Αναζητώντας την ελληνική τέχνη σε

όλο τον κόσμο

Σκοπός έρευνας

Σκοπός της έρευνας είναι να αποκτήσουν οι

μαθητές ιστορική και πολιτιστική συνείδηση

και να ενημερωθούν ειδικότερα για θέματα

που αφορούν τα μνημεία της ελληνικής

πολιτιστικής κληρονομιάς που βρίσκονται

στο εξωτερικό

Επιμέρους στόχοι

Βιωματική γνωριμία με την παράδοση και την πολιτιστική

κληρονομιά (επίσκεψη σε μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους).

Κατανόηση των ιδιαίτερων παραγόντων που οδήγησαν στην

έκθεση των μνημείων σε χώρους εκτός της ελληνικής επικράτειας

και αναγνώριση του γνήσιου ελληνικού στοιχείου σε όλους τους

σύγχρονους πολιτισμούς.

Διαμόρφωση συμπεριφορών προστασίας των μνημείων

αυξημένου ιστορικού και αρχαιολογικού ενδιαφέροντος.

Οικοδόμηση βιωματικών σχέσεων “κοινότητας” μεταξύ των

μαθητών και μεταξύ εκπαιδευτικών-μαθητών.

Ενημέρωση των μαθητών για τομείς επιστημών που θα

μπορούσαν να αποτελέσουν αντικείμενο εργασίας

Θέμα 1ο

Η Νίκη της Σαμοθράκης

Παριστάνει φτερωτή τη θεά

Νίκη και εκτίθεται στο Μουσείο

του Λούβρου.

Ήταν αφιερωμένο σε ναό της

Σαμοθράκης και χρονολογείται

μεταξύ και 220 και 190 π.Χ.

•Φιλοτεχνήθηκε σε λευκό παριανό

μάρμαρο για να τιμήσει τη θεά Νίκη

αλλά και μια ναυμαχία

•Η θεά φιλοτεχνήθηκε χωριστά από

λευκό παριανό μάρμαρο και ίσως

κρατούσε στεφάνι για το νικητή ή είχε

υψωμένο το χέρι της στο στόμα για να

διαλαλήσει τη νίκη χωρίς να κρατά

τίποτα ή, τέλος, ίσως χαιρετούσε.

•Το άγαλμα βρέθηκε σε πολλά

κομμάτια γιατί στα ελληνιστικά χρόνια

οι καλλιτέχνες δούλευαν το γλυπτό

τους σε πολλά κομμάτια εξαρχής .

Θέμα 2ο:

Η Αφροδίτη της Μήλου

Χρονολογίες...

• Χρονολογείται στα τέλη του 2ου αιώνα π.Χ.

• Το έργο πλάστηκε στα ταραγμένα ελληνιστικά χρόνια, κατά πάσα

πιθανότητα από τον γλύπτη Αγήσανδρο ή ο Αλέξανδρο, γιο του

Μηνίδη από την Αντιόχεια του Μαιάνδρου.

• Το αυθεντικό άγαλμα ανεσκάφη το 1820 στο νησί της Μήλου

• Ανακαλύφθηκε σε ένα σε ένα χωράφι στον αρχαιολογικό χώρο στο

Κλήμα της Μήλου.

Πως βρέθηκε στο Μουσείο του

Λούβρου...

Η ανακάλυψη του περίφημου αγάλματος της Αφροδίτης της Μήλου σε ένα χωράφι μέσα στον

αρχαιολογικό χώρο στο Κλήμα της Μήλου.

Είναι άνοιξη του 1820 ένα χρόνο πριν από την ελληνική επανάσταση.

Στον κόλπο της Μήλου για να ξεχειμωνιάσει βρίσκεται το Γαλλικό πολεμικό πλοίο Estafette με

τους Γάλλους αξιωματικούς να διασκεδάζουν την ανία τους διεξάγοντας παράνομη

αρχαιολογική ανασκαφή με επικεφαλής τον σημαιοφόρο Olivier Voutier.

Έτσι βρέθηκε η το πανέμορφο άγαλμα της Αφροδίτης της Μήλου.

Αμέσως πρόξενοι. πρεσβευτές δραγουμάνοι, ναύαρχοι, η μεγάλη πύλη και όλοι ξεκίνησαν να

πλέκουν ένα άθλιο γαϊτανάκι διαπραγμάτευσης για το πού θα πάει το άγαλμα.

Πάνω από 7000 γρόσια τεράστιο ποσό για την εποχή, αλλά πολύ μικρό μπρος στην

πραγματική του αξία, κόστισε τελικά στους γάλλους το άγαλμα σε μπαξίσια, δοσίματα και

ταξίματα για να μπορέσει τελικά να φτάσει στο Λούβρο.

To άγαλμα... • Θεωρείται ένα από τα αριστουργήματα της αρχαίας τέχνης και γενικά ως

ένα από τα τελειότερα μοντέλα γυναικείας ομορφιάς

• Αν και δεν έχει εξακριβωθεί ποιος είναι ο δημιουργός του, πιστεύεται ότι

μπορεί να είναι ο Πραξιτέλης.

• Παριστάνει την θεά Αφροδίτη, θεά της ομορφιάς, του κάλλους και του έρωτα

μισόγυμνη να γέρνει ελαφρώς προς δεξιά.

• Η θεά παριστάνεται να φοράει ένα ένδυμα που καλύπτει τους γλουτούς της.

Λέγεται ότι το ένδυμα αυτό έιχε σκοπό ο δημιουργός να αποφύγει να

κατηγορηθεί για ύβρη.

