HC-A/49/2019 ިޟއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ ޤަ

3336133 ފެކްސް:، 3335233 ފޯން:، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެނަންބަރު ދޮރާށީ، 3ތީމުގެ ހިނގުން، އާބުރުޒު ،ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު

www.highcourt.gov.mvވެބް ސައިޓް: info@highcourt.gov.mvއީމެއިލް:

1

g

ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު

ދިވެހިރާއްޖެ

ޚުލާޞާ ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ

ު2019 :ޤަޟިއްޔާ ނަންބަރ/HC-A/49

ިޖެނެރަލްގެ އޮފީސް އެޓަރނީ :ތް ފަރާ އިސްތިއުނާފުކުރ

ިގްރޫޕް ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑް މްރާފަތުޙު ޙައްޖު އެންޑް ޢު -އަލް -3 :ތައް ފަރާތް އިސްތިއުނާފު ރައްދުވ (C-0019/2010ޖިސްޓްރީ ނަންބަރު: )ރަ

/ ކ.މާލެ ބްރާހީމް ހ.ސިއްކަގޭ )ހުޅަނގުބައި(މަރިޔަމް ރަޝީދާ އި -3 (A023546)އައި.ޑީ.ކާޑު ނަންބަރު:

މުޝްތަރީގެ/ ދ.މީދޫ މުޙައްމަދު އަސްލަމް -3 A049206))އައި.ޑީ.ކާޑު ނަންބަރު:

މާލެ ކ.މ.އެކްސެލް / އިސްމާޢިލް ސުވައިދު -1 (A069495)އައި.ޑީ.ކާޑު ނަންބަރު:

މާލެ ކ.މުޞްޠަފާ މުޙައްމަދުދީދީ މ.އެކްސެލް / -5 A049206))އައި.ޑީ.ކާޑު ނަންބަރު:

ުނު ރަޖިސްޓްރީކުރެވ ތާރީޚް:

3113ޛުލްޙިއްޖާ 33 ނިމުނު ތާރީޚް: 3112ޖުމާދަލްއޫލާ 33 3232އޮގަސްޓު 33 3233 ޖަނަވަރީ 33

HC-A/49/2019 ިޟއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ ޤަ

3336133 ފެކްސް:، 3335233 ފޯން:، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެނަންބަރު ދޮރާށީ، 3ތީމުގެ ހިނގުން، އާބުރުޒު ،ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު

www.highcourt.gov.mvވެބް ސައިޓް: info@highcourt.gov.mvއީމެއިލް:

2

މައްސަލަ ބެލި ފަނޑިޔާރުންގެ މަޖިލިސް ޢަލީ ސަމީރުނޑިޔާރު ފަ

ޢަބްދުއްރަޫއފު އިބްރާހީމްފަނޑިޔާރު މުޙައްމަދު ނިޔާޒް ފަނޑިޔާރު

:މައްސަލަ އިސްތިއުނާފުކުރެވުނު :ު2717 ނަންބަރ/Cv-C/2017 :ްކޯޓް ސިވިލް ނިންމި ތަނ :ްކުންފުނީގެ ޤާނޫނީ ޝަޚްޞިއްޔަތު ނަހަމަ ގޮތުގައި ބޭނުންކުރުމުގެ ބާވަތ

މައްސަލަ ު3233އޮކްޓޯބަރ 23 ތާރީޚް: ހުށަހެޅުނ :ް3232އޮކްޓޯބަރ 33 ނިމުނު ތާރީޚ

------------------------------------------------------------------------------------------------

HC-A/49/2019 ިޟއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ ޤަ

3336133 ފެކްސް:، 3335233 ފޯން:، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެނަންބަރު ދޮރާށީ، 3ތީމުގެ ހިނގުން، އާބުރުޒު ،ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު

www.highcourt.gov.mvވެބް ސައިޓް: info@highcourt.gov.mvއީމެއިލް:

3

:ާދަޢުވާގެ ޚުލާޞ

ޝަރުޢީ ނިންމަވާފައިވާގޮތް ޤަޟިއްޔCv-C/2017ާ/2717 ނަންބަރު ސިވިލް ކޯޓުގެމިއީ،

އެދި އެޓަރނީ ކޮށްދިނުމަށް އިސްތިއުނާފު ޤަޟިއްޔާއެ ބުނެ،ޚިލާފު ކަމަށް އުޞޫލުތަކާ އަދި ޤާނޫނީ

ފައިވާ ޤަޟިއްޔާއެކެވެ.ލާގެ ހައިކޯޓަށް ހުށަހެޅުމުން ބަ ފަރާތުން ދިވެހިރާއްޖޭ ޖެނެރަލްގެ އޮފީހުގެ

މްރާ ގްރޫޕް ޙު ޙައްޖު އެންޑް ޢުފަތު -ކީ އަލްފަރާތްތަކަޤަޟިއްޔާގައި އިސްތިއުނާފު ރައްދުވާ މި

/އާއި ދ.މީދޫ އިބްރާހީމް މާލެ މަރްޔަމް ރަޝީދާކ.ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑާއި، ހ.ސިއްކަގޭ )ހުޅަނގުބައި(/

މާލެ ކ.މާލެ އިސްމާޢީލް ސުވައިދު އާއި މ.އެކްސެލް/ ކ.ލަމްއާއި މ.އެކްސެލް/ މުޙައްމަދު އަސް މުޝްތަރީގެ

މުޙައްމަދުދީދީ އެވެ.މުޞްޠަފާ

:ްފާހަގަކުރެވުނު ނުކުތާތައ

އަށް ޤަޟިއްޔCv-C/2017ާ/2717 ނަންބަރު ސިވިލް ކޯޓުގެ އިސްތިއުނާފުކުރެވިފައިމިވާ -1

ޤަޟިއްޔާއަކީ، މ.އެކްސެލް / މާލެ މުޞްތަފާ މުޙައްމަދުދީދީ )ދިވެހިރައްޔިތެއްކަން އަންގައިދޭ އެ ބެލިއިރު،

/ މާލެ މަރްޔަމް ރަޝީދާ އިބްރާހީމް (ހުޅަނގުބައި) އާއި ހ.ސިއްކަގޭ( A024469ކާޑު ނަންބަރު

( އާއި، ދ.މީދޫ/ މުޝްތަރީގެ މުޙައްމަދު A023546)ދިވެހިރައްޔިތެއްކަން އަންގައިދޭ ކާޑު ނަންބަރު

( އާިއ މ.އެކްސެލް / މާލެ A049206ލަމް )ދިވެހިރައްޔިތެއްކަން އަންގައިދޭ ކާޑު ނަންބަރު ސްއަ

ފަތުޙު -( ހިއްޞާވާ އަލް A069495ވައިދު )ދިވެހިރައްތެއްކަން އަންގައިދޭ ކާޑު ނަންބަރު އިސްމާއީލް ސު

މީހުން ގެންދިއުމާއިބެހޭ މްރާ ގްރޫޕް ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑުގެ ފަރާތުން ދިވެހިރާއްޖެއިން ޙައްޖަށްޙައްޖު އެންޑް ޢު

ފަރާތް 335ގެންދިއުމުގެ ނަމުގައި ގެ ޙައްޖުގެ އަޅުކަމަށް މީހުންވަނަ އަހަރު 3135 ،އާ ޚިލާފަށްއުޞޫލް

ޙައްޖަށް ގެންދެވެން ނެތްކަމަށާއި، އެފަރާތްތައް ޙައްޖަށް ގެންދިއުމުގެ ކަންކަން ދިވެހި ސަރުކާރުގެ ޚަރަދުގައި

HC-A/49/2019 ިޟއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ ޤަ

3336133 ފެކްސް:، 3335233 ފޯން:، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެނަންބަރު ދޮރާށީ، 3ތީމުގެ ހިނގުން، އާބުރުޒު ،ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު

www.highcourt.gov.mvވެބް ސައިޓް: info@highcourt.gov.mvއީމެއިލް:

4

ހަމަޖައްސަވައިދެއްވައިފިނަމަ، އެފަރާތްތައް ޙައްޖަށް ގެންދިއުމާގުޅޭ އެންމެހައި އިންތިޒާމްތަކަށްދާ ޚަރަދު

އެފެއާޒްއިން ކާނެކަމަށް ވެފައިވާ އެއްބަސްވުމާ އެއްގޮތަށް މިނިސްޓްރީ އޮފް އިސްލާމިކް އަނބުރާ ދައް

އެދި ދަޢުވާ ކުރުމުން ލިބިގަތުމަށް އަނބުރާ އެފަރާތްތައް ޙައްޖަށް ގެންދިއުމަށް ކޮށްފައިވާ ޖުމްލަ ޚަރަދު

ނީ، "ދެންފަހެ، އިސްވެ އެޤަޟިއްޔާގައި ސިވިލް ކޯޓުން ޙުކުމްކޮށްފައިވަ ޤަޟިއްޔާއެކެވެ.ބެލެވުނު

މްރާ ގްރޫޕް ޕްރައިވެޓް ފަތުޙު ޙައްޖު އެންޑް ޢު -މާއެކު، އަލް ރުފާހަގަކުރެވުނު ނުކުތާތައް އެގޮތުގައި ހު

ވަނަ އަހަރު ޙައްޖަށް ގެންދިއުމަށް ހަމަޖެހިފައިވާ ފަރާތްތައް ޙައްޖަށް މިނިސްޓްރީ އޮފް 3135ލިމިޓެޑުން

ފަތުޙު -ރީން ކުރަންޖެހޭ ޚަރަދުތައް އަލް ދީފައިވަނީ، އެކަމަށް އެމިނިސްޓްއިސްލާމިކް އެފެއާޒް އިން ގެންގޮސް

މްރާ ގްރޫޕް ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑުން އަނބުރާ ދައްކައިގޮތަށް ކަމުގައިވާހިނދު، އެ ޙައްޖު އެންޑް ޢު

ސް ރ. )ހަތަރުމިލިއަން ނުވަލައްކަ ތިރީސްނުވަހ4,939,600.71ާޓްރީން މިކަމާގުޅިގެން އެކުޖުމްލަ މިނިސް

ހަސަތޭކަ ރުފިޔާ / ހަތްދިހަ އެއްލާރި( ޚަރަދުކޮށްފައިވާކަމާއި، މިފައިސާގެ އިތުރަށް އިތުރު ޚަރަދެއް މިކަމާ

ގައި ހުށަހެޅިފައިވާ ލިޔުންތަކުން ޝަރީޢަތަށް އިމިނިސްޓްރީން ކޮށްފައިވާކަން މިމައްސަލަ ގުޅިގެން އެ

ށް ބަލާއިރުގައި، މިފައިސާއާ ގުޅިގެން އެކުންފުނީގެ ފައިވާ ގޮތަ ކަމާއި، އަދި މިމުޢާމަލާތް ހިނގައި ޘާބިތުނުވާ

ޙިއްޞާދާރުންނާއި، ޑިރެކްޓަރުން ފަރުދީގޮތުން ޒިންމާވާންޖެހޭ ޙާލަތެއް އުފަންވެފައިނުވާކަމަށް ކަނޑައަޅައި،

ރ. )ހަތަރުމިލިއަން ނުވަލައްކަ ތިރީސްނުވަހާސް 4,939,600.71ގައި ޘާބިތުވެފައިވާ އެކުޖުމްލަ މިމައްސަލައި

އޮކްޓޯބަރ 33ސަތޭކަ ރުފިޔާ / ހަތްދިހަ އެއްލާރި( ދައުލަތަށް ލިބިދިނުމަށްޓަކައި، މިފައިސާ މިއަދު ހަ

އިން ފެށިގެން ކޮންމެ މަހަކު މަދުވެގެން އެމަހަކަށް ޖެހޭމިންވަރު މިކޯޓަށް ދައްކަމުންގޮސް، މިފައިސާ 3232

އެންޑް ޙައްޖު ފަތުޙު-ކައި، ޚަލާޞްކުރުމަށް އަލް)ހައެއް( މަސްދުވަހުގެ ތެރޭގައި އެއްކޮށް ދައް 26އެކުޖުމްލަ

މްރާ ގްރޫޕް ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑަށް އަންގައި، ޙުކުމްކޮށްފީމެވެ.'' މިފަދައިންނެވެ. ޢު

Cv-C/2017/2717 ނަންބަރު ސިވިލް ކޯޓުގެއިސްވެ ބަޔާންކުރެވުނު ގޮތުގެ މަތިން -2

އެޤަޟިއްޔާ ފަރާތުންއެޓަރނީ ޖެނެރަލްގެ އޮފީހުގެ ގައި ޙުކުމްކުރުމާއި ގުޅިގެން ޤަޟިއްޔާ

HC-A/49/2019 ިޟއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ ޤަ

3336133 ފެކްސް:، 3335233 ފޯން:، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެނަންބަރު ދޮރާށީ، 3ތީމުގެ ހިނގުން، އާބުރުޒު ،ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު

www.highcourt.gov.mvވެބް ސައިޓް: info@highcourt.gov.mvއީމެއިލް:

5

ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓުގެ މެދުއެނުކުތާތަކާއި އިހުށަހަޅަ ތައްނުކުތާ އަންނަނިވި މުން،އިސްތިއުނާފްކުރަ

ޝަރީޢަތުގެ މަޖިލީހުގައި ވާހަކަ ދައްކާފައިވެއެވެ.

ޤަޟިއްޔާގެ Cv-C/2017/2717 ނަންބަރު ސިވިލް ކޯޓުގެ)ހ( ފުރަތަމަ ނުކުތާއަކީ؛

ރ. 1,782,808.28ޢަޒީޒިއްޔާގައި ހުރުމުގެ ޚަރަދުގެ ގޮތުގައި އަދި ޙުކުމުގައި، ދައްލާ އަޖްޔާދު ހޮޓަލުގައި

)އެއްމިލިއަން ހަތްލައްކަ އަށްޑިހަދެހާސް އަށްސަތޭކައަށެއް ޕޮއިންޓް އަށާވީސް ރުފިޔާ( ނަގައިދިނުމަށް އެދިފައި

ވަނަ އަހަރު 3135ޙައްޖު އެންޑް ޢުމްރާ ގްރޫޕް ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑުން ފަތުޙު-އަލް ނަމަވެސް، އެޚަރަދަކީވީ

ޖެހުނު ޙައްޖުވެރިންނަށް ކޮށްފައިވާ ޚަރަދެއްކަން ޝަރީޢަތަށް ދެނެގަނެވެން ނެތްކަމުގައި ޙައްޖަށް ފޮނުވަން ހަމަ

ލިޔުމަށް ފުރިހަމަޔަށް ކަނޑައަޅުއްވާފައިވަނީ އެޚަރަދު ޘާބިތުކޮށްދިނުމަށް ދައުލަތުން ހުށަހެޅި

ވަނަ މާއްދާގެ )ހ( 5ރުންގެ ޤާނޫނު( ގެ )ފަނޑިޔާ 3232/33ޤާނޫނު ނަންބަރު ރިޢާޔަތްކުރެއްވުމެއްނެތި

އާއި ޚިލާފަށް ކަމަށް ބުނެ ހުށަހެޅި ނުކުތާއެވެ.

ޤަޟިއްޔާއިްނ Cv-C/2017/2717 ނަންބަރު ސިވިލް ކޯޓުގެ)ށ( ދެވަނަ ނުކުތާއަކީ؛

ފަރުދީގޮތުން ސާއަށް ކުންފުނީގެ ޑިރެކްޓަރުންއެދޭ ފައިޙުކުމްގައި، ދައުލަތުން ހޯދުމަށް ކުރައްވާފައިވާ

ކަނޑައަޅުއްވާފައިވަނީ، މައްސަލައިގެ މުޅި މުޢާމަލާތަށް ސިވިލް ކޯޓުން ޒިންމާވާން ނުޖެހޭނެކަމުގައި

ގެ ކުންފުންޏާއިބެހޭ ޤާނޫނު( )ދިވެހިރާއްޖޭ 36/32ކުރެއްވުމެއްނެތި، ޤާނޫނު ނަންބަރު ފުރިހަމައަށް ރިޢާޔަތް

SC-A/32/2011ކޯޓުގެ ނަންބަރު ށް އަދި ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމްވަނަ މާއްދާއާ ޚިލާފަ 31ގެ

ޤަޟިއްޔާއިން ކަނޑައަޅުއްވާފައިވާ SC-C/27/2009ކޯޓުގެ ނަންބަރު ޔާއާއި ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމްޤަޟިއް

ރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ލައިކަމަށްވާތީ، އެނިންމެވުމަކީ ދިވެހިޤާނޫނީ މަބްދައުއަށް ރިޢާޔަތްކުރެއްވުމަކާ ނު

ވަނަ މާއްދާގެ )ރ( އާ ޚިލާފަށް ނިންމަވާފައިވާ ނިންމެވުމެއް ކަމަށް ބުނެ ހުށަހެޅި 313އަސާސީގެ ޤާނޫނު

ނުކުތާއެވެ.

HC-A/49/2019 ިޟއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ ޤަ

3336133 ފެކްސް:، 3335233 ފޯން:، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެނަންބަރު ދޮރާށީ، 3ތީމުގެ ހިނގުން، އާބުރުޒު ،ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު

www.highcourt.gov.mvވެބް ސައިޓް: info@highcourt.gov.mvއީމެއިލް:

6

އެޓަރނީ އެދި އިސްތިއުނާފު ކުރުމަށް ޤަޟިއްޔާ Cv-C/2017/2717ނަންބަރު ކޯޓުގެ ސިވިލް -3

ގައި ހިމެނޭ އި ގުޅިގެން މައްސަލަ ތަކާއެނުކުތާ ،ށާއިތަކަ ފަރާތުން ހުށަހަޅާފައިވާ ނުކުތާ ޖެނެރަލްގެ އޮފީހުގެ

ލައާ ގުޅުންހުރި ފަރާތްތަކުން ހައިކޯޓުގެ ޝަރީޢަތުގެ މަޖިލީހުގައި ދައްކާފައިވާ ވާހަކަތަކަށާއި، މައްސަ

މިމައްސަލަ ބެލުމުގައި ބައިވެރިވި ، ބަލާއިރު ވިސްނާކުގެ މައްޗަށް ޝަރުޢީ ޤާނޫނީ ނަޒަރަކުން ލިޔެކިޔުންތަ

ފާހަގަކުރެވިފައިވެއެވެ. ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓުގެ ފަނޑިޔާރުންނަށް އަންނަނިވި ކަންތައްތައް

:ގެ ރައުޔު ޢަލީ ސަމީރު ފަނޑިޔާރު

ގުބައި( މަރިޔަމް ފަތުޙު ޙައްޖު އެންޑް ޢުމްރާ ގްރޫޕް ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑާއި ހ.ސިއްކަގޭ )ހުޅަނ-އަލް -1

އިސްމާޢީލް / ކ.މާލެލަމް އާއި މ.އެކްސެލްސްމް އާއި، ދ.މީދޫ/ މުޝްތަރީގެ މުޙައްމަދު އަރަޝީދާ އިބްރާހީ

ފާ މުޙައްމަދުދީދީގެ މައްޗަށް ރައްދުވާ ގޮތަށް ދައުލަތުގެ / ކ.މާލެ މުޞްޠަ ސުވައިދު އާއި، މ.އެކްސެލް

ސީޣާއަށް ބަލާއިރު، މިމައްސަލައަކީ، ބުނެވުނު ފަރާތްތަކުން އުފުލާފައިވާ ދަޢުވާގެފަރާތުން ސިވިލް ކޯޓުގައި

މީހެއްގެ އަތުން ފައިސާ 335ވަނަ އަހަރު ޙައްޖުގެ އަޅުކަމަށް މީހުން ގެންދިއުމުގެ ނަމުގައި 3135

މީހުން ޙައްޖަށް 335ރޫޕް ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑުން ބުނެވުނު ފަތުޙު ޙައްޖު އެންޑް ޢުމުރާ ގް-ނެގުމަށްފަހު، އަލް

މަށާއި، ޙައްޖަށް ގެންދިއުމުގެ ކަންކަން ދިވެހި ސަރުކާރުގެ ޚަރަދުގައި ހަމަޖައްސައިދީފިނަމަ، ގެންދެވެން ނެތްކަ

ލިބޭ ދަޢުވާ ޚަރަދު އަނބުރާ ދައްކާނެކަމަށް އެންމެހައި އިންތިޒާމްތަކަށް ދާ އެފަރާތްތައް ޙައްޖަށް ގެންދިއުމާގުޅޭ

މި އެއްބަސްވުމާއި އެއްގޮތަށް އްގޮތަށް ޢަމަލު ކޮށްފައިނުވާކަމަށް ބުނެ،ފަރާތްތަކުން ވެފައިވާ އެއްބަސްވުމާއި އެ

ލިބޭ ކޮށްފައިވާ ޖުމްލަ ޚަރަދު ދަޢުވާރޒުން މީހުން ޙައްޖަށް ގެންދިއުމަށް ނިސްޓްރީ އޮފް އިސްލާމިކް އެފެއާމި

އުލަތުގެ ފަރާތުން ދަ މައްސަލައެއްކަން އެނގެން އޮންނަކަމެވެ. ހޯދުމަށްއެދި ހުށަހަޅާފައިވާފަރާތްތަކުން

ދައުލަތާއި މި މައްސަލައިގައި ދަށުކޯޓުގައި ދަޢުވާ ލިބުނު މިއީ ،ހުށަހެޅި ދަޢުވާގެ ސީޣާއަށް ބެލުމުން

އެއްބަސްވުން އެ އެއްގޮތަށް ޢަމަލުނުކޮށްގެން ފަރާތްތަކާ ދެމެދު ވެފައިވާކަމަށް ބުނާ އެއްބަސްވުމަކާއި

މައްސަލައެއްކަން އެނގެއެވެ.ހުށަހެޅި ކަމަށްބުނެ ތަންފީޛުކުރުމަށް

HC-A/49/2019 ިޟއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ ޤަ

3336133 ފެކްސް:، 3335233 ފޯން:، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެނަންބަރު ދޮރާށީ، 3ތީމުގެ ހިނގުން، އާބުރުޒު ،ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު

www.highcourt.gov.mvވެބް ސައިޓް: info@highcourt.gov.mvއީމެއިލް:

7

އެއްބަސްވުމެއްގެ ނުވަތަ އެއްބަސްވުމާއި އެއްގޮތަށް ޢަމަލު ނުކޮށްގެން އެއްބަސްވުން ތަންފީޛު ކުރުމަށް -5

އެއްބަސްވުމުގައި ބުނާ އެ ނަމަ އެފަދަ ދަޢުވާއެއް ރައްދުވެކަމަށްބުނެ ދަޢުވާއެއް ކުރަނީ މައްޗަށް ބިނާކޮށްގެން

،މައްޗަށް އެކަނިކަން ގެކުރުން ލާޒިމްވާނީ އެއްބަސްވުމުގައި ހިމެނޭ ފަރާތްތަކު ތަންފީޛު އުސޫލުން ކަންކަން

1ޕްރިވިޓީ އޮފް ކޮންޓްރެކްޓުގެ މަފްހޫމަށް ބެލުމުން އެނގެއެވެ.

މިގޮތުން މިމައްސަލައިގައި ދައުލަތުގެ ފަރާތުން ހުށަހެޅި ލިޔުންތަކާއި ދެއްކި ވާހަކަތަކަށް

ވަކިން އޮންނަ ދަޢުވާ ލިބޭ ފަރާތްތަކާއި ދެމެދު ފަރާތުން ޙަވާލާދޭ މުޢާމަލާތާއި ގުޅިގެން ދައުލަތުގެ ބަލާއިރު،

ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހެދިފައިވާކަން އެނގޭކަށް ނެތެވެ. އެހެންނަމަވެސްއެއްބަސްވުމެއް ގޮތަކަށް އޮތް ޚާއްސަ އަދި

ނަމަ، ކޮންޓްރެކްޓަކީ ވަކި މިވެނި ކޮންޓްރެކްޓާބެހޭ ޤާނޫނު ބުނާގޮތުން، ޤާނޫނަކުން އެހެން ގޮތަކަށް ކަނޑަނާޅާ

މިހެންކަމުން ދެފަރާތުގެ ދެމެދުގައި ބަދަލުކުރެވޭ ލިޔުންތަކެއް 2ގޮތަކަށް އޮތުން ލާޒިމް އެއްޗެއް ނޫނެވެ.

އޮތްކަމަށް އެއްބަސްވުމަކުންވެސް ދެފަރާތެއްގެ ދެމެދުގައި އެއްބަސްވުމެއް ވެވޭޒަރީޢާއިން ނުވަތަ އަނގަބަހުން

މިގޮތުން މިމައްސަލައިގައި ދައުލަތުގެ ފަރާތުން ދައްކާފައިވާ ވާހަކަތަކަށް އަދި ކަނޑައެޅިދާނެކަން އެނގެއެވެ.

ތުޙު ޙައްޖު އެންޑް ފަ-މި ތާރީޚުގައި އަލް 3231ސެޕްޓެމްބަރ 33ހުށަހެޅިފައިވާ ލިޔުންތަކަށް ބެލުމުން،

ރޒް އަށް ފޮނުވި އެކުންފުނީގެ ނިސްޓްރީ އޮފް އިސްލާމިކް އެފެއާމި ރޫޕް ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑުންއުމުރާ ގް

ކުންފުންޏަށް ހުއްދަ ދެވިފައިވާ ޢަދަދަށްވުރެ އިތުރަށްވެސް ޙައްޖަށްދާން ބޭނުންވާ " ސިޓީގައި، FHG/2014/048ނަންބަރު

ޙައްޖު ވިސާ ފިޔަވައި އިތުރު 335ކަމަށާ މި ގޮތުން ކުންފުންޏަށް ފައިސާ ނަގާފައިވަނީ ވަނީ ފައިސާ ނަގާފާ ކުންފުނިންމީހުންގެ އަތުން

3135 ޙައްޖު ވިސާ ނުލިބޭނެކަން ކަށަވަރުވާ ހިނދުގައިކަމަށާ އަދި މިހެން ދިމާވުމުގެ ސަބަބުން، ކުންފުންޏަށް ހުއްދަ ދެއްވާފައިވާ ޢަދަދަށް

އެ އަހަރު ޙައްޖަށްދާން ންދިއުމަށް ކުންފުނި ވަނީ މާލީ ގޮތުން ނުކުޅެދިފާކަމަށާ މިހެންކަންތައް މެދުވެރިވީ ވަނަ އަހަރު ޙައްޖަށް ގެ

މީހުން ޖަމާކޮށްފައިވާ ފައިސާ ދިވެހިރާއްޖެއިން ޙައްޖަށް މީހުން ގެންދިއުމުގެ އުސޫލާ ޚިލާފަށް އެކިކަންކަމަށް 335ކުންފުންޏަށް

ޓެޑުގެ އިހުމާލުން ޙައްޖަށް ނުގެންދެވިދާނެ ރޫޕް ޕްރައިވެޓް ލިމިޙު ޙައްޖު އެންޑް ޢުމްރާ ގް ފަތު-އަލް ހެންކަމުންކަމަށާ މި ތީބޭނުންކުރެވިފައިވާ

މަފްޫހމެއްކަން ިދެވހިރާްއޖޭގެ ަހއިކޯޓުގެ ނަންަބރު ތަތުބީޤުކޮށްަފިއވާޕްރިވިޓީ އޮފް ކޮންްޓރެކްޓުގެ ަމފްހޫމަކީ، ިދވެިހރާްއޖޭގެ ކޯޓުތަކުން 1 2010/HC-A/144 ު2011އަދި ނަންަބރ/HC-A/224 .ެޤަޟިއްާޔަގއި ފާހަގަކުަރއްވާަފިއވާ ކަންކަމަށް ބެުލމުން ެއނެގއެވ

ވަނަ ާމއްދާ. 1ކޮންޓްރެކްޓާބެހޭ ޤާނޫުނގެ 2

HC-A/49/2019 ިޟއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ ޤަ

3336133 ފެކްސް:، 3335233 ފޯން:، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެނަންބަރު ދޮރާށީ، 3ތީމުގެ ހިނގުން، އާބުރުޒު ،ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު

www.highcourt.gov.mvވެބް ސައިޓް: info@highcourt.gov.mvއީމެއިލް:

8

މީހުންގެ ޓިކެޓު 333މީހުންނަށް އެއަރޓިކެޓް ގަތްދެއްވުންއެދި އާދޭސް ދަންނަވާކަމަށާއި އަދި ސްރީލަންކަން އެއަރލައިންސްއިން 335

ބަޔާންކޮށްފައި އޮވެއެވެ. ސައިވައިދެއްވުން އެދޭކަމަށް"ނެގުމުގެ ފައިސާ ހަމަޖައް

ރާ ފަތުޙު ޙައްޖު އެންޑް ޢުމް-ގައި، އަލްމި ތާރީޚު 3231ސެޕްޓެމްބަރ 33އަދި ހަމަ

ނުން އިއެއަރލަ ސްރީލަންކަން " ،ސިޓީއެއްގައި އެހެން ރޒަށް ފޮނުވި އާރީ އޮފް އިސްލާމިކް އެފެރޫޕުން މިނިސްޓްގް

މީހުންގެ ޓިކެޓު ނެގުމުގައި މިނިސްޓްރީގެ ފުރިހަމަ އެހީތެރިކަމަކަށް އެދޭކަމަށާއި، ފައިސާގެ ކަންތައް 332ފުރަން ހަމަޖައްސާފައިވާ

ކަމަށާއި، ފައިސާ ފައިސާ އަނބުރާ ދައްކާއިރު ދައްކާނީ ކޭޝްއިން ، ދުވަހުގެ ފުރުސަތަކަށް އެދޭކަމަށާއި 23ހަމަޖެއްސުމަށް

ކުންފުނީގެ ބުނެފައިސާ އެއްފަހަރާ ދައްކާ ނިންމާނެކަމަށް" ސެޓްތައް ވިއްކާލައިގެންވެސް މި އެ ހުރި އަޅުގަނޑު މަ ނުދެއްކިއްޖެނަ

އިސްލާމިކް މިނިސްޓަރަށް ފާ މުޙައްމަދުދީދީ ސޮއިކޮށް ޞްޠަ އްޔަތުން މުޞިމެނޭޖިންގ ޑިރެކްޓަރެއްގެ ޙައި

ވަނަ އަހަރު ކުންފުނިން ޙައްޖަށް ގެންދިއުމަށް 3135"އަދި ހަމަ ބުނެވުނު ތާރީޚުގައި ފައި އޮވެއެވެ. ފޮނުވާ އެއްސިޓީ

މީހުންގެ ދަތުރުގެ ކަންތައްތަކާ ގުޅިގެން ސަޢޫދީން ނިންމަންޖެހޭ ކަންތައްތައް ފައިސާގެ ދަތިކަމުގެ 335ކުރިން ހަމަޖައްސާފައިވާ

އެސް ޑޮލަރު( .)ތިންލައްކަ ފަންސާސްހަތްހާސް އައްސަތޭކަ ހަތްދިހަހައެއް ޔޫ $353236.22 ބުނެ ޖުމްލަސަބަބުން ޚަރަދުވެފައިނުވާކަމަށް

މަސްދުވަހުގެ ތެރޭގައި ހަމަޖައްސާނެކަމުގެ ޔަޤީންކަން 3އްސަވައި ދެއްވުމަށާއި، މިކަމަށްކުރާ ޚަރަދު ކުރިއަށް އޮތް ސަރުކާރުން ހަމަޖަ

ނިސްޓްރީ އޮފް އިސްލާމިކް ގްރޫޕް ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑުން މި ފަތުޙު ޙައްޖު އެންޑް ޢުމްރާ -ބުނެ އަލް އަރުވާކަމަށް"

ފަތުޙު ޙައްޖު އެންޑް ޢުމްރާ -މިސިޓީތައް ފޮނުވިކަމާމެދު އަލް ސިޓީއެއް ފޮނުވާފައިވެއެވެ. އިތުރު ރޒްއަށްއެފެއާ

އަހަރު ވަނަ 3135މިބުނެވުނު ސިޓީތަކާއި ގުޅިގެން ރޫޕް ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑުން އިންކާރެއް ނުކުރެއެވެ.ގް

ންދިއުމަށް ނިންމި ފަރާތްތަކުގެ ގެޙައްޖަށް ފަތުޙު ޙައްޖު އެންޑް ޢުމްރާ ގްރޫޕް ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑުން-އަލް

މާލީ ދައުލަތުގެ ފަރާތުން ޚަރަދުތަކަށްޙައްޖުގެ އެހެނިހެން އެކުންފުނިން ކުރަންޖެހޭ އަދި ޓިކެޓު ޚަރަދުތަކަށް

އެނގެއެވެ. އަދި ޙައްޖަށް ގެންދިއުމަށް މިމައްސަލައިގައި ހުށަހެޅި ލިޔުންތަކުން ގޮތުން އެހީތެރިވެދީފައިވާކަން

ކަމަށްވެސް ވާ ރޫޕް ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑުން ޒިންމާފަތުޙު ޙައްޖު އެންޑް ޢުމްރާ ގް-ދައުލަތުން ކުރި ޚަރަދަށް އަލް

ކާފައިވާ ޖިލީހުގައި ދައްއެކުންފުނިން ދައުލަތަށް ފޮނުވި ސިޓީތަކުގައި އަދި ދަށުކޯޓުގެ ޝަރީޢަތުގެ މަ

ރޫޕް ޕްރައިވެޓް ރާ ގްފަތުޙު ޙައްޖު އެންޑް ޢުމް-މިހެންކަމުން ދައުލަތާއި އަލް ވާހަކަތަކުގައި ބުނެފައިވެއެވެ.

