1

تقدس آتش و آب در فرهنگ ژاپن -پيوندهای ايرانی آنتاکيدی بر و -

گارش جمشيد جمشيدین

، و نه در گوهر خود پاک و حيات بخشندآتش و آب ژاپن باستان مردم در باورهای :پيش گفتاردارای خاصيت تطهير برخوردارندو تراوت فقط از خاصيت پاک کنندگی آلودگی های فيزيکی

فرهنگ از مقدسات اين از اين جهت است که آتش و آب در . استناپاکی های روانی و روحی در ايام نه چندان دور که ژاپنی ها کمتر . و موضوع ستايش و عبادت قرار گرفتند ،قلمداد می شد

،صرف يک غذای لذيذ استحمام و تجربه آب و آتش در حمام به ميزانمام دسترسی داشتند، به ح مام به معنای رضايت و سپاس عبارتژاپنی ها پس از استح. بشمار می آمدو مفرح حيات بخش

بکار رزبان ميرانندپس از صرف يک غذای لذيذ بمعولن را که gochisosama)(گوچی سوساما . ردندب می

آتش چه در کوه و کوهسار، . نوزائی و رشد و توليد وجود داردروشنائی، هرجا که آتش باشد . شايسته ستايش است ،معبد و عبادتگاه و خانه و کاشانه افروخته بشود از احترام برخوردار بوده

هنوز هم در مناطق شمالی ژاپن . خانه از تقدس برخوردار استمطبخ تنور و ديگ روشن در است در آتش برافروخته مايانگرنکه چهره ای کبود و سوختهبا )1فرتور (ای تنورماسک خد

و بخار برخواسته از آن نيز پاک و پاک در ديگ آب جوشان . می کند نقش آفرينیمناسک دينی در دوران باستان جهت اثبات صحت . ستجسم و روح ا )نجسات(یکننده آلودگی ها و پليدی ها

وسقم گفته و يا رفتار شخص، او را وادار می کردند تا در آب جوش دست خود را وارد کند، اگر و يا می سوخت به سالمت اين عمل را انجام ميداد او را از گناه مبرا و چنانچه طاقت نمی آورد

اضیقخدای و در جايگاه است ش پاک چرا که آب جو. می کردند یاو را محکوم به گناه يا جرم .بودبر حق

در مناطق شمال ژاپنرايج ماسک خدای تنور 1فرتور

مناسبت های مختلف جشن های متعدد آتش و آب برگزار می بهدر طول سال، در سراسر ژاپن

2

ماه ژانويه که .تخمين زده می شود 232 جمع تعداد اين جشن ها بالغ بر 1در جدول .گرددبيشترين تعداد جشن ميزبانژاپن بشمار می آيد ) گريگوريان(امروزآغازگر سال نو درگاهشمار

برای برپائی جشن مناسبت ها طبيعتن در استقبال از سال نو. های آتش و آب در اين ماه است .افزايش می يابد

فی برخی از جشن های معروف و ماندنی آتش و آب در به معر در دنبالهاين نوشتار قصد دارد .ژاپن به پردازد، و رابطه آن ها را با جشن های مشابه در ايران بررسی نمايد

تعداد جشن های آتش و آب در طول سال 1جدول

از استان ها و شهرهای در متن نوشتارنقشه حاضر . شده استبرده نام ژاپن

اين ميتواند راهنمای موقعيت جغرافيائی .باشدمحل ها

تعداد جشن ها ماه ايرانی ماه ميالدی 43 بهمن 11 -دی 11 ژانويه 22 اسفند 9 - بهمن 12 فوريه 13 فروردين 11 -اسفند 10 مارس 21 ارديبهشت 10 -فروردين 12 آوريل 15 خرداد 10 -ارديبهشت 11 مه

11 تير 9 -خرداد 11 ژوئن 19 امرداد 9 -تير 10 ژوئيه 32 شهريور 9 -امرداد 10 آگوست 12 مهر 8 -شهريور 10 سپتامبر 13 آبان 9 -مهر 9 اکتبر 11 آذر 9 -آبان 10 نوامبر 20 دی 10 -آذر 10 دسامبر

232 جمع جشن ها در سال

3

با عبور از شرق آسيا از جهت خداياندر استورهای ژاپن می آيد که :آتش و آب در استوره. شروع ميکنند Awajishima)(جنوب به ژاپن می آيند و ساختن جزيره ژاپن را از اواجی شيما

با توليد فرزندان بسيار خدايان Izanami)( زانامیايو Izanagi)(زاناگیايبه نام خدايان زوج از عبوراين نوشتار با .تا کشور را مديريت کنند سنتی ژاپن را در اين خطه مستقر ميکنند

جشن های آتش و آب اين کشور می به خدايان مربوط به تنها جزئيات مفصل داستان خدايان ژاپن بود که پس از kagutsuchi)(اگوتسوچیکاين زوج خدای آتش به نام انفرزند يکی از. پردازد

از اين رويداد فرزند را پدر با عصبانيت . نابود شدفرزند خود مادر او بر اثر حرارت آتش ،دتولدايان بسيار از جمله خدای آتش، خ و تن او ولی از خون فرزند که بر سخره ها می پاشد ميکشد

انديشه زايش از پديده اين رويداد از .متولد می شودو غيره خدای ساعقه، خدای آب و خدای کوه آتش . ر می شودآتش در اين رويداد به عامل نوزائی و رويش تعبي. ريشه می گيردمرگ

اين باور که با داشتن آتش می شود بر سرزمين . سرچشمه تمام ذرات هستی بشمار می آيد . يا خطه بزرگ ژاپن باستان فرمانروائی کرد شکل می گيرد )Yamato(ياماتو

چون .پدر بعد از مرگ همسر به سرزمين ارواح سفر می کند تا با او مالقات کند یزاناگايدر برگشت از آنجا به یايزاناگ روايت است که جائی پليد تعبير می شده استسرزمين ارواح

آماتراسبا شستن چشم چپ خود زنخدای . خود می پردازديا به تعبير دينی تطهير شستشوی بدن و امپراتوران روشنائی و فروغ جاويدان است نمادخورشيد خانم يا آماتراس. را متولد می کند

وقتی چشم راست خود را می شويد یايزاناگ. فرزندان بالمنازع او بشمار می آيند ،روی زمينو در . خدای ماه متولد می شود که در شب فروزان استيا tsukiyomi)(يومیکی تسوزنخدا که بسيار متولد می کند را susano-o)(سوسانواوبا شستن بينی خود مرد خدا یگزانااي نهايت

و مقدس تعبير برجسته یگزاناايندان در فرايند تولد فرزنقش عامل آب . شيطان و سرکش استآب ورد خواندن در ،بوديسمدر آئين همو 神道＝Shinto)(شينتوکهن آئين در هم. می شود

برای تطهير و بسيار مهم مقدس آداباز معروف است 禊＝misogi)(می سوگیبه که سرد .)2فرتور (بسيار هم رايج است دينی ه هایيد، و در فرقبشمار می آ جسم و روح

مناسک در اين اجرای -)اسفند - بهمن(در اواسط ماه فوريه" می سوگی"تطهير جسم و روح يا 2فرتور

گذاشتن آن و استقبال از فرارسيدن بهار نيز مقاوت در مقابل سرما و پشت سر اراده فصل زمستان نشان از .دارد

4

:ويدئوهای زير مشاهده کنيدنمونه می سوگی را در http://www.youtube.com/watch?v=98q1X7bau5I&feature=related

s&feature=related-ttp://www.youtube.com/watch?v=BFJrD8bjqh آداب خاص می سوگی بسيار مختصر شده است، می سوگیامروزه انجام رسم با وجود ان که

می تواند در آب دريا، می سوگی آدابمحل انجام . خود را دارد که بسيار مفصل و دقيق استقبل و بعد از می سوگیرودخانه، درياچه و يا حتا دوش خانه باشد ولی ابتدا الزمست که محل

. همراه با ورد و ذکر مخصوص انجام گيرد می سوگیو خود عمل ،آن با نمک تطهير شودانجام اطاق عبادت در قبل از ورود به دست شستن و آب کشيدن دهان می سوگینمونه ديگری از رسم

ورودی معابد جلوی درب حوض کوچکی حاوی آب روان درمعمولن يک . استمعابد رسمی .)3فرتور (تعبيه شده استبرای تطهير دست و دهان

حوض کوچکی جهت تطهير دست و 3فرتور در کيوتو 龍安寺＝(Ryuanji(دهان در معبد ريو آن جی

آن ها و بدرقه ارواح از آتش افروزی در پيشواز . سال را به دو بخش نيمه اول و نيمه دوم تقسيم می کردنددوازده ماه دوران باستان ژاپنی ها از

به خانه سابقشان ،آن ها بر اين باور بودند که در آغاز هر نيمه زمانی از سال ارواح رفته گاناستقبال از می بايست برایرواح بنابراين بازماندگان اين ا. تا ديدارها را تازه کنند باز می گردند

" خدا"يا 神＝kami)(کامی ارواح در آئين ژاپن باستان يا شينتوئيسم به .آن ها تدارک ببينندسرور يا ،仏＝hotoke)(هوتوکهتبديل می شدند ولی پس از نفوذ آئين بوديسم آن ها به

يا بوداها در نيمه اول " خدايان"جشن های استقبال و بدرقه . تغيير می يافتند "شخصيت بودائی"＝お盆(ابن جشن. ت بر پا می شودماه ژوئيه يا او درسال يعنی ژانويه يا در نيمه دوم سال

(Obon امروزه در شهرهای بزرگ در اواسط ماه ژوئيه ولی در شهرهای کوچک يا دورافتادهدر ميان مردم ژاپن فارغ از گرايش های اين جشن امروزه .می شود در اواسط ماه اوت بر پا

.استبرخوردار متنوع از مضمون های بسيار رايج و تبديل شده است و به جشنی ملی دينی

5

تفسير کرده )Imoto(استاد ای موتوپژوهشگر اساطير ايران باستان آنطوری که -ريشه واژه ابنو باالخره )ahlavan(اهالواندر فارسی قديم پس از تغييراتی به )artavan(ارتاواناست واژه

اين واژه در فارسی به معنای . تبديل می شود )پهلوی(در فارسی ميانه )ulavan(اوالوانبه قرن هفتم ميالدی 1در متون چينیاوالوان ه اين واژ. قبل وپس از مرگ است )سرنوشت(گردش

اين . ذکر شده است که درست به معنای آويزان بطور واژگون ميباشد) ullambana(اوالم بانا ميباشد که به) 盂蘭盆会＝urabon-e(اورابن ا يا اوالم بوئن ريشه لغوی واژه باال اوالمواژه . گرديده است کوتاه ابن

که در زمان حضرت بودا يکی از شاگردان 2حکايت ميکنند - بوديسم رواجبعد از مناسک ابنپيش بينی ميکند که مادرش پس از مرگ در قعر جهنم آويزان شده Maudgalyayanaاو به نام

است، و وقتی او از بودا طلب کمک ميکند بودا دستور ميدهد تا در پانزدهم ژوئيه هر سال برای ظاهرن اين رويداد را . فديه کنندکی نوشيدنی و خوراتمام اموات از هفت نسل قبل تا به امروز

اما با افزايش . و اصالت آن را منتسب به آئين بودائی ميدانند )お盆＝Obon(ابن شروع رسمبه ژاپن از نيمه دوم قرن هفتم) ، اهالی تخارستانهاتخاری بخصوص (رفت و آمد های ايرانيان

ها هم با وجود باورهای زردشتی معلوم ميشود که اين رسم يک رسم خالص بودائی نبوده ايرانی رسم بوده است که در اين زمان يک . )اگر چه در زمان متفاوتی(خود با اين رسم مانوس بوده اند

اطاقک چهار گوش با نی و ساقه درختان ميساختند و به مانند خانه کعبه به دور آن طواف .ارواح رفتگان خود را دلداری ميدادندبدين وسيله ميکردند و

وره های در قرن هفتم و در باره است که )日本書紀＝nihon-shoki(کتاب نی هون شوکیدر سای امپراتور . 3نقل شده است ابن ژاپن باستان نگاشته شده است حکايت برگزاری اولين مجلس

از باقيماندگان تبار او را که ،دومين امپراتور زن در ژاپن )斉明天皇＝saimei-tenno(میميالدی شش نفر زن و 657به سال . اقوام ايرانی کاسيت ها ميدانند ميزبان اين مجلس بوده استدر (در ضلع غربی معبد آسکا سای میمرد ايرانی از خطه تخارستان به ژاپن می آيند، امپراتور

گی فواره دار به با برافراشتن يک مجسمه سن) معبد هم اکنون نيز موجود است استان نارا، اين .پذيرائی ميهمانان خود و برپائی مراسمی زردشتی می پردازد

به بعد بر پائی اين رسم که منطبق با تقويم قديم در پانزدهم ژوئيه هر ) 1873(از عصر می جیسال صورت ميگرفت تقريبن منسوخ ميشود و غالبن اين رسم را طبق تقويم مدرن ژاپن در ماه

برای خشنودی ارواح رفتگان مردم به غير از سر . به بعد بر گزار ميکنند 4ت از روز دهماوزدن به قبور در گورستان ها به نظافت محل سکنای خود يا چيدن علف ها می پردازند، و برخی

. هم با رقص و پايکوبی به استقبال رفتگان خود می شتابنداز نقاط ژاپن یای است که در بسيار بر افروختن آتش در استقبال از ارواح رسم رايج و شايسته