• Η θεά στα μαλλιά φέρει κεφαλόδεσμο (ταινία) από την οποία πίσω

ξεφεύγουν βόστρυχοι.

• Εφερε επίσης κοσμήματα όπως φαίνεται από τα σημάδια που απέμειναν

στα αυτιά (σκουλαρίκια) και ίσως περιδέραιο και διάδημα -όπως επίσης

φανερώνουν κάποια χαρακτηριστικά σημάδια

• Εχει φτιαχτεί από Παριανό μάρμαρο.

• Εχει ύψος 2.02 μ.

• Πιστεύεται ότι στο ένα χέρι κρατούσε ένα μήλο.

Κύρια

Χαρακτηριστικά....

Στοιχεία

τεχνοτροπίας...

• Οι αναλογίες του σώματος:

• Ο ζωντανός χαρακτήρας των γραμμών

• Η πολύ μελέτημενη αντίθεση ανάμεσα στο

ιμάτιο με τις σχηματισμένες πτυχές και την

γυμνότητα του κορμιού του σώματος παρά

την ηρεμία του προσώπου.

Θέμα 3ο

Μουσείο της Περγάμου

• Μετά τον θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, όταν η ελληνική επικράτεια είχε εξαπλωθεί στην Ανατολή,

παρουσιάστηκαν σημαντικές ευκαιρίες στους καλλιτέχνες και τους τεχνίτες για να δημιουργήσουν νέα

έργα τέχνης και αρχιτεκτονικής. Τότε προστάτες των τεχνών ήταν οι άρχοντες της ελληνιστικής

αυτοκρατορίας, που ήθελαν να προβάλλουν το γόητρό τους.

• Η Πέργαμος δημιουργήθηκε, με πρότυπο την Αθήνα, γύρω από μια ακρόπολη, πάνω στην οποία

κτίστηκε αυτός ο ναός αφιερωμένος στον Δία. Σύμφωνα με την επιγραφή στο πρόπυλο*,

παραγγελιοδότης του ναού ήταν ο Ευμένης Β΄ (197-159 π.Χ.), γιος του Αττάλου Α΄ (241-197 π.Χ.),

κυρίαρχου της Περγάμου μετά τη νίκη του επί των Γαλατών. Ο Ευμένης, θέλοντας να μείνει στην

αιωνιότητα η νίκη του πατέρα του, ανήγειρε τον Βωμό του Δία, η κατασκευή του οποίου ολοκληρώθηκε το

156 π.Χ. περίπου. Κάτω από την κιονοστοιχία, στο βάθρο του βωμού και πλάι στα σκαλιά της εισόδου,

μια ζωφόρος*, κολοσσιαία σε σύλληψη και ένταση, περιζώνει τον ναό, αναπαριστώντας τη Γιγαντομαχία.

• Σήμερα η διακοσμητική ζωφόρος του ναού μαζί με ολόκληρο τον ναό βρίσκεται στο Βερολίνο.

Όπως και στον Παρθενώνα, στη ζωφόρο του Βωμού του Δία αναπαριστάνεται η αρχέγονη

μάχη ανάμεσα σε θεούς και Γίγαντες. Αυτός ο αγώνας, σύμφωνα με τον μύθο, είχε ως

αποτέλεσμα να κυριαρχήσουν ο Δίας και οι άλλοι θεοί του Ολύμπου στους απείθαρχους

αυτόχθονες κατοίκους της γης, τους Γίγαντες. Πρόκειται στην ουσία για μια συμβολική

αναπαράσταση της μάχης που έληξε με την απόλυτη κυριαρχία των Ατταλιδών επάνω

στους Γαλάτες. Οι νικητές (Ατταλίδες) ταυτίζονται με τους θεούς, που εκπροσωπούν την

τάξη και τη λογική, ενώ οι ηττημένοι (Γαλάτες) ταυτίζονται με τους Γίγαντες, που

εκπροσωπούν τις δυνάμεις του χάους. Πάνω στο έργο οι ειδικοί αναγνωρίζουν την εργασία

16 διαφορετικών γλυπτών.

Θέμα 4ο

Οι Ελληνικές Αρχαιότητες

στο Μητροπολιτικό

Μουσείο της Νεας Υόρκης

Το συγκεκριμένο αγγείο αναπαριστά το

θεό Ερμή και αποτελεί ιδιαίτερο

τύπο της ελληνικής

αγγειοπλαστικής. Ονομάζεται

λήκυθος και αποτελείται από τη

βάση, ένα μακρόστενο σώμα και

ένα μακρύ λαιμό που καταλήγει στη

λαβή και χρησίμευε στην

αποθήκευση ελαιόλαδου.

Επιλέχθηκε επειδή δείχνει πως

ακόμα και τα καθημερινά

αντικείμενα που χρησιμοποιούνταν

για οικιακές εργασίες ήταν

περίτεχνα διακοσμημένα.

Άγαλμα του Ηρακλή

•Συνιστά σημαντική μορφή της μυθολογίας τόσο στην αρχαιότητα όσο και στη σημερινή εποχή. Πιθανόν να κατασκευάστηκε τον 6ο. αι. π.Χ., κατά την αρχαϊκή εποχή με σκοπό να αφιερωθεί σε κάποιο ιερό. Πρόκειται για επιβλητική μορφή ενώ η στάση του σώματός του δηλώνει ότι αισθάνεται αυτοπεποίθηση, αποδίδει δηλαδή την ηρωική μορφή του Ηρακλή. Συνεπώς, το άγαλμα αυτό του Ηρακλή αποτελεί αναφορά στη γενναιότητα των Ελλήνων της εποχής εκείνης και προβάλλει το αρχαίο ελληνικό πρότυπο του καλού καγαθού, που συνδυάζει την καλή σωματική διάπλαση με την οξύνοια του πνεύματος.

