜΕΛΗ

ΓΕΡΑΣΙΜΟΣΖΩΡΑΣ

ΛΗΔΑΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΥ-ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗ

ΘΕΟΔΟΣΗΣΠΥΛΑΡΙΝΟΣ

ΠΟΛΥΑΝΘΗΤΣΙΓΚΟΥ

8

9

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΘεοδόσηςΠυλαρινόςlaquoΕισαγωγήraquo

ΚήρυξηέναρξηςεργασιώνΆλκηςΙΠαναγιωτόπουλος

ΓενικόςδιευθυντήςτηςΣχολήςΙΜΠαναγιωτόπουλου

Α΄ΣΥΝΕΔΡΙΑ

ΠρόεδροςΠΔΜαστροδημήτρης

ΘεοδόσηςΠυλαρινόςlaquoΕισαγωγήστοκριτικόέργο

τουΙΜΠαναγιωτόπουλουraquo

ΠολυάνθηΤσίγκουlaquoΟιπαιδαγωγικέςαπόψεις

τουΙΜΠαναγιωτόπουλουΘεωρίακαιπράξηraquo

ΕρατοσθένηςΚαψωμένοςlaquoΟΚαβάφης


ΚωνσταντίνοςΚασίνηςlaquoΟΠαλαμάςτουΠαναγιωτόπουλουraquo

Β΄ΣΥΝΕΔΡΙΑ

ΠρόεδροςΘανάσηςΝάκας

ΧαράλαμποςΚαράογλουlaquoΤιίσωςείναικριτική

γιατονΙΜΠαναγιωτόπουλο(Προβληματισμοίτηςεποχής)raquo

ΓιάννηςΞούριαςlaquoΈναςπαλαιόςελληνικόςκόσμος

απότηνσκοπιάτουΙΜΠαναγιωτόπουλουraquo

ΜαρίαΔημάκη-ΖώραlaquoΟΙΜΠαναγιωτόπουλοςκαιηδιδακτορική

διατριβήτουγιατονΑδαμάντιοΚοραήraquo

ΑφροδίτηΑθανασοπούλουlaquoΟικριτικέςαπόψεις

τουΙΜΠαναγιωτόπουλουγιατοέργοτουΣολωμού

τουΚάλβουκαιάλλωνποιητώντου19ουαιώναraquo

ΒάσωΟικονομοπούλουlaquoΟΙΜΠαναγιωτόπουλοςωςεπιμελητής

καιωςανθολόγοςτηςlsquoΒασικήςΒιβλιοθήκηςrsquoraquo

ΛάμπροςΒαρελάςlaquoΟισυνεργασίεςτουΙΜΠαναγιωτόπουλου

στονημερήσιοτύποraquo

11

17

21

35

53

65

79

95

103

111

127

139

10

ΓΣΥΝΕΔΡΙΑ

ΠρόεδροςΧαράλαμποςΚαράογλου

ΘανάσηςΑγάθοςlaquoΟΚώσταςΚαρυωτάκηςαπότηνοπτικήγωνία


ΔημήτρηςΑγγελάτοςlaquoΙσορροπώνταςμεταξύκριτικήςκαιιστορίας

τηςλογοτεχνίαςΟΙΜΠαναγιωτόπουλος

γιατηνπεζογραφίατουμεσοπολέμουraquo

ΓεράσιμοςΓΖώραςlaquoΑτενίζονταςτηνΕυρώπηκαιτουςλογοτέχνεςτης

(μέσααπότηνκριτικήματιάτουΙΜΠαναγιωτόπουλου)raquo

ΤζίναΚαλογήρουlaquolsquoΠόσεςνύχτεςπερπάτησεμέσαμουοάνεμος

οθυμωμένοςτηςΆρληςrsquoΟΙΜΠαναγιωτόπουλος

καιηκριτικήθέασητηςτέχνηςraquo

ΘανάσηςΝάκαςlaquoΗδοκιμιογραφίατουΙΜΠαναγιωτόπουλου

(ειδολογικάχαρακτηριστικάρητορικήσχηματικόςλόγος)raquo

ΑννίταΠΠαναρέτουlaquoΕργογραφικάndashβιβλιογραφικά

ΙΜΠαναγιωτόπουλουΤριάνταπέντεχρόνιαμετάraquo

ΚωνσταντίνοςΚασίνηςlaquoΣυμπεράσματαraquo

ΠΙΝΑΚΕΣ

Ι Πίνακαςελληνικώνκυρίωνονομάτων

ΙΙ Πίνακαςξένωνκυρίωνονομάτων

III Πίνακαςόρωνκαιπραγμάτων

ΙV Πίνακαςτίτλωνβιβλίωνπεριοδικώνεφημερίδωνέργωντέχνης

153

169

177

187

199

225

231

241

245

247

251

ΠΕΡΙΕχΟΜΕΝΑ

177

Α΄)Χαρτογράφησητουυλικού

ΟΙΜΠαναγιωτόπουλοςέχεικαθιερωθείστησυνείδησητουαναγνωστικούκοι-νούωςοκατεξοχήνκριτικόςτωνελληνικώνγραμμάτωνΩστόσοδενείναιλίγεςοιπεριπτώσειςπουσεδοκιμιακάτουκείμενααναφέρεταικαισεξένουςσυγγρα-φείςκαθώςκαισερεύματατηςευρωπαϊκήςλογοτεχνίαςΚαιθαείναιενδιαφέροννασυνεξετασθούνστομέλλονοιαπόψειςτουμεεκείνεςτουΠαναγιώτηΚανελλό-πουλουστηνΙστορίατουευρωπαϊκούπνεύματοςκαθώςκαιμεεκείνεςτουΚωστήΠαλαμάΣυγκεκριμέναστονΑ΄τόμοτηςσειράςΤαπρόσωπακαιτακείμεναπουτιτλοφορείταιΔρόμοιπαράλληλοι(1943)περιλαμβάνεταικείμενοομιλίαςτουμεθέμαlaquoΗσύγχρονηελληνικήποίησηraquo1στοοποίοεξετάζονταιοινεωτερικέςτά-σειςτηςλογοτεχνίαςμαςσεσχέσημεδυτικέςεπιδράσειςΕνδεικτικάαναφέρωταμνημονευόμεναονόματατωνMallarmeacuteVerlaineEdgarAllanPoeJulesRomainsMarcelProustAldousHuxleyΣεαυτότομελέτημαοΙΜΠαναγιωτόπουλοςδιε-ρευνάεπίσηςταχαρακτηριστικάτουυπερρεαλισμούβασιζόμενοςστιςαπόψειςτουBretonκαθώςκαισεχαρακτηριστικάκείμεναΣτονίδιοτόμοπεριλαμβάνε-ταιδοκίμιογιατονMoreacuteas(ιδιαίτεροενδιαφέρονπαρουσιάζειτοτελευταίομέροςτου)2καθώςκαιέναάλλοαισθητικότεροδοκίμιογιατηνlaquoΑκμήκαιπαρακμήτηςωραιολογίαςraquo3 όπου εισαγωγικά γίνονται εκτενείς αναφορές στονOscarWildeκαιστονGabrieleDrsquoAnnunzioενώστησυνέχειαεπισημαίνονταιτέσσεριςενδει-κτικέςπεριπτώσειςτωνγραμμάτωνμαςοιΚωνσταντίνοςΧατζόπουλοςκαιΠλά-τωνΡοδοκανάκηςαπότουςπαλαιότερουςκαιοιΚώσταςΟυράνηςκαιΖαχαρίας

1ΙΜΠαναγιωτόπουλοςlaquoΗσύγχρονηελληνικήποίησηraquoΤαπρόσωπακαιτακείμενα Α΄ ΔρόμοιπαράλληλοιΑετόςΑθήνα1943σ7-372ΙΜΠαναγιωτόπουλοςlaquoΤριάνταχρόνιαύστερrsquoαπότοθάνατοτουΜορεάςraquoΤαπρόσωπακαιτακείμεναόπσ202-2053ΙΜΠαναγιωτόπουλοςlaquoΑκμήκαιπαρακμήτηςωραιολογίαςraquoΤαπρόσωπακαιτακείμεναόπσ216-219

ΓΕΡΆΣΙΜΟΣ Γ ΖΏΡΆΣ

ΑΤΕΝΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΤΕχΝΕΣ ΤΗΣ (ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΡΙΤΙΚΗ ΜΑΤΙΑ ΤΟΥ ΙΜΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΥ)

178

ΠαπαντωνίουαπότουςνεότερουςΑλλάκαιστονΕ΄τόμοτηςίδιαςσειράς(1948)πουεπιγράφεταιΟλυρικόςλόγοςεξετάζονταςτοέργοτουΤέλλουΆγραοΙΜΠαναγιωτόπουλοςθεωρείσκόπιμονασυμπεριλάβειένακεφάλαιοσχετικάμεlaquoΤοκλίματουγαλλικούσυμβολισμούraquo4όπουεξετάζεταιηεπιλεκτικήσυγγένειατουΈλληναποιητήμεγάλλουςομοτέχνουςτουενώακολουθείκαιειδικόκεφάλαιογιατονlaquoJeanMoreacuteasraquo5ΟμοίωςστονΣΤ΄τόμο(1955)πουφέρειτονενδεικτικότίτλοΤαελληνικάκαιταξέναπεριλαμβάνεταιτοεκτενέςδοκίμιοlaquoΗπορείατουλυρικούλόγου(1901-1950)raquo6στοοποίογίνονταιαναφορέςσεκορυφαίουςταγούςτωνευρωπαϊκώνγραμμάτωνόπωςοιΓάλλοιLautreacuteamontRimbaudApollinaireVerlaineReacutegnierMallarmeacuteValeacuteryClaudelPeacuteguyοιΑμερικανοίEliotκαιPoundοι Γερμανοί George και Rilke οι Ρώσοι Blok Pasternak Majakovskij οι ΙταλοίMarinettiMontaleQuasimodoUngaretti ενώτομελέτηματελειώνειndashόπωςχα-ρακτηριστικάτονίζειοσυγγραφέαςτουndashlaquoμετrsquoόνοματοθλιμμένοτουFedericoGarciaLorcaraquoΑκολουθεί δοκίμιο με θέμα laquoΟσυμβολισμός και οιΝεοέλληνεςλυρικοίraquo7Στον ίδιοτόμοπεριλαμβάνονταικαιτέσσερακείμεναγια ισάριθμουςξένουςλογοτέχνεςτουςGide8Hugo9Andersen10καιHamsun11ΕίναιενδιαφέροντογεγονόςότιμέροςτουυλικούκαιτηςέμπνευσήςτουοΙΜΠαναγιωτόπουλοςτοαποκόμισεκατάτηδιάρκειατουταξιδιούτουστηδυτικήΕυρώπητο1952(πουτοακολούθησεκαιέναδεύτεροταξίδιτέσσεραχρόνιααργότερατο1956)Έτσιπολλέςαντίστοιχεςαναφορέςπαρατηρήσειςκαιεπισημάνσειςπεριλαμβάνονταικαιστο ταξιδιωτικό έργο τουΕυρώπηΔώδεκακεφάλαιαλυρικήςγεωγραφίας (1953και1962)Εδώσυναντούμετιςκορυφαίεςμορφέςτων ΙταλώνDante12καιMachiavelli13τωνΓάλλωνStendhal14καιMistral15τουΟλλανδούΈρασμου16των