1 「一切経音義」（A commentary on the Tripitaka）

ميباشد که در مجله تحقيقاتی ايران شناسی دانشگاه ای موتو شرح اين حکايت بر گرفته از مقاله پژوهشی استاد 2 :اوساکا منتشر شده است

IMOTO Eiichi, Influence of Iranian Culture to Japan. In Journal of Iranian Studies(Iran Kenkyu), Vol II, 2006--- イラン研究、第２号、2006 3 封印された日本古代史 ミステリー、久慈 力 著―2008 Gakken-pp130 4 http://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%81%8A%E7%9B%86

6

از آتش تهيه کپه ای کوچک با ،استقبال ممکن است به صورت ساده و خانگیآتش . مرسوم استاهالی ا شرکتبممکنست صورت بگيرد، يا ) 4فرتور(و پريدن از روی آن در جلوی خانه خود .برگزار گردد در سطح منطقه و شهرو با عظمت هيجان انگيزی جمعی محل بطور دسته

آتش و پريدن از روی آن برپائی 4فرتور رسمی شايسته در استقبال از ارواح

می رقص و پايکوبی در دست گرفتن مشعل های پر شعله بهدر مناطقی از ژاپن اهالی شهر با

جمله شهر باستانی از ی ديگریدر شهرها. درفانی و هيجانی بوجود می آوری عوجپردازند که در در استقبال از ارواح. شايسته برگزار می کنندکيوتو با بر پائی دو نوع آتش اين رسم را

آتش بدرقه آن ها در شانزدهم اوت در و )迎え火＝mukae-bi(ت آتش استقبالسيزدهم اومراسم آتش زنی در برههدر کيوتو هرساله در اين . بر پا ميکنند )送り火＝okuri-bi(بدرقه

آتش زدن کوه بر پايه باور تخريب . کوه مرسوم است. انجام می گيردعصر باستان به هدف نوسازی

کهنه کوه به جهت خشک و سوزاندن علف های نوسازی و آماده کردن زمين برای پرورش محصول

نمونه ای از آتش 5فرتور .بهتر تعبير می شودکه از مراسم ايچیآی در استانافروزی در کوه را

.نشان می دهد کيوتو الگو برداری شده است را

در - برپائی آتش ابن در کوه 5فرتور آی ايچیاستان

7

به آب "به رسمی وجود دارد که 盛岡＝Morioka)(موری اوکاازجمله در مناطق شمالی ژاپنهدايا، دعا و التماس و که مزين بهاين کشتی . مشهور است "انداختن کشتی شعله ورارواح

ارواح پاک در بدرقه ازبوسيله جوانان محل در آتش شعله وراست ارواح از خواهش و آرزو .)6فرتور (در آب روان می شود تا بسوزد و محو گرددرفتگان

انداختن کشتی شعله ور به پاس ستايش ارواحآب به رسم 6فرتور

:زيبای اين مراسم را در تارنمای زير مشاهده کنيدعکس های بسيار http://wadaphoto.jp/maturi/funakko2.htm

جشن های متنوع ديگری با آفروختن آتش در برخی از شهرهای ژاپن برگزار می شود که قابل

در استان سايتاما يکی از اين جشن هاست که شآت ت شعلهسد و هشبرپائی رژه . توجه استتا تپه های باالی روستا که چشمکزنان ارواح را شعله های ممتد آتش . ابهت خاص خود را دارد

د شکل ماری را به خود می گيرد که در تاريکی دلگير شب اندوه به دل بازماندگان نبدرقه ميکن .می اندازد . سم برپائی آتش در زمان بدرقه ارواح برگزار می شوددر استان چيبا مرا ناريتا در شهر

به گونه ای پيوسته در يک خط با از داخل شهر تا دروازه خروجی شهر آتش بسيارشعله های ). 7فرتور (خيره کننده ای به مراسم هيجان می بخشد شکوه

8

.آتش بدرقه تا دروازه خروجی روستا شعله ور است 7فرتور

افروختن آتش در برخی از مناطق با روشن کردن شمع های متعدد و يا فانوس های بجای .را برپا می کنندمخصوص اين جشن

ميراث به عنوان که )那智大社＝nachi-taisha(ناچیمعبد : جشن آتش در معبد ناچی

)和歌山＝wakayama(در شهر واکاياما است رسيدهثبت به نيزدر يونسکو جهانی فرهنگی، ايزانامی، ايزاناگی مانندخدايان شينتو بسياری ازاين معبد محل کرنش و ستايش . قرار داردکه نام ژاپنی ميترا ) 弥勒＝Miroku(ميروکوو سروران بودائی از جمله سوسانوو، آماتراسدر اين معبد هر ساله در چهادهم ماه ژوئيه جشن آتش . است ميباشد )Mythreya(يا ميتره

که در جوار آن يک بنا گرديده است ناچیاين معبد در دامنه کوه . بسيار باشکوهی بر پا می گردداين آبشار به لحاظ دينی و تاريخی بسيار با اهميت . قرار داردمتر 133به بلندی معظم آبشار

هرساله در اين زمان در اين آبشار ی آبن اصل استوار است که روح خدااست، باور اهالی بر ايعظت و احترام ادای و حلول می کند والزم است که اهالی با جشن آتش به استقبال از آن بروند

به " خدا"را برای انتقال )سمت راست - 8فرتور (دار بادبزندوازده علم . ورند آ یالزم را بجاکيلوگرم 50حمل دوازده مشعل بزرگ که هرکدام با عالقه مندشهر آماده می کنند و جوانان

همان گونه .)9سمت چپ و فرتور -8فرتور (می روندبه پای آبشار " خدا"وزن دارد به استقبال ه السفيد پوشانده اند و ک خود را در لباس کاملن دارکه در فرتور قابل مشاهده است جوانان مشعل

لباس سفيد نماد پاکی است که مغان زردشتی هم در هنگام دعا و مناسک . سياهی بر سر دارندو آزاد زيرا بخش باالئی می گويند يا شکسته را کاله کالغی بر سر آن ها کاله . دينی می پوشند

رستان يا ميترائيست ها کاله نمادين مهر پ ،اين کاله. سر شکسته می شوديا جلوی آن به عقب . بوده است

9

جوانان سفيد جامه با کاله - چپ. می باشند" خدا"علم های بادبزن دار که مخصوص محل -راست 8فرتور .کالغی مشغول حمل مشعل های سنگين هستند

داران بهکاله مشعل . در پای آبشار" خدايان"حمل مشعل های سنگين برای استقبال از : راست 9فرتور هميشه درانظار ) تصوير سمت چپ(ميترا که ی استاين کاله. کاله کالغی يا شکسته موسوم است

نقاشی ميترا در حين ذبح گاو مقدس از استاد .(بشمار می آيدبه سر دارد و يکی از نمادهای او .)ماساتو توجو است