Στήλη-Κρατήρας (Συμπόσιο)

•Στα αγγεία το θέμα άλλοτε ήταν παρμένο από την ελληνική μυθολογία και άλλοτε απεικόνιζε το ίδιο το συμπόσιο.

•Εδώ, το θέμα εκτυλίσσεται και στις δύο πλευρές του αγγείου και είναι η ιστορία του τεχνίτη των θεών Ηφαίστου.

•Το αγγείο αυτό είναι ιδιαίτερα αντιπροσωπευτικό για την καθημερινότητα των αρχαίων Ελλήνων, καθώς παρουσιάζει το συμπόσιο, που ήταν μία από τις αγαπημένες τους συνήθειες. Μάλιστα, το γεγονός ότι αναφέρεται σε συμπόσιο των θεών τονίζει τη σημασία των θρησκευτικών τελετών, που είχαν εξέχουσα θέση στο αθηναϊκό εορτολόγιο.

Οι Θεοί του Ολύμπου.

Αναπαράσταση σε

σαρκοφάγο

Θέμα 5ο

Η Σαρκοφάγος του

Μ.Αλεξάνδρου

• Η μία πλευρά παρουσιάζει τον Αλέξανδρο φορώντας

λεοντή στο κεφάλι του και ετοιμάζεται να ρίξει το δόρυ στο

περσικό ιππικό.

• Η αντίθετη πλευρά δείχνει τον Αλέξανδρο και τους Μακεδόνες να κυνηγάνε

λιοντάρια μαζί με τους Πέρσες.

•Βρέθηκε στη νεκρόπολη κοντά στη Σιδώνα του Λιβάνου

το 1887 και σήμερα βρίσκεται στο μουσείο της

Κωνσταντινούπολης.

•Έχει μορφή ελληνικού ναού. Είναι κατασκευασμένη από

πεντελικό μάρμαρο διατηρώντας ακόμα τα ίχνη της

πολυχρωμίας της.

•Πάνω στη σαρκοφάγο υπάρχουν καταπληκτικές,

ανάγλυφες παραστάσεις από τη μάχη της Ισσού.

•Το άλλο σύντομο τέλος απεικονίζει μια μάχη, ίσως η

μάχη της Γάζας.

Θέμα 6ο

Η Προτομή της Αθηνάς

• Ελληνιστική εποχή

• Τέλη 3ου - αρχές 2ου αιών. π.Χ.

• Η προτομή της Αθήνας ειναι ελληνικό μνημείο που έχει κατασκευαστεί από λευκό μάρμαρο και έχει ύψος

4,83 μέτρα . Αγοράστηκε απο την Lila Acheson Wallace gift το 1996.

• Αυτό το κολοσσιαίο γυναικείο κεφάλιι είναι δυο φορές μεγαλύτερο απο το μέσο γυναικείο κεφάλι .

Θεωρείται οτι αναπαριστά την θεά Αθηνά καθώς αρχικά φορούσε το χαρακτηριστικό -κορινθιακου

σχήματος -κράνος .

• Το κράνος λέγεται ότι προστέθηκε στο άγαλμα ύστερα απο τη δημιουργία του και πιθανότατα φτιάχτηκε

απο χαλκό και όχι απο μάρμαρο . Δυο μικρές τρύπες στο πάνω και πίσω μέρος του κεφαλιού υποτίθεται

πως εξυπηρετουσε τη συγκράτηση του κράνους στο κεφάλι . Τα μαλλιά της ειναι πιάσμενα πίσω με ένα

χαμηλό σινιον. Τα αυτιά της ειναι τρυπημενα πράγμα που αποσκοπούσε στη τοποθετηση μεταλλικών

κοσμημάτων (σκουλαρίκια) .

• Η κάτω αιχμή του λαιμού δεν είναι σπασμένη καθώς επίσης διατηρεί μια λεία επιφάνεια όπου

θεωρείται ότι συνεχιζόταν το σώμα .

• Η θεά απεικονιζεται με μισάνοιχτο στόμα και ορθάνοιχτα μάτια, το κεφάλι γέρνει ελαφρώς προς τα

δεξιά. Αυτή η κίνηση του αγάλματος πιθανότατα σημαίνει ότι ολόκληρο το άγαλμα παρουσιαζόταν

με κυρτή στάση προς τα εμπρός καθώς προσπαθούσε να προστατεύσει το «άστυ» ( ένας απο τους

ρόλους της θεάς Αθήνας). Το γεγονός αυτό το ξεχωρίζει απο οποιοδήποτε λατρευτικό άγαλμα της

εποχής.

• Οσον αφορά τη χρονολόγηση του αγάλματος τόσο η δυναμική κίνηση του όσο και η συναισθηματικά

φορτισμένη έκφραση του προσώπου υποδεικνύει χαρακτηριστικά της επονομαζομενης υψηλής

ελληνηστικής μπαρόκ. – ένα ρεύμα που κυριάρχησε σε πολλές περιοχές της Μεσογείου κατα τα

ελληνιστικά χρόνια.

Θέμα 7ο

Ο Ναός της Αφαίας

Αθηνάς

«Ο ναός της Αφαίας δεσπόζει στην

κορυφή πευκόφυτου λόφου στο

βορειοανατολικό τμήμα της Αίγινας.

