пестицидүүдийн үндсэн бүлгүүдийн хор зүй, экологийн...
Transcript of пестицидүүдийн үндсэн бүлгүүдийн хор зүй, экологийн...
Пестицидүүдийн үндсэн
бүлгүүдийн хор зүй, экологийн
шинж чанар
АУС-124 2-Р БАГ
Пестицид нь үр тариа, хүнсний ногоо, ой
мод, эмийн ургамлын хортон болон мал,
амьтны шимэгч хорхой, шавьж, хачигтай
тэмцэхэд зориулагдсан химийн бодисуудын
томоохон бүлэг юм.
Орчин үеийн ХАА-д 200-с доошгүй нэр
төрлийн пестицидүүдийг ашиглаж байгаагаас
- Инсекто-акроцидүүд (Шавьж болон үе
хөлтөн)
- Фунгицидүүд (Мөөг мөөгөнцөрийн)
- Гербицидүүд (Хөл газрын ургамал)
практикын хувьд өргөн хэрэглэгдэж байна.
Пестицидүүдийг тогтворжилтоор нь
Тогтвортой бус (1-12 долоо хоног)
Дундаж (1-18 сар)
Удаан (2-с дээш жил)
Хүрээлэн буй орчинд пестицидүүдийн шилжин нүүх
бүдүүвч(В.П.Васильев)
пестицидүүд
Агаар
мандал
Хөрс
Ургамал
Амьтад
Хүн
УсХҮН
Пестицидүүдийг найрлагаар нь
Пестицид
Хлор органик
пестицидүүд(ХОП)
Фосфор органик
пестицидүүд(ФОП)
Мөнгөн уст органик нэгдлүүд (МОН)
Карбамат пестицид
үүд
Зэс агуулсан пестицид
үүд
Хлор органик пестицидүүд(ХОП)
Гол төлөөлөгч ДДТ
ДДТ-н метаболизм
ДДД ба ДДЕ үүсэх
ДДЕ үүсэх
Хлор органик пестицидүүд(ХОП)
ДДТ хүрээлэн буй орчинд харьцангуй удаан хугацаагаар тогтвортой хадгалагддаг.
ДДТ-н 25% нь далай тэнгист шуудболон шууд бусаар шингэж хадгалагддаг.
ХОП-үүдийн хуримтлагдах чанар хөрс, ус,агаарт илүү их тогтвортой агуулагддаг.
Хөрсөн дэх хлортнүүрстөрөгчийн задралын
хугацаа(Х.С.Стокер, С.Л.Сигер)
Пестицид Агуулга (%) Хугацаа(жил)
Альдрин 50 1
Гептахлор 80 4
Линдан 100 7
Индрин 100 10
Дильдрин 100 12
ДДТ 100 12-с дээш
Хлордан 90 5
Хлор органик пестицидүүд(ХОП)
ХОП бол Дундаж хорХОП бие махбодид фермент, амьсгалын тогтолцооны үйл
ажиллагааны хямрал эдийн хүчилтөрөгчийг багасгах зэрэг
сөрөг нөлөөллийг үзүүлдэг.
Липофиль
Фосфор органик пестицид(ФОП)
Хорууд нь үйлчлэх явцдаа
ацетилхоленыг ихээр хуримтлуулж,
улмаар холины урвалын системийн
үүрэг хүчтэй болж мускарин-
никотинтой төстэй шинжийг үүсгэдэг.
Фосфор органик пестицид(ФОП)
Тэдгээр нь байгалийн хүчин зүйлийн үйлчэлээр бага
хортой нэгдэлүүдэд хувирч ихэвчлэн сарын дотор
бүхлээрээ устдаг. Жишээ нь
Фосфамид- 7-10 хоног
Антио- 10хоног
Метилмеркатофос-30хоног тус тус ургамалын навчинд
хадгалагддаг байна.
Фосфор органик пестицид(ФОП)
ФОБ нь газар тариалангаар боловсруулагдаж гарсан
хоол хүнсний бүтээгдэхүүнийг хордуулдаг.
Метафос
ФОП маш
хүчтэй
хордуулдаг
Мөнгөн уст органик нэгдэл (МОН)
Ашиглалт
Үр тариаг суулгахаас өмнөх ариутгах
ХАА таримал ургамалыг хортон шавьжаас хамгаалах
Мөөгөнцөрийн өвчнөөс хамгаалах зэрэгт ашишлана.
Хор нөлөө
Ферментийн сулфигидрилийн бүлгийг идвэхгүйжүүлж
гэматоэнцифалийн саадыг давж, мэдрэлийн эс, тэр дотроо
тархины эд, эсэд гэмтэл учруулдаг
Хамгийн
хортой
Карбамат пестицидүүд
Гадаад орчинд хурдан устаж үгүй
болдог
Дунд бага зэргийн хордуулалттай
Карбоамины үндсэн дээр үүсдэг
Мутаген болон эмбриотоксинийг
үүсгэх чадвартай
Купразон
Поликарбоцин
Севин
ТМТД
Фениурам
Ценеб
Бусад
Карбамат пестицидүүд
Зэс агуулсан пестицидүүд
Цэцэгт хүрээлэн усан үзмийн талбайг хортон шавьж ба
өвчнөөс хамгаалах
Үр тариаг цэвэршүүлж ариутгах зэрэгт ашигладаг
ХөрсХоол
хүнсэндэ
х ургамал
ХҮН
Пестицидүүдийн хоруу чанар
Хүрээлэн буй орчин ба хөхтөн амьтанд учруулах гол
аюулыг
Инсектицидүүд
Фунгицидүүд
Гербицидүүд авчирдаг. !Инсектици
дүүд
Пест
иц
ип
үүд
ий
н х
өрсө
нд
н
эвтр
эх з
ам
Хур тунадас
Үр тариаг ариутгаж цэвэрлэж суулгах
Амьтдын сэг зэмээр
Таримал ургамалыг угааж цэвэрлэх услах
Хөрсөнд нэвтрэн орох пестицидүүдийн агууламжийг
багасгахад түлхэц өгдөг хэд хэдэн процесс байдаг.
Үүнд:
Ургаж буй ургамалд дамжин орох
Агаар мандалд уурших
Фотохимийн задрал
Ус дамжуулалтын урсгал
Хими болон биологийн эвдрэл
Газар доорхи усанд шүүрэн орох
Хөрсний амьтан, Шавьжанд нэвтрэх
Хөрсөн дэх пестицүүдийн агууламжийг
багасгадаг үйл явцын эрчимжилтэнд
нөлөөлөх хүчин зүйлс
Пестицидийн Физик, Химийн шинж чанар
Пестицидийг хэрэглэх нөхцөл
- Бэлдмэлийн хэлбэр
- Байдал
- хэрэглэх арга
ХАА-н ургамлыг тарих өвөрмөц байдал
Цаг уур, бүс нутгийн газарзүй - экологийн онцлог байдал
- Температур
- Агаарын чийглэг
- Нарны цацрагийн эрчимжилт ба бусад
Пестицидийн бүлгийн инсектицид, фунгицид,
гербицидүүдийн амьтдыг хордуулах чанар амьтдын
зүйл бүрд харилцан адилгүй байдаг .
Пестицидийг Хэрэглэсний дараа хөрсөн дэх пестицидийн
үлдэгдлүүдийн хордуулах чанар илэрч байгаа хугацааг
багасгахын тулд пестицидийн задрал, сарнилтыг
хурдасгадаг бодисуудыг нэмж өгдөг.
Хөрсөн дэх пестицидийн боломжит сөрөг үйлчлэлийг
хязгаарлах өөр нэг арга бол усаар дамжин тархах, хөрсөнд
нэвчин орох, улмаар хөрсний ус чийгээр дамжин ургамалд
орох замыг нь сатуулах адсорбентуудыг нэмж өгөх явдал
юм.
Урсгал ус болон тогтмол усан дахь
пестицидүүдийн шилжих тархалт
Хэрэглэж буй
дүүргээс ирсэн ус
Газар дээрх урсгал
ус
Махчин загас
Өвсөн тэжээлт
загас
Агаарын хур
тундас
Планктон, замаг
Усан сан
Тогтмол ус
Ширгэх
уурших Бусад химийн
урвалын үйлчлэл
Загас идэшт
шувуу
Голд цутгаж буй
ус
Хөрсний ус
Хур тундас
Хортон шавьж
Шавьжаар
хооллогч загас
Усны эх булгийг пестицидүүдээр
бохирлогдохоос хамгаалахын тулд
дараах арга хэмжээг авбал зохино.
Бэлдмэлийн хэлбэрийг сонгох
Хэрэглэх арга
Нисдэг тэрэг ашиглах
Хөрс элэгдэж эвдэрхээс урьдчилан сэргийлэх
арга хэмжээ
Пестицидийн агуулахыг усан сангаас тодорхой
зайнд байршуулах
Усан санд агуулагдах пестицийдийг зөвшөөрөгдөх
хэмжээнд барих
Дүгнэлт