4ΙΜΠαναγιωτόπουλοςlaquoΤοκλίματουγαλλικούσυμβολισμούraquoΤαπρόσωπακαιτακείμεναΕ΄ ΟλυρικόςλόγοςΑετόςΑθήνα1949σ70-745ΙΜΠαναγιωτόπουλοςlaquoJeanMoreacuteasraquoΤαπρόσωπακαιτακείμεναόπσ75-786 ΙΜΠαναγιωτόπουλος laquoΗ πορεία του λυρικού λόγου (1901-1950)raquo Τα πρόσωπα και τακείμεναΣΤ΄ΤαελληνικάκαιταξέναΑετόςΑθήνα1955σ9-587ΙΜΠαναγιωτόπουλοςlaquoΟσυμβολισμόςκαιοιΝεοέλληνεςλυρικοίraquoΤαπρόσωπακαιτακεί-μεναόπσ93-1118ΙΜΠαναγιωτόπουλοςlaquoΑπόψειςτουέργουτουGideraquoΤαπρόσωπακαιτακείμεναόπσ113-1329ΙΜΠαναγιωτόπουλοςlaquoΟΟυγκώαπόμακριάraquoΤαπρόσωπακαιτακείμεναόπσ208-21410ΙΜΠαναγιωτόπουλοςlaquoΗμνήμητουΆντερσενraquoΤαπρόσωπακαιτακείμεναόπσ215-21911 ΙΜΠαναγιωτόπουλος laquoΑπόψεις του έργου τουΧάμσουνraquoΤαπρόσωπακαι τα κείμεναόπσ220-22812ΙΜΠαναγιωτόπουλοςlaquoΣυνέχειακαιτέλοςτουΙταλικούταξιδιούraquoΕυρώπηΔώδεκακεφάλαιαλυρικήςγεωγραφίαςΒ΄έκδοσησυμπληρωμένηΕκδοτικόςΟίκοςΑστήρΑθήνα1962σ90-9113ΙΜΠαναγιωτόπουλοςlaquoΠολιτείεςτουΝότουraquoΕυρώπηόπσ1314ΙΜΠαναγιωτόπουλοςlaquoΟάλλοςΝότοςraquoΕυρώπηόπσ144-14915ΙΜΠαναγιωτόπουλοςlaquoΗπαρένθεσητουΒανΓκογκraquoΕυρώπηόπσ17416ΙΜΠαναγιωτόπουλοςlaquoΤοεντελβάιςraquoΕυρώπηόπσ121καιlaquoΠεριστατικάκαιθεάματατηςΟλλανδίαςraquoΕυρώπηόπσ272

ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ Γ ΖΩΡΑΣ

179

Βέλγων Verhaeren17 και Rodenbach18 του Δανού Grundtvig19 Πρέπει να μνημο-νευθούνκαιοιμεταφράσειςπουφιλοτέχνησεοΙΜΠαναγιωτόπουλοςαπόέργατωνDrsquoAnnunzio(1924)20καιAlfreddeMusset(1929)21ΕπίσηςδημοσίευσεάρθραστηνεφημερίδαΕλευθερίαγιατουςMoreacuteas(1956)22Huxley(1958)23Shakespeare(1964)24Dante(1965)25καθώςκαισεάλλεςεφημερίδεςτηςεποχήςπουαργότε-ρααναδημοσιεύθηκανστιςσειρέςΤαπρόσωπακαιτακείμενακαιΟιγίγαντεςτουπνεύματοςΓενικότερουενδιαφέροντοςείναιδιάφοραλήμματαστηΜεγάληΕλληνική Εγκυκλοπαιδεία τουΠυρσού σχετικά με τις τέχνες στηΔανία (τ Ησ867-868)τηνΙσπανία(τΙΓ σ260-261)καιτηνΙταλία(τΙΓ σ314-316)

Β΄)Δειγματοληπτικήπαρουσίαση

Ακολούθως θα παραθέσουμε ορισμένα αποσπάσματα κριτικών παρατηρήσεωντουΙΜΠαναγιωτόπουλουκαιτουτρόπουπουπροβαίνειστιςεπισημάνσειςτουΓιατονλόγοαυτόνθαδώσουμεπαραδείγματατηςκριτικήςσκέψηςτουα΄)ότανέχεισυγκριτολογικόχαρακτήραανάμεσαστηνελληνικήκαιτηνξένηλογοτεχνίαβ΄)όταναναφέρεταιαποκλειστικάσεδιάφορουςευρωπαίουςλογοτέχνεςγ΄)ότανεστιάζεταισεένανκαιμόνονκαιδ΄)ότανσυνδέειτόπουςκαιχώρεςμετουςαν-θρώπουςτωνγραμμάτων

ΞεκινάμεμετηνπρώτηκατηγορίατησυγκριτολογικήΤο1940μιλώνταςγιατηlaquoΣύγχρονηελληνικήποίησηraquoοΠαναγιωτόπουλοςκάνειμίασυνθετικήαποτί-μησητωνευρωπαϊκώνγραμμάτωντηςεποχήςlaquoΟδέκατοςένατοςαιώναςέκλεισετησελίδατουμεμιαθαυμαστήεκδίκησηεκδικήθηκετηρομαντικήπερισσολογίαπουείχεμεταβληθείσεακολασίατηςανεύθυνηςλογομανίαςκαι τορεαλιστικόασκητισμόπουείχε ξεπέσεισεαποθέωσητηςασήμαντηςλεπτομέρειαςκαιρυ-παρογραφίαχωρίςδικαίωσηαντιπαραθέτονταςστονHugoτοMallarmeacuteκαιτοVerlaine στονCourbet τοManet και τοRenoir στο Zola την αφηγηματική πε-ζογραφίατουEdgarPoeμεταφυτευμένηστογαλλικόέδαφοςαπότοMallarmeacuteΗεποχήμαςσυνεχίζειμεαδιάκοπεςαναζητήσειςμεπηδήματακαικαθιζήσειςκαιαλλότροπες περιπλανήσεις την παράδοση κείνηΗπεζογραφία καλλιεργεί τονεσωτερικόμονόλογοΣταπεζάέπητουρεαλισμούαντίκρυτοποθετείτουςπολυ-