ފަދަ އެއްބަސްވުމެއް އޮތްކަން އެނގެއެވެ. އަދި ހުށަހަޅާފައިވާ ދަޢުވާގައި ބުނާ ލިމިޓެޑާއި ދެމެދު ދައުލަތުން

HC-A/49/2019 ިޟއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ ޤަ

3336133 ފެކްސް:، 3335233 ފޯން:، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެނަންބަރު ދޮރާށީ، 3ތީމުގެ ހިނގުން، އާބުރުޒު ،ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު

www.highcourt.gov.mvވެބް ސައިޓް: info@highcourt.gov.mvއީމެއިލް:

9

ރޫޕް ޕްރައިވެޓް ރާ ގްފަތުޙު ޙައްޖު އެންޑް ޢުމް-އަލް ވުމެއް ވެފައިވާކަމަށް އްބަސްބުނެވުނު ފަދަ އެ

ލިމިޓެޑުންވެސް އިޤްރާރުވާކަން އެނގެއެވެ.

ރާ ގްރޫޕް ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑު ފިޔަވާ މިމައްސަލައިގައި ދަށުކޯޓުގައި ފަތުޙު ޙައްޖު އެންޑް ޢުމް-އަލް -6

ދައުލަތާއި ދެމެދު ބުނެވުނު ފަދަ އެއްބަސްވުމެއް ވެފައިވާކަމާއި މެދު ދަޢުވާ ލިބުނު އެހެން ފަރާތްތަކުން

ރޫޕް ފިޔަވައި މިމައްސަލައިގައި ދަށުކޯޓުގައި ރާ ގްފަތުޙު ޙައްޖު އެންޑް ޢުމް-އަލް މިގޮތުން އިންކާރު ކުރެއެވެ.

މުޙައްމަދު ،ދާއިފާ މުޙައްމަދުދީދީ އާއި، އިސްމާޢީލް ސުވައި ޞްޠަ ނު ފަރާތްތަށްކަމުގައިވާ، މުދަޢުވާ ލިބު

ނިސްޓްރީ އޮފް އިސްލާމިކް މްގެ ފަރާތުން ބުނެފައިވަނީ މި ލަމާއި، މަރްޔަމް ރަޝީދާ އިބްރާހީސްއަ

ރޫޕް ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑާއި ދެމެދު ކުރި މުޢާމަލާތުގައި ތުޙު ޙައްޖު އެންޑް ޢުމްރާ ގްފަ -ރޒްއާއި އަލް އެފެއާ

މިދަޢުވާއަކީ މިފަރާތްތަކުގެ މައްޗަށް އިށާނުވާނެކަމަ ބައިވެރިވެފައިއެއްވެސް މިންވަރަކަށް މި ފަރާތްތަކުން

ދައުލަތުގެ ފަރާތުން މިދަޢުވާގެ ސީޣާގައި ކުރެވިގެންވާނެ ދަޢުވާއެއްކަމުގައި ނުދެކޭކަމަށެވެ. މިހެންކަމުން

ބުރަ އުފުލަން މިފަރާތްތައް ތިބިކަން ސާބިތުކޮށްދިނުމުގެ ޙަވާލާދޭ އެއްބަސްވުމުގެ ބައިވެރިންގެ ގޮތުގައި

ޖެހެނީ ދައުލަތަށެވެ. ދައުލަތުގެ ފަރާތުން މިދަޢުވާ ސާބިތުކޮށްދިނުމަށް ހުށަހަޅާފައިވާ ލިޔުންތަކަށް ބެލުމުން،

މް އާއިއެކު ދައުލަތުން ޙަވާލާދޭ ޔަމް ރަޝީދާ އިބްރާހީލަމާއި، މަރްސްއިސްމާޢީލް ސުވައިދާއި، މުޙައްމަދު އަ

ނުފަދަ އެއްބަސްވުމެއް ވެފައިވާކަން ލިޔުންތަކުން އެނގޭކަށްނެތެވެ. އަދި ބުނެވު މުޢާމަލާތާއި ގުޅޭ ގޮތުން

ދައުލަތުން އެފަދަ ލިޔުމެއް ހުށަހަޅާފައިވެސް ނުވެއެވެ. އެހެންނަމަވެސް މި މައްސަލައިގައި ފެންނަން ހުރި

އްޖު އެންޑް ފަތުޙު ޙަ-ގައި އަލް 3231ސެޕްޓެމްބަރ 33ލިޔުންތަކުގެ ތެރެއިން ކުރިން އިޝާރާތްކުރެވުނު

ފާ މުޙައްމަދުދީދީ ސޮއިކޮށްޞްޠަ އެކުންފުނީގެ މެނޭޖިންގ ޑިރެކްޓަރ މު ރޫޕް ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑުންމްރާ ގްޢު

އެއަރލައިން އިން ފުރަން ހަމަޖައްސާފައިވާ ސްރީލަންކަންރޒަށް ފޮނުވި ސިޓީގައި،"ނިސްޓްރީ އޮފް އިސްލާމިކް އެފެއާމި

ދުވަހުގެ 23ނިސްޓްރީގެ ފުރިހަމަ އެހީތެރިކަމަކަށް އެދޭކަމަށާއި، ފައިސާގެ ކަންތައް ހަމަޖެއްސުމަށް މީހުންގެ ޓިކެޓު ނެގުމުގައި މި 332

އެސެޓްތައް ހުރި އަޅުގަނޑުފައިސާ އަނބުރާ ދައްކާއިރު ދައްކާނީ ކޭޝްއިންކަމަށާއި، ފައިސާ ނުދެއްކިއްޖެނަމަ ، ފުރުސަތަކަށް އެދޭކަމަށާއި

ޓިކެޓު ގަތުމަށް މިސިޓީއަށް ބެލުމުންބުނެފައި އެބައޮތެވެ. މިފައިސާ އެއްފަހަރާ ދައްކާ ނިންމާނެކަމަށް" ވިއްކާލައިގެންވެސް

HC-A/49/2019 ިޟއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ ޤަ

3336133 ފެކްސް:، 3335233 ފޯން:، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެނަންބަރު ދޮރާށީ، 3ތީމުގެ ހިނގުން، އާބުރުޒު ،ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު

www.highcourt.gov.mvވެބް ސައިޓް: info@highcourt.gov.mvއީމެއިލް:

10

ރޫޕް ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑަށް ނުދެއްކިއްޖެ ފަތުޙު ޙައްޖު އެންޑް ޢުމްރާ ގް-އަލް ދައުލަތުން ޚަރަދު ކުރި ފައިސާ

އިސިއްޔަތުން އެފައިސާ ދެއްކުމަށް ޖާމިނުވެ އެފައިސާ މުޙައްމަދުދީދީގެ އަމިއްލަ ޙަމުޞްޠަފާ ޙާލަތެއްގައި

މުޞްޠަފާސިޓީގެ ޢިބާރާތަށް ބެލުމުން އަދި ދައްކާނެކަމުގެ ޔަޤީންކަން ދީފައިވާކަން އެނގެން އެބައޮތެވެ.

ފައިސާ ދައްކާނެކަމުގެ ޔަޤީންކަން ދިން ފަރާތެއްގެ ގޮތުން މުޙައްމަދުދީދީ އަކީ ޓިކެޓުގެ މިމުޢާމަލާތުގައި

މިންވަރު މިސިޓީގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށް ޓިކެޓަށްވާ އެއްބަސްވުމުގެ ބައިވެރިއެއްގެ ގޮތުގައި ބަލަންޖެހެއެވެ.

ޓިކެޓުގެ ޚަރަދަށްވާ ފައިސާ ދެއްކުމުގައި ޚަރަދުކޮށްފައިވާކަން އެނގެއެވެ. މިހެންކަމުން އިން ފައިސާ ދައުލަތުގެ

މުޙައްމަދުދީދީގެ މުޞްޠަފާވެޓް ލިމިޓެޑް އެކޭ އެއްފަދައިން ފަތުޙު ޙައްޖު އެންޑް ޢުމްރާ ގްރޫޕް ޕްރައި-އަލް

މުޙައްމަދުދީދީގެ މައްޗަށް ލާޒިމްވާނެކަން މުޞްޠަފާ އްޔަތުންވެސް އެފައިސާ ދައްކަންޞިއަމިއްލަ ޙައި

ފިޔަވައި ދެންހުރި ސިޓީތަކަކީ ކުންފުނީގެ ފަރާތުން ޓިކެޓާގުޅޭ ގޮތުން ފޮނުވާފައިވާ ސިޓީ އެނގެއެވެ.

އްޔަތުން ޞިމުޙައްމަދުދީދީ ކުންފުނީގެ މެނޭޖިންގ ޑިރެކްޓަރެއްގެ ޙައި މުޞްޠަފާފޮނުވާފައިވާ އަދި

ކުންފުނީގެ ފަރާތުން މިއީ ހަމައެކަނި މިހެންކަމުން ފެންނަ އެބައޮތެވެ. ބޭރުފުށަށް ފޮނުވާފައިވާ ސިޓީތަކެއްކަން

އްޔަތު އޮވެގެން ޞިމުޙައްމަދުދީދީގެ އަމިއްލަ ޙައި މުޞްޠަފާއިވާ ސިޓީތަކެއް ނޫންކަން އަދި މިއީ ނުވާފަފޮ

36/32ޤާނޫނު ނަންބަރު ކޮށްދިނުމުން މެނުވީ ނުވަތަ ފޮނުވި ސިޓީތަކެއްކަން ދައުލަތުން ސާބިތު

ފަރުދާ ގެޝަޚުޞު ޤާނޫނީ ކުންފުނީގެ ވަނަ މާއްދާއަށް ރިޢާޔަތްކޮށް 31 ކުންފުންޏާބެހޭ ޤާނޫނުގެ

(Corporate Veil) ިގެ މައްޗަށް ބުނެވުނު މުޢާމަލާތުގައި ހިމެނޭ ދީދީ މުޙައްމަދު މުޞްޠަފާގެން މެނުވީ ނެގ

ނުދެކެމެވެ.ފައިސާ ދެއްކުން ލާޒިމް ކުރެވިދާނެކަމަށް

މުޙައްމަދުދީދީ ފިޔަވައި މުޞްޠަފާރޫޕް ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑާއި މްރާ ގްފަތުޙު ޙައްޖު އެންޑް ޢު-އަލް -3

އެއްބަސްވުމުގެ ބައިވެރިންކަން ފަރާތްތަކަކީ ދައުލަތުގެ ފަރާތުން ޙަވާލާދޭ ދަށުކޯޓުގައި ދަޢުވާ ލިބުނު އެހެން

އިވެރިންގެ ގޮތުގައި މިމައްސަލައިގައި މިފަރާތްތައް އެއްބަސްވުމުގެ ބަ. ދައުލަތުން ސާބިތުކޮށްދޭން ޖެހެއެވެ

ރޫޕް ފަތުޙު ޙައްޖު އެންޑް ޢުމްރާ ގް-އެންމެހައި ފަރާތްތަކަކީ އަލް ތުން ބުނެފައިވަނީ މިސަބަބުކަމަށް ދައުލަދެކޭ

)ދިވެހިރާއްޖޭގެ 36/32ޤާނޫނު ނަންބަރު ށްވާތީކަމަ ކުންފުނީގެ ޙިއްސާދާރުންޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑުއެވެ ކިޔާ

HC-A/49/2019 ިޟއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ ޤަ

3336133 ފެކްސް:، 3335233 ފޯން:، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެނަންބަރު ދޮރާށީ، 3ތީމުގެ ހިނގުން، އާބުރުޒު ،ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު

www.highcourt.gov.mvވެބް ސައިޓް: info@highcourt.gov.mvއީމެއިލް:

11

އިސްވެ ބުނެވުނު ، ކުރާއިރު ވަނަ މާއްދާގެ )ހ( އަދި )ށ( އަށް ރިޢާޔަތް 31ކުންފުންޏާބެހޭ ޤާނޫނު(ގެ

އައި ކުންފުނި ނިވާފަތްގަނޑެއްގެ ގޮތުގައި ބޭނުންކޮށް ޤާނޫނާ ފަރާތްތަކުން ހިންގަމުން ފަރާތްތަކަކީ، އެ

ށް ފަރުދީ ޚިލާފުވެ، މަކަރާ ޙީލަތް ހަދާފައިވާ ފަރާތްތަކެއްކަން ފާހަގަކުރެވޭތީ، މިފަރާތްތަކުން މިމުޢާމަލާތަ

ކަމުގައެވެ. ހޭނެގޮތުން ޒިންމާވާންޖެ

ބައެއް އިސްތިސްނާ ޙާލަތުތައް ހުރެއެވެ. ،ޕްރިވިޓީ އޮފް ކޮންޓްރެކްޓުގެ މަފްހޫމަށް ޢަމަލުކުރުމުގައި -2

ވަނަ މާއްދާއަށް ރިޢާޔަތްކުރާއިރު، ދެފަރާތެއްގެ ދެމެދުގައި ވެފައިވާ 31މިގޮތުން ކުންފުންޏާބެހޭ ޤާނޫނުގެ

ށް ސާބިތުވާން އޮންނަ ތްގަނޑެއްގެ ގޮތުގައި ބޭނުންކޮށްގެންކަމައެއްބަސްވުމެއް ވެފައިވަނީ، ކުންފުނި ނިވާފަ

ނެގި ޑިރެކްޓަރުން އެ (Corporate Veil) ފަރުދާ ގެޝަޚުޞު ޤާނޫނީ ކުންފުނީގެ ޙާލަތުގައި

މުޢާމަލާތަކަށް ޒިންމާ ކުރުވުމަކީ ކުރެވިދާނެ އަދި ޕްރިވިޓީ އޮފް ކޮންޓްރެކްޓުގެ މަފްހޫމަށް ޤާނޫނުން ދީފައިވާ

ބެލެވެއެވެ.އިސްތިސްނާއެއްކަމަށް

ކުންފުނީގެ ޢާއްމު މަފްހޫމަށް ބަލާއިރު، ކުންފުންޏަކީ، ކުންފުނީގެ ޙިއްސާދާރުންނާއި މުޅިން

ވަކިވެ އުފެދިފައިވާ ވަކި ޤާނޫނީ ޝަޚުޝެކެވެ. ކުންފުންޏަކުން ކޮށްފައިވާ ކަމަކަށް ކުންފުނީގެ ޙިއްސާދާރުން

ނުޖެހުމަކީ، ކުންފުނިތަކުގެ ޢާއްމު އަސާސީ މިންގަނޑެކެވެ. އެހެންނަމަވެސް މިމިންގަނޑަށް ޒިންމާ އުފުލަން

އި އޮތްކަން އެނގެން މުން އިސްތިސްނާތަކެއް ދީފަޤާނޫނުގައި ބަޔާންކުރާ ވަކި ޚާއްސަ ޙާލަތްތަކެއް ދިމާވު

ގޮތުން ކުންފުންޏަށް ލިބިފައިވާ ޝަޚުސިއްޔަތު، ޤާނޫނާ ޚިލާފު ކަމެއް ކުރުމަށްޓަކައިމި 3.އެބައޮތެވެ

ލަތް ހެދުމަށްޓަކައި ބޭނުންކޮށްފިނަމަ ނުވަތަ ކުންފުންޏަށް ދަރަނި ޙީ ބޭނުންކޮށްފިނަމަ ނުވަތަ މަކަރާ

ކުންފުންޏާއެކު ވިޔަފާރިކުރި ނުވަތަ ކުރަމުންގެންދާ ފަރާތްތަކަށް އޮޅުވާލުމުގެ ތްތަކަށާއި،ދޫކޮށްފައިވާ ފަރާ

ނިޔަތުގައި ބޭނުންކޮށްފިނަމަ، ނުވަތަ ޤާނޫނުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ އެހެނިހެން ޙާލަތްތަކުގައި، ނިވާފަތްގަނޑުގެ

ގެ )ހ()ށ()ނ()ރ( 31ކުންފުންޏާބެހޭ ޤާނޫުނގެ 3

HC-A/49/2019 ިޟއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ ޤަ

3336133 ފެކްސް:، 3335233 ފޯން:، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެނަންބަރު ދޮރާށީ، 3ތީމުގެ ހިނގުން، އާބުރުޒު ،ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު

www.highcourt.gov.mvވެބް ސައިޓް: info@highcourt.gov.mvއީމެއިލް:

12

ގެ ޑިރެކްޓަރުން އެކުންފުންޏެއްގެ ނަމުގައި ކުންފުނީ ،އްޔަތުގެ ބޭނުން ހިފަމުން ގެންދިޔަ ޝަޚުޞި ގޮތުގައި އެ

ޑިރެކްޓަރުން އަމިއްލައަށް ޒިންމާ އުފުލުމަށް އަމުރުކުރުމުގެ ބާރު، ކޯޓަށް ލިބިގެންވެއެވެ. ކުރިކަންތައްތަކަށް އެ

ނަގައި ފަރުދާ ގެޝަޚުޞު ޤާނޫނީކުންފުންޏެއްގެ ބޭނުން ނަހަމަ ގޮތުގައި ހިފުމުގެ ސަބަބުން ކުންފުނީގެ

މަސްލަޙަތު އެގޮތަށް ކޮށްދިނުން އެދިޑިރެކްޓަރުން ޒިންމާ ކުރުވަން އަމުރުކުރުމުގެ ބާރު ކޯޓަށް ލިބޭނީ އެކަން

ގައިމައްސަލައެއް ހުށަހަޅައިގެންނެވެ. އަދި އެފަދައިން ހުށަހަޅާ މައްސަލައެއް ކޯޓަށް އޮތް ފަރާތަކުން

ންމަދަނީ މިންގަނޑު ދަ ޙާލަތެއް މެދުވެރިވެފައިވާކަންފަ ނަގަންޖެހޭ ފަރުދާ ގެޝަޚުޞު ޤާނޫނީ ކުންފުނީގެ

ސާބިތުވެސް ކޮށްދީގެންނެވެ. މި މައްސަލައިގައި ދައުލަތުގެ ފަރާތުން ދަށުކޯޓަށް ހުށަހެޅި ދަޢުވާގެ ސީޣާއަށް

ނަގައި ފަރުދާ ގެޝަޚުޞު ޤާނޫނީރޫޕް ޕްަރއިވެޓް ލިމިޓެޑުގެ މްރާ ގްޢުފަތުޙު ޙައްޖު އެންޑް -ބަލާއިރު، އަލް

ދަޢުވާގެ ދަށުކޯޓަށް ދައުލަތުން ހުށަހެޅި އެކުންފުނީގެ ޑިރެކްޓަރުން ފަރުދީ ގޮތުން ޒިންމާކުރުވުމަށް އެދޭކަމަށް

ޙައްޖަށް މީހުން މިއީ އަދި ދަށުކޯޓުން މި މައްސަލައިގައި ފާހަގަކުރި ފަދައިން، ސީޣާގައި ބުނެފައިނުވެއެވެ.

ރޫޕް ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑުން ނެގި މްރާ ގްފަތުޙު ޙައްޖު އެންޑް ޢު-އަލް ން އަތު ގެ ގެންދިއުމަށްޓަކައި ޢާއްމުން

ން އެދިފައިވަނީދައުލަތު 4.މެއެވެހުށަހެޅި މައްސަލައެއްވެސް ނުމެ ނޫން އެދިނބުރާ ލިބިގަތުމަށްފައިސާ އަ

އެ ތީދައުލަތުން ދެކޭ ވުމުގެ ބައިވެރިންކަމަށް އެއްބަސް މި މައްސަލައިގައި ޙަވާލާދޭ ، ދަޢުވާލިބޭ ފަރާތްތަކަކީ

އެހެންނަމަވެސް ދައުލަތުގެ ފަރާތުން މައްސަލައިގެ ކަމުގައެވެ.މުޢާމަލާތަށް ޒިންމާވާންޖެހޭނެ ފަރާތްތަކުންވެސް

ވަނަ މާއްދާގެ )ހ( އަދި )ށ( އަށް 31ތަފްސީލުގައި ދެއްކި ވާހަކަތަކުގައި، ކުންފުންޏާބެހޭ ޤާނޫނުގެ

ބުނެފައި އެބައޮތެވެ. ދެކޭކަމަށްޖެހޭނެކަމަށް ނީގެ ޑިރެކްޓަރުން ޒިންމާވާން ޙަވާލާދީ، މި މުޢާމަލާތުގައި ކުންފު

އްޔަތު، ޤާނޫނާ ޞިވަނަ މާއްދާގެ )ހ( އަކީ، ކުންފުންޏަށް ލިބިފައިވާ ޝަޚު 31ކުންފުންޏާބެހޭ ޤާނޫނުގެ

އްޔަތު، ޞިވާ ޝަޚުޚިލާފުކަމެއް ކުރުމަށްޓަކައި ބޭނުންކުރުމެވެ. އެ މާއްދާގެ )ށ( އަކީ، ކުންފުންޏަށް ލިބިފައި

މަކަރާ ޙީލަތް ހެދުމަށްޓަކައި ބޭނުންކޮށްފައިވުމެވެ.

.ވަނަ ނުކުތާ 3.6 ގެރިޕޯޓު ޤަިޟްއޔާގެ ޝަރީޢަތް ިނމުުނގޮތުގެ C/2017-2717/Cvނަންބަރު ކޯޓުގެއިސްތިުއނާފްކުެރވޭ ިސވިލް 4

HC-A/49/2019 ިޟއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ ޤަ

3336133 ފެކްސް:، 3335233 ފޯން:، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެނަންބަރު ދޮރާށީ، 3ތީމުގެ ހިނގުން، އާބުރުޒު ،ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު

www.highcourt.gov.mvވެބް ސައިޓް: info@highcourt.gov.mvއީމެއިލް:

13

ރޫޕް ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑުގެ ފަތުޙު ޙައްޖު އެންޑް ޢުމްރާ ގް-ދައުލަތުން މިމައްސަލައިގައި އަލް

އެކަން އެންމެ ފުރަތަމަ ހުށަހަޅަންޖެހެނީ ދަޢުވާގެ ސީޣާގައެވެ. އެދޭނަމަފަރުދާ ނަގަން ގެޝަޚުޞު ޤާނޫނީ

ދައުލަތުގެ ފަރާތުން ނަގައިދެވޭނީފަރުދާ ގެޙުޞުޝަ ޤާނޫނީ ކޯޓުގެ ފަރާތުން ކުންފުނީގެއަދި ހަމަ އެގޮތަށް

ގެ ކުންފުނީ ،ބުނާ އެއްބަސްވުމާއި ގުޅިގެން އިގެ ސީޣާގައި ދައުލަތުގެ ފަރާތުންޙަވާލާދެމުންދާ އަދި މައްސަލަ

މަކަރާ ކުންފުނިން އެއްބަސްވުން ހެދުމުގައި ބުނެވުނު ކުރިކަމަށް ނުވަތަ ކަމެއްޙިއްސާދާރުން ޤާނޫނާއި ޚިލާފަށް

ބުނެވުނު އެއްބަސްވުން ،ދައުލަތުން ދެކިގެން އެކަމުގެ މައްޗަށް މައްސަލަ ހުށަހަޅާ ޙީލަތް ހެދިކަމަށް

ކުރުމަށް ނުވަތަ މަކަރާ ޙީލަތް ހެދުމުގެ ގޮތުންކަމަށް ބުނާބުނުން ޚިލާފުކަމެއް ކުންފުނިން ވެފައިވަނީ ޤާނޫނާ

މި ސާބިތުކޮށްދިނުމަށް އެކަށީގެންވާ ދަލީލުތައް ހުށަހަޅާ އެކަމުގެ މައްޗަށް ޙުއްޖަތްތަކެއް ދައްކައިދީގެންނެވެ.

ފަރުދާ ގެޚުޞު ޝަ ޤާނޫނީ ކުންފުނީގެ ،ކަތަކުން އެނގެން އޮތީދައުލަތުން ދެއްކި ވާހަ މައްސަލައިގައި،

ޚިޔާނަތްތެރިވިކަމަށް ކުންފުނި ޙައްޖުވެރިންގެ އަތުން ފައިސާ ނެގުމުގައި ނަގައިދިނުމަށް ދައުލަތުން އެދެނީ

ދެމެދު ރޫޕް ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑާރާ ގްމްފަތުޙު ޙައްޖު އެންޑް ޢު -އަލް ޙައްޖުވެރިންނާއި ކަމަށް ބުނެކަމެވެ.ދެކޭތީ

ރޫޕް ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑާ ރާ ގް މްފަތުޙު ޙައްޖު އެންޑް ޢު-އަލް ވެ. ދައުލަތާއި ހިނގާފައިވަނީ ވަކި މުޢާމަލާތެކެ

ދެމެދު ހިނގާފައިވަނީ މުޅިން އަދި އެހެން މުޢާމަލާތެކެވެ. ޙައްޖުވެރިންގެ އަތުން ފައިސާ ނެގުމުގައި

ށް ބޭނުންކުރިކަމަށް އްޔަތު ޤާނޫނާ ޚިލާފަށް ބޭނުންކުރިކަމަށް ނުވަތަ މަކަރާ ޙީލަތް ހެދުމަޞިކުންފުނީގެ ޝަޚު

ފަތުޙު ޙައްޖު އެންޑް ޢުމްރާ ގްރޫޕް ޕްރައިވެޓް -އަލްދެކޭނަމަ ޙައްޖަށް ދިއުމަށް ފައިސާ ދެއްކި ފަރާތްތަކުން

،ނަގައިދިނުމަށް އެފަރާތްތަކަށް އެދެވިދާނެއެވެ. އެ މުޢާމަލާތަކީ ފަރުދާ ގެޝަޚުޞު ލިމިޓެޑުގެ ޤާނޫނީ

އެމުޢާމަލާތުގެ ބައިވެރިއެއްގެ ގޮތުގައި ދައުލަތުން ބައިވެރިވެފައިވާ މުޢާމަލާތަކަށް ނުވާތީ ޙައްޖުވެރިންގެ އަތުން

ވެފައިވާކަމަށް ޚިޔާނަތްތެރި ރޫޕް ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑުންގް ފަތުޙު ޙައްޖު އެންޑް ޢުމްރާ-އަލް ފައިސާ ނެގުމުގައި

މިމައްސަލައިގެ ތެރޭގައި ދައުލަތަށް ނެގުމަށްފަރުދާ ގެޝަޚުޞު ނީޤާނޫ ކުންފުނީގެ ދެކުމަކީ، ދައުލަތުން

މީގެ އިތުރުން މިމައްސަލައިގައި ފެންނަން ހުރި ލިޔުންތަކަށް ބެލުމުން ނުބެލެވެއެވެ. ސަބަބެއްކަމަށް އެދެވިދާނެ

ރޫޕް ޕްރައިވެޓް ރާ ގްމްފަތުޙު ޙައްޖު އެންޑް ޢު-އަލް ވަދެފައިވަނީ،ދައުލަތުން މިމުޢާމަލާތުގެ ތެރެއަށް

HC-A/49/2019 ިޟއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ ޤަ

3336133 ފެކްސް:، 3335233 ފޯން:، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެނަންބަރު ދޮރާށީ، 3ތީމުގެ ހިނގުން، އާބުރުޒު ،ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު

www.highcourt.gov.mvވެބް ސައިޓް: info@highcourt.gov.mvއީމެއިލް:

14

ރޫޕް ފަތުޙު ޙައްޖު އެންޑް ޢުމްރާ ގް-އަލް ޙާލަތު ރަނގަޅަށް އެނގި ހުރެކަން އެނގެން އެބައޮތެވެ. ލިމިޓެޑުގެ

ފޮނުވި ސިޓީގައި ކުންފުންޏަށް ޙައްޖަށްދާން މީހުން ދެއްކި ން އިސްލާމިކް މިނިސްޓްރީއަށް ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑު

އްޔަތު ޞިއެއްބަސްވުމަށް ވަނުމުގައި ކުންފުނީގެ ޝަޚު އި އެބައޮތެވެ.ފައިސާއަށް ކަންކުރިގޮތްވެސް ބުނެފަ

ފައިސާ ބޭނުންކުރީ ދައުލަތުން ދިން ނަހަމަ ގޮތަކަށް ބޭނުންކުރިކަން އެނގޭކަށްނެތެވެ. އަދި އެހެން ގޮތަކަށް

ފައިސާ ޙިއްސާދާރުންގެ ޚަރަދުކުރި ދައުލަތުން ޙައްޖުގެ ކަންކަމުގައިކަން އެނގެން އެބައޮތެވެ. އަދި އެފަދައިން

މިހެންކަމުން ނެތެވެ. ކުރުމުގެ ފުރުސަތު ފަހިވެފައިވާކަންވެސް އެނގޭކަށް އަމިއްލަ ބޭނުމަށް ބޭނުން

ގެ ޝަޚުޞު ޤާނޫނީވަނަ މާއްދާއަށް ރިޢާޔަތްކޮށް ކުންފުނީގެ 31ނޫނުގެ ގައި ކުންފުންޏާބެހޭ ޤާމިމައްސަލައި

ރޫޕް ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑުގެ ޑައިރެކްޓަރުންނާ، ޙިއްސާދާރުން ރާ ގްޢުމްފަތުޙު ޙައްޖު އެންޑް -އަލް ނެގި ފަރުދާ

އަހުރެންނަށް ނިންމާފައިވާ ނިންމުމުގައި ދަށުކޯޓުން ޒިންމާ ކުރެވެންނެތްކަމަށް މި މުޢާމަލާތަށް ފަރުދީ ގޮތުން

ގޯހެއްނެތެވެ.

