วารสารโรงเรยนวถพทธ

ของโรงเรยนในโครงการฯ ทมการพฒนาตนเอง

พฒนาเทคนคการสอนทเทาทนกบโลกทเปลยนแปลงไป

ผมยงไดตดตามและชนชมผลงานของ สพท. ทให

ความสำคญ ถอเรองการดำเนนโครงการโรงเรยนวถ

พทธเปนจดเนนของ สพท. ดวย

อยางไรกตาม เปนททราบกนวาการทำงาน

ในมตจตใจเชนน ตองทมเท ขยน ตอเนอง อดทน

จงจะเหนผลในระยะยาว ผทปฏบตงานดานโครงการ

โรงเรยนวถพทธ ไมวาจะเปน สพท. หรอโรงเรยน

หองเรยน ครทกคนนบวาเปนผเสยสละ ปดทองหลง

พระอยางแทจรง ผมขอเปนกำลงใจแกทกทาน สงท

ทานทำอยไมเฉพาะจะชวยพฒนาการศกษาของชาต

อยางตรงประเดนเทานน แตทสำคญยงกวาคอการ

ทำหนาทของพทธบรษททจะชวยกนสบทอดความ

เขาใจทถกตองดงาม รวมกนสรางสงคมชาวพทธให

รตนและเบกบาน เปนการสงสมบญแกตนเองพรอม

ชวยเหลอสงคมไปในตว ผมขออนโมทนาแกทกทาน

ดร.ชนภทร ภมรตน

เลขาธการคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

นบวาเปนฉบบปฐมฤกษทงดงามตามวาระ

ของวารสารโรงเรยนวถพทธ ในโอกาสอนเปนมงคล

เดอนมถนายน พ.ศ.๒๕๕๓ เดอนแหงการเฉลมฉลอง

การครองส ร ร าชสมบต ของพระบาทสมเดจ

พระเจาอยหวภมพลอดลยเดชมหาราช นอกจาก

นนเดอนมถนายน พ.ศ.๒๕๕๓ ยงเพงผานเวลาสำคญ

ของชาวพทธทวโลก กลาวคอเปนเดอนแรกของการ

ยางเขาสการเฉลมฉลองวาระสำคญทองคสมเดจ

พระสมมาสมพทธเจาไดตรสร และประกาศ

พระศาสนามายางเขาปท ๒๖๐๐ วารสารโรงเรยน

วถพทธของ สพฐ. จงเปนสวนสำคญทเสรมสรางให

ชาวพทธ สพฐ. รตนและเบกบาน ดงชอวารสาร

โครงการโรงเรยนวถพทธไดดำเนนการมา

ไมนอยกวา ๘ ป ไดสรางพลงเดก เยาวชนใหหางไกล

สงมอมเมา หนกลบมาดำเนนชวตถกตองตามทำนอง

คลองธรรม นบไดวามคณคาอยางยงในการพฒนา

ชวต การศกษาและการปฏรปการศกษาจากรอบ

หนงตอเนองมาถงรอบสองน ผมไดตดตามเรองราว

โครงการฯ มาเปนเวลานาน ตงแตดำรงตำแหนง

รองเลขาธการคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

(กพฐ.) เมอ พ.ศ. ๒๕๔๘ ไดเหนถงความตงใจจรง

จดหมายจากผบรหาร

ราว ๕ ปทแลว พ.ศ.๒๕๔๘ สำนกงาน

คณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) ไดเรม

ดำเนนงานโครงการโรงเรยนวถพทธมานน ทาง

สำนกพฒนานวตกรรมการจดการศกษา (สนก.)

เคยจดทำแผนพบขนาดใหญในชอจดหมายขาว

โรงเรยนวถพทธ เผยแพรไปยงโรงเรยนในสงกด

สพฐ. ดวยวตถประสงคเพอสอขอมลถงกนและกน

หางหายมาจนบดนจงไดเวลาออกเปน

วารสารทมสวนรวมจากทกสำนกงานเขตพนท

การศกษา (สพท.) ทอยในมอทานในชอ วารสาร

โรงเรยนวถพทธ : รตนและเบกบาน ฉบบท ๑

ในวตถประสงคการทำงานเดยวกน

สพฐ. วาดหวงให เปนแหลงส อสาร

เรองราวความดทนาประทบใจ ใหเปนพลงแก

เครอขายผเกยวของกบโครงการโรงเรยนวถพทธ

ทกคน ตงแตคนเขยน คนอาน สพท. สพฐ.

สวนกลาง ซงทำหนาทกองหนน และทายสดคอ

เปนกำลงใจใหแกครโรงเรยนวถพทธไดมความมงมน

ทจะกาวผานอปสรรค ดวยจตวญญาณคร เพอปน

แตงเดกไทยดวยเทคนควธปลกฝงคณธรรม ทไม

ยากอยางใครๆ กลาวกน โดยหวงจะใหเดกร

เทาทนกเลสตน หากหลงผดไปกกลบตวกลบใจ

ไดทน รผดชอบชวด และรวมไปถงการรตนและ

เบกบานกบกจการงานของตน

คณครคะเรามความหวงในสงเดยวกน มา

ชวยกนคนละไมคนละมอ เพอความสข สนต

ของชวตเราทกคนนะคะ แลวพบกนอกครงในฉบบ

ตอไป

ดร.บรรเจอดพร สแสนสข

รองผอำนวยการสำนกพฒนานวตกรรมการจดการศกษา

จดหมายขาว

สารบญ

บทความ หนา

๒๖๐๐ – ๘๔ ๕

บณฑบาต ๙

เชยงราย เขต ๒

ตะกราครจงมอนอย ๑๒

เพชรบรณ เขต ๒

ขบขานความสข ๑๔

กรงเทพมหานคร เขต ๒

งายนดเดยวเมอมวธ ๑๗

นครปฐม เขต ๒

วยรอน ธรรมเยน ๒๐

สราษฎรธาน เขต ๑

ณ ทนโรงเรยนเลก เลก ๒๒

สระบร เขต ๒

เจาลกดอทแสนด ๒๗

นครราชสมา เขต ๔

ครอบครวสขสนตผกผนสายใย ๓๐

ตรง เขต ๒

มหศจรรยแหงสวนแกวมงกร ๓๒

ยโสธร เขต ๑

ตนกลาของฉน ๓๕

พจตร เขต ๒

กำลงใจท ไดมามคายงกวายาหมอ ๓๘

นนทบร เขต ๒

พลงแหงแรงสามคค ๔๒

เลย เขต ๒

ตนกลาคณธรรม ๔๔

สมทรสาคร

ลกตาลสรางคน ๔๗

ยโสธร เขต ๑

๙

๒๗ ๔๒

๒๐

บทความ หนา

อนาคตไทเชยงคาน ๕๐

เลย เขต ๑

ใครจะเหน ๕๕

ตรง เขต ๑

กำลงใจสชยชนะ ๕๖

นครสวรรค เขต ๒

เพชรในพลอย ๕๘

ศรสะเกษ เขต ๒

ธรรมะพชตใจ ๖๑

เพชรบรณ เขต ๑

จดเปลยน ๖๓

ขอนแกน เขต ๕

เดกชายสแหล ๖๖

มกดาหาร

ชวตวนน ของวนวาน ๖๗

อางทอง

ลาดระโหง ๗๑

พระนครศรอยธยา เขต ๒

หนนอยมหศจรรย ในพรรษาพสทธ ๗๔

รอยเอด เขต ๑

เมตตาธรรม ๗๗

เชยงใหม เขต ๔

เมลดพนธความหวงและความด ๗๙

แพร เขต ๒

วถพทธจดประกายชวต ๘๒

ตาก เขต ๒

ทอแตไมถอย ๘๔

สพรรณบร เขต ๓

ศลปะคอ...ความงามของธรรมะ ๘๖

เชยงใหม เขต ๕

บนเสนทาง...ชวตคร ๘๘

สโขทย เขต ๒

สารบญ

๕๐ ๕๘

๗๙

๘๖

๒๖๐๐-๘๔

ภาพ : creativecommons.org

รหสศกดสทธ เพอ...การเยยวยาสงคม

และ...รวมสรางประเทศไทยใหนาอยทสดในโลก

หลงจากไดรบและชวยกนสงตอเมลแหงสต

“วนนวนพระ วนพระงดเหลา” ในฐานะธรรมอาสา

สมครสอสารความด กรสกดเปนมงคลแกชวตจรงๆ

รสกไดบญกศลเอบอมในจตใจ งานนเปนหนงใน

กจกรรมจตอาสางายๆ ททกทานสามารถรวมบญกบ

สำนกงานเครอขายองคกรงดเหลา สสส. ไดในแตละ

วนพระ เพอรวมเฉลมฉลอง พทธชยนต ๒,๖๐๐ ป

แหงการตรสรของพระสมมาสมพทธเจา ในระหวาง

วนวสาขบชา ๒๕๕๔ - วสาขบชา ๒๕๕๕ พรอม

กบชาวพทธทวโลก ซงจะมกจกรรมปโหมโรงเปน

ปฏบตบชาตงแตวสาขบชา ๒๕๕๓ เปนตนไป

และจะมกจกรรมปสงทายถงวสาขบชา ๒๕๕๖ โดย

บญกศลทจะเกดขนทงหมดน จะนอมเกลาฯ ถวาย

เปนพระราชกศลแดพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

เนองในมหามงคลวโรกาสทจะทรงมพระชนมายครบ

๘๔ พรรษา และยงจะเปนการทำบญรวมกนของ

คนไทยทงชาตเพออทศใหกบผนแผนดนมาตภม

ประเทศไทย

ความจรงแลว กอนป พ.ศ.๒๕๐๒ กอนทชาวพทธ

ในประเทศไทยจะถกวางยาใหวถชาวพทธออนแรง

และสลายหายไปจากสงคมไทย โดยคำสงสำนก

นายกรฐมนตรฉบบหนง วถวนโกนวนพระ เปนวถ

แหงการทำบญรวมกนของครอบครวและชมชนไทย

พทธมาโดยตลอด (วนพระหรอวนอโบสถ แปลวา

วนเขาใกลยา หรอวนทเขาไปรบยา โรคโลภ-โกรธ-

หลง ตองใหยาอยางนอย ๗ วนครง ซงทกวนน

๕

*“อปรหานยธรรม” ธรรมททำใหไมเสอมเปนไปเพอความเจรญฝายเดยว, พรอมเพรยงกนทำกจทพงทำ

๖

ครสตกยงไปโบสถทกวนอาทตย มสลมไปมสยดทก

วนศกร ..แลวพทธละ??) วนพระไดทำหนาทเปน

“วนแหงสต” โอบลอมใหทกครอบครวทกชมชนได

มกระบวนการเรยนรรวมกนถงภาวะ “ละอายชว

กลวบาป” “ใฝบญใฝกศล” “บพเพสนนวาส-สมาน

สามคค” ซำๆ พรอมๆ กนทก ๗-๘ วน ทก ๗-๘ วน

ตามหลกอปรหานยธรรม* อปมาเปนเสมอนเขอนท

คอยดกบาปอกศลไวไมใหแพรระบาด และทำหนาท

เปนมาตรฐานขนตำสด (minimum standard) ทจะ

ใหคนในสงคมไดทำบญความดรวมกนอยางนอย

วฒนธรรมไทยในแตละทองถน จงถกทำใหออนแรง

ลงและแปลกแยกจากคนไทยมากขนไปดวยกน ทง

พระและฆราวาสตางกถกวางยาใหแปลกแยกตาง

คนตางอยและเสอมลงดวยกนทงสองฝาย (และตาง

ฝายตางโทษกน)

วกฤตการณความขดแยงทรนแรงทสอแวว

นำพาประเทศชาตไปสหายนะอนใกลน แทจรงแลว

เปนเพยงยอดภเขานำแขงท โผลออกมาใหเหน

นดหนอยเทานน เปนฟางเสนทายๆ ทถกสงสมมา

จากสาเหตหลกทคนไทยสวนใหญถกวางยาทำลาย

วถสามคคทำบญรวมกนไปถง ๕๐ ป (ปละ ๕๐

ครง รวมเปนจำนวน ๒,๕๐๐ ครงแลวทครอบครว

และชมชนไทยพทธไมไดทำบญรวมกน เทากบสงคม

ไทยขาดยาไป ๒๕๐๐ doses จงปวยใกลตายแบบน)

เมอกนแตบญเกาบญใหมไมเตม เตมแตบาปอกศล

ทกวนทกคน บาปมวลรวมประชาชาตจงหนกยงยวด

แตบญมวลรวมเบาโหวงเหวง เมอกระบวนการ (process)

แหงความรกสมครสมานสามคคไมม เมอกระบวนการ

แหงความละอายชวกลวบาปไมม เมอกระบวนการ

แหงบญกศลไมม เกดขนซำๆ เปนวถชวต ผลลพธ

(output) จงเปนอยางทเหน ครอบครวไมอบอน

ชมชนไมเขมแขง แตกแยกสามคคไปทกหยอมหญา

ปจเจกบคคลเสอมทรามจากศลธรรม ไมละอายชว

กลวบาปไมใฝบญใฝกศล (จะหวงนกการเมองด

หมอ คร ฯลฯดจากไหน ถาไมม process สราง)

ละโมบโลภมากเขามายอแยงอำนาจและผลประโยชน

ความโกรธทเกรยวกราดรนแรงจองเวรอาฆาตไม

สนสดกบฝายตรงขามทยอแยงกน ความหลงงมงาย

ในลทธความเชอทางการเมองทถกปลกปนจนสดโตง

ไมมใครยอมใคร จงเปนสงทเหนไดดาษดน และนบ

วนแตจะทวความรนแรงมากขน หากไมตดตอนวถ

ทำบาปรวมกน แลวหวนกลบมาฟนฟวถทำบญรวมกน

ใหวนพระยอนกลบมาเปน “วนแหงสต” ของสงคม

ไทยอกครง มวแตแกไขทเปลอกผวดวยเทคนคทาง

รฐศาสตรนตศาสตรเทานน สงคมไทยจะเขาสมคสญญ

และกลยคเปนแนแท ดงนนการทชวยกนฟนคนให

วนพระไดทำหนาทเปน “วนแหงสต” โอบลอมให

ทกครอบครวทกชมชนไดมกระบวนการเรยนรรวม

กนถงภาวะ “ละอายชวกลวบาป” “ใฝบญใฝกศล”

“บพเพสนนวาส-สมานสามคค”

ปละประมาณ ๕๐ ครง เมอถกภาครฐวางยานำวถ

วนโกนวนพระนออกไปแลว ไมมการเยยวยาหรอ

ชดเชยใดๆ ครอบครวและชมชนไทยพทธทเปน

ประชากรสวนใหญของประเทศประมาณ ๙๕% ก

ขาดกจกรรมทำบญรวมกน (เหลอเพยงปละครง

บางครอบครวแมแตปละครงกทำไมได แตวนหยด

เสารอาทตยกลายเปนทำบาปรวมกนเปนสวนใหญ

เชน เปนวนขเกยจ เมา เทยว ฯลฯ) ขาดการบมเพาะ

ใหเรยนรแบบซมซบซำๆ ถงความละอายชวกลว

บาป ใฝบญใฝกศล ชมชนเองกขาดกจกรรมทำบญ

รวมกน ไมไดลอมวงทานขาวรวมกนของหลายๆ

ครอบครวในชมชนเดยวกนทวดเหมอนแตกอน

คนกลางคนวยทำงาน เดกและเยาวชนวยเรยน

กถกกนออกจากวด เพราะถกทำใหการไปวดวนพระ

เปนสงผดกฎหมาย ถาเปนราชการกหนราชการ

หรอเปนสงนาละอายวาหนงานหนเรยน เหลอแต

คนแกชราไปวด และเนองดวยวาวดนนนอกจากจะ

ทำหนาททางศาสนาแลวยงเปนศนยกลางทางวถ

วฒนธรรมประเพณดวย เมอคนไทยถกวางยาให

แปลกแยกจากวดมา ๕๐ ป ทงพทธศาสนาและ

ธรรมอาสาสมคร เครอขาย ๒,๖๐๐-๘๔ พทธชยนต-เฉลมราช โทร. 081 924 4088

*“สทธา” ความเชอ ความเลอมใสในพระธรรม

๗

วถทำบญรวมกน กลบมาเปนออมกอดอนอบอนและ

ปลอดภยของมารดาคอธรรมะ ใหแกครอบครวชมชน

และสงคมไทยอกครง ใหกลบมาเปน minimum

standard ของสงคมไทยอกครง จงเปนหนทางเดยว

หรอเปนรถไฟขบวนสดทายแลวทเราจะมโอกาส

เยยวยากนและกน โดยตรงไปทสาระอนเปนการปฏบต

บชาทแทจรง และยงยน

ไมวาวกฤตการณในปจจบนจะเลวรายเพยงใด

กตาม หากเราทำใหมนษยสามารถคนพบและดง

ดานทดงามของจตใจออกมาใหได เกดปญญาอนม

กำลงทเอาชนะดานมดในใจใหจางหายมลายไปได

ดวยการทำบญรวมกนใหเปนวถ เราจะสามารถพลก

ฟนสงคมไทยจากหบเหวแหงหายนะ แลวกาวขาม

หรอยกระดบไปสสำนกสาธารณะทจะมารวมกน

สรางสรรคใหประเทศไทยเปนประเทศทนาอยทสด

ในโลก ใหการรบรของคนทวโลกทมตอคนไทย

วาเปนคนมนำใจ ใหอภย ใฝบญกศล ไดอกครงหนง

ในโอกาสน เครอขาย ๒๖๐๐-๘๔ พทธชยนต

เฉลมราช ขอเชญชวนใหพทธศาสนกชนทกทาน

มารวมบญกศลอนยงใหญ ดวยการชวยกนคดกจกรรม

การทำบญกศลรวมกนในระดบครอบครว ชมชน

และชวยกนฟนคนใหเปน “วถทำบญรวมกน” ของ

ชมชนชาวไทยพทธอกสกครง เพอเปนการปฏบต

บชา เฉลมฉลองแดองคพระสมมาสมพทธเจาใน

โอกาสตรสรครบ ๒,๖๐๐ ป และนอมถวายเปน

พระราชกศลแดพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทจะ

ทรงมพระชนมาย ๘๔ พรรษา ดงน

๑. สอสารวนพระใหเปน “วนแหงสต” คดคน

วธการสอสารความด ใหคนไดระลกถง “วนพระ”

ในทกๆ วนพระ (ทกๆ ๗-๘ วน, ขน ๘ คำ, ขน

๑๕ คำ, แรม ๘ คำ, แรม ๑๔/๑๕ คำ) เพอสราง

จตวทยาการเรยนรโดยรวมทงสงคมไทย ใหเกดความ

ตนรในทกวนพระ ทำใหวนพระเปน “วนแหงสต”

ของสงคมไทยอกครง (เปนวนแหงการละอายชวกลว

บาป วนแหงบญกศล วนแหงการรบธรรมโอสถ)

มาตรฐานขนตำอยท เดอนละ ๔ ครง หรอ ปละ

ประมาณ ๕๐ ครง

๒. ทำบญใหญรวมกนทกวนเพญ มกจกรรม

การแสดงออกรวมกน ถงการทำบญกศลครงใหญ

ละบาปอกศลความชวครงใหญ ในระดบชมชน หมของ

ครอบครว หรอหนวยงานองคกรของตนเอง ในทกๆ

วนพระทเปนวนเพญ (ขน ๑๕ คำ คนจนทรเตมดวง)

มาตรฐานขนตำตกเดอนละ ๑ ครง หรอ ปละ ๑๒ ครง

๓. ทำบญรวมกนทกสปดาห มกจกรรมใน

ระดบครอบครวของตนเองหรอระดบสวนบคคล

ททำใหไดทำบญ หรอเรยนรธรรมะรวมกน หรอเปน

กจกรรมสงเสรมความสมพนธทดในครอบครว อยาง

นอยสปดาหละ ๑ ครง อาจเลอก ทกวนเสาร ทกวน

อาทตย หรอทกวนพระกได ตามความสะดวกและ

เหมาะสม ซงจะตกประมาณ ปละ ๕๐ ครง เปน

อยางนอย

ถาทำอยางนไดสำเรจ จะทำใหสงคมไทย

พทธ ซงเปนคนสวนใหญกวา ๙๕ % ของสงคมไทย

ไดมมาตรฐานขนตำสด (minimum standard) ทาง

ศลธรรมกลบมาสกท เปนกระบวนการเรยนรทจะ

ทำใหครอบครวชมชน ไดละอายชวกลวบาป ใฝบญ

ใฝกศล ทก ๗-๘ วน เปนกระบวนการเรยนรทจะ

ทำใหครอบครวชมชน ไดมความอบอนและรกใคร

สามคคกน ทก ๗-๘ วน ไดเกดเปนวถซำๆ ทลงมอ

ปฏบตกนจรงๆ มใชแคสกแตวารณรงคแตไมม

กระบวนการ!!

ขอทกทานผมสทธา*และปญญาในพทธ

ศาสนาอยางแทจรง ไดโปรดปรกษาหารอคดคน

กจกรรมรวมกน แลวรวมกนดำเนนการกจกรรมนนๆ

ใหเกดการสบตอตอเนอง เกดการยอมรบรสกเปน

เจาของอยางลงตว จนกลายเปนวถชวตชาวพทธทด

งามในสงคมไทยขนมาไดอกครงหนง แลวถามความ

คบหนาอยางไร ไดโปรดสงขาวสารใหไดรบทราบและ

อนโมทนาในบญกศลนรวมกนตอไป

พระมหาพงศนรนทร ฐตวโส วดสทศนเทพวราราม ราชวรมหาวหาร

เชยงราย เขต ๒

มมหนงของโรงแรมหร ขาพเจานงจบ

กาแฟในชวงเวลาพก หลงจากฟงคำบรรยาย

พเศษ ในการอบรมบคลากรโรงเรยนวถพทธ

ขาพเจาตงคำถามในใจวา “ทำไมตองโรงเรยน

วถพทธ บานเราไมใชเมองพทธหรอ วถชวต

ทเราดำเนนอยไมใชวถพทธหรอ แลวเราดำเนน

ชวตบนวถอะไร”

เวลายงพอมเหลออยบาง ขาพเจาหยบ

หนงสอพมพรายวนขนมาเพอตดตามเหตการณ

บานเมอง เหนภาพภาพหนง ขาพเจารสก

“บณฑบาต”

เรอง วเชยร ทองคม

โรงเรยน ทงหาราษฎรสามคควทยา

ต.สนสส อ.เวยงปาเปา จ.เชยงราย

ภาพ creativecommons.org

* “บวร” ยอมาจาก บาน วด โรงเรยน

วถพทธ วถไทย มอะไรมากกวาทเหน

หากเรายงไมชวยกนดำรง

รกษาไว ไมวาจะเปนสงคมแบบ

“บวร”* หรอแมแตการนมนตพระ

มาบณฑบาตในโรงเรยน วถพทธ

วถ ไทยทดงามทมอะไรมากกวา

ทเราเหนของการ “บณฑบาตกบ

พระสงฆ” กอาจมแตภาพการ

“บณฑบาตกบฆราวาสบนรถเขน”

ใหเราเหนอยตอไป

๙

สลดใจมาก เปนภาพพระภกษถอภาชนะบรรจเลอด

มนษยกำลงสาดใสบรเวณอนสาวรยในคายทหาร

เพอแสดงออกถงบทบาททางการเมอง หรอนคอกจ

ของสงฆในสงคมยคปจจบน

ขาพเจาไดกลบเขาไปในสถานทอบรม ไดฟง

คำบรรยายจากวทยากรผทรงคณวฒและผมาก

ดวยประสบการณ ไดรบความร แนวคด ตลอดจน

แบบอยางมากมาย ไดยนไดฟง ไดทำความเขาใจ

คำศพททางวชาการหลายๆ คำซงเปนคำใหมๆ

สำหรบขาพเจา เชน ประชาสงคม (Civil Society)

ทนทางสงคม (Social Capital) ทนทางจตวญญาณ

(Spi r i tual Capita l) และทนทางวฒนธรรม

(Cultural Capital) การนำแนวคด กระบวนการ

ประชาสงคม “บวร” อนไดแก สถาบนบาน วด

และโรงเรยน สถาบนหลกในชมชนมาเปนกลไกใน

การพฒนาและสรางชมชนใหเขมแขง

หลงจากเสรจสนการอบรม ระหวางขาพเจา

เดนทางกลบ ภาพและเสยงมากมายปรากฏขนใน

สมอง วบๆ วาบๆ ไปหมด ทำใหขาพเจายอนคดถง

อดตในวยเดกเมอสสบกวาปทแลว คดถงสงคม

อนสวยงามในความคดของขาพเจา

เชาวนททองฟาเปนสสมออนๆ รมถนนลกรง

หนารวไมไผ ขาพเจาตองตนเชามากๆ แมสงเสยง

เรงเราใหขาพเจารบออกมาตกบาตร แมอธบาย

ขนตอนการตกบาตร ตองถอดรองเทา ไมยนสงกวา

พระเพราะพระไมไดสวมรองเทา ตองนงทนขนขาว

ขนเหนอหว กลาวคำถวายขาวพระ อธษฐาน แสดง

กรยานอบนอมแดพระภกษเวลาตกบาตรตองไมให

ทพพกระทบบาตรพระ และอนๆ อกมากมาย

จนทำใหขาพเจารสกวาการทำบญเปนสงทยงยากจรงๆ

“การบณฑบาต” ในตอนเชา เปนวตรปฏบต

ของสงฆ ไมไดเปนแคการรบของทเปนวตถเพอการ

ดำรงชพของพระ ดำรงสญลกษณ พธกรรมของ

พทธศาสนา หรอเปนเพยงบนไดสสรวงสวรรคเทานน

แตการบณฑบาตเปนการเปดโอกาสใหคนได

พฒนาจต ปฏบตธรรม ไดทำบญดวยการใหเพอปรบ

สมดลชวตการบณฑบาตในอดตเปนวถทผสม

กลมกลนกนระหวางบานกบวด ดแลเกอหนนจนเจอ

และคำจนใหทงสองสถาบนคงอยไดดวยความเขมแขง

และยงยน

การตกบาตรตอนเชาในอดต จะเปนเวลาท

เชามาก พระจะออกจากวดกอนพระอาทตยขน

แตมแสงสวางพอเพยงแลว โดยแบงเปนสาย (กลม

ตามเสนทาง) ฉะนนบานใดทตกบาตรจะตองตน

เชามากเพอเตรยมขาวปลาอาหารเพอตกบาตร

อาหารตองปรงใหม ตองไมมใครรบประทานกอน

หรอหากจำเปนตองแยกไวตกบาตรตางหาก

ครอบครวใดทสามารถตกบาตรในชวงทพระเดน

๑๐

การบณฑบาต เปนการเปดโอกาสใหคน

ไดพฒนาจต ปฏบตธรรม ไดทำบญดวย

การใหเพอปรบสมดลชวต

บณฑบาตออกจากวด สงคมกจะมองวาเปนครอบครวทขยน

ขนแขง ครอบครวใดทมเดกหรอสมาชกในครอบครวอายนอย

คนหนมสาวออกมาตกบาตรครอบครวนนจะดอบอนและเปน

ทยอมรบของสงคมทงบานและวด ลกสาวบานใดทออกมา

ตกบาตรกจะเปนทหมายปองของผหลกผใหญ ทอยากไดมา

เปนคครองคชวตของลกหลาน เปรยบเหมอการรบรองคณภาพ

ขนตอนหนงจากสถาบนทางสงคม

วถประชาจะจำแนกระดบครอบครวไปในตวเพยงแค

ประเมนจากการบณฑบาต หาตวชวดจากการตกบาตรใน

ตอนเชา โดยดจากครอบครวทไมตกบาตรเลย ความถของ

การตกบาตร อาย เพศ จำนวนสมาชก รวมถงชวงเวลาการ

ตกบาตร เชน ชวงพระเดนออกจากวดกจะถอวาเชา ชวงท

พระเดนกลบวดกจะถอวาเรมสาย

การบณฑบาตชวยใหครอบครวทตกบาตรตองตน

เชามาก ทำใหมชวงเวลาในการทำมาหากนมาก ครอบครว

มวนย มคณธรรม ทำใหครอบครวเขมแขง วดเองกเชนกน

บานจะเปนเครองมอดแลวดในทางออม พระตองมวตรปฏบต

ดวยการบณฑบาต เจาอาวาสจะตองดแลพระทกรปใหตน

ปฏบตธรรม ทำวตรเชา บณฑบาต วนใดทพระภกษรปใด

ไมบณฑบาตญาตโยมกจะถามหาถามไถ วนใดทญาตโยม

ไมออกมาตกบาตรตามปกต พระกจะถามไถดวยความเปน

หวงเชนกน หากมการเจบปวยกจะไดชวยเหลอกน เพราะใน

ชนบทสมยนนยงไมมสถานพยาบาลเหมอนปจจบน

ความสมพนธของสองสถาบนได

ดแลคำจนกน ดงคำกลอนทเคยเหนและ

ไดยนบอยๆ ทวา

“วดจะดมหลกฐานเพราะบานชวย

บานจะสวยกเพราะวดดดนสย

ทงบานวดผลดกนชวยกอวยชย

ถาขดกนกบรรลยทงสองทาง”

จะเหนวาวถประชา วถพทธ ทนทาง

วญญาณ ทนทางวฒนธรรม ทภมปญญา

ในอดตไดสรางไวเปนการอยรวมกนของ

สถาบนทางสงคมอยางกลมกลนเปนเนอ

เดยวกนไดแปรเปลยนไปตามกาลเวลา

หากเรายงไมชวยกนดำรงรกษาไว ไมวา

จะเปนสงคมแบบ “บวร” หรอแมแต

การนมนตพระมาบณฑบาตในโรงเรยนวถ

พทธวถไทยทดงามทมอะไรมากกวาทเรา

เหนของการ “บณฑบาตกบพระสงฆ” ก

อาจมแตภาพการ“บณฑบาตกบฆราวาส

บนรถเขน” ใหเราเหนอยตอไป…

๑๑

ตะกราคร

เรอง คร ร.ร.บานอเลศ

โรงเรยน บานอเลศ

ศนยเครอขายพฒนา

การศกษาหนฮาวนาซำ

หม ๙ ต.นาซำ อ.หลมเกา

จ.เพชรบรณ

“คณครขา หนชวยถอตะกราใหคะ” นกเรยน

ตวนอยสงเสยงแสดงความมนำใจพรอมกบวงกร

กนมารบตะกราจากมอครทเดนพนจากประตเลก

ของวด หลงจากทครไปทำบญทวดเปนประจำทกเชา

“หนกจงเลยคณครในนมอะไรคะ” เดกนอยเอยง

คอถามครดวยความสงสย เมอเดนมาถงหองพกคร

เดกนอยวางตะกราบนโตะ ครเปดฝาตะกราออก

เดกๆ ตางจองมองของในตะกราอยางใจจดใจจอ

ในตะกราจะมกระตบขาวเหนยว จาน ปนโต คนโท

สำหรบใชกรวดนำพรอมขนรองรบนำ เทยน ธป

ไมขดไฟ หนงสอสวดมนตทำวตรเชา สงของเหลาน

ไมมอะไรทเปนจดสนใจของเดกนอยเลยสกชน

เดยว แตสายตาทกคตางจบจองอยทถงใสขนม

หวาน ขาวตม ผลไมและนมกลองทหลวงตาฝาก

มาใหเดกๆ ตางหาก

อากาศในยามเชาตรเปนชวงเวลาทสดชน

เยนสบาย ไมมความรบเรงวนวายสำหรบหมบาน

ในชนบทเลกๆ คณครเตรยมตะกราสำหรบไป

ทำบญทวดมาวางไวบนโตะหนาบานเหมอนทกวน

เพชรบรณ เขต ๒

จงมอนอย

แตวนนครรสกแปลกใจเปนอยางยง เพราะเหน

นกเรยนกลมเดยวกนกบเมอวานน มายนรออยท

หนาบาน แพรวเปนนกเรยนชนประถมศกษาปท

๒ เธอพงยายมาจากตางจงหวด เปนคนรองขอ

อาสาหวตะกราเปนคนแรก

ครพานกเรยนไปทำบญทวดใหมนาหนองขาว

ซงเปนวดประจำหมบานอยทางดานทศตะวนออก

ของโรงเรยน บรเวณวดมตนไมใหญๆ อยหลาย

ตนทำใหลานวดมความรมรน มไมดอก ไมประดบ

ปลกเรยงรายเปนแถวออกดอกบานสะพรงดสวย

สดงดงามอวดสสนตระการตา วนนเปนวนพระจง

มคณตา คณยาย และคนในหมบานมาทำบญเปน

จำนวนมากกวาวนปกต เดกๆ ถอดรองเทาไวท

ขนบนไดของศาลา คณตาเดนผานมาพอดจงบอก

ใหเดกๆ นำรองเทาไปวางไวบนชนวางรองเทาให

เปนระเบยบ เดกๆ ตามครขนไปบนศาลา คณคร

ไหวและทกทายกบคณตาคณยาย เดกๆ ทกคน

ปฏบตตาม

ครพาเดกๆ มานงบรเวณดานหนาซงเปน

๑๒

และเพอนๆ ฟง แลวเขาหองนงสมาธ ประธาน

นกเรยนนำขนมมาแจกใหเดกๆ รบประทานกนอยาง

เอรดอรอย

หลงจากวนนนเปนตนมาเวลาครไปทำบญท

วดทกๆ เชา ครไมตองหวตะกราหวายทหนกเหมอน

วนกอนๆ อกแลว ปลมถอปนโต แพรวถอกระตบขาว

เซลลถอจานขาว ขนม และผลไม เลยถอตะกราขน

กรวดนำ และยงมเดกคนอนๆ ทนำอาหาร ขนม

มาทำบญทวดพรอมกบคร ซงผปกครองหลายคนให

ความรวมมอเตรยมของใหนกเรยนมารวมกจกรรมน

วนหนงครไปเยยมหลานสาวทประสบอบตเหตตงแต

เชาแลวกลบมาโรงเรยน ขณะทเดกๆ เลกทำกจกรรม

หนาเสาธงพอด “คณครไปไหนมา ทำไมไมไปวด

ครบ” ปลมปอนคำถามทนทเมอพบหนาคร ขณะนน

ครประจำชนของปลมอยบรเวณนนพอด ครประจำชน

ชมวาเดยวนปลมมพฤตกรรมเปลยนไปในทางทด

มากขน ไมเลนในเวลาเรยน ทำงานเปนระเบยบ

เปนเดกนารกและเปนคนมนำใจ ตงใจทำงานดกวา

ทผานมา คณครยมดวยความภมใจในใจกนกวาสวน

หนงเปนเพราะตะกราหวายของครสามารถเปนสอ

นำนกเรยนเดนเขาวดไดดวยตนเองและดวยความ

รวมมอจากชมชน พระภกษ คณคร และผปกครอง

จงสามารถนำหลกธรรมทไดรบการฝกปฏบตจรงมา

ประยกตใชในชวตประจำวนอยางมความสขได

บรเวณทครนงเปนประจำทกวน เมอทกอยางพรอม

แลว ผนำประกอบพธกรรมทางศาสนา เชญผใหญบาน

จดเทยน ธป บชาพระรตนตรย แลวนำสวดมนต

และทำบญตกบาตร ครนำจานขาวมาใหเดกๆ ไป

ตกบาตรดวยกน เดกๆ ชวยยกถาดขนมเพอถวายพระ

หลวงตาอนทรบอกใหเดกๆ นงคกเขาลง แลวยก

ของถวายพระ เสรจแลวกกราบลงสามครง เดกๆ

ปฏบตตามดวยความตงใจอยางนอบนอมและมความ

ศรทธาในการรวมพธการน ระหวางทพระฉนภตตาหาร

อยปลมนำรถของเลนออกมาเลน เพอนๆ กลอมวงจะ

มาเลนดวย คณยายทนงใกลๆ กบอกใหเดกๆ เกบ

ของเลนและนงใหเปนระเบยบไมสงเสยงดง ปลม

เกบของเลนไวในกระเปากางเกง หลวงตารใจจงยก

ถาดขนมมาให เดกๆ มทาทางวาจะแยงขนมกน

ลงผใหญจงบอกวาใหแบงขนมกนไมใหแยงกนและ

หยบถงพลาสตกมาใหเดกๆ ใสเศษใบตองทหอขนม

เมอรบประทานเสรจแลว เดกๆ ปฏบตตาม

อยางวางาย ลงผใหญนำขนมอกถาดหนง มาใสตะกรา

แลวบอกใหนำไปฝากเพอนๆ ทโรงเรยน เดกๆ ไหว

รบของจากผใหญ พรอมกบกลาว “คำขอบคณ”

หลวงตาฉนภตตาหารเสรจแลวกแสดงธรรมเทศนา

เกยวกบความกตญญตอผมพระคณไดแก บดามารดา

ญาตผใหญ ครอาจารย โดยการเลาเปนนทานธรรมะ

เดกๆ ฟงดวยความตงใจ พระใหพรและนำกรวดนำ

ใหญาตผลวงลบ เสรจแลวครพาเดกๆ กราบลาพระ

กลาวลาคณตา คณยาย แลวกลบโรงเรยน

เมอมาถงโรงเรยนกเปนเวลา ๐๘.๐๐ น. เดก

นกเรยนชวยกนทำงานตามกลมส เกบขยะบรเวณ

ถนน สนามหญา ดแลหองสขาและรดนำตนไม เมอ

ทำงานเสรจแลวนกเรยนลางมอแลวมาเขาแถวทหนา

เสาธงเพอทำกจกรรมเชญธงชาต ไหวพระ รองเพลง

สรรเสรญพระบารม คณครบอกใหปลมออกมาเลา

ถงประสบการณทไดไปวดกบคณครใหพๆ นองๆ

ในใจกนกวาสวนหนงเปนเพราะตะกราหวายของคร สามารถเปนสอนำนกเรยนเดนเขาวดได ดวยตนเอง

๑๓

กรงเทพมหานคร เขต ๒

คณธรรมเปนเครองหมายของคนด ทำให

อยรวมกนในสงคมไดอยางมความสขและยงเปน

ทยกยองของบคคลทวไป การทเรามคณธรรมจะ

ทำใหเราไมเอาเปรยบหรอหลอกลวงคนอน รปราง

หนาตาอาจจะตางกน บางสวย บางไมสวย

แตคนเราพรอมทจะเปดรบผทมคณธรรมเขามา

อยในสงคม เพราะผคนเหลานลวนแลวแตจะทำให

สงคมมความสข ปราศจากเรองวนวาย และ

คณธรรมยงเปนเครองหมายของคนด ในสงคม

ตองการคนดมคณธรรม คนทมคณธรรมมกจะ

เปนทรกและทยกยองของบคคลทวไป

คณธรรมหมายถง คณงามความดทเปน

ธรรมชาต กอใหเกดประโยชนตอตนเองและ

ประเทศชาต การชวยเหลอเกอกลกนถอวาเปน

คณธรรมอยางหนง ซงบางคนอาจจะคดวาคณธรรม

นนเปนสงทไมจำเปนทจะกระทำ จะทำกไดไมทำ

กไดไมมใครวา คนทคดอยางนแลวเปนสงท

ไมผดเลย แตการทหลายๆ คน หลายๆ ความคด

คดเชนนแลว สงคมจะเปนอยางไรหากวาผคนยง

คดวาคณธรรมเปนสงทไมสำคญ และละเลยกบ

คำวาคณธรรม

การทำกจกรรมเปนสงทฉนชนชอบมาก

ตงแตเดกๆ เมอไดมาเรยนทำใหฉนไดแสดงออก

ถงความสามารถของตวเอง แตสงทฉนภมใจมาก

ขบขาน

ความสข

เรอง

รตนวภา แสนโย

โรงเรยน

เศรษฐบตรบำเพญ

แขวงมนบร เขตมนบร

กรงเทพมหานคร

ทสดทไดทำนนคอการสวดมนตหมทำนองสรภญญะ

เมอพดถงการสวดมนต เดกบางคนหรอแมแตผใหญ

บางคนยงหนหนาหน แตเมอฉนไดมาสมผสการ

สวดมนตหมทำนองสรภญญะทำใหฉนกลบคดวา

มนไมใชเรองนาเบอเลยสกนด แตการสวดมนต

ทำใหเรามสต ทจะปฏบตตนอยในศลธรรมอน

ดงาม ซงสงผลใหสงคมเกดความสงบสข ฉนเคย

ไดอานอานสงสของการสวดมนตไหวพระของทาน

พระอาจารยมน ภรทตโต วาการสาธยายพทธมนต

ใครสวดกตาม จะเปนกจวตรพระสงฆ เชา-เยน

หรอชาวพทธทกคนสวดพทธคณระลกในใจ

มอานภาพแผไปไดหมนจกรวาล พดสวดออกเสยง

พอฟงได มอานภาพไปไดแสนจกรวาล สวดมนต

เชา-เยน ธรรมดามอานภาพแผไปไดแสนโกฏ

จกรวาล สวดเตมเสยงสดก มอานภาพแผไปได

อนนตจกรวาล แมสตวทอาศยอยในภพทสดอเวจ

มหานรกยงไดรบความสข เมอแววเสยงพทธมนต

ผานเขาถงชวขณะหนงคร ดกวาหาสขไมไดตลอดกาล

นคออานสงสของการเจรญพระพทธมนต และสงท

ฉนภมใจยงกวาคอการทไดมานำสวดมนตใหกบ

นกเรยนทงโรงเรยน

ฉนคดวาการกระทำอยางนเปนคณธรรม

อยางหนงเพราะเหมอนไดเปนผนำใหนกเรยนได

ทำความด ในทกๆ เชาการทขนมาบนเวทของ

๑๔

เมอแววเสยงพทธมนตผานเขา ถง

ชวขณะหนงคร ดกวาหาสขไม ได

ตลอดกาล

๑๕

โรงเรยนไดเปลงเสยงสวดมนตออกไปและมคน

สวดตาม เมอมองมาทภาพเหลานทไรฉนจะรสก

ยมภมใจทไดทำใหนกเรยนทงโรงเรยนไดเกด

คณธรรมของพวกเขาขนมาโดยไมรตวแมวาบาง

ครงอาจจะมคนทไมสวดตามบางกตามแตฉนกลบ

คดวาสวดมนต ดงๆ หากมผไดยนและนอมใจ

ตามเสยงธรรมนนกพลอยไดประโยชน ดวยการ

สวดมนตยงเปนการชวยรกษาวฒนธรรมทสบตอ

กนมาไมใหสญหาย ฉนจงมความสขทกครงทได

มายนอยบนเวทแลวสวดมนตออกไปเพราะวา

นอกจากฉนจะไดอนรกษวฒนธรรมทสบตอกนมา

แลว ฉนยงสามารถทำใหคนในโรงเรยนไดอนรกษ

วฒนธรรมไทยดวย มนองๆ หลายคนทสนทกบ

ฉนมกจะมาพดเสมอวาตวเองเปนคนไมด เปนคน

ทไมเคยทำดอะไรเลย แตฉนบอกพวกเขาเสมอวา

พวกเขาไดทำความดอยแลวในทกๆ เชา และอาจ

จะทำไปโดยไมรตวเองดวยซำ นนคอการทไดสวดมนต

หนาเสาธงนนเอง แมหลายคนอาจจะบอกวาสงท

ฉนทำเปนหนาทของนกเรยนจรยธรรมทควรจะทำ

อยแลว แตฉนกลบคดวานคอหนาททางศลธรรม

หนาททางศลธรรมตางจากหนาททางกฎหมาย

เพราะหนาททางกฎหมายจะมการลงไว เปน

ลายลกษณอกษร หากแตหนาททางศลธรรมเปน

หนาททเกดจากจตใตสำนก หากละเลย หรอไม

กระทำกจะไมถกลงโทษเหมอนหนาททางกฎหมาย

ซงการทำหนาททางศลธรรมทฉนกำลงทำอยน

เปนความเตมใจทไดทำและยนดเมอทกคนได

กระทำตาม การสวดมนตเปนการขดเกลาจตใจ

ใหสงขน ทำใหมสต มสมาธมา เปนการยกระดบ

จตใจของตวเองใหสงขน

ในบทความหนงไดกลาวไววา จตทสวดมนต

เปนจตทดงาม ทำจตไมหวงในลาภกจะไดลาภ

ทำจตไมชอบฆาสตวกไมเปนโรคภย เมอไดอาน

บทความนแลว ทำใหฉนเกดแรงผลกดนทจะได

นำสวดมนตเปนอยางมาก ในงานกจกรรมของ

โรงเรยนฉนไดม โอกาสสวดมนตหมทำนอง

สรภญญะโชว ครหลายทานชมวา สวดมนตเพราะจง

เสยงหวานด หรอตางๆ นานา แตสงททำใหฉน

ยมไดมากกวาคำชมทไดรบคอสหนาทเบกบานใจ

ของผทไดฟง ใบหนาทอมเอมไปดวยความสข

นคอผลตอบแทนทฉนไดรบอกอยางหนงคอไดทำให

ทกคนมความสข และไดเกดจตทเปนกศล

ฉนในตอนนไดทำสงทภมใจแลวคอการท

ไดขนไปยนบนเวททกเชาและสวดมนตนำบคคล

ทงโรงเรยน ใหพวกเขาไดซมซบสงทดงามทกๆ เชา

กอนทจะเรมการเรยนการสอนทำใหชวตทกๆ วน

มแตความเบกบานใจในกศลทไดรบจากการสวดมนต

เมอไดเหนทกคนทำความดจากสงนแมจะเปนสง

เลกๆ แตหากทำใหฉนมความสขทกททไดเหน

หากจะบอกวานคอหนาท ฉนกขอบอกวานคอหนาท

ของคนคนหนงทจะทำใหคนหลายๆ คนไดระลกถง

คณพระพทธ พระธรรม พระสงฆ และทำให

ทกคนไดสะสมความด เพราะนคอหนาททาง

ศลธรรมของฉน

๑๖

นครปฐม เขต ๒

งายนดเดยว

เรอง

คร ร.ร.ภ.ป.ร.ราชวทยาลย

โรงเรยน

ภ.ป.ร.ราชวทยาลย

ในพระบรมราชปถมภ

ต.ทาตลาด อ.สามพราน

จ.นครปฐม

เมอมวธ

เหมอนเสนผมบงภเขา ผงเขาตาตวเอง

เขยเทาไหรไมออก มดแปดดานคลำทางไมถก

คดเทาไรกคดไมได ไมรจะทำอยางไร และอนๆ

อกมากมาย เมอหาวธแกไขไมได

เรองหนกใจของครเรองหนง สงสมมา

นานแสนนาน คอ การกนขาวของนกเรยนประจำ

ภ.ป.ร.ราชวทยาลยฯ วนละ ๓ มอ ในโรงอาหาร

นนเอง

โรงเรยน ภ.ป.ร.ราชวทยาลย ในพระบรม

ราชปถมภ เปนโรงเรยนประจำชาย สงกดสำนกงาน

เขตพนทการศกษานครปฐม เขต ๒ นกเรยนทนม

กจวตรประจำวน ชวตความเปนอยทจะสรางเสรม

ประสบการณ ความรความสามารถ ฝกฝนอบรม

ตนใหมความเปนสภาพบรษผนำ

ตลอดระยะเวลาการอยประจำทโรงเรยน

การกนอยหลบนอนก เปนเร องท สำคญมาก

๑๗

เรองหนง แตการกนขาวทนกเรยนไมคำนงถงคณคา

คณประโยชน มารยาท และสขอนามย จงเปน

พฤตกรรมเสยงอยางมาก แมทางโรงเรยนจะม

ครโภชนาการและครอนๆ ทดแลการกนขาวของ

นกเรยนในโรงอาหาร แตกไมสามารถแกไข

พฤตกรรมการกนทง กนขวาง ทำโตะอาหารสกปรก

เลอะเทอะดวยเศษอาหาร นำหกเรยราด บางครง

มนำเสลดอยในแกวนำหรอในจานขาว ไมใชชอน

กลางตกกบขาวทกนรวมกน (อาหาร ๑ โตะนกเรยน

๖ คน) และคยกนเสยงดง เหลานลวนเปนภาพ

หรอเหตการณทครกงวลใจ หวงใยนกเรยนยงนก

เพราะนกเรยนตดนสยกนขาวไมเรยบรอย ไม

ประหยด ไมเหนคณคาของสงทมคณมประโยชน

และเหนออนใดนสยใจคอ กรยามารยาทเชนน

เปนทนารงเกยจของคนในสงคม

ครดใจและชวยกนนำวธนนมาปรบใชให

เหมาะสมกบสภาพนกเรยน โดยเรมการฝกและ

ปรบเปลยนพฤตกรรมการกนขาวในโรงอาหารของ

นกเรยนพรเฟค (นกเรยนรนพดแลรนนอง) กอน

แลวจงลงมอฝกกบนกเรยนอนๆ ตอไป การฝกวธ

นม ๓ ขนตอน คอ ขนเตรยม จดวางภาชนะตางๆ

ตกขาว รนนำดม พรอมรบประทานอาหาร

ขนพจารณาอาหาร กลาวคำพจารณาอาหารให

เหนถงคณคา และคณประโยชนทไดรบ พรอมกบ

กตกาในการรบประทานอาหาร “ไมดง ไมหก

ไมเหลอ” และขอบคณผมพระคณททำใหเราม

อาหารไดรบประทาน และขนตอนรบประทาน

อาหาร ใชชอนกลางและจดเกบภาชนะเมอกน

ขาวเสรจ วธฝกนมแนวคดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

ของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวเปนรากฐาน

เวลา ความรก ความเมตตา ความจรงใจ

และความใกลชด รวมทงความอดทนอยางมาก

ของคร จงเปนเครองมอสำคญทครใชแกปญหา

อปสรรคตางๆ

เมอโรงเรยนไดเขารวมโครงการโรงเรยนวถ

พทธ ครไดเขารบการอบรมทวดปญญานนทาราม

ตำบลคลองหก อำเภอคลองหลวง จงหวดปทมธาน

สงทไดรบจากการอบรม เหมอนจบแกวทควำให

หงาย มโคมไฟสองทางยามมดมด ครพบวธทจะ

มาแกไขพฤตกรรมนกเรยนในการกนขาวใหดขนได

ไมนบเรองอนๆ ทครตองเรยนร การเปนกลยาณมตร

ของนกเรยนอยางแทจรง วธทกลาวถงนคอวธ

รบประทานอาหารตามแนวเศรษฐกจพอเพยง

๑๘

สำคญซงครและนกเรยนตองสนองพระราชดำรใน

เรองนใหเดนชด

การดำเนนงานยอมมอปสรรค กลาวคอ

การเปลยนความคด ความเคยชนแบบเดมในการ

กนขาวของนกเรยนทงโรงเรยนใหหมดไปเปนเรอง

ยากมาก เวลา ความรก ความเมตตา ความจรงใจ

และความใกลชด รวมทงความอดทนอยางมากของ

คร จงเปนเครองมอสำคญทครใชแกปญหาอปสรรค

ตางๆ ใหผานพนไปไดยามนกเรยนตอตาน เบอหนาย

หรอดอรน

บดนนจนบดน สามปเตมทผานมา ความสข

ใดเลาของครจะเสมอเหมอนการไดเหนนกเรยน

สวนใหญใหความรวมมอปรบเปลยนพฤตกรรมการ

กนขาวของตนใหม ประจกษพยานสำคญทชให

เหนวาวธการรบประทานอาหารตามแนวเศรษฐกจ

พอเพยงเปนวธทเรยนรได ปฏบตได และใหผลได

จรงนนคอ…

ครงทสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยาม

บรมราชกมาร เสดจฯ ทรงเปนประธานในพธเปด

อาคารกาญจนาภเษก เมอวนท ๓๐ พฤษภาคม

พ.ศ.๒๕๕๑ ทรงเยยมชมผลงานนกเรยนและ

ทอดพระเนตรการดำเนนงาน และผลทไดรบของ

การรบประทานอาหารตามแนวเศรษฐกจพอเพยง

ทรงสนพระทยและตรสชมเชยในผลงาน ทงใหถอ

เปนแนวปฏบตในโรงเรยนประจำแหงอนๆ ตอไป

ผลทไดรบสำหรบครทกำกบดแล วธการน

อกประการหนง คอ นกเรยนใหความไววางใจ เวลา

นกเรยนเจบปวยไมสบายหรอมความทกขใจเรองใด

กสามารถบอกครไดทนทวงท เหมอนกบการอยบานท

คนในครอบครวกนขาวพรอมกนไดพดคยกน มปญหา

ใดกไดรและไดชวยเหลอกน รวมทงความสขความ

อบอนใจทไดกนขาวพรอมหนาพรอมตากน สงเหลาน

ทำใหครมกำลงใจ และมความสขทไดมาทำงาน

เรองน....“ขอบคณคะ นกเรยน”

นเอง! เมอมวธ กงายนดเดยว

๑๙

สราษฎรธาน เขต ๑

ธรรมเยน”

เรอง

วชวฒ เพชรรตน

โรงเรยน

สราษฎรธาน ๒

ต.มะขามเตย อ.เมอง

จ.สราษฎรธาน

“วยรนเปนวยรอนฉนใด

ธรรมะพาจตใจเยนไดฉนนน”

จากคำกลาวนทำใหนกถงคำถามทวา“ยง

จำไดไหมนกเรยน พวกเธอเขาวดทำบญครงสดทาย

นะตอนไหน?” คำตอบคอ “ก...คงจะเปนหลาย

เดอน หรอเปนปแลวกระมง ครบ/คะ พระอาจารย”

น เปนคำถามหนงในรอยกวาคำถามของพระ

อาจารย ในการเขารวมกจกรรมโรงเรยนวถพทธ

ณ โรงเรยนสราษฎรธาน ๒ ในปการศกษาทผานมา

ทผมไดมโอกาสเขารวมกจกรรมในครงนดวย บางท

วยรนอยางพวกผมคงจะลมหนทางไปวดแลวกระมง

กอยางทรกน วยรนคอวยรอนเพราะเปนวยเหนอย!

ไหนจะเพอน ไหนจะแฟน ไหนจะเทยว ไหนจะ

เรยน หรออกสารพดคำกลาวอางเหตผล ทวยรน

สวนใหญชอบเอยอางเวลาจะไปวดไหวพระทำบญ

ดวยเหตนเองทางโรงเรยนของเราจงยายวดมาไว

ในโรงเรยน เนองจากโรงเรยนของเราเปนโรงเรยน

วธพทธจงเสรมสรางแนวทางใหนกเรยนไดใกลชด

พระพทธศาสนามากยงขน จงไดดำเนนกจกรรม

ตางๆ อยางหลากหลายเพอจรรโลงพระพทธศาสนา

และสบสานวฒนธรรมประเพณไทยอนดงาม เชน

จดกจกรรมทำบญตกบาตร การสวดมนตทำนอง

สรภญญะตอนเชากอนเขาเรยน การนงสมาธเปนตน

และในครงนกเปนกจกรรมเขาคายคณธรรมของ

นกเรยนชนมธยมศกษาปท ๕

“อะไรนะครบคณคร นกเรยน ม.๕ ตอง

เขาคายคณธรรมเหรอ”

“ใชแลวคะ นกเรยนระดบชน ม.๕ ตอง

เขาคายคณธรรม”

ดวยเหตนนกเรยนหลายคนเกดความสงสยวา

เพราะเหตใดทางโรงเรยนจงไมจดกจกรรมเขาคาย

ทศนศกษา เหมอนปกอนๆ พวกเราจะไดไปเทยว

เฮฮาตามประสาวยรน แตทวานกเรยนอกหลาย

คนกตนเตนกบประสบการณใหมๆ ทจะไดเจอ

ในการเขาคายครงน เพราะถงอยางไรนอกเหนอ

จากการทำกจกรรมในโรงเรยนแลวกยงไดออกไป

ทศนศกษาและทำกจกรรมในเขตพนทหมบาน

ครวง และสวนทงทาลาด จงหวดนครศรธรรมราช

และแลวกเปนไปตามความคาดหวงทาง

คายไดเตรยมกจกรรมสนกๆ มนสๆ ไมวาจะ

เปนการฟงบรรยายสนกๆ หรอกจกรรมตามฐาน

ตางๆ พรอมกบกฎระเบยบมากมายของทางคาย

ททำใหเราไดเหนไดเขาใจและเขาถงระเบยบเลก

ระเบยบนอยทเรามกจะละเลยและกมอกหลาย

กจกรรมททำใหเราไดสงบและนงจากการสวดมนต

ภาวนา แผเมตตา หรอนงสมาธในบรรยากาศท

วยรอน... “

๒๐

กจกรรม

เทยนสองใจ

เงยบสงบ จนบางทคนทผานไปมาแถวนนแทบจะ

ไมรเลยวามนกเรยนปฏบตกจกรรมกนอย จากความ

สงบนงของนกเรยนเอง ทนานๆ ครงจงจะไดมโอกาส

เปนเชนน

แต...ทสดความประทบใจกเกดขนเมอได

ปฏบตกจกรรมเทยนสองใจ เกดเปนภาพทสวยงาม

มากๆ ดวยแสงเทยนหลายรอยเลมทนกเรยนตาง

ถออยในมอสองสวางทามกลางคำคนอนมดมด

เปลวเทยนสวางไสวทสงตอจากเทยนตอเทยน ดวย

ใจตอใจ พรอมกบเสยงเทศนาสงสอนอบรมจาก

พระอาจารย ทำใหเราไดรถงคณคาและความหมาย

ของคำวา “ชวต” ถงแมวาพวกเราจะตางชวต ตาง

จตใจ แตคำคนนพวกเราทกคนกมใจเปนหนงเดยวกน

ทมความรก รกทกคนและสรรพสงบนโลกน ทสงผล

ใหเราเปนเราไดดงในปจจบน

เมอจบกจกรรมหลายคนกบอกวา “คณครครบ

ยงไมอยากกลบเลยครบ กำลงสนกเชยว” หรอ

“กลบมาจดอกนะคะ พระอาจารย” หลายๆ คำพด

จากนกเรยนยอมเปนสงทแสดงใหเหนวา ธรรมะกบ

วยรนนนกเขากนไดดอยางไมนาเชอ เมอ “วยรอน...

ธรรมเยน” ดงนนวยรนเปนวยรอนฉนใด ธรรมะพา

จตใจเยนไดฉนนน

จากการรวมกจกรรมในคร งนส งผลให

นกเรยนหลายตอหลายคนไดคนพบวา ธรรมะไมได

นาเบออยางทคด การฝกจตใจให ใส สวาง จาก

การสวดมนตภาวนา นงสมาธ กไมไดทำใหเกดแต

ความเมอยลาอกตอไป พวกเราไดคนพบวา สงดๆ

ทเกดขนในชวตครงนน ชวยใหจตใจของเราไดสงบ

นงมากขน ในสงคมโลกยคโลกาภวตน ไมวา

เทคโนโลยจะเจรญขนอยางรวดเรวแตกไมไดสงผล

ตอจตใจของมนษยใหสงตามไดเลย สงคมกยงเตม

ไปดวย ความขดแยง ความวนวาย อยางไมมสนสด

การทใหตวเราหยดนง กำหนดสตตงจตเปนสมาธ

ถอเปนทางออกทดเลยทเดยว สำหรบกาวเลกๆ

ของวยรนยคใหมในการเรมตนเปลยนแปลงเพอสงคม

ใหดยงขน

นกเปนแคเพยงหนงในหลายกจกรรมทเกยว

เนองกบพระพทธศาสนาของโรงเรยนวถพทธ ททำให

นกเรยน ซงเปนเดกวยรนธรรมดาๆ ทมไดมวถชวต

ทของเกยวกบศาสนามากนก ไดมโอกาสใกลชด

พระพทธศาสนาไดรซงถงบาป บญ คณ โทษ และ

ผลทตามมาจากการมสวนรวมในกจกรรมตางๆ ของ

โรงเรยน ทงดานสมพนธภาพของคณครและนกเรยน

กดขน สนทสนมและไววางใจกนมากขน และปญหา

ตางๆ ในโรงเรยนกลดนอยลง ไมวาจะเปนปญหา

เรองการขาดเรยน การหนเรยน ดานสารเสพตด

ดานชสาว ดานการพนนและอบายมขอนๆ กลดลง

คณครหลายๆ ทานกชนชมและกลาวชมให

ไดยนบอยๆ วา นกเรยนทไดรวมปฏบตกจกรรม

ไมวาจะเปนการเขาคายคณธรรม เขาคายพทธบตร

การสวดมนตภาวนา นงสมาธ และการทำบญ

ตกบาตร ฟงเทศน ฟงธรรม ในวนสำคญทางศาสนา

กไดรบความสนใจจากนกเรยนมากยงขนทกๆ

กจกรรมมสวนสงผลใหนกเรยนทกคนไดเปนชาวพทธ

ทด มความคด และการกระทำทดงามเพราะ

ทกสงทกอยางทเกดขนกบเรายอมมคณคาถาหาก

รจกประยกตใชใหเปนอปกรณเพอเจรญสตตามหลก

ธรรมคำสอนในพระพทธศาสนา กจกรรมทงหมดท

โรงเรยนจดใหกไดหลอหลอมกลอมเกลาใหเราเปน

คนด มธรรมในใจ ผมคดวานกเรยนทกคนคงจะได

สงดๆ มากมายและคงนำไปปรบใชใหเกดประโยชนสข

ในชวตประจำวน ตามคตพจนประจำโรงเรยนคอ

“คดเปนธรรม ทำเปนธรรม แกปญหาเปนธรรม”

สมดงทเปนนกเรยนในโรงเรยนวธพทธ โรงเรยน

สราษฎรธาน ๒

๒๑

พวกเราชาวคลองมวงเหนอ

พวกเรานนเชอครบาอาจารย

ชาต ศาสน กษตรย ซอสตยมน

สงสำคญคอเออเฟอ เผอแผกน

เสยงเจอยแจว แววมาแตไกล ทำใหครหน

ไปมองและยม เมอนกถงทมาของเพลง “คณคร

ครบ” “คณครคะ” “แลวพวกหนจะรองเพลงอะไรคะ

สระบร เขต ๒

ณ ทน

โรงเรยนเลก เลก

เรอง กาญจนา ทมพง ในวนเขาคายลกเสอปน เพลงประจำโรงเรยนก

ไมเคยม ปทแลวพนายรองเพลงโรงเรยนของเรา

นาอย หนอายเขาคะ” “ถางนพวกเรามาแตงเพลง

กนดไหม เกยวกบคณธรรมนะเพราะโรงเรยนเรา

เปนโรงเรยนคณธรรมชนนำ” คณครเสนอ “ดเลยคะ

คณคร ดเลยครบคณคร” แลวเพลงประจำโรงเรยน

กเกดขน ณ ทนโรงเรยนเลก เลก จากการทไดยน

เสยงเพลงในวนน จดประกายใหครไดเลาเรองราว

๒๒

และสงดๆ ทเกดขนในโรงเรยนของเรา

ไมใชเรองงายเลยทจะปลกฝงเดกรนใหม

ทแขงขนกนในยคขาวยากหมากแพง สงคมทมแต

การแกงแยงชงดกน สงคมแหงเทคโนโลย ใหหนมา

ยดสงคมแบบดงเดม แบบทมการแบงปน เออเฟอ

เผอแผ สงคมทมการให การเสยสละ แตสงดเหลาน

กเกดขน ณ โรงเรยนเลกๆ ทอะไรกเลก จนบาง

ครงแทบจะถกมองขามไปเพราะความเลกทไมม

อะไรเดน ไมมอะไรดง ในความเปนจรงแลว สวน

เลก เลก นนซอนอะไรไวมากมาย เมอใครไดมา

สมผส ดวยเหตนเองทำใหอยากถายทอดสสงคม

ใหญวาความจรงทไมนามองขามของโรงเรยนแหงน

คอโรงเรยนทมการใหการแบงปน การเออเฟอเผอแผ

การเสยสละ จากการทไดสงเกตพฤตกรรมนกเรยน

เมอไดปลกฝงมาชวงเวลาหนงท เหนเดนชดคอ

นกเรยนทนบถอศาสนาอนคนหนง รวมเขาวด

ฟงธรรม ทำบญ ตกบาตร จตอาสาพฒนาวด บรจาค

ทกครงทมตรบบรจาคไมวาจะเปนทวดหรอสถานท

ทไปทศนศกษาดวยความสมครใจ ถามวาผดไหม

ถาจะใหตอบเองกจะตอบวาไมผด เพราะสงทนกเรยน

ทำนน ทำดวยความบรสทธใจไมมใครบงคบ กคอ

จตใจทบรสทธ คดด ใฝด นนเอง

เดกคนนอกนนแหละ ทำใหนกเรยนคนอน

รวมทำบญโดยการนำกระบอกไมไผทเปนกระปก

ออมสนมาสงคณครในสาระการงานอาชพ คณคร

บอกวาเราจะตดปายตรงกระปกออมสนวากองทน

บญ นกเรยนไดฟงและไดเหน แลวตางคนตางพดวา

ดจงเลยครบ ดจงเลยคะ เราจะนำเงนในกระปก

ออมสนของเราไปทำบญทวด บางคนบอกวาเราจะ

นำเงนไปใหผสงอายในบานเราหรอไปเยยมผปวยใน

หมบานเรา เหมอนทเราเคยทำมาแลวหลายครง

ดวยการสละเงนคนละเลกละนอยซอขนมนมเนยไป

เยยมผปวยในหมบานนนเอง พดกนไปตางๆ นานา

แคนเองนำตาแหงความตนตนใจของครกรวงพรลง

มาอาบแกมโดยไมรตวในวนนน และเดกคนเดมอก

บอกคณครวา “คณครครบผมมเงนหาบาทผมหยอด

กระปกกองทนบญแลวครบ” จากการทไดปลกฝง

และปฏบตเปนตวอยางตลอดมา การมจตใจ คดด

ทำด ทำใหมความสขจรงๆ

ยงมเรองทเกดขนอกในโรงเรยนเลก เลก แหงน

เมอมนกเรยนบางคนทยายมาจากทอน ตางจงหวด

จากเหนอ กลาง ใต อสาน ตดตามผปกครองทมา

ทำงาน ลวนแลวแตมาจากสงคมทแตกตางกน

นกเรยนไมรจกการให นกเรยนไมรจกการแบงปน

นกเรยนไมมการเสยสละหรอมกนอยมาก นกเรยน

เขากบเพอนไมได คณครเฝาสงเกตดทกครงนกเรยน

มขนม มกบขาวดๆ มากนทโรงเรยน นกเรยนคนน

นงกนคนเดยวโดยทมนองอนบาล เพอนนงเฝามอง

อาหารทอยในจาน มทงไกทอด หมทอด ขนม

นกเรยนกนงกนโดยไมแบงปนใหใครเลย วนหนง

เมอถงเวลาอาหารกลางวนนกเรยนคนนไมไดนำ

ขาวกลางวนมากน สอบถามดจงทราบวาขาวทบาน

“คณครครบผมมเงนหาบาทผมหยอดกระปก

กองทนบญแลวครบ”

๒๓

ดบเพราะไฟดบ เพอนทอยชนเดยวกนเรยกมา

กนขาวดวยกนและแบงขาวให ตงแตวนนนเปนตนมา

นกเรยนคนนมกบขาวหรอขนมกแบงใหเพอนโดย

ไมตองใหใครบอกอกเลย ครยมภมใจทนกเรยน

ทกคนแบงขาวทหอมาถงจะมไมมากแตรบรองได

วานกเรยนไดกนอาหารทกคนไมวาจะไปทไหน

เชน ไปแขงกฬา ไปทศนศกษา ไปเขาคายลกเสอ

นกเรยนทมมากกจะแบงขนม แบงของกนอยาง

อนใหกนเสมอเพราะบางคนไมมเงนแมแตบาทเดยว

กเคยม แตนำใจไมเคยเหอดแหงสำหรบนกเรยน

ทนจรงๆ ดวยการรจกแบงปนนนเอง

และแลวเหตเกดกบนกเรยนคนนอกครง

เมอเยนวนหนง ครนำนกเรยนเขารวมโครงการ

จตอาสาทำความสะอาดวด เพอเตรยมความพรอม

ในการจดงานฉลองศาลาธรรมสงเวชทวดคลอง

มวงเหนอ มการตกไขปลานกเรยนตกไขปลาแลว

ไดรบรางวลคอนาฬกาแขวนผนง นกเรยนกวงมา

บอกครวา “ครครบ ครครบ ผมตกไขปลาไดรางวล

นาฬกาแขวนครบ ผมใหโรงเรยนครบ” ครอง

และหนไปยมกบครอกคนหนงทมความคดเหมอน

กนวาเดกคนนเปลยนไปจรงๆ เมอไดมาอยรวมกน

ณ ทน จากการทนกเรยนมนสยเหนแกตว

ไมยอมแบงปนนกเรยนกเรมแบงปน เรมให เรม

เออเฟอ เมอไดสงเกตเหนความเปลยนแปลงใน

การเขามาคลกคลกบครกบเพอน และเหนนกเรยนม

จตอาสาเพมขน ทำใหเกดคำถามวา “เราทำให

นกเรยนเปลยนไปไดจรงหรอ?” แคนกภมใจแลว

สำหรบการเปลยนแปลงทดในโรงเรยนเลกของเรา

การให การเออเฟอแบงปน การเสยสละ

การไมเคยดแคน การไมเหนแกตว การใหอภย

ไมถอโทษโกรธกน การนอบนอม ไมเอาเปรยบ

ผอน เปนสงทดทำใหเรามความสข ถาใครมสง

เหลานรบรองไดวาเราจะมอะไรทดเกดขนกบชวต

แนนอน ครเฝาสอนนกเรยนทครรกทกคน...

๒๔

“ความรมนกพดไดหลายแง ความรในเชงเปนวชากอยางหนง หรอความรในเชงประสบการณ

เชน ความรในเรองของความสข ความรในเรองของความรก ความรในเรองของการทำงานอยาง

มความสข มนกเปนความรได แตไมเคยมการสอนเรองความสข เดกเขาใจวาความสขเกดจาก

การเสพ การเสพเกยวกบวตถ การเลน การShopping การดหนง การกน ฯลฯ แตเดกไมเหน

ความสขทอยเหนอการเสพหรออยเหนอวตถ เชน ความสขจากการทไดชวยกน ความสขทไดจาก

การทำงานแลวเกดความภาคภมใจ ความสขทเกดจากการมใจสงบ อนนเราตองนำเดกเขาไป

สมผส สมผสประสบการณของตวเอง ใหเดกไดหนมามองตวเอง เราตองโยงใหมาสมพนธกบชวต

หรอโยงใหมาสมพนธกบตวเอง เดกอาจอยากทำเรองการวาดรปทด ซงตองเรยนรเกยวกบเรอง

วทยาศาสตรบาง เรยนรเกยวกบเรองประวตศาสตรบาง ตองโยงสงทเดกๆ อยากรใหเขากบวชา

ซงอาตมาคดวาถาเราเขาใจวชาเรากจะโยงได”

พระอาจารยไพศาล วสาโล

ความรตางหาก

ทถกแยกเปนวชา”

“ความจรงไมไดแยกเปนวชา

พอแมนนรกลกทสดและอยากใหสงทด

ทสดแกลกเสมอ ความหวงของพอแม คอ มลก

ทดกตญญ กตเวท ยามพอแมแกชรา เจบปวย

จะไดพงพาอาศย ความยากจนจงไมอาจจะให

ลกรกไดเรยนในโรงเรยนดงๆ มชอเสยงได แตแมก

เลอกโรงเรยนด ตามความคดของแมใหแกลก

ลกชายของแมมาโรงเรยนทกวน กลบมา

บานกจะมาชวยแมทำงานบาน ชวยแบงเบาภาระ

ของพอแมเสมอ ซงผดกบเมอกอนทไมคอยจะ

ชวยเหลออะไรเลย แมเหนความเปลยนแปลง

ของลกกอดสงสยไมไดวาเปนเพราะอะไร ลกชาย

กจะตอบวาครสอนวาเดกดตองมความกตญญ

กตเวทตอผมพระคณ ไมวาใครทเขาชวยเหลอ

เราแมแตเพยงเลกนอยกไมใหลมบญคณเขาและ

หาทางตอบแทนเขาใหไดกจะทำใหทานมความสข

เบาใจ ไมทำใหทานตองเดอดรอนเพราะเรากได

ชอวาเปนเดกดแลว

“ผมอยากเปนเดกด ผมจะทำใหพอ

แมบาง”

เจาลกดอ

แมฟงลกชายพดกชนใจและสงใหลกชาย

เลาเรองราวทคณครสอนทโรงเรยนนำมาเลาให

ฟงทกวน ลกชายกปฏบตตามแมสงสอนอยาง

เครงครด

วนนครสอนเรองศล ๕ คณครเลาเรอง

กฎแหงกรรมใครทำผดศลแตละขอๆ จะไดรบ

ผลของกรรมอยางไร คณครยกตวอยางเรองจรง

พดถงคนทไดรบผลของกรรม ทงกรรมดและ

กรรมไมดทเรารจกใหเหน อยางเรองหลวงพอ

จรล ฐตธมโม วดอมพวน จงหวดสงหบร หลวงพอ

เคยประสบอบตเหตรถชนจนคอหก หลวงพอ

เลาวาเพราะตอนเดกๆ หลวงพอเคยผดศลขอ ๑

คอไปหกคอนก เคยตมเตาเพราะกรรมน หลวงพอ

จงคอหกแตหลวงพอไมมรณภาพในครงนนจง

มาสอนใหคนรจกกรรมฐานกนมากๆ “คณครก

ยงสอนการนงสมาธใหผมดวยครบ คณครเลา

วาหลวงพอสอนใหนงสมาธทำเปนประจำจะเกด

ปญญา ชวยเหลอตวเองไดครบ”

เรอง อารมณ บรรเทง

โรงเรยน บานหนองสาหราย

ต.หนองสาหราย อ.ปากชอง

จ.นครราชสมา

ทแสนด

นครราชสมา เขต ๔

๒๗

แมครบผมไม ไปซอเหลาใหแมหรอก

ครบ ถงแมจะตผมใหตาย ผมกไมไป

เพราะผมรกแมรกพอ ผมไมอยากให

พอและแมตกนรก ไมอยากเหนพอ

แมขาดสตเพราะดมเหลาครบ !”

๒๘

ลกชายของแมนำเรองราวตางๆ เกยวกบ

เรองกฎแหงกรรม เรองสวรรค นรก โดยเฉพาะคน

ทผดศลขอ ๕ ลกชายเลาดวยความรสกวา อยาก

จะบอกอะไรกบพอแมสกอยางหนง ถงความนากลว

ของนรกและโทษภยของคนดมเหลา เขาเลาและ

วจารณคนดมเหลาวา “คนทชอบดมเหลาทำเรองท

นาอายไดทกเรอง สามารถทำผดศลขออนๆได

ทงหมดถาเมา เพราะคนเมาขาดสต เมอขาดสตก

สามารถฆาคนได ลกขโมยทรพยของคนอนได

ผดลกผดเมยใครกไดเพราะขาดสต ไมมความละอาย

โกหก หลอกลวงเพอเจอทำไดทกเรอง เขานา

สงสารจงนะแม ทไดเกดมาเปนคนทงทแลวไมรเรอง

ศล ๕ เรองบาป บญ”

แมฟงลกชายกนกขำและเอนดทลกชายคด

อะไรเกนอาย เกนเดกวยเดยวกนทอยขางบาน

ทเอาแตเลนสนกไปวนๆ เขาชางเปนคนทมจตใจ

ออนโยน สงสารคนโนน อยากชวยเหลอคนน

ไปเสยหมด

อยมาวนหนงพอกบแมนกอยากสงสรรคกบ

เพอนบาน กยกขาวปลาอาหารมารวมวงกนขาวกน

หนาบาน ลกชายนงทำการบานอยในบาน เพอนบาน

กยกสรามารวมวง ดมกนจนเมา เหลาหมดขวด

แตกยงไมพอ แมจงเรยกลกชายใหไปซอเหลาให

เรยกเทาไรๆ ลกชายกไมยอมออกไปซอใหแม

แมโมโหลกชายดวยความเมา แมจงดดาลกชายวา

“นเจาลกหวดอ! ฉนเรยกแกใหไปซอเหลา แกหแตก

หรอแกถงไมไดยนทฉนเรยกดอนกดอจรงๆ ไปซอ

เหลาใหฉนเดยวน ไมอยางนนแก โดนตแน”

ลกชายนำตาไหลและพดกบแมวา “แมครบ

ผมไมไปซอเหลาใหแมหรอกครบ ถงแมจะตผม

ใหตาย ผมกไมไป เพราะผมรกแมรกพอ ผมไมอยาก

ใหพอและแมตกนรก ไมอยากเหนพอแมขาดสต

เพราะดมเหลาครบ !”

แมหยดดา! ตกใจกบคำพดของเจาลกหวดอ

นกถงเรองราวตางๆ ทลกชายไดจำมาจากโรงเรยน

มาเลาใหแมฟงทกวนๆ แมคดอะไรอยไมมใครร

แตแมเดนเลยงออกไปเงยบๆ โดยไมพดอะไรเลย

และกไดยนเสยงแมพดกบคนในวงเหลาวา “วนน

พอกนกอนเถอะ รฐบาลเขาหามไมใหเดกไปซอเหลา

ฉนกเมาแลว ไมออกไปซอใหหรอก” แลวทกคนก

แยกยายกนกลบบาน

หลายวนตอมาแมไปซอของทตลาดใกลบาน

แมคาทกแมวา “วนนลกชายไมไดมาดวยหรอจะ

ฉนเหนเขาแลวแอบนกเอนดไมได เดกอะไร! ตวแคน

จตใจดเหลอเกนชอบชวยเหลอคนโนนคนน ฉนถอ

ของเตมมอกอตสาหชวยถอ เธอเลยงลกดจรงๆ เธอ

ทำอยางไรบอกฉนบางซ ฉนจะไดไปสอนลกฉนบาง”

แมยมดวยความภมใจนกไปถงโรงเรยนของ

ลกทชวยสอนใหลกของแมเปนคนด ความสขของ

พอแมอะไรจะยงใหญไปกวาลกๆ เปนคนดมความ

กตญญเหมอนลกชายหวดอของแม ทไมยอมไปซอ

เหลาในวนนน ถาคดอยางไมลกซงดเหมอนวาเขา

เปนคนหวดอแตถาคดอยางพจารณาแลวเจาลกหวดอ

ของแมคนน เปนคนดมปญญาแยกแยะไดวาเหลาม

แตโทษ เขารกแมและรกพอเขาไมอยากเหนคนท

เขารกมากทสดตองมามความทกขตอไปในวนขางหนา

เพราะไมรกษาศลขอท ๕

๒๙

ครอบครวสขสนต

“หนไมมพอ แมไมคอยมเวลาใหหน แม

ตองทำงาน มแตแมครทคอยใหกำลงใจกบหน”

เมอพบวามนกเรยนจำนวนมากทกขใจ

เกดความวาเหว ขาดความอบอน ครอบครว

แตกแยก คนเปนครจงนงดดายอยไมได เปนทมา

ของกจกรรมครอบครวสขสนตผกพนสายใย

ถงวนจนทรคาบเรยนสดทาย เปนเวลาทเดกๆ

ไดอยกบครอบครวใหญในโรงเรยน ๔๐ ครอบครว

ตามจำนวนคร ทกคนมาทำกจกรรมรวมกน

ในชวโมงนไมมคร มแตพอ แม พ นอง ทมารวม

กนเพอเรยนรในการฝกทำงานฝมอ การทำอาชพ

ตางๆ เพอสรางรายได ซอมกฬา เลนดนตร หรอ

ตงวงคยอยางเปดใจเพอปรกษาปญหาตางๆ

ผกพนสายใย

ภาพของนกเรยนทเดนกนขวกไขวบนลาน

ประด เพอมองหาพอครแมครของตนเองทมานง

รอลกๆ ณ จดใดจดหนงของลานประดแหงน

หากวนไหนพอครแมครไมอย พใหญของครอบครว

จะมานงรอนองๆ แทน เปนภาพทชนตาของชาว

บานในละแวกนนทเหนและสมผสกนมานาน เดกๆ

ตางมารวมตวกนเพอพบปะ และทำกจกรรมตางๆ

รวมกน หลงจากเหนดเหนอยจากภาระทางการ

เรยน และเหนอยลาจากปญหาทรมเรามาจากบาน

กจกรรมทกอยางเกดขน ปญหาทกอยางถกถายทอด

มคำปลอบใจ มกำลงใจทใหกน มความร มงาน

ฝมอ มดนตร มกฬาใหเรยนร ทกคนมความสข

มรอยยม มเสยงหวเราะ และมกำลงใจทจะลกขนส

ตรง เขต ๒

เรอง

ครโรงเรยนกนตงรษฎาศกษา

โรงเรยน

กนตงรษฎาศกษา

ต.บอนำรอน

อ.บอนำรอน จ.ตรง

๓๐

กบวนพรงน จากคำถามทวา “แมศศธร (คณคร

ศศธร ศรสวรรณ) พรงนเราเอาขาวเทยงมากนดวย

กนนะ” ทำใหนำตาแหงความปตของแมครไหลออก

มาอยางซาบซงทไดสมผสกบความรกความผกพน

ระหวางกนและกน

ครนหลบตาภาพเหตการณทนกเรยนคนหนง

วงมากอดแมครทโรงพยาบาลประจำอำเภอซงแม

ของเขาเขารบการรกษาตวดวยโรคมะเรงระยะสดทาย

เมอหลายวนกอนยงคงตราตรงอย เหมอนเหตการณ

นนเพงเกดขนเมอวาน เดกนอยไมรมากอนเลยวา

แมครและพนองในครอบครวทโรงเรยนจะหวงใย

เขาไดมากมายเพยงน ทกคนมาเยยมแมของเขา

เขารองไหกอดคร “แมนกครบ (คณครขวญชนก

จรงจตร) หมอบอกวาแมของผมจะอยไดอกไมเกน

สองวน” เปนประโยคททำใหแมครตองนำตานองหนา

ทำไดแคโอบกอดและปลอบโยน เขายมทงนำตา

ทไดสมผสกบความรกความอบอน เขามองเหน

แววตาทเตมไปดวยความอาทรและความจรงใจของ

แมครและพนองในครอบครว ภาพความซงใจใน

ครงนยงอยในความประทบใจของทกคนเสมอ จาก

การอยรวมกนในครอบครวภายใตรวโรงเรยน ทกคน

ไดเรยนรถงการแบงปน เกดความรก ความผกพน

พรอมทจะใหการชวยเหลอซงกนและกน เกด

โครงงานอาชพในครอบครว เกดรายได เกดสงดๆ

มากมายทสามารถนำไปใชในชวตประจำวนกบ

ครอบครวทแทจรง ทสำคญนกเรยนทมความทกขใจ

วาเหว ขาดความอบอน ครอบครวแตกแยก ไดรบ

การดแลเอาใจใสจากครและพนองในโรงเรยนทำให

นกเรยนเหลานมความสข มกำลงใจวาเขาไมไดอย

อยางโดดเดยวอกตอไป เปนทมาของประโยคทวา

“หนไมมพอ แมไมคอยมเวลาใหหน แมตองทำงาน

มแตแมครทคอยใหกำลงใจกบหน” ซงเปนประโยค

ทหลดจากปากของนกเรยนคนหนงทเหงาและวาเหว

จากการไมมพอ และแมกไมมเวลาให

ในความตางกมความเหมอน ในความ

เหมอนกมความตาง สงทอยตรงกลางคอความรก

ความผกพนทเกดขนในใจของทกคนในครอบครว

กนตงรษฎาศกษา พลงแหงความรกของครอบครว

สามารถสรางสรรคใหมสงดๆ เกดขนไดมากมาย

ครอบครวเปนเบาหลอมทางบคลกภาพและคณลกษณะ

ทพงประสงคของสมาชก การมปฏสมพนธระหวาง

สมาชกในครอบครวเกดการถายโอนคานยม ความรสก

ความเชอ ความศรทธา ทศนคตและวฒนธรรม

การดำเนนชวตทด การเปนพอครแมคร ทงอยาง

เปนทางการและไมเปนทางการ จงเปนบทบาทท

สำคญของคนเปนครทอยทามกลางสภาพความ

หลากหลายทางครอบครวของนกเรยน พอครแมคร

มงมน ตงใจ เตมเตมความรกความอบอนใหกบลกๆ

ทกคนในคอบครวเพอใหเขาเปนคนด คนเกง ดำรง

ชวตอยในสงคมไดอยางมความสขและพรอมทจะ

สรางสรรคสงทดงามใหกบสงคมสบไป

๓๑

ยโสธร เขต ๑

ภาพ : creativecommons.org

ณ บรเวณพนทสวนเกษตรในโรงเรยนบาน

เหลาฝาย ในเชาวนหน งคณครใหพวกเราซ ง

ประกอบดวยนกเรยนทกชน ตงแตชน ป.๑ - ป.๖

ชวยกนปลกตนแกวมงกรจำนวน ๑๒๐ ตน คณคร

เลาใหพวกเราฟงวาตนแกวมงกรเหลาน ไดรบ

งบประมาณตามโครงการเงนทนหมนเวยนเพอ

สนบสนนโครงการอาหารกลางวนเราตางกไมเขาใจ

คดไปตางๆนานา หรอวาคณครจะนำแกวมงกรมา

ทำอาหารกลางวนใหเรารบประทานนะ เอ...แลว

รสชาตจะเปนอยางไรบางนะ หลงจากทใชเวลา

สกพกใหญพวกเรากปลกตนแกวมงกรเสรจ คณคร

กบอกพวกเราวา ปหนาพวกเราจะไดเหนความ

มหศจรรยทจะเกดขน ณ สวนแกวมงกรแหงน

เรมอยากจะรแลวสวาความมหศจรรยทคณครบอก

คออะไร ไปคนหาคำตอบกนดกวา

เชาวนหนง ในเดอนมถนายน นกเรยนทกคน

ตางตนเตนและรวมวงสนทนากนอยางออกรส บางคน

แสดงความดใจทไดเหนตนแกวมงกรออกดอกบาน

เรอง รว แกนอาสา

โรงเรยน บานเหลาฝาย

ต.ลมพก อ.เขอนแกว จ.ยโสธร

มหศจรรย

สะพรงในยามเชา ทกตนมดอกขนาดใหญสเหลอง

สวยงาม บางกตม บางกผลบานรบแสงอาทตยแดด

ออนๆ ในยามเชา กระทบกบกลบดอกทระบายไป

ดวยนำคางดแลวชางสวยงามยงนก หมมวลแมลง

นอย-ใหญนานาชนดถอโอกาสบนวนเวยนใกลๆ

เพอจะไดลมรสความหอมหวานของเกสรดอกไม

ทพวกเราเฝาฟมฟก รดนำ พรวนดน ใสปยอย

ทกเมอเชอวน โดยทมไดขออนญาตจากผดแลเลย

แมแตนอย พวกเราหลายๆ คน ตางอจฉาแมลง

เหลานน เพราะเราทำไดกเพยงแควงไปรอบๆ

เพอชนชมความงามของดอกแกวมงกรจากดอกนน

ไปดอกน อยางไรกตามพวกเรากภมใจทไดสรรสราง

ผลงานชนนจากนำพกนำแรงของพวกเราเอง

นอกจากเราจะปลกแกวมงกรไวทโรงเรยน

ของเราแลวคณครยงสงเสรมใหนกเรยนและเกษตรกร

ทสนใจนำกงพนธแกวมงกรไปปลกทบานโดยไมคด

คาใชจายใดๆ อกดวย คณครทานวาเปนการสงเสรม

ใหเกษตรกรรจกดำเนนชวตตามหลกเศรษฐกจ

แหงสวนแกวมงกร

๓๓

พอเพยง โดยการปลกพชผกผลไมไวรบประทาน

เองโดยทไมตองซอหาใหเสยสตางค และยงเปน

การเสรมสรางความสมพนธระหวางโรงเรยนกบ

ชมชนอกทางหนงดวย แหม...คณครของเราทาน

ใจดจรงๆ นะ พวกเราจำไดวาคณครจะยำกบ

พวกเราอยเสมอในเรองของการปฏบตตามหลก

เศรษฐกจพอเพยงซงเปนแนวพระราชดำรขององค

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวโดยทรงสอนใหพวก

เรารจกการใชชวตอยางพอเพยงพอมพอกน รจก

การประมาณตนและใชชวตอยางม เหตมผล

ตงอยบนความไมประมาท และโรงเรยนของเรา

กไดนอมนำแนวพระราชดำรนมาใชโดยตลอด

นอกจากในเรองของการดแลตนแกวมงกรแลว

อกสงหนงทพวกเราตองทำควบคกนไปตงแตเรมตน

คอ การทำบญชรายรบ-รายจาย ในการปลกตน

แกวมงกร คณครบอกวา ถาเราไมทำบญชรายรบ

-รายจายไว เราจะไมรเลยวาเราลงทนกบการปลก

แกวมงกรไปแลวมากนอยเพยงใด ซงการทำบญชน

คณครบอกวา นคอผลจากการทพวกเรามความขยนหมนเพยร มความ

รบผดชอบ สามคคกนในการทำงาน และยดมนในหลกเศรษฐกจพอเพยงตาม

แนวพระราชดำรฯ จงทำใหเราประสบความสำเรจ คณครยงไดแนะนำใหพวกเรา

นำหลกการดงกลาว ไปใชในการทำงาน การอยรวมกน ไมวางานนนๆ จะยาก

ลำบากเพยงใดหากยดมนในความพอเพยง ความขยนหมนเพยร มความรบผดชอบ

และสามคคกนแลว เรากจะสามารถประสบความสำเรจไดอยางแนนอน เราทกคน

ตางใหสญญากบคณครวาจะนำคำสอนของคณครและหลกเศรษฐกจพอเพยง

ตามแนวพระราชดำรฯ มาปฏบตใหบงเกดผลตอไป... เรมวนนเลยแลวกน

ตามพวกเรามาชวยกนดแลสวนแกวมงกรใหความมหศจรรยไดเกดขนกบสวน

ของเราอกครงกนเถอะคะ

สามารถนำมาปรบใชกบกจกรรมตางๆ ใน

ครอบครวได ยกตวอยางเชน การทำนา เกษตรกร

จะสามารถคำนวณตนทน-กำไร ไดจากการทำ

บญชนเอง

พวกเราแอบสงเกตเหนคณครยนยมอยขางๆ

สวนแกวมงกรอยางมความสข สายตาของทาน

มองมาทพวกเราและตนแกวมงกรอยางชนชม

คณครเรยกนกเรยนทงหมดมารวมกน ทานทำให

พวกเราตนเตนและสนใจใครรอกครงหนง ดวย

การบอกวา อกประมาณ ๔๕ วนหลงจากนเราจะ

ไดประสบกบสงมหศจรรยครงใหญอกครงหนง

สวนแกวมงกรจะเตมไปดวยสแดงสดใสดวยผลสก

ของแกวมงกร พวกเราจะไดลมลองรสชาตอนหวาน

หอมของผลแกวมงกรสก พวกเรากไดแตสงสยวา

สงทคณครพดนนจะเปนจรงหรอไม และเรากจะ

ตงตารอคอยวนนน... วนทความมหศจรรยจะเกด

ขนทสวนแกว

๓๔

ตนกลาของฉน

เรอง สมร หมนยงค

โรงเรยน วดพราว

ต.วดขวาง อ.โพทะเล

จ.พจตร

“ยายจา ยายกนขาวแลวหรอยงจะ” เสยง

แจวๆ ของเดกนกเรยนหญงททำหนาทเปนหวหนา

กลมเอยถามยายแกว ผสงวยคนหนงในชมชนทเพง

คนพบวาเปนอกคนหนงทกลมของพวกเขานาจะ

ชวยเหลอ

“ยง ไมหว” เสยงแหบพราแผวเบา เลดลอด

ออกมาจากปากของยายพรอมดวยแววตาทเลอนลอย

เหมอนไมสนใจกบสงแวดลอมวามอะไรเกดขนบาง

ขาวกบหมทอด ๒-๓ ชน อยในจาน มแมลงวนรมเกาะ

อยเตม เดกหญงคนหนงไมรอชาใชมอปดไปมา

สายตาไรจดหมาย ไรปลายทางทมงหวง

ทกสงมจรง สงทหวงมพบพาน

สภาพของยายแกวเมอพวกเราไปถงยาย

อยเพยงลำพง นงบนแครไมไผทอยใตถนบาน มเสอป

ใหดดขน หองถกกอดวยอฐบาง ไมฝาเกาๆ ตแปะ

บาง เปนหองสเหลยมเลกๆ ไมมหนาตาง ฝาหอง

ดานหนาเปนสงกะสตปดกนไวไมมประต พนลาง

เปนดนทถมไวแนนไมมฝน ยายไมไดนงอะไรเลย

สวมเสอแขนยาวคลมกรอมลงมาปดชวงลางไวเกอบ

หมดแตกยงรอยดวายายไรผาปดบง ดทครกบ

ประธานนกเรยนซงเปนเดกผหญงไปถงตวยายกอน

ทกลมนกเรยนทมทงหญงและชายรวม ๑๗ ชวต

อนทจรงจะไปเยยมยายกนมากกวานนแตดวยเหตท

วารถกระบะคนเดยว พวกเราจงไปกนไดเพยง ๑๗ คน

ครรบดงผาหมผนเกาๆ ทเมอจบตองรสกวาเปยก

ชนเกอบทงผนนำมาพนรอบกายใหยายแบบหลวมๆ

แยกวานนกลนของหองทยายอยนนมกลนปสสาวะ

ตลบอบอวล แทบไมนาเชอวา สายตาและสหนา

ของเดกทกคนทมองเหนไมมแมแตคนเดยวทแสดง

ความรงเกยจ มแตแววตาสลดทเหนสภาพของยาย

เปนเชนน บางกควาถวยจานทมอยแถวนนสงใหกน

เพอปดขาวไมใหแมลงวนตอม บางกเกบผาทกอง

ขยกขยยขางยาย มาใสกะละมงทวางอยนอกหอง

บางหยบโนน จบนใหมองดดขน ปากกพลามถาม

ตามประสาเดกๆ ยายกตอบบาง ไมตอบบาง พวกเรา

พดคยกบยายแกวสกครใหญลกสาวของยายกมา

ดเธอคงมอายแตกยมแยมแจมใส

“แมแกไมคอยพดกบใครหรอก แกไมรเรอง

อะไรแลว”

พวกเราพดคยดวยสกคร มอบของเสรจก

ตองลากลบพรอมกบจตใจทหอเหยวพอสมควร เพราะ

เดกๆ ตองเรยนหนงสอ หยาดนำใสๆ ไหลรนเปน

ทางลงเตมสองรองแกมของหญงสงวยอกคนหนง

นำตานมไดไหลออกมาเพราะความเสยใจมไดเกด

จากความดใจ แตเกดจากความสะทอนใจวา ชวตน

ยงมคนหวงใย ซงลกกไมใช หลานกไมใช เปนเพยง

เรมกนแตวนน

ปลกสงดเพอสรางสรรค

เรมปลกใหผกพน

แลวความฝนจะเปนจรง

พจตร เขต ๒

๓๕

กลมเดกๆ ทกำลงจะเตบโตเปนหนมเปนสาว ลก

หลานใครกไมร ยงอตสาหมาเอาใจใส สนใจใยด

มาใหกำลงใจ ใหความสำคญ ลก หลานเสยอกไป

แลวกไปลบ นานนบ ๑๐ ปกยงมมาเยอน แมแต

เสยงทางโทรศพทกไมเคยไดยน เขาคงลมไปแลว

วายงมแมมยา มยายแกๆ อยอกคนทเฝาชะเงอ

มองดตนทางดวยวาเมอไร ลกและหลานทแทจรง

จะมาสกท

“ยายจา ยายอยารองไหนะ ถายายรองไห

เดยวพวกหนกรองไหตามยาย” พดจบเดกๆ แทบ

จะทกคน แมแตเดกทครคดวาเกเร กาวราวทสด

ทโรงเรยนในละแวกเดยวกนฝากมาเรยนเพอขอจบ

กยงเชดนำตาไปกบเขาดวย

“ยาย ขอใหหนกอดยายหนอยนะคะ”

เดกหญงคนหนงกลาวพรอมกบเขาไปกอด เพอนๆ

กเขาไปกอดยายตามดวย ยายยมทงนำตา แมเพยง

เศษเสยวของเวลาแหงชวต พวกเราอยากทจะทำ

อะไรกไดใหกบพวกเขาไดสมผสกบความสข

ถงแมจะไมมากมายแตพวกเรากกระทำดวยความ

เตมใจและยนด

สงทปรากฏแกสายตาทอยตรงหนา เปนสง

บงบอกใหเรา “คร” รวา ขณะนตนกลานอยๆ ท

เราพยายามปลกเรมผลดอกออกผลแลว และเปน

ดอกเปนผลทสวยงาม สมบรณ ความปตเกดขน

ในใจอยางบอกไมถก ความคดเลกๆ กจกรรม

เลกๆ แตทวาผลทไดใหญหลวงยงนก

“ครชอบนะ ภาพทพวกหนเขาไปกอดยาย

ดยายเขามความสขมาก ดไหมลก..เวลาทหนเขาไป

กอดยายและหนรสกอยางไรบาง”

“หนสงสารยายจงเลย ครขา.. ลก หลาน

ของยายเขาไปไหนกนหมด ทำไมยายเขาอย

คนเดยว”

ดนะทพวกเดกๆ ไมเอยปากถามยายขณะ

ทกำลงกอดยายอย หากเดกๆ ถาม ความรสก

ของยายทกำลงดมดำกบความสขคงจะเหอดหาย

ไปในพรบตา น แสดงวากจกรรมของเราม

ผลพลอยไดทนาภมใจอกขอหนง คอ กาลเทศะ

เดกๆ รจกกาลเทศะทจะถามทจะพดเกดขนโดย

อตโนมต นาชนชมจรงๆ

“ดมากเลยลกทหนไมถามยายในเวลานน

แสดงวาพวกหนรจกกาลเทศะในการถาม สงเหลาน

แหละทครอยากจะเหน ดมาก คนในระแวกนน

เขาเลาใหฟงวา ลกเขาไปทำงานทกรงเทพฯ นานแลว

แลวไมเคยสงขาว ไมเคยกลบมาหาเลย ประมาณ

๑๐ ปได พวกหนโตขนพวกหนอยาทำอยางนกบ

พอ แม ป ยา ตา ยาย นะ”

“คะ ครบ” ดเดกๆ มความสขทครเอยชม

พวกเขาอยางจรงใจ

คำพดของครกสำคญทจะสรางจตสำนกท

ดใหเกดกบเดกๆ ครไมใชเพยงเปนผใหความร

เพยงอยางเดยว เปนทง พอ แม พ เพอน หมอ

ตำรวจ และอะไรตอมอะไรอกมากมายแลวแตจะ

เปรยบเทยบกน และสดทายครยงตองเปนพอครว

แมครว ทตองปรงแตงอาหารใหมรป มรสเลศอรอย

ใหเปนทพอใจกบคนกน เดกๆ กคออาหาร ประเทศ

กเปนผกน อาหารด นารบประทาน คณภาพเยยม

ประเทศชาตกแขงแรง อกทงกอปรไปดวยคณภาพ

อนๆ ตามกนมาอยางครบถวน “คร” จงนบเปน

ผยงใหญผหนงทมสวนสรางชาตใหแขงแกรง

มสมองอนชาญฉลาดทอยภายใตความถกตองม

เมตตาธรรม รจกเสยสละใหผอนมความสข

มกตญญรคณตอบคคลอนอยางมวจารณญาณ

ไมเชอคนงาย ไมมวเมากบคำพดทไมมเหตผล

ความปรารถนาทสงสดคอความรมเยน

กจกรรมจตอาสาสชมชนของโรงเรยนของ

เรา คอการนำของกนของใชทจำเปนมอบใหกบ

ผสงวยในชมชนทคณะกรรมการคดเลอกในแตละ

๓๖

หมบานแลวมาลำดบความยากไร ขออนมตจาก

คณครททำหนาทดแลเรองน เมอครเหนดดวย

นกเรยนกลมนกเรมดำเนนการทนท เรมจากขอบรจาค

สตางคจากนกเรยนในโรงเรยนตงแตชน ป.๑ - ชน

ม.๓ คนละไมเกน ๑ บาท คนใดไมบรจาคกไมม

ปญหา คณะคร ผปกครองไมเกนคนละ ๕ บาท

แตบางทานทมจตเมตตากใหมามากกวาทขอหลาย

เทานก ผสงอายรายหนงจะใชเงนบรจาคประมาณ

๖๕๐ - ๗๐๐ บาท สงของทจดซอกเปนจำพวกของกน

ของใชทจำเปน หากบวกลบคณหารแลวมเงนเหลอ

กจะเกบเขากองทนไวชวยเหลอผสงอายรายตอๆ ไป

ปหนงๆ กจกรรมของเรามอบใหผสงวยไดประมาณ

๑๐ คน กจกรรมจตอาสาของโรงเรยนดำเนนมา

ตงแตปการศกษา ๒๕๕๑ หลงจากไดรบปาย “สถาน

ศกษาพอเพยง”

“ทงคนและสตวตกไปอยในสงแวดลอมท

แวดวงหมใดชนใด ยอมเอนเอยงไปตามสงแวดลอม

เหลานน คบคนชว คนชวกพาทำชว คบคนด คนด

กพาทำด” เปนคำสอนของหลวงปทองด อนโฆ

วดใหมปลายหวย ตำบลเนนปอ อำเภอสามงาม

ทพดงายๆ แตความหมายกคอใช เราคอ “คร”

คนหนงจงมไดรอชาทจะตองรบสรางสงแวดลอมทด

ใหเกดและใหพวกเขาเดกๆ ไดปฏบต ไดสมผสเพอ

กอจตใหเกดสงสาร เมตตา คดและเรมทจะให

โดยมเราเปนผกระตน เออและอำนวยใหพวกเขาได

ปฏบตกนงายขนไมมอปสรรคใหเกดการทอแท

เมอพวกเขาปฏบตภารกจทมเราวางแผนไวลกๆ

แตเขาไมรหรอกวาเขาเดนตามแผนของเรา เขาร

เพยงวากลมพวกเขาดำเนนการกนตอๆ มา เราก

ชนชมในความสำเรจของพวกเขา เรากพรรณนาถง

ความลำบาก ความนาสงสารของผให เราชนชม

พฤตกรรมตางๆ ของพวกเขาทพวกเขากระทำ เรา

ชนชมกบรอยยม หยาดนำตาของพวกเขาทเกอบ

จะหยดลงมาเมอปากของผสงวยแตละคนกลาว

คำอวยพรทไมมภาษาบาลใหตองแปล ถงแมคำอวยพร

ทเลดลอดออกมาจะกระทอนกระแทนแตกสรางความ

อมเอมใหเกดขนในใจของเดกๆ ไดมากทเดยว

สงทเรา “คร” สรางขนถงแมมใชกจกรรม

ทใหญโต แตผลทสะทอนกลบมาเปนความยงใหญท

ทำให “คร” อยางเราไดภาคภมใจ คอความออนโยน

มเมตตาธรรม รจกการให การเออเฟอ การแบงปน

เสยสละ การไดสมผสกบความนาสงสารของผสงวย

สามารถเปลยนแปลงจตใจของเดกวยหวเลยวหวตอ

ทไดขนชอเปน “ตนกลาของฉน” ไดอยางดเยยม

ผสมผสานกบคำพดทชนชมใหกำลงใจทพวกเขาได

ทำดกยงทำใหพวกเขาใครทจะทำอกมรจบสน ครก

มหนาทสานตอใหตอเนองกอนทความรสกตางๆ

อนเปนไทยแทจะจางหายไป เมอถกใหกระทำบอยขน

กเกดเปนสงทพวกเขาภมใจประทบใจ ความประทบใจ

ทไดทำดนเองทจะใหพวกเขาไดฉกคดทจะทำเสมอ

เมอไดพบกบผสงวยนแหละคอการปลกตนกลาทม

ประสทธภาพของเรา คอ “คร”

เพยงเทานเรา “คร” กภมใจกบความคดของ

ตนกลา ทเกดขนจากเรา “คร” ทรวมกนปลก

จตสำนกใหกบพวกเขา พวกเราแอบหวงไวลกๆ วา

อนาคตประเทศของเราจะยงยนและอดมดวย

วฒนธรรมอนออนโยนสวยงามจะเปนทเลองลอของ

ชาวตางชาต ประเทศไทยจะยงคงยนหยดอยคโลก

ไดอยางสวยสดงดงาม หากโรงเรยน บาน ชวยกน

ปลก ชวยกนสรางอยางไมยอทอ เยาวชนของชาตก

จะมคณภาพตามทตองการจากฝมอของเรา

ขอบคณพอกบแมทใหมนสมองมา ขอบคณป

ยา ตา ยาย ทอบรมใหเปนคนทมจตใจทมคณธรรม

รจกผด ชอบ ชว ด รจกเลอกปฏบตในสงทด ขอบคณ

สถาบนการศกษาทใหความร ขอบคณคณครทกทาน

ทเปนแบบอยางและชแนะแนวทางทด ขอบคณ

ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงขององคพระบาทสมเดจ

พระเจาอยหวทปลกจตสำนกใหมแนวคดในการพฒนา

นกเรยน ขาพเจาจะเปนครทด เปนขาของแผนดน

ตอไปจนกวาลมหายใจสดทายจะจบสนลง

สกวนแววตาน คงรบหรและสนฝน

สขทกขจบสนพลน กลาชวยฝนใหเปนจรง

๓๗

ตลอดระยะเวลา ๓๔ ปในชวตความเปน

ครของครวลลาทมงมนในการทำงานเพอการศกษา

ของลกศษยตวนอยๆ ทนารกของคร ไมวาจะม

กจกรรมใดกตามททำแลวสามารถทำใหลกศษยม

ความร เปนคนดทมคณภาพ ครวลลาจะอาสาทำ

ดวยความเตมใจ ตอนททางโรงเรยนวดพระเงน

(อศราวทยอปกรณ) ซงเปนเพยงโรงเรยนขนาด

เลกไดรบคดเลอกจากสำนกงานเขตพนทการศกษา

นนทบร เขต ๒ ใหเปนโรงเรยนตนแบบโรงเรยน

วถพทธ ครวลลาไมไดมโอกาสในการเขารวมอบรม

ประชมชแจงในเรองกจกรรมของโรงเรยนวถพทธ

จากสำนกงานเขตพนทการศกษาดวยตนเอง

มคายงกวายาหมอ

เรอง วลลา คงธรรม

โรงเรยน วดพระเงน

ต.บางมวง อ.บางใหญ

จ.นนทบร

กำลงใจทไดมา

มเพยงผบรหารและเพอนคร ๑ คนเทานน แต

ครวลลากอาสารบผดชอบในการจดทำหลกสตร

โรงเรยนวถพทธวถไทยขนใชในโรงเรยน รสกภมใจ

ตงใจทำเพอถวายเปนพทธบชา อาสารบผดชอบ

โครงการวถพทธ ม งมนคดกจกรรมตางๆ

ทหลากหลายโดยใชหลกไตรสกขา เชน กาวสประต

พทธธรรม นอมนำธรรมะหนาเสาธง ดำรงความด

ระหวางวน สานสมพนธกอนเลกเรยน เดนอยาง

ผมสต การใชชวต กน อย ด ฟง มวฒนธรรม

แสวงหาปญญาตามแนวทางไตรสกขา การพฒนาจต

จดเสรมกจกรรมกอนกลบบาน วนละ ๓๐ นาท

ทกวน

นนทบร เขต ๒

๓๘

จนทรมารยาทงามตามวถพทธ องคารขยบกายสบาย

ชวดวยวถพทธ วนพธพทธธรรมนำลายสอ พฤหสบด

เทคโนโลยดวยวถพทธ วนศกรสรภญญะธรรมะ

พทธองค

ตอมาในปการศกษา ๒๕๔๘ โรงเรยนไดรบ

คดเลอกใหเปนโรงเรยนคณธรรมชนนำและโรงเรยน

แกนนำเศรษฐกจพอเพยง ภาระงานจงมากขนเปน

เงาตามตว แตครวลลากอาสาทำดวยความเตมใจ

รบผดชอบการจดกจกรรมตางๆ โดยมรจกเหนดเหนอย

มหลายๆ คนเหนกระบวนการทำงานของครวลลา

ทมประสทธภาพบรรลตามวตถประสงคประสบ

ผลสำเรจทกงาน เหนรอยยม เหนใบหนาทไมเคย

แสดงความเบอหรอเหนอยออกมาใหเหน จนหลายๆ

คนสงสยเอยถามวา ...เหนอยบางไหม? ครวลลาจง

ตอบกลบไปวา “เหนอยใหเปนปกต” เพราะสงใด

กตามถาเราคดวาเปนเรองปกตแลว เรากจะทำสงนน

อยางมความสขไมเกดอคตในการทำงานและเหตผล

ทสำคญยงอกประการกคอ ไมวาจะเปนกจกรรม

โรงเรยนวถพทธ โรงเรยนคณธรรมชนนำ รวมทง

โครงการเสรมสรางคณธรรมในสถานศกษาทเพงได

รบคดเลอกใหเปนโรงเรยนแกนนำในปน เปนงานบญ

เปนการสรางเดกใหเปนคนดทมคณภาพ บางครง

อาจจะมปญหาและอปสรรคบาง แตกใชความเปน

พทธบตร ฝาฟนขจดสงตางๆ จนทำใหไดรบคดเลอก

จากสำนกงานเขตพนทการศกษานนทบร เขต ๒

ใหเปนสดยอดโรงเรยนวถพทธและโรงเรยนคณธรรม

ชนนำ มเพอนครจากโรงเรยนตางๆ ทงในและนอก

เขตพนทเขามาขอศกษาดงานของครวลลา เพอนำ

ไปเปนแบบอยางและปรบใชในโรงเรยนของตน

ครวลลากมความยนด เตมใจ อาสาชวยรบเปน

ทปรกษาใหทกคนอยางเสมอภาค นคออกหนงใน

ความภาคภม ทำใหมกลยาณมตรเพมขนอยาง

มากมาย ทกคนตางชนชมยอมรบในความเปนคนท

มจตอาสาของครวลลา

กจกรรมตางๆ ทครวลลาจดใหกบผเรยนม

เอกลกษณททกคนประทบใจหลายกจกรรม เชน

การรบประทานอาหารอยางมสต การเดนอยางผม

ความร กจกรรมรายวนทง ๕ กจกรรม ฯลฯ

แตกจกรรมหนงซงสรางความสข ความประทบใจ

ความภาคภมใจอยางยง คงตองยกใหกบกจกรรม

PK. ยวชนจตอาสาพฒนาชมชนซงเปนกจกรรมท ๑

ตามโครงการเสรมสรางคณธรรมในสถานศกษาท

ครวลลาใชยทธวธดานจตอาสามาบรณาการหลอมรวม

กบกจกรรมโรงเรยนวถพทธและโรงเรยนคณธรรม

ชนนำ เปนกจกรรมทอาสารบผดชอบทำกจกรรมนเอง

เพราะเปนกจกรรมทมประโยชนอยางยงทนอกจาก

จะพฒนาลกศษยแลว ยงมโอกาสไดตอบแทน

ทองถนของตนอกดวย

ในความเปนจรงแลวครวลลาไดดำเนนกจกรรม

จตอาสามาอยางตอเนอง ตนเองกเปนผนำชมชน

รวมกบชมชนพฒนาทองถน จงมแนวคดทจะสราง

จตอาสาใหกบลกศษยของตน จงดำเนนการจดตง

กลมจตอาสาขนมาในโรงเรยน จดกจกรรมตามความ

๓๙

ตองการและแนวคดของกลม PK. ยวชนจตอาสา

พฒนาชมชน ซงตองการทำกจกรรมทกอใหเกด

ประโยชนกบโรงเรยน บาน วด และชมชนของตน

เปนกจกรรมทมความหลากหลาย เชน กจกรรม

รวมรกษสงแวดลอม เลบงามเพราะนำมอเธอ PK.

ดเจเสยงใสกอนบายคลายเครยด กจกรรมประสาน

ใจวยใส เปนตน โดยสอดแทรกคณธรรมสำนกด

จากกลมเลกเพยง ๑๐ คน ปจจบนมจำนวนสมาชก

เพมขนเปนหลายเทาทวคณ แตกจกรรมทนำมา

ซงความประทบใจอยางยงคงตองยกใหกจกรรม

PK. ยวชนจตอาสาพฒนาชมชนประสานใจวยใส

และนคอหนงในความประทบใจในการ

ทำงานจตอาสา จากการประสานงานของครวลลา

กบอาสาสมครสาธารณสขประจำหมบาน (อสม.)

และเครอขายกระทรวงพฒนาสงคม และความมนคง

ของมนษย อบต. บางมวง ทราบวามคณยายคนหนง

ถกทอดทงเปนโรคซมเศรา ขาดความเอาใจใสดแล

จากลกหลาน ปวยเปนอมพฤกษ คนทดแลกสมอง

ไมปกต ครวลลาจงไดวางแผนพากลม PK. ยวชน

จตอาสาพฒนาชมชนประสานใจวยใส เพอลงพนท

ไปชวยเหลอ เมอวนพธท ๒๑ กมภาพนธ ๒๕๕๓

ทผานมา คณะ PK. ยวชนจตอาสาไดเดนทางไป

เยยมคณยายจำปซงปวยเดนไมไดมาเปนเวลานาน

วนๆ หนงไมคอยมโอกาสพดคยกบใคร นอกจาก

กบพเลกทสมองไมปกต เดกๆ เตรยมผลไมจดใส

กระเชาเพอนำไปเยยมคณยาย ออกเดนทางดวย

รถสองแถวประมาณ ๑๕ นาท แลวเดนตอไปตาม

ถนนรมคลองอกประมาณ ๘๐๐ เมตร ขามฝงดวย

เรอพายไปฝงบานคณยาย เดกๆ ไปถงทกคนเขาไป

ไหวคณยายในบาน พอเหนสภาพความเปนอย

ของทานแตละคนรบออกมายนนอกบานนำตาซม

หลงจากกลบมาถงโรงเรยนเลาถงความรสกตอนนน

วาตบตน นำตาออกมาโดยไมรตวดวยความสงสาร

ครวลลาจงเตอนสตใหทกคนตงสตทำใหคณยาย

มความสข ชวยกนสำรวจสงทตนเองจะชวยคณ

ยายและพเลกได จงรบแบงงานกนทำ บางกลม

เขาไปชวนคย คณยายบอกอยากเดนได เดกๆ

กใหกำลงใจวา “คณยายตองสตองลกขนนง ถา

นงไดตอไปกเดนไดเอง สๆ ครบ” และแลว

สงมหศจรรยกเกดขน ตลอดระยะเวลาสามเดอน

ทคณยายจำป ไมเคยลกจากทนอน ทานยอมลก

มานงพดคยกบพวกเดกๆ เหนคณยายยมได ทำให

๔๐

สขใจปลมใจอยางบอกไมถก บางคนทมความ

สามารถดานการนวดเพอสขภาพกเขาไปบบนวด

ชวนคย ทานชอบมาก สวนมนบอกตนเองไมถนด

การนวดเพราะตวเลก จงอาสาทำหนาทตดเลบ

และทำความสะอาดโตะบรเวณหวเตยงใหคณยาย

เจนกบเบลสองคนนเสยงเพราะมากนำบทกลอน

เพราะๆ มาอานใหคณยายฟง รวมดวยชวยกน

อมบญสขใจกนโดยทวหนา เดกชายไมลหนงใน

สมาชก เขยนความรสกของตนเองในการทำกจกรรม

จตอาสาในครงนวาชอบกจกรรมนมาก เกบกวาด

ถางหญากบเพอนๆ ตลอด ๓ ชวโมง ไมรสกวา

เหนอยเลย ไดมาชวยพเลกซงสมองไมคอยปกต

แตตองมาคอยดแลคณยายจำปอก ถาในบานและ

บรเวณบานสะอาด สขภาพของคณยายกบพเขาคง

ดดวย เดอนหนากจะมาอก...สญญาครบผม สวน

สชญากบดลฐกานตเกบเสอผาทงของคณยายและ

พเลกซกและตากจนเรยบรอย ถงเวลากลบกถายรป

กบคณยายเปนทระลก ทานกลาวขอบอกขอบใจ

ทกคน และชวนเดกๆ ใหมาอก บอกอยาลมเอาเรอง

ธรรมะมาอานใหฟงดวย ตอนพดนำเสยงของคณยาย

สนมากเลย ระหวางเดนทางกลบผานบานชาวบาน

บรเวณนน ถามวาเราไปไหนมาไปทำอะไร จงตอบ

วาไปบานยายจำปมา ชาวบานจงถามตอวาแกยอม

ลกจากทนอนรเปลา เดกทกคนตอบวาลกมาคย

แลวครบ ชาวบานเลยใหพรเราทกคนวา “บญรกษา

นะลก ชวยแกเถอะแกนาสงสารมาก”

เมอกลบมาถงโรงเรยนเดกๆ ทกคนรวมกน

สรปงาน บอกสงทนกเรยนไดรบจากประสบการณ

ครงน วาทำไมคณยายจงลกขนมาคย หลายคน

สรปวาทานมกำลงใจ ทานไมเหงา ทานมความสข

นแหละตรงกบคำทวา “กำลงใจทไดมา มคากวา

ยาหมอ” เบลซงอยกบตาและยายบอกหนสญญา

เลยวาตอไปจะดแลตากบยายใหดทสด ไมทอดทง

เดดขาด บางคนบอกเวลาพอแมอายมากตองดแล

ทานใหดทสด กลบไปเยนนจะนวดใหพอกบแมดวย

นแหละคอความสขในความสำเรจทครวลลาสามารถ

สรางความตระหนกใหเกดขนในจตใจของลกศษย

ตวนอยๆ เหนเดกๆ เปนคนดเชนน รบางหรอไมวา

นอกจากเดกๆ ไปสรางกำลงใจใหคณยายจำปแลว

ยงสรางกำลงใจในการทำงานดานจตอาสาใหกบ

ครวลลาอกดวย สมกบคำกลาวทวา “กำลงใจทไดมา

มคากวายาหมอ” จรงๆ

การสรางจตสำนกใหคอยๆ สะสมในจตใจของเดกๆ

เหลานจนเปนตะกอนทฝงลก ยอมสงผลใหเดกๆ ทกคน

มจตใจทดงามเปนคนดทมคณภาพของสงคมและ

ประเทศชาตตอไป ทงในปจจบนและอนาคต

๔๑

พลงแหงแรงสามคค

“แมแตเดกประถมกสรางบานดนไดเอง...จรงๆ”

เมอทกคนลงมอทำ มนกจะสำเรจ คนเรา

มความพยายามมาตงแตเกดอยแลว อยในทอง

แมกพยายามทจะออกมาดโลก เปดรบสงใหมๆ

ใหกบชวต แลวลงมอทำ

อาว!! พวกเรา

“เยยบ เยยบ เยยบ ยำ ยำ ยำ ยำ

มนลงไป เหนอยไมเหนอย สไหม ส ส”

เสยงรองตะโกนทดงขน ตลอดสามอาทตย

ทพวกเราลงมอ ลงเทา สรางบานดนดวยกน ทำให

เรามกำลงใจ กำลงกายทจะตอสกบความ

เหนดเหนอย และความรอนระอของสภาพอากาศ

โรงเรยนเจยรวนนทอทศ ๓ อำเภอผาขาว

จงหวดเลย เปนโรงเรยนคณธรรมชนนำ ไดรวมมอ

กบโรงเรยนในเครอขายอก ๗ โรงเรยน มโครงการ

เสรมสรางคณธรรมในสถานศกษา พฒนาคณธรรม

สรางจตอาสาชมชน (ผานกจกรรมบานดน)

เมอวนท ๘-๑๐ กมภาพนธ พ.ศ.๒๕๕๓ มนกเรยน

เลย เขต ๒

เขารวมกจกรรมทงหมด ๒๑๐ คน คร ๓๐ คน

รวมทงสน ๒๔๐ คน

พฒนาคณธรรมสรางจตอาสาชมชน (ผาน

กจกรรมบานดน) บานดนนนทำไดงาย แมแตเดก

ประถมกสรางบานดนไดเอง...จรงๆ ผใหญหลายคน

อาจไมเชอ บานดนหลงนใชสตร ดน นำ แกลบ

อตราสวน ๑ : ๑ : ๒ (โดยประมาณ) เอาเปนวา

ยำลงไปในบอผสมแลวรสกหนดๆ ไมเละจนเกนไป

ยกเทาขนแลวเหนรอยเทาของตวเอง ดนไมยบ

ออนตวลงในรอยเทาเปนวาใชได นำดนทยำไดท

แลวไปเทลงในบลอกไมขนาดกวาง ๘ นว ยาว

๑๖ นว สง ๔ นว ตากแดดใหแหงสนทสก

๑ อาทตย เรากจะไดกอนดนทพรอมสำหรบกอการ

สรางบานดน สำหรบดนฉาบกผสมเหมอนกน

นกเรยนเปนผออกแบบรปลกษณะเปนทรงกลมม

หลงคาคลายดอกเหด เสนผานศนยกลาง ๔ เมตร

เมอเขยนแบบเรยบรอย กคำนวณจำนวนกอนดน

วาตองการใชกอนดนกกอน เมอดนแหงดแลว

แตละกอนจะมนำหนกประมาณ ๑๐ กโลกรม

มคนถามวาดนจะแขงแรงหรอเปลา ผมจบกอนดน

ขนมาแลวทมลงใสพนคำตอบคอไมแตกแขงแรง

ดมาก เรากเรมกอเปนวงกลมฉาบเชอมตอกนไป

เรอยๆ เมอสงขนประมาณถงหนาอก ