หน่�วยที่�� 6 โครงสร�างการบร�หารสารสน่เที่ศใน่องค�กรธุ�รก�จ

5.1 การจ�ดการเที่คโน่โลย�สารสน่เที่ศ

การจั�ดการเทคโนโลยี�สารสนเทศอยี�างมี� ประส�ทธิ�ภาพ โดยีใช้�แนวค�ด POSCORB

P ค อ PLANNING งานขั้�"นแรกเก�#ยีวก�บ เทคโนโลยี�สารสนเทศก%ค อ การวางแผน หาก

ปราศจัากการวางแผนท�#ด�แล�ว การน(าไอท�มีาใช้�ก% สามีารถเป+นงานท�#ปราศจัากเป,าหมีายีและท�ศทาง ไมี�ร- �

ว�าจัะน(าเราไปส-�อะไรก�นแน�

5.1 การจ�ดการเที่คโน่โลย�สารสน่เที่ศ

การวางแผนเทคโนโลยี�สารสนเทศน�"นเป+นงานท�#ผ-�บร�หารขั้องหน�วยีงานจัะต้�องให�ความีสนใจัเป+น

พ�เศษแผนไอท� หน�วยีงานจัะต้�องสอดคล�องก�บแผน ระยีะยีาว หร อ แผนกลยี0ทธิ1ขั้องหน�วยีงานเอง ก�อนท�#

จัะมี�แผนไอท� หน�วยีงานจัะต้�องจั�ดท(าแผนระยีะยีาว หร อ แผนกลยี0ทธิ1ขั้องหน�วยีงานขั้2"นก�อนแผนระยีะ

ยีาวขั้องหน�วยีงานน�"น จัะระบ0ว�าในสามีถ2งห�าป3ขั้�างหน�า หน�วยีงานจัะด(าเน�นงานอยี�างไร จัะขั้ยีายีต้�วอยี�างไร

และ จัะท(าอะไรต้�อไปในอนาคต้ส(าหร�บกลยี0ทธิ1น�"นมี� ล�กษณะเหมี อนแผนระยีะยีาว เพ�ยีงแต้�เน�นว�าหน�วยี

งานจัะเปล�#ยีนแนวทางการด(าเน�นธิ0รก�จัไปจั�บแนวทาง ใหมี� หร อมี�นบายีใหมี�อยี�างไรบ�าง ผ-�บร�หารจัะต้�องมี�

ท�มีงานส(าหร�บ น(าแผนระยีะยีาว หร อ แผนกลยี0ทธิ1 ขั้องหน�วยีงานมีาศ2กษา ต้�องรวบรวมีขั้�อมี-ลว�าหน�วยี

งานอ #นท�#เก�#ยีวขั้�องน�"นได�ใช้� ไอท� ท(าอะไร ไปแล�วบ�าง และมี�แนวทางจัะประยี0กต้1ไอท� อยี�างไรต้�อไป จัะต้�อง

ศ2กษาส�#งแวดล�อมี ว�าก(าล�งมี0�งหน�าไปทางใด ต้�อจัาก น�"นก%จัะต้�องพ�จัารณาว�าควรน(า ด�านใดมีาใช้�ก�บหน�วยี

งานบ�าง หน�วยีงาน มี�ความีพร�อมีทาง ด�านอ0ปกรณ1 และก(าล�งคนมีากน�อยีแค�ไหน เมี #อพ�จัารณา เสร%จัแล�ว

ก%จั�ดวางแผนทางด�านไอท�ท�#ท0กคนในหน�วยีงานยีอมีร�บได�ออกมีาใช้�เป+นแนวทาง

5.2 แผน่งาน่ด�าน่ไอที่�ที่��เหมาะสมน่�#น่ม�ด�งน่�#

1. โครงสร�างระบบสารสนเทศ หมีายีถ2ง แผนงานท�#ก(าหนดว�าหน�วยีงานควรมี�ระบบสารสนเทศอะไรบ�าง

ใน ช้�วง 3 ถ2ง 5 ป3ขั้�างหน�า ระบบเหล�าน�"ใช้�ฐานขั้�อมี-ล อะไร และ ส�มีพ�นธิ1ก�บอยี�างไร

2. โครงสร�างฐานขั้�อมี-ล หมีายีถ2ง แผนงานท�#ก(าหนด ว�าหน�วยีงานจัะต้�องสร�างฐานขั้�อมี-ลอะไรบ�าง และฐาน

ขั้�อมี-ลเหล�าส�มีพ�นธิ1ก�นอยี�างไร3. โครงสร�างระบบเคร อขั้�ายี หมีายีถ2ง แผนงานท�#

ก(าหนด ว�าหน�วยีงานควรจัะสร�างระบบเคร อขั้�ายีเช้ #อมี โยีงก�นอยี�างไร ไมี�ว�าจัะเป+นการเช้ #อมีโยีงภายีใน หร อ

เช้ #อมีโยีงก�บหน�วยีงานภายีนอก4. รายีละเอ�ยีดมีาต้รบานอ0ปกรณ1คอมีพ�วเต้อร1และ

ระบบเคร อขั้�ายี ท�#ควรจั�ดหามีาใช้�ในงานต้�างๆ ขั้อง หน�วยีงาน

5. แนวทางการประยี0กต้1 หร อ จั�ดท(าระบบสารสนเทศโดยีพ�จัารณาจัากความีจั(าเป+นเร�งด�วนความีต้�องการ

ขั้อง ผ-�บร�หาร ความีช้(านาญขั้องบ0คลากร และความีเป+นไปได�ทางเทคโนโลยี�

O ค อORGANIZIN

G

การจั�ดร-ปแบบงาน ไอท�เป+นงานท�#มี�ความีส(าค�ญอยี�างยี�#ง หน�วยีงาน หร อบร�ษ�ท ขั้นาดใหญ�น�"นจั(าเป+นจัะต้�องมี�กล0�มีส(าหร�บบร�หาร และ ปฏิ�บ�ต้�การด�านไอท� มี�น�"นแล�ว การด(าเน�นงานก%จัะไมี�ราบร #นโดยีปกต้�หน�วยีงาน หร อบร�ษ�ทขั้นาดใหญ�จั(าเป+นจัะต้�องต้�"งศ-นยี1คอมีพ�วเต้อร1 และ ก(าหนดให�ผ-�บร�หารงานเทคโนโลยี�สารสนเทศมี�ต้(าแหน�ง บร�หารระด�บส-งถ2งขั้นาดรองประธิานบร�ษ�ท ซึ่2#งเร�ยีกว�า CIO หร อ Chief Information Officer อ�นเป+นช้ #อท�#เล�ยีนแบบ CEO ผ-�ท�#เป+น CIO น�"นไมี�ใช้�ผ-�อ(านวยีการศ-นยี1 หร อ ส(าน�กคอมีพ�วเต้อร1 เพราะมี�หน�าท�#บทบาทส-งกว�า ค อ หน�กไปทางด�านการวางแผนสารสนเททศขั้องหน�วยีงาน การด-แลจั�ดการให�เก�ดระบบสารสนเทศและการประยี0กต้1ในด�านการบร�หารงานไอท�ท�#วไป รวมีท�"งการด-แลให�การประยี0กต้1ไอท� น�"นส(าเร%จัล0ล�วงด�วยีด�ภายีใต้�ผ-�อ(านวยีการศ-นยี1หร อส(าน�กคอมีพ�วเต้อร1ขั้องแต้�ละหน�วยีงาน จัะมี�ต้(าแหน�งงานหลายีกล0�มี หร อหลายีสายีงาน

ต้(าแหน�งงาน หร อสายีงาน

1. กล0�มีพ�ฒนาระบบสารสนเทศ เป+นกล0�มีท�#ท(าหน�าท�#พ�ฒนาระบบสารสนเทศต้�าง ๆ ท�#หน�วยีงานจั(าเป+นต้�องใช้� เช้�น ระบบบ0คลากร ระบบบ�ญช้�ระบบพ�สด0 ระบบสารสนเทศเพ #อการจั�ดการต้�างๆ กล0�มีงานน�"จั(าเป+นมีากหาก หน�วยีงานมี�นโยีบายีท�#จัะพ�ฒนาระบบสารสนเทศต้�างๆ เอง บ0คลากรในกล0�มีน�"อาจัจัะมี�2. น�กว�เคราะห1ระบบ (System Analysts) ท(าหน�าท�#ว�เคราะห1 ความีต้�องการด�านสารสนเทศและออกแบบระบบสารสนเทศขั้2"นใหมี� เพ #อให�ผ-�ปฏิ�บ�ต้�งานท(างานโดยีใช้�คอมีพ�วเต้อร1เป+นเคร #องได�สะดวก3. น�กเขั้�ยีนโปรแกรมี (Programmer) ท(าหน�าท�#เขั้�ยีนและทดสอบโปรแกรมีต้�างๆ เพ #อใช้�ในหน�วยีงาน 4. ผ-�บร�หารบานขั้�อมี-ล (Database Administrator) ท(าหน�าท�#วางแผนและควบค0มีงานขั้�อมี-ลหล�กขั้องท�"งหน�วยีงาน เป+นผ-�ประสานงานก�บท�มีงานพ�ฒนาระบบด�านการใช้�ฐานขั้�อมี-ล

1. กล0�มีงาน ขั้�อมี-ล

กล0�มีงานขั้�อมี-ล เป+นกล0�มีงานท�#ท(าหน�าท�#ด-แลเร #องขั้�อมี-ลต้�างๆ ท�#หน�วยีงานต้�องใช้� น�บต้�"งแต้�การบ�นท2กขั้�อมี-ล การต้รวจัสอบความีถ-กต้�องขั้องขั้�อมี-ล และ การจั�ดเก%บต้�นฉบ�บฟอร1มีขั้�อมี-ลเพ #อใช้�อ�างอ�งกล0�มีงานน�" อาจัจัะมี�ความีส(าค�ญน�อยีลงในอนาคต้เมี #อมี�การจั�ดหาอ0ปกรณ1ท�#สามีารถบ�นท2กขั้�อมี-ลจัากจั0ดท�#เก�ดขั้�อมี-ลเขั้�าส-�ระบบคอมีพ�วเต้อร1โดยีต้รง นอกจัากน�"นยี�งเป+นเพราะหน�วยีงานหลายีแห�งเร�#มีกระจัายีการบ�นท2กขั้�อมี-ลออกไปให�ผ-�ใช้� ด(าเน�นการเอง กล0�มีงานน�"อาจัประกอบด�วยี1.1 พน�กงานบ�นท2กขั้�อมี-ล ท(าหน�าท�# บ�นท2กขั้�อมี-ลเขั้�าส-�ระบบคอมีพ�วเต้อร11.2 พน�กงานสอบทางขั้�อมี-ล ท(าหน�าท�#ต้รวจัว�าขั้�อมี-ลท�#บ�นท2กเขั้�าส-�ระบบคอมีพ�วเต้อร1น�"นถ-กต้�องต้ามีต้�นฉบ�บ หร อไมี�1.3 พน�กงานลงรห�สขั้�อมี-ล ท(าหน�าท�# ก(าหนดรห�สขั้�อมี-ลลงในแบบฟอร1มีขั้�อมี-ลก�อนสงให�พน�กงานบ�นท2กขั้�อมี-ล1.4 กล0�มีงานปฏิ�บ�ต้�การ เป+นกล0�มีงานท�#ท(าหน�าท�#ด-แลอ0ปกรณ1คอมีพ�วเต้อร1 และ อ0ปกรณ1ส #อสารควบค0มีด-แล การใช้�งานประจั(าว�นจั�ดท(ารายีงานการใช้�อ0ปกรณ1 และ ป>ญหาขั้�ดขั้�องท�#เก�ดขั้2"นระหว�างการใช้�งาน

กล0�มีงานปฏิ�บ�ต้� การ

1.4.1 น�กโปรแกรมีระบบ (System Programmer) ท(าหน�าท�# ด-แลระบบปฏิ�บ�ต้�การ (Operating System) ต้�างๆ ขั้องหน�วยี เช้�น ระบบ UNIX, Windows, Dos คอยีเปล�#ยีนแปลงปร�บปร0งระบบปฏิ�บ�ต้�การต้ามีรายีละเอ�ยีด การแก�ไขั้ท�#ได�ร�บจัากบร�ษ�ทผ-�ผล�ต้ พ�จัารณาต้รวจัสอบสมีรรถนะขั้อง ระบบคอมีพ�วเต้อร1 และ หาทางปร�บปร0งการท(างานขั้องระบบให�มี�ประส�ทธิ�ภาพ1.4.2 พน�กงานปฏิ�บ�ต้�การ (Operator) ท(าหน�าท�#ควบค0มีด-แลการท(างานขั้องเคร #อง และอ0ปกรณ1น(าโปรแกรมีเขั้�าท(างานในระบบคอมีพ�วเต้อร1 และส�งผลล�พธิ1ให�ก�บผ-�ใช้�1.4.3 บรรณาร�กษ1ระบบ (Librarian) ท(าหน�าท�#ด-แลร�กษาส #อขั้�อมี-ลต้�างๆ ขั้องหน�วยีงาน และด-แลร�กษาค-�มี อขั้องระบบคอมีพ�วเต้อร1

กล0�มีงานปฏิ�บ�ต้� การ

1.4.4 กล0�มีงานส #อสารเป+นกล0�มีงานท�#ท(าหน�าท�#ด-แลระบบเคร อขั้�ายีคอมีพ�วเต้อร1 และระบบส #อสารต้�าง ๆ ขั้องหน�วยีงาน บ0คลากรในกล0�มีน�"ได�แก�1. ผ-�บร�หารระบบเคร อขั้�ายี (Network Administrator) หร อบางท�เร�ยีกว�า (System Administrator) ท(าหน�าท�#วางแผนและจั�ดหาอ0ปกรณ1ส #อสารควบค0มีด-แลให�การด(าเน�นงานด�านระบบ เคร อขั้�ายีให� ด(าเน�นไปอยี�างราบร #น2. ว�ศวกรส #อสาร (Communication Engineer) ท(าหน�าท�#เก�#ยีวก�บการต้�ดต้�"งต้รวจัสอบ และปฏิ�บ�ต้�งานก�บอ0ปกรณ1ส #อสาร และ ซึ่อฟต้1แวร1ส #อสารต้�าง ๆ 3.กล0�มีงานสน�บสน0นผ-�ใช้� เป+นกล0�มีงานท�#ท(าหน�าท�#คอยีช้�วยีเหล อให�ผ-�ใช้�ระบบ คอมีพ�วเต้อร1สามีารถปฏิ�บ�ต้�งาน ได�อยี�างมี�ประส�ทธิ�ภาพ จั�ดหาซึ่อฟต้1แวร1 และ อ0ปกรณ1คอมีพ�วเต้อร1จั�ดฝึ@กอบรมี ว�ธิ�ใช้� อ0ปกรณ1 และ ซึ่อฟต้1แวร1แก�ผ-�ใช้� แกไขั้ป>ญหาพ "นฐานให�ผ-�ใช้� เช้�น ช้�วยีก(าจั�ดไวร�สคอมีพ�วเต้อร1 แก�ไขั้อ0ปกรณ1ท�#เส�ยีหายีขั้�"นต้�น บ0คลากรเหล�าน�"ได�แก� ผ-�ท�#มี�ความีสนใจัทางด�านระบบไมีโครคอมีพ�วเต้อร1ช้อบสอน และ การให�บร�การผ-�ใช้�

S ค อSCHEDULIN

G

การจั�ดล(าด�บขั้องงานพ�ฒนาระบบสารสนเทศในหน�วยีงานน�"นเป+น เร #องท�#มี�ความีส(าค�ญมีาก และผ-�บร�หารไอท�จั(าเป+นจัะต้�องให�ความีสนใจัมีากพอสมีควร งานระบบสารสนเทศรวมีท�"งหน�วยีงานน�"นเป+นงานท�#ใหญ�มีากแมี�ว�าหน�วยีงานจัะสนใจัจั�ดหาซึ่ "อระบบสารสนเทศท�"งระบบมีาใช้� ก%ไมี�ได�หมีายีความีว�าหน�วยีงานจัะสามีารถสารสนเทศท�"งระบบมีาใช้� ก%ไมี�ได�หมีายีความีว�าหน�วยีงานจัะสามีารถท(าให�ท0กระบบยี�อยีท(างาน ได�พร�อมีก�นท�#เป+นเช้�นน�"เพราะ การน(าระบบสารสนเทศมีาใช้�น�"นจั(าเป+นท�#เราจัะต้�องออกแบบระบบใหมี� ต้�องเปล�#ยีนแนวทางการท(างานจัากการใช้�มี อเป+นการใช้�เคร #อง ต้�องจั�ดหาขั้�อมี-ลใหมี� งานเหล�าน�"ล�วนแล�วแต้�ต้�องใช้�เวลา และ จัะต้�องคอยี ต้รวจัสอบความีถ-กต้�องอยี-�เสมีอ ด�วยีเหต้0น�"เอง แมี�ว�าหน�วยีงานจัะได� ก(าหนดแผนไอท�ขั้2"นมีาแล�วว�าจัะมี�ระบบอะไรบ�าง ผ-�บร�หารก%ยี�งจั(าเป+นท�#จัะต้�องเล อกว�าจัะน(าระบบยี�อยีอะไรมีาใช้�ก�อน ระบบใดจัะใช้�ล(าด�บถ�ดไป

การควบค0มีงานด�านไอท�มี�

ประเด%นท�#ต้�องพ�จัารณา

1. การควบค0มีมีาต้รบานอ0ปกรณ1ไอท�ท0กด�าน มีาต้รฐานน�"นเป+นเร #องท�#ส(าค�ญมีากส(าหร�บงานไอท� เพราะเป+น ส�#งท�#ช้�วยีให�เราแน�ใจัว�าอ0ปกรณ1ไอท�ต้�าง ๆ จัะท(างานร�วมีก�นได� อ0ปกรณ1สามีารถอ�พเกรดให�ด�ขั้2"นได�ต้ามีความี เปล�#ยีนแปลง ขั้องอนาคต้ มีาต้รฐานน�"จัะต้�องจั�ดท(าขั้2"นอยี�างรอบคอบ และ ควบค0มีให�งานเป+นไปต้ามีมีาต้รฐาน กล�าวโดยีกว�างๆ มีาต้รฐานในท�#น�"หมีายีถ2งการก(าหนดว�าอ0ปกรณ1ต้�างๆ จั(าเป+นจัะต้�องมี�ขั้�อก(าหนดค0ณล�กษณะด�าน เทคน�คเป+นแบบเด�ยีวก�น หร อในเร #องขั้องซึ่อฟต้1แวร1ก%ก(าหนดให�ใช้�แบบเด�ยีว ก�นไมี�ใช้�ต้�างแผนก ต้�างหาซึ่อฟต้1แวร1 คนละแบบมีาใช้� เพราะจัะท(าให�ไมี�สามีารถแลกเปล�#ยีนขั้�อมี-ล และท(างานร�วมีก�นได�2. การควบค0มีการพ�ฒนาระบบงานคอมีพ�วเต้อร1 เป+นการควบค0มีให�กระบวนการพ�ฒนาระบบคอมีพ�วเต้อร1 ด(าเน�นไปอยี�างถ-กต้�องสามีารถพ�ฒนาส(าเร%จัต้ามีก(าหนดเวลาท�#ต้� "งไว�ท(างานได�ต้ามีความีต้�องการ และ ใช้�จั�ายีภายีในวงเง�นงบประมีาณท�#ต้�"งไว�3. การควบค0มีการปฏิ�บ�ต้�การเป+นการควบค0มีให�การปฏิ�บ�ต้�การท0กขั้�"นต้อนด(าเน�นไปอยี�างถ-กต้�องต้รงล(าด�บขั้�"นต้อนท�#ก(าหนดไว� การบ�นท2กเก%บขั้�อมี-ลถ-กต้�องครบถ�วน ไมี�มี�พน�กงานคนใดด(าเน�นการให�หน�วยีงานเส�ยีหายี

การควบค0มีงานด�านไอท�มี�

ประเด%นท�#ต้�องพ�จัารณา

4. การควบค0มีความีมี�#นคงปลอดภ�ยีขั้องระบบคอมีพ�วเต้อร1 และ ระบบส #อสาร เป+นการควบค0มีด-แลให�ระบบสารสนเทศท�"งหมีด ได�ร�บการร�กษาความีมี�#นคงปลอดภ�ยีครบถ�วน ไมี�มี�ประสงค1ร�ายีเปล�#ยีนแปลงแก�ไขั้ หร อ ท(าลายีระบบได�5. การควบค0มีงบประมีาณ เป+นการควบค0มีด-แลการใช้�จั�ายีต้�างๆ ขั้องหน�วยีงานทางด�านไอท�เพ #อให�แน�ใจั ว�าเง�นท0กบาทท0กสต้างค1น�"นใช้�ไปอยี�างมี�ความีหมีายี และ มี�ประส�ทธิ�ผลค อ ORDERING งานท�#เก�#ยีวก�บการส�#ง การให�การปฏิ�บ�ต้�งานท0กอยี�างด(าเน�นไปอยี�างราบร #น ไมี�มี�อ0ปสรรคขั้�ดขั้�องน�"นเป+นงานท�#ต้�องอาศ�ยีประสบการณ1 และ ความีสามีารถขั้องผ-�บร�หารอยี�างแท�จัร�ง การส�#งการน�"จัะต้�องอาศ�ยีท�กษะทางด�านการส #อสาร (Communications) ค อการพ-ดอยี�างมี�เหต้0ผล สามีารถต้�อรอง โน�มีน�าวและจั-งใจัผ-�ฟ>งได� ผ-�บร�หารงานด�านไอท�ต้�องเขั้�าใจัว�า บ0คลากร ไอท�น�"นเป+นน�กเทคน�ค ซึ่2#งมี�ความีร- �ด�านเทคน�คด� แต้�ก%มี�กจัะใจัน�อยี และไมี�ใคร�ง�อใครหากพ-ดห-ก%อาจัจัะผลจัากองค1กรไปได�ง�ายี R ค อ REPORTING งานน�"เก�#ยีวขั้�องก�บการจั�ดท(ารายีงานสร0ปเสนอต้�อผ-�บร�หารขั้อง หน�วยีงานให�ทราบความีเป+นไปในการปฏิ�บ�ต้�งานต้�างๆ ขั้องศ-นยี1คอมีพ�วเต้อร1 การจั�ดท(ารายีงานน�"ต้�องอาศ�ยีท�กษะ ทางด�านการส #อสารส�วนท�#เป+นการเขั้�ยีน น�"นค อ การจั�ดท(ารายีงานจัะต้�องมี�เน "อหาสาระ ส�"นต้รงประเด%น และถ-กต้�อง

B ค อBUDGETING

งานน�"เก�#ยีวก�บการจั�ดท(างบประมีาณส(าหร�บงานไอท�รวมี และงานขั้องศ-นยี1คอมีพ�วเต้อร1 การจั�ดท(างานงบประมีาณน�"น ผ-�บร�หารจัะต้�องเขั้�าใจัว�าการน(าเทคโนโลยี�สารสนเทศมีาใช้�น�"นจั(าเป+นจัะต้�องมี�ค�าใช้�จั�ายีต้�าง ๆ หลายีด�าน หากผ-�บร�หารหลงล มีค�าใช้�จั�ายีบางรายีการไปก%จัะท(าให�เก�ดป>ญหาในการปฏิ�บ�ต้�งานได� ค�าใช้�จั�ายีท�#ควรน(ามีาพ�จัารณา มี�อยี-�หลายีหมีวดด�วยีก�น ท�#ไมี�ควรมีองขั้�ามีค อ

1. ค�าใช้�จั�ายีท�#จั�ายีคอมีพ�วเต้อร12. ค�าใช้�จั�ายีท�#ต้�องจั�ายีประจั(า

5.3 ระบบสารสน่เที่ศ

ส$าหร�บหน่�วยงาน่

1. ระบบประมีวลธิ0รกรรมี หร อรายีการค�า (Transaction Processing System) เป+นระบบส(าหร�บบ�นท2กธิ0รกรรมี หร อรายีการค�า (Transaction) ต้�างๆ ท�#เก�ดขั้2"นก�บบร�ษ�ทแล�วด(าเน�นการท�#เก�#ยีวขั้�อง 2. ระบบสารสนเทศเพ #อการจั�ดการ (Management Information System หร อ MIS) เป+นระบบสารสนเทศท�#จั�ดท(าขั้2"นเพ #อผ-�บร�หารระด�บล�าง และ ระด�บกลางใช้� ระบบน�"น(าขั้�อมี-ล รายีการค�ามีาสร0ปให�เป+นสารสนเทศ แบบต้�างๆ เป+นกล0�มีต้ามีความีสนใจัขั้องผ-�บร�หาร3. ระบบสารสนเทศเพ #อผ-�บร�หาร(Executive Information System หร อ EIS) เป+นระบบสารสนเทศท�#น(าขั้�อมี-ลรายีการค�าและขั้�อมี-ลอ #นๆ ท�"งท�#เป+นขั้องหน�วยีงานและขั้องค-�แขั้�ง พ�นธิมี�ต้ร และส�#งแวดล�อมีมีาจั�ดท(าเป+นขั้�อสร0ป แล�วบ�นท2กไว�ในฐานขั้�อมี-ลผ-�บร�หารเพ #อให�ผ-�บร�หารเร�ยีกค�นออกมีาใช้�ประกอบการต้�ดส�นใจัได�ท�นท�

5.3 ระบบสารสน่เที่ศ

ส$าหร�บหน่�วยงาน่

4. ระบบสน�บสน0นการต้�ดส�นใจั (Decision Support System หร อ DSS) เป+นระบบท�#น(าเอาขั้�อมี-ลจัากฐานขั้�อมี-ลค(านวณโดยีอาศ�ยีส-ต้รคณ�ต้ศาสต้ร1 หร อ โมีเดลทางธิ0รก�จัเพ #อคาดคะเนว�า หากต้�ดส�นใจัแบบใดแบบหน2#ง จัะท(าให�เก�ดผลอยี�างไรบ�าง5. ระบบผ-�เช้�#ยีวช้าญ (Expert System) เป+นระบบท�#เก%บความีร- � และ ความีช้(านาญขั้องผ-�เช้�#ยีวช้าญมีาจั�ดประเภทไว�เป+นหมีวดหมี-�เพ #อให�ระบบสามีารถท(างานได�ราวก�บผ-�เช้�#ยีวช้าญเองระบบผ-�เช้�#ยีวช้าญท�#จั�ดท(าขั้2"น 6. ระบบสารสนเทศส(าน�กงาน (Office Information System) เป+นระบบท�#เก�#ยีวเน #องก�บงานส(าน�กงานอ�ต้โนมี�ต้� แต้�แทนท�#จัะเน�นทางด�านเคร #องมี อ ก%เปล�#ยีนไปเน�นการเก%บขั้�อมี-ลขั้�าวท�#เก�ดขั้2"นในส(าน�กงานไว�เป+นหมีวดหมี-�

5.4 การจ�ดหาระบบ

สารสน่เที่ศ

1. จั�ดสร�างระบบเอง ว�ธิ�น�"เป+นว�ธิ�ท�#ใช้�ก�นท�#วไปถ�าหากหน�วยีงานมี�บ0คลากรทางด�านคอมีพ�วเต้อร1เพ�ยีงพอ2. จั�างบร�ษ�ทท�#ปร2กษามี�ได�สองแนวทาง ค อว�าจั�างเฉพาะในด�านการจั�ดท(าระบบสารสนเทศ ก�บ การว�าจั�างในระบบเบ%ดเสร%จั (Turnkey)

3. การซึ่ "อระบบส(าเร%จั ระบบ เช้�นน�"อาจัเป+นส�วนหน2#งขั้องระบบใหญ�ได�แก� ระบบพ�สด0 ระบบบร�หารบ0คลากร ระบบบ�ญช้�หร ออาจัเป+นระบบท�"งระบบท�#เร�ยีกช้ #อต้ามีงาน เช้�น ระบบสารสนเทศโรงพยีาบาล ระบบสารสนเทศโรงเร�ยีน 4. การ Outsourcing ค อ การ Outsourcing น�"อาจัก(าหนดให�บร�ษ�ทท�#ร �บท(างานน�"เป+นผ-�จั�ดหาเคร #อง ซึ่อฟต้1แวร1 ระบบ และ บ0คลากรมีาด(าเน�นการต้�างๆ ให�อยี�างเบ%ดเสร%จัหน�วยีงานขั้องผ-�ว�าจั�างไมี�ต้�องท(าอะไรเลยี เพ�ยีงแต้�รอร�บรายีงาน สารสนเทศต้ามีท�#ต้�องการเท�าน�"น

5.5 แน่วที่างการพั�ฒน่า

ระบบสารสน่เที่ศใน่

หน่�วยงาน่

1. พ�ฒนาโดยีใช้�ระเบ�ยีบว�ธิ�(Methodology) อยี�างใดอยี�างหน2#งท�#หน�วยีงาน หร อบร�ษ�ทท�#ปร2กษามี�ความีช้(านาญ ว�ธิ�ท�#ใช้�ก�นท�#วไปเพราะใช้�ง�ายี และ ท0กคนค0�นเคยีมีาก ก%ค อ การพ�ฒนาต้ามีว�ฏิจั�กรพ�ฒนาระบบงาน (System Development Life Cycle หร อ SDLC)

2. พ�ฒนาโดยีใช้�ว�ธิ�การท(าต้�นแบบ (Prototyping) การพ�ฒนาระบบโดยีว�ธิ� SDLC น�"นใช้�เวลาค�อนขั้�างนานมีาก ด�งน�"นเมี #อพ�ฒนาระบบเสร%จัแล�วก%อาจัเป+นไปได�ท�#ระบบน�"นไมี�ถ-กใจัผ-�ใช้� หร อใช้�การไมี�ได� เพราะเก�ดการเปล�#ยีนแปลงในองค1กรหร อทางเทคโนโลยี� ด�งน�"นจั2งมี�ผ-�ค�ดว�ธิ�การเร�งร�ดพ�ฒนาระบบให�เสร%จัเร%วขั้2"น ว�ธิ�น�" เร�ยีกว�าการท(าต้�นแบบซึ่2#งจัะต้�องอาศ�ยีซึ่อฟต้1แวร1พ�เศษส(าหร�บช้�วยีในการเขั้�ยีนโปรแกรมีเร�ยีกว�า CASE Tool หร อ Computer Aided Software Engineering

5.6 ว�ฏจ�กรพั�ฒน่าระบบ

งาน่

การพ�ฒนาระบบงาน โดยีว�ธิ�ว�ฏิจั�กรระบบงาน หร อ SDLC น�"แบ�งเป+นขั้�"นต้อนต้�าง ๆ1. การศ2กษาความีเป+นไปได� (Feasibility Study)

2. การว�เคราะห1ระบบ (System Analysis)

3. การออกแบบระบบใหมี� (System Design)

4.การเขั้�ยีนโปรแกรมี (Programming)

5. การทดสอบระบบ (System Testing)

6. การต้�ดต้�"งระบบ (Implementation)

7. การเปล�#ยีนเขั้�าส-�ระบบใหมี� (System Conversion)

5.7 บที่บาที่และหน่�าที่��ของ

ผ)�บร�หาร

ป>ญหาท�#มี�กจัะเก�ดอยี-�เสมีอก%ค อ ผ-�ปฏิ�บ�ต้�งาน และ ผ-�บร�หาร มี�ความีคาดหมีายีว�าน�กว�เคราะห1ระบบจัะต้�องเป+นผ-�ร �บร- �งานท0กอยี�างเก�#ยีวก�บระบบท�#เขั้�ามีาพ�ฒนาเร #องน�"ไมี�จัร�งเลยี น�กว�เคราะห1ร- �แต้�กระบวนว�ธิ�การว�เคราะห1 แต้�ไมี� ร- �เน "อหาขั้องส�#งท�#ว�เคราะห1 ด�งน�"นผ-�บร�หาร และผ-�ปฏิ�บ�ต้�งานจัะต้�องส #อสารให�น�กว�เคราะห1เขั้�าใจัถ2งล�กษณะการท(างาน ป>ญหาขั้�ดขั้�อง และ แนวทางแก�ไขั้ท�#ต้นเองค�ดว�าด�ท�#ส0ดผ-�บร�หารขั้องหน�วยีงานก(าล�งพ�ฒนาระบบเพ #อให�การท(างานมี�ประส�ทธิ�ภาพมีากขั้2"น ระบบท�#สร�างขั้2"นน�"นต้นทราบว�าหน�วยีงานหร อขั้องระบบท�#จัะพ�ฒนาระบบ เพ #อให�การท(างานมี�ประส�ทธิ�ภาพมีากขั้2"น ระบบท�#สร�างขั้2"นน�"นไมี�มี�นโยีบายีท�#จัะน(ามีาใช้�ไล�คนอก แต้�เพ #อให�การท(างานสะดวกขั้2"นและบางคร�"งอาจัต้�องมี�การโยีกยี�ายีพน�กงานบ�างแต้�ก%จัะเป+นการโยีกยี�ายีในทางท�#ด� และ ไปส-�งานท�#มี�ต้(าแหน�งด�ขั้2"นการส #อสารท(าความีเขั้�าใจัแต้�แรกจัะท(าความีเขั้�าใจัแต้�แรกจัะท(าให�ป>ญหาการต้�อต้�านน�อยีลง

5.8 ผ)�บร�หารก�บที่�กษะการใช้�คอมพั�วเตอร�

1. โปรแกรมีน�ดหมีายีเป+นโปรแกรมีท�#ใช้�ส(าหร�บการบ�นท2กการน�ดหมีายีขั้องผ-�บร�หาร2. โปรแกรมีสเปรดช้�ต้ (Spreadsheet) เป+นโปรแกรมีช้�วยีการค(านวณอยี�างง�ายี 3.โปรแกรมีจั�ดการฐานขั้�อมี-ล (Database) ส(าหร�บใช้�ในการจั�ดการขั้�อมี-ลขั้องหน�วยีงาน4. โปรแกรมีประมีวลค(า (Word Processing)

5. โปรแกรมีน(าเสนอค(าบรรยีายี (Presentation) เป+นโปรแกรมีส(าหร�บจั�ดท(าค(าบรรยีายี ประกอบภาพและส�ส�นส(าหร�บใช้�ในการบรรยีายีต้�างๆ

5.9 การบร�หารก�บระบบ

อ�น่เที่อร�เน่-ต

ระบบอ�นเทอร1เน%ต้เก�ดจัากความีจั(าเป+นขั้องกระทรวงกลาโหมีสหร�ฐอเมีร�กาในการเช้ #อมีโยีงระบบคอมีพ�วเต้อร1ขั้องสถาบ�นว�จั�ยีและมีหาว�ทยีาล�ยีต้�างๆ เพ #อให�น�กว�จั�ยีท�#ร �บท0นว�จั�ยีจัากกระทรวงกลาโหมี สามีารถในคอมีพ�วเต้อร1ทางไกลได� และ สามีารถแลกเปล�#ยีนขั้�าวสารก�นทางระบบไปรษณ�ยี1อ�เล%กทรอน�กส1ได� เคร อขั้�ายีแรกท�#ต้� "งขั้2"นน�"เร�ยีกว�า ARPANET ซึ่2#งต้�อมีาได�แปรสภาพไปเป+นเคร อขั้�ายีทางด�านการศ2กษา และ ว�จั�ยี ท�#เร�ยีกว�า อ�นเทอร1เน%ต้

เมี #อมี�ผ-�สนใจัใช้�มีากขั้2"นระบบอ�นเทอร1เน%ต้ก%ขั้ยีายีต้�วไปส-�วงการธิ0รก�จั และเปAดร�บสมีาช้�กไมี�จั(าก�ดประเภท ประเทศไทยีเราได�เร�#มีใช้�ระบบอ�นเทอร1เน%ต้ เป+นคร�"งแรกเมี #ออาจัารยี1ช้าวออสเต้รเล�ยีน(ามีาเผยีแพร� และต้�ดต้�"งให�ท�#มีหาว�ทยีาล�ยีสงขั้ลานคร�นทร1 ต้�อมีาจั2งได�พ�วงต้�อไปยี�งจั0ฬาลงกรณ1มีหาว�ทยีาล�ยี และ สถาบ�นเทคโนโลยี�แห�งเอเช้�ยี การใช้�ระบบอ�นเทอร1เน%ต้ในระยีะแรกน�"ยี�งไมี�ได�เป+นแบบออนไลน1 ค อ ไมี�ได�เช้ #อมีต้�อก�บ ระบบอ�นเทอร1เน%ต้ ต้ลอดเวลา คงให�ทางประเทศออสเต้รเล�ยี โทรศ�พท1เขั้�ามีาร�บ และ ส�งจัดหมีายีอ�เล%กทรอน�กส1ว�นละสองหน ต้�อมีาท�"งจั0ฬาลงกรณ1มีหาว�ทยีาล�ยี และ ศ-นยี1เทคโนโลยี�อ�เล%กทรอน�กส1 และ คอมีพ�วเต้อร1แห�งช้าต้�(เนคเทค) ได�เห%นความีส(าค�ญท�#จัะต้�องจั�ดให�มี�เคร อขั้�ายีอ�นเทอร1เน%ต้เช้ #อมีโยีงไปยี�งมีหาว�ทยีาล�ยี และ สถาบ�นการศ2กษาต้�าง ๆ จั2งได�ขั้ออน0มี�ต้�การส #อสารแห�งประเทศไทยีเช้�าวงจัรส #อสารความีเร%วส-งไปยี�งสหร�ฐอเมีร�กาเพ #อให�เคร อขั้�ายีคอมีพ�วเต้อร1 ในประเทศเช้ #อมีต้�อก�บระบบอ�นเทอร1เน%ต้ได�ต้ลอดเวลา

5.10 ผ)�บร�หารราช้การ

ใน่ย�คไอที่�

1.มี�ความีร�บผ�ดช้อบต้องานในหน�าท�#2.มี�ความีสามีารถในการท(างานร�วมีก�นเป+นท�มี3. มี�ความีสามีารถในการท(างานได�หลายีหน�าท�#4. มี�ความีสามีารถในการส #อสารท�"งด�วยีการ

พ-ดและการเขั้�ยีน5. มี�ความีสามีารถในการใช้�ภาษาอ�งกฤษได�ด�

เท�าภาษาไทยี6. มี�ความีสามีารถในการว�เคราะห1สถานการณ1

ต้�างๆ และต้�ดส�นใจัได�อยี�างมี�เหต้0ผล โดยีอาศ�ยีขั้�อมี-ลและสารสนเทศ

5.10 ผ)�บร�หารราช้การ

ใน่ย�คไอที่�

7. มี�ความีสามีารถในการส�งเคราะห1 และ สร�างสรรค1งานอ�นเป+นประโยีช้น1ต้�อต้�วเองต้�อหน�วยีงาน ต้�อช้0มีช้นและต้�อประเทศ

8. มี�ความีปรารถนาท�#จัะท(างานให�ได�ผลงานท�#มี�ค0ณภาพ

9. ร- �ค0ณค�าขั้องเวลา10. ร- �ว�ธิ�ใช้�คอมีพ�วเต้อร1อยี�างมี�ประส�ทธิ�ภาพ11. ร- �จั�กใช้�ระบบอ�นเทอร1เน%ต้12. บร�หารหน�วยีงานอยี�างประหยี�ดไมี�

ฟ0 DมีเฟEอยี13. เร�งหาทางพ�ฒนาบ0คลากรใต้�บ�งค�บบ�ญช้า

ให�มี�ประส�ทธิ�ภาพ และ มี�ความีเขั้�าใจัไอท�ให�มีากยี�#งขั้2"น

5.11 ระบบอ�น่เที่อร�เน่-ตน่�#น่ม�บร�การที่��

น่�าสน่ใจ

1. ใช้�ในการแลกเปล�#ยีนขั้�อมี-ลขั้�าวสารได�หลายีร-ปแบบเช้�นใช้�ส�งขั้�อความีผ�านระบบไปรษณ�ยี1อ�เล%กทรอน�กส1 (Electronic mail)

2. ใช้�ในการเผยีแพร�ประช้าส�มีพ�นธิ1ขั้�าวสาร เช้�น ใช้�ระบบ World Wide Web (WWW) ในการเผยีแพร� ขั้�าวสารในร-ปแบบขั้องขั้�อความีหลายีมี�ต้� (Hypertext) WWW น�"ใช้�ว�ธิ�การสร�างภาพหน�าจัอภาพรวมีเร�ยีกว�า เว%บเพจั(Webpage) และ ภาพแรกส0ดขั้องเว%บเพจั เร�ยีกว�าโฮมีเพจั (Homepage) เว%บเพจัน�"แสดงขั้�อความีต้�างๆ เป+นขั้�อความีหลายีมี�ต้�ขั้�อความีท�#ปรากฏิบนภาพ

5.12 เที่คโน่โลย�

ข�าวสารย�คใหม�ส$าหร�บ

โครงสร�างระบบข�าวสารภายใน่องค�กร

ด�จ�ตอล

องค�กรในป>จัจั0บ�นสามีารถน(าเทคโนโลยี�ขั้�าวสารต้ามีท�#

ได�กล�าวถ2งในบท ก�อนหน�าน�"มีาใช้�เป+นโครงสร�างระบบขั้�าวสารภายีในองค1กร (Information System Infrastructures) ซึ่2#งมี�ความีสามีารถในการประสานงานก�จักรรมีท�"งมีวลภายีในองค1กร หร อภายีในอ0ต้สาหกรรมีน�"น โครงสร�างระบบขั้�าวสารภายีในองค1กรสมี�ยีใหมี�ช้�วงลดค�าใช้�จั�ายีอยี�างมีหาศาล ส(าหร�บสาขั้าองค1กร และ รายีการท(างานต้�างๆ ท(าให�เก�ดรากฐานท�#มี� #งคงส(าหร�บการพาณ�ช้ยี1อ�เล%กทรอน�กส1 การท(าธิ0รก�จัอ�เล%กทรอน�กส1 และ องค1กรด�จั�ต้อลโดยีมี�ระบบ เคร อขั้�ายีท�#กว�างขั้วาง และ ระบบอ�นเทอร1เน%ต้เป+นองค1ประกอบท�#ส(าค�ญ

5.13 ระบบเคร/อข�าย

องค�กร และการเช้/�อมโยงระหว�างเคร/อข�ายแสดง

โครงสร�างของ ระบบ

การใช้�ระบบเคร อขั้�ายีองค1กร (Enterprise Network) และ การเช้ #อมีต้�อระหว�างระบบเคร อขั้�ายี (Internet work) จัะช้�วยีในการแลกเปล�#ยีนขั้�อมี-ลผ�านอ0ปกรณ1ต้�างๆ ภายีในองค1กร และ ระหว�างองค1กรก�บส�#งแวดล�อมีภายีนอกเก�ดขั้2"นได�อยี�างราบร #นในระบบเคร อขั้�ายีองค1กร ฮาร1ดแวร1 ซึ่อฟต้1แวร1 ระบบเคร อขั้�ายี และ แหล�งขั้�อมี-ล ถ-กจั�ดให�อยี-�ในล�กษณะท�ช้�วยีเพ�#มีประส�ทธิ�ภาพในการประมีวลผลให�แก�ผ-�ใช้�งาน และเช้ #อมีโยีงระบบเคร อขั้�ายี ขั้นาดเล%กเขั้�าด�วยีก�นอยี�างท�#วถ2งท�"งองค1กร ด�งน�"นแมี�จัะเป+นองค1กรขั้นาดเล%ก ก%จัะประกอบไปด�วยีระบบเคร อขั้�ายีจั(านวนหน2#ง ช้�องส #อสารท�#มี�ความีกว�างมีากจัะถ-กน(ามีาใช้�เป+นช้�องส #อสารอาจัน(ามีาใช้�เช้ #อมีต้�อระบบเคร อขั้�ายีองค1กรเขั้�าก�บระบบเคร อขั้�ายีองค1กรน�"น หร อระบบอ�นเทอร1เน%ต้ หร อระบบเคร อขั้�ายีโทรคมีนาคมีสาธิารณะ หร อ ระบบเคร อขั้�ายีอ #นๆการเช้ #อมีต้�อระหว�างระบบเคร อขั้�ายีขั้นาดใหญ�ท�#มี�การจั�ดการบร�หารด�วยีต้นเองเขั้�าด�วยีก�นเร�ยีกว�า การเช้ #อมีโยีงระบบเคร อขั้�ายี (Internet work)

5.14 มาตรฐาน่ และ การเช้/�อมต�อส$าหร�บระบบด�จ�ตอลแบบบ)รณการ

การเช้ #อมีต้�อจัะเก�ดขั้2"นก%ต้�อเมี #อมีาต้รฐานส(าหร�บระบบเคร อขั้�ายี ระบบปฏิ�บ�ต้�การ และ ส�วนต้�ดต้�อผ-�ใช้� มีาต้รฐานระบบเปAด (Open System) ได�สน�บสน0นการเช้ #อมีต้�อระหว�างระบบเคร อขั้�ายีโดยีการเสนอมีาต้รฐาน ส(าหร�บอ0ปกรณ1ท0กช้น�ดเพ #อให�สามีารถแลกเปล�#ยีนขั้�อมี-ลระหว�างระบบเคร อขั้�ายีโดยีถ-กสร�างให�เป+นระบบสาธิารณะใช้�งานได�ก�บระบบปฏิ�บ�ต้�การ ส�วนต้�ดต้�อผ-�ใช้�มีาต้รฐานโปรแกรมีประยี0กต้1และระบบเคร อขั้�ายีท�#วไป ท(าให�ซึ่อฟต้1แวร1สามีารถควบค0มีการท(างานขั้องฮาร1ดแวร1ต้�างช้น�ดได� ซึ่2#งเป+นท�#มีาขั้องค(าว�า Portable ภาษาจัาวา ถ อได�ว�าเป+นภาษาท�#สน�บสน0นระบบเปAดเช้�นเด�ยีวก�บระบบปฏิ�บ�ต้�การยี-น�กส1

5.15 ร)ปแบบการเช้/�อมต�อส$าหร�บระบบ

เคร/อข�าย

ร-ปแบบการเช้ #อมีต้�อส(าหร�บระบบเคร อขั้�ายีมี�อยี-�หลายีช้น�ด เช้�น ระบบท�ซึ่�พ�/ไอท� (Transmission Control Protocol/Internet Protocol TCP/IP) ได�พ�ฒนาขั้2"นมีาโดยีกระทรวงกลาโหมี ประเทศสหร�ฐอเมีร�กา น(ามีาใช้�ระบบอ�นเทอร1เน%ต้แสดงโครงสร�างขั้องระบบพ�ซึ่�พ�/ไอพ�ซึ่2#งประกอบด�วยีห�าส�วน1. โปรแกรมีประยี0กต้1 เป+นส�วนท�#ต้�ดต้�อก�บผ-�ใช้�โดยีจัะแปลงร-ปแบบขั้�อมี-ล2. ท�ซึ่�พ�(Transmission Control TCP) ท(าหน�าท�#ในการน(าส�งขั้�อมี-ล3. โพรโต้คอลอ�นเทอร1เน%ต้(Internet Protocol IP)

4. ส�วนต้�ดต้�อระบบเคร อขั้�ายี(Network Interface)

5. ระบบปฏิ�บ�ต้�การเคร อขั้�ายีกายีภาพ (Physical Net) ก(าหนดว�ธิ� การควบค0มีอ0ปกรณ1ร�บ-ส�งส�ญญาณ

5.15 ร)ปแบบการเช้/�อมต�อส$าหร�บระบบ

เคร/อข�าย

 OSI Model (Open System Interconnection 7 - layer Reference Model)

OSI Model เป+น medel มีาต้รฐานในการส #อสารซึ่2#งมี�ว�ต้ถ0ประสงค1 ใช้�ส(าหร�บการส #อสารระหว�างระบบ 2 ระบบ ระบบจัะเปAดการต้�ดต้�อส #อสารในเค�าโครงส(าหร�บออกแบบ ระบบเคร อขั้�ายี จัะอน0ญาต้ให�ส #อสารขั้�ามีท0กร-ปแบบขั้องระบบคอมีพ�วเต้อร1แยีกเป+น 7 ช้�"นแต้�เก�#ยีวเน #องก�นและเป+นร-ปแบบมีาต้รฐาน ISO

OSI Model ประกอบด�วยี 7 Layer1. Physical Layer2. Data link Layer3. Network Layer4. Transport Layer5. Session Layer

6. Presentation Layer7. Application Layer

5.15 ร)ปแบบการเช้/�อมต�อส$าหร�บระบบ

เคร/อข�าย

ท�"ง 7 สามีารถแบ�งออกได� 3 กล0�มียี�อยี

กล0�มีท�# 1 Network support layer ได�แก� Layer 1, 2, 3กล0�มีท�# 2 Link ระหว�าง Network support layer ก�บ user support layer ได�แก� layer 4กล0�มีท�# 3 User support layer ได�แก� layer 5, 6, 7

5.15 ร)ปแบบการเช้/�อมต�อส$าหร�บระบบ

เคร/อข�าย

5.16 ร)ปแบบการเช้/�อมต�อส$าหร�บระบบ

เคร/อข�าย

โครงสร�างระบบเคร อขั้�ายีภายีในองค1กรส(าหร�บองค1กรด�จั�ต้อลระบบอ�นเทอร1เน%ต้ (The Internet) เป+นระบบเคร อขั้�ายีท�#มี�ผ-�ร- �จั�กมีากท�#ส0ดในโลก มี�ขั้นาดใหญ�มีากท�#ส0ด มี�การเช้ #อมีโยีงระบบเคร อขั้�ายีขั้นาดต้�าง ๆ เขั้�าด�วยีก�นเป+นจั(านวนหลายีพ�นเคร อขั้�ายี และ ระบบเคร อขั้�ายีขั้นาดเล%ก อ�กน�บไมี�ถ�วนท�#กระจัายีอยี-�ท� #วโลก ระบบอ�นเทอร1เน%ต้มี�ขั้�ดความีสามีารถมีากมีายีท�#องค1กรสามีารถน(าไปใช้�ในการส #อสาร และ แลกเปล�#ยีนขั้�อมี-ลภายีในองค1กรหร อระหว�างองค1กรเทคโนโลยี� ระบบอ�นเทอร1เน%ต้ จั2งถ-กน(ามีาใช้�เป+นเทคโนโลยี�หล�กในการสร�างระบบเคร อขั้�ายีภายีในองค1กรท�#สน�บสน0นการพาณ�ช้ยี1อ�เล%กทรอน�กส1การท(าธิ0รก�จั อ�เล%กทรอน�กส1 และองค1กรด�จั�ต้อล

5.17 ระบบอ�น่เที่อร�เน่-ต

ระบบอ�นเทอร1เน%ต้เร�#มีน(ามีาใช้�ในประเทศสหร�ฐอเมีร�กา โดยีกระทรวงกลาโหมีเพ #อการเช้ #อมีโยีงระบบคอมีพ�วเต้อร1ส(าหร�บน�กว�ทยีาศาสต้ร1 และ น�กว�จั�ยีท�#วโลกเขั้�าด�วยีก�นโดยีใช้�โพรโต้คอลท�ซึ่�พ�/ไอพ� แมี�ในป>จัจั0บ�นน�"บ0คคลท�#วไปก%ยี�งไมี�สามีารถเช้ #อมีต้�อ เขั้�าก�บระบบอ�นเทอร1เน%ต้ได�โดยีต้รง แต้�จัะเช้ #อมีต้�อเขั้�าก�บจั0ดต้�ดมี�องค1กรต้�วแทนเร�ยีกว�า ไอเอสพ� (Internet Service Provider) เป+นผ-�ใช้�บร�หาร เช้�น บร�ษ�ทเอเช้�ยีเน%ต้ ฯ บร�ษ�ทสามีารถ ฯ บร�ษ�ทเอสซึ่�ฯเป+นต้�น

ส�#งท�#น�าท2#งมีากท�#ส0ดเร #องหน2#งขั้องระบบอ�นเทอร1เน%ต้ค อ ระบบอ�นเทอร1เน%ต้ไมี�มี�เจั�าขั้อง และไมี�มี�องค1กรท�#ท(าหน�าท�#บร�หารจั�ดการอยี�างเป+นทางการ การท�#ไมี�มี�จั0ดศ-นยี1กลางขั้องระบบท(าให�กลายีเป+นขั้�อด�อ�กประการหน2#งค อ ไมี�มี�ผ-�ใดสามีารถปAดการใช้�บร�การระบบอ�นเทอร1เน%ต้(ท�"งระบบ) ได�ไมี�ว�าจัะโดยีเจัต้นาหร อไมี�ก%ต้ามี ผ-�เช้�#ยีวช้าญกล0�มีหน2#งให�ความีเห%นว�าจัะต้�องปAดเคร #องเซึ่�ฟเวอร1ในระบบฯ น�"ประมีาณหน2#งล�านเคร #องต้ามีสถาน�ท�# ต้�าง ๆ ท�#วโลกพร�อมีก�นจั2งจัะท(าให�ระบบ ฯ น�"หยี0ดท(างาน

5.18 เที่คโน่โลย�

อ�น่เที่อร�เน่-ต และ การให�

บร�การ

อ�ปกรณ� การใช้�งาน่ ต�วอย�างเคร/�องพั�ซี� เคร #องคอมีพ�วเต้อร1ส�วนบ0คคล Dell, IBM,

Compaqเคร/�องเน่-ตเว�ร�คพั�ซี�

เคร #องคอมีพ�วเต้อร1ส�วนบ0คคลท�#ออกแบบส(าหร�บการใช้�งานก�บระบบอ�นเทอร1เน%ต้โดยีเฉพาะ

Sun Ray

เพัจเจอร� สามีารถร�บขั้�อความีจัากจัดหมีายีอ�เล%กทรอน�กส1ได�ในระด�บจั(าก�ด

Motorola

โที่รศ�พัที่�ม/อถื/อร��น่ใหม�

โทรศ�พท1มี อถ อท�#มี�จัอภาพขั้นาดใหญ�และมี�แป,นพ�มีพ1ขั้นาดเล%กส(าหร�บการโต้�ต้อบ

Nokia 7110

เคร/�องเล�น่เกม เคร #องเล�นเกมีร0 �นใหมี�สามีารถเช้ #อมีต้�อเขั้�าก�บระบบเคร อขั้�ายีได�

Sega Dreamcast

พั�ด�เอ อ0ปกรณ1มี อถ อท�#มี�ความีสามีารถคล�ายีเคร #องพ�ซึ่�ในระด�บท�#จั(าก�ดมีาก

Palm VII

เคร/�องอ�เมล� อ0ปกรณ1ท�#ออกแบบมีาเฉพาะส(าหร�บการร�บและส�งจัดหมีายีอ�เล%กทรอน�กส1ท(างานแบบไร�สายี

Mail station

เคร/�องเซีที่อปบ6อซี

น(าระบบโปรแกรมีเว%บบราวเซึ่อร1เขั้�ามีาท(างานร�วมีก�บเคร #องร�บโทรท�ศน1ท�#บ�าน

Web TV

5.19 บร�การส$าหร�บการ

ส/�อสารบน่ระบบอ�น่เที่อร�เน่-ต

ช้/�อบร�การ งาน่ที่��ให�บร�การ

อ�เมล� จัดหมีายีอ�เล%กทรอน�กส1

Usenet กล0�มีสนทนาและกระดานอ�เล%กทรอน�กส1

LISTSERVs กล0�มีสนทนาและจัดหมีายีอ�เล%กทรอน�กส1เฉพาะกล0�มี

Chatting การสนทนาผ�านเน%ต้

เที่ลเน่-ต การเขั้�าไปใช้�บร�การในคอมีพ�วเต้อร1เคร #องอ #น

เอฟที่�พั� การถ�ายีโอนหร อท(าส(าเนาแฟ,มีขั้�อมี-ล

โกเฟอร� 

การค�นหาขั้�อมี-ลในอ�นเทอร1เน%ต้ การท�องในอ�นเทอร1เน%ต้โดยีใช้�ไฮเปอร1ล�งค1

5.20 การส/บค�น่ข�อม)ล

บน่ระบบอ�น่เที่อร�เน่-ต

- การส บค�นขั้�อมี-ล (Information retrieval) บนระบบอ�นเทอร1เน%ต้เป+นบร�การ หร อ หน�าท�#ล(าด�บท�#สองขั้อง ระบบอ�นเทอร1เน%ต้ท�#มี�ให�แก�ผ-�ใช้� ฐานขั้�อมี-ลจั(านวนมีากเช้�น ฐานขั้�อมี-ล ห�องสมี0ดหลายีพ�นแห�งท�#ได�ร�บการออนไลน1แก�ผ-�คนท�#วไป เช้�น Libray of Congress, university of California, และ Harvard University เป+นต้�น นอกจัากน�"ยี�งมี�ฐานขั้�อมี-ล ขั้ององค1กรเอกช้น อ�กจั(านวนท�#ใช้�บร�การขั้�อมี-ลในท(านองเด�ยีวก�นท�"งแบบให�ฟร� และ แบบค�ดค�าบร�การเน #องการจัากระบบอ�นเทอร1เน%ต้ มี�ขั้นาดใหญ�มีากและ ไมี�มี�ศ-นยี1กลางการควบค0มี การส บค�นขั้�อมี-ล จั2งกระท(าได�ยีากล(าบากมีาก เอฟท�พ� และ โกเฟอร1 เป+นซึ่อฟต้1แวร1ท�#อ(านวยีความีสะดวกในการส บค�น และ ด2งขั้�อมี-ลท�#ต้�องการใช้�แก�ผ-�ใช้�- เอฟท�พ�(File Transfer Protocl: FTP) เอฟท�พ�เป+นซึ่อฟต้1แวร1ท�#ใช้�ในการถ�ายีโอนหร อท(าส(าเนาแฟ,มี ขั้�อมี-ลผ�านระบบอ�นเทอร1เน%ต้ ผ-�ใช้�จัะต้�องทราบท�#อยี-�ขั้องโฮสท�#ต้�องการเพ #อใช้� โปรแกรมีน�"ล%อกออน เขั้�าไปท�#โฮสน�"นและจั�ดการส�งแฟ,มีขั้�อมี-ลไปเก%บไว�ท�#โฮสหร อค�ดลอกแฟ,มีขั้�อมี-ลมีาจัากโฮสได� - โกเฟอร1(Gophersเป+นซึ่อฟต้1แวร1อ�กต้�วหน2#งท�#ช้�วยีผ-�ใช้�ค�นหาแฟ,มีขั้�อมี-ลท�#ต้�องการผ�านระบบอ�นเทอร1เน%ต้ และ มี�ความีสามีารถในการถ�ายีโอนแฟ,มีขั้�อมี-ลได�เช้�นเด�ยีวก�บโปรแกรมีเอฟท�พ� โกเฟอร1เป+นซึ่อฟต้1แวร1ประเภทผ-�ให�บร�การ และผ-�ใช้�บร�การ(Client/Server system)

5.21 ระบบอ�น่เที่อร�เน่-ตร��น่

ใหม� : บรอดแบน่ด� และ ระบบ

อ�น่เที่อร�เน่-ต

โปรแกรมีประเภทเว%บ (Web-based computing) ในป>จัจั0บ�นมี�ขั้�อมี-ลเป+นเส�ยีง (sound and voice) กราฟAก (graphics) และว�ด�ท�ศน1 (full-motion video) เก�#ยีวขั้�องด�วยีปร�มีาณมีาก โดยีเฉพาะแนวโน�มีการใช้�งาน ในอนาคต้ จัะยี�#งมี�ขั้�อมี-ลประเภทเหล�าน�"มีากขั้2"นเร #อยีๆ ท(าให�เก�ดป>ญหาก�บระบบเคร อขั้�ายีท�#เร�#มีถ2งจั0ดอ�#มีต้�ว ในบางส�วนก%ไมี�ต้อบสนองความีต้�องการขั้องผ-�ใช้�ได� ผ-�ใช้�จั2งสามีารถส�งเกต้เห%นความีล�าช้�า ในการใช้�งานได�โดยีเฉพาะในช้�วงเวลาท�#มี�ผ-�ใช้�งานเป+นจั(านวนมีากอาจัมี�อาการคล�ายีก�บหยี0ดน�#งเก�ดขั้2"นได� ระบบอ�นเทอร1เน%ต้ ในป>จัจั0บ�นจั2งไมี�น�าเช้ #อถ อ และ ไมี�มี�ความีมี�#นคงเพ�ยีงพอต้�อการใช้�งานประยี0กต้1ทางธิ0รก�จัท�#มี�ความีส(าค�ญ มีาก ๆ ได�น�กว�ทยีาศาสต้ร1 และ น�กว�จั�ยีก(าล�งด(าเน�นการปร�บปร0งขั้ยีายีขั้�ดความีสามีารถขั้องระบบอ�นเทอร1เน%ต้ให�มี�ประส�ทธิ�ภาพส-งกว�าเด�มีเร�ยีกระบบใหมี�ว�า ระบบอ�นเทอร1เน%ต้ 2 (Internet 2) ซึ่2#งอยี-�ในขั้�"นการทดลองระบบอ�นเทอร1เน%ต้ 2 มี� โพรโต้คอลใหมี�เป+นขั้องต้นเองรวมีท�"งความีสามีารถในการถ�ายีเทขั้�อมี-ลท�#ความีเร%วส-งมีาก ผ�านระบบเคร อขั้�ายีหล�กร�ยีกว�า (gigapops)ซึ่2#งจัะเช้ #อมีต้�อระหว�างโฮสขั้นาดใหญ�เขั้�าด�วยีก�น มี�ความีเร%วในการส #อสารขั้�"นต้(#า 1 พ�นล�านบ�ต้ต้�อว�นาท�

5.22 เคร/อข�าย WWW

เคร อขั้�ายี WWW (World Wide Web) หร อเร�ยีกส�"นๆ ว�า เคร อขั้�ายีเว%บเป+นองค1ประกอบท�#ส(าค�ญท�#ส0ดท�#ผล�กด�นให�เก�ดการใช้�งานระบบอ�นเทอร1เน%ต้ในทางธิ0รก�จั เคร อขั้�ายีเป+นระบบท�#มีาต้รฐานสากลท�#ยีอมีร�บท�#วโลกในการรวมีขั้�อมี-ลการกระจัายีและ การแสดงผลขั้�อมี-ลท�#มี�โครงสร�างแบบผ-�ให�บร�การและผ-�ใช้�บร�การ (Client/Server architecture) เคร อขั้�ายีเว%บมี�ความีสามีารถในการจั�ดการขั้�อมี-ลอ�เล%กทรอน�กส1หลายีร-ปแบบท�#ครอบคล0มีความีต้�องการขั้องผ-�ใช้�ส�วนใหญ�มี�ส�วนต้�ดต้�อผ-�ใช้�แบบกราฟAกท�#น�าสนใจัและใช้�งานได�ง�ายี ใช้�ค(าส�#งประเภท Hypertext Markup Language(HTML)ในการเช้ #อมีโยีงขั้�อมี-ลรวมีท�"งเว%บต้�างๆ เขั้�าด�วยีก�น

5.23 โปรแกรมเว-บ

บราวเซีอร� เป8น่ซีอฟต�แวร�ที่��

ร)�จ�กและสามารถืที่$างาน่

ร�วมก�บมาตรฐาน่

HTML ได�เป8น่อย�างด�

 

องค1กรน(าเสนอขั้�อมี-ลขั้�าวสารในระบบอ�นเทอร1เน%ต้ในร-ปแบบขั้องโฮมีเพจั(Homepage) ประกอบด�วยีภาพ และ ขั้�อความีสวยีงามีน�าสนใจั โดยีปกต้�จัะเป+นการน(าเสนอขั้�อมี-ลท�#องค1กรน�"นๆ ต้�องประกอบด�วยีหมีายีไปถ2งผ-�ท�#มีาเยี�#ยีมีช้มีซึ่2#งอาจัจัะเป+นการให�ความีร- �ด�านต้�างๆ การให�ขั้�อมี-ลเก�#ยีวก�บองค1กรหร อการโฆษณาขั้ายีส�นค�า และ บร�การ โดยีท�#วไปแล�วโฮมีเพจัเป+นจั0ดเร�#มีต้�นเสมี อนประต้-บ�านท�#จัะน(าพาผ-�ช้มีไปยี�งเว%บเพจั (Web Page) หน�าอ #นๆ ขั้�อมี-ลท�"งหมีดจัะถ-กเก%บไว�ไซึ่ท1 (Web Site) ซึ่2#งต้�ดต้�ออยี-�ท�#เคร #องคอมีพ�วเต้อร1เคร #องหน2#งท�#มี� โปรแกรมีควบค0มีท(าหน�าท�#เป+นเว%บเซึ่�ร1ฟเวอร1 (Web Server) ผ-�ท�#มี�หน�าท�#ด-แลจั�ดการเว%บไซึ่ต้1เร�ยีกว�า (เว%บมีาสเต้อร1) (Web Master)

โปรแกรมีเว%บบราวเซึ่อร1เป+นโปรแกรมีท�#ช้�วยีให�ผ-�ใช้�สามีารถเขั้�าไปเยี�#ยีมีช้มีเว%บไซึ่ต้1ต้�างๆ ได�โดยีสะดวก โดยีผ-�ท�#ใช้�จัะต้�องทราบท�#อยี-�ขั้องเว%บไซึ่ท1ท�#ต้�องการร-ปแบบเร�ยีกว�า Uniform Resource Locator (URL) เช้�นเว%บไซึ่ท1ขั้องบร�ษ�ท Prentice Hall มี�ท�#อยี-� URL ค อ http://www.prenhall.com ค(าว�า (http) ยี�อมีมีาจัาก (hypertext transport protocol) เป+นโพรโต้คอลท�#ใช้�ในการร�บและส�งขั้�อมี-ลเว%บเพจั

5.24 การส/บค�น่หาข�อม)ล

บน่เคร/อเว-บ

ว�ธิ�การค�นหาเว%บเพจัในเส�ร1ช้เอ%นจั�นท�#น�ยีมีใช้�มี�อยี-�สองว�ธิ�ค อ การลงทะเบ�ยีน หมีายีถ2ง การเปAดให�เว%บไซึ่ต้1ต้�าง ๆ ส�งขั้�อมี-ลเก�#ยีวก�บเว%บไซึ่ต้1ต้นเองมีาเก%บไว�ท�#เว%บไซึ่ต้1ผ-�ใช้�บร�การ โดยีความีสมี�ครใจั และ การใช้�ซึ่อฟต้1แวร1ส บค�น เช้�น Spiders, bots, และweb crawlers ซึ่2#งจัะเขั้�าไปค�นหาเว%บไซึ่ต้1ท�#ละไซึ่ต้1และเก%บรวบรวมีขั้�อมี-ลขั้องเว%บไซึ่ท1น�"นเพ #อการจั�ดท(าสารบ�ญ โปรแกรมี shopping bots เป+นโปรแกรมีประเภทเอเยี�นต้1 (Agemts) ท�#ออกแบบมีาส(าหร�บการช้�วยีเหล อผ-�ท�#ต้�องการซึ่ "อส�นค�าหร อบร�การผ�านทางเน%ต้ เมี #อผ-�ใช้�ก(าหนดค0ณล�กษณะขั้องส�#งท�#ต้�องการแล�ว โปรแกรมีน�"จัะจั�ดการค�นหาเปร�ยีบเท�ยีบแยีกประเภทและสร0ปรายีการส�นค�าหร อบร�การ ให�โดยีอ�ต้โนมี�ต้�

5.25 การบรอดคาสและ “Push” เที่คโน่โลย�

ผ-�ใช้�ท�#น�ยีมีใช้�บร�การผ�านระบบอ�นเทอร1เน%ต้มี�ทางเล อกใหมี� ในการร�บขั้�าวสาร เร�ยีกว�า “Push”เทคโนโลยี� ค อแทนท�#ผ-�ใช้�จัะท�องไปในเว%บเพ #อค�นหาขั้�อมี-ลท�#ต้�องการ ผ-�ใช้�สามีารถให�ขั้�อมี-ลท�#ต้�องการน�"นส�งเขั้�ามีายี�งเคร #องผ-�ใช้�โดยีอ�ต้โนมี�ต้� น�#นค อเว%บขั้องผ-�ให�บร�การจัะจั(าท�#อยี-� ขั้องผ-�ใช้� (อาจัใช้�ว�ธิ�การลงทะเบ�ยีน) เอาไว� เมี #อมี�ขั้�อมี-ลท�#น�าสนใจัก%จัะส�งขั้�อมี-ลน�#นด�วยีว�ธิ�การบรอดคาส (broadcast) เทคโนโลยี�เก�า ท�#ใช้�ก�นเป+นส�วนมีาก ค อ “Push” เทคโนโลยี�น�#น ค อต้�วผ-�ใช้�จัะต้�องเขั้�าไปท�#เว%บไซึ่ต้1เพ #อด2งขั้�อมี-ลท�#ต้�องการมีาด�วยีต้นเอง โปรแกรมี Microsoft,s internet Explorer และ Netscape Communicator มี�เทคโนโลยี� “Push” อยี-�ในต้�วซึ่2#งจัะคอยีต้�ดต้�อก�บเว%บไซึ่ต้1ท�#ผ-�ใช้�ต้�องการ และแสดงผลเมี #อเว%บไซึ่ต้1น�"น ๆ ท�#มี�ขั้�อมี-ลใหมี�ท�#ผ-�ใช้�สนใจัโดยีอ�ต้โนมี�ต้� ว�ธิ�การส�งขั้�อมี-ลแบบจั(าเพาะเจัาะจังในล�กษณะน�"ว�า มี�ลล�คาส(Multicast)ซึ่2#งเป+นว�ธิ�เด�ยีวก�นก�บท�#ใช้�ใน LISTSERVs (แต้�ในLISTSERVs ใช้�ในส�งขั้�อมี-ลผ�านอ�เมีลล1) ในต้ลาดการค�าท�#ส(าค�ญหลายีแห�งก%ใช้�ว�ธิ�การน�"ในการแจั�งเต้ อนราคาส�นค�าท�#เปล�#ยีนแปลงไปให�ล-กค�าขั้องต้นทราบ

5.26 อ�น่ที่ราเน่-ต

และเอ-กซี�ที่ราเน่-ต

เทคโนโลยี�อ�นเทอร1เน%ต้และเทคโนโลยี� เว%บมี�มีาต้รฐานและประส�ทธิ�ภาพในระด�บท�#ด�มีาก จั2งมี�การน(าเทคโนโลยี�ท�"งสองแบบน�"มีาใช้�สร�างเป+นระบบเคร อขั้�ายีเร�ยีกว�า ระบบอ�นทราเน%ต้ (Intranet) ซึ่2#งเป+นระบบเคร อขั้�ายีภายีในท�#สามีารถให�บร�การได�ในท0ส�วนขั้ององค1กรระบบน�"ใช้�โครงสร�างระบบเคร อขั้�ายีเด�มีขั้ององค1กรผนวกเขั้�าก�บมีาต้รฐาน การเช้ #อมีโยีงขั้องเทคโนโลยี�อ�นเทอร1เน%ต้และซึ่อฟต้1แวร1ท�#พ�ฒนาขั้2"นมีาส(าหร�บเว%บ ช้�วยีให�มี�ความีสามีารถในการใช้�งานโปรแกรมีประยี0กต้1ต้�างๆ ได�จัากเคร #องคอมีพ�วเต้อร1หลายีช้น�ดท�#องค1กรมี�ใช้�งานอยี-�ก�อนแล�ว รวมีท�"งอ0ปกรณ1มี อถ อรวมีท�"งอ0ปกรณ1มี อถ อสมี�ยีใหมี�ต้�างๆ

5.27 เที่คโน่โลย�

อ�น่ที่ราเน่-ต

ระบบอ�นเทอร1เน%ต้เป+นระบบเปAดกว�างส(าหร�บท0กคน แต้�ระบบอ�นทราเน%ต้ (Intranet) เป+นระบบปAดท�#ไมี�อน0ญาต้ให�บ0คคลภายีนอกสร�างงานได�โดยีมี� ไฟร1วอล (Firewall) ท(าหน�าท�# ร�กษาความีปลอดภ�ยีโดยีจัะต้รวจัสอบ และไมี�อน0ญาต้ให�บ0คคลภายีนอกองค1กรผ�านเขั้�ามีายี�งระบบอ�นทราเน%ต้ภายีในองค1กรได� ไฟร1วอลประกอบด�วยีฮาร1ดแวร1 และ ซึ่อฟต้1แวร1ท�#วางก�"นกลางระหว�างจั0ดเช้ #อมีต้�อระบบเคร อขั้�ายีภายีในองค1กร และ ระบบเคร อขั้�ายีภายีนอกซึ่2#งรวมีท�"งระบบอ�นเทอร1เน%ต้เน%ต้ด�วยีไฟร1วอลถ-กออกแบบมีาส(าหร�บการด�กจั�บขั้�อมี-ลท�#ส�งผ�านระหว�างระบบเคร อขั้�ายีท�"งสองต้รวจัสภาพโครงสร�าง ขั้�อมี-ล และ ท(าลายีท0กขั้�อมี-ลท�#ไมี�ได�ร�บอน0ญาต้ให�เขั้�าส-�ภายีในระบบองค1กรสามีารถน(าระบบอ�นทราเน%ต้ไปพ�ฒนาใช้�งานได�โดยีไมี�จั(าเป+นต้�องจั�ดหาอ0ปกรณ1ใหมี�เน #องจัากระบบน�"สามีารถท(างานบนระบบเคร อขั้�ายีได�เก อบท0กช้น�ด ซึ่อฟต้1แวร1ท�#น(ามีาใช้�น�"นก%เป+นซึ่อฟต้1แวร1ต้�วเด�ยีวก�บท�#ใช้�นารสร�างเว%บจั2งสามีารถสร�างเว%บเพจัด�วยีภาษา HTML น(ามีาใช้�ในการน(าเสนอขั้�อมี-ลรวมีท�"งเว%บบราวเซึ่อร1และเว%บเซึ่�ฟเวอร1ท(างานบนโพรโต้คอลท�ซึ่�พ�/ไอพ�โดยีมี�โฟร1วอลเป+นยีามีร�กษาการณ1

5.28 เอ-กซี�ที่ราเน่-ต

องค1กรบางแห�งอน0ญาต้ให�ผ-�ใช้�บางกล0�มีซึ่2#งอาจัเป+นพล�งงาน หร อล-กค�าสามีารถเขั้�ามีาเช้ #อมีโยีงก�บระบบอ�นเทอร1เน%ต้ในองค1กรขั้องต้นเองได�ในระด�บจั(าจั�ด(การใช้�งานในระบบท�#ไมี�จั(าจั�ด ก%ค อเปAดไปเว%บไซึ่ต้1หน2#งในระบบอ�นเทอร1เน%ต้) หร ออาจักล�าวได�ว�าเป+นระบบอ�นทราเน%ต้ท�#เปAดกว�างไปส-� ระบบเคร อขั้�ายีภายีนอก ซึ่2#งเร�ยีกระบบน�"ว�า ระบบเอ%กซึ่1ทราเน%ต้ (Extranet) เช้�น ศ-นยี1บร�การ ซึ่�อมีรถยีนต้1ขั้นาดใหญ� อาจัเปAดให�ล-กค�าท�#น(ารถมีาซึ่�อมีเขั้�ามีาด-รายีละเอ�ยีดขั้�อมี-ลการซึ่�อมีรถต้นเองซึ่2#งเป+นขั้�อมี-ล ในระบบอ�นทราเน%ต้ภายีในองค1กรผ�านระบบอ�นเทอร1เน%ต้ซึ่2#งเป+นระบบภายีนอกองค1กรได�องค1กรสามีารถน(า ไฟร1วอลใช้�เพ #อก(าหนดส�ทธิ�และขั้อบเขั้ต้การใช้�ขั้�อมี-ลจัากภายีนอก และ ใช้�ในการต้รวจัสอบผ-�ใช้�ภายีนอก ระบบน�"จั2งมี�ประโยีช้น1มีากส(าหร�บองค1กรท�#มี�การเช้ #อมีโยีงก�บผ-�ใช้�ทางอ�เล%กทรอน�กส1อยี�างใกล�ช้�ดรวมีท�"งการแลกเปล�#ยีนขั้�อมี-ลระบบอ�ด�ไอ

5.29 ระบบเว-บไร�สาย

ระบบไร�สายีช้�วยีให�ผ-�ใช้�อ0ปกรณ1ส #อสารไร�สายีเช้ #อมีต้�อก�บระบบอ�นเทอร1เน%ต้ได�ในสถานท�#ท�#ต้�องการสามีารถใช้�ประโยีช้น1จัากขั้�อมี-ลอ�เล%กทรอน�กส1ซึ่2#งจัะต้�องมี�ว�ธิ�การเช้ #อมีต้�อรวมีท�"งการน(าเสนอขั้�อมี-ลในร-ปแบท�#แต้กต้�างก�นออกไป ระบบเว%บไร�สายีจั2งไมี�ใช้�ระบบอ�นเทอร1เน%ต้ไร�สายี

งานประยี0กต้1ประเภท location-based มี�การจั�ดต้�"ง ส(าหร�บคนท�#มี�ความีสนใจัเฉพะกล0�มีเฉพาะเร #อง เมี #อผ-�ใช้�ต้�ดต้�อเขั้�ามีาทางระบบไร�สายีต้�วโปรแกรมีจัะค�นท�#สถานท�#อยี-�ผ-�ใช้�ในขั้ณะน�"น และ จั�ดการส�งขั้�อมี-ลท�#เก�#ยีวขั้�องท�#มี�สถานท�#เป+นต้�วก(าหนดมีาให� เช้�น การใช้�โทรศ�พท1มี อถ อในการต้�ดต้�อทางศ-นยี1ให�บร�การจัะทราบท�#อยี-�ขั้องผ-�ใช้�และอาจัส�งขั้�อมี-ลเก�#ยีวก�บสถาน�บร�การน("ามี�นมีาให�โทรศ�พท1มี อถ อขั้องผ-�ใช้�ก%สามีารถแสดงแผนท�#สถาน�บร�การน("ามี�นท�#ใกล�เค�ยีงได� ซึ่2#งถ�าผ-�ใช้�เปล�#ยีนสถานท�#อยี-�ต้(าแหน�งขั้องสถาน�บร�การน("ามี�นท�#ใกล�เค�ยีงก%อาจัเปล�#ยีนไป

5.29 ระบบเว-บไร�สาย

บร�การ M-commerce การประย�กต�บร�การเก��ยวก�บข�าวสาร ให�บร�การขั้�าวสารท�#วไป อ�เมีล

ล1 การค�นหาสถานบร�การน("ามี�นโรงภาพยีนต้ร1ร�านอาหาร โดยีใช้�โทรศ�พท1มี อถ อหร อพ�ด�เอ

บร�การเก��ยวก�บรายการที่$างาน่

ให�บร�การท(าธิ0รกรรมี เช้�น การซึ่ "อห0�นซึ่ "อบ�ต้รคอนเส�ร1ต้ ค�นหาราคาส�นค�า

บร�การส�วน่บ�คคล ให�บร�การท�#เฉพาะเจัาะจังส(าหร�บความีต้�องการขั้องล-กค�าแต้�ละรายี

5.30 มาตรฐาน่

ส$าหร�บระบบเว-บไร�สาย

มีาต้รฐานส(าหร�บเว%บไร�สายีมี�อยี-� 2 แบบค อ มีาต้รฐานระบบ WAP (Wireless Application Protocol) และ มีาต้รฐานระบบ l-mode ระบบ WAP ค อระบบท�#ประกอบด�วยีโพรโต้คอล และเทคโนโลยี�ท�#ช้�วยีให�เซึ่ลล1ส #อสาร และ อ0ปกรณ1ส #อสารไร�สายีท�มี�จัอแสดงผลขั้นาดเล%กมีากมี�การเช้ #อมีต้�อผ�านช้�องส�ญญาณขั้นาดเล%ก และ มี�การเร�ยีกใช้�ขั้�อมี-ลบนเว%บในปร�มีาณท�#น�อยีมีาก ระบบ WAP ภาษาควบค0มีเร�ยีกว�า Wireless Markup Language (WML) ซึ่2#งมี�พ "นฐานมีาจัากภาษา XML จั2งใช้�ว�ธิ�การอธิ�บายีค0ณสมีบ�ต้�ขั้องขั้�อมี-ลแทนท�#จัะบอกเพ�ยีงว�ธิ�การแสดงผล ผ-�ใช้�มี�อ0ปกรณ1ส #อสารประเภท WAP เช้�น โทรศ�พท1มี อถ อบางร0 �นจัะใช้� โปรแกรมีบราวเซึ่อร1ขั้นาดเล%กมีาก Micro browser ในการท�องไปในเว%บได�คล�ายีก�บการใช้�บราวเซึ่อร1ในเคร #องพ�ซึ่� การขั้อด-ขั้�อมี-ลจัะกระท(าผ�าน WAP เกต้เวยี1 (WAP gateway) ซึ่2#งจัะร�บขั้�อมี-ลจัากเคร #องเซึ่�บเวอร1ในร-ปแบบภาษา HTML หร อ WML แล�วเปล�#ยีนร-ปแบบไปเป+น WML ก�อนท�#จัะส�งกล�บมีาท�#โทรศ�พท1มี อถ อซึ่2#งจัะสามีารถด-ขั้�อความีเหล�าน�"นได� ความีซึ่�บซึ่�อนในการเปล�#ยีนร-ปแบบน�"อาจัมี�ผลท(าให�ความีล�าช้�าในการส #อสารได�

5.31 ความที่�าที่ายใน่

M –Commerce

การใช้� m-commerce

การท�#จัะใช้� เก�ดขั้2"นได�น�"นจั2งต้�องมี�การพ�ฒนาเว%บไซึ่ต้1ขั้2"นมีาใหมี�เพ #อบร�การระบบไร�สายีโดยีเฉพาะป>ญหาบางประการก%ได�ร�บแก�ไขั้หร อมี�แนวทางการแก�ไขั้บ�างแล�ว เช้�น การน(าเทคโนโลยี� Voice portrays เขั้�ามีาใช้�งานซึ่2#งเป+นเทคโนโลยี�ท�#ช้�วยีให�อ0ปกรณ1ไร�สายีสามีารถเขั้�าใจัค(าส�#งท�#เป+นเส�ยีงพ-ดได� ผ-�ใช้�จั2งไมี�เป+นต้�องพ�มีพ1ขั้�อความีท�#ต้�องการ (ลงบนแป,นพ�มีพ1ขั้นาดจั�Jว) แต้�ใช้�การออกค(าส�#งแทน ต้าราง9-6 แสดงต้�วอยี�างขั้องเทคโนโลยี� Voice portrays และในส�วนขั้องการต้อบสนองก%สามีารถใช้�เป+นเส�ยีงพ-ดแทนการแสดงผล (บนหน�าขั้นาดจั�Jว)Voice portrays การประย�กต�Hey Anita ผ-�ใช้�บร�การร�บและส�งอ�เมีลล1ด�วยีเส�ยีง

พ-ด สามีารถร�บฟ>งภาษาอ�งกฤษ เกาหล� จั�นกลาง และสเปน

Tell Me Networks Inc ผ-�ใช้�สามีารถเร�ยีกบร�การแท%กซึ่�#โรงแรมีบางแห�งได�

Be Bocal ช้�วยีผ-�ใช้�ในการค�นหาบร�การบางอยี�าง เช้�น สถานท�#ส�งพ�สด0 FedEx หร อท�ศทางบนถนน

Audio point Inc ให�ขั้�าวสารเก�#ยีวก�บร�ฐสภาสหร�ฐ ขั้�าวอากาศ และขั้�าวท�#วไปในเขั้ต้เมี องวอช้�งต้�นด�ซึ่�

5.32 ผลประโยช้น่�ที่��

องค�กรได�ร�บจากระบบ

อ�น่เที่อร�เน่-ต และ เที่คโน่โลย�

เว-บระบบอ�น่เที่อร�เน่-ต และ ระบบอ�น่ที่ราเน่-ต

และ อ�น่เอ-กซี�เน่-ต

ถ-กน(ามีาใช้�เป+นเทคโนโลยี�พ "นฐานส(าหร�บการพาณ�ช้ยี1เล%กทรอน�กส1 การท(าธิ0รก�จัอ�เล%กทรอน�กส1 และ องค1กรด�จั�ต้อลสมี�ยีใหมี�เน #องจัากเทคโนโลยี�เหล�าน�"ให�ประโยีช้น1ต้�อองค1กรมีากระบบอ�นเต้อร1มี�การใช้�งานแพร�หลายีไปท�#วโลก ใช้�งานง�ายีมี�ค�าใช้�จั�ายีต้(#า และ มี�ความีสามีารถในการน(าเทคโนโลยี� มี�ลต้�มี�เด�ยีมีาสร�าง โปรแกรมีประยี0กต้1ท�#มี�ระบบโต้�ต้อบรวมีท�"งการให�บร�การต้�างๆแก�ผ-�ใช้�ซึ่2#งช้�วยีลดค�าใช้�จั�ายีในการส #อสาร การท(าธิ0รกรรมีช้�วยีเพ�#มีความีสามีารถในการท(างานร�วมีก�นและช้�วยีให�การแพร�ขั้�าวสารความีร- �ภายีในองค1กรได�อยี�างรวดเร%ว

5.33 การเช้/�อมต�อไปย�งระบบเคร/อข�าย

ที่��วโลก

ค�ณค�าที่��ส$าค�ญมากของระบบอ�น่เที่อร�เน่-ตค/อความีสามีารถในการเช้ #อมีต้�อทาง

อ�เล%กทรอน�กส1ก�บผ-�คนมีากมีายีจัากสถานท�#ต้�าง ๆ ท�#วโลกได�อยี�างง�ายีดายีโดยีมี�ค�าใช้�จั�ายีท�#ต้(#ามีาก ช้�วยีให�องค1กรสามีารถต้�ดต้�อก�บล-กค�าได�อยี�างกว�างขั้วาง และ ท�#วถ2งรวมีท�"งการเช้ #อมี ต้�อก�บบร�ษ�ทค-�ค�าได�โดยีต้รง ไมี�ว�าบร�ษ�ทหร อองค1กร น�"นจัะอยี-�ใกล�เพ�ยีงใดขั้�ามีถนนหร ออยี-�คนละซึ่�กโลกก%ต้ามี หร อน(ามีาใช้�เป+นเคร #องมี อส #อสารในการรวมีต้�วก�นเป+นองค1กรระหว�างช้าต้�ได�เป+นอยี�างด�

ระบบอ�นเทอร1เน%ต้ยี�งช้�วยีท(าให�การร�วมีมี อระหว�างหน�วยีงานต้�าง ๆ ภายีในองค1กรเด�ยีวก�นเป+นไปได�อยี�างราบร #นสะดวกรวดเร%วด�วยีค�าใช้�จั�ายีท�#ต้(#ามีากเช้�นก�น โดยีเฉพาะองค1กรท�#มี�หน�วยีแยีกไปต้�"งอยี-�ท�#สถานท�#อ #นก%จัะช้�วยีในหน�วยีแยีกน�"นสามีารถต้�ดต้�อก�บส�วนกลางได�อยี�างด�เหมี อนเป+นปกต้� องค1กรขั้นาดเล%กท�#เคยีมีอง เห%นป>ญหาการต้�ดต้�อค�าขั้ายีก�บต้�างช้าต้�เป+นเร #องท�#ต้�องมี�การลงท0นส-งมีากสามีารถน(าระบบอ�นเทอร1เน%ต้เขั้�าไปใช้�เพ #อลดค�าใช้�จั�ายีส�วนน�"ลงไปได