ހޯދުމަށް ފަރާތްތަކުގެ އަތުން ދަޢުވާ ލިބުނު ޓަށް ހުށަހަޅާފައިވާ ދަޢުވާގައި ހިމެނޭ،ދައުލަތުން ދަށުކޯ -3

ސް )ހަމިލިޔަން ހަލައްކަ ހަތްދިހަ ހަތްހާރ. 6,677,468.79އެދި ހުށަހެޅި ފައިސާގެ ޖުމްލަ ޢަދަދަކީ،

ފަތުޙު ޙައްޖު -މި ފައިސާގެ ތެރެއިން އަލް ހަތްދިހަ ނުވަލާރި(އެވެ. ރުފިޔާ/ހަތަރުސަތޭކަ ފަސްދޮޅަސް އަށް

ފައިސާގެ ،ދައްކަންޖެހޭކަމަށް ދަށުކޯޓަށް ސާބިތުވި ލިމިޓެޑުން ދައުލަތަށް މްރާ ގްރޫޕް ޕްރައިވެޓްއެންޑް ޢު

ރ. )ހަތަރު މިލިޔަން ނުވަލައްކަ ތިރީސް ނުވަހާސް ހަސަތޭކަ ރުފިޔާ/4,939,600.71ޢަދަދަކީ، ޖުމްލަ

އްސަލައިގެ މިމަ ހަތްދިހަ އެއްލާރި( އެވެ. ފައިސާގެ މި ޢަދަދުތަކާއި ގުޅިގެން ދައުލަތުގެ ފަރާތުން ހުށަހެޅި

ސިވިލް ކޯޓުގެ ޤަޟިއްޔާ ނިންމެވުމުގައި، ދައްލާ އަޖުޔާދު ކަމަކީ،ފާހަގަކުރި އިސްތިއުނާފު ނުކުތާގައި

ރ. 1,782,808.28ކަމުގައިވާ ކުރި ފައިސާރުމުގެ ޚަރަދަށް ދައުލަތުން ހޭދަހޮޓަލުގައި އަދި ޢަޒީޒިއްޔާގައި ހު

ނަގައިދިނުމަށް އެދުނު އަށާވީސްލާރި( ރުފިޔާ/ށްސަތޭކަ އަށްޑިހަ ދެހާސް އަށްއެއްމިލިޔަން ހަތްލައްކަ އަ )

ނަމަވެސް، އެޚަރަދަކީ ދައުލަތުން ކޮށްފައިވާ ޚަރަދެއްކަން ސާބިތު ނުވާކަމަށް ނިންމާފައިވާ ނިންމުމާއި

HC-A/49/2019 ިޟއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ ޤަ

3336133 ފެކްސް:، 3335233 ފޯން:، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެނަންބަރު ދޮރާށީ، 3ތީމުގެ ހިނގުން، އާބުރުޒު ،ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު

www.highcourt.gov.mvވެބް ސައިޓް: info@highcourt.gov.mvއީމެއިލް:

15

ރ. )ހަތަރު މިލިޔަން 4,939,600.71ސާބިތުވި ފައިވާ ނުކުތާއެވެ. ސިވިލް ކޯޓަށް ގުޅިގެން ހުށަހަޅާ

ފަތުޙު ޙައްޖު އެންޑް -އާިއ ގުޅިގެން އަލްރީސް ނުވަހާސް ހަސަތޭކަ ރުފިޔާ/ ހަތްދިހަ އެއްލާރި( ނުވަލައްކަ ތި

ޑުން އިސްތިއުނާފީ މައްސަލައެއް ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓަށް ރޫޕް ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޢުމްރާ ގް

ފަތުޙު -ދައުލަތާއި އަލްދަދަކީ ޢައެކޯޓަށް ސާބިތުވެފައިވާ ފައިސާގެ ހުށަހަޅާފައިނުވެއެވެ. މިހެންކަމުން ސިވިލް

ޚިލާފުވުމެއްނެތް ޢަދަދެއްކަން އެނގެއެވެ.ރޫޕް ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑާއި ދެމެދު ޙައްޖު އެންޑް ޢުމްރާ ގް

ރޫޕް ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑުން ބުނަމުންދަނީ، ންޑް ޢުމްރާ ގްފަތުޙު ޙައްޖު އެ-މި މައްސަލައިގައި އަލް -11

ކޮށްފައިވާނަމަ އެފައިސާއަކީ މުޢާމަލާތުގައި ދައުލަތުން ފައިސާއެއް ޚަރަދުމިމައްސަލައިގައި ހިމެނޭ

މިންވަރު ވަރުކަމަށް ޝަރީޢަތަށް ސާބިތުވާ ދައުލަތުން ޚަރަދުކޮށްފައިވާ މިން ދައްކަންޖެހޭނެ ފައިސާއެއްކަމުގައެވެ.

ޙު ޙައްޖު އެންޑް ޢުމްރާ ގްރޫޕް ފަތު-އެއީ ކުންފުނިން ދައްކަންޖެހޭ މިންވަރު ކަމަށްވެސް ޤަބޫލުކުރާ ކަމަށް އަލް

ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑުން ދަށުކޯޓުގައި ބުނެފައިވެއެވެ.

މި މުޢާމަލާތުގައި ދައުލަތުން ޚަރަދުކުރި ފައިސާ ހޯދުމުގައި ޢަމަލުކުރި ގޮތުގެ މައްޗަށް

ރީޚުގައި، މި ތާ 3231ސެޕްޓެމްބަރ 31 ކިޔުންތަކުގެ އަލީގައި ބަލާއިރު އެނގެން އޮތީ،ފެންނަން ހުރި ލިޔެ

ފޮނުވި ރޫޕް ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑަށްންޑް ޢުމުރާ ގްފަތުޙު ޙައްޖު އެ-އޭރުގެ އިސްލާމިކް މިނިސްޓަރު އަލް

ރޫޕް ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑުގެ އެދުމަކަށް ދައުލަތުން ފަތުޙު ޙައްޖު އެންޑް ޢުމްރާ ގް-ސިޓީގައި، އަލް

އް( މަސްދުވަހުގެ ތެރޭގައި އަނބުާރ )އެކެ 23ޚަރަދުކޮށްފައިވާ ފައިސާ އެއްބަސްވެފައިވާގޮތަށް

ފަތުޙު ޙައްޖު އެންޑް ޢުމްރާ ގްރޫޕް -މި ސިޓީގެ ޖަވާބުގައި، އަލް 5.ކަމެވެއޮތްޚަލާސްކޮށްދިނުމަށް އެދިފައި

ގައި، ފޮނުވި 3235ފެބުރުއަރީ 21ރޒަށް ނިސްޓްރީ އޮފް އިސްލާމިކް އެފެއާޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑުން މި

ރޒުން ކުރި ޚަރަދުތަކަކީ، ކުންފުނީގެ ފަރާތުން ނިސްޓްރީ އޮފް އިސްލާމިކް އެފެއާ ޙައްޖުގެ ޚަރަދުތަކަށް މި"ސިޓީގައި ބުނެފައިވަނީ،

ޒިންމާނަގަންޖެހޭނެ ޚަރަދެއްކަމަށް ކުންފުނިން ޤަބޫލުކުރާކަމަށެވެ. ނަމަވެސް ފައިސާ ދައްކަން ފެށުމުގެ ކުރިން އެ ޚަރަދުގެ މިންވަރު

ސިޓީ. A2/PRIV/2014/405 -142ރޒްގެ ނަްނބަރު ނިސްޓްރީ އޮފް އިސްާލމިކް އެފެއާ މި 5

HC-A/49/2019 ިޟއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ ޤަ

3336133 ފެކްސް:، 3335233 ފޯން:، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެނަންބަރު ދޮރާށީ، 3ތީމުގެ ހިނގުން، އާބުރުޒު ،ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު

www.highcourt.gov.mvވެބް ސައިޓް: info@highcourt.gov.mvއީމެއިލް:

16

ޖަވާބު މިސިޓީގެ "ޚަރަދުގެ ތަފްސީލް ލިބޭނެ ގޮތް ހަމަޖައްސައި ދިނުމަށް އެދޭކަމަށެވެ.، ވާތީ ކަމަކަށް ތެރި އެނގުމަކީ ބޭނުން

ރޫޕް ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑަށް ފަތުޙު ޙައްޖު އެންޑް ޢުމްރާ ގް -ރޒުން އަލްނިސްޓްރީ އޮފް އިސްލާމިކް އެފެއާމި

ރޫޕް ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑުން އެންޑް ޢުމްރާ ގްފަތުޙު ޙައްޖު -ސިޓީގައި އަލް ބުނެވުނު ޖަވާބު ފޮނުވާފައިވެއެވެ.

ތުޙު ޙައްޖު އެންޑް ފަ-އިސްލާމިކް މިނިސްޓްރީން، އަލްދައްކަންޖެހޭ ފައިސާގެ ޖުމްލަ ޢަދަދާއި ތަފްސީލްތައް

އެހެންނަމަވެސް ޚަރަދުގެ ތަފްސީލަށް ބެލިއިރު، 6ފޮނުވާފައިވެއެވެ.ރޫޕް ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑަށް ޢުމްރާ ގް

ތަކާއި ގުޅިގެން އުފެދޭ ސުވާލުތަކަށް ޖަވާބު ލިބޭނީ އެޚަރަދުތަކާ ގުޅޭގޮތުން ބިލްތަކުން ނުވަތަ އެތަފްސީލު

އިންވޮއިސްތަކުން އަދި ރިސިޕްޓްތަކަށް ބަލައިގެން ކަމަށް ޤަބޫލުކުރެވޭ ކަމަށާ މިހެންކަމުން އެ ލިޔުންތަކުގެ

ފަތުޙު ޙައްޖު އެންޑް ޢުމްރާ -އަލް ދޭކަމަށް ބުނެ އެއަސްލާ އެއްގޮތް ކޮޕީއެއް ލިބޭނެ ގޮތް ހަމަޖައްސައިދިނުމަށް

ރޒަށް ނިސްޓްރީ އޮފް އިސްލާމިކް އެފެއާމި ތާރީޚުގައި މި 3235 ފެބުރުއަރީ 31ރޫޕް ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑުން ގް

މި ތާރީޚުގައި އިސްލާމިްކ 3235ބުރުއަރީ ފެ 35 ސިޓީއެއް ފޮނުވާފާވެއެވެ. މިސިޓީގެ ޖަވާބު އަނެއްކާވެސް

ސިޓީ ލިބޭ ފޮނުވިއެވެ. އަދި ރޫޕް ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑަށްޙައްޖު އެންޑް ޢުމްރާ ގްފަތުޙު -ން އަލް މިނިސްޓްރީ

ދުވަހުގެ ތެރޭގައި ފައިސާ ދެއްކުމަށް ހަނދާން ކޮށްދީފައިވެއެވެ. މިސިޓީގައި ދައުލަތުގެ 23ތާރީޚުން ފެށިގެން

7ކޮޕީ ފޮނުވި ވާހަކަވެސް ބަޔާންކޮށްފައިވެއެވެ. ފަރާތުން ކޮށްފައިވާ ޚަރަދުތަކުގެ ބިލުތަކާއި، ރިސިޕްޓް ތަކުގެ

ރޫޕް ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑަށް ފޮނުވި ފަތުޙު ޙައްޖު އެންޑް ޢުމްރާ ގް-އެހެންނަމަވެސް ދައުލަތުގެ ފަރާތުން އަލް

ފަތުޙު -އަލް ލިޔުންތަކުގައި އެއްވެސް މައްސަލައެއް އޮވެގެން އެކަން އިސްލާމިކް މިނިސްޓްރީގެ ސަމާލުކަމަށް

ފަތުޙު ޙައްޖު -އަލްއަދި ދައުލަތާއި ނެސްފައިވާކަން ގެ އޭރު ލިމިޓެޑުން ރޫޕް ޕްރައިވެޓްޙައްޖު އެންޑް ޢުމްރާ ގް

ލިމިޓެޑާއި ދެމެދު މިހާރު ޚިލާފު އޮތް މުޢާމަލާތުގެ މައްޗަށްވެސް އިންކާރެއް ރޫޕް ޕްރައިވެޓް އެންޑް ޢުމްރާ ގް

ލިމިޓެޑަްށ ރޫޕް ޕްރައިވެޓް ފަތުޙު ޙައްޖު އެންޑް ޢުމްރާ ގް -އަލް ދައުލަތުން އެނގެންނެތެވެ. ވެސްކޮށްފައިވާކަން

މައްސަލައެއް އޮތްނަމަ އެކަން އިސްލާމިކް މިނިސްޓްރީގެ ސަމާލުކަމަށް ގެނެސް ފޯރުކޮށްދިން ލިޔުންތަކުގައި

ކުން ލިޔުންތަ އެލިޔުންތަކުގައިވާ ފައިސާގެ ތެރެއިން ދައްކަން ނުޖެހޭ ފައިސާގެ ޢަދަދުތައް ބަޔާންކޮށް

ސިޓީ. PRIV/201D-142/97/5 ރޒްގެ ނަްނބަރު ނިސްޓްރީ އޮފް އިސްާލމިކް އެފެއާ މި 6

ސިޓީ. PRIV/201D-142/111/5 މިނިސްޓްރީ އޮފް އިސްާލމިކް އެފެައރޒްގެ ނަްނބަރު 7

HC-A/49/2019 ިޟއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ ޤަ

3336133 ފެކްސް:، 3335233 ފޯން:، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެނަންބަރު ދޮރާށީ، 3ތީމުގެ ހިނގުން، އާބުރުޒު ،ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު

www.highcourt.gov.mvވެބް ސައިޓް: info@highcourt.gov.mvއީމެއިލް:

17

ޙައްޖު އެންޑް ޢުމްރާ ފަތުޙު -އަލް ޙައްލު ކުރަންޖެހޭނީ މިކަން ކަންކަމުގެ އިދިކޮޅު ސާބިތުކޮށްދީ އޮތްފެންނަން

ހިނގާދިޔަ ބުނެވުނު ގޮތުގެ މައްޗަށް ބެލުމުން އެނގެއެވެ. ކަން، ކަންމިޓެޑުން ލި ރޫޕް ޕްރައިވެޓް ގް

މިމައްސަލައިގައި މިހާރު އޮތް ޚިލާފުކަމުގައިވާ، ދައްލާ އަޖުޔާދު ހޮޓަލުގައި ހުރުމާއި، ޢަޒީޒިއްޔާގައި -11

ސަތޭކަ ށްޑިހަ ދެހާސް އަށްރ. )އެއްމިލިޔަން ހަތްލައްކަ އ1,782,808.28ަހުރުމުގެ ޚަރަދުގެ ގޮތުގައި

ރޫޕް ޕްރައިވެޓް ފަތުޙު ޙައްޖު އެންޑް ޢުމްރާ ގް-އަލް ދައުލަތުން ހޭދަކުރި ފައިސާ އަށާވީސްލާރި( ރުފިޔާ/ށްއަ

ފަތުޙް ޙައްޖު އެންޑް ޢުމްރާ -އެދިފައިވިޔަސް، މިފައިސާ އަކީ އަލް ދައުލަތުން ހޯދުމަށް ލިމިޓެޑުގެ އަތުން

ރޫޕް ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑުން ދައްކަން ނުޖެހޭ ފައިސާއެއްކަމަށް ދަށުކޯޓުގެ ނިންމުން ބިނާ ކުރި ސަބަބަށް ގް

އިންވޮއިސްކަމަށާއި، 1631ންބަރު ދައުލަތުން ޙަވާލާދޭ އިންވޮއިސްއަކީ ރަވާބީ އެމިރޭޓްސްގެ ނަ 8ރު،ބަލާއި

މި އިންވޮއިސްގެ އިތުރަށް އިތުރު މިފަދަ އިންވޮއިސްއެއް ހުށަހަޅާފައިނެތުމާއި، މިފައިސާއާއި ގުޅިގެން

އިސްއަކަށް ޙަވާލާދީފައި ނެތުމަކީ ދައުލަތުން ހުށަހަޅާފައިވާ ޓްރާންސްފަރ ސްލިޕްގައި އެއްވެސް އިންވޮ

މިފައިސާ އަކީ ދައްކަން ޖެހޭ ފައިސާއެއް ނޫންކަން އެނގޭ ސަބަބެއްކަމުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވެއެވެ.

ލިމިޓެޑުން ރޫޕް ޕްރައިވެޓް ފަތުޙު ޙައްޖު އެންޑް ޢުމްރާ ގް-އަލް މި މައްސަލައިގައި

ފަތުޙު ޙައްޖު -އަލް މިހާރު ބުނަނީ، ރަވާބީ އެމިރޭޓްސް އަކީ އެއްގޮތަކަށްވެސް ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓުގައި

ލިމިޓެޑާއި ގުޅުން އޮތްތަނެއް ނޫންކަމަށެވެ. އަދި ރަވާބީ އެމިރޭޓްސް އަށް ރޫޕް ޕްރައިވެޓްއެންޑް ޢުމްރާ ގް

ނެކަމަށެވެ.އިސްލާމިކް މިނިސްޓްރީން ފޮނުވާ ފައިސާގެ ދަޢުވާއެއް ކުންފުނީގެ މައްޗަށް ނުކުރެވޭ

ސެޕްޓެމްބަރ 33އެހެންނަމަވެސް މިމައްސަލައިގައި ފެންނަން ހުރި ލިޔުންތަކަށް ބަލާއިރު،

ރޒުން، ރަވާބީ އެމިރޭޓްސް އަށް ނިސްޓްރީ އޮފް އިސްލާމިކް އެފެއާމި ތާރީޚުގައި މި 3231

ތުޙު ފަ-އަލް " މި ސުރުޚީގެ ދަށުން އޮންނަ ސިޓީގައި، ”RE:GUARANTEE LETTERފޮނުވާފައިވާ،

ދިވެހި ސަރުކާރުން ލިމިޓެޑުގެ މާލީ ހުރިހާ ޒިންމާތަކާ ރޫޕް ޕްރައިވެޓްޙައްޖު އެންޑް ޢުމްރާ ގް

. 3.1 ނުކުތާޤަިޟްއޔާގެ ޝަރީޢަތް ިނމުުނގޮތުގެ ރިޕޯޓުގެ C/2017-2717/Cvއިސްތިުއނާފްކުެރވޭ ިސވިލް ކޯޓުގެ ނަންބަރު 8

HC-A/49/2019 ިޟއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ ޤަ

3336133 ފެކްސް:، 3335233 ފޯން:، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެނަންބަރު ދޮރާށީ، 3ތީމުގެ ހިނގުން، އާބުރުޒު ،ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު

www.highcourt.gov.mvވެބް ސައިޓް: info@highcourt.gov.mvއީމެއިލް:

18

ގެ ލިމިޓެޑު ރޫޕް ޕްރައިވެޓްފަތުޙު ޙައްޖު އެންޑް ޢުމްރާ ގް-އަލް ޙަވާލުވެފައިވާކަމަށާއި، އެހެންކަމުން

ށް އެދިފައިވެއެވެ. އަދި އެ އިންވޮއިސްތަކަށް އިންވޮއިސްތައް އިސްލާމިކް މިނިސްޓްރީގެ ނަމަށް ބަދަލުކޮށްދިނުމަ

ކަމަށްވެސް ބުނެފައިވެއެވެ. މި ސިޓީގެ ޖަވާބުގައި، ރަވާބީ އެމިރޭޓްސް ދައްކާނީ ދިވެހި ސަރުކާރުންފައިސާ

ފަތުޙު ޙައްޖު އެންޑް -އަލްރޒްއަށް ފޮނުވި ސިޓީގައި ބުނެފައިވަނީ، ނިސްޓްރީ އޮފް އިސްލާމިކް އެފެއާއިން މި

)ހަތަރުލައްކަ SAR450,000ން ހަމައެކަނި ދައްކާފައިވަނީ ލިމިޓެޑު ރޫޕް ޕްރައިވެޓް ޢުމްރާ ގް

އެކަނިކަމަށެވެ. އަދި އޭގެ އިތުރަށް ފައިސާއެއް ދެއްކެންނެތްކަމަށް ފަންސާސްހާސް ސައުދީ ރިޔާލު(

އޮތީއިތުރަށް ދައްކަންޖެހިފައި މިކުންފުނިން ބުނާކަމަށެވެ. އެހެންކަމުން ދިވެހި ސަރުކާރުން

SAR8,51,250 ިއަދި ސައްތަ ފަންސާސް( ސައުދީ ރިޔާލް ކަމަށެވެ. )އަށްލައްކަ ފަންސާސް އެއްހާސް ދުއ

ރޫޕް ފަތުޙު ޙައްޖު އެންޑް ޢުމްރާ ގް-އަލް ރަވާބީ އެމިރޭޓްސް އިން ވަނީ ދިވެހި ސަރުކާރުން އެދުނު ގޮތަށް

އިސްލާމިކް މިނިސްޓްރީ އޮފް( MUNAZAM 4626ލިމިޓެޑަށް ފޮނުވި އިންވޮއިސް ) ޕްރައިވެޓް

ޢަޒީޒިއްޔާގައި މި އިންވޮއިސްގައި ދައްލާ އަޖުޔާދުގައި ހުރުމާއި، ރޒްގެ ނަމަށް ބަދަލުކޮށް ފޮނުވާފައެވެ.އެފެއާ

ހިމަނާފައިވެއެވެ. އަދި މި އިންވޮއިސް އާއި ގުޅިގެން ދިވެހި ސަރުކާރުގެ ފަރާތުން ދެ ހުރުމުގެ ޚަރަދު

ސްވިފްޓް ނެޓްވޯކް މެދުވެރިކޮށް އިންވޮއިސްގައިވާ ޢަދަދަށް ފައިސާ ޓްރާންސްފަރ ޕޭމަންޓަކަށް ބަހާލައިގެން

މިލިޔުންތަކަށް ބެލުމުން ފައިސާ ލިބެނީ ކޮށްފައިވާކަމަށް ބާރު ލިއްބައިދޭ ލިޔުންތައް ކޯޓަށް ހުށަހަޅާފައިވެއެވެ.

މިތަނުގައި ، ންފޮމޭޝަންގެ ގޮތުގައިރަވާބީ އެމިރޭޓްސް ކަމަށް ބަޔާންކޮށްފައި އެބައޮތެވެ. އަދި ރެމިޓެންސް އި

އާއި ޙަވާލާދީފާ އެބައޮތެވެ. އަދި ދެވަނަ 1631ނަންބަރު ލިޔުމެއްގައިއެއް ޓްރާންސްފަރ ޙަވާލާދޭ

ލިޔުމުގައި ރެމިޓެންސް އިންފޮރމޭޝަންގެ ގޮތުގައި މިއީ ހޮޓަލުގެ ބުކިން ހެދުމަށް ދައްކާ ފައިސާކަމަށް

މި ދެ ލިޔުމުގައިވާ ފައިސާގެ ޢަދަދު އެއްކޮއްލުމުން އަންނަނީ ރަވާބީ އެމިރޭޓްސް އިން ބުނެފައި އެބައޮތެވެ.

ހޯދުމަށް ހުށައަޅާ ފައިސާގެ ޢަދަދެވެ. ދެވަނަ ލިޔުމުގައި އިންވޮއިސްގެ ނަންބަރެއް ލިޔެފައި ނެތް ނެތުން މި

މިހެންކަމުން ނުކުރެވެއެވެ. މައްސަލައިގައި ފެންނަން ހުރި ލިޔުންތަކުން ސާބިތުވާން އޮތް މިންވަރު ނަފީ

ލިޔުންތަކަށް ބެލުމުން ފެންނަން ހުރި އެންމެހައިމައްސަލައިގައި ފެންނަން ހުރި އިސްވެ ބުނެވުނު

HC-A/49/2019 ިޟއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ ޤަ

3336133 ފެކްސް:، 3335233 ފޯން:، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެނަންބަރު ދޮރާށީ، 3ތީމުގެ ހިނގުން، އާބުރުޒު ،ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު

www.highcourt.gov.mvވެބް ސައިޓް: info@highcourt.gov.mvއީމެއިލް:

19

ފަތުޙު -އަލް ފައިސާއަކީ، ބުނެވުނުޙަޤީޤަތްތަކުގެ މައްޗަށް ބަލާއިރު، ސަރުކާރުގެ ފަރާތުން ހޭދަކޮށްފައިވާ

ގެ މަސްލަޙަތުގައި ކޮށްފައިވާ ޚަރަދެއްކަން އެނގެއެވެ. އަދި ލިމިޓެޑު ވެޓްރޫޕް ޕްރައިޙައްޖު އެންޑް ޢުމްރާ ގް

ރޫޕް ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑަށް މި ޚަރަދު ފަތުޙު ޙައްޖު އެންޑް ޢުމުރާ ގް-މި ޚަރަދު ސަރުކާރުން ކޮށްފައިވަނީ އަލް

ލަތުން ދަށުކޯޓަށް އެނގެއެވެ. މިހެންކަމުން ދައު ލިޔުންތަކުން ސާފުކޮށް ކުރެވިފައި ނެތުމުންކަންވެސް

ހުށަހަޅާފައިވާ ދަޢުވާގައި ހިމެނޭ، ދައްލާ އަޖުޔާދު ހޮޓަލުގައި ހުރުމާއި، ޢަޒީޒިއްޔާގައި ހުރުމުގެ ޚަރަދުގެ

ރުފިޔާ/ށްސަތޭކަ އަށްޑިހަ ދެހާސް އަށްރ. )އެއްމިލިޔަން ހަތްލައްކަ އ1,782,808.28ަގޮތުގައި

ރޫޕް ފަތުޙު ޙައްޖު އެންޑް ޢުމްރާ ގް-އަލް ، ދައުލަތުން ފައިސާއަކީ،އެދި ހުށަހެޅި ހޯދުމަށް އަށާވީސްލާރި(

ފަތުޙު ޙައްޖު އެންޑް -އަލް ސްލަޙަތުގައި ހޭދަކުރި ފައިސާއެއްކަން އަދި މިފައިސާއަކީ ލިމިޓެޑުގެ މަ ޕްރައިވެޓް

ން އޮންނަކަމެވެ.ކަން ސާބިތުވާ ދައްކަންޖެހޭ ފައިސާ އަނބުރާ ލިމިޓެޑުން ދައުލަތަށް ރޫޕް ޕްރައިވެޓްޢުމްރާ ގް

،އިގައި އަހުރެންނަށް ފެންނަނީވީމާ، އިސްވެދިޔަ ސަބަބުތައް އެފަދައިން ހުރުމުން މިމައްސަލަ

ދަޢުވާގައި ޙަވާލާ ދެވުނު މުޢާމަލާތް ޤަޟިއްޔާގެ ޙުކުމުގައި، Cv-C/2017/2717 ސިވިލްކޯޓުގެ ނަންބަރު

ވަނަ 31)ދިވެހިރާއްޖޭގެ ކުންފުންޏާބެހޭ ޤާނޫނު(ގެ 36/32ހިންގާފައިވާ ގޮތަށް ބަލާ، ޤާނޫނު ނަންބަރު

ފަތުޙު ޙައްޖު -އަލް ދަޢުވާގައި ޙަވާލާދެވޭ ފައިސާއާއި ގުޅިގެން ،މާއްދާގެ )ހ( އަދި )ށ( އަށް ރިޢާޔަތް ކޮށް

ލިމިޓެޑުގެ ޙިއްޞާދާރުންނާއި، ޑިރެކްޓަރުން ފަރުދީގޮތުން ޒިންމާވާންޖެހޭ ރޫޕް ޕްރައިވެޓްއެންޑް ޢުމްރާ ގް

ލަތެއް އުފަންވެފައިނުވާކަމަށް ކަނޑައަޅައިފައި އޮތް އޮތުމަށް ތާއީދުކުރެވެން އޮންނަކަމާއި، އެހެންނަމަވެސް ޙާ

ފެންނަން ހުރި ލިޔުންތަކަށް ބެލުމުން ޙާޖީންގެ އެއަރ ޓިކެޓްގެ ޚަރަދުގެ ގޮތުގައި މި މުޢާމަލާތާއި ގުޅިގެން

)އެއްމިލިޔަން ނުވަލައްކަ ސާޅީސްދެހާސް ރ.1,942,441.98 ދައުލަތުން ހޭދަކުރި ފައިސާކަމުގައިވާ

ރޫޕް ފަތުޙު ޙައްޖު އެންޑް ޢުމްރާ ގް-އަލް ލާރި( ދެއްކުމުގައި ށްދިހަ އަނުވަ ހަތަރުސަތޭކަ ސާޅީސް އެއްރުފިޔާ/

ބުނެވުނު ޓިކެޓް ގަތުމުގެ މުޢާމަލާތުގެ ވެސްއަކީ މުޙައްމަދުދީދީ މުޞްޠަފާ ޓެޑާއި އެއްފަދައިންލިމި ޕްރައިވެޓް

އެ ށް ހޭދަކުރި ފައިސާ އަނބުރާ ދައުލަތަށް ދެއްކުމުގައިބައިވެރިއެއްކަމުގައި ބެލެވެން އޮތުމުން ޓިކެޓް ގަތުމަ

HC-A/49/2019 ިޟއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ ޤަ

3336133 ފެކްސް:، 3335233 ފޯން:، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެނަންބަރު ދޮރާށީ، 3ތީމުގެ ހިނގުން، އާބުރުޒު ،ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު

www.highcourt.gov.mvވެބް ސައިޓް: info@highcourt.gov.mvއީމެއިލް:

20

ރޫޕް ޕްރައިވެޓްފަތުޙު ޙައްޖު އެންޑް ޢުމްރާ ގް-އަލް މިންވަރަށް އެއްބަސްވުމުގެ ބައިވެރިއެއްގެ ޙައިސިއްޔަތުން

ނިސްޓްރީ އޮފް މި މީގެ އިތުރުންމުޙައްމަދުދީދީވެސް ޒިންމާވާންޖެހޭނެކަމާއި މުޞްޠަފާޓެޑެކޭ އެއްފަދައިން ލިމި

ރ. )ހަތަރުމިލިއަން ނުވަލައްކަ 4,939,600.71ރޒުން އެކުޖުމްލަ ޚަރަދުކުރީ އިސްލާމިކް އެފެއާ

ސާގެ އިތުރަށް އިތުރު ޚަރަދެއް ތިރީސްނުވަހާސް ހަސަތޭކަ ރުފިޔާ / ހަތްދިހަ އެއްލާރި( ކަމަށާއި، މިފައި

މިކަމާ ގުޅިގެން އެމިނިސްޓްރީން ކޮށްފައިވާކަން މިމައްސަލާގައި ހުށަހެޅިފައިވާ ލިޔުންތަކުން ޝަރީޢަތަށް

ޘާބިތުނުވާކަމަށް ކޮށްފައިވާ ޙުކުމުގެ އެބަޔަށް ބަދަލު ގެންނަންޖެހޭނެ ކަމުގައެވެ.

