Шинж тэмдгүүдийг ажиглахуйecrc.mn/media/ecrc/content/projects/3/2-р... ·...

www.ecrc.mn

Нэгдүгээр хэсэг

Урьдчилан сэрэмжлүүлэх систем Шинж тэмдгүүдийг ажиглахуй

Монголын хөгжлийн зураглал: Өөдрөг ирээдүйг бүтээх нь 2013 оны 7 дугаар сарын 5, Баасан гараг

www.ecrc.mn

Бид юу хийв?

• Өмнөх хэлэлцүүлгийн үеэр бид Монгол Улсын ирээдүйн хөгжлийн

зураглалын 4 тэс өөр хувилбартай танилцсан.

2 Монголын хөгжлийн зураглал: Өөдрөг

ирээдүйг бүтээх нь

www.ecrc.mn Монголын хөгжлийн зураглал: Өөдрөг

ирээдүйг бүтээх нь 3

Бид юу хийв?

• Зураглал тус бүрийн асуудлууд ба боломжуудыг тодорхойлсон.

• Тэгээд ямар чиглэлд явж байгаагаа мэдэхийн тулд урьдчилан

сэрэмжлүүлэх дохио буюу шинж тэмдгүүдийн жагсаалтыг гаргасан.

www.ecrc.mn

Шинж тэмдгүүдийн жагсаалтыг яаж гаргав?

• Улс төрийн тогтвортой байдал

• Хууль, эрх зүйн орчин

• Төрийн үйлчилгээ Улс төр

• Уул уурхай ба бусад салбар

• Төсвийн менежмент

• Санхүүгийн салбар Эдийн засаг

• Уул уурхайн нөхөн сэргээлт

• Усны менежмент Байгаль орчин

• Иргэдийн амьжиргааны түвшин, хэрэглээ

• Боловсрол

• Хүний нөөц Нийгэм

• Эрчим хүч

• Зам, тээвэр

• Технологи, шинжлэх ухааны дэд бүтэц Дэд бүтэц

Урьдчилан сэрэмжлүүлэх дохио



• Бид Монгол Улсын ирээдүйд хамгийн их нөлөө үзүүлж болох хүчин

зүйлс ба дэд хүчин зүйлсийг тодорхойлж, улмаар зураглал тус бүрийн

урьдчилан сэрэмжлүүлэх дохиог гаргаж ирсэн.

www.ecrc.mn

Байгаль орчны хүчин зүйлээс УСД гаргасан жишээ

Харалган байдал

Алсын хараа

9 хөлт

цагаан туг

Ирээдүйн

амлалт

Говийн

шуурга

Биелээгүй

мөрөөдөл

Ашигт малтмалын эрэлт

Эрх

ба

ри

гчды

н х

ан

дл

ага

Их Бага

-Компаниудын нийгмийн хариуцлага

сайжирч, уул уурхайн нөхөн сэргээлтийг

өндөр түвшинд гүйцэтгэнэ

-Усыг цэвэршүүлж, дахин боловсруулна

-Уул уурхайн нөхөн сэргээлтийг

хангалттай хийж чадахгүйгээс орчны

бохирдолтой тэмцэх хөдөлгөөн өрнөнө

-Усны нөөц багассанаас үнэ өсөж,

хэмнэлт эхэлнэ

-Олборлолт замбараагүй явагдсанаас

байгаль орчин доройтож, цөлжилт болно

-Усны хомсдолд орно

-Дутуу орхигдсон уурхайнууд олширч,

орчны бохирол туйлдаа хүрнэ

-Усны нөөц буурч, ус бохирдоно



www.ecrc.mn

Бидний ажлын үр дүн



• Бидний тодорхойлон гаргасан урьдчилан сэрэмжлүүлэх дохионы

жагсаалт нь Монгол Улс 4 зураглалын алийг чиглэж явааг мэдэх, мөн

эргэн тойронд өрнөж буй үйл явдлууд ямар дохио, сэрэмжлүүлэг өгч

байгааг анзаарах боломж олгож байна.

• Гэвч энэ нь “гүйцэд” жагсаалт биш юм. Бидний эргэн тойронд байнга

өөрчлөлт, шинэчлэл болж байдаг учраас урьдчилан сэрэмжлүүлэх

дохионы жагсаалтыг бүрэн гүйцэд гаргах боломж байхгүй.