17ΙΜΠαναγιωτόπουλοςlaquoΟδοιπορικότουΒελγίουraquoΕυρώπηόπσ227-22818Όπσ236-24119ΙΜΠαναγιωτόπουλοςlaquoΤοφάσματουΆμλετraquoΕυρώπηόπσ30720ΓαβριήλντrsquoΑννούντσιοlaquoΤομαρτύριοτουΑγίουΣεβαστιανού(απόσπασμα)μετάφρΙωΜΠαναγιωτόπουλουraquoΝέαΓράμματατχ6(Ιούνιος1924)σ175-18321 Alfred de Musset Νεανικά χρόνια μετάφρ ΙΜΠαναγιωτόπουλου Εκδοτικός ΟίκοςΜαρσύαςΑθήναι19129σ10422ΙΜΠαναγιωτόπουλοςlaquoΗδόξατουΜορεάςraquoΕλευθερία16Δεκεμβρίου195623ΙΜΠαναγιωτόπουλοςlaquoΟπανικόςτουΧάξλεϋraquoΕλευθερία16Δεκεμβρίου195624ΙΜΠαναγιωτόπουλοςlaquoΗχρονιάτουShakespeareraquoΕλευθερία26Ιανουαρίου196425ΙΜΠαναγιωτόπουλοςlaquoΗχρονιάτουΝτάντεraquoΕλευθερία23Μαΐου1965

ΑΤΕΝΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΤΕχΝΕΣ ΤΗΣ

180

σέλιδουςτόμουςτουJulesRomainsκαιτουMarcelProustΑποθεώνειτονAldousHuxleyΧρησιμοποιείγιαθερμοκήπιοτουποιητικούλόγουτομυθιστόρηματοδι-ήγημακαιτοδοκίμιοΚαιξαφνιάζεταιοκαθέναςσασυντυχαίνεικαισεόσωνμνημόνεψακαισεπολλώνάλλωνταπεζογραφήματαλυρικάευρήματαφράσειςκαιδιαθέσειςκαικαταστάσειςγεμάτεςλυρικόνοίστροπουθαθύμωναντοBalzacήμεταγενέστερα τοZolaοικοδόμουςτουαφηγήματοςπουαποτελείκαθαρό-αιμη εκατό τοις εκατό πεζογραφίαΣυμπεραίνω πως οι καιροί μας σημαδεύ-ουναξιοθαύμαστεςμεταστροφέςτουποιητικούλόγουraquo26Καιπροχωρώνταςστονυπερρεαλισμότονίζειότιαυτόςlaquoόχιμονάχατηστίξηκαιτηλογικήδιάρθρωσητων εννοιών καταργεί μα και τον ίδιο τον έναρθρο λόγο αποσυνθέτειΠαρα-μορφώνειόχιμονάχατανοήματαμακαιτιςλέξειςπροσθέτειήαφαιρείφθόγ-γουςδημιουργείνέεςλέξειςκαιγλώσσαανύπαρκτηγέννηματηςτύχηςπουδεντηνπαραδέχεταιπαράγιαμιαμονάχαστιγμήndashόσοαντιστοιχείσrsquoέναπρόχειροπαροδικόβίωμαndashκαιπουδεντηναναγνωρίζειμόλιςτοβίωματούτοπεράσειΚrsquoέχουμεσrsquoελληνικάβιβλίατηςτελευταίαςεσοδείαςμερικάχαρακτηριστικάπα-ραδείγματαraquo27ΩστόσοστησυνέχειαπαραθέτειτοποίημαlaquoΦράγμαraquoτουΑνδρέαΕμπειρίκουαπότηνΕνδοχώραδιαπιστώνονταςότιlaquoαυτόδενείναικαθαρόαιμουπερρεαλιστικόποίημαΓιατίδιασώζεικάποιαλογικάσχήματαraquoΤοθεωρείδη-λαδήπιοπαραδοσιακόαπrsquoότιθαέπρεπεΚαιγιανατεκμηριώσει τηνάποψήτουπαραθέτειμεταφρασμένουςμερικούςστίχουςαπότοποίημαlaquoPicassoraquoτουBenjaminPeacuteretτοοποίοθεωρείεπιτυχέςδείγμαυπερρεαλιστικήςέκφρασης

ΑνλίθοςλαξευτόςπιομεταχειρισμένοςαπόπαληόδάχτυλογαντιούκραυγάζεισαλυσσασμένολάχανοανσπουργίτηςπούπεσεαπότηφωλιάζητήσειάλλημιαβελόναπουθάρτεινrsquoαπεικονίσειπάνωστοραμφίτουτοσχέδιοτηςμάχηςτηςΜάρνηςκαθώςκαιοισολομοίανεβαίνουνπάλιτουποταμούτοδέλτα

(SilapierredetailleplususeacuteeqursquounvieuxdoigtdegantcriecommeunechoucrouteenrageacuteesilemoineautombeacutedunidreacuteclameencoreuneaiguillequiviendrareproduirelescheacutemadelabatailledelaMarnesursonbecagravelafaccedilondessaumonsremontantunestuaire)

26 ΙΜΠαναγιωτόπουλοςlaquoΗσύγχρονηελληνικήποίησηraquoΤαπρόσωπακαιτακείμεναόπσ1327Όπσ27