ރު މުޙައްމަދު ނިޔާޒްގެ ރައުޔު ފަނޑިޔާ

ރޒުޓްރީ އޮފް އިސްލާމިކް އެފެއާމުޢާމަލާތާއި ގުޅިގެން މިނިސްހުށަހެޅިފައިވާ މައްސަލައިގައި ބަޔާން ކުރާ

މިލިއަން ނުވަލައްކަ ތިރީސްނުވަހާސް ރ. )ހަތަރ4,939,600.71ުއެކުޖުމްލަ ޚަރަދުކުރީ )މިނިސްޓްރީ( އިން

އިތުރަށް އިތުރު ޚަރަދެއް މިކަމާ ގުޅިގެން ހަސަތޭކަ ރުފިޔާ / ހަތްދިހަ އެއްލާރި( ކަމަށާއި، މިފައިސާގެ

ދަށު އެމިނިސްޓްރީން ކޮށްފައިވާކަން މިމައްސަލާގައި ހުށަހެޅިފައިވާ ލިޔުންތަކުން ޝަރީޢަތަށް ޘާބިތުނުވާކަމަށް

އެހެންކަމުން، އަހުރެންނަށް ތާއީދު ކުރެވެއެވެ. ކޮށްފައިވާ ޙުކުމުގެ އެބަޔަށް ބަދަލު ގެންނަންޖެހޭކަމަށްކޯޓުން

މިލިއަން ނުވަލައްކަ ތިރީސްނުވަހާސް ރ. )ހަތަރ4,939,600.71ުސިވިލް ކޯޓުގެ ޙުކުމުގައި ސާބިތުވެފައިވާ

ހަސަތޭކަ ރުފިޔާ / ހަތްދިހަ އެއްލާރި( ގެ އިތުރަށް ދައުލަތުން ދަށުކޯޓަށް ހުށަހަޅާފައިވާ ދަޢުވާގައި ހިމެނޭ،

ރުމުގެ ޚަރަދުގެ ގޮތުގައި ދައުލަތުން ދައްލާ އަޖުޔާދު ހޮޓަލުގައި ހުރުމާއި، ޢަޒީޒިއްާޔގައި ހު

ޑިހަ ދެހާސް ށްރ. )އެއްމިލިޔަން ހަތްލައްކަ އ1,782,808.28ަޚަރަދުކޮށްފައިވާކަން ސާބިތުވާން އޮންނަ

ރޫޕް ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑް މްރާ ގް ފަތުޙު ޙައްޖު އެންޑް ޢު -އަށާވީސްލާރި( އަކީ އަލް ރުފިޔާ/ށްސަތޭކަ އަށްއަ

އެކެވެ.ލަތަށް ދައްކަންޖެހޭ ފައިސާން ދައުއި (ކުންފުނި ފަތުޙު-އަލް)

HC-A/49/2019 ިޟއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ ޤަ

3336133 ފެކްސް:، 3335233 ފޯން:، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެނަންބަރު ދޮރާށީ، 3ތީމުގެ ހިނގުން، އާބުރުޒު ،ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު

www.highcourt.gov.mvވެބް ސައިޓް: info@highcourt.gov.mvއީމެއިލް:

21

އިތުރަށް ދަށުން ނަންބަރުގެ ވަނަ 23 ބަޔާނުގެ ހުށަހަޅާފައިވާ ދައުލަތުން ގައި 3232 އޯގަސްޓް 26 -12

ދައުލަތުން އްކަމަށްކެޚަރަދުތަ ނެތް އެނގެން ކަނޑައެޅިގެން ބިލްތަކުން ފައިސާއަކީ އެދިފައިވާ ހޯދުމަށް

ކުރަންޖެހިދާނެ ފަހަރެއްގައި ރެއްގައިދަތު މިފަދަ ،ޚަރަދުތަކަކީ މިފަދަ ދެނެގަނެވެންނެތް ،ބުނެފައިވާހިނދު

ނަގައިދެވޭނެ ޝަރީޢަތަށް ދެބަސްވުމާއެކު މުގެޚަސް އަނެއް މައްސަލައިގެ ބަލައިގެން އްކަމަށްރަދުތަކެޚަ

އެނުކުތާއާ ،ކޮށްފައިވާއިރު ފާހަގަ ރިޕޯޓުގައި ދަށުކޯޓުގެ ކަމަށް ބުރަވެވޭ ތަށްޝަރީޢަ ށްމަނޫންކަ ފައިސާއެއް

؛ބުނެފައިވަނީ ނިން ފު ކުން ފަތުޙު-އަލް ދުމެ

ރިފްރެޝްމަންޓް ާހޖީންގެ( ށ) ،ބޮޑުބަޔަކާއި ތެރެއިން ޚަރަދުގެ ޓިކެޓުގެ ޙާޖީންގެ( ހ)"

ކެއުމުގެ މެންދުރުގެ އަދި ސައި ހެދުނު ދުވަހުގެ ކުރި ޗެކިންގ ލަގެޖް( ނ) ،ޚަރަދާއި

ފުރި ރިންއްޖުވެޙަ( ބ) ،ޚަރަދާއި ގެންދިއުމުގެ ަލގެޖު އެއަރޕޯޓަށް( ރ) ޚަރަދާއި

( ކ) ޚަރަދާއި ޓިކެޓްގެ ފެރީ އެއަރޕޯޓުގެ( ޅ) ޚަރަދާއި ސައިގެ ހެދުނުގެ ދުވަހުގެ

ޚާރަދުތަކާއި ކޮށްފައިވާ ފާހަގަ ޚަރަދުކަމަށް ދަތުރު ކުރި ސްރީލަންކާއަށް ހޯދުމަށް ބާކޯޑު

ޚަރަދުކަމަށް ފޮތްތަކުގެ ޙައްޖު ނަމަވެސް. ނުކުރަމެވެ ިއންކާރެއް މިކުންފުނިން މެދު

."މިކުންފުނިންނެވެ ޚަރަދުކުރީ އަދަދު ލިޔެފައިވާ

މިފަދައިން ކަމަށްވާތީ، މިނުކުތާގެ ދަށުން ނަގައި ނުދިނަސް ނަގައި ނުދެވޭނީ ހަމައެކަނި ޙައްޖު ފޮތްތަކުގެ

މީހުންނަށް 333 ލިބެންޖެހޭނީ ދުމަތްޚި ހޮޓާތަކުން ހުރި ހިފާފައި ކުއްޔަށްޚަރަދު ކަމަށް ބުނާ ޚަރަދެވެ.

ހިސާބު ބައިވެރިކޮށްގެން މުގައިކެއު ތިބުމާއި ހޮޓާތަކުގައި އެ މީހުންނަށް ހަތަރު އިތުރު ،ކަމަށްވެފައި

މީހުންނަށް 335ބުނެފައިވާ ބުނުމަށް ބަލާއިރު، ންފަރާތު ކުންފުނީގެފަތުޙު -އަލް ހަދާފައިވާކަމަށް

ސަލް ކުރުމުން ދައުލަތުން ބުނެފައިވާ އެންމެ ފަހުވަގުތު އެބުކިންގ ކެންބުކްކޮށް ހޮޓާތައް ކުރިއާލާ

ފަދައިން މަދަނީ މިންގަނޑުން ބުރަވެވެނީ އެޚަރަދުތައް އެމިންވަރަށް ހިގާފާނެ ކަމާއި އެމިންވަރަށް

ން އޮތްއިރު ދަށު ކޯޓުން ފަތުޙު ކުންފުނިންކަން އެގެ -އެޚަރަދުތައް ނުހިގާކަން ސާބިތުކޮށްދޭންޖެހޭނީ އަލް

މިކަން ބަލާފައި ނެތްކަމެވެ.

HC-A/49/2019 ިޟއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ ޤަ

3336133 ފެކްސް:، 3335233 ފޯން:، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެނަންބަރު ދޮރާށީ، 3ތީމުގެ ހިނގުން، އާބުރުޒު ،ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު

www.highcourt.gov.mvވެބް ސައިޓް: info@highcourt.gov.mvއީމެއިލް:

22

3135އިސްތިއުނާފް ކުރެވިފައިވާ މައްސަލައިގައި، ދަށުކޯޓަށް ހުށަހެޅުނު ލިޔުންތަކަށް ބަލާއިރު، -13

ޙައްޖަށް މީހުން 335 ދިވެހިރާއްޖެއިން ކުންފުންޏަށް ޢުމްރާ އެންޑް ޙައްޖު ފަޠުހު-އަލް އަހަރު ވަނަ

ނުލިބޭނެކަން ވިސާ ޙައްޖު އިތުރު ފިޔަވައި ވިސާ ޙައްޖު 335ލިބިފައިވާއިރު، އަދި ހުއްދަ ގެންދިއުމަށް

މީހުންގެ ބޭނުންވާ ޙައްޖަށްދާން އިތުރަށްވެސް ޢަދަދަށްވުރެ ދެއްވާފައިވާ ހުއްދަ ކަށަވަރުވާއިރު، އެކުންފުންޏަށް

މީހުން ޙައްޖަށް ރާއްޖެއިންދިވެހި ފައިސާ ޖަމާކޮށްފައިވާ މީހުން 335 މި ނަގައި، ފައިސާ އަތުން

ހުއްދަ އެކުންފުނިން ބޭނުންކުރުމުގެ ސަބަބުން، އެކުންފުންޏަށް ކަންކަމަށް އެކި ޚިލާފަށް އުސޫލާ ގެންދިއުމުގެ

ނުކުޅެދި ގޮތުން މާލީ އެކުންފުނި ގެންދިއުމަށް ޙައްޖަށް މީހުން އަހަރު ވަނަ 3135 ޢަދަދަށްވެސް ދެއްވާފައިވާ

ވަނަ 3135 މީހުން 335 ނަގާފައިވާ ފައިސާ ވެފައި ވާކަމަށް ބުނެ، އެކުންފުނިން ބަނގުރޫޓް އަދި ކުންފުނި

މިނިސްޓްރީއަށް ލިޔުމުން އަންގައި، އެކުންފުނީގެ އިހުމާލުން ޙައްޖަށް ވާހަކަ ނުގެންދެވޭނެ އްޖަށްޙަ އަހަރު

އެކަމަށް ކުރާ ޚަރަދުތައް އަބުރާ ނުގެންދެވުނު މީހުން މިނިސްޓްރީގެ ފަރާތުން ޙައްޖަށް ގެންދިއުމަށް އެދި

ދައްކާނެކަން ކުންފުނީގެ ފަރާތުންނާއި އަދި ކުންފުނީގެ މެނޭޖިންގ ޑިރެކްޓަރުގެ އަމިއްލަ ޙައިޞިއްޔަތުން

ގެރެންޓީ ދީފައިވާކަން އެގެއެވެ. ނަމަވެސް އެފައިސާ ދެއްކުމަށް މިނިސްޓްރީން ތަކުރާރުކޮށް އެންގުމުން،

ވަނަ 3135ން ސާފުކޮށް އެގެން އޮވެއެވެ. މިމައްސަލައިގައި، ދައުލަތުންވަނީ، އެފައިސާ ދައްކާފައި ނުވާކަ

ފަތުޙު ކުންފުނިން ޙައްޖަށް ގެންދިއުމަށް ނުކުޅެދުނު ފަރާތްތައް އެކުންފުނީގެ އެދުމުގެ މަތިން، -އަހަރު އަލް

ޙައްޖުގެ ބައެއް ޙައްޖަށް ގެންދިއުމާއި މައްކާ މަދީނާގައި ހުރުމާއި ކެއުމާއި ދަތުރު ފަތުރާއި އަދި

ފަތުޙު ކުންފުނީގެ -މަނާސިކުތަކާއި ގުޅިގެން ހިގާދިޔަ ޚަރަދުތަކުގެ ތަފްޞީލު ދަށު ކޯޓަށް ހުށަހަޅާފައެވެ. އަލް

3135އެދުމުގެ މަތިން، ދައުލަތުން ކުރި ޚަރަދުގެ ތަފްޞީލުތައް ހުށަހެޅުމުން، އޭގެތެރެއިން ވަކި ޚަރަދަކީ،

ނީގެ ފަރާތުން ޙައްޖަން ގެންދަން ޖެހި ނުގެންދިޔަ މީހުންގެ މައްޗަށް ކުރި ފަތުޙު ކުންފު -ވަނަ އަހަރުގެ އަލް

ފަތުޙު -ގެ ޒިންމާއެކެވެ. ސަބަބަކީ، އަލް ކުންފުނީ ފަތުޙު -ޚަރަދެއް ނޫންކަން ސާބިތު ކޮށްދިނުމަކީ އަލް

9.ނުވާތީއެވެމިހާލަތުގައި ލު ޙާލަތުގައި އޮތް ފަރާތް ކަމުގައި ސް ކުންފުންޏަކީ އަ

ިމމަްއސަލަިއގަިއ، ިއދިކޮުޅސިފަިއގެ ައްޞލަކީ ނެތުމެވެ.( ިޒންާމއިން ަބީރައ ވެގެން ުވމެވެ. )އަޞްލަކީ 9

HC-A/49/2019 ިޟއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ ޤަ

3336133 ފެކްސް:، 3335233 ފޯން:، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެނަންބަރު ދޮރާށީ، 3ތީމުގެ ހިނގުން، އާބުރުޒު ،ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު

www.highcourt.gov.mvވެބް ސައިޓް: info@highcourt.gov.mvއީމެއިލް:

23

ދެވުނު ޙަވާލާ ދަޢުވާގައި ،ފާހަގަކުރައްވާފައިވާ ނިންމެވުމުގައި މިމައްސަލަ ކޯޓުން ސިވިލް -11

ގެ (ޤާނޫނު ކުންފުންޏާބެހޭ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ) 36/32 ނަންބަރު ޤާނޫނު ،ބަލާ ގޮތަށް ހިންގާފައިވާ މުޢާމަލާތް

ފަތުޙު -އަލް ގުޅިގެން ފައިސާއާއި ޙަވާލާދެވޭ ދަޢުވާގައި ރިޢާޔަތްކޮށް އަށް( ށ) އަދި( ހ) މާއްދާގެ ވަނަ 31

އުފަންވެފައިނުވާކަމަށް ޙާލަތެއް ޒިންމާވާންޖެހޭ ފަރުދީގޮތުން ޑިރެކްޓަރުން ،ޙިއްޞާދާރުންނާއިކުންފުނީގެ

ކަނޑައަޅާފައިވާ ބަޔަށް ތިރީގައިވާ ސަބަބުތަކަށް ޓަކައި އަހުރެންނަކަށް ތާއީދެއް ނުކުރެވެއެވެ.

ނިންމުމުގައި ބަޔާން ކޮށްފައިވަނީ، މިމައްސަލައަކީ، ޙައްޖަށް މީހުން ދަށު ކޯޓުން މިމައްސަލަ -15

ނެގި ފައިސާ އަނބުރާ ލިބިގަތުމަށް އެދި ހުށަހެޅި ކުންފުނިން ފަތުޙު-ގެންދިއުމަށްޓަކައި ޢާންމުގެ އަތުން އަލް

ވެފައިވާ ދެމެދުކުންފުންޏާ ފަތުޙު -އާއި އަލް އް ނޫންކަމާއި، މިމައްސަލައަކީ، މިނިސްޓްރީމައްސަލައެ

ކޮށްފައިވާ ޚަރަދުތަކަށް ވާ ފައިސާ ހޯދުމަށް އެދި ހުށަހެޅި ފައިވާ މިނިސްޓްރީންއެއްބަސްވުމުގެ ދަށުން

މައުޟޫޢުގެ ތެރޭގައި، ޙައްޖަށް މީހުން ގެންދިއުމަށްޓަކައި ލައިގެކަމަށްވާތީ، މިމައްސަ މައްސަލައެއް

ން އަދި އެކުންފުނީގެ ޑިރެކްޓަރުން އަށް އެކުންފުނި ނެގި ފައިސާ ކުންފުނިން ފަތުޙު -ޢާންމުންގެ އަތުން އަލް

ފަތުޙު -ޚިޔާނަތްތެރިވެފައިވޭތޯ ބެލުމަށް ހިމެނިފައި ނުވާކަމާއި، މިމައްސަލައިގެ ތެރެއިން ބެލިގެންދާނީ، އަލް

އަށް ލިބެންޖެހޭ މިނިސްޓްރީވާ ޚަރަދުތަކާ ގުޅިގެން އި އިން ކޮށްފަމިނިސްޓްރީ ގެ އެދުމުގެ މަތިން ކުންފުނީ

ފައިސާގެ މައްސަލަކަމުގައިވާހިނދު، މިނިސްޓްރީ އިން މިމައްސަލައިގައި ހޯދުމަށް އެދިފައިވާ ފައިސާ އަކީ

ކުންފުނީގެ ތުޙު ފަ-ސީދާ އެމިނިސްޓްރީގެ ފަރާތުން ޚަރަދުކޮށްފައިވާ ފައިސާއެއްކަމަށްވާތީ، އެފައިސާއަށް އަލް

މަށް ޝަރީޢަތަށް ބުރަވެވެން ނެތުމުން، އެފައިސާއަށް ޑިރެކްޓަރުންނާއި، ޙިއްޞާދާރުން ޚިޔާނާތްތެރިވެފައިވާކަ

ޑިރެކްޓަރުންނާއި ޙިއްސާދާރުން ފަރުދީ ގޮތުން ޒިންމާ ވާންޖެހޭ ޙާލަތެއް ކުންފުނީގެ ފަތުޙު-އަލް

ފަތުޙު ކުންފުީނެގ -ފަތުޙު ކުންފުްނޏަކީ، ޒިްނާމއިން ބަީރއަ ފަރާެތއް ނޫެނވެ. ުނވަތަ ފަިއސާ ަދއްކަން ުނޖެހޭ ފަރާެތއް ނޫެނވެ. ސަަބބަކީ، އަލް -އަލްމެެއވެ. ައދި ކިތާބީ ހެކިތައް ހުށަހަޅަިއގެްނ، ފަތުުޙ ކުންފުނިން އިޢުތިރާފު ވޭ-ކުރިެއވެ. އެކަމަށް އަލް ޚަރަުދތަކެއް މިިނސްޓްީރންއެުދމުގެ މަތިން

ޚަަރދަކީ މިނިސްްޓރީން ެއަޚރަދުަތއް ާސބިތު ޮކށްދެެއވެ. ެއހެންކަމުްނ، މިިނސްޓްީރްނ ވަކި ަޚރަދުތަެކއް ނުކުރާަކން ުނަވތަ މިނިސްްޓރީން ކުރި ފަތުޙު ކުންފުްނޏަށެވެ. -ގައި ފުޮރިޅގެްނދާނީ އަލް ކޮންމެެވސް އެެހންކަމަކު ކުރި ަޚރަދު ަތކެއްކަން ސާިބތު ކުރުުމގެ ުބރަ މިޙާލަތު

HC-A/49/2019 ިޟއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ ޤަ

3336133 ފެކްސް:، 3335233 ފޯން:، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެނަންބަރު ދޮރާށީ، 3ތީމުގެ ހިނގުން، އާބުރުޒު ،ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު

www.highcourt.gov.mvވެބް ސައިޓް: info@highcourt.gov.mvއީމެއިލް:

24

ރުޖަމާއެއް އުފަންވެފައިވާކަމަށް ޝަރީޢަތަށް ބުރަވެވެން ނެތްކަމަށް ބުނެ ދަށުކޯޓުން ދަޢުވާގެ ސީޣާއަށް ތަ

-އަލް އެއްބަސްވުމުގެ ދަށުން ލިބެންޖެހޭ ފައިސާ، ދަށުކޯޓުގައި ދައުލަތުން ކޮށްފައިވާ ދަޢުވާއަކީ ދީފައިވާއިރު،

ފަތުޙު ކުންފުންޏާއި އެކުންފުނީގެ -ގެ ފަރާތުން ހޯދުމުގެ އިތުރުން އެފައިސާގެ މައްޗަށް އަލް ކުންފުނީ 10ފަތުޙު

މައްސަލައެއްކަން ދައުލަތުން ދަށު ކޯޓަށް ހުށަހެޅި ދަޢުވާ ޑިރެކްޓަރުން ޒިންމާ ކުރުވުމަށް ހުށަހަޅާފައިވާ

ވަނަ ނުކުތާއިން ސާފުކޮށް އެގެން އޮވެއެވެ. އެހެންކަމުން، 33އާއި އަދި 2.2އާކާއި 2.3ފޯމުގެ

މިމައްސަލަ ކުރިއަށް ގެންދަންޖެހޭނީ، މައްސަލައިގެ ވަޤާޢިއުތަކާއި އެކަންކަން ސާބިތު ކުރުމަށް ހުށަހަޅާފައިވާ

ފަތުޙު -އަލް ތަކަށްކޮށްދީފައިވާ ކަންކަމުގެ ޚަރަދުންޏަށް މިނިސްޓްރީން ފަތުޙު ކުންފު-ބީ ހެކިތަކުން، އަލް ކިތާ

ކުންފުނީގެ އިތުރުން އެކުންފުނީގެ ޑިރެކްޑަރުން ފަރުދީ ގޮތުން ޒިންމާ ކުރުވަންޖެހޭ ތޯ ނުވަތަ ނޫންތޯ

ކުންފުނިން ކުރާ ކަންކަމުގެ މައްޗަށް ފަރުދީ ބެލުމަށްކަން އެގެން އޮވެއެވެ. ކުންފުންޏެއްގެ ޑިރެކްޓަރުން

ޒިންމާ ކުރެވެނީ ކުންފުނީގެ ޑިރެކްޓަރުން ޚިޔާނާތްތެރިވެ އެކަން ސާބިތުވެގެންނެއް ހަމައެކަނިގޮތުން

11ނޫނެވެ.

މިނިސްޓްރީއާ ދެމެދު ފަތުޙު ކުންފުންޏާއި-ހުށަހެޅިފައިވާ އިސްތިއުނާފީ މައްސަލައިގައި، އަލް -16

ކުރެވުނު މުޢާމަލާތައް ކުރެވިފައިވަނީ އެކުންފުންޏާއި މިނިސްޓްރީއާ ދެމެދު ބަދަލު ކުރެވުނު ސިޓީ ތަކެއްގެ

12އެކުންފުންޏާއި މިނިސްޓްރީއާ ދެމެދު ޝަކްލިއްޔާތު ފުރިހަމަވެފައިވާ ރަސްމީ އެއްބަސްވުމެއް ޒަރީއާއިންނެވެ.

އެކުންފުީނެގ ކަން ފާހަަގ ކުރެވެެއވެ. ގޮތަށް ފަހަރު އެކިކުންފުނީގެ ނަން ލިޔެފަިއވަނީ އެކި އި ލެޓަރ ހެޑްގަކުންފުނީގެ 10 އެެވ. ( ސިޓީގައި ކުންފުީނގެ ނަުމގެ ގޮުތގައި ަޢރަބި އަުކރުން ޮއތީ 3231ސެޕްޓެމްބަރު 33) FHG/2014/048ނަންަބރު:

މިހެންެނވެ. ިދވެހި އަކުުރްނ ”ALFATH HU HAJJ AND UMRAH GROUP PVT LTD“އިިގރޭސި އަކުުރން ލިޔެފަިއވަނީ ގައި ނަންބަެރްއ ނެތި ފޮނުވާފައިވާ ސިީޓގައި ކުންފުީނގެ ނަން ޢަރަބި އަކުރުްނ 3231ރު ސެޕްޓެމްބަ 33ލިޔެފައިވާ ނަެމއް ނެތެވެ. ނަަމވެސް

އެވެ. މިނިސްްޓރީ އޮފް އެކޮނޮިމްކ ”ALFATH HU HAJJ,UMRAH GROUP“އެވެ. ިއގިޭރސިއަުކރުން ޮއތީ، އޮތީ AL-FATHHU HAJJ AND UMRAH GROUP“ނީގެ ނަންަކމުަގއި ޮއތީ ގެ ލިޔުމުަގއި ކުންފު 3235ފެބުރުއަރީ 33ޑިވެލޮޕްަމންޓްގެ

PVT LTD” ީއެވެ. ކުންފުނީގެ ރަިޖސްޓްރީ ނަންަބރަކC-0019/2010 ،ީ3232ޖެނުއަރީ 26އެވެ. ކުންފުނި ރަޖިސްޓްރީ ކޮށްފަިއވަނ ގަެއވެ.

ްއދާގެ )ހ(،)ށ(،)ނ( ައދި )ރ(.ަވނަ މާ 31)ދިވެހިާރްއޖޭގެ ކުންފުްނޏާބެހޭ ޤާނޫނު( ގެ 36/32ޤާނޫނު ނަންަބރު: 11

މަތަުކެގ ދައުލަުތގެ ިއދާާރއަކުން ެއްއވެސް ފަރާތަކާއެކު ެއްއބަްސވުެމއް ާވނަމަ، ެއކަން ކުރަންޖެޭހނީ ޤާޫނނުތަކުަގއި ބަާޔން ކުރެވިަފއިވާ ހަ 12 ާޚއްޞަކޮށް ަދއުލަތުގެ މާިލއްޔަތުން ޚަަރދު ކުަރންޖެޭހ މަތިން ފުިރހަމަުކރަންޖެޭހ ހުރިާހ ިއޖުާރއަތުތަކެއް ުފރިަހމަެވގެން ަކމަށް ޤަބޫުލ ކުރެެއވެ.

HC-A/49/2019 ިޟއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ ޤަ

3336133 ފެކްސް:، 3335233 ފޯން:، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެނަންބަރު ދޮރާށީ، 3ތީމުގެ ހިނގުން، އާބުރުޒު ،ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު

www.highcourt.gov.mvވެބް ސައިޓް: info@highcourt.gov.mvއީމެއިލް:

25

ފަތުޙު -އެގެން ނެތްނަމަވެސް، ބަދަލު ކުރެވުނު ސިޓީތަކަށް ބެލުމުން، އަލް އޮތްކަން ހުށަހެޅި ލިޔުންތަކުން

ބުނާ އެއްބަސްވުމެއް ވުޖޫދުވެފައި ވެއެވެ. އަދި އެއެއްބަސްވުމުގެ 13މިނިސްޓްރީއާ ދެމެދު ޤާނޫނު ކުންފުންޏާއި

ރެންޓީ ނުވަތަ ފަތުޙު ކުންފުނީގެ މެނޭޖިންގ ޑިރެކްޓަރުގެ އަމިއްލަ ހައިޞިއްޔަތުން ގެ-މައްޗަށް އަލް

ދީފައި ވެއެވެ. 14ޔަޤީންކަން

ކޮންޓްރެކްޓަށް ވަދެވިދާނެ ދެގޮތެއް އޮވެއެވެ. ފުރަތަމަ ގޮތަކީ، ސީދާ އެކުންފުނިން ކުންފުންޏަކުން -11

ކޮންޓްރެކްޓަށް ވަނުމެވެ. ދެވަނަ ގޮތަކީ، ކުންފުނީގެ ފަރާތުން އެޖެންޓެއް މެދުވެރިކޮށް ކޮންޓްރެކްޓަކަށް

ކްޓަކަށް ވަނުމަށް ކުންފުނީގެ ސީދާ ކޮންޓްރެކްޓަކަށް ވަންނަނަމަ، އެކޮންޓްރެވަނުމެވެ. ކުންފުނީގެ ފަރާތުން،

އަދި ކުންފުނީގެ ރަސްމީ ސިއްކަ އެ ލިޔުމެއްގައި ބޭނުން ބޯޑުގެ ނިންމުމެއް އާންމު އުޞޫލުން އޮންނާނެއެވެ.

ފަތުޙު ކުންފުންޏާއި މިނިސްޓްރީ އާ ދެމެދު ކުންފުނީގެ -ހުށަހެޅިފައިވާ މައްސަލައިގައި، އަލް ކުރެވޭނެއެވެ.

މުޞްޠަފާ ޠަފާ މުޙައްމަދުދީދީއެވެ. ފުނީގެ މެނޭޖިންގ ޑިރެކްޓަރ މުޞްފައިވަނީ ކުންފަރާތުން މުޢާމަލާތު ކޮށް

އެވީ ސީދާ ނަތީޖާއަކީ، އޭނާ ޙަރަކާތްތެރި އެއް މުޙައްމަދުދީދީ މިމުޢާމަލާތުގައި ޝާމިލުވުމުން ނިކުންނަ

ނޭޖިންގ ޑިރެކްޓަރު ފަތުޙު ކުންފުނީގެ މެ-ކުންފުނީގެ ފަރާތުން ކަމަށް ވުމެވެ. ސަބަބަކީ އޭނާއަކީ އަލް

މުޙައްމަދުދީދީގެ ކިބައިގައި، ކުންފުނީގެ ފަރާތުން މުޢާމަލާތު ކުރުމުގެ މުޞްޠަފާކަމަށްވާތީއެވެ. މިޙާލަތުގައި

ނުވަތަ ކުންފުނީގެ ފަރާތުން މުޢާމަލާތު ކުރުމުގެ އަސްލު އޮތްކަމަށް (actual authority)އަސްލު ބާރު

ކުންފުނީގެ މެނޭޖިންގ ބެލެވޭނެއެވެ.އޮތް ކަމަށް (actual implied authority)ބާރު ޟިމްނީ ގޮތުން

ޑިރެކްޓަރަކަށް އަންޔަން ވެފައިވުމުން ދޭހަ ކޮށްދެނީ، އެކުންފުންޏަކުން ޢާންމުކޮށް ކުރާ ކަންކަން ކުރުމުގައި

އްމަދުދީދީ މުޙަ މުޞްޠަފާހަމައެއާއެކު، 15ޟިމްނީގޮތުން ޙަޤީޤީ ބާރުތަކެއް އެމީހަކަށް ދެވިފައި ވާނެކަމެވެ.

)ދައުލަތުގެ މާލިއްޔަުތގެ ޤާނޫނު( އާއި ެއޤާނޫުނގެ ދަށުން ހެދިަފިއާވ 3226/3ބާވަުތގެ ކަމެްއނަމަ އެކަން ކުރަްނޖެޭހނީ، ޤާނޫނު ނަްނބަރު: "ދައުލަުތގެ މާލިއްަޔތުގެ ގަާވއުދާ އެްއޮގތް ވާގޮުތގެަމތިންެނވެ.

ވަަނ މާއްދާ. 5އަދި 1، 3)ކޮންޓްރެކްޓާބެހޭ ޤާނޫނު( ގެ 33/1ނު ނަންަބރު: ޤާނޫ 13

ސެޕްޓެމްަބރ 33"ނުދެއްކިްއޖެަނމަ ައޅުަގނޑު ހުރި ެއސެޓްތައް ިވއްކަިއގެްނެވސް މިފަިއސާ ެއއްފަހަރާ ދައްަކއި ނިންާމނެކަުމގައި ދެްނނެވީެމވެ." 14 ފޮުނވި ސިޓީ.ުފރަތަމަ އަށް ފަތުޙު ކުންފުނިން ިމނިސްޓްރީ -އަލް ގައި 3231

15 Hely-Hutchinson v Brayhead Ltd (1968) 1 QB 549 at 583.

HC-A/49/2019 ިޟއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ ޤަ

3336133 ފެކްސް:، 3335233 ފޯން:، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެނަންބަރު ދޮރާށީ، 3ތީމުގެ ހިނގުން، އާބުރުޒު ،ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު

www.highcourt.gov.mvވެބް ސައިޓް: info@highcourt.gov.mvއީމެއިލް:

26

އަކީ ކުންފުނީގެ މެނޭޖިންގ ޑިރެކްޓަރު ކަމަށްވާތީ، ބަޔާންވެދިޔަ އަސްލު ބާރު ނެތްކަމަށް ބެލިނަމަވެސް،

16.މެވެޤަބޫލު ކުރެވު (apparent authority)ޡާހިރަށް އެބާރު އޮތްކަން ނިކުންނަ އަނެއް ނަތިޖާއަކީ،

އަމިއްލައަށް ނިންމާ ނިންމުމެއްގެ ސަބަބުން ކުންފުނި ޒިންމާ ޢާންމު ގޮތެއްގައި، ކުންފުންޏެއްގެ ޑިރެކްޓަރަކު

ނަމަވެސް 17ކުރުވުމުގެ ޙަޤީޤީ ޟިމްނީ ބާރު އެޑިރެކްޓަރަށް ލިބިގެން ނުވާކަމަށް ކޯޓުތަކުން ނިންމާފައިވެއެވެ.

ދީދީ މުޙައްމަދު މުޞްޠަފާފަޠުހު ކުންފުންޏާއި މިނިސްޓްރީއާ ދެމެދު -ހުށަހެޅިފައިވާ މައްސަލައިގައި، އަލް

އަމިއްލަ އަމިއްލައަށް ކަމަށް ވަތަ ކުންފުނީގެ ބޯޑަށް ނޭގި މުޢާމަލާތު ކުރީ އެހެން ޑިރެކްޓަރުންނަށް ނޭގި ނު

މުޙައްމަދުދީދީގެ މިމުޢާމަލާތަށް މުޞްޠަފާބެލެވޭކަށް ނެތެވެ. ސަބަބަކީ، ކުންފުނީގެ ދެންތިބި ޑިރެކްޓަރުން

ފަތުޙުގެ ދެންތިބި ޑިރެކްޓަރުން -ކައެއް ދަށުކޯޓުގައި އަލް އަދި އެފަދަ ވާހަ އިންކާރުކޮށްފައި ނެތުމެވެ.

މިމައްސަލައިގައި، ކަންހިގާފައިވާ ގޮތަށް ބަލާއިރު، މިނިސްޓްރީގެ ފަރާތުން ޢަމަލު ދައްކާފައެއްވެސް ނެތެވެ.