• Тиймээс бид эргэн тойрны өөрчлөлтийг ажиглаж, жилдээ 1-2 удаа

энэхүү жагсаалтыг шинэчлэн гаргаж байх нь зүйтэй. Энэ

процессийг Урьдчилан сэрэмжлүүлэх систем гэж нэрлэсэн юм.

• Харин одоо бүгдээрээ хийсэн ажлынхаа үр дүнтэй танилцацгаая!

www.ecrc.mn

Зураглал 1: Ирээдүйн амлалт

Moderate / Stable


Энэ ертөнцөд…

Ашигт малтмалын эрэлт аажмаар буурч, эрдэс

баялгийн үр шимийг хүртэх цаг хойшилно.

Шинэчлэл хэрэгтэйг хаа сайгүй ойлгосноор

эдийн засаг, улс төр, нийгмийн шахалт

нэмэгдэнэ.

Илүү нээлттэй, боловсронгуй, өрсөлдөх

чадвартай эдийн засгийг байгуулах нэгдсэн

бодлого, төлөвлөгөө боловсруулахын тулд

Монголын эрх баригчид хамтарна.

Ашигт малтмалын эрэлт бага / Алсын хараа

Мо

нго

лы

н э

рх

ба

ри

гчды

н х

ан

дл

ага



www.ecrc.mn

Ирээдүйн амлалт: Шинж тэмдгүүд

Ашигт малтмалын эрэлт бага / Алсын хараа

Мо

нго

лы

н э

рх

ба

ри

гчды

н х

ан

дл

ага

Улс төр

-Улс төрийн тогвортой байдал, ил тод засаглал тогтож, иргэдийн оролцоо нэмэгдэнэ.

-Төрийн үйлчилгээ шуурхай, нээлттэй байна.

Эдийн засаг

-Төрөөс хувийн хэвшлийнхэнд илүү боломж олгоно.

-Уул уурхайгаас бусад салбар, ялангуяа хөдөө аж ахуй эрчимтэй хөгжинө.

-Ил тод, хариуцлагатай төсвийн менежмент.

-Санхүү, хөрөнгө оруулалтын орчин сайжирна.

Байгаль орчин

-Уул уурхайн нөхөн сэргээлт хангалттай биш, орчны бохирдолтой тэмцэх хөдөлгөөн өрнөнө.

-Усны нөөц багассанаас үнэ өсөж, хэмнэлт эхэлнэ.

Нийгэм

-Нийгмийн дундаж давхарга хүчирхэг болно. Хөдөлмөр эрхлэлт нэмэгдэнэ.

-Боловсролын систем, сургалтын чанар сайжирна.

Дэд бүтэц

-Эрчим хүчний дотоодын хэрэгцээгээ хангана.

-Авто зам, төмөр замд хөрөнгө оруулж, транзит тээврийн хэмжээг нэмэгдүүлнэ.

-Шинжлэх ухааны хөгжилд анхаарна.



www.ecrc.mn


Ашигт малтмалын эрэлт их (ялангуяа Хятадад)

байгаагаас Монгол Улсын эрдэс баялгийн

салбар цэцэглэнэ.

Эдийн засгийн огцом өсөлт нь инфляци,

төгрөгийн ханшийн өсөлт, нийгмийн хямрал,

олборлох салбарын хязгаарлалт зэрэг

бэрхшээлийг дагуулна.

Монгол хүн бүрт үр өгөөжөө өгөх өөдрөг

ирээдүйг бий болгохын тулд бизнес, нийгэм, улс

төрийн манлайлагчид хамтран ажиллана.

Зураглал 2: 9 хөлт цагаан туг Ашигт малтмалын эрэлт их / Алсын хараа


Мо

нго

лы

н э

рх

ба

ри

гчды

н х

ан

дл

ага



www.ecrc.mn

9 хөлт цагаан туг: Шинж тэмдгүүд

Ашигт малтмалын эрэлт их / Алсын хараа

Мо

нго

лы

н э

рх

ба

ри

гчды

н х

ан

дл

ага

Улс төр

-Улс төрийн тогтвортой байдал, хариуцлагатай засаглал тогтоно.