:عبد ناچیچند ويدئوی زيبا و هيجان انگيز از مراسم آتش در م

http://www.youtube.com/watch?v=LU25urt1k6A http://www.youtube.com/watch?v=Vl7vGsIXwz4&NR=1

http://www.youtube.com/watch?v=5om6muKitTw&feature=related

10

يا اولين روز نيمه آغاز سال نوبه عنوان روز اول ژانويه ژاپن امروز در :جشن های سال نوبر پايه گاهشمار گريگوری يا تقويم اين روز . ديگر از دو نيمه زمانی سال تعيين شده است

اما طبق گاهشمار قديم ژاپن آغاز سال نو . است مشهوربه نوروز نرينه است وخورشيدی از اين جهت . انگاشته می شودپانزدهم ژانويه بر پايه تقويم قمری بوده است که به نوروز مادينه

پانزدهم و يا حوالی اين روز بر پا می است که برخی از جشن ها در روز اول و برخی در روز . گردد

مضحک و گاهی ترسناک ظاهر در اشکالها " ديو"در جشن های اول سال نو ارواح در شکل ز نمونه يکی ا 10فرتور در . د و عمومن عامل تخريب برای سازندگی بشمار می آيندنمی شو

ها را مشاهده می کنيد که با پوشيدن يک ماسک ترسناک و لباس قرمزی بر تن و " ديو"اين نشان از آتش " ديو"لباس قرمز اين . را بخود جلب کرده استمحل تبری در دست نظر اهالی

دارد و با تبر در دست به انجام ماموريت سوزاندن مزرعه و تخريب آن به جهت بدست "اين جشن که به .مشغول استها و تالش برای نوآوری و محصول بهتر فراموشی سپردن کهنه

اواخر ماه ماه نوامبر تا ازمعروف است در برخی از مناطق با رقص و پايکوبی " جشن گل ديو .ديابمی ادامهانويه ژ

لباس قرمز ديو، "ديوجشن گل"ظهور ديو ترسناک در جشن 10فرتور نشان که از آتش دارد به همراه تبر در دست او آلتی برای سوزاندن )استان آی ايچی(مزارع کهنه به جهت تولد دوباره زمين و بارآوری محصولی بهتر

11

را در " ديو"نمونه ديگری از جلوس 11فرتور ژانويه در يک محله شهر توکيو 18مراسم روز .نشان ميدهد

ها در شب ظلمانی با چرخاندن مشعل های " ديو". آتشی که در دست دارند جشن را رونق می دهند

ساکنين در عبور از جوار آن ها سعی می کنند با لی گرد آتش در تماس قرار گيرند و بدين وسيله سادر . را بدون بيماری و رنج به پايان برسانند

مناسک ديگر هم اين باور که تماس با آتش و يا گرد آن سبب سالمتی و آرامش می شود تجربه

.می گردد

ها با مشعل های آتش در محالت " ديو"ظهور 11فرتور توکيو

＝長野(در پانزدهم ژانويه در استان ناگانو )12فرتور (مراسم جشن آتش جالب ديگری

Nagano( با تالش يک گروه . برپا می شود که دوگروه از جوانان در آن شرکت می کنندی د تا با مشعل هاکوشولی گروه ديگر می ند می کممانعت عبادتگاه فراوان از آتش گرفتن برج

موفق می شوند با خواندن رگروه اخيدر انتها جوانان . روشن کندبرافروخته برج را در آتش . روشن نگاهدارندهمچنان را آن وبکشند آتش برج را به سرود دينی

رقابت بين دوگروه، يکی آتش زن و ديگری خاموش کننده آتش. جشن آتش در ناگانو 12فرتور

12

.مراسم هيجان انگيز اين جشن را در ويدئوی زير مشاهده کنيدfv9dvHE-http://www.youtube.com/watch?v=_QI

جشن های آتش و آب در استقبال از فرارسيدن فصل بهار

جشن های ماندگار در استقبال از فرارسيدن فصل بهار يکی از :جشن کهن ميزوتوری در نارا

اين . در شهر کهن فرهنگی نارا است 東大寺＝toudaiji)(جی تودایجشن آتش و آب در معبد 752است از سال شهورم" آداب آب کشی"يا )水取り＝mizutori(ميزوتوریکه به جشن

)二月堂＝nigatsudo(هر ساله از اول ماه مارس به مدت دوهفته در سالن نی گاتسودوميالدی هرساله بدون استثناء جمعيت . گيرددر قرن هفتم ميالدی بنا شده است انجام می که اين معبد

بسيار انبوهی از سراسر ژاپن از اين جشن بازديد می کنند که نشانه بارزی از اهميت و جذابيت .)13فرتور (آن بشمار می آيد

به نشانه پرستش از سرور اين معبد يازده تن خادمين معبد با رعايت آداب خاصی در تاريکی مسير پيمايش اين به جهت روشن کردن . مجاور می شونداز چاه "آب معطر"شب مسئول حمل

هفت روز اول جشن به نشانه پشت سرگذاشتن . می افروزندمشعل های فراوان آتش "آب کشی"مشقت سرمای زمستانی يا مرگ فصل طاقت فرسای و هفت روز آخر آغاز فصلی نو بهمراه

در اين جشن پديده تولد بعد از مرگ به خوبی ترسيم شده . نوآوری و تولدی ديگر ياد شده استدند که تماس با ذرات آتش سبب سالمتی و از دير باز مردم ژاپن بر اين باور استوار بو. است

تالش می کنند تا در زير باران ميزوتوریجمعيت با شرکت در آداب . شادابی آن ها می شود .ندکنرا درسالمتی و خوشوقتی بسر بدين وسيله سالی تاگرده های آتش قرار بگيرند

.

شعله مشعل های های آتش در جشن آتش و آب ميزوتوری در معبد تودای جی نارا 13فرتور

13

برگزاری اين جشن را در ) Eiichi Imoto(برخی از پژوهشگران ژاپنی از جمله ای موتودر ايران پس از يلدا تا فرارسيدن نوروز نود روز داريم که چهل . رابطه با فرهنگ ايران ميداند

ه و بيست روز بعد را چهله کوچکه می گويند، که جمعن شصت روز روز ابتدا را چهله بزرگبه عبارتی اين شصت روز دوران عزای . می شود و به دوران سخت زمستان منتسب است

طبيعت و طاقت فرسا است ولی سی روز بعد که به عيد نوروز منتهی می شود به دوران نوزائی استاد ای موتو ريشه باورهای آداب . تو تولد دوباره طبيعت و نويد زندگی نو منتسب اس