ކެއްގެ ފަތުޙު ކުންފުނީގެ އިހުމާލުގެ ސަބަބުން ކުރިމަތިވި ކަމަކުން ދިވެހި ރައްޔިތުން ތަ-ކޮށްފައިވަނީ، އަލް

ނިޔަތުގައި ކަން ޤަބޫލު ކުރެވެއެވެ. މިނިސްޓްރީން ރަގަޅު ހެޔޮޙައްޖުގެ އަޅުކަމަށް ބުރޫ އެރިޔަ ނުދިނުމުގެ

ފަތުޙު ކުންފުންޏާއި އަދި ކުންފުނީގެ މެނޭޖިންގ ޑިރެކްޓަރ ދިން ޔަޤީންކަމެއްގެ -އެކަން އެހެން ކުރީ އަލް

އެކުންފުންޏަކުން ،ފަރާތަކަށް ކުރާ މުޢާމަލާތު ކާއެކު ކުންފުންޏަ ސަބަބުންކަން އެގެއެވެ. މިޙާލަތުގައި

ތެރޭގައި އިމުގެ ބާރުތަކުގެ ކުންފުނީގެ ޤަވާޢިދާއި އަސާސީ އެކުންފުނީގެ ކުރަނީއެ މުޢާމަލާތު އެފަރާތާއެކު

ތަބާވިތޯ އުޞޫލުތަކަށް މަލުކުރަން އޮންނަ ޢަ އެތެރޭގައި ކުންފުނީގެ ކަމެކެވެ. ކުރެވިދާނެ ދުށުމަކީ ކަމަށް

ސަބަބަކީ، މިނިސްޓްރީ އާ މުޢާމަލާތު ކުރީ .ނެތެވެމިޙާލަތުގައި މިނިސްޓްރީ އަކަށް ޒިންމާއެއް ހޯދައިބެލުމުގެ

ފަތުޙު ކުންފުނީގެ މެނޭޖިންގ ޑިރެކްޓަރު ކަމަށްވާތީ ކުރިން ބަޔާން ކުރި ބާރުތައް އޭނާގެ ކިބައިގައި -އަލް

ފަތުޙު ކުންފުނީގެ މެނޭޖިންގ -މުޙައްމަދުދީދީ އަލް މުޞްޠަފާއޮތްކަމަށް ބެލެވޭނެތީއެވެ. އެހެންކަމުން،

ފަތުޙު ކުންފުނީގެ ބާރުތަކުގެ -ޑިރެކްޓަރަށް ޢައްޔަން ކުރެވުނީ ރަގަޅަށްތޯ ނޫނީ އޭނާ މުޢާމަލާތު ކުރަނީ އަލް

-ފަތުޙު ކުންފުނީގެ ބޯޑުން ނިންމަންޖެހޭ ނިންމުމެއް ނުނިންމާ އޮތްތޯ އަލް -އިމުގެ ތެރޭގައި ތޯ ނޫނީ އަލް 16 Woodland Development Sdn Bhd v Chartered Bank and PJTV Denson (M) Sdn Bhd (1986) 1 MLJ 84 17 Brick and Pipe Industries Ltd v Occidental Life Nominees Pty Ltd (1991) 10 ACLC 253 at 263; Northside

Development Pty Ltd v Registrar-General (1990) 8 ACLC 611 at 644-645.

HC-A/49/2019 ިޟއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ ޤަ

3336133 ފެކްސް:، 3335233 ފޯން:، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެނަންބަރު ދޮރާށީ، 3ތީމުގެ ހިނގުން، އާބުރުޒު ،ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު

www.highcourt.gov.mvވެބް ސައިޓް: info@highcourt.gov.mvއީމެއިލް:

27

ކުރިތޯ މިޙާލަތުގައި އެކަން އޮތްނަމަ ރުހުމެއް ހޯދަންޖެހޭ ފަރާތުން މެންބަރުންގެ ކުންފުނީގެ ފަތުޙު

މިނިސްޓްރީއަށް ބަލާކަށް ނުޖެހެއެވެ. އަދި އެފަދަ ބެލުމެއް ބަލާކަށް މިމުޢާމަލާތުގައި ވަގުތު ނެތްކަންވެސް

މުޞްޠަފާ ފަތުޙު ކުންފުނީގެ ފަރާތުން މިނިސްޓްރީ އާ -އެހެންކަމުން، އަލް ހުށަހެޅި ލިޔުންތަކުން އެގެއެވެ.

ަޞްއަޙޮގުތަގިއ ުކްނުފީނެގ ަފާރުތްނ ާބުރ ިލިބެގްނ ުފިރަހަމ ، މުޙައްމަދުދީދީ ކުރި މުޢާމަލާތަކީ

.ުކަރްނެޖޭހ ިއުޖާރައުތަތްއ ުފިރަހަމ ޮކްށެގްނ ުކިރ ުމާޢަމާލެތްއ ަކަމްށ ަޤޫބުލ ުކެރެއވެ

ގައި އޮތީ؛18ސިޓީ ފުރަތަމަ ފޮނުވި ފަތުޙު ކުންފުނިން މިނިސްޓްރީއަށް -އަލް މިގޮތުން -11

ރޒް ޑޮކްޓަރ މުޙައްމަދު ޝަހީމް ޢަލީ ސަޢީދުއަށްކު އެފެއާމިނިސްޓަރ އޮފް އިސްލާމި"

ވެދުންސަލާމަށްފަހު ދަންނަވެމެވެ.

ހަމަޖައްސާފައިވާ ވާލުގައި ޙައްޖަށް ދިޔުމަށް ވަނަ އަހަރު މިކުންފުނީގެ ޙަ 3135މިހިގާ

ހަމަޖައްސާ ގެ ސްރީލަންކަން އެއަރލައިންއިން ފުރަނ35/3/3231ްމީހުންގެ ތެރެއިން

މީހުންގެ ޓިކެޓްތައް ނަގާ ނިންމުމަށް މިހާރު ހަމަޖައްސާފައިވަނީ މިއަދު 332ފައިވާ

ތެރޭގައި މިކަން މިަތނުން ނިންެމންނެަތތީެވ އާއި ހަމައަށެވެ. ވީމާ މިވަގުތުގެ 33.22

ކަމުގާ ތިޔަމިނިސްޓްރީގެ ފުރިހަމަ އެހީތެރިކަމެއް ދެއްވުންއެދި ދެންނެވީމެވެ. މިފައިާސ މި

މިވަގުތު ދެއްކުމަށް ދަތިވެގެން އުޅެނީ ދަތުރަށް ބޭނުންވާ ބޭރުފަިއސާ ހޯދަނީ ރާއްޖެއިން

ބޭރުން ކަމަށްވާތީ ފައިސާ ެގނައުމުގައި ދަތިތަކެއް ދިމާވެެގންނެވެ. އަދި މިހާުރ

މި މަސައްކަތް ވަރަްށ ބާރަށް ކުރަމުންނެވެ. އެެހންކަުމން އަޅުގަނޑުމެންނަްށ މިގެންދަނީ

ދުވަހުގެ މުއްދަތު ިލޭބނެގޮތް ހަމަޖައްސަވަިއ 3ފައިސާގެކަންތައް ހަމަޖެއްސުމަށްޓަކައި

އަދި މިފައިސާ އަނބުރާ ދައްކާއިރު ދައްކާނީ ކޭޝްއިން ދެއްވުން އެދެމެވެ.

އެއްފަހަރާއެވެ.

ޖެނަމަ އަޅުގަނޑު ހުރި އެސެޓްތައް ވިއްކައިގެންވެސް މިފައިސާ އެއްފަހަރާ ނުދެއްކިއް

ދައްކައި ނިންމާނެކަމުގައި ދެންެނވީމެވެ."

ގައެވެ. އެކަްނ 3:52ވަނަ ދުވަުހގެ 33ސެޕްޓެމްބަރު 3231މިސިޓީ މިނިސްޓްރީ އޮފް އިސްާލމިކް އެފެއަރޒްއަށް ލިބިަފއިވަނީ 18 އެންޓްރީއިްނއެެގެއވެ. 6556އެމިިނސްޓްީރގެ ޑީ ސެކްަޝނުގެ ނަްނަބރު:

HC-A/49/2019 ިޟއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ ޤަ

3336133 ފެކްސް:، 3335233 ފޯން:، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެނަންބަރު ދޮރާށީ، 3ތީމުގެ ހިނގުން، އާބުރުޒު ،ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު

www.highcourt.gov.mvވެބް ސައިޓް: info@highcourt.gov.mvއީމެއިލް:

28

ވަނަ 3135ފަތުޙު ކުންފުނިން ބަޔާން ކުރަނީ އެކުންފުނީގެ ޙަވާލުގައި -މިސިޓީގައި އަލްމިފަދައިންނެވެ.

ފަރާތެއް، ޙައްޖަށް ގެންދިއުމަށް ނަގަންޖެހޭ ވައިގެ 332އަހަރު ޙައްޖަށް ގެންދިއުމަށް ހަމަޖެހިފައިވާ

ޓިކެޓް ފައިސާގެ ދަތިކަމުން ނެގެން ނެތް ވާހަކައެވެ. އެހެންކަމުން، އެކުންފުނިން ހުށަހެޅި ހުށަހެޅުމަކީ

ފަތުޙު -މީހުން ޙައްޖަން ގެންދާނެ ވައިގެ ޓިކެޓް ނެގުމަށް ބޭނުންވާ ފައިސާ މިނިސްޓްރީން އަލް 332

ދައްކާނީ ދައްކާއިރު އަނބުރާ މިފައިސާ އަދި ލިބިދިނުމަށެވެ. އެކަން އެސިޓީގައި އޮތް "... ކުންފުންޏަށް

" މިޢިބާރާތުން އެގެއެވެ. އެއަށްފަހު މިސިޓީން އެފައިސާގެ މައްޗަށް ޔަޤީންކަމެއް .އެއްފަހަރާއެވެ ކޭޝްއިން

އެސެޓްތައް ވިއްކައިގެންވެސް މިފައިސާ "...ނުދެއްކިއްޖެނަމަ އަޅުގަނޑު ހުރި ދީ ބަޔާން ކޮށްފައިވަނީ

،ކޮށްފައިވަނީ ބަޔާން ސިޓީގައިމިފަދައިންނެވެ. 19އެއްފަހަރާ ދައްކާނެ ކަމުގައި ދެންނެވީމެވެ."

ނުވަތަ އެސެޓްތައްތޯ ފަތުޙުގެ-އަލް އެއީ ،ސުވާލަކީ ،ވާތީ ކަމަށް" އެސެޓްތައް ހުރި އަޅުގަނޑު"

މިސިޓީ ލިޔެފައިވަނީ، ކުންފުނީގެ ލެޓަރ ހެޑްގައި .އެސެޓްތައްތޯއެވެ ގެ ދީދީ މުޙައްމަދު މުޞްޠަފާ

ކުންފުނީގެ މެނޭޖިންގ ފަތުޙު-ދީދީ )އަލް މުޙައްމަދު މުޞްޠަފާކަމަށްވެފައި، ސިޓީގައި ސޮއިކޮށްފައިވަނީ

ފަތުޙު ކުންފުނީގެ ސިޓީއެއް ކަމަށް ވާއިރު، އެސިޓީގައި-ޑިރެކްޓަރ( ކަމަށްވުމުން، އެސިޓީއަކީ އަލް

ންމާނެ..." ކަމަށް "...އަޅުގަނޑުގެ ހުރި އެެސޓްތައް ވިއްކައިގެންވެސް މިފައިސާ އެއްފަހަރާ ދައްކައި ނި

މުޞްޠަފާކުންފުނީގެ އިތުރުން، އެކުންފުނީގެ މެނޭޖިންގ ޑިރެކްޓަރު ފަތުޙު-އަލް ކީ، އޮތް ޢިބާރާތަ

ޤީން ކަމެއްކަމަށް ބެލެވެއެވެ. މުޙައްމަދުދީދީ އަމިއްލަ ޙައިޞިއްޔަތުން ދޭ ގެރެންޓީއެއް ނުވަތަ ޔަ

ސަބަބަކީ، މިސިޓީ ތަކަށް ބަލާއިރު، ބައެއް ސިޓީ ގައިވާ ޢިބާރާތުން، "އަޅުގަނޑު" ނިސްބަތް ކުރަނީ

( މުޙައްމަދުދީދީ މުޞްޠަފާ) އަޅުގަނޑުފަތުޙު ކުންފުންޏަށް ނޫންކަން އެގޭ ތީއެވެ. އެގޮތުން، "-އަލް

ދެއްކޭނެ މިވަނީ އަޅުގަނޑަށް ފައިސާ ޖެހޭ ދައްކަން" " މިހެން އޮތް ޢިބާރާތުންނާއި ފަރާތުން ކުންފުނީގެ

" މިހެން އޮތް .ވެފައެވެ ބަނގުރޫޓް މިވަނީ ކުންފުނި އަޅުގަނޑުމެންގެ އަދި. ނުވެފައެވެ ގޮތެއް އެއްވެސް

ތަ ކުންފުނީގެ މުޙައްމަދުދީދީއަށް ނުވަ މުޞްޠަފާ"އަޅުގަނޑު" މިބަސް ނިސްބަތް ކުރަނީ ޢިބާރާތުން،

މިއީ ކުންފުންާޏބެހޭ ޤާޫނނުގެ އުޞޫުލތައް ބަޔާން ކުރާ ގޮތުން"ާޗޖް" ެއއްގެ ގޮތުަގިއވެސް ބެލެިވދާނެ ކަމެެކވެ. 19

HC-A/49/2019 ިޟއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ ޤަ

3336133 ފެކްސް:، 3335233 ފޯން:، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެނަންބަރު ދޮރާށީ، 3ތީމުގެ ހިނގުން، އާބުރުޒު ،ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު

www.highcourt.gov.mvވެބް ސައިޓް: info@highcourt.gov.mvއީމެއިލް:

29

މެނޭޖިންގ ޑިރެކްޓަރުގެ އަމިއްލަ ނަފްސަށް ކަން އެގެއެވެ. އެހެންކަމުން މިމުޢާމަލާތު ކުރެވިފައިވަނީ

މުޞްޠަފާ ފަތުޙު ކުންފުންޏާއި މިނިސްޓްރީއާ ދެމެދުގައި، ގެރެންޓީ ދޭ ތިންވަނަ ފަރާތެއްގެ ގޮތުން -އަލް

. މުޙައްމަދުދީދީ ބައިވެރި ވެގެންކަމަށް ބެލެވެއެވެ

ފަތުޙު ކުންފުނީގެ ފަރާތުން ފޮނުވި ދެވަނަ ސިޓީއަކީ، ފުރަތަމަ -މިމުޢާމަލާތާއި ގުޅިގެން، އަލް -11

ފަތުޙު ކުންފުނީގެ -އަލް އަށް ފޮނުވިގައި މިނިސްޓްރ3231ީސެޕްޓެމްބަރު 33ސިޓީ ފޮނުވި ދުވަސް ކަމަށްވާ

ބަޔާން ކޮށްފައިވަނީ؛ސިޓީއެވެ. އެސިޓީގައި 20(3231ސެޕްޓެމްބަރު 33) FHG/2014/048 ނަންބަރު:

،ރޒް ޑރ. މުޙައްމަދު ޝަހީމް ޢަލީ ސަޢީދަށްއޮފް އިސްލާމިކް އެފެއާ ރމިނިސްޓަ"

ވެދުން ސަލާމަށްފަހު ދަންނަވަމެެވ.

ޙައްޖު، ޢުމްރާ ފަތުޙު-ދިވެހިރާއްޖެއިން މީހުން ޙައްަޖށް ގެންދިއުމަށް އެިދ އަލް

ކުންފުނިން މިނިސްޓްރީ އޮފް އިސްލާމިކް އެފެއާޒަށް ޕްރޮޕޯސަލް ހުށަހަޅައިގެން،

ޢުމްާރ އެންޑް ޙައްޖު ފަތުޙު-ވަނަ އަހަރު އަލް 3135ޕްރޮޕޯސަލް ކާމިޔާބުކޮށް

މީހުން ޙައްޖަށް ގެންދިއުމަށް ހުއްދަ 335ކުންފުންޏަށް ވަނީ ދިވެހިރާއްޖެއިން

ޢުމްރާ ފްރައިވެޓް ލިމިޓެޑްގެ މެނޭޖިންގ އެންޑް ޙައްޖުފަތުޙު -ލްދެއްވާފައެވެ. އަ

ޑިރެކްޓަރގެ ހައިސިއްޔަތުން އަޅުގަނޑު )މުޞްޠަފާ މުޙައްމަދުދީދީ( ކުންފުނީގެ ފަރާތުްނ

މީހުން ޙައްޖަށް ގެންދިއުމުގައި ފައިސާއާ ބެހޭ ހުރިހާ މުޢާމަލާތެއް ކުރަނީ އަޅުގަނޑެވެ.

ހުއްދަ ދެއްވާފައިވާ ޢަދަދަށްވުރެ އިތުރަށްވެސް ޙައްޖަށްދާން ނަމަވެސް މިކުންފުންޏަށް

ބޭނުންވާ ީމހުންގެ އަުތން ިމކުންފުނިން ަވނީ ފައިސާ ނަާގފައެވެ. މިގޮތުން ިމ

ޙައްޖު ވިސާ ފިޔަވައި އިތުރު ޙައްޖު ވިސާ 335ކުންފުންޏަށް ފައިސާ ނަގާފައިވަނީ

ން ދިމާވުމުގެ ަސބަބުްނ، ކުންުފންޏަްށ ނުލިބޭނެަކން ކަށަވަރުވާ ހިނދުއެވެ. އަދި މިހެ

ވަނަ އަހަރު މީހުްނ ޙައްޖަށް ގެންދިއުމަށް ކުންުފިނ 3135ހުއްދަ ދެއްވާފައިވާ ޢަދަދަްށ

މިވަނީ މާލީ ގޮތުން ނުކުޅެދި ފައެވެ. މިވަގުތުގައި މި ކުންފުންޏަށް ކުރިމަތިވެފައި ވަނީ

ގައެވެ. އެކަްނ 33:55ަވނަ ުދވަުހެގ 33ސެޕްޓެމްބަރު 3231އަށް ލިބިަފިއވަނީ މިސިޓީ ިމނިސްޓްރީ އޮފް ިއސްާލމިކް އެެފއަރޒް 20 އެންޓްީރއިންެއެގއެވެ. 6536ސެކްޝަުނގެ ަނންބަރު: 3އޭ އެމިިނސްޓްީރގެ

HC-A/49/2019 ިޟއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ ޤަ

3336133 ފެކްސް:، 3335233 ފޯން:، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެނަންބަރު ދޮރާށީ، 3ތީމުގެ ހިނގުން، އާބުރުޒު ،ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު

www.highcourt.gov.mvވެބް ސައިޓް: info@highcourt.gov.mvއީމެއިލް:

30

ނަާގފައިވާ ފައިސާ އަނބުާރ ވަރަށް ޚުތޫރަތްތެރި ޙާލަތެކެވެ. ސަބަބަކީ، އިތުރަށް

މީހުންގެ އެއަރ 335ދައްކަން ޖެހުމާއި، މިއަހަރު ޙައްޖަށް ކުންފުނީގެ ފަރާތުން ގެންާދ

ޓިކެޓްގެ ރިސަރވޭޝަން ހަްއދާފައިވާ ސްރީލަންކަން އެއަރލައިންސްއިން ބޮލަަކްށ

ޭހ އެމެރިކާ ޑޮލަރުން ދައްކަން ޖެ 21)އެއްހާސް ބާރަސްތޭކަ އައްޑިހަ ނުވަ( $1289

އަދި މިވަނީ ދެއްކޭނެ އެއްވެސް ގޮތެއް ނުވެފައެވެ. އަޅުގަނޑަށްފައިސާ

އަދި ސްރީލަންކަްނ ގެ ކުންފުނި މިވަނީ ބަނގުރޫޓް ވެފައެވެ.އަޅުގަނޑުމެން

ވީ ބުދަ 3231ސެޕްޓެމްބަރ 32އެއަރލައިންސްއިން ހަދާފައިވާ ރިސަރވޭޝަން

ވާ ބުރާސްފަތި ދުވަހުެގ 3231 ސެޕްޓެމްބަރު 33ދުވަހު ކެންސަލް ވަމުން ދަނިޮކށް

އަށް މިނިސްޓްރީ އޮފް އިސްލާމިކް އެފެއާޒް މެދުވެރިކޮށް ޓިކެްޓ 33:32މެންދުރު

ނެގުމުގެ މުޙްލަތު އިތުރުކޮށްދީފައި ވާތީ، އެކަމަށްޓަކައި މިނިސްޓްރީއަށް ޝުކުުރ

ވަނަ ދުވަހު 3231ސެޕްޓެމްބަރު 33ދަންނަވަމެވެ. އަދި މިހާތަނަށް އައިރުވެސް

ގެ ކުރިން މިފައިސާ ދެއްކޭނެ ގޮތެއް މިވަނީ ނުވެފައެވެ. 33:32

މި އެއަރލައިންސް އިން ހައްދާަފއިވާ ޓިކެޓް ރިސަރވޭޝަންތައް ކެންސަލް ވެއްޖެނަަމ،

ވަނަ އަހަރު 3135މީހުންނަށް 335އަޅުގަނޑުމެންގެ ކުންފުނިން ފައިސާ ނަގާފައިވާ

ހަނު ހިތާމައާއެކު ަދންނަވެމެވެ. ސަބަބަީކ، އްޖަށް މީހުން ނުގެންދެޭވނެ ވާހަކަ ނުޙަ

މިރިސަރވޭޝަންތައް ކެންސަލް ވެއްޖެނަމަ، ޙައްޖު މަސް އެހާ ކައިރިވެފައި ވުމާއެކު

އިތުރު އެއަރލައިނަކުން މިފަަދ ގިނަ ޢަދަދަކަށް ޖާގަ ުނިލބޭނެކަން ޔަޤީންވެފަިއ

ތުގައި ނެތުމާއެކުގައެވެ. ވާތީއެވެ. އަދި ފްލައިޓް ޗާޓަރ ކުރުމުގެ ފުރުޞަތެއްވެސް މިޙާލަ

މިެހން ކަްނތައްތައް މިއަހަރު މެދުވެރިވީ ިމއަހަރު ޙައްޖަށްދާން ިމ އަދި ދަންނަވަމެވެ.

މީހުން ޖަމާކޮށްފައިވާ ފައިސާ ދިވެހިރާއްޖެއިން ޙައްޖަށް މީހުން 335ކުންފުންޏަށް

އެވެ.ގެންދިއުމުގެ އުސޫލާ ޚިލާފަށް އެކި ކަންކަމަށް ބޭނުން ކުރެވިފައިާވތީ

މިވަގުތު ދެއްކެން ނެތްކަމަށް އިޢުތިރާފު މިވައި ފައިސާގެ އަޅުގަނޑަށް އެހެންކަމުން،

ގެ ކުރިން ދައްކަވައި 33:32ޢަދަދު ސްރީލަންކަން އެއަރލައިންސް އަށް މިއަދުގެ

ުނވެެއވެ. ވިޔަ އަކުރުން އިން ޢަަދދާއި ތާަނއިްނ ލިޔެފައި އޮތް ޢަދަދު ދިމާ 21

HC-A/49/2019 ިޟއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ ޤަ

3336133 ފެކްސް:، 3335233 ފޯން:، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެނަންބަރު ދޮރާށީ، 3ތީމުގެ ހިނގުން، އާބުރުޒު ،ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު

www.highcourt.gov.mvވެބް ސައިޓް: info@highcourt.gov.mvއީމެއިލް:

31

މިއަހަރު ޙައްޖަށް ނުގެންދެވިާދެނ އަޅުގަނޑުމެންގެ ކުންފުނީގެ އިޙްމާލުންދެއްވައި،

ށް އެއަރ ޓިކެޓް ގަންދެއްވުން އެދި އާދޭސް ދަންނަވަމެވެ. މީހުންނަ 335

އަދި ދަންނަވަމެވެ. ނޮންރިަފންޑަބަލް ޑިޕޮސިޓްގެ ގޮތުގައި މިިޓކެޓްތަކަށް ކުންުފނިްނ

)ތިރީސްހާސް( އެމެރިކާ ޑޮލަރު ދައްކާފައިވާ ވާހަކަ ދެންނެވީމެވެ. 3222$

މިހާރު ދައްކަން ޖެހޭ ޢަދަދަީކ އެހެންކަމުން، ބާކީ ސްރީލަންަކން އެއަރލައިންސްއަށް

)އެއްލައްކަ ތިރީސްއެއްހާސް އެއްސަތޭކަ ފަންސަވީސް( އެމެރިކާ ޑޮލަރެވެ. 333333$

މިފުރުޞަތުގައި އަޅުގަނޑުގެ ކުންފުނިން ިމނިސްޓްރީ އޮފް ިއސްލާމިކް އެފެއަޒްގެ

ކޭޖެއް )ދިހާހާސް( އެމެރިކާ ޑޮލަުރ ޕްރިމިއަމް ޕެ $32222ހުއްދައާ ނުލައި ބޮލަކަށް

މީހުންނަށް ކުންފުނިން ދޭން ބުނި ފެންވަރުެގ 6ހަދައިގެން ގެންދަން އުޅުނު

ފަރާތް މިއަހަރު 6ޚިދުމަތާމެދު އެފަރާތުން ހިތްހަމަޖައްސަވާދެވިފައި ނުވާތީ، އެ

ގެ ކޯޓާ މިނިސްޓްރީ އޮފް 335ޙައްޖަށް ގެންދެވޭގޮތް މިވަނީ ނުެވފައެވެ. އެހެންކަމުން،

ޒްއިން ހަމަޖައްސަވައި ދެއްވާފައި ވީނަމަވެސް، ކުންފުންޏަށް މިއަހަުރ އިސްލާމިކް އެފެއާ

މީހުންނެވެ. 333ޙައްޖަށް ގެންދެވެން އޮތީ

މީހުންގެ ޓިެކޓް ނެގުމުގެ ފައިާސ 333ވީމާ ސްރީލަންކަން އެއަރލައިންސް އިން

ހަމަޖައްސަވައި ދެއްވުން އެދި ދެންނެވީމެވެ."

3135އިރު، މިސިޓީގައިވެސް އެދިފައިވަނީ، އަލްފަތުޙު ކުންފުނިން މިފަދައިންނެވެ. މިސިޓީއަށް ބަލާ

ޙައްޖަށް ގެންދިއުމަށް ފަރާތެއް 333ށް ފައިސާ ނަގާފައިވާ ފަރާތްތަކުގެ ތެރެއިން ޙައްޖަށް ގެންދިއުމަ

މަ ވައިގެ ޓިކެޓް ނެގުމަށް ފައިސާ ހަމަޖައްސަވައި ދެއްވުމަށެވެ. އެހެންކަމުން، މިއީ ފުރަތަނަގަން ޖެހޭ

ސިޓީއާ ގުޅިފައިވާ ސިޓީއެއްކަމާއި އަދި މިމުޢާމަލާތަކީ އެއްމުޢާމަލާތެއްކަން އެގެއެވެ. އަދި މިސިޓީން

"ކުންފުނީގެ ފަރާތުން މީހުން ޙައްޖަށް މުޙައްމަދުދީދީ އަކީ، މުޞްޠަފާއެގެން އޮތް ގޮތުގައި

ސާފުކޮށް އެގެއެވެ. ކުރާ ފަރާތްކަންގެންދިއުމުގައި ފައިސާއާ ބެހޭ ހުރިހާ މުޢާމަލާތެއް..."

HC-A/49/2019 ިޟއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ ޤަ

3336133 ފެކްސް:، 3335233 ފޯން:، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެނަންބަރު ދޮރާށީ، 3ތީމުގެ ހިނގުން، އާބުރުޒު ،ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު

www.highcourt.gov.mvވެބް ސައިޓް: info@highcourt.gov.mvއީމެއިލް:

32

ގެ ޢިބާރާތުގައި އޮތީ؛22ކުންފުނީގެ ފަރާތުން މިނިސްޓްރީއަށް ފޮނުވި ތިންވަނަ ސިޓީ އަލްފަތުޙު -21

ރޒް ޑޮކްޓަރ މުޙައްމަދު ޝަހީމު ޢަީލ މިނިސްޓަރ އޮފް އިސްލާިމކު އެފެއާ"

ސަޢީދުއަށް

ވެދުން ސަލާމަށްފަހުދަންނަވަމެވެ.

335ވަނަ އަހަރު މިކުންފުންޏާ ގުޅިގެން ޙައްޖައް ދިއުމަށް ހަމަޖެހިފައިވާ 3135

މީހުންގެ ދަތުރުގެ ަކންތައްތަކާުގޅިގެން ސަޢުދީއިން ނިންަމން ެޖހޭ ތިރީގައި މިދަްނނަާވ

ކަންތައްތައް އަދި ވަނީ ފައިސާގެ ދަތިކަމާހެދި ހަމަނުޖެހިއެވެ.

ޑޮލަރު 335،633.22މައްކާގެ ހޮޓަލުގެ ބާކީ:

ޑޮލަރު 323،236.22މުތައްފިފުގެ ބާކީ:

ޑޮލަރު 13،332.22މައްކާ މަދީނާގެ ކެއުން:

ޑޮލަރު 13،263.22އެއަރޕޯޓް ޓެކްސް:

ޑޮލަރު 323،236.22ޖުމްލަ:

ޑޮލަރު 52،222.22މީގެ އިތުރުން އަތްމައްޗަށް:

ޑޮލަރު 353،236.22މުޅި ޖުމްލަ:

ތް ސަރުކާރުން ހަމަޖައްސަވާ ދެއްވުންއެދި ވީމާ މިފަހަރު މި މީހުން ފުރޭނެ ގޮ

ދެންނެވީމެވެ. އަދި މިކަމަްށ އެންމެހާ ޚަރަދު ކުރިއަށް އޮްތ މަސްދުވަސް ތެރޭ

ހަމަޖައްސަވާނެކަމުގެ ޔަގީންކަން އަރުވަމެވެ."

ގުޅިގެން ފަތުޙު ކުންފުންޏާއި-އަލް އަހަރު ވަނަ 3135މިސިޓީގައިވެސް އެދިފައިވަނީ، މިފަދައިންނެވެ.

ނިންމަން އިން ސަޢުދީ ކަންތައްތަކާގުޅިގެން ދަތުރުގެ މީހުންގެ 335 ހަމަޖެހިފައިވާ ދިއުމަށް ޙައްޖައް

ހަމަ ނުޖެހި ވާތީ، އެކަންކަން ދަތިކަމާހެދި ފައިސާގެ ކަންތައްތައްސިޓީގައި ލިސްޓް ކޮށްފައިވާ ޖެހޭ

ން ސިޓީއަކީ ކަމަށްވިޔަސް، އެތި ތިން ސިޓީއަކީ، ވަކި ވަކި ސިޓީތަކެއް. މި މަޖައްސައި ދިނުމަށެވެހަ

މީހުންގެ ޙައްޖު 335ދިއުމަށް ހަމަޖެހިފައިވާ ގެންކުންފުނިން ޙައްޖައް ފަތަޙު -ވަނަ އަހަރު އަލް 3135

ގައެވެ. އެަކން 5:15ވަނަ ުދވަުހގެ 33ސެޕްޓެމްބަރު 3231އެފެއަރޒްއަށް ލިބިަފިއވަނީ މިސިޓީ މިނިސްްޓރީ އޮފް ިއސްލާމިްކ 22 އެންޓްރީއިްނއެެގެއވެ. 6532އެމިިނސްޓްީރގެ ޑީ ސެކްަޝނުގެ ނަްނަބރު:

HC-A/49/2019 ިޟއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ ޤަ

3336133 ފެކްސް:، 3335233 ފޯން:، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެނަންބަރު ދޮރާށީ، 3ތީމުގެ ހިނގުން، އާބުރުޒު ،ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު

www.highcourt.gov.mvވެބް ސައިޓް: info@highcourt.gov.mvއީމެއިލް:

33

ދަތުރާ ގުޅޭ އެއް މުޢާމަލާތެއްކަން ވަރަށް ސާފުކޮށް އެގެން އޮވެއެވެ. އެހެންކަމުން، ވަކިވަކި ސިޓީތަކުގައި

ގައި ބެލެން ނެތްކަން ކީ ވަކި މުޢާމަލާތެއް ކަމު މަނުވަތަ ކޮންމެ އައިޓަ ބަޔާން ކުރާ ކޮންމެ ކަމަކީ

ފަތުޙު ކުންފުންޏާއި މިނިސްޓްރީއާ ދެމެދު -އެގެއެވެ. މި މުޢާމަލާތާއި ގުޅިގެން ބަލަންޖެހޭނީ، މިއީ އަލް

ކުރެވިފައިވާ އެއް މުޢާމަލާތެއް ކަމަށް ކަމަށެވެ.