-Төрийн үйлчилгээ маш сайн, өндөр түвшинд байна.


-Төр, хувийн хэвшил түншлэн ажиллана.

-Уул уурхайн тэсрэлт болж, нэмүү өртөг шингэсэн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэнэ.

-Үндэсний баялгийн санд хуримтлуулсан мөнгөөр бусад салбарыг хөгжүүлнэ.

-ГШХӨ их, санхүүгийн салбар эрүүл чийрэг байна.


-Компаниудын нийгмийн хариуцлага сайжирч, уул уурхайн нөхөн сэргээлтийг өндөр түвшинд гүйцэтгэнэ.

-Усыг цэвэршүүлж, дахин боловсруулдаг болно.

Нийгэм

-Иргэдийн амьжиргааны түвшин сайн байна. Өндөр цалин, халамж бэлэнчлэх сэтгэлгээг бий болгоно.

-Гадаадын шилдэг их дээд, сургуулиудад олон оюутан суралцана.

Дэд бүтэц

-Монгол Улс эрчим хүчний экспортлогч болно.

-Зам, тээврийн салбар маш сайн хөгжинө.

-Мэдлэгт суурилсан эдийн засагтай болохыг зорьж, шинжлэх ухааны салбарт хөрөнгө оруулна.



www.ecrc.mn


Ашигт малтмалын өндөр эрэлт нь Монголын

эрдэс баялгийн салбарыг дэмжих болно.

Баялгийн салбарт хяналт тогтоох гэсэн олон

улсын тэмцэл Монголын дотоод, гадаад орчны

аль алинд үүснэ. Энэ бүхэн авлига, дарангуйлал

ноёрхоход хүргэнэ.

Олигархууд болон гадны нөлөөлөгчид улс төр,

эдийн засгийн эрх мэдлийг хувийн эрх ашгийн

төлөө ашиглаж, баян ядуугийн ялгаа нэмэгдэж,

өрсөлдөх чадвар доройтно.

Зураглал 3: Говийн шуурга


Мо

нго

лы

н э

рх

ба

ри

гчды

н х

ан

дл

ага

Ашигт малтмалын эрэлт их / Харалган байдал



www.ecrc.mn

Говийн шуурга: Шинж тэмдгүүд

Ашигт малтмалын эрэлт их / Харалган байдал

Мо

нго

лы

н э

рх

ба

ри

гчды

н х

ан

дл

ага

Улс төр

-Төрийн эрхийн төлөөх тэмцэл улс төрийг тогтворгүй болгоно.

-Төрийн оролцоо, дарамт, хүнд суртал туйлдаа хүрч, авлига газар авна.


-Эдийн засаг төр болон олигархуудын (цөөн тооны монополь компанийн) мэдэлд байна.

-Зөвхөн уул уурхай, түүхий эдийн экспортоос хамааралтай болно.

-Төсвийн алдагдал, гадаад өр үлэмж нэмэгдэнэ.

-Далд эдийн засаг томорно.


-Уул уурхайн олборлолт замбараагүй явагдаж, байгаль орчны доройтол, цөлжилт газар авна.

-Усны хомсдолд орно.

Нийгэм

-Тэгш бус байдал, баян ядуугийн ялгаа ихэснэ. Ажилгүйдэл нэмэгдэх боловч хятад ажилчдын тоо өснө.

-Улсын сургуулиудын чанар доройтож, баячуудын хүүхдүүд өндөр төлбөртэй хувийн сургуулиудад, эсвэл

гадагшаа явж сурдаг болно.

Дэд бүтэц

-Эрчим хүчний импортоос хараат байдалд орно.

-Зөвхөн ашигт малтмал тээвэрлэхэд зориулсан авто зам, төмөр зам баригдана.

-Технологи, шинжлэх ухааны дэд бүтэц маш ихээр хоцрогдоно.



www.ecrc.mn


Хятадын эдийн засгийн өсөлт саарснаар

ашигт малтмалын эрэлт буурна. Энэ нь

Монголын эрдэс баялгийн салбарын

ирээдүйг бүрхэг болгоно.