Θεωρείται ως η κορυφαία

δημιουργία της αρχαϊκής

αρχιτεκτονικής και πιστεύεται ότι

αποτέλεσε το ναό - πρότυπο για

τους αρχιτέκτονες του Παρθενώνα,

Ικτίνο και Καλλικράτη.»

• Ο χώρος του ιερού παρουσιάζει ίχνη λατρείας από την ύστερη

Μυκηναϊκή περίοδο (1300 π.Χ.) γυναικείας θεότητας της γονιμότητας.

• Στη σπηλιά που λέγεται από το μύθο ότι κρύφτηκε η Βριτόμαρτις όταν

έφτασε στην Αίγινα βρέθηκαν ειδώλια προελληνικής γυναικείας

θεότητας, της Ευγονίας. Αργότερα η θεότητα αυτή ταυτίστηκε με τη θεά

Αθηνά και έτσι προκέυψε η Αφαία Αθηνά.

• Ο ναός χρονολογείται γύρω στο 500-490 π.Χ

• Ο ναός είναι δωρικός περίπτερος με πρόναο, σηκό και οπισθόδομο.

• Ο ναός της Αφαίας ήταν ιδιαίτερα γνωστός από την

αρχαιότητα για τα αετώματα, τα οποία κοσμούσαν και τις δύο

στενές πλευρές του ναού και στα οποία εικονίζονταν μάχες με

κεντρική μορφή την Αθηνά.

Το θέμα του ανατολικού αετώματος είναι η μάχη

στην Τροία.

Το θέμα του δυτικού αετώματος είναι μάχη στην

ομηρική Τροία.

Μνημεία σε

αρχαιολογικούς

χώρους

Μελετήσαμε ακόμη μνημεία που βρίσκονται σε αρχαιολογικούς

χώρους εκτός της ελληνικής επικράτειας. Οι έλληνες εξαπλώθηκαν

ήδη από τον 12ο αιώνα π.Χ., αλλά κυρίως τον 8ο-6ο αιώνα π.Χ.,

με τον Β’ ελληνικό αποικισμό σε ολόκληρη την Μεσόγειο

δημιουργώντας εστίες μετάδοσης του ελληνικού πολιτισμού

σχεδόν παντού (από τις ακτές τις Ιβηρικής Χερσονήσου, την Κ.

Ιταλία και Σικελία ως τον Εύξεινο Πόντο και όλα τα δυτικά παράλια

της Μ. Ασίας.) Τον πολιτισμό αυτό θαύμασαν και ενστερνίστηκαν

αργότερα και οι Ρωμαίοι κατακτητές.

Θέμα 1ο:

Οι Ναοί του Σελινούντος

στην Σικελία

Πότε ιδρύθηκε; Ο Σελινούς ιδρύθηκε από κατοίκους

των Μεγάρων Υβλαίων , αποικίας των Μεγαρέων της

οποίας η ίδρυση ανάγεται στο 728 π.χ.

Ο αρχαιολογικός χώρος χωρίζεται σε 5 ζώνες: α)στην

ακρόπολη β)στην αρχαία πόλη γ) στους ναούς του

ανατολικού λόφου δ)στο ιερό της Μαλοφόρου ε)στις

νεκροπόλεις.

Η Ακρόπολη της οποίας σωζονται οι ναοί Α,Β,Γ,Δ και

Ο πισω από τους οποίους, προς το Βορρά

εκτείνονται οι αριστοκρατιεκές συνοικιες .

Η οικιστική πόλη του Σελινούντος εκτεινόταν στους

βόρειους πρόποδες της ακρόπολης και οριζόταν από

τις κοίτες των δυο πόταμων. Δεν έχει ανασκαφεί και

μόνο από αεροφωτογραφίες φαίνεται το ορθογώνιο

ρυμοτομικό της σχέδιο.

H δυτικότερη από τις πόλεις που οι έλληνες ιδρύσαν στη νότια ακτή

της Σικελίας. Κτίστηκε σε απόσταση 40 χιλιόμετρων νοτιοανατολικά

του Λιλύβαιου, κοντά στις εκβολές του ομώνυμου ποταμού . Βρισκεται

πανω σε ορεινό οροπέδιο που βλέπει στο λυβικό πέλαγος. Πάνω

στους γαλήνιους λόφους εκτείνονται τα ερείπια της αρχαίας ελληνικής

πόλης του Σελινούντα. Η ίδρυση της ελληνικής πόλης στο σημείο αυτό

είχε μεγάλη στρατηγική σημασία :αποτελούσε τον ακρογωνιαίο λίθο

του ελληνισμού στη Σικελία και τον προμαχώνα του έναντι των

Καρχηδόνιων και των Ελύμων που κατοικούσαν στο δυτικό άκρο του

νησιού. Ιδιαιτερότητα του αποτελεί το γεγονός ότι φανερώνει την

αρχιτεκτονική εξέλιξη της τέχνης των ναών δωρικού ρυθμού στη

ΣΙκελική γη.

Οι Ναοί του Ανατολικού

Λόφου Γύρω στα μέσα του 6ου αιώνα και για λογούς που παραμένουν

άγνωστοι, οι Σελινούντιοι έκτισαν στο λόφο, ανατολικά της κοίτης του

πόταμου Ύψα , ένα ναό, το ναό F , που ήταν πιθανώς αφιερωμένος

στην Αθηνά. Στις αρχες του 5ου αιώνα έκτισαν άλλους δύο ναούς ,το

ναό G στα βόρεια ο όποιος έμεινε ημιτελής μέχρι την καταστροφή του

το 409 πχ και ήταν αφιερωμένος στον ολύμπιο Δία και το ναό E στα

νότια ο όποιος ήταν μάλλον αφιερωμένος στην Ήρα.

Το Ιερό της Μαλοφόρου

Στα δυτικά του ποταμού Σελινούντος υπήρχε το ιερό της

Μαλοφόρου , που αργότερα ταυτίστηκε με τη Δήμητρα. Το ιερό

είχε τετράγωνο περίβολο που περιέκλειε ένα μεγαροειδές

κτίριο, έναν μεγάλο βωμό κι ένα μικρότερο αφιερωμένο στο

Μειλίχιο Δια . Εκεί υπήρχε επίσης ένα Εκαταίο, αφιερωμένο στη

λατρεία χθόνιων θεοτήτων. Από τα πολυάριθμα ευρήματα

φαίνεται ότι ο χώρος χρησιμοποιήθηκε ως ιερό απο τον 7ο αιώνα

π.Χ. και ότι αποτελούσε χώρο λατρείας και των γειτονικών

κέντρων , ο πληθυσμός των οποίων δεν ήταν ελληνικός.

Νεκροπόλεις

Ανατολικά , αλλά κυρίως δυτικά του πόταμου Σελινούντος

βρέθηκαν οι νεκροπόλεις που χρησιμοποιήθηκαν από τον 7ο

και 6ο πχ αιώνα αντίστοιχα. Βρέθηκαν πολυάριθμοι τάφοι που

περιείχαν ενταφιασμούς και καύσεις νεκρών και πλούσια

κτερίσματα.

Αρχιτεκτονική

• Οι ναοί του Σελινούντος αποτελούν τυπικά δειγματα δωρικού

ρυθμού

• Ο δωρικός ρυθμός διατηρεί ορισμένα από τα κλασσικά

χαρακτηριστικά του: διατήρηση του μυκηναϊκού μεγάρου ως

βασικής μορφής του ναού , ο επιμήκης σηκός , η διατήρηση

του αδύνατου , η χρήση μονολιθικών κιόνων και ο γραπτός

αρχιτεκτονικός διάκοσμος.

• Τα γλυπτά εκτείνονται χρονικά από τον 7ο έως τον 5ο αιώνα

πχ και παρά τον καθαρά ελληνικό χαρακτήρα τους διαθέτουν

και κάποια ντόπια στοιχεία.

• Έχουν βρεθεί επίσης μετόπες και τμήματα αρχιτεκτονικού

διακόσμου , ενσωματωμένα στις οχυρώσεις της πόλης. Από

τις καλυτέρα διατηρημένες είναι οι μετόπες με την αρπαγή της

Ευρώπης , με την απολλώνια τριάδα, με την Δήμητρα και την

κόρη σε τέθριππο , με την πάλη Ηρακλή και ταύρου .

• Στα ιερά και στους τάφους του Σελινούντος βρέθηκαν επίσης

πολυάριθμα πήλινα ειδώλια με πλούσια χρώματα ,λύχνοι ,

χάλκινα αγαλματίδια και νομίσματα που φέρουν φύλλο

σέλινου η την μορφή των ποταμίων θεών Σελινούντος και

Ύψα.

Θέμα 2ο

Η Κοιλάδα των Ναών-

Ακράγαντας

Ο Πίνδαρος περιέγραψε τον

Ακράγαντα σαν " την ομορφότερη

πόλη θνητών ανθρώπων ", όπου οι

κάτοικοι " ζούσαν σαν να επρόκειτο

να πεθάνουν την επόμενη ημέρα και

είχαν κατασκευάσει τις οικίες τους

σαν να ήταν αθάνατοι ".

Παρατηρώντας τα υπέροχα ερείπια,

ο Γκι ντε Μοπασάν έγραψε, " έχει

κανείς την εντύπωση ότι βρίσκεται

ενώπιον ολόκληρου του Ολύμπου ...

θεών τόσο γοητευτικών, κοσμικών

και φλογερών όπως εμείς, που

ενσάρκωσαν τα αισθήματα της

καρδιάς μας, τα όνειρα της διανοίας

μας, τα ένστικτα των αισθήσεών

μας … "

Η ιστορία αφηγείται ότι η πόλη ιδρύθηκε με την ονομασία Ακράγας,

σημερινό Agrigento, το 581 π.Χ. από μία αποικία Ροδίων και Κρητικών.

Οι ναοί που έχουν διασωθεί είναι οι εξής :

Ο Ναός της Ήρας

Ο Ναός της Αρμονίας

Ο Ναός του Ολυμπίου Διός Ο Ναός του Κάστορα και του

Πολυδεύκη

Ασκληπιείο

•Ο ιδρυτής των Ασκληπιείων ήταν ο Ασκληπιός ο οποίος κατά την μυθολογία ήταν

γιος του Απόλλωνα και της Κορωνίδας κ θεός της ιατρικής. Κατά την εποχή του

Πινδάρου τον θεωρούσαν σαν θεό κ τον λάτρευαν σε όλες τις ελληνικές πόλεις σαν

θεό της υγείας.

Θέμα 3ο

Η Πέργαμος

•Η Πέργαμος ήταν μια δοξασμένη και πλούσια πόλη της Μυσίας, στη Μ.Ασία, και

πρωτεύουσα του ομώνυμου Βασιλείου. Βρισκόταν χτισμένη πάνω σε ένα μικρό λόφο

300 μ. υψόμετρο, (από τον οποίο πήρε το όνομά της, που σημαίνει φρούριο ή

ακρόπολη), μέσα σε μια εύφορη κοιλάδα που εκτεινόταν προς τα δυτικά μέχρι τις

ακτές του κόλπου Ελαίας (σημ. Τσανταρλή) και του Αδραμμυτίου, έναντι της Λέσβου.

Η πόλη βρισκόταν ανάμεσα των δύο παραποτάμων του Κάικου, του Σελινούντα και

του Κητείου που χάριζαν στη πόλη πλούσια κοιλάδα.

•Κατά την παράδοση η Πέργαμος κτίστηκε από τον ήρωα Πέργαμο εγγονό του

Αχιλλέα.

•Η ιστορία της πόλης αρχίζει στις αρχές του 4ου αιώνα π.Χ. και μέχρι την εκστρατεία

του Μεγάλου Αλεξάνδρου δεν ήταν ιδιαίτερα σημαντική.

•Ως αυτόνομο κράτος είναι γνωστή από το 282 π.Χ. οπότε ο βασιλιάς Φιλέταιρος ,

στον οποίο είχε εμπιστευθεί ο στρατηγός του Μ. Αλεξάνδρου , Λυσίμαχος, το

θησαυρό του, όχι μόνο τον οικειοποιήθηκε αλλά και αυτοανακηρύχθηκε βασιλιάς με

πρωτεύουσα την Πέργαμο.

•.

Ναός του Τραϊανού

•Ήταν ο ναός του

αυτοκράτορα Τραϊανού

βρίσκεται στο πιο ψηλό

σημείο της ακρόπολης.

Είναι χτισμένος από τον

αυτοκράτορα Αδριανό σε

κορινθιακό ρυθμό (117-

118 π.Χ.) και λατρεύτηκε

ταυτόχρονα με τον πατέρα

του.

Θέατρο Ακρόπολης

•Το θέατρο είναι χτισμένο στην πιο απόκρημνη πλευρά του λόφου.

Ναός της Ήρας

•Κατά την μυθολογία η Ήρα

λατρευόταν ιδιαίτερα στο

Άργος και στην Σάμο. Κέντρο

της λατρείας της ήταν η

Ολυμπία. Προς τιμή της

γινόταν γιορτή με το όνομα

Ηραίο. Ο ναός της Ήρας

χτίσθηκε στην εποχή του

βασιλιά του Αττάλου (159-138

π.Χ.).

Θέμα 4ο

Αρχαία Έφεσος

•Είναι Αρχαία Πόλη της Ιωνίας

κτισμένη στις εκβολές του ποταμού

Καΐστρου απέναντι από τη Σάμο.

Την έκτισαν Έλληνες άποικοι κατά

τη μυκηναϊκή περίοδο.

•Εκεί βρίσκεται και ο Ναός της

Αρτέμιδος (ένα από τα επτά

θαύματα του αρχαίου κόσμου),

που πυρπολήθηκε από τον

Ηρόστρατο το 356π.Χ. και

ανοικοδομήθηκε σχεδόν αμέσως.

•Επί Μ.Αλεξάνδρου, η πόλη γνώρισε μεγάλη ακμή που συνεχίστηκε και στα χρόνια των

διαδόχων του.

•Τον 3ο αι. π.Χ. είχε 225.000 κατοίκους. Ο βασιλιάς της Θράκης Λυσίμαχος της έδωσε

το όνομά της συζύγου του , «Αρσινόη», μετά το θάνατό του όμως η πόλη ξαναπήρε το

αρχικό της όνομα.

•Το 29π.Χ. η Έφεσος είχε καταστραφεί από σεισμό, ανοικοδομήθηκε όμως σύντομα και

διακοσμήθηκε με πολλά ωραία κτίσματα.

•1) ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΤΟΥ ΒΕΔΙΟΥ •2) ΤΟ ΣΤΑΔΙΟ •3) ΤΗΝ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΟΔΟ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ •4)ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΤΟΥ ΛΙΜΑΝΙΟΥ •5)ΤΑ ΛΟΥΤΡΑ ΤΟΥ ΛΙΜΑΝΙΟΥ •6)ΤΟ ΛΙΜΑΝΙ •7)ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΘΕΑΤΡΟΥ •8)ΤΗΝ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΑΓΟΡΑ •9)ΤΟΝ ΝΑΟ ΤΟΥ ΣΕΡΑΠΗ •10)ΤΟ ΠΡΥΤΑΝΕΙΟΝ •11)ΤΑ ΛΟΥΤΡΑ •12)ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΗΣ ΠΛΑΓΙΑΣ •13)ΤΗΝ ΚΡΗΝΗ ΤΟΥ ΤΡΑΪΑΝΟΥ

Ο ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΙ:

•14)ΤΟ ΜΝΗΜΕΙΟ ΤΟΥ ΜΕΜΝΙΟΥ •15)ΤΟΝ ΝΑΟ ΤΟΥ ΑΝΔΡΙΑΝΟΥ •16)ΤΟΝ ΝΑΟ ΤΟΥ ΔΟΜΙΤΙΑΝΟΥ •17)ΤΗΝ ΠΥΛΗ ΤΗΣ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ •26)ΤΗΝ ΟΔΟ ΘΕΑΤΡΟΥ •

•

• ΚΑΙ ΤΑ ΤΡΙΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΑ…

• Θέατρο αρχικά ελληνικού τύπου, που αργότερα μετατράπηκε σε θέατρο ρωμαϊκού τύπου. Αποτελεί το μεγαλύτερο θέατρο στο μικρασιατικό χώρο. Διαμορφώνεται στη δυτική πλαγιά του όρους Πίον (Panayır Dağ) και έχει προσανατολισμό προς τα δυτικά. Η κατασκευή του ανάγεται στα Eλληνιστικά χρόνια (2ος αι.π.Χ.). Επισκευές και ουσιαστικές μεταποιήσεις έγιναν κατά τα Aυτοκρατορικά χρόνια, τον 1ο αι. μ.Χ. αρχικά, και αργότερα όταν μετατράπηκε σε αρένα για αμφιθεατρικά παιχνίδια.

ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ

• Η Μαρμάρινη οδός εκτεινόταν από την

πλατεία του Θεάτρου με κατεύθυνση

από βορρά προς νότο έως την οδό των

Κουρητών.

• Ήταν πλακόστρωτη οδός, που

πλαισιωνόταν από μία στοά στα

ανατολικά και την αίθουσα του Νέρωνα

στα δυτικά.

• Στους Αυτοκρατορικούς χρόνους η

Μαρμάρινη οδός ήταν μία από τις

κεντρικές αρτηρίες της πόλης και

αποτελούσε τμήμα της Ιεράς οδού.

Η ΜΑΡΜΑΡΙΝΗ ΟΔΟΣ

• Η βιβλιοθήκη κτίστηκε μεταξύ

114 και 125(μ.Χ.). από τον

Τιβέριο Ιούλιο Ακίλα

Πολεμαιάνο προς τιμή του

πατέρα του Τιβέριου Ιούλιο

Κέλσου Πολεμαιάνου,

γερουσιαστή της Ρώμης.

Στον τρίτο αιώνα έγινε σεισμός,

κατά τον οποίο έπιασε φωτιά

και το εσωτερικό της

βιβλιοθήκης καταστράφηκε.

Έκτοτε δεν ξαναλειτούργησε.

Το 1905/1906 τα ερείπια

καθαρίστηκαν, ενώ στην

δεκαετία του 1970 ακολούθησε

η αναστήλωση της πρόσοψης.

Σήμερα η βιβλιοθήκη του

Κέλσου συγκαταλέγεται στα

πιο ξακουστά αρχαία μνημεία

της Τουρκίας.

Η ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΟΥ ΚΕΛΣΟΥ

•Η βιβλιοθήκη έχει διαστάσεις 23 μέτρα μήκος και 17 μέτρα βάθος.

Εξωτερικά το κτίριο έχει δύο ορόφους. Το ισόγειο είναι

διακοσμημένο με τέσσερα αλληγορικά αγάλματα που παριστάνουν

τις αρετές του Κέλσου. Είναι τα αγάλματα των θεών Σοφία, Αρετή,

Έννοια και Επιστήμη. Το κρηπίδωμα έχει εννέα σκαλοπάτια και

είναι διακοσμημένο με βάσεις αγαλμάτων και στις δύο πλευρές. Ο

τριώροφος εσωτερικός χώρος διέθετε διαδρόμους με ράφια για τα

βιβλία. Έξω από την βιβλιοθήκη υπήρχε ένα μεγάλο σιντριβάνι με

ανάγλυφα.

Η Επίσκεψη

μας στην

Ακρόπολη

Με σκοπό την αυτοψία, οι υπεύθυνοι καθηγητές του Πολιτιστικού

Προγράμματος οργάνωσαν μια εκπαιδευτική επίσκεψη για την Α΄ Λυκείου στον

ιερό βράχο της Ακρόπολης, και στο Μουσείο της Ακρόπολης στην Πλάκα στις

19 Μαρτίου του 2014.

Η εκδρομή διεξήχθη με απόλυτη επιτυχία και οι συμμετέχοντες μαθητές είχαν

την ευκαίρια να μελετήσουν το αντικείμενο βιωματικά.

ΤΕΤΑΡΤΗ 19 ΜΑΡΤΙΟΥ 2014

Μελέτη κατασκευής και γλυπτού διάκοσμου του

Παρθενώνα .

ΑΝΑΤΟΛΙΚΟ ΑΕΤΩΜΑ

Δυτικό αέτωμα

Το θέμα του δυτικού αετώματος είναι μάχη στην ομηρική Τροία. Τα τιμώμενα πρόσωπα είναι δύο από τους

πρωταγωνιστές του Τρωικού Πολέμου, ο γιος του Τελαμώνα και της Περίβοιας , ο Αίαντας (ίσως η πρώτη μορφή αριστερά κατά το θεατή της Αθηνάς) και ο αδερφός του ο Τεύκρος, γιος του Τελαμώνα και της Ησιόνης (ίσως ο τοξότης δεξιά κατά το

θεατή της Αθηνάς).

• Το δυτικό αέτωμα είναι προγενέστερο κατά 10 περίπου χρόνια του ανατολικού. Συνολικά εικονίζονται 12 μορφές, με την Αθηνά και πάλι στο κέντρο. Δε συμμετέχει στη δράση, απλώς παρακολουθεί όσα συμβαίνουν γύρω της. Δεξιά κι αριστερά διακρίνουμε από ένα ζεύγος πολεμιστών ακολουθεί από ένας τοξότης που τοξεύει προς την άκρη του αετώματος, ακολουθεί άλλο ένα ζευγάρι πολεμιστών από τους οποίους ο ένας βρίσκεται στο έδαφος, έχοντας ηττηθεί, για να ολοκληρωθεί η σύνθεση στα άκρα με ένα πολεμιστή θνήσκοντα.

Στη συνέχεια σας παρουσιάζουμε αναλυτικά τις μορφές

που βρίσκονται πάνω στο δυτικό αέτωμα. Τα παρακάτω γλυπτά βρίσκονται στην Γλυπτοθήκη του Μονάχου.

Ο πληγωμένος πολεμιστής • Στην αριστερή άκρη του

αετώματος ο πληγωμένος πολεμιστής κείτεται στο έδαφος σε μια στάση ανάλογη με τον πολεμιστή στη δεξιά άκρη του αετώματος.

• Είναι πληγωμένος από το βέλος του Τεύκρου στον αριστερό μηρό.

• Είναι εντελώς γυμνός. Τα μακριά μαλλιά του πέφτουν πίσω στην πλάτη του σύμφωνα με τα αρχαϊκά πρότυπα.

Πολεμιστής που τρέχει • Τοποθετημένος σε δεύτερο

επίπεδο ο πολεμιστής που τρέχει επιτίθεται αριστερά με μεγάλη σφοδρότητα. Πατάει γερά με το δεξί του πόδι ενώ το αριστερό είναι εκτεταμένο πίσω. Το κορμί του γέρνει προς τα μπρος στο ύψος του δεξιού γόνατου. Στο αριστερό του χέρι κρατά ασπίδα, από την οποία έχει σωθεί μόνο η λαβή, αποκρύβοντας από το θεατή μεγάλο μέρος του σώματός του. Στο δεξί χέρι κρατούσε όπλο με το οποίο πληγώνει τον αντίπαλό του που βρίσκεται πεσμένος μπροστά του.

Πάρης • Ο Τρώας τοξότης είναι στραμμένος

προς τα αριστερά.

• Στηρίζεται στη φτέρνα του αριστερού ποδιού, στο γόνατο και στα δάκτυλα του δεξιού.

• Είναι ντυμένος με ανατολίτικη τεχνοτροπία με χιτώνα με μακριά μανίκια, περικνημίδα και δερμάτινο καπέλο. Οι πολλές τρύπες γύρω από το καπέλο στήριζαν μάλλον διάφορες πρόσθετες μπούκλες.

• Ο συγκεκριμένος τοξότης πρέπει να είναι ο γιος του Πρίαμου, ο Πάρης.

Αίας • Στα αριστερά της Αθηνάς βρίσκεται ο

Αίαντας, ο δεύτερος ήρωας της Αίγινας. Κρατώντας ασπίδα με το αριστερό του χέρι και προφυλάσσοντας την αριστερή του πλευρά, βηματίζει προς τα αριστερά, έχοντας σηκώσει το δεξί του χέρι με το οποίο κρατά κάποιο όπλο, κατά πάσα πιθανότητα δόρυ. Το γενειοφόρο πρόσωπο δηλώνει ώριμο άνδρα.

• Είναι γυμνός, φοράει όμως κράνος το οποίο στέκεται στο πίσω μέρος του κεφαλιού. Τα μαλλιά του σχηματίζουν διπλή σειρά βοστρύχων πάνω από το μέτωπο.

• Η στάση του είναι αντίστοιχη με εκείνη του Τρώα πολεμιστή στα δεξιά της Αθηνάς.

• Στην ασπίδα του ήταν ζωγραφισμένος ένας αετός με ένα φίδι στο ράμφος του, στοιχείο από το οποίο ταυτίστηκε με τον Αίαντα. Ο τρόπος με τον οποίο κρατά την ασπίδα προέτρεπε τον αρχαίο θεατή να δει τη ζωγραφιά και συνειρμικά να οδηγηθεί στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για τον Αίαντα.

Αθηνά • Στη μέση του αετώματος κυριαρχεί η

μορφή της Αθηνάς. Ακλόνητη, ευθυτενής επιβάλλει τη θεϊκή παρουσία της.

• Αν και τα πόδια της έχουν μια κλίση προς τα δεξιά, εντούτοις το υπόλοιπο σώμα της στέκεται κατενώπιον.

• Κρατά στο αριστερό της χέρι την ασπίδα και στο δεξιό το δόρυ της, αρκετά απομακρυσμένο από το σώμα. Στο κεφάλι της έχει περικεφαλαία με ιδιαίτερα μεγάλο λοφίο. Φορά χιτώνα και ιμάτιο και στους ώμους πέφτει η Αιγίδα, που φτάνει στο πίσω μέρος μέχρι τα γόνατα. Στις τρύπες του θώρακα θα στερεωνόταν το γοργόνειο, στις τρύπες της περικεφαλαίας κάποια διακοσμητικά και στις τρύπες στο ύψος του λαιμού ένθετα μαλλιά.

• Η στάση, η αμφίεση, τα μαλλιά και το αρχαϊκό μειδίαμα θυμίζουν περισσότερο "κόρη" της αρχαϊκής εποχής.

ΜΕΤΩΠΕΣ

ΘΕΜΑΤΑ ΔΙΑΚΟΣΜΟΥ

• ΑΜΑΖΟΝΟΜΑΧΙΑ • ΚΕΝΤΑΥΡΟΜΑΧΙΑ • ΤΙΤΑΝΟΜΑΧΙΑ • ΤΡΩΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ

• ΑΓΩΝΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΟΥΣ • ΜΕΛΙΝΑ ΜΕΡΚΟΥΡΗ • ΙΔΡΥΜΑ ΜΕΛΙΝΑ ΜΕΡΚΟΥΡΗ • ΣΥΝΕΧΙΣΗ ΑΓΩΝΩΝ ΩΣ ΣΗΜΕΡΑ

ΕΛΓΙΝΕΙΑ ΜΑΡΜΑΡΑ

Ευχαριστούμε

Υπεύθυνη καθηγήτρια:

Κανελλοπούλου Γεωργία