ކުންފުންޏަކީ، މެންބަރުންނާއި ންމެ އަސާސީ އެއްކަމަކީ، ކުންފުންޏާބެހޭ ޤާނޫނުގައި ބަޔާން ކުރާ އެ -21

އަދި ލިމިޓެޑް ލައިބިލިޓީ ކުންފުންޏެއްގައި 23.ނޫނީ ޝަޚްޞެއް ކަމުގައި ބެލުމެވެވަކިން އުފެދިފައިވާ ޤާ

މެންބަރުން ދަރަންޏަށް ޒިންމާ ކުރުވޭނީ އެމެންބަރަކު ގެނެފައިވާ ނުވަތަ ގަތުމަށް އެއްބަސްވެފައިވާ ޙިއްޞާގެ

ކުންފުންޏާކީ ޤާނޫނީ ޝަޚްޞަކަށް ވުމާއިއެކު، 24އަގުގެ ތެރެއިން ކުންފުންޏަށް ނުދީ އޮތް މިންވަރެކެވެ.

ގޮތެއްގައި އޭނާގެ ކުންފުނީގެ ދަރަންޏަށް ފަރުދީ ގޮތުން ޒިންމާވާންޖެހޭނެ ޑިރެކްޓަރަކީ ޢާންމު ކުންފުންޏެއްގެ

މައްޗަށް ގެޝަޚުޞު ޤާނޫނީ ކުންފުނީގެޑް މިއީ ޢާންމު އުޞޫލު ނަމަވެސް، ލިމިޓެ 25ފަރާތެއް ނޫނެވެ.

ގެ ޝަޚުޞު ޤާނޫނީ 26.ނުލެވޭނެއެވެ ފަރުދާއެއް ވަރުގެ ނުފެންނަ ކޯޓަށް އަނެއްފަރާތް ތެރޭން އެފަރުދާއެއްގެ

ންއެއްޗެއް ކޮ ވަނީ ފުރަގަހުގައި ފަރުދާގެ ނަގައި އެފަރުދާ ބެލުމަށް ކޮންކަމެއްތޯ ވަނީ ފަހަތުގައި ފަރުދާގެ

ގަނެވޭނެއެވެ. ކަންމިހެން އޮތަސް، މިކަން ކޯޓުން ކުރަންޖެހޭނީ ވަރަށް ނާދިރު ދެނެ ކޯޓަށް ކަން

ނޫނީ މަކަރާހީލަތް ހެދުން އްޖެނަމަ އެގޮތަކަށް ޤާނޫނެއްގައި ސާފުކޮށް ބަޔާން ކޮށްފައި އޮވެޙާލަތެއްގައި،

އޮތް ފަރާތަކުން އޮވެގެން، އެކަން އެގޮތަށް ކުރުމަށް މަސްލަޙަތު ނުވަތަ އޮޅުވާލުންފަދަ ސަބަބެއް

ނެގުމަކީ، އުޞޫލެއްގެ ގެ ފަރުދާޝަޚުޞުޤާނޫނީ ކުންފުންޏެއްގެ އެދިއްޖެހިނދެއްގައެވެ. އެހެންނޫންނަމަ،

ގޮތުން ޤާނޫނު ހުއްދަ ކުރާ ކަމެއް ނޫނެވެ.

ވަނަ ާމއްާދގެ )ހ(. 35)ދިވެހިާރއްޭޖގެ ކުންފުންާޏބެހޭ ާޤނޫނު( ގެ 36/32ޤާނޫނު ނަންަބރު: 23 .ވަނަ ާމއްދާ 32)ދިވެހިާރއްޭޖގެ ކުންފުންާޏބެހޭ ާޤނޫނު( ގެ 36/32ޤާނޫނު ނަންަބރު: 24

25 Salomon v Salamon and Co Ltd [1897] AC 22. 26 Littlewoods Mail Order Stores Ltd v McGregor (1969) 3 All ER 855, Per Denning MR.

HC-A/49/2019 ިޟއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ ޤަ

3336133 ފެކްސް:، 3335233 ފޯން:، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެނަންބަރު ދޮރާށީ، 3ތީމުގެ ހިނގުން، އާބުރުޒު ،ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު

www.highcourt.gov.mvވެބް ސައިޓް: info@highcourt.gov.mvއީމެއިލް:

34

ފަތުޙު ކުންފުނިން މިނިސްޓްރީއަށް -ކުންފުންޏާބެހޭ ޤާނޫނީ އުޞޫލުތައް ބަޔާން ކުރާ ގޮތުން، އަލް -22

ފަތުޙު ކުންފުނީގެ އެދުމުގެ މަތިން މިނިސްޓްރީ ކުރާ ޚަރަދުތައް އަބުރާ -ފޮނުވި ސިޓީއަކީ އަލް ފުރަތަމަ

ފަތުޙު ކުންފުނީގެ އެދުމުގެ މަތިން، މިނިސްޓްރީގެ -ކަން ދީފައިވާ ލިޔުމެކެވެ. އަލް ދައްކާނެ ކަމުގެ 'ޔަޤީން"

ފަތުޙު ކުންފުނީގެ -އްޗަށް ބަލާފައެވެ. އަލްފަރާތުން އެޚަރަދުތައް ކޮށްފައިވަނީ، މިދެންނެވި ޔަޤީންކަމުގެ މަ

27ފަތުޙު ކުންފުނީ ބަގުރޫޓް ވެފައި ވަނިކޮށެވެ.-އަލް ފަރާތުން މިދެންނެވި މުޢާމަލާތު ކޮށްފައިވަނީ،

ބަގުރޫޓުވެ ނުވަތަ އިފްލާސްވުމުން ނޫނީ މަކަރާހީލަތް ހެދުމުގެ ތެރެއިން މުޢާމަލާތު ކޮށްފިނަމަ، ކުންފުންޏެއް

މެންބަރުން ޒިންމާވާންޖެހޭނެކަމީ، ކުންފުންޏާބެހޭ ޤާނޫނީ ހަމަތަށް ބަލާއިރު ގެ އެކުންފުންޏެއް

މިހާލަތުގައި ކުންފުނީގެ ފަރާތުން މުޢާމަލާތު ކުރާމީހާ އެކުރަނީ ބައެއް ދެބަސްވެވެންނެތް ޙަޤީޤަތެކެވެ.

28ޔާން ކުރާ ގޮތުން ކުށެކެވެ.ޤައުމުތަކުގެ ކުންފުޏާބެހޭ ޤާނޫނު ބަ

ކުންފުންޏެއް އުފަން ކުރުވަނީ، އެކުންފުނީގެ ޙިއްޞާދާރުންނަށް މަންފާ ހޯދުމަށެވެ. މިކަން -23

ކުންފުނީގެ 29ރައްކާތެރި ކުރެވޭ ގޮތަށެވެ. ދަރަނިތައްކުރަންޖެހޭނީ ކުންފުނީގެ ދަރަނިވެރިންނަށް ލިބެންޖެހޭ

ފުންޏަށް ދަރަނި ދޭ ފަރާތްތަކުގެ މުދާ ޑިރެކްޓަރުންގެ މައްޗަށް ލާޒިމު ކުރެވިފައިވާ ގިނަ ޒިންމާތަކަކީ، ކުން

ނަހަމައިން ބޭނުން ކުރުން ހުއްޓުވުމުގެ ގޮތުން އޮތް ޒިންމާ ތަކެވެ. އެއީ ކުންފުންޏަށް ދަރަނިދޭ ފަރާތުން

36/32ޤާނޫނު ނަންބަރު: އެދަރަނި އަބުރާ ލިބޭނެ ކަމަށް ކުރާ އުއްމީދު ރައްކާތެރި ކުރުމުގެ ގޮތުންނެވެ.

ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާން ކޮށްފައިވަނީ؛ 31ފުންޏާބެހޭ ޤާނޫނު(ގެ )ދިވެހިރާއްޖޭގެ ކުން

ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮުތގެމަތިން ކުންފުންޏެްއ 35މި ޤާނޫނުގެ "

ރަޖިސްޓްރީ ވުމުން އެކުންފުންަޏކީ މެންބަރުންާނ ވަކިން އުފެިދފައިވާ، އަދި ޤާޫނީނ

ސެޕްޓެމްބަރު FHG/2014/048 (33:ނަްނބަރު ކުންފުނީގެ ފަތުޙު-އަލް ރޫޓް ވެަފއެވެ.""އަދި ައޅުަގނޑުެމންގެ ކުންފުނި ިމަވނީ ބަނގު 27 .ސިޓީ( 3231

އެިގހުރެ ދަރަީނެގ ށްގެ އޮިފސަރައެކަށީގެްނާވ އަާސސެއްެނތްކަން ކުންފުނީ ރަްނޖެހޭދެއްިކދާެނކަމަށް ަޤބޫލު ކު " އެަދރަނި ކުންުފންޏަށ28ް ވަަނ މާއްދާ. (3)303އަދި (2)304ުކރަނީ ކުށެކެވެ." މެލޭޝިާޔގެ ކުންފުންާޏބެހޭ ޤާނޫުނގެ އެޢަޤުދަކަށް ވަެދއްެޖނަމަ، އޭނާ

29 Company Law Review, Modernising Company Law: The Strategic Framework, London, DTI, 1999, at para

5.1.4.

HC-A/49/2019 ިޟއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ ޤަ

3336133 ފެކްސް:، 3335233 ފޯން:، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެނަންބަރު ދޮރާށީ، 3ތީމުގެ ހިނގުން، އާބުރުޒު ،ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު

www.highcourt.gov.mvވެބް ސައިޓް: info@highcourt.gov.mvއީމެއިލް:

35

ާވ ފަރާތަކަށްވީ ނަމަެވސް، ތިރީގައި ބަޔާްނ ގޮތުން އަމިއްލަ ޝަޚްޞިއްޔަތެްއ ލިބިގެން

ކޮށްފައިވާ ޙާލަތްތަކުގައި ނިވާފަްތގަޑެއްގެ ގޮތުގައި އެޝަޚްޞިއްޔަތުގެ ބޭނުން ހިފަމުްނ

ގެންދިޔަ ކުންފުނީގެ ޑިރެކްޓަުރން އެ ކުންފުޏެއްގެ ނަމުގަިއ ކުރިކަންތައްތަކަށް ެއ

ކުރުމުގެ ބާރު، ކޯޓަށް ލިބިގެްނ ޑިރެކްޓަރުން އަމިއްލައަށް ޒިންމާ އުފުލުމަށް އަރުމު

ވެއެވެ.

)ނ( ކުންފުންޏަށް ލިިބފަިއވާ ޝަޚްޞިއްޔަތު، ކުންފުންޏަށް ދަރަނި

ދޫކޮށްފައިވާ ފަރާތްތަކަށާއި، ުކންފުންޏާއެކު ވިޔަފާރިކުރި ނުވަތަ ކުރަމުްނ

އޮޅުވާލުމުގެ ނިޔަތުގައި ބޭނުން ކޮށްިފނަމަ.ގެންދާ ފަރާތްތަކަށް

އެހެންކަމުން، ކުންފުންޏަށް ދަރަނި ދޫކޮށްފައިވާ ފަރާތްތަކަށް އޮޅުވާލުމުގެ ނިޔަތުގައި ކުންފުންޏަށް

ޤާނޫނީ ލިބިފައިވާ ޝަޚްޞިއްޔަތު ބޭނުން ކުރުމަކީ، ކުންފުންޏާބެހޭ ޤާނޫނުގެ ދަށުން ކުންފުނީގެ

ނީ ހަމައެކަނި ކުންފުނީގެ ސަބަބެއް ކަން އެގެން އޮވެއެވެ. އެކަން ކުރެވެ ނެގިދާނެ ގެ ފަރުދާ ޝަޚުޞު

ޑިރެކްޓަރުން ޚިޔާނާތްތެރި ވެގެންނެއް ނޫނެވެ.

ފަތުޙު ކުންފުންނީގެ އެދުމުގެ މަތިން، މިނިސްޓްރީ ކުރި -ހުށަހެޅިފައިވާ މައްސަލައިގައި، އަލް -21

3231ސެޕްޓެމްބަރު 31ޚަރަދުތައް އަބުރާ ދެއްކުމަށް އެދި މިނިސްޓްރީން ފުރަތަމަ ސިޓީ ފޮނުވާފައިވަނީ

( ސިޓީގައި 3231ސެޕްޓެމްބަރު 31) A2/PRIV/2014/405-142ގައެވެ. މިނިސްޓްރީ ނަންބަރު:

؛ބަޔާން ކޮށްފައިވަނީ

ފޮނުވާފައިވާ މިނިސްޓްރީއަށް ގައި 3231 ސެޕްޓެމްބަރު 33 ކުންފުނިން ތިޔަ"

.ދަންނަވަމެވެ ޙަވާލާދީ ސިޓީތަކާއި

ޙައްަޖށް ކުންފުންނިން ތިޔަ އަހަރު ވަނަ 3135 ސިޓީތަކުގައި ޙަވާލާދީފައިވާ

ޙައްޖަށް މީހުން 335 ދޫކުރެވިފައިވާ ހުއްދަ މިމިނިސްޓްރީން ގެންދިއުމަށް

،ނެތްކަމަށާއި ފައިސާ ގަންނަން ޓިކެޓު ފްލައިޓުގެ ހަމަޖައްސަންޖެހޭ ގެންދިއުމަށްޓަކައި

ޙާޖިންނަށް ޢަރަބިއްޔާއިން ސައޫދީ ގުޅޭގޮތުން ކަކަންތައްތަ ދަތުރުގެ މީހުންގެ މި

HC-A/49/2019 ިޟއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ ޤަ

3336133 ފެކްސް:، 3335233 ފޯން:، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެނަންބަރު ދޮރާށީ، 3ތީމުގެ ހިނގުން، އާބުރުޒު ،ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު

www.highcourt.gov.mvވެބް ސައިޓް: info@highcourt.gov.mvއީމެއިލް:

36

ދައްކަންޖެހޭ ފަރާތްތަކަށް އެކި ތެރެއިން ޚިދުމަތްތަކުގެ ބައެއް ހަމަޖެހިފައިވާ ދިނުމަށް

ވަނީ ވާހަކަ ހަމަނުެޖހިފައިވާ މިކަންތައް ސަބަބުން ހުރުމުގެ ނުދެއްކި ފައިސާ

ތިޔަ ުބނެ ގެްނދާނެކަމަށް ޖަށްޙައް މިއަހަރު އަދި. އަންގާފައެވެ މިމިނިސްޓްރީއަށް

،ނުގެންދެވޭނެކަމާއި ޙައްޖަށް މިއަހަރު ފަރާތްތަކަށް ނަގާފައިވާ ފައިސާ ންޏަށްކުންފު

މީހުން 335 ކަނޑައެޅިފައިވާ ދިއުމަށް ޙައްޖަށް ގުޅިގެން ކުންފުންޏާ ތިޔަ މިއަހަރު

ވަނީ ދެއްވުމަށް ހަމަޖަްއސަވައި ފަރާތުން ސަރުކާރުގެ ދިވެހި އިންތިޒާމް ދެވޭނެ ޙައްޖަށް

.އެދިވަޑައިގެންފައެވެ

ވިސާ ބުނެ ެގންދާނެކަމަށް ޙައްޖަށް ކުންފުނިން ތިޔަ އަަހރު ވަނަ 3135 ،އެހެންކަމުން

މިނިސްޓްީރން ގެންދަން ޙައްޖަށް ކުންފުނިން ތިޔަ ،ޙައްޤުގައި ފަރާތްތަކުގެ ޖަހާދީފައިވާ

ސަރުކާރުން ދިވެހި މިަވނީ އިންތިޒާމުތައް ފޮނުވުމުގެ ޙައްޖަށް ފަރާތްތައް ހުއްދަދީފައިވާ

ދެހާސް ތިރީސް މިިލޔަން ހަތް)3،233،333.23 ޖުމްލަ އަދި. ހަމަޖައްސައިދީފައެވެ

ސަރުކާރުގެ ދިވެހި އިންތިޒާމްކުރުމަށް މިދަތުރު ރުފިޔާ ( ތިނެއް އައްޑިހަ/ތޭރަ ތިންސަތޭކަ

ސިޓީތަކުގައި ހަވާލާދެވިފައިވާ މަތީގައި ،ކުރެވިފައިވުމާއިއެކު ޚަރަދު ފަރާތުން

ތެރޭގައި ދުވަހުގެ މަސް( 3) އެއް މިފައިސާ ފަދައިން އެއްބަސްވެވަޑައިގަންވާފައިވާ

.ދެންނެވީމެވެ އެދި ޚަލާޞްކޮށްދެއްވުން ދައްކަވާ ސަރުކާރަށް ދިވެހި މިފައިސާ

ދިވެހި އަނބުރާ މިަފއިސާ ،ތެރޭގައި މުހުލަތުގެ ީދފައިވާ ަމތީގައި. ދަންނަވަމެވެ އަދި

ފިޔަވަޅު ތެރެއިން ޤާނޫުނގެ ހޯދުމަށްޓަކައި މިފައިސާ ،ނުދެއްކިއްޖެނަމަ ސަރުކާރަށް

.ދަންނަވަމެވެ ވާހަކަ އަޅާނެ

ފަތުޙު ކުންފުނިން ފޮނުވި ސިޓީގައި -މިނިސްޓްރީން ފޮނުވި ސިޓީއާއި ގުޅިގެން، އަލް މިފަދައިންނެވެ.

ބަޔާން ކޮށްފައިވަނީ؛

ޙައްޖަށް މިދިޔައަހަރު ފުރުޞަތެއްގައި ދެއްކި މިކުންުފޏަށް މިނިސްޓްރީއިން ތިޔަ"

ކުރިމަތިވެދާނެ ެއގޮތަށް އެކަމެއް ،ދަނިކޮށް ކުރަމުން މަސައްކަތް ފޮނުވުަމށް މީހުން

ޙައްޖުދަތުރަށް ުކރިމަތިވެ މާލީޮގތުން ކަންތައްތަކެއް ނެތް ހީވެސްކުރެވިފައި ކަމަށް

ފަުހން ) ގެންއެދި މިކުންފުނިން ކުރުމުގައި ގިރާ ސްތައްހުރަ އެޅިގެންދިޔަ

HC-A/49/2019 ިޟއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ ޤަ

3336133 ފެކްސް:، 3335233 ފޯން:، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެނަންބަރު ދޮރާށީ، 3ތީމުގެ ހިނގުން، އާބުރުޒު ،ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު

www.highcourt.gov.mvވެބް ސައިޓް: info@highcourt.gov.mvއީމެއިލް:

37

ފަރާތުން މިކުންފުނީގެ ޚަރަދަކީ ކުރެއްވި ފަރާތުން ތިޔަމިނިސްޓްީރގެ( ހަމަޖައްސާގޮތަށް

އެފައިސާ ނަމަވެސް. ކުރަެމވެ ޤަބޫލު މިކުންފުނިން ަކމަށް ޚަރަދެއް ނަގަންޖެހޭނެ ޒިންމާ

މިންވަރު އެޚަރަދުގެ ކުރިން ފެށުމުގެ މަސައްކަތް ދެއްކުމުގެ ތިޔަމިނިސްޓްރީއަށް

.ކުރެވެއެވެ ޤަބޫލު މިކުންފުންޏަށް ކަމަށްވެސް ކަމެއް ބޭުނން ކޮންމެހެން އެނގުމަކީ

ފުރުޞަތެއްގެ އަވަސް( ތަފްޞީލާއެކު) ޖުމްލަ ޚަރަދުގެ ކުރައްވާފައިވާ އެގޮތުން ،ވީމާ

އަދަބުވެރިކަމާއެކު ދެއްވުންއެދި ހަމަޖައްސަވައި ިލބޭެނގޮތް މިކުންފުންޏަށް ތެރޭގައި

."ދެންނެވީމެވެ

ފަތުޙު ކުންފުނިން -މިފަދައިންނެވެ. މިމައްސަލައާއި ގުޅިގެން، ހުށަހެޅިފައިވާ ލިޔުންތަކަށް ބަލާއިރު، އަލް

މިނިސްޓްރީއަށް ފޮނުވި ފުރަތަމަ ސިޓީ އާއި ދެވަނަ ސިޓީގައި ބަޔާން ކުރާ ވާހަކަ ތަކާއި މިސިޓީގައި

އެގޮތަށް އެކަމެއް"... ޓީގައި ބަޔާން މިކުރަނީ މިބަޔާންކުރާ ވާހަކަތައް ވަރަށް ތަފާތެވެ. މިސި

..." ވި ވާހަކައެވެ. ކުރިމަތި މާލީގޮތުން ކަންތައްތަކެއް ނެތް ހީވެސްކުރެވިފައި ކަމަށް ކުރިމަތިވެދާނެ

ފަތުޙު ކުންފުނިން ފޮނުވި ފުރަތަމަ ސިޓީގައި -ނަމަވެސް، މިނިސްޓްރީން ޚަރަދުތައް ކޮށްދިނުމަށް އެދި އަލް

ތުރަށް ބޭނުންވާ ބޭރުފައިސާ ހޯދަނީ ރާއްޖެއިން ބޭރުން ކަމަށްވާތީ ފައިސާ ގެނައުމުގައި ދަ"... އޮތީ

މިއަހަރު ކަންތައްތައް މިހެންއޮތީ "... ކަމަށެވެ. އަދި ދެވަނަ ސިޓީގައި ދަތިތަކެއް ދިމާވެގެން..."

ދިވެހިރާއްޖެއިން ފައިސާ ޖަމާކޮށްފައިވާ މީހުން 335 ކުންފުންޏަށް މި ޙައްޖަށްދާން މިއަހަރު މެދުވެރިވީ

... ކަމަށެވެ. ކުރެވިފައިވާތީ ބޭނުން ކަންކަމަށް އެކި ޚިލާފަށް އުސޫލާ ގެންދިއުމުގެ މީހުން ޙައްޖަށް

މީހުންގެ 335ފަތުޙު ކުންފުނީގެ ފަރާތުން މިނިސްޓްރީގައި ފައިސާ ހޯދުމަށް ނުވަތަ -އެހެންކަމުން، އަލް

ދުނުއިރު ދެއްކިވާހަކަތަކާއި މިނިސްޓްރީން އެކަންކަން ކުރުމުން ޙައްޖު ދަތުރުގެ ކަންކަން ކޮށްދިނުމަށް އެ

ހިގާދިޔަ ޚަރަދުތައް އަބުރާ ދައްކަންޖެހުމުން މިހާރު ދައްކާ ވާހަކަތަކަށް ބަލާއިރު އޮޅުވާލުމުގެ ސިފަ

ޖެހިފައިވާކަން ދެނެ ގަނެވެއެވެ. އަދި މިކަން އިތުރަށް ސާބިތުވަނީ، ދަށުކޯޓުގެ ޝަރީޢަތަށް ހުށަހެޅި

މުޙައްމަދުދީދީ ޢަމަލީ ގޮތުން ބައިވެރިވެފައި ނުވާނެކަމަށް މުޞްޠަފާބަޔާން ތަކުގައި، މިމުޢާމަލާތުގައި

ބުނެ ޝަރީޢަތަށް ބަޔާން ދީފައިވުމުންނެވެ.

HC-A/49/2019 ިޟއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ ޤަ

3336133 ފެކްސް:، 3335233 ފޯން:، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެނަންބަރު ދޮރާށީ، 3ތީމުގެ ހިނގުން، އާބުރުޒު ،ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު

www.highcourt.gov.mvވެބް ސައިޓް: info@highcourt.gov.mvއީމެއިލް:

38

މިނިސްޓްރީގެ ފަތުޙު ކުންފުނިން ބަޔާންވެދިޔަ ސިޓީ މިނިސްޓްރީއަށް ފޮނުވުމާއި ގުޅިގެން، -އަލް -25

( ސިޓީގައި ބަޔާން ކޮށްފައިވަނީ؛3235ފެބުރުއަރީ 32) D/PRIV/2015/97-142:ނަންބަރު

ގެ ސިޓީ އާއި ޙަވާލާދީ ދަންނަވަމެވެ.3235ފެބުރުއަރީ 21" ތިޔަ ކުންފުނީގެ

ވަނަ އަހަރު ރާއްޖެއިން މީހުން ޙައްޖަށް ގެންދިޔުމަށް އަލްފަތުޙު ޙައްޖު އެންޑް 3135

އަށް ލިބުނު ކޯޓާގެ ދަށުްނ ޙައްޖަށް ގެންދިޔުމަށް ޢުމްރާ ގްރޫޕް ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑް

ހަމަޖެހުނު މީހުން ތިޔަކުންފުީނގެ ފަރާތުން ޙައްޖަށް ގެންދެޭވނެ މާލީ ޤާބިލުަކްނ

ނެތްކަމަށް މި މިނިސްޓްރީގަިއ އަލްފަތުޙު ޙައްޖު އެންޑް ޢުމްރާ ގްރޫޕް ޕްރައިވެޓް

ދިވެހި ސަރުކާރުގެ ފަރާތުން ލިމިޓެޑުން އެންގެވުމުން، މި މިނިސްޓްރީ މެދުވެރިކޮށް

ން ޙައްޖަށް ގެންގޮސް ޙައްޖު ކުރުމުގައި އެމީހުން އަނބުރާ ދިވެހިރާއްޖެއަށް ހުއެމީ

)ހަ މިލިއަށް ަހްތ 6،333،333.55ގެނައުމަށް ހިނގާފައިވާ ޚަރަދުަތކުގެ ޖުމްލައަކީ:

އެވެ. ލައްކަ ސަތާރަހާސް ދުއިސައްތަ އެކާވީސް ރުފިޔާ ފަންސާސް ފަސްލާރި( ރުފިޔާ

މިޚަރަދު ތަކުގެ ތަފްޞީލު މިސިޓީއާއެކު ފޮނުވީމެވެ.

މިސިޓީގައި ބަޔާން ކޮށްފައިާވ ގޮތަށް އަލްަފތުޙު ކުންފުިނން ދައުލަތަްށ ފައިާސ

ރޒްގެ ނަންބަރު:އޮފް އިސްލާމިކް އެފެއާނުދައްކައިގެން، މިނިސްޓްީރ

142-D/PRIV/2015/111 (35 ީ3235ފެބުރުއަރ) ،ީފަތުޙު -އަލް ސިޓ

ކުންފުންޏަށް ފޮނުވިފައިވެއެވެ.

ޖުމްލަމިފަދައިންނެވެ. މިނިސްޓްރީން ފައިސާ ދެއްކުމަށް އެދި ފުރަތަމަ ފޮނުވި މިސިޓީގައި

ދެއްކުމަށް ރުފިޔާ( ތިނެއް ޑިހައަށް/ތޭރަ ތިންސަތޭކަ ދެހާސް ތިރީސް މިލިޔަން ހަތް)3،233،333.23

)ހަ މިލިއަށް ހަތް ލައްކަ 6،333،333.55ޖުމްލަ ބަޔާންވެދިޔަ ސިޓީގައި އެދިފައި ވީނަމަވެސް،

ރުފިޔާކަމަށް ބަޔާން ކޮށްފައިވަނީ، ފަންސާސް ފަސްލާރި( /ސަތާރަހާސް ދުއިސައްތަ އެކާވީސް ރުފިޔާ

ޙައްޖަން ދިއުމަށް ޓިކެޓް ނެގި ދެމީހުން ދަތުރުކޮށްފައި ނުވާތީ، މިނިސްޓްރީއަށް އެމީހުންގެ ރިފަންޑް

HC-A/49/2019 ިޟއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ ޤަ

3336133 ފެކްސް:، 3335233 ފޯން:، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެނަންބަރު ދޮރާށީ، 3ތީމުގެ ހިނގުން، އާބުރުޒު ،ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު

www.highcourt.gov.mvވެބް ސައިޓް: info@highcourt.gov.mvއީމެއިލް:

39

ފަތުޙު -ބިފައިވާތީކަން ހުށަހެޅުނު ލިޔުންތަކުން އެގެއެވެ. މިނިސްޓްރީ ފޮނުވި މިސިޓީއާއި ގުޅިގެން އަލް ލި

؛ކުންފުނިން ފޮނުވި ސިޓީގައި ބަޔާން ކޮށްފައިވަނީ

މ.ގައި އަޅުގަނޑަށް ފޮނުވި ސިޓީއާއެކުގައިވާ ޚަރަދު 3235ފެބުރުއަރީ 32"

ގެ ޖަވާބު ލިބޭނީ އެޚަރަދުތަކާގުޅޭ ބިލްތަކުްނ ތަފްޞީލަށް ބެލިއިރު، އުފެދޭ ސުއާލުތަކު

ނުވަތަ އިންވޮއިސްތަކުން އަދި ރިސިޕްޓްތަކުން ކަމަށް އަޅުގަނޑަށް ޤަބޫލު ކުރެވެއެވެ.

ކަމެއް ތަންފީޛު ކުރަން ފެއްޓުމުގެ ކުރީގައި އެކަމެއް ރަނގަޅަށް ސާފުވުން އެއީ އެކަމެއް

ބޭނެ ކަމެއްކަމަށް ެފްނނާތީ އެޚަރަދުތަކާގުޅޭ ކުރިޔަށް ގެންދިޔުމުގައި އިތުރު ހިތްވަރެއް ލި

ލާއެއްގޮތް ކޮޕީ އަޅުގަނޑަށް އަވަސް ސްދެންނެވިފައި އެވާފަދަ އެންމެހާ ލިޔުންތަކުގެ އަ

ފުރުޞަތެއްގެ ތެރޭގައި ިލބޭެނގޮތް ހަމަޖައްސަވާ ދެއްވުންެއދި އަދަބުވެރިކަމާއެކު

ދެންނެވީމެވެ."

ފަތުޙު -ސް ލިޔުންތަކުން ސާފުކޮށް އެގެން ހުރި ކަންކަމަށްވެސް އަލް މިފަދައިންނެވެ. މިސިޓީ ފޮނުވިއިރުވެ

ފަތުޙު ކުންފުންޏަށް -ކުންފުނިން ފައިސާ ދައްކާފައެއް ނެތެވެ. އެހެންކަމުން މިނިސްޓްރީ އަނެއްކާވެސް އަލް

ފޮނުވިއެވެ. ( ސިޓ3235ީފެބުރުވަރީ 35) D/PRIV/2015/111-142މިނިސްޓްރީގެ ނަންބަރު:

ބަޔާން ކޮށްފައިވަނީ؛ އެސިޓީގައި

ގައި މި މިނިސްޓްރީއަށް 3235ފެބުރުއަރީ 31"ތިޔަ ކުންފުނީގެ ފަރާތުން

ފޮނުވައްފާއިވާ ސިޓީޢަށް ޙަވާލާދީ ދަންނަވަމެވެ.

ވަނަ 3135ޙަވާލާދީފައިވާ ސިޓީގައި ވިދާޅުވެފައިވާ ގޮތުގެމަތީން، ތިޔަ ކުްނފުންޏަށް

35މީހުން ޙައްޖަށް ގެންދިއުުމގެ ހުއްދަ ލިބި 335އްޖެއިން އަހަރު ދިވެހިރާ

ގައި ތިޔަ ކުންފުނީގެ ޙައްޖަށްދާ މީހުން ފުރަްނ 3231ސެޕްޓެމްބަރު

ވީ ބުރާސްފަތި ދުވަހު ތިޔަ ކުންފުނިްނ 3231ސެޕްޓެމްބަރު 33ހަމަޖެހިފައިވަނިކޮށް،

335ވެެގން މި ދެންނެވި މި މިނިސްޓްރީއަށް އަންގާފައިވަނީ ތިޔަ ކުންފުނި ބަގުރޫޓް

މީހުން ޙައްޖަށް ގެންދިއުމަށްޓަކައި ގަންނަން ޖެހޭ ފްލައިޓްގެ ޓިކެޓު ގަންނަން ފައިާސ

ނެތްކަމަށާއި، މިީމހުންގެ ަދތުރުގެ ކަންތައްތަކާ ގުޅޭގޮުތން ސަޢޫދީ ޢަރަބިއްޔާއިްނ

ފަރާތްތަކަށް ޙާޖީންނަށް ދިނުމަށް ހަމަޖެހިފައިވާ ބައެއް ޚިދުމަތްތަކުގެ ތެރެއިން އެކި

HC-A/49/2019 ިޟއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ ޤަ

3336133 ފެކްސް:، 3335233 ފޯން:، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެނަންބަރު ދޮރާށީ، 3ތީމުގެ ހިނގުން، އާބުރުޒު ،ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު

www.highcourt.gov.mvވެބް ސައިޓް: info@highcourt.gov.mvއީމެއިލް:

40

ދައްކަންޖެހޭ ފައިސާ ނުދެއްިކ ހުރުމުގެ ސަބަބުން މިަކންަތއްތައް ހަމަނުޖެހިފައިާވ

ވާހަކައެވެ. އަދި ޙައްޖަށް ގެންދިއުމަށްޓަކައި ކުންފުންޏަށް ފަިއސާ ދެއްކި ފަރާތްތަކުގެ

ފައިސާ ތިޔަ ކުންފުނީގެ ވެރީން އަމިއްލަ ބޭނުމަށް ހޭދަކޮށްފައިވާކަން ވަނީ ހާމަ

ވަނަ އަހަރު ޙައްޖަށް ގެންދާނެކަމަށް ބުނެ ތިޔަ ކުންފުންޏަްށ 3135ފައެވެ. އަދި ވެ

ފައިސާ ނަގާފައިވާ ފަރާތްތަކަްށ ޙައްޖަށް ނުގެންދެވޭނެކަމަްށ މިވަނީ އަންގާފައެވެ.

ވަނަ ައހަރު ތިޔަ ކުންފުންޏާ ގުޅިގެން ޙައްޖަށް ދިޔުމަްށ 3135އެހެންކަމުން،

ން ޙައްޖަށް ދެވޭނެ އިންތިޒާްމ ދިވެހި ސަރުކާރުން މީހު 335ކަނޑައެޅިފައިވާ

ހަމަޖައްސަވައި ދެއްވުމަށް ވަނީ އެދިވަޑައިގެންފައެވެ.

ދުވަހަްށ 3އެހެންކަމުން، ތިޔަ ކުންުފނީގެ ފަރާތުން ޙައްޖަށްދާ ފަރާތްތަށް ފުރުމަށް

30މުން،ގާތްވެފައި ވަނިކޮށް ޙައްޖުވެރިންނަށް ނުފުރޭނެކަަމށް މިނިސްޓްރީއަށް އެންގު

ކުންފުނިން ޙައްޖަށް ެގންދާނެަކމަށް ވިސާ ޖަހާފައިވާ ފަރާްތަތކުގެ ޙައްޤުގައި ދިވެހި

އަދި ސަރުކާރުގެ ޚަރަދުގައި މިފަރާތްތައް ޙައްޖަށް ވަނީ ގެންދިއުމަށް ހަމަޖައްސާފައެވެ.

ރަދުތައް ތިޔަކުންފުނީެގ ޚަަފރާތުން ހޭދަކުރާ އެންމެާހ ގެމިކަމަށް ދިވެހި ސަރުކާރު

ސެޓުތައް ވިއްކާލައިގެން ނަމަވެސް ކުރިއަށް އޮތް އެއް މަސް ދުވަހުގެ ތެރޭގައި އެ

އަނބުރާ ސަރުކާރަށް ދައްކައި ދޭނެކަމަށް ތިޔަ ކުންފުނިން ވަނީ ޔަޤީންކަން

31އަރުވާފައެވެ. ނަމަވެސް މި މިނިސްޓްރީން މިފައިސާ ހޯދުމަށް ތިޔަ ކުންފުންޏަށް

މަސް ދުވަސް 6މިއަދާ ހަމައަށް ގައި އަންގަވައި 3231ސެޕްޓެމްބަރު

ފާއިތުވީއިރުވެސް މިހާތަނަށް ިދވެހި ސަރުކާރަށް އެއްވެސް ފައިސާއެއް ދައްކާފައި

ނުވާކަން މިފުރުޞަތުގައި ފާހަގަ ކޮށްލަމެވެ.

)ދައުލަތުގެ މާލިއްޔަުތގެ ާޤނޫނު( 3226/3ދަިތނަަމވެްސ ޤާނޫނު ނަންަބރު: ދައުލަތުގެ މާިލއްޔަތުން މުާޢމަލާތު ކުރުުމގަިއ، ކިތަންމެ ަވގުތު 30 ާނއި ަގާވއިާދ އާއި އެާޤނޫުނގެ ދަށުން ހެދިަފއިވާ "ދައުލަުތގެ މާިލއްޔަތުގެ ަގވާިއދު"އަށް ފުރިހަަމއަށް ޢަމަލު ކުަރންޖެޭހނެެއވެ. މާލިއްޔަތު ޤާނޫ

ފަރާތަކުން ފަރުދީ ގޮތުްނ އުފުލާންޖެހެެއވެ. ޚާއްޞަކޮށް ލިމިެޓޑް ލައިބިލިޓީ ކުންފުންޏަކަށް ޚިލާފަށް ކުރާ މުޢާމަލާތުގެ ޒިންމާ ެއކަން ކުރާލަިއ، ދައުލަުތގެ މާލިއްޔަތުން ފަިއސާ ޚަަރުދ ކުރާނަމަ، އެކުންފުްނޏަކީ އަުބރާ ފައިސާ ނުަވތަ ޚިުދމަތުގެ ައގު ދެއްޭކނެ ކުންފުންޏެއްތޯ ބަ

އެަޚރަެދއް ރައްކާެތރި ކުެރވޭނެ ގޮތަކަށް "ފިކްސް ޗާޖެއް" އުފަްއދަިއގެން ަނމަެވސް އެފަިއސާ ލިބޭނެ ގޮެތްއ ކުންފުންޏާެބހޭ ޤާނޫނީ ަހމަތަކުން، ފަތުޙު ކުންފުންޏަކީ މިމުާޢމަލާތު ކުިރއިުރވެސް "ބަުގރޫޓްވެަފއިވާ" ަކމަށް ކުންފުނީގެ މެނޭިޖންގ ިޑރެކްޓަރު ުބާނ -ޔަޤީން ކުރަްނޖެެހއެވެ. އަލް

ކުންފުންޏެކެވެ.

HC-A/49/2019 ިޟއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ ޤަ

3336133 ފެކްސް:، 3335233 ފޯން:، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެނަންބަރު ދޮރާށީ، 3ތީމުގެ ހިނގުން، އާބުރުޒު ،ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު

www.highcourt.gov.mvވެބް ސައިޓް: info@highcourt.gov.mvއީމެއިލް:

41

ވަނަ އަހަރު ތިޔަ ކުްނފުނިން ޙައްޖަށް ގެންާދނެކަމަްށ ބުނެ ފައިސާ ަނގަިއ 3135

އި އެފަރާްތތަކަށް ފޯރުކޮށްދޭންޖެޭހ ޙައްޖަށް ފޮނުވަ ވިސާ ޖަހާދީފައިވާ ފަރާތްތައް

)ހަ މިލިޔަން ހަތްލައްކަ 6،333،333.55ޚިދުމަތްތައް ފޯރުކޮށްދިނުމަށްޓަކަިއ، ޖުމްލަ

ސަތާރަހާސް ދުއިސައްތަ އެކާވީސް/ފަންސާސް ފަހެއް( ރުފިޔާ މިދަތުރު

އިވުމާއެކު، ިމ އިންތިޒާމްކުރުމަށް ދިވެހި ސަރުކާރުގެ ފަރާތުން ޚަރަދު ކުރެވިފަ

ޚަރަދުތަކުގެ ބިލްތަކާއި، ރިސިޕްޓްތައް އަސްލާއެއްގޮތް ކަމަށް އެެޓސްޓު ކުރެވިފައިވާ ކޮޕީ

މިސިޓީއާއެކު ފޮނުވީމެވެ.

)ހަތެއް( ުދވަހުގެ ތެރޭގައި ދިވެިހ 3ވީމާ، މިފައިސާ މިސިޓީގެ ތާީރޚުން ފެށިގެން

ވީމެވެ. ސަރުކާރަށް ދައްކަވާ ޚަލާޞްކޮށްދެއްވުން އެދި ދެންނެ

އަދި ދަންނަވަމެވެ. މަތީގައި ދީފައިވާ މުހުލަތުގެ ތެރޭގައި، މި ފައިސާ އަނބުރާ ދިވެހި

ސަރުކާރަށް ނުދެއްކިއްޖެނަމަ، މިފައިސާ ހޯދުމަށްޓަކައި ޤާޫނުނގެ ތެރެއިން ފިޔަވަޅު

އެޅުމަށް ކޯޓަށް މިމައްސަލަ ފޮނުވާނެ ވާހަކަ ދަންނަވަމެވެ."

ފަތުޙު ކުންފުނީގެ ފަރާތުން މިސިޓީގައިވާ ގޮތުގެމަތިން ފައިސާ -ލްމިފަދައިންނެވެ. ނަމަވެސް އަ

( ސިޓީން 3235މެއި 33) A2/PRIV/2015/311-142ނުދެއްކުމުން، މިނިސްޓްރީގެ ނަންބަރު:

ފަތުޙު ކުންފުންޏަށް އަންގާފައިވަނީ؛-އަލް

( 3235ފެބުރުވަރީ 35) D/PRIV/2015/111-142މި މިނިސްޓްރީގެ ނަންބަރު:

ގެ ސިޓީއަށް ޙަވާލާދީ ދަންނަވަމެވެ.

ވަނަ އަހަރު ތިޔަ ކުންފުނީގެ ފަރާތުން ވިސާ ޖަހާފައިވާ ފަރާތްތައް ޙައްޖަށް 3135

ގެންދިއުމަށްޓަކައި، ތިޔަ ކުންުފނިން އެއަރ ޓިކެޓުގެ ރިޒަރޭވޝަން ސްރީލަންކަްނ

ކުންފުނިންނަށެވެ. އަދި ތިޔަ މީހުން 333 އެއަރ ލައިންސްއިން ހައްދާފައިވަނީ

މީހުންގެ ޓިކެުޓތައް މި ިމނިސްޓްރީ ނެގިކަމުގައި 333ރިޒަވޭޝަން ހަދާފައިވާ

މީހުންކަމުގައި ވާތީ، 333ވީނަމަވެސް ސްރީލަންކަން އެއަރލައިނުން ފުރާފައި ވަނީ

)ތިރީސް 33،353.36މީހުންގެ ޓިެކޓުެގ ފުލް ރިފަންޑު ފައިސާއަށްވާ 3ބާކީ ތިބި

3235މެއި 33ވަ ހާސް ހަތްސަރޭކަ ފަންސާސް ދެ ރުފިޔާ/ހަތްދިހަ ހަ ލާރި( ވަނީ ނު

HC-A/49/2019 ިޟއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ ޤަ

3336133 ފެކްސް:، 3335233 ފޯން:، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެނަންބަރު ދޮރާށީ، 3ތީމުގެ ހިނގުން، އާބުރުޒު ،ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު

www.highcourt.gov.mvވެބް ސައިޓް: info@highcourt.gov.mvއީމެއިލް:

42

ވީ އަންގާރަ ދުވަހު ދިވެހި ސަރުކާރަށް ލިބިފައެވެ. މިސިޓީއާއެކު އޭސް އޭވިއޭޝަްނ

ސަރވިސަސް މޯލްޑިވްސް )ސްރީލަންކަން އެއަރލައިންސް( އިން މި މިނިސްޓްރީއަށް

ނުވަ ހާސް ހަތްަސތޭކަ ފަންސާސް ދެ )ތިރީސް 33،353.36ފޮނުވާފައިވާ

ލާއެއްގޮތް ކަމަށް އެެޓސްޓްކުރެވިފައިވާ ކޮޕީ ސްރުފިޔާ/ހަތްދިހަ ހަ ލާރި( ޗެުކގެ އަ

ފޮނުވީމެއެވެ.

ވީމާ ޙަވާލާދީފައިވާ ސިޓީގައި ތިޔަ ކުންފުނީގެ ފަރާތުން ދިވެހި ދައުލަތަްއ

3އިވީނަމަވެސް، މި ރުފިޔާ ދައްަކވާ ޚަލާސްކޮށްދެއްވުމަށް އަންގާފަ 6،333،333.55

ތިރީސް ނުވަ ހާސް ، 33،353.36މީހުންގެ ޓިކެޓުގެ ފުލް ރިަފްނޑް ފައިސާ )

ގައި ދިވެހި 3235މެއި 33ހަތްސަތޭކަ ފަންސާސް ދެރުފިޔާ/ހަތްދިހަ ހަ ލާރީ(

ސަރުކާރަށް ލިބިފައިވާތީ، މިހާުރ ތިޔަ ކުންފުނިން ދިވެހި ދައުލަތައް ދައްކަންޖެެހީނ

)ަހ މިލިޔަން ހަލައްކަ ހަތްދިހަ ހަތްހާސް ހަތަރުސަތޭަކ 6،633،162.33ޖުމްލަ

ފަސްދޮޅަސް އަށެއް ރުފިޔާ/ހަތްދިހަ ނުވަ ލާރި( ކަމުގައި ދަންނަަވމެވެ.

މިފަދައިންނެވެ. ނަމަވެސް ދަށުކޯޓަށް މިނިސްޓްރީގެ ފަރާތުން ފައިސާ ހޯދުމަށް އެދި ދަޢުވާ ކުރިއިރުވެސް

-ފަތުޙު ކުންފުނިން ދައްކާފައެއް ނުވެއެވެ. އެހެންކަމުން، މިއީ އަލް -މިއިން އެއްވެސް ފައިސާއެއް އަލް

ފަތުޙު ކުންފުނި ބޭނުން ކޮށްގެން އެކުންފުނީގެ ޑިރެކްޓަރުންގެ އޮޅުވާލުމުގެ ނިޔަތުގައި ހިންގާ

ނީގެ ފަތުޙު ކުންފު -ކަންތައްތަކެއް ކަމަށް ޤަބޫލު ކުރެވޭވަރަށް ލިޔެކިޔުން ހުށަހެޅިފައި ވެއެވެ. އެހެނީ އަލް

ފަރާތުން ޝަރީޢަތުގައި ދައްކާފައިވާ ވާހަކަތަކުން، ސުވާލު އުފެދިފައިވަނީ މަދު ޢަދަދެއްގެ މައްޗަށްކަން

ބެލެވެން އޮތްއިރު، ސުވާލު އުފެދިފައި ނުވާ ފައިސާއިން އެއްވެސް މިންވަރެއް ދައްކާފައި ނެތުމެވެ.

ހިންގާގޮތް ވިޔާފާރި ކުންފުނީގެ ނުވަތަ ކުރުމުގެ އިންތިޒާމު ގެންދާގޮތް ހިންގަމުން ކުންފުންޏެއް -26

ކުންފުންޏަކުން ،އެހެންކަމުން. ބޯޑަށެވެ ޑިރެކްޓަރުންގެ ކުންފުނީގެ އޮންނަނީ ބާރު ކުރުމުގެ އިންތިޒާމު

. ބޯޑެވެ ޑިރެކްޓަރުންގެ ކުންފުނީގެ ފަރާތަކީ އޮތް ބާރު މަތީ އެންމެ ނިންމުމުގެ ނިންމުންތައް ނިންމާ

ޑިރެކްޓަރުންގެ އެކުންފުނީގެ ކުރަނީ ބޭނުން ގޮތެއްގައި ޢާންމު ބާރު ނެގުމުގެ ދަރަނި ކުންފުންޏަކުން

HC-A/49/2019 ިޟއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ ޤަ

3336133 ފެކްސް:، 3335233 ފޯން:، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެނަންބަރު ދޮރާށީ، 3ތީމުގެ ހިނގުން، އާބުރުޒު ،ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު

www.highcourt.gov.mvވެބް ސައިޓް: info@highcourt.gov.mvއީމެއިލް:

43

ބޯޑުންނެވެ. މިގޮތުން ކުންފުނީގެ ޑިރެކްޓަރުންގެ ޒިންމާތަކުގެ ތެރޭގައި، ކުންފުނީގެ ނަމާއި ކުންފުނީގެ

ނަމުގައި ފޮނުވާ ސިޓީ، ސިއްކަ ބޭނުން ކުރަނީ ހެޔޮ ގޮތުގައިތޯ ބަލަންޖެހެއެވެ. ޚާއްޞަކޮށް، ކުންފުނީގެ

ޗެކު އަދި ފައިސާއަށް ނުވަތަ މުދަލަށް ، ސް، އެންޑޯޒްމެންޓްސްބިލް އޮފް އެކްސްޗޭންޖް، ޕްރޮމިސަރީ ނޯޓް

އެދި ފޮނުވާ ލިޔުންތަކުގައި ކުންފުނީގެ ނަމާއި ސިއްކަ ބޭނުން ކުރާ ގޮތް ބެލުމުގެ ޒިންމާއެއް ޑިރެކްޓަރުންގެ

ފުންޏަކަށް ދަރަންޏަށް ފައިސާ ނެގުމަށް ނުވަތަ ދަރަންޏަށް މުދަލާއި މިގޮތުން، ކުން ބޯޑުގައި އޮވެއެވެ.

ކުންފުންޏަށް ނުކުޅަދާނަވަރުގެ ، ޚިދުމަތް ހޯދުމަށް ލިބިފައިވާ ކުޅަދާނަކަމާއި ލިބިދީފައި އޮތް ބާރާއި ޚިލާފަށް

އްބަސްވުމުގައި ބަޔާން އެއްބަސްވުމަކަށް ވަދެ، އެއެ ދަރަނިތަކާއި ކުންފުނީގައި ނެތް ބާރެއްގެ ބޭނުންކޮށްގެން،

ކުރާ ގޮތަށް ޒިންމާ އަދާ ނުކުރެވިއްޖެނަމަ، އެކުރި މުޢާމަލާތުން އަނެއް ފަރާތަށް ލިބޭ ގެއްލުން ނުވަތަ އެގޭ

ބަދަލު ދިނުމަށް ކުންފުނީގެ ޑިރެކްޓަރުން ޒިންމާ ކުރެވޭނެކަމީ ކުންފުންޏާބެހޭ ޤާނޫނުގެ އުޞޫލުތަކަށް ތަންދޭ

ރަކާތްތެރި ކުރުވުމާއި ކުންފުންޏަށް ދިރުން ގެންނަ މީހުންނަކީ، ކުންފުނީ ސާފު ކަމެކެވެ. ކުންފުނި ޙަ

ޑިރެކްޓަރުން ބޯޑެވެ. އެހެންކަމުން، ކުންފުނީގެ ޑިރެކްޓަރުންގެ ބޯޑުން ނުވަތަ ކުންފުނީގެ މެނޭޖިންގ

ާޤޫނާނ ިޚާލުފ ، ޑިރެކްޓަރު ކުންފުނި ޙަރަކާތްތެރި ކުރުވަމުންދަނީ، ކުންފުނި ނިވާފަތްގަޑެއްގެ ގޮތުގައި ހަދައި

ަކެމްއ ުކުރަމްށ ުނަވަތ ާނާޖިއުޒ ޮގެތްއަގިއ ަމްނފާ ަތެކްއ ޯހުދަމްށ ަކަމްށ ާސިބުތާވަނަމ، ުކްނުފްނާޏިއ

ގެ ފަރުދާ ނަގައި ޝަޚުޞުުކްނުފިނ ިހްނަގްނ ިތިބ ީމުހްނާނިއ ެދެމުދ ަދާމެލިވަފިއާވ ާޤޫނީނ

ޒިންމާ އެފަރާތަކުން އަމިއްލައަށް އެފަރާތްތަކުން ކުންފުނީގެ ނަމުގައި ކުރި ކަންތައްތަކުގެ

އުފުލާންޖެއްސުމަކީ، ކުންފުންޏާބެހޭ ޤާނޫނުގެ ތެރެއިން ކޯޓަށް ކުރެވޭނެ ކަމެކެވެ. ހުށަހެޅިފައިވާ

އޮތް ންއިސްތިއުނާފީ މައްސަލައިގައި، ދަށު ކޯޓުގެ ޝަރީޢަތަށް ހުށަހަޅާފައިވާ ލިޔެ ކިޔުންތަކުން ސާބިތުވާ

ފަތުޙު ކުންފުނިން -ނީގެ ފަރާތުން އެދިގެން މިނިސްޓްރީން ކުރި ޚަރަދުތައް އަލް ފަތުޙު ކުންފު -ގޮތުގައި، އަލް

ޙު ކުންފުނި މިމުޢާމަލާތުގައި ޚަރަކާތްތެރި ކުރުވަމުންދަނީ ޤާނޫނު ފަތު -ކާފައެއް ނެތެވެ. އަދި އަލްދައް

ބަޔާން ކުރާ ވަނަ މާއްދާގެ )ށ( ގައި 31)ދިވެހިރާއްޖޭގެ ކުންފުންޏާބެހޭ ޤާނޫނު(ގެ 36/32ނަންބަރު:

މިމުޢާމަލާތައި ބޭނުން ކުރަމުންދަނީ ޚްޞިއްޔަތުޝަ ޤާނޫނީ ލިބިފައިވާ ކުންފުންޏަށްޙު ފަތު -އަލް ފަދައިން

HC-A/49/2019 ިޟއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ ޤަ

3336133 ފެކްސް:، 3335233 ފޯން:، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެނަންބަރު ދޮރާށީ، 3ތީމުގެ ހިނގުން، އާބުރުޒު ،ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު

www.highcourt.gov.mvވެބް ސައިޓް: info@highcourt.gov.mvއީމެއިލް:

44

ކަމަށް ޤަބޫލު ކުރެވޭ ކަމާއި އަދި އެމާއްދާގެ )ނ( ގައި ބަޔާން ކުރާ ހެދުމަށްޓަކައި ހީލަތް މަކަރާގުޅިގެން

ކުންފުންޏަށް ޙު ފަތު -އަލް ބޭނުން ކުރަނީ ޝަޚްޞިއްޔަތު ލިބިފައިވާ ކުންފުންޏަށްފަތުޙު -އަލް ފަދައިން

ވިޔަފާރިކުރި ޙު ކުންފުންޏާއެކު ފަތު-މިނިސްޓްރީއަށް ނުވަތަ އަލް ދަރަނީގެ ގޮތުގައި ޚިދުމަތްތަކެއް ދީފައިވާ

ލައަކީ، ކަމަށް ޤަބޫލު ކުރެވޭތީ، މިމައްސަ ނިޔަތުގައި އޮޅުވާލުމުގެފަރާތެއްކަމަށް ވާ މިނިސްޓްރީއަށް

ގެ ފަރުދާ ނަގަން އެންމެ ޝަޚުޞުޙު ކުންފުނީގެ ޤާނޫނީ ފަތު-ން އެދިފައިވާ ފަދައިން އަލް ދައުލަތު

އެކަށީގެންވާ މައްސަލައެކެވެ.

ކޮށްފައިވާ ންފަތުޙު ކުންފުނީގެ އެދުމުގެ މަތިން، މިނިސްޓްރީ -އެހެންކަމުން، މިމައްސަލައިގައި، އަލް -21

ޚަރަދުތައް އެކުންފުނިން ބަޔާން ކުރިގޮތަށް ނުދައްކައި ހިންގަމުން ގެންދާ ކަންކަމަކީ، ކުންފުނީގެ

ނިވާފަތްގަޑެއްގެ ގޮތުގައި އޮޅުވާލުމުގެ ނިޔަތުގައި ބޭނުން ޝަޚުޞުޑިރެކްޓަރުން ކުންފުނީގެ ޤާނޫނީ

ދެފަރާތުން ދަށުކޯޓުގައި ދައްކާފައިވާ ވާހަކަތަކުން ކުރަމުންދާ ވަސީލަތެއްކަމަށް ހުށަހެޅުނު ލިޔުންތަކުންނާއި

-ފަތުޙު ކުންފުނީގެ އިތުރުން، އަލް -ސާބިތުވާން އޮތުމުން، އިސްތިއުނާފް ރައްދުވާ ފަރާތްތަކުގެ ތެރެއިން އަލް

ފަތުޙު ކުންފުނީގެ ޑިރެކްޓަރުން ފަރުދީގޮތުން މިމުޢާމަލާތަށް ޒިންމާ ކުރެވޭނެކަމާއި، އަދި މިމުޢާމަލާތާއި

މުޙައްމަދުދީދީ ދީފައިވާ މުޞްޠަފާގުޅިގެން، މިނިސްޓްރީއަށް ލިބެންޖެހޭ އެންމެހައި ފައިސާ ހޯދުމަށްޓަކައި،

މުޞްޠަފާ ޔަޤީންކަމާއި އެއްގޮތަށް އޭނާގެ އަމިއްލަ މުދައު ވިއްކައިގެން އެފައިސާ ހޯދިދާނެކަމާއި، އަދި

މުޙައްމަދުދީދީ ޔަޤީންކަން ދިން ވަގުތުން ފެށިގެން އޭނާގެ އަމިއްލަ މުދަލުގެ ތެރެއިން އުފުލޭ މުދަލާއި

ބަލައި، އެފަދަ މުޢާމަލާތްތައް ނުއުފުލޭ މުދައު އެހެން ފަރާތްތަކެއްގެ މައްޗަށް ބަދަލުކޮށްފައިވާނަމަ، އެކަން

ވިއްކާލެވިދާނެކަމަށް އަހުރެންނަށް ބުރަވެވޭތީ، ވެސް އެފަދަ މުދަލެއް ރުޖޫޢަކޮށް، މިފައިސާ ހޯދުމަށްޓަކައި

މިގޮތުގެ މަތިން އަހުރެންގެ ރަޢުޔު އިއްވަމެވެ.

HC-A/49/2019 ިޟއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ ޤަ

3336133 ފެކްސް:، 3335233 ފޯން:، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެނަންބަރު ދޮރާށީ، 3ތީމުގެ ހިނގުން، އާބުރުޒު ،ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު

www.highcourt.gov.mvވެބް ސައިޓް: info@highcourt.gov.mvއީމެއިލް:

45

މްގެ ރައުޔު ނޑިޔާރު ޢަބްދުއްރައޫފު އިބްރާހީ ފަ ވަނަ އަހަރުގެ 3135މްރާ ގްރޫޕް ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑުގެ ފަރާތުން ފަތުޙު ޙައްޖު އެންޑް ޢު-އަލް -21

އަޅުކަމަށް މީހުން ގެންދިއުމަށް ފައިސާ ނެގުމަށްފަހު، އެކަން ކުރެވޭފަދަ މާލީ ތަނަވަސްކަން ޙައްޖުގެ

ނިސްޓްރީ އޮފް އިސްލާމިކް ނެތްކަމަށް ބުނެ އެކަމުގައި އެހީތެރިވެދިނުމަށް އެކުންފުނީގެ ފަރާތުން މި

އުމަށް ފައިސާ ނަގާފައިވާ ރޒުގައި އެދުނު އެދުމުގެ މަތިން އެކުންފުނީގެ ފަރާތުން ޙައްޖަށް ގެންދިއެފެއާ

އްޖު ދަތުރުގެ ދެކޮޅު ޓިކެޓަށާއި ޙައްޖު އަޅުކަން )ސަތޭކަ އަށާރަ( މީހުންގެ ޙަ 332 މީހުންގެ ތެރެއިން

އަދާކުރުމަށްޓަކައި އެމިނިސްޓްރީގެ ފަރާތުން ޚަރަދު ކޮށްފައިވާ ފައިސާގެ ތެރެއިން ދަށު ކޯޓުގެ ޤަޟިއްޔާގައި

ރު މިލިޔަން ނުވަލައްކަ ތިރީސް ނުވަހާސް ހަސަތޭކަ ރުފިޔާ/ހަތްދިހަ )ހަތަ .ރ163336622.33ސާބިތުވި

އެއްލާރި( ނަގައި ދިނުމަށް ނިންމާފައިވާ ނިންމުމަށް ތާއީދުކޮށް، އެޤަޟިއްޔާގައި ސާބިތުނުވާކަމަށް

ނިންމާފައިވާ، ޙައްޖާޖީން ދައްލާ އަޖުޔާދު ހޮޓަލުގައާއި، ޢަޒީޒިއްޔާގައި ތިބުމަށް ޚަރަދުވެފައިވާ

އަށާވީސްލާރި( އަކީ، ރުފިޔާ/. )އެއްމިލިޔަން ހަތްލައްކަ އަށްޑިހަ ދެހާސް އަށްސަތޭކަ އަށްރ1,782,808.28

ލިމިޓެޑުގެ މަސްލަޙަތުގައި ހޭދަކުރި ރޫޕް ޕްރައިވެޓް ފަތުޙު ޙައްޖު އެންޑް ޢުމްރާ ގް-އަލް، ދައުލަތުން

ލިމިޓެޑުން ދައުލަތަށް ރޫޕް ޕްރައިވެޓް ރާ ގްފަތުޙު ޙައްޖު އެންޑް ޢުމް-އަލްފައިސާއެއްކަން އަދި މިފައިސާއަކީ

އަނބުރާ ދައްކަންޖެހޭ ފައިސާކަން ސާބިތުވާކަމަށް ކަނޑައަޅައި އެފައިސާ ނަގައި ދިނުމަށް މި މައްސަލަ ބެލި

މިކޯޓުގެ ފަނޑިޔާރުންގެ މަޖްލީހުގެ ރިޔާސަތު ބެލެހެއްޓެވި ފަނޑިޔާރު އަލްއުސްތާޛު ޢަލީ ސަމީރުގެ

ރައްވާފައިވާ ގޮތަށް އެފައިސާ ނަގައިދިނުމަށް އަހުރެން ތާއީދުކުރަމެވެ. އަދި ރައުޔުގައި ފާހަގަ ކު

-ޚަރަދުވާ ފައިސާއަށް އަލް ހަމައެފަދައިން ޙައްޖާޖީން ވައިގެމަގުން ދަތުރު ހަމަޖެއްސުމަށް ޓިކެޓު ނެގުމަށް

ކ.މާލެ މ.އެކްސެލް/މްރާ ގްރޫޕް ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑުގެ މެނޭޖިންގ ޑިރެކްޓަރ ފަތުޙު ޙައްޖު އެންޑް ޢު

HC-A/49/2019 ިޟއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ ޤަ

3336133 ފެކްސް:، 3335233 ފޯން:، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެނަންބަރު ދޮރާށީ، 3ތީމުގެ ހިނގުން، އާބުރުޒު ،ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު

www.highcourt.gov.mvވެބް ސައިޓް: info@highcourt.gov.mvއީމެއިލް:

46

ފަރުދީ 32އެޚަރަދުގައި އެމިންވަރަށް ، 31ފަރުދީ ހައިސިއްޔަތުން ޒިންމާ ނަގާފައިވާތީ މުޞްޠަފާ މުޙައްމަދުދީދީ

ޒިންމާ އުފުލަންޖެހޭނެ ކަމަށް ދެކެމެވެ.މުޞްޠަފާ މުޙައްމަދުދީދީ ގޮތުން

މްރާ ތުޙު ޙައްޖު އެންޑް ޢުފަ-ނިސްޓްރީ އޮފް އިސްލާމިކް އެފެއާރޒްއާއި އަލް މިމައްސަލައިގައި މި -21

ގްރޫޕް ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑާ ދެމެދު އެއްބަސްވުން ވެފައިވަނީ އެކުންފުނިން ފޮނުވި ސިޓީތަކާއި، އެސިޓީތަކާ

ގުޅިގެން އެމިނިސްޓްރީން ޢަމަލު ކުރި ގޮތުގެ މައްޗަށްކަން އެނގެއެވެ. މި މައްސަލައިގައި ކަންހިނގާފައިވާ

މައްސަލަ ބެލުމުގެ ބެންޗުގައި އަހުރެންނާއެކު ބައިވެރިވެ ވަޑައިގަންނަވާ ގޮތާއި އޭގެ ތަފްސީލުތަށް މި

ފަނޑިޔާރު ޢަލީ ސަމީރާއި ފަނޑިޔާރު މުޙައްމަދު ނިޔާޒުގެ ރައުޔުގައި ތަފްސީލުކޮށް ބަޔާން ކުރައްވާފައިވާތީ،

އިސްވެ ބަޔާން ކުރެވުނު އެކަންކަން އިތުރަށް ތަކުރާރު ކުރުމުގެ ބޭނުމެއް އޮތް ކަމަކަށް އަހުރެން ނުދެކެމެވެ.

ފަތުޙު ޙައްޖު އެންޑް -އަލްމުއާމަލާތަށް ބަލާއިރު، މި މައްސަލައިގައި ސާފުކޮށް ފެންނަން އޮތް ޙަޤީޤަތަކީ

އްޖަށް ގެންދިއުމަށް ކަމަށް ބުނެ މީހުންގެ އަތުން ފައިސާ ރޫޕް ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑުން ޙަޢުމްރާ ގް

ކައިރިވެފައިވަނިކޮށް، އެކުންފުނީގެ މާލީ ޙާލަތު ހުރި ގޮތުން ޙައްޖަށް ނެގުމަށްފަހު، ޙައްޖުގެ ދަތުރަށް ފުރަން

މީހުން ގެންދެވެން ނެތްކަމަށް ބުނެ، ސަރުކާރުގެ ޚަރަދުގައި އެކަން ކޮށްދިނުމަށާއި އަދި ސަރުކާރުން އެކަމަށް

ށް ސަރުކާރުގެ ކުރާ ޚަރަދު އަނބުރާ ދައްކާނެ ކަމުގެ ޔަޤީންކަން ދިނުމުން އެކަމުގެ މައްޗަށް އިތުބާރުކޮ

ކުމަށް ފަރާތުން އެކަމަށް ޖާމިނުވެ އެ ޚަރަދުތައް ކުރި ކަމެވެ. އަދި އެކަމަށް ޚަރަދުވެފައިވާ ފައިސާ ދެއް

އެކުންފުންޏަށް އެނގުމުން އެއްބަސްވެފައިވާ ގޮތުގެމަތިން އެފައިސާ ނުދައްކައިވާ ކަމެވެ.

ލިމިޓެޑާ ރޫޕް ޕްރައިވެޓްންޑް ޢުމްރާ ގްފަތުޙު ޙައްޖު އެ-އަލްމި މައްސަލައިގައި މިނިސްޓްރީއާއި -31

ދެމެދު ވެފައިވާ އިސްވެ ބަޔާންކޮށްފައިވާ މުޢާމަލާތަށް އަދި ދެފަރާތުގެ ދެމެދުގައި ވެފައިވާ އެއްބަސްވުމަށް

އެފަިއސާ ނުެދއްކިްއޖެަނމަ ގައި ފޮނުވި ފުރަތަމަ ސިޓީގައި، 1111ސެޕްޓެމްބަރ 11އެކުންފުނިން މިނިސްޓްރީ އޮފް އިސްލާމިކް އެފެއަރޒަށް - 31

ދީަފިއވެެއވެ. އަުޅގަނޑު ުހރި ެއސެޓްތައް ިވއްކާލަިއެގންވެސް މިފަިއސާ ެއއްފަހަރާ ދައްކާ ިނންމާނެކަަމށް ބުނެ ުމޙަްއމަދު މުޞްޠަފާ ޔަޤީންކަން

ޙާޖީންގެ އެއަރ ޓިކެޓްގެ ވަނަނަންބަރު( 1ގައި ދައުލަތުގެ ފަރާތުން ދަށުކޯޓަށް ހުށަހެޅި ބަޔާނުގައި،)ފުރަތަމަ ޞަފްޙާގެ 1112އޮގަސްޓް 10 -32

އައްާލރި( ހަ ވަދި/ނުރ )އެއްމިލިޔަން ުނވަލައްކަ ާސޅީްސދެހާސް ހަަތރުސަތޭކަ ސާީޅސް ެއްއރުފިޔ3313113.32ާ ޚަރަދުގެ ގޮތުގައި ދައުލަތުން ހޭދަކުރިަކމަށް ބަޔާންކޮށްަފިއވެެއވެ.

HC-A/49/2019 ިޟއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ ޤަ

3336133 ފެކްސް:، 3335233 ފޯން:، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެނަންބަރު ދޮރާށީ، 3ތީމުގެ ހިނގުން، އާބުރުޒު ،ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު

www.highcourt.gov.mvވެބް ސައިޓް: info@highcourt.gov.mvއީމެއިލް:

47

އެކުންފުނީގެ ފަރާތުން އިންކާރެއް ނުކުރެއެވެ. އަދި މިނިސްޓްރީން ކޮށްފައިވާ ޚަރަދުތަކުގެ ތެރެއިން ސާބިތުވާ

ދެއްކުމަކަށް ވެސް އެކުންފުނިން އިޢުތިރާޒެއް ނުކުރެއެވެ. އެހެންކަމުން މިމުޢާމަލާތާ ގުޅިގެން ފައިސާ

މިނިސްޓްރީން ޚަރަދުކޮށްފައިވާ ފައިސާއެއް ދެއްކުމާމެދު މިދެފަރާތުގެ މެދުގައި ދެބަސްވުމެއް ނެތެވެ. މި

ބަސްވުމުގެ ދަށުން މިނިސްޓްރީން ކުރި މައްސަލައިގައި މިހާރު ޚިލާފު އުފެދިފައި ވަނީ އިސްވެ ބުނެވުނު އެއް

ޙިއްޞާދާރުން ޒިންމާވާން ޖެހޭނެތޯ ނުވަތަ ނޫންތޯ، އާ މެދުގައެވެ. ޚަރަދުތަކަށް އެކުންފުނީގެ ޑިރެކްޓަރުން/

ޤާނޫނުގައިވާ ގޮތުގެ މަތިން ކުންފުންޏެއް ރަޖިސްޓްރީވުމުން އެކުންފުންޏަކީ އެކުންފުނީގެ -31

އުފެދިފައިވާ ޤާނޫނީ ވަކި ޝަޚްޞެކެވެ. ޤާނޫނުގައިވާ ގޮތުގެމަތިން ކުންފުންޏެއް މެންބަރުންނާ ވަކިން

ރަޖިސްޓްރީ ވުމުން އެކުންފުންޏަށް މުދާ ހޯދުމާއި މިލްކުކުރުމާއި ދަޢުވާކުރުމާއި ދަޢުވާލިބިގަތުމާއި

ގެ ފަރާތުން ނެގުމުގެ ވިޔަފާރިކުރުމާއި ލޯނު ނެގުމާއި އަދި މާލީ އެކިއެކި މަންފާތަކާއި ޒިންމާތައް އެކުންފުނީ

ފުނީގެ ހައިސިއްޔަތު ލިބިގެންދެއެވެ. ކުންފުނީގެ ފަރާތުން ކުރާ މިކަންކަމަކީ އާންމު އުސޫލެއްގެ ގޮތުން އެކުން

އިސިއްޔަތުން ހިންގާ އަދި ޒިންމާވާންޖެހޭ ކަންކަމެއް ނޫނެވެ. އެހެންކަމުން، ޙަމެންބަރުންގެ އަމިއްލަ

ކުރާ ވިޔަފާރިއާއި މުޢާމަލާތްތަކާއި ދަރަންޏަށް ޢާންމު އުސޫލެއްގެ ކުންފުނީގެ މެންބަރުން އެކުންފުނިން

ގޮތުން ޒިންމާވާން ނުޖެހޭނެއެވެ. އެއީ އެކުންފުނި ކިތަންމެ ބޮޑަކަށް ދަރަނި ވެފައިވީނަމަވެސް އަދި

މެއެވެ. އެކުންފުނީގެ ޑިރެކްޓަރުންނަކީ ކިތަންމެ މާލީ ފުދުންތެރި އަދި ތަނަވަސް ބައެއް ކަމުގައިވީނަމަވެސް

ޤާނޫނުގައި ކަން މިހެން އޮތްކަމުގައިވީނަމަވެސް، ކުންފުނީގެ މެންބަރުން އެކުންފުނީގެ ދަރަންޏަށް

ޒިންމާވާންޖެހޭ އިސްތިސްނާ ޙާލަތްތަކެއް ކަނޑައެޅިފައިވާ ޙާލަތްތަކުގައާއި ކޯޓުން ކަނޑައަޅާ ޙާލަތްތަކުގައި

ޛު މުޙައްމަދު ނިޔާޒުގެ ރައުޔުގައި ފާހަގަ ވެއެވެ. މިކަންކަމާ ގުޅޭ ގޮތުން ފަނޑިޔާރު އަލްއުސްތާ

-އަލްކުރައްވާފައިވާ ޤާނޫނީ އުޞޫލުތަކާއި ހަމަތަކަށް އަހުރެން އެއްބަސްވަމެވެ. އަދި މި މައްސަލައިގައި

ލިމިޓެޑުގެ ކުންފުނީގެ ފަރުދާ ނަގަންޖެހޭ ޙާލަތު އޮތްކަން ރޫޕް ޕްރައިވެޓްފަތުޙު ޙައްޖު އެންޑް ޢުމްރާ ގް

HC-A/49/2019 ިޟއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ ޤަ

3336133 ފެކްސް:، 3335233 ފޯން:، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެނަންބަރު ދޮރާށީ، 3ތީމުގެ ހިނގުން، އާބުރުޒު ،ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު

www.highcourt.gov.mvވެބް ސައިޓް: info@highcourt.gov.mvއީމެއިލް:

48

އަދި އެކުންފުނިން މިނިސްޓްރީއަށް ދައްކަންޖެހޭ ފައިސާ ދެއްކުމުގައި އެކުންފުނީގެ ސާބިތުވާކަމާއި

ޑިރެކްޓަރުން ޒިންމާ ކުރުވަންޖެހޭ ކަމަށް، ތިރީގައި އެވާ ސަބަބުތަކަށްޓަކައި އަހުރެން ޤަބޫލު ކުރަމެވެ.

ޙަޤީޤަތް އޮޅުވާލައި މަކަރާއިހީލަތް ހެދުން؛ 31.1

ރާ ފަރާތަކަށް ފައިސާ ދެއްކުމުގެ ޤާބިލުކަން ނެތްކަން ކުންފުންޏާއެކު މުޢާމަލާތް ކު

ކުންފުންޏެއްގެ ޑިރެކްޓަރުންނަށް ކަނޑައެޅިގެން އެނގޭ ޙާލަތުގައި އެކަން އެނޫން ގޮތަކަށް

ދައްކައި އޮޅުވާލައިގެން އެމުޢާމަލާތުގައި އެހެންފަރާތެއް ބައިވެރިކޮށްފައިވާނަމަ، އެކަމުގެ

ރުން ފަރުދީ ގޮތުން އުފުލަންޖެހެއެވެ.ޒިންމާ އެކުންފުނީގެ ޑިރެކްޓަ

ބަޔާންކޮށްފައި 33ޤަޟިއްޔާގައި C/27-2009/SCދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓުގެ ނަންބަރ

ކުންފުނި ބޭނުންކޮށްފައިވަނީ މަކަާރއި ީހލަތް ހެދުަމށް ނުވަތަ ޙަޤީޤަތް އޮޅުވާލުަމށް ކަމަށް ވަނީ؛ "

ހުރެްއޖެނަމަ، އެފަުރާދގެ ނިވަިއފަތްގަނޑު ަކހާލަިއ )ވެިއްލ ޝައްކުުކރެވޭ މަޤްބޫުލ ސަބަބުތަކެއް

ލިފްޓްކޮށް( ކޯޕަރޭޓް އެންޓިޓީގެ މަފްޫހމް ދޫކޮށް ހިއްާސާދރުންގެ ޒިންމާތަކަށް ބަލައި، މައްަސަލ

ނިންމުމުގެ ބާރު ކޯޓަށް ލިބިގެްނވާ ކަމަށެވެ."

ރައިވެޓް ލިމިޓެޑް ކުންފުންޏަށް މްރާ ގްރޫޕް ޕްޢު ޙައްޖު އެންޑް ޙުފަތު -މި މައްސަލައިގައި އަލް

ޙައްޖަށް ދިއުމަށް ފައިސާ ދައްކާފައިވާ މީހުންގެ ޓިކެޓު ނެގުމުގައި ދަތިތަކެއް ދިމާވެގެން

ފައިސާ ރާއްޖެއިން ބޭރުން އުޅެނީ ދަތުރަށް ބޭނުންވާ ބޭރުފައިސާ ހޯދަނީ ބޭރުންކަމުގައިވާތީ އެ

ސާ ގެނައުމުގެ މަސައްކަތް ވަރަށް ބާރަށް ގެނައުމުގައި ދަތިތަކެއް ދިމާވެގެންކަމަށާއި، އެފައި

)ހަތެއް( ދުވަހުގެ މުއްދަތެއް ދިނުމަށާއި 3ކުރަމުން ގެންދާކަމަށާއި، އެފައިސާ ދެއްކުމަށް

އަިދ 34ކަމަށާއިއިސާ އަނބުރާ ދައްކާނީ ކޭޝް )ނަގުދު ފައިސާ( އިން އެއްފަހަރާ އެފަ

މަސްދުވަހުގެ ތެރޭގައި ދައްކާނެ )އެކެއް( 3އެހެން ކަންކަމަށް ޚަރަދު ކުރާ ފައިސާވެސް

.ޤަޟިއްޔާ ިނމުނު ޚުާލޞާ ރިޕޯޓުގެ ފާހަގަކުެރވުނު ނުކުތާތަުކގެ )ނ( - 33

ވަނަ ސިޓީ. 3 ގައި ފޮނުވި 3231ސެޕްޓެމްަބރު 33އެކުންފުނިން - 34

HC-A/49/2019 ިޟއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ ޤަ

3336133 ފެކްސް:، 3335233 ފޯން:، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެނަންބަރު ދޮރާށީ، 3ތީމުގެ ހިނގުން، އާބުރުޒު ،ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު

www.highcourt.gov.mvވެބް ސައިޓް: info@highcourt.gov.mvއީމެއިލް:

49

އެ ކުންފުނީގައި ފައިސާ ހުރިކަމާއި އަދި މާލީ ފުދުންތެރިކަން ހުރި ކަމަށް 35ކަމަށް ބުނެ

ދައްކައި، ޙަޤީޤަތް އޮޅުވާލައިފައިވާކަން ސާބިތުވެއެވެ. އަދި މިކަން އެކުންފުނީގެ ފަރާތުން

ނޑައެޅިގެން އެނގި ތިބި ކޮށްފައިވަނީ އެކުންފުނީގެ މާލީ ޤާބިލްކަން ނެތްކަން ކަ

ޙާލަތުގައިކަން އެކުންފުނިން އެއްބަސްވެ، ޔަޤީންކަން ދިން ގޮތަށް އެއްވެސް ކަމެއް

ކޮށްފައިނުވުމުން ސާފުކޮށް އެނގެއެވެ.

ކުންފުނީގެ މުދާ ނަހަމަ ގޮތުގައި ބޭނުންކުރުން؛ 31.2

ޤަވާޢިދުގައިވާ ކުންފުނި ހިންގަން ޖެހޭނީ އެކުންފުނީގެ އަސާސީ ޤަވާޢިދާއި ހިންގާ

ގޮތުގެމަތިން، އެކުންފުނީގެ ބޯޑުން ފާސްކުރާ ނިންމުންތަކާ އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެމަތިން،

އެކުންފުންޏަށް އެއްމެ ފައިދާ ހުރި އަދި މަސްލަޙަތު ބޮޑު ގޮތަކަށެވެ. ކުންފުނީގެ މުދަލާއި

މިލްކްވެރިއަކީ ފައިސާއަކީ އެކުންފުނީގެ މެންބަރުންގެ މިލްކް އެއްޗެއް ނޫނެވެ. އޭގެ ޙައްޤު

އެކުންފުންޏެވެ. ކުންފުނީގެ މުދަލާއި ފައިސާ ކުންފުނީގެ ޑިރެކްޓަރުންގެ އަމިއްލަ

މަސްލަހަތުގައި އަދި ކުންފުންޏަށް އެންމެ ރަނގަޅު ގޮތްނޫން އެހެންކަންކަމުގައި ބޭނުން

ށް ކުރުން ހުއްދައެއް ނުކުރެއެވެ. މި މައްސަލައިގައި އެކުންފުނިން ޙައްޖަށް ގެންދިއުމަ

މީހުންގެ އަތުން ނަގާފައިވާ ފައިސާ އުސޫލާ ޚިލާފަށް އެހެން ކަންކަމަށް ބޭނުންކޮށްފައިވާ

ޙައްޖަށް މީހުން ގެންދިއުމުގެ ޚަރަދުތައް އެކުންފުންޏަށް ކުރެވެން ނެތް ސަބަބު ، ކަން

އެނގެއެވެ. އެސިޓީގައި ވަނީ، "ޙައްޖަށް 36ބަޔާންކޮށް މިނިސްޓްރީއަށް ފޮނުވާފައިވާ ސިޓީން

ހުން ގެންދިއުމަށް އެމީހުންގެ އަތުން ނެގި ފައިސާ ދިވެހިރާއްޖެއިން ޙައްޖަށް މީހުން މީ

ކަމަށެވެ." ކުންފުންޏަކުން އުސޫލާ ޚިލާފަށް އެކިކަންކަމަށް ބޭނުން ކުރެވިފައިވާ ގެންދިއުމުގެ

ވާއިދާއި އަދި އުސޫލަކާ ޚިލާފަށް ޤަކުރުމަށް ކަނޑައެޅިފައި އޮންނަ ވަކިގޮތަކަށް ޢަމަލު

މިަކމަށްކުރާ ަޚރަދު ުކރިއަށް އޮތް މަްސުދަވހުގެ ތެޭރގައި ަހމަަޖއްާސނެކަުމގެ، ވަނަސިީޓގައި 3 ގައި ފޮނުވި 3231ސެޕްޓެމްަބރު 33އެކުންފުނިން - 35 ޔަޤީންކަން ައުރވާކަމަށް ުބނެފަިއވެެއވެ.

.( ސިޓ3231ީސެޕްޓެމްބަރު 33) FHG/2014/048 ްމރާ ްގރޫޕް ޕްރަިއވެޓް ލިމިޓެުޑގެ ނަންަބރު: ޢުއްޖު ެއންޑް ޙަ ފަތުޙު -އަލް - 36

HC-A/49/2019 ިޟއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ ޤަ

3336133 ފެކްސް:، 3335233 ފޯން:، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެނަންބަރު ދޮރާށީ، 3ތީމުގެ ހިނގުން، އާބުރުޒު ،ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު

www.highcourt.gov.mvވެބް ސައިޓް: info@highcourt.gov.mvއީމެއިލް:

50

ޢަމަލުކުރުމަކީ އެކުންފުނީގެ ޑިރެކްޓަރުން ނުވަތަ އެގޮތަށް ޢަމަލުކުރި ކުންފުނީގެ އެޖެންޓަކު

ފަރުދީ ގޮތުން ޒިންމާވާންޖެހޭ ޙާލަތެކެވެ. މިމައްސަލައިގައި ޙައްޖަށް މީހުން ގެންދިއުމަށް

ކަނޑައެޅިފައި އޮތް އުސޫލާ ޚިލާފަށް އެކުންފުނިން ފައިސާ ނަހަމަ ގޮތުގައި

ށްފައިވާކަން އެކުންފުނީގެ އިޢުތިރާފުން އެނގެއެވެ. މިހެންކަމުން އެކުންފުނީގެ މުދާ ޚަރަދުކޮ

އިސްވެ ބުނެވުނު އުސޫލާ ޚިލާފަށް ބޭނުންކޮށްފައިވަނީ ކޮންކަމަކަށް ކަން ބަލަންޖެހޭ ކަމާއި

އެކަން ކުރެވޭނީ ކުންފުނީގެ ފައިސާ ޚަރަދުކޮށްފައިވާ ގޮތެއް ބަލައިގެން ކަމާއި މިގޮތުން ބަލާ

ބެލުމުގައި އެފައިސާ އެކުންފުނީގެ ޙިއްޞާދާރުންނާ ހަމައަށް ނުހަމަ ގޮތަކަށް ގޮސްފައިވޭތޯ

ޙައްޖު އެންޑް ޙު ފަތު-މައްސަލައިގައި އަލް ވެސް ބަލަންޖެހިދާނެ ކަމާއި، އެހެންކަމުން، މި

މްރާ ގްރޫޕް ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑާއި އެކުންފުނީގެ ޙިއްޞާދާރުންނާ ދެމެދު ޤާނޫނީ ގޮތުންޢު

ލެވިފައިވާ ފަރުދާ ނަގަންޖެހޭކަމަށް ޤަބޫލު ކުރެވެއެވެ.

ރު ނަންބަ ސިވިލް ކޯޓުގެ އިސްތިއުނާފުކުރެވިފައިވާ ،އަހުރެން ދެކެނީ އެހެންކަމުން، -32

2717/Cv-C/2017 ިޤަޟިއްޔާގައި ކުރައްވާފައިވާ ޙުކުމަށް ބަދަލު ގެންނަންޖެހޭ ކަމަށާއި، މ

މުޢާމަލާތާ ގުޅިގެން މިނިސްޓްރީ އޮފް އިސްލާމިކް އެފެއާރޒުން ޚަރަދު ކޮށްފައިވާ މައްސަލައިގައި ހިމެނޭ

މްރާ ގްރޫޕް ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑް އާއި، އެކުންފުނީގެ ޢުޙައްޖު އެންޑް ޙުފަތު-އިސާ ދެއްކުމަށް އަލް ފަ

މަށް ވައިގެމަގުން ޓިކެޓް އްޖަށް މީހުން ގެންދިއު ޙަކަމުގައި ކަނޑައެޅުމަށާއި އަދި ޑިރެކްޓަރުން ޒިންމާވާންޖެހޭ

)ގެރެންޓީ( ދިން ފަރާތެއްގެ ގޮތުގައި އެކުންފުނީގެ މެނޭޖިންގ ނެގުމަށް ޚަރަދުވި ފައިސާއަށް ޔަޤީންކަން

ފަރުދީ ހައިސިއްޔަތުން ޒިންމާވާންޖެހޭ ކަމަށް ކަނޑައަޅައި މި މައްސަލަ މުޞްޠަފާ މުޙައްމަދުދީދީ ޑިރެކްޓަރ

ނިންމުމަށެވެ.

HC-A/49/2019 ިޟއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ ޤަ

3336133 ފެކްސް:، 3335233 ފޯން:، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެނަންބަރު ދޮރާށީ، 3ތީމުގެ ހިނގުން، އާބުރުޒު ،ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު

www.highcourt.gov.mvވެބް ސައިޓް: info@highcourt.gov.mvއީމެއިލް:

51

ްޙުކުމ:

ދެންފަހެ، އިސްވެ ބަޔާންކުރެވުނު ކަންކަން އެހެން ހުރުމުން:

ޤަޟިއްޔާގެ ޙުކުމުގައި Cv-C/2017/2717ސިވިލް ކޯޓުގެ ނަންބަރު )ހ(

ފާހަގަކުރައްވާފައިވާ، "ދަޢުވާގައި ޙަވާލާ ދެވުނު މުޢާމަލާތް ހިންގާފައިވާ ގޮތަށް ބަލާ، ޤާނޫނު ނަންބަރު

ވަނަ މާއްދާގެ )ހ( އަދި )ށ( އަށް ރިޢާޔަތް 31)ދިވެހިރާއްޖޭގެ ކުންފުންޏާބެހޭ ޤާނޫނު(ގެ 36/32

ފަތުޙު ޙައްޖު އެންޑް ޢުމްރާ ގްރޫޕް ޕްރައިވެޓް -ޅިގެން އަލްދަޢުވާގައި ޙަވާލާދެވޭ ފައިސާއާއި ގު ،ކޮށް

ލިމިޓެޑުގެ ޙިއްޞާދާރުންނާއި، ޑިރެކްޓަރުން ފަރުދީގޮތުން ޒިންމާވާންޖެހޭ ޙާލަތެއް އުފަންވެފައިނުވާކަމަށް"

ރުންގެ ކަނޑައަޅައިފައި އޮތް އޮތުމަށް ބަދަލުގެންނަން ޖެހޭކަމަށް މި މައްސަލަބެލުމުގައި ބައިވެރިވި ފަނޑިޔާ

އަޣުލަބިއްޔަތުން ތާއީދުކުރަމެވެ.

)ށ( މި މައްސަލައިގައި ޙަވާލާދެވޭ މުޢާމަލާތާ ގުޅިގެން މިނިސްޓްރީ އޮފް އިސްލާމިކް

ރ. )ހަތަރުމިލިއަން ނުވަލައްކަ ތިރީސްނުވަހާސް ހަސަތޭކަ 4,939,600.71އެފެއާރޒުން ޚަރަދުކުރި

އްޖު އެންޑް ޢުމްރާ ގްރޫޕް ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑުން ރުފިޔާ / ހަތްދިހަ އެއްލާރި( އަކީ އަލް ފަތުޙު ޙަ

ދައުލަތަށް ދައްކަންޖެހޭ ފައިސާ ކަމަށް އޮތް އޮތުމަށް ތާއީދު ކުރުމާއިއެކު މިފައިސާގެ އިތުރަށް އިތުރު

ޚަރަދެއް މިކަމާ ގުޅިގެން އެމިނިސްޓްރީން ކޮށްފައިވާކަން މިމައްސަލާގައި ހުށަހެޅިފައިވާ ލިޔުންތަކުން

ޘާބިތުނުވާކަމަށް ކޮށްފައިވާ ޙުކުމުގެ އެބަޔަށް ބަދަލު ގެންނަންޖެހޭކަމަށް މިމައްސަލަ ބެލުމުގައި ޝަރީޢަތަށް

ބައިވެރިވި ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓުގެ ފަނޑިޔާރުންނަށް އިއްތިފާޤު ވެވެއެވެ. މިހެންކަމުން ސިވިލް ކޯޓުެގ

ޙުކުމްގައި ފާހަގަކޮށްފައިވާ ޤަޟިއްޔާގައި އެކޯޓުން ކުރައްވާފައިވާ Cv-C/2017/2717ނަންބަރު

ބުނެވުނު ދެބަޔަށް ބަދަލު ގެންނަންޖެހެއެވެ.

HC-A/49/2019 ިޟއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ ޤަ

3336133 ފެކްސް:، 3335233 ފޯން:، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެނަންބަރު ދޮރާށީ، 3ތީމުގެ ހިނގުން، އާބުރުޒު ،ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު

www.highcourt.gov.mvވެބް ސައިޓް: info@highcourt.gov.mvއީމެއިލް:

52

)ދިވެހިރާއްޖޭގެ ކުންފުންޏާބެހޭ 36/32)ނ( ބުނެވުނު ސަބަބަށްޓަކައި ޤާނޫނު ނަންބަރު:

ފަތުޙު ޙައްޖު އެންޑް ޢުމްރާ ގްރޫޕް ޕްރައިވެޓް -ވަނަ މާއްދާއަށް ރިޢާޔަތްކޮށް އަލް 31ޤާނޫނު(ގެ

ފަތުޙު ޙައްޖު އެންޑް ޢުމްރާ -ގެ ޤާނޫނީ ޝަޚުޞުގެ ފަރުދާ ނެގުމަށްފަހު މި މުޢާމަލާތަށް އަލް ލިމިޓެޑު

ގްރޫޕް ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑުގެ ޙިއްސާދާރުންނާއި ޑިރެކްޓަރުން ޒިންމާވާންޖެހޭނެކަމަށް މި މައްސަލަ

ތުން ކަނޑައަޅަމެވެ.ބެލުމުގައި ބައިވެރިވި ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓުގެ ފަނޑިޔާރުންގެ އަޣުލަބިއްޔަ

ރ. 4,939,600.71އަދި ސިވިލް ކޯޓުގެ ޙުކުމުގައި ސާބިތުވާކަމަށް ނިންމި

)ހަތަރުމިލިއަން ނުވަލައްކަ ތިރީސްނުވަހާސް ހަސަތޭކަ ރުފިޔާ / ހަތްދިހަ އެއްލާރި( ގެ އިތުރަށް

ގައި ހުރުމާއި، ދައުލަތުން ދަށުކޯޓަށް ހުށަހަޅާފައިވާ ދަޢުވާގައި ހިމެނޭ، ދައްލާ އަޖުޔާދު ހޮޓަލު

ޢަޒީޒިއްޔާގައި ހުރުމުގެ ޚަރަދުގެ ގޮތުގައި ދައުލަތުން ޚަރަދުކޮށްފައިވާކަން ސާބިތުވާން އޮންނަ

ރ. )އެއްމިލިޔަން ހަތްލައްކަ އަށްޑިހަ ދެހާސް އަށްސަތޭކަ އަށްރުފިޔާ/ އަށާވީސްލާރި( 1,782,808.28

ވެޓް ލިމިޓެޑާއި މި މައްސަލައިގައި ދަށުކޯޓުގައި ފަތުޙު ޙައްޖު އެންޑް ޢުމްރާ ގްރޫޕް ޕްރައި-އަކީވެސް އަލް

ދަޢުވާ ލިބުނު އެންމެހައި ފަރާތްތަކުން ދައުލަތަށް ދައްކަންޖެހޭ ފައިސާކަން ޝަރީޢަތަށް ސާބިތުވާކަމަށް

.ވެކަނޑައަޅަމެ

)ބ( މި މުޢާމަލާތާ ގުޅިގެން އަލްފަތުޙު ޙައްޖު އެންޑް ޢުމްރާ ގުރޫޕް ޕްރައިވެޓް

ނީގެ ޙިއްސާދާރުންނާ ޑިރެކްޓަރުންގެ ފަރާތުން ދައުލަތަށް ދައްކަންޖެހޭކަމަށް ސާބިތުވާ ލިމިޓެޑާއި އެކުންފު

ރ. )ހަމިލިޔަން ހަތްލައްކަ ބާވީސްހާސް ހަތަރުސަތޭކަ 6,722,408.99ފައިސާގެ ޢަދަދަކީ އެކު ޖުމްލަ

33ގެ ގޮތުން މިއަދު އަށްރުފިޔާ /ނުވަދިހަ ނުވަލާރި( ކަނޑައަޅަމެވެ. އަދި މިފައިސާ ދައުލަތަށް ލިބިދިނުމު

އިން ފެށިގެން މަސްހަމަކޮށް ކޮންމެ މަހަކުވެސް އެމަހަކަށް ޖެހޭ މިންވަރެއްގެ ޢަދަދެއްގެ 3232އޮގަސްޓް

)ހައެއް( މަސްދުވަހުގެ ތެރޭގައި ބުނެވުނު ޢަދަދުގެ 26ފައިސާ އެމަހަކު ދައްކަމުންގޮސް އެކުޖުމްލަ

ފަތުޙު ޙައްޖު އެންޑް ޢުމުރާ ގްރޫޕް ޕްރައިވެޓް -އަލް ފައިސާ ސިވިލްކޯޓަށް ދައްކާ ޚަލާސްކުރުމަށް

HC-A/49/2019 ިޟއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ ޤަ

3336133 ފެކްސް:، 3335233 ފޯން:، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެނަންބަރު ދޮރާށީ، 3ތީމުގެ ހިނގުން، އާބުރުޒު ،ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު

www.highcourt.gov.mvވެބް ސައިޓް: info@highcourt.gov.mvއީމެއިލް:

53

ލިމިޓެޑާއި ހ.ސިއްކަގޭ )ހުޅަނގުބައި( މަރްޔަމް ރަޝީދާ އިބްރާހީމްއާއި ދ.މީދޫ/ މުޝްތަރީގެ މުޙައްމަދު

އަސްލަމްއާއި މ.އެކްސެލް/ ކ.މާލެ އިސްމާޢީލް ސުވައިދުއާއި މ.އެކްސެލް/ ކ.މާލެ މުޞްޠަފާ

އި އެގޮތުގެ މަތީން މި ޤަޟިއްޔާބެލި ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓުގެ ފަނޑިޔާރުންގެ މުޙައްމަދުދީދީއަށް އަންގަ

އަޣުލަބިއްޔަތުން ޙުކުމްކޮށްފީމެވެ.