Эдийн засгийн эмх замбараагүй байдал

дэлхийн улс орнуудын эрх баригчид,

компаниудыг популист дарамтад оруулна.

Олон улсын дэмжлэг суларч, Засгийн газар

болон хувийн хэвшлийн эсрэг дургүйцэл бий

болж, хэт үндсэрхэг үзэлч нам төрийн эрх

барина.

Зураглал 4: Биелээгүй мөрөөдөл


Мо

нго

лы

н э

рх

ба

ри

гчды

н х

ан

дл

ага

Ашигт малтмалын эрэлт бага / Харалган байдал



www.ecrc.mn

Биелээгүй мөрөөдөл: Шинж тэмдгүүд

Ашигт малтмалын эрэлт бага / Харалган байдал

Мо

нго

лы

н э

рх

ба

ри

гчды

н х

ан

дл

ага

Улс төр

-Улс төрийн тогтворгүй, ойлгомжгүй байдал.

-Хэт үндсэрхэг үзэлч, популист эрх баригчид баялгийг төрийн мэдэлд авна.


-Засгийн газар бүх зүйлд оролцож, хувийн хэвшлийнхнийг шахна.

-Уул уурхайн салбар уналтад орж, зөвхөн мал аж ахуйн салбар нийт эдийн засгийг чирнэ.

-Төсөв, гадаад худалдааны хос алдагдал хямралд хүргэнэ.

-Гадаадын хөрөнгө оруулагчдыг хөөж гаргаснаар Монгол Улс маш их хэмжээний өрөнд орно.


-Дутуу орхигдсон уурхайнууд олширч, орчны бохирдол туйлдаа хүрнэ.

-Усны нөөц буурч бохирдсоноос халдварт өвчин тархана.

Нийгэм

-Ажилгүйдэл, ядуурал, өлсгөлөнгөөс болж хямрал, үймээн самуун дэгдэнэ. Архидалт, гэмт хэрэг газар

авна.

-Боловсрол, эрүүл мэндийн салбар хаягдана.

Дэд бүтэц

-Эрчим хүчний хомсдолд орно.

-Авто зам, төмөр зам элэгдэн хуучирч, ашиглах боломжгүй болно.

-Технологи, шинжлэх ухааны салбар мартагдсан байна.



www.ecrc.mn

Өнөөдөр ямар шинж тэмдгүүд ажиглагдаж байна вэ?

Алсын хараа

9 хөлт

цагаан туг

Ирээдүйн

амлалт

Говийн

шуурга

Биелээгүй

мөрөөдөл


Мо

нго

лы

н э

рх

ба

ри

гчды

н х

ан

дл

ага

Бага

Харалган байдал

Их

?

?

?

?

? ?

? ?

Монголын хөгжлийн зураглал: Өөдрөг ирээдүйг бүтээх нь

15

www.ecrc.mn

Санал асуулга: Шинж тэмдгүүдийг ажиглахуй

Санал асуулгын хуудсыг ашиглан Монголын эдийн засаг, нийгэм, улс төрийн

орчинд ажиглагдаж байгаа шинж тэмдгүүдэд үнэлгээ өгнө үү.



www.ecrc.mn

Хэлэлцүүлэг: Шинж тэмдгүүдийг ажиглахуй

Багийн бусад гишүүнтэйгээ хэлэлцсэний эцэст шинж тэмдгүүдэд ахин

нэгдсэн үнэлгээ өгнө үү. Та бүхэн 4 өнгийн наалтыг ашиглан (1 оноонд наалт

ашиглахгүй) хэвлэсэн том хуудсан дээр тэмдэглэгээ хийгээрэй.



1 оноо буюу “илрэхгүй байна” (наалт байхгүй)

2 оноо буюу “дөнгөж илэрч байна”

3 оноо буюу “дунд зэрэг илэрч байна”

4 оноо буюу “нэлээд илэрч байна”

5 оноо буюу “хүчтэй илэрч байна”

Шинж тэмдгүүдийг ажиглахуйecrc.mn/media/ecrc/content/projects/3/2-р... ·...

Documents

Transcript of Шинж тэмдгүүдийг ажиглахуйecrc.mn/media/ecrc/content/projects/3/2-р... ·...