181

Απεναντίας πλήρηαπομάκρυνσηαπό λογικάσχήματαπαρουσιάζει σύμφωναμετονΠαναγιωτόπουλοέναχωρίοπεζούκειμένουπαρμένοndashχωρίςνατοδηλώ-νειndashαπόΤοΣόλοτουΦίγκαρωτουΓιάννηΣκαρίμπατοοποίοθεωρείανεπιτυχέςδείγμαυπερρεαλιστικήςγραφήςΒέβαιαοΕυβοέαςσυγγραφέαςμετοσυγκεκρι-μένοκείμενότουήθελεμάλλοννασατιρίσειτιςνεωτεριστικέςτάσειςτηςποίησηςlaquoΈλεγαΔύογαλαίαναρριχηθείσαιεπίτουτοίχουΚίκισαμπατάννατρανεφίσβλήρχισανεννι-α-ουρισματέλειονιλπιπρόνζιφςαραμάουερφαρβτhellipΑραμάουερφαρβτΜουκάνειένασπίτιεκείδαhellipείσαιβέβαιοςΚαιφαινόταννάχειεπιφυλά-ξειςγιατούτοΣτάθηκαμιαστιγμήκαιτοκοίταξαΣτηνπόρτατουηερημιάμουαλυχτούσεndashΝαιτουλέωαραμάουερφαρβτΠώςκαλλίτερααλλοιώςθατοπηςσταβιεννικάτονιαούρισμαraquoΟΠαναγιωτόπουλοςανκαιέχειαναφέρειαυτάταδύοπαραδείγματαθεωρείπωςlaquoανάμεσαστηρουτίνατωνπαραδομένωνμορφώνκαιστηνακολασίατωνυπερβατικών[hellip]αρχίζειναπλάθεταιμιανέαποιητικήπαράδοσηκαθαρώτεραελληνικήτολμηρήστηφαντασίανεωτεριστικήστηνέκ-φρασηπολέμιατηςασημαντολογίαςπλούσιασεψυχικόπεριεχόμενοπουμπο-ρείναξενίζεισήμερατουςαμύητουςκαινασυγχέεταιπότεμετονάκρατουπερρε-αλισμόκαιπότεμεάλλεςτεχνοτροπίεςμακαιπουπροσφέρειτηβεβαιότηταμιαςαυτόνομηςκιαυτοδύναμηςμελλοντικήςκαλλιέργειαςraquo28ΣεάλλοδοκίμιότουθααναφερθείστοπροηγούμενορεύμαεκείνοτουσυμβολισμούκαιτηδιάδοσήτουστηνΕλλάδαlaquoΟσυμβολισμόςπροετοιμάζειτοέδαφοςγιατονυπερρεαλισμόκαιτηνεοτερικήποίησηΑνάμεσαστιςδυοτούτεςεκδοχέςβρίσκονταισφηνωμένοιδυοεπαμφοτερίζοντεςοGuillaumeApollinaireκιοκόμηταςdeLautreacuteamontΜετοντελευταίοβρισκόμαστεπολύσιμάστονυπερρεαλισμόΜετονπρώτοπολύσιμάστηνεοτερικήποίησηΤουσυμβολισμούοιακραίεςμορφέςπροςταπάνουείναιοΜαλλαρμέοΒαλερύοΡίλκεΠροςτακάτουndashκαιμετούτοδεθέλωναπωοιχειρότερεςοιοικειότερεςοιπιοευκολονόητεςθέλωναπωndashοΣαμαίνοΑνρύντε Ρενιέ ο Ρόντεμπαχ ο βανΛερμπέργκε ο πρώτοςΜάτερλιγκ κι άλλοι πα-ρόμοιοιΑυτοίοιλιγότεροαπόκρημνοιndashκαιμάλισταέναςπολύσημαντικότερόςτουςοΒερλαίνndashείτανοιπιοσιμάστηνεοελληνικήλυρικήευαισθησίακαθώςδια-μορφώθηκεαπότο1900ίσαμετο1930ΤριάνταχρόνιαΚαιμάλισταόχιτριάντασωστάΑυτήείναιηεποχήτουνεοελληνικούσυμβολισμούΠουκορυφώνεταιστοπρώτομισότουλεγόμενουμεσοπολέμουraquo29

ΣυνθετικότεροκαιεκτενέστεροείναιτοδοκίμιοτοεπιγραφόμενοlaquoΗπορείατουλυρικούλόγου(1901-1950)raquoμετοοποίοοΠαναγιωτόπουλοςκάνειμιααναδρο-μήστηνεότερηευρωπαϊκήποίησηΑυτόαποτελείχαρακτηριστικόπαράδειγματης δεύτερης κατηγορίας καθώς ο κριτικός δείχνει αμιγές ενδιαφέρον για τηνευρωπαϊκήλογοτεχνίαχωρίςναπροβαίνεισεαναφορέςσταδικάμαςΞεκινάει

28Όπσ2929ΙΜΠαναγιωτόπουλοςlaquoΟσυμβολισμόςκαιοιΝεοέλληνεςλυρικοίraquoΤαπρόσωπακαιτακεί-μενατΣΤ όπσ110-111


182

υπενθυμίζονταςτιςαπαρχέςlaquoΚrsquoείναισωστόναθυμηθούμεπωςοδέκατοςένα-τοςαιώναςανοίγειμετουςνεοκλασσικούςκαιπροχωρείμετουςρομαντικούςκαιτελειώνειμετουςρεαλιστέςτουςεμπρεσσιονιστέςκαιτουςσυμβολιστέςΜορφέςτουσημαντικότατεςμαςφαίνονταικαισήμερrsquoακόμηπρωτοποριακέςναοκόμι-ταςdeLautreacuteamontναοArthurRimbaudναοGuillaumeApollinaireτόσοιάλλοιακόμηΔενείναιμιασταματημένηπαλιάεποχήαυτόςοαιώναςΕίναιμιαζω-ντανήπαρουσίαΖούμείσαμετώρατιςιδέεςτουμεταρεύματάτουμεταβιβλίατουμετακαλλιτεχνικάτουεπιτεύγματαraquo30Στησυνέχειακάνειεκτενέστερολόγογια τονσυμβολισμό laquoΟσυμβολισμόςκληροδότησεστους μετασυμβολιστές καιστουςνεορομαντικούςτησυνείδησητηςδιάθεσηςτηςατμόσφαιραςτηλατρείατηςσιωπήςτηνυποβλητικήμουσικότητατηνπροτίμησηπροςτοελάχιστοΑπο-θέωσετολιγόστιχοποίηματοποίημαχωρίςθέμαχωρίςηρωισμόχωρίςκραυγήΟρομαντισμόςαφανίστηκεμέσαστονίδιοτουτονπάταγοΟσυμβολισμόςτελ-ματώθηκεστησιωπήτουΜαενώηκληροδοσίατουρομαντισμούστάθηκεγιατοσυμβολισμόάχρηστοφορτίοπουτοαπόρριξετούτοςπεισματικάηκληροδοσίατουσυμβολισμούκαι τηςπαράλληλήςτουτέχνηςπουldquoπαρασυμβολιστικήrdquoθαμπορούσαμενατηνπούμεείτανέναςπολύτιμοςθησαυρόςπουακόμηκαιπροσ-περνώνταςτονδεντοναγνόησεπέραγιαπέραηνεότερηποίησηΚατάβάθοςηποίησητουσυμβολισμούδενείτανπαράέναςεσωτερικόςμονόλογοςγεμάτοςρυθμόμουσικήκαιλέξηνοημένηστηναληθινήκαικαταγωγήκαιαρμογήτηςΔάσκαλοςτηςσχολήςοΣτέφανοςΜαλλαρμέδογμάτισεπωςτοποίημαπλάθεταιμετιςλέξειςμονάχακαιμιασειράλέξειςμεμαστοριάκαιδιακριτικήικανότηταπολύ γυμνασμένη τοποθετημένες είναι Το ίδιοπίστευε κι οΒαλερύΟΡεμπώκατάντησε στη λεκτική και φραστική ακροβασίαraquo31 Για τον Παναγιωτόπουλοησύγχρονηποίησηείναιμίαποίησηπουlaquoστοχάζεταιraquoαλλάταυτόχροναχαρα-κτηρίζεταιαπόlaquoτοξεμάκρεμάτουαπότηνκοινήήτημηκοινήλογικήraquo32ΤονίζειμεταξύάλλωνlaquoΑνίσαμετότεηποίησηκατείχετοδικαίωμαναυπερβαίνειτοσύ-νοροτηςλογικήςήναδημιουργείτηλογικήτηςμιαπαράλληληλογικήαπότονυπερρεαλισμόκαιμάλιστrsquoαπότοντανταϊσμόκαιπέραηποίησηβρίσκεταιδώθεαπότηλογικήΑναβρύζειόχιαπότησυνείδησηαπότοασυνείδητοΟυπερρεα-λισμόςκαθιερώνειόχιτοσύμβολοτηνεικόνακαιτηςεικόναςσυνθετικήαφορ-μήτοντυχαίοσυνειρμόΔεναγνοείτολογικόσχήματοαποφεύγειτομάχεταικιόπουτουπέφτειχωρίςκιεκείνοςνατοθελήσειτοαποσυνθέτεισυστηματι-κάraquo33ΑλλάλίγοπαρακάτωσημειώνειlaquoΎστερrsquoαπότονπάταγοτηςυπερρεαλι-στικήςορθοδοξίαςακολούθησεοκατευνασμόςΟλυρικόςλόγοςμπολιάστηκεμε

30ΙΜΠαναγιωτόπουλοςlaquoΗπορείατουλυρικούλόγου(1901-1950)raquoΤαπρόσωπακαιτακείμεναΣΤ΄όπσ13-1431Όπσ2132Όπσ3133Όπσ32


183

κάπωςπερισσότερηλογικήraquo34ΣτησυνέχειαεπισημαίνειένααπόταβασικότεραστοιχείατηςποίησηςlaquoΗνεότερηποίησημορφολογικάστηρίζεταιστονεσωτερι-κόρυθμόΚιοεσωτερικόςρυθμόςπουδενείναιφυσικάανακάλυψητηςστερνήςτούτηςστιγμήςπουείναιοαναγκαίοςόροςτηςκάθεποίησηςαπορρέειάμεσααπό τα έγκατα της λυρικής ιδιοσυγκρασίας είναι ο ρυθμός τηςψυχής ο ρυθ-μόςτηςεσωτερικήςμαςύπαρξηςακέριαςκαιλεύτερηςΚαιμόνοτούτοδικαιώ-νειτολεύτεροστίχοraquo35Ακολούθωςπροβαίνεισεεκτενείςαναφορέςστουςσημα-ντικότερουςποιητέςτηςεποχής36έστωκαιανδιατηρείμερικέςεπιφυλάξειςγιακάποιουςΑπότουςΓάλλουςαναφέρειτουςPaulClaudelJulesSuperviellePaulEluardLouisAragonPierre-JeanJouveBenjaminPeretαπότουςΑγγλοαμερικα-νούςτουςThomasStearnsEliotκαιEzraPoundαπότουςΓερμανούςτονStefanGeorgeκαιτονRainerMariaRilkeαπότουςΡώσουςτονΑλέξαντροΜπλωκκαιτονΒλαδίμηροΜαγιακόφσιαπότουςΙταλούςτουςUgoBettiEugenioMontaleSalvatore Quasimodo Giuseppe Ungaretti και τελειώνει την περιήγησή του σταξέναlaquoμετrsquoόνοματοθλιμμένοτουFedericoGarciaLorcaraquo37ΜόνονστοτέλοςτουκειμένουτουοΠαναγιωτόπουλοςθααναφερθείσεΈλληνεςποιητέςπεριοριζό-μενος σε τέσσερα μόνον ονόματα αυτά τωνΚαζαντζάκη ΣικελιανούΠαλαμάκαιΚαβάφηηλυρικήκαρποφορίατωνοποίωνπαράτιςόποιεςμεταφυτεύσειςρευμάτωνκαιεπιδράσειςlaquoδιατηρείστακορυφαίατηςφυσικάφανερώματατοδικόμαςτόνοτηνευαισθησίαμαςτηλογικήμαςτηφυλετικήμαςιδιοτυπίακαιτημνήμητουδικούμαςπαραδομένουraquo38

Και προχωράμε στην τρίτη κατηγορία Ως δείγμα απασχόλησης του Πανα-γιωτόπουλουμεέναμόνονδημιουργόαναφέρουμετοδοκίμιότουlaquoΑπόψειςτουέργουτουGideraquo39όπουαποδεικνύεταιτοβάθοςτηςσκέψηςτουκριτικούΈχο-νταςπαρουσιάσειτιςσημαντικότερεςπτυχέςτουέργουτουκορυφαίουγάλλουσυγγραφέαπροβαίνεισεκαίριεςαποτιμήσειςlaquoΟΖιντείνrsquoέναςάνθρωποςόλοςσάρκαφλεγόμενηκαιψυχήανήσυχηκαιπνεύμαικανόναεννοήσειτrsquoαπρόσιταέναπνεύμαπουλιπαίνεταιολοέναμεάφθονηπαιδείαΕίναιστιςώρεςτουκαιμιαδιάθεσηαμφιδέξιαγεμάτηευφυΐαειρωνείαήσαρκασμόγεμάτητόλμηκαιμετεωρισμόΚιοπόθοςτηςαρμονίαςείναιοπιοακατάλυτοςπόθοςτουΠρέπεινασυνδέσεισrsquoαράγιστηενότητατακομμάτιατουεαυτούτουδενείναιοομω-σμένοςκιοαπογνωσμένοςάπιστοςδενείναιοαδιάφοροςΕίναιοάρρωστοςτωναντιφάσεωνέτσιθαμπορούσααπόκάποιεςπλευρέςνατονονομάσωπουάλλο

34Όπσ3335Όπσ3936Όπσ43-5637Όπσ5638Όπσ5739 ΙΜΠαναγιωτόπουλος laquoΑπόψεις του έργου τουGideraquoΤαπρόσωπακαι τακείμεναΣΤ΄ όπσ113-132


184


δενποθείπαράναταξινομήσειτομέσατουχάοςraquo40ΚαιλίγοπριναπότοτέλοςτουδοκιμίουτονίζειlaquoΟΖιντδενείναιμόνοέναςσυγγραφέαςμεύφοςαπόλυταπροσωπικόαυτόόσοσπουδαίοκιανθεωρείταιθαείτανστηνπερίπτωσήτουτομικρότεροΔενείναικrsquoέναςδάσκαλοςύφουςμόνοΚατέχεικαιμιαειδικήποιό-τηταύφουςπουδείχνεισυνειδητήκαλλιέργειακαισυνειδητήσύνδεσήτουμετηνκαλύτερηπαράδοσητουτόπουτουτηνκλασσικήΚαιτηγλώσσατουτόπουτουτηναισθάνεταιιστορικάφθογγολογικάεννοιολογικάκαιτηνπονείτηνπροστα-τεύεισανιερήπαρακαταθήκηπουχρέοςτουείναινατηνεπαυξήσειόχινατηνεξευτελίσειΟΖιντδενκαταδέχεταιναχρησιμοποιήσειτηνάναρθρηκραυγήτουζώουγιαναεκφράσειτονάνθρωποΘέλειτηγλώσσαστούψοςτουανθρώπουκrsquoενόςανθρώπουμεσύνθετομεπολύμορφοεσωτερικόκόσμοικανόναπροβαί-νεισελεπτότατεςδιακρίσειςκαιδιευκρινήσειςraquo41

ΤέλοςθαφέρουμεέναπαράδειγματηςδιασύνδεσηςπατρίδαςκαιλογοτέχνηΣτοταξιδιωτικότουΕυρώπηοΠαναγιωτόπουλοςndashβρισκόμενοςστηΓρενόβληndashθαθυμηθείέναμεγάλοσυγγραφέαπουπρωτόειδεεκείτοφωςlaquoΟStendhalγοη-τεύειμετηφαινομενικήτουαπάθειαΕίνrsquoέναςερευνητήςΜεταφόρτωσετηλογο-τεχνίασrsquoεπιστήμηΣτάθηκεαντίκρυστουςανθρώπουςαντίκρυστονεαυτότουμετονυστέριΚrsquoένανυστέριπουδενήξερετοέλεοςτηνεπιείκειατησυγγνώμηΗφράση του είναιαράγιστηΗ εντέλειαόλη τουλόγουδοσμένημrsquo ένα τρόποθαυμαστάανένδοτοΘαπίστευεκανείςπωςτουέλειψετοπάθοςήηικανοποίη-σητουπάθουςκάποιοςχορτασμόςεπιτέλουςΤίποτεπιοασύστατοαπότούτοΟStendhalείτανέναπολύμορφοπάθοςολοέναζεστόζωντανόκαιπρόθυμοτηνπάσαστιγμήναξεσπάσειΔενξέσπασεΚrsquoόχιγιατίποτεςάλλοπαράμόνοκαιμόνογιατίο ίδιοςθααισθανότανπολλήαηδίαμπροστάσrsquoέναπάθοςανοιχτόέρμαιοτουκαθενός[hellip]ΗηδυπάθειάτουείτανισόμετρηπροςτηφιλοδοξίατουΚrsquoηπαρατηρητικότητάτουμεσκληρόπάνταμάτιισόμετρηπροςτησυνείδησητουέντεχνουλόγουΗγοητείαπουπηγάζειαπότοέργοτουάφθονηκατέχειτηναρετήτηςμοναδικότηταςΟStendhalείναιμιαμοναξιάΑυτήημοναξιάγεμίζειτηνπρώτηνύχταμουστηΓρενόβληraquo42

ΜεταπαραπάνωπαραδείγματαδιαφαίνεταιότιηκριτικήματιάτουΙΜΠα-ναγιωτόπουλουδιεισδύειεξίσουβαθιάκαιαποκαλυπτικάτόσοστιςμορφέςκαιτακείμενατωνελληνικώνγραμμάτωνόσοκαιτωνξένωνΜεβάσηαυτότοδίπολοέκανεεπισημάνσειςγιατηνεξέλιξητωνγραμμάτωντου20ούαιώναοιοποίεςσήμεραμετηνπάροδοτουχρόνουαποδεικνύονταιόλοκαιπιοεύστοχεςκαιπροφητικές

40Όπσ11941Όπσ12842ΙΜΠαναγιωτόπουλοςlaquoΟάλλοςΝότοςraquoΕυρώπηΔώδεκακεφάλαιαλυρικήςγεωγραφίαςόπσ146

185


Abstract

IMPanagiotopouloshasbeenestablishedintheconsciousnessoftheGreekpeopleasthemaincriticoftheGreekliteratureHoweverthereweremanycasesinwhichhisessaysrefertoforeignwritersaswellastodriftsoftheEuropeanliteratureItwouldalsobeinterestingtoco-examinehisopinionswiththeopinionsofPanagiotisKanellopoulosaswellaswiththoseofKostisPalamasPanagiotopoulosmakesmanyreferencestoFrenchauthorssuchasHugoProustMallarmeacuteVerlaineLautreacuteamontRimbaudApollinaireGideReacutegnierValeacuteryClaudelPeacutegurytoAmericanssuchasEliotandPoundtoGermanssuchasGoergeandRilketoRussianssuchasBlockPasternackMajakovskijtoItalianssuchasDrsquoAnnunzioMarinettiMontaleQuasimodoUngarettiaswellastoBelgianssuchasVerchaerenandRodenbachSometimeshewritesessaysespeciallyforsomeofthemsomeothertimeshementionsthemincomparisontotheGreekwritersandelsewhereheconnectsthemwiththeirhomeland

256

Το κριτικό έργο του ΙΜΠαναγιωτόπουλου αποτελεί σπάνιο δείγμα του τρόπου με τον οποίο διαμορφώνε-ται εξελίσσεται και μετακενώνεται η κριτική σκέψη Και τούτο για τους εξής λόγους πρώτον επειδή αυτοδί-δακτος στην κυριολεξία θήτευσε εξ απαλών ονύχων από την ηλικία των δεκατεσσάρων μόλις ετών στον κριτικό προβληματισμό και μέσω της κριτικής μυήθηκε σταδιακά στα της τέχνης δεύτερον επειδή ασχολήθη-κε με πολλά είδη του κριτικού λόγου από έφεση προς τα γράμματα αλλά και από βιοποριστικές ανάγκες κι-νούμενος και τρίτον διότι με την πάροδο των ετών και έπειτα από πολύμοχθο φιλολογικό έργο αξιοποίησε την κριτική σκευή του μεταφέροντας παραγωγικά τους καρπούς της ακόμη και στα λογοτεχνικά δημιουργήμα-τά του Ο ΙΜΠαναγιωτόπουλος ανδρώθηκε ως κριτι-κός και μέσω αυτής της ιδιότητάς του προσέγγισε την πρωτογενή πνευματική δημιουργία

ISBN 978-618-5396-00-8

2

3


4



ISBN978-618-5396-00-8

5












ΑΘΗΝΑ2018

6

7


ΠΡΟΕΔΡΟΣ




ΜΕΛΗ





8

9





























11

17

21

35

53

65

79

95

103

111

127

139

10

ΓΣΥΝΕΔΡΙΑ

















ΠΙΝΑΚΕΣ





153

169

177

187

199

225

231

241

245

247

251


177






178




179







180






181





182




183





184






185


Abstract


256


ISBN 978-618-5396-00-8

3


4



ISBN978-618-5396-00-8

5












ΑΘΗΝΑ2018

6

7


ΠΡΟΕΔΡΟΣ




ΜΕΛΗ





8

9





























11

17

21

35

53

65

79

95

103

111

127

139

10

ΓΣΥΝΕΔΡΙΑ

















ΠΙΝΑΚΕΣ





153

169

177

187

199

225

231

241

245

247

251


177






178




179







180






181





182




183





184






185


Abstract


256


ISBN 978-618-5396-00-8

4



ISBN978-618-5396-00-8

5












ΑΘΗΝΑ2018

6

7


ΠΡΟΕΔΡΟΣ




ΜΕΛΗ





8

9





























11

17

21

35

53

65

79

95

103

111

127

139

10

ΓΣΥΝΕΔΡΙΑ

















ΠΙΝΑΚΕΣ





153

169

177

187

199

225

231

241

245

247

251


177






178




179







180






181





182




183





184






185


Abstract


256


ISBN 978-618-5396-00-8

5












ΑΘΗΝΑ2018

6

7


ΠΡΟΕΔΡΟΣ




ΜΕΛΗ





8

9





























11

17

21

35

53

65

79

95

103

111

127

139

10

ΓΣΥΝΕΔΡΙΑ

















ΠΙΝΑΚΕΣ





153

169

177

187

199

225

231

241

245

247

251


177






178




179







180






181





182




183





184






185


Abstract


256


ISBN 978-618-5396-00-8

6

7


ΠΡΟΕΔΡΟΣ




ΜΕΛΗ





8

9





























11

17

21

35

53

65

79

95

103

111

127

139

10

ΓΣΥΝΕΔΡΙΑ

















ΠΙΝΑΚΕΣ





153

169

177

187

199

225

231

241

245

247

251


177






178




179







180






181





182




183





184






185


Abstract


256


ISBN 978-618-5396-00-8

7


ΠΡΟΕΔΡΟΣ




ΜΕΛΗ





8

9





























11

17

21

35

53

65

79

95

103

111

127

139

10

ΓΣΥΝΕΔΡΙΑ

















ΠΙΝΑΚΕΣ





153

169

177

187

199

225

231

241

245

247

251


177






178




179







180






181





182




183





184






185


Abstract


256


ISBN 978-618-5396-00-8

8

9





























11

17

21

35

53

65

79

95

103

111

127

139

10

ΓΣΥΝΕΔΡΙΑ

















ΠΙΝΑΚΕΣ





153

169

177

187

199

225

231

241

245

247

251


177






178




179







180






181





182




183





184






185


Abstract


256


ISBN 978-618-5396-00-8

9





























11

17

21

35

53

65

79

95

103

111

127

139

10

ΓΣΥΝΕΔΡΙΑ

















ΠΙΝΑΚΕΣ





153

169

177

187

199

225

231

241

245

247

251


177






178




179







180






181





182




183





184






185


Abstract


256


ISBN 978-618-5396-00-8

10

ΓΣΥΝΕΔΡΙΑ

















ΠΙΝΑΚΕΣ





153

169

177

187

199

225

231

241

245

247

251


177






178




179







180






181





182




183





184






185


Abstract


256


ISBN 978-618-5396-00-8

177






178




179







180






181





182




183





184






185


Abstract


256


ISBN 978-618-5396-00-8

178




179







180






181





182




183





184






185


Abstract


256


ISBN 978-618-5396-00-8

179







180






181





182




183





184






185


Abstract


256


ISBN 978-618-5396-00-8

180






181





182




183





184






185


Abstract


256


ISBN 978-618-5396-00-8

181





182




183





184






185


Abstract


256


ISBN 978-618-5396-00-8

182




183





184






185


Abstract


256


ISBN 978-618-5396-00-8

183





184






185


Abstract


256


ISBN 978-618-5396-00-8

184






185


Abstract


256


ISBN 978-618-5396-00-8

185


Abstract


256


ISBN 978-618-5396-00-8

256


ISBN 978-618-5396-00-8

Το Κριτικό Έργο του...

Documents

Transcript of Το Κριτικό Έργο του...