را در فرهنگ ايران باستان جستجوی ميکند تودای جیيا جشن آتش و آب معبد ميزوتوری

.زير مشاهده کنيدهای چند ويدئوی زيبای اين جشن را در لينک http://www.youtube.com/watch?v=V7MkwwXV84g&feature=relat

ed http://www.youtube.com/watch?v=mMsFwIIk8_A&feature=relate

d

می 人形＝(ningyo(نين گيودر زبان ژاپنی را عروسک :عروسک ها انداختنآب بهرسم و اساسن ، نوع آن عروسکبا وجود اين که امروزه معنای ". شکل آدم" و نين گيو يعنی ،گويند

و گناهانعروسک های طرح شده حامل تفاوت کرده است اما در دوران باستان آن برداشت از با کاغذ يا پارچه شکل ساده آدم . من نبوده استخوش ياخالقی انسان می شد و بنابراين " نجسات"

که ماه تغيير )اسفند(مارسمی ساختند و در روزی از ماه )14فرتور (را در قالب عروسکبه آب دريا يا رودخانه می انداختند و تا محو شدن از نيز بودفصل بهار وافزون برآن فصل

. دميدان ديد با خواندن سرود و ورد آن را تعقيب می کردن

بد يمن به آب انداختن عروسک های نمادين 15فرتور ه کاغذی عروسک های ساد 14فرتور

14

و يا مراسم به انداختن قايق ) 15فرتور (به آب انداختن عروسک های نمادين در استان ناگانودر سوم )wakayama(يک روستا در استان واکاياما ) 16فرتور (شامل عروسک های بد يمن

. ماه مارس امروزه نيز با شکوه فراوان بر گزار می شودبار پنهان ميکردند و يا دور می انداختند تا در برخی از مناطق ژاپن عروسک ها را به کنج ان

در روزهای ماه مارس که مصادف با فرا رسيدن . نحسی آن ها گريبان اهالی خانه را نگيردفصل بهار است اجزای طبيعت از جمله آب سرشت پاکی و توانائی تطهير خود را باز می يابد و

آرامش را به مردم اين رسم دهد و سشتشوی می می کنندعروسک های نمادين بارگناهان را که . 5باز می گرداند

مراسم به انداختن قايق حامل عروسک های بد يمن 16فرتور

در ژاپن با تاثير بخشی از رسوم چينی، مردم ناحيه نارا رودخانه های کوچکی در باغ خانه خود در درون شرکت کنندگان. می را در آن شناور می کردند ی ازمی ساختند و با گردهم آئی جام

آن ها روی جام می به ندنوبت نوشيتا ادامه می دادند سرودهای ويژه ای رودخانه به خواندن .آورد

بد نيست بدانيم که در چين از عصر کهن در آغاز فصل بهار مردم از خانه های خود به دامان دشت و کوه 5

اين رسم بسيار به آداب روز سيزده بدر ايرانی . پناه ميبرند و به گونه ای نمادين سبزه ها را لگد مال می کنند . ردشباهت دا

15

آتش در آئين شوگن دو جشن

پی "به توضيحات در فصلاين متن الحات مطرح در صطبرای دسترسی به اطالعات مفصل تر و آگاهی به ا .قابل دسترسی است نوشتاردر انتهای عددپی نوشت های .نگاه کنيد" نوشت ها

يا مکتب اسرار است که 2در ژاپن، می کيو 1های اصلی آئين بوديسم" طريقت"يکی از سه

به کوکایآن با پيروی از منش موسس آن، دينمرد ی)shingon(شين گون شومريدان شاخه برای " راه ممارست و آزمون"يا )修検道＝shugendou(ن دوشوگبرگزاری منظم مراسم

يک فرقه دينی است که از تلفيق بوديسم و آئين شوگن دو. دسترسی به حقيقت مطلق می پردازنددر اين آئين کوه پيمائی سير و . ژاپن شکل گرفته است 神道＝Shinto)(بومی باستانی شينتوی

آتش . سلوک در جذبه های طبيتعی با شکوه آن به هدف محوری و اصلی باورها تبديل شده استساالنه مراسمی برگزار ن دوشوگدر روش . در اين آئين رواج دارد می سوگیافروزی و

. نقطه اوج آن است) 大護摩＝daigoma(دای گومايا ) مقدس(ميگردد که در آن برپائی آتشگوما . تحت الفظی به معنای نزديکی يا اتصال است )goma(به معنای بزرگ و گوما )dai(دای

در )homam(و يا همام )huma(يا هوما )homa( "هما"واژه اصيل ژاپنی نيست ترجمه آوائی واژه که ريشه در باورهای پيروان هندوئيسم داشته "هما"آداب و مراسم . زبان سانسکريت است

است بعدن در آئين بوديسم نفوذ ميکند که بشکل يک مجموعه فرهنگی بودائی از طريق چين به . ژاپن منتقل ميگردد

در باورهای هندوئيسم و بوديسم به مناسکی گفته ميشود که با بر پائی آتش گسترده ای 3"هما"زبانه . 4مناسبت های بر پائی اين مراسم متنوع است. ر آن می پردازندبه فديه، نذر و دعاخوانی ب

کشيدن اين آتش به آسمان نشان از رسالت بزرگ ارسال و اتصال پيام ها و آرزوهای مريدان به با چنين رسالتی اين آتش از تقدس و .است 5"برهمن"و يا، روح کاينات )Devas(خدايان يا ديوان

يا خدای آتش شهرت )agoni(6آگونی گوهر خدائی برخوردارست و به همين مناسبت است که به .خدای آتش يا آتش خداست آگونی. می يابد

:برگزار ميگردد "هما"در ژاپن نيز با اندکی تفاوت مراسم برپائی آتش مقدس گوما يا بوديسم است )mikkyou(که شاخه ای از مکتب اسرار )Agonshu(6در فرقه مذهبی آگون - 1

فوريه در 11نيزمعروف است هر سال در جشن ستارهمراسم برپائی آتش مقدس که به )Japanese Cypress(7دو تل بزرگ از برگ های درخت هی نوکی. کيوتو بر گزار ميشود

يکی از دو تل برای آتش عابدين زنده و ديگری برای . که به آسانی آتش ميگيرند بر پا ميکنندو تل رفتگان آرزوی پيوند ) فضای بودی(الهام دهنده عابدين زنده، بودا منشی . رفتگان است

. )17 فرتور(است) فضای الهوتی(با دنيای خدايان

.آگون هم واژه ايست مشتق از آگونی يا آتش و اخگر فارسی 6

16

)خود نگارنده است از عکس( 17فرتور

می ) که ميخرند(مريدان و پيروان وفادار، آرزوهای خود را روی تکه تخته های آماده شدهنويسند و به همراه زمزمه اوراد و دعاخوانی های رسا و دسته جمعی در آتش مربوطه می

د و هم هم رقص پيچاپيچ دود سفي. خاموش شدن تل آتش ها ادامه می يابد اين مراسم تا. اندازندشعله های سوزان آتش در روند صعود به آسمان يک آرامش خاطرو شور وصف ناشدنی را در

زبانه کشيدن شعله های آتش به سوی آسمان پرواز . پيروان آرزومند به ارمغان می آوردبه پی (ايرانيان زنده ميکند ی گسترده پر با خوشه باری از تخم های نوزائی را در خاطر"هما"

).گاه کنيدن 3نوشت ) معبد آرامش اژدها()龍安寺＝Ryuanji(ريوآن جیدر مراسم آتش افروزی که در معبد -2

برپا می گردد تنها يک تل آتش 箕面市＝Minoh shi)(آوريل در شهر می نوو 15هرساله در در مذهب آگون برگزار می ن دووگشولی بقيه مراسم به مانند روش . برافروخته شد

).19و 18فرتور (گردد خود نگارنده از عکس( 18فرتور

)است

17

)خود نگارنده است از عکس( 19فرتور در انتهای مراسم آتش افروزی کاهنان يا حتا مردم عادی ن دووگشدر برخی از گرايش های -3

يا عبور از )hiwatari(هی واتاریاين مناسک را . با پای لخت بر روی آتش ها راه ميروندعمدتن کاهنان ولی مردم عادی نيز در صورت رغبت ميتوانند 20در فرتور. روی آتش می نامند

کاهنان حتا از روی آتش شعله ورعبور 21تور در فر. از روی آتش در حال احتزاز راه برونداز روی آتش عبور کردن تالش در . آتش نماد پاکی، حرارت و نيرو قلمداد می گردد. ميکنند

هم مردم با نيت 8در مراسم رايج چهارشنبه سوری . کسب اين نيرو و الهام از پاکی آن است .يکرنگی با آتش از روی آن می پرند

مراسم 20 فرتور

عبور از روی آتش

18

يا کاهن کوه نورد را نشان 山伏＝yamabushi)(يک پيروی آئين شوگن دو يا يامابوشی: سمت راست 21 فرتور .پرش از روی آتش در چهارشنبه سوری ايرانی: سمت چپ. ميدهد که با شجاعت در حال پرش از روی آتش است

برونی گومایدر مقابل اين . برونی معروف است گومایکه توصيف آن رفت به گومائیمراسم

گومای درونی داريم که حکايت از سوزاندن کينه ها، دشمنی ها و تمام صفات و اخالق ناپسند در احساسات صلح جويانانه و آرزوی برقراری اغنایاصوال برپاکردن گوما . وجود خود انسانست

.تآرامش و همدردی و اجتناب از ستيزه جوئی و غضب اس

کشتزارها آتش و خاک در تقدس آب و

طريقه کشت برنج هم در . غذای اصلی ژاپنی ها از دير باز برنج بوده و امروزه نيز برنج استپر باری محصول برنج آرزوی مردم است زيرا که ضامن . شاليزارهای پر آب صورت می گيرد

نهفته است و مردم در زمان کشت با " خدا"از اين جهت است که در شاليزارها . حيات آن هاستی شاليزارها کمک می طلبند و در زمان درو به نشانه " خدا"ن و پايکوبی از بر گزاری جش

. سپاس از آن ها مراسم نمادينی برپا می کننددر زمان کشت برنج در ماه ژوئن تعدادی از جوانان زن و مرد )三重県＝Mie(در استان می ا

حين چرخ زدن دست در دست دراطراف کشتزار نمادين برنج حلقه ميزنند و در) 22فرتور (ی شاليزار می خواهند تا فعاليتش را آغاز کند و "خدا"بدور آن با خواندن آواز و پايکوبی از

" خدا"شرکت دوجنس مرد وزن دست در دست به نشانه تهيج. پرباری محصول را ياری برساند .به افزايش قدرت باروری خود در شاليزار است

19

جشن شاليزار در ماه ژوئن در استان می ا 22فرتور

در . شاليزار است" ل و الیوحدت با گ"جشن برنج از جشن های کشتزار یديگرجالب نمونه ل و الی شاليزار به برگزاری بازی های مختلف بدن برهنه در متن گجوانان محل با استان چيبا شاليزار را به صورت کودکان می مالند، يا تماشاچيان را با لباس به ل و الی گ. می پردازند

ساکنين بر اين باورند که با برپائی چنين جشن . ل و الی بياميزنددرون شاليزار می کشانند تا با گبه صورت ماليدن گل و الی از اين . فعال می کنند هائی زمين شاليزار را برای باروری بيشتر

، نماد نو ی شاليزار"خدا"روح استمخلوطی از آب و خاک که ل و الی گجهت است که درنماد " خدای آتش"گاهی هم به صورت دوده می مالند که نشان . استآوری و شکوفائی نهفته

گذشته است، زيرا آتش برای سوزاندن زمين پير و آماده کردن آن برای کشت جديد بکار گرفته .می شدجوانان در برکه ای مملو از گل و الی که کنايه از زهدان مادر دارد استان چيبا از شهریباز در

در اين نمايش هر شرکت کننده ای می کوشد تا ). 23فرتور (هرساله بازی جالبی را انجام ميدهندبربايد و از برکه رقيبرا از دست )神輿＝Mikoshi(صندوق مقدس يا می کوشیبا قدرت تمام .کشت بشمار می آيد جشن تعبيری از تولد دوباره در فصلاين . خارج شود

20

)استان چيبا(صندوق مقدس در گل و الی يک برکهتصاحب جشن 23فرتور

اهالی روستا برای زنده نگاهداشت و حفاظت کشتزارها فعاليت های زيادی انجام ميدادند که مشعل های گرداندنيکی از اين فعاليت ها روش . بخود می گرفتجشن بسياری از آن ها جنبه

. )24 فرتور(بود زراعینمادين در روستا برای دفع آفات کرم های تاريکی شب چرخش مشعل های شعله ور باعث پخش گرده ذرات اهالی بر اين باور بودند که در

جلوه می کند که ) ؟کرم شب تاب(آتش می شود و درخشش آن ها در آسمان به مانند ذرات جاندارمبارزه با ارواح به اين روش .بشود و آن ها را فراری بدهدمی تواند سبب ترس کرم های موذی

آن ها عقيده داشتند که بيماری های گياهان بر اثر وجود . می گفتند "فراری دادن کرم ها"خبيثه يا به روز " فراری دادن کرم ها"روز بعد از .ارواح خبيثه است که در تن کرم ها پيکر گرفته است

.استراحت و تعطيل موسوم بود که اهالی روستا دست از کار می کشيدند

21

فراری دادن کرم ها بوسيله گرداندن مشعل های فروزان 24فرتور

22

هاپی نوشت بوديسم ابتدائی است که از " ره"يکی . اصلی در آئين بوديسم قابل تشخيص است" ره"سه - 1

سال قبل از ميالد اشاعه داده شد و به شاخه 500زمان خود گوتما بودا حدود معروف است، عمدتن به سرزمين های آسيای ) سفينه کوچک(يا ره کهتر )Hinayana(هيناينه

)Mahayana(بوديسم ماهاينه. جنوب شرقی مانند ويتنام، تايلند، سيالن و برمه گسترش می يابدشاخه ديگری از بوديسم است که عمدتن در چين و ژاپن پيروان ) سفينه بزرگ(ره مهتر يا

سومين شاخه بزرگ ) يا سفينه الماس( )Vajrayana(ينهبوديسم واجرا. کثيری را جذب ميکنددر آئين بوديسم اوليه . بوديسم است که عمدتن در تبت مورد ستايش و پرستش قرار ميگيرد

منش و پندار و زندگی بی آاليش و عابدانه خود بودا الگوی مريدان او قرار ميگيرد و مفهوم برای رسيدن به مقام واالی بودا بايد آموزه .روح و يا يک هستی متافيزيکی قابل تصور نيست

های اورا حلقه گوش کرده، ممارست های او را آزمود و قابليت اين کار هم محدود به قشر . کاهنان و شاگردان متعصب و جدی اين آئين ميشد

در شاخه ماهاينه که عمدتا در چين و ژاپن گسترش می يابد مفهوم روح يا خدا و هستی اصوال ژاپنی ها قبل از اين که به . ا پندارها و مفاهيم بوديسم تلفيق ميگرددمتافيزيکی ب

چند خدائی اعم از خدايان فردی، . بودند) نيروهای غيبی(بوديسم بگروند پيرو خدايان. گروهی، شهری و منطقه ای و کشوری همه و همه مورد احترام و ستايش قرار ميگرفتند

هشت ميليون "است که به طنز، اين کشور را دارای فرهنگ ژاپن آنقدر مملو از خدايان بوده نيرو . معروفی ميکنند 八百万の神＝yaoyorozu-no-kami)(يا يائويوروزوکامی" خدائی

يا عامل غيبی که به نحوی، در جائی به ياری و يا سرزنش و ستيز با مخلوقات در می آيد ژاپن با داشتن چنين پيشينه فرهنگی به راحتی پنداری . را می يابد) روح نامرعی(مفهوم خدا

ه و توسعه را که نيرو يا هستی مافوق گوتما بودا را مطرح ميکند حضم کرد و خود به اشاعاشخاصی به مانند گوتما بودا در آئين بوديسم ماهاينه انسان های . آئين جديد بوديسم کمر بست

البته تمام . الگوئی هستند که از مراقبت و پشيبانی نيروی نادوگانه و الهوتی برخوردارندمردم با برخورداری از گوهر بودائی قابليت صعود به ورای مرزهای خود، به فضای

.تی را دارندالهو به مکتب اسرار در آئين بوديسم معنا ميگردد، ولی اين واژه که به حروف )mikkyou(می کيو -2

يا )Miroku(ميشود به باور پژوهشگران به معنای آموزه های می روکو نگاشته ) 密教(ژاپنیآموزه است )Maitreyana(ميترا که واژه سانسکريت آن مايتريا يا ميتره. است )Mitra(ميترا

دو مدرسه مکتب اسرار . های خود را توسط شاگردان درغالب مکتب می کيو اشاعه داده استبا موسسين متفاوت ) Shingonshu(و شين گون شو) Tendaishu(يا می کيو با نام تن دای شو

=Dainichi nyorai(به نام دای نی چی نيورای) يا حقيقت نهائی(ولی با يک خدای

Mahavairochana( حتا ميتوان پيدايش دين می . در تاريخ تحوالت بوديسم ژاپن قابل ذکرستبه معنای ) 大日(دای نی چی. کيو را جنبش بزرگی در تاريخ فرهنگی بوديسم بشمار آورد

است که حيات بخش تمام موجودات ) ورای خورشيد فيزيکی(خورشيد درخشان ازلی و ابدیميترا در . برابر با مفهوم عرفانی ميترا قلمداد ميگردددر پهنای عالم بشمار می آيد، و اين خود

23

ملقب بوده است، کسی که خورشيد فيزيکی " خورشيد شکست ناپذير"آئين ميترائيسم غربی به ژاپنی موسس مدرسه شين گون شو می کيو در ) Kukai(دينمرد کوکای. تحت فرمان اوست

اهيم و ممارست ها و آزمون های الزم او با سفر به چين و آموختن مف. قرن هشتم ميالدی استاز همين " مهرپرستی"برای مطالعه بيشتر به مقاله . (موسس اين مکتب در ژاپن ميگردد

.)نويسنده مراجعه کنيد

ی هندوها اشاره به مراسم عبادی و دعاگزاری از راه برافروزی آتش و در بوديسم "هما" – 3 .استهمانا خود مراسم آتش افروزی " هما"ژاپنی

اين مرغ بلند پرواز خيالی . ی ايرانيان هم در فرهنگ اين کشور جايگاهی بس رفيع دارد"هما"سيمرغ مرغ انتزاعی گسترده پر در . ، زنخدای ايران باستان است"سيمرغ"نام ديگرش همان

فرهنگ ايرانيان باستان نماد هم آهنگی، پرورش، نوزائی و تکامل بوده است، که با سوزاندن گو اين که سيمرغ در ورای . برای ياری رساندن در هر کوی و برزنی حاضر ميشودپرش

قله های بلند البرز آشيانه دارد هم در اعماق انسان جای ميگيرد و هم در پهنای جهان و فضای را در " آتش"و " سيمرغ"، "هما"اجازه بدهيد به تکه زير که رابطه . کاينات حضور می يابد :ن به زيبائی قابل توجهی ترسيم ميکند توجه کنيمفرهنگ جاودان ايرا

مجموعه » استخوان رند«. خوانده ميشود» استخوان رند«، در ادبيات ايران، بنام »هما«"

انگيزاننده به زندگی «معنای » رند«. هسته هائيست که هما، آنها را ازنو به زندگی ميانگيزددر ادبيات ايران نام همين » رند و رندی«مفهوم و . را دارد، که فراموش شده است» نويندر . که خويشکاريش، جان بخشی و نوآفرينی است) زنخدای نوساز =زن رند =رند آفريس =رند آفريت(خداست

. »هما، بسيار قانع است، و فقط استخوان ميخورد«اذهان و به ويژه در ادبيات ايران، اين رد پا باقی مانده است که ، و »سايه بر آنها ميافکند«را نميخورد، بلکه» استخوان مردگان«ولی هما يا سيمرغ، مرغی شمرده ميشد، که

، »به آسمان، به آشيانه خود ميبرد» زال«با آنها جفت ميشود، و آنها را، مانند همان «دراين سايه افکندن بر آنها، خوان «، به معنای »خوان +است =استخوان«. تا هميشه از گزند و آزار بری بمانند، و از پستان او شير بنوشند

، در آسمان، در سيمرغ از سر گرد هم ميامدند، و با سيمرغ همه تخمه جانها در زمين. است» تخمه ها و هسته ها، »سايه انداختن سيمرغ يا هما بر تخمه جانها، چه گياهی چه حيوانی چه انسانی«. ميآميختند و زنده و نو ميشدند

آتش =(از اين رو به سيمرغ يا هما، يا عنقا، آتش فروز. آنها را داشت» برافروختن، يا از نو زنده ساختن«معنای افروختن نی، به . است دوخ=نیتخشه، به معنای =تش(بود» تخم«، اصطالحی برای »آتش«ميگفتند، چون) افروز

نقل از کتاب -. " ، مريم را آبستن ميکند)سيمرغ =وای به(همانسان که باد. »انگيختن زن به آبستنی«معنای جمالی -نوشته م 25صفحه " مولوی بلخی و سايه هما"

:7در آئين های هندو اشاره ميکنيم "هما"ی از مراسم معمول به تعداد -4

Aayushya homa=آرزوی طول عمر

7 hppt://en.wikipedia.org/wiki/Homa_%28ritual%29

24

Dhanavantri=آرزوی سالمتی

Durga homa=از ميان بردن صفات منفی در جهت افزايش اعتماد به نفس Ganapathi homa=بر مشکالت فائق آمدن Lakshimi Kubera homa= سعادتبرخورداری از ثروت مادی و Mahadevi homa= تشويق به ازدواج برای مجردين و آرزوی پايداری برای مزدوجين Punyahavachana homa=برای نام گزاری کودکان Vastu homa=گرم کردن خانه با وسايل مناسب و مطمئن Vidya homa=تشويق دانش آموزان به آموختن Vishwa Shnthi homa= آرزوی صلح و هم آهنگی جهانی، هم آهنگی خود با جهان، الهام از

، "هما"پاکی آتش

را چنين معنا )Brahman("برهمن"هندوها )Upanishads(در کتاب مقدس اوپانيشاد -5

بن يا " برهمن. "توسعه يابی،: تحول، ج: گسترش و فراخ شوی، پ: رويش، ب: الف :ميکنندهم از نقطه نظر " برهمن. "تخم پيدايش و گردش و تکامل يا اصل جهان و کاينات بشمار می آيد

بهمن . در فرهنگ ايران است" بهمن"واژه شناسی و هم از نقطه نظر مضمون فرهنگی همان عامل اتصال، پيوند اضداد و برقراری ريتم . ينوهای کاينات بشمار می آيدتخم تخم ها يا مينوی م

عضو درشکم، ميان تن انسان با بهمن " جگر"لقب بهمن و " ميان. "و هم آهنگی بين آن هاست . عامل پيوند دو قسمت باال و پائين تن انسان است) جگر(بهمن. اين همانی داده ميشود

آتش در فرهنگ ايران . ، آتر يا آتش در زبان فارسی است"خگرا"يا آگنی همان " آگونی" -6

به همين مناسبت است که در . باستان نماد همزادی، نوزائی و جفت و متصل شدن را داشته استو آتش از برخورد سنگ " اخگر. "بسياری از جشن های ايرانيان برافروختن آتش مرسوم است

ن جهت است که سنگ نيز محل اتفاق، اتصال و عشق از اي. و يا ازدواج سنگ ها حاصل ميگرددمعرب " حجر"بی هموده نيست که . سنگ و آتش ارجی هموزن داشته اند. تعبير ميشده است

.قبله مسلمانان است) االسود(آتش قبله زرتشتيان و حجر. ساخته شده است" اخگر" های درخت در برخی از مناطق که دسترسی به درخت هی نوکی نيست از برگ -7

درخت سرو نيز بمانند هی نوکی از رسته . استفاده ميکنند )Japanese Cedar(سرو)Cupressaceae( است) .درخت هی نوکی را در واژنامه فارسی همان سرو معنا کرده اند (.

سرو در فرهنگ ايران باستان مظهر راستی، صافی و بلندی و تنومندی است که زمين را به قابل سوزنی سرو در عين حال دارای برگ های . ا با خدای خود پيوند ميدهدآسمان يا انسان ر

.سوختن است و سوختن و برافروزی آتش نيز نماد پيوند و اتصال بشمار ميرفته استجمالی - نوشته م" مولوی بلخی و سايه هما"از کتاب 38ضمنن به مطالب جالبی در باره سرو در صفحه (

.)نگاه کنيد

چهارشنبه سوری بين پژوهشگران اتفاق نظروجود تاريخ دقيق برگزاریريشه و د در مور -8از . آنچه که محرز است چهارشنبه سوری يک رسم رايج در آئين زردشتی نبوده است. ندارد

25

طرفی برخی معتقدند که اين رسم ريشه عربی دارد ولی در جريان تاريخ ويژگی ايرانی بخود ر پنج روز مانده به نوروز با افروختن آتش در حياط و يا روی پيروان زردشتی د. گرفته است

پشت بام های خود به استقبال فرورها ميرفتند و هرگز از روی آتش به جهت مقدس بودن آن نمی اما حکايت ميکنند که عرب ها اصولن پرستش آتش را منع کردند ولی چون چهارشنبه را . پريدند

ايرانی ها با درايت، از عمل آتش . اين نحسی آتش می افروختندنحس ميدانستند برای رهائی از . افروزی عرب ها مراسم شادی آفرين و الهام بخش چهارشنبه سوری را بنيان نهادند

26

:بن مايه１．火と水の祭りー民俗文化の源流を探るー淡交ムック、1996.5.2 ２．瓜生 中：知っておきたい日本の神話、2007,角川文庫１４９３８

)ناکا اوچوو -استوره های ژاپن که آگاهی بر آن ها الزمست(جالب است که نويسنده در ابتدای اين کتاب انگيزه نگارش آن را در رابطه با يک جوان ايرانی ميداند که از ريشه

جوان ايرانی در حالی که از ريشه هويت خود در . های هويتی خود در نهايت غرور صحبت ميکرده استودش سوال ميکند که نويسنده از جواب به خود می بالد از نويسنده در مورد ريشه هويتخ(!) استوره های اسالمیبعيد نيست . (همين آشنائی با جوان ايرانی و برانگيختن اوعامل نگارش کتاب مزبور ميگردد. مناسب در می ماند

که نويسنده استوره های ايرانی را به تعبير خود اسالمی فرض کرده باشد زيرا که ما چيزی به نام استوره . ) اسالمی نداريم

３．http://wadaphoto.jp/maturi/kasima3.htm ４．IMOTO Eiichi, Influence of Iranian Culture to Japan. In Journal of Iranian

Studies(Iran Kenkyu), Vol II, 2006--- イラン研究、第２号、2006 ５．封印された日本古代史 ミステリー、久慈 力 著―2008 Gakken-pp130 ６． جمالی -نوشته م" مولوی بلخی و سايه هما

７．hppt://en.wikipedia.org/wiki/Homa_%28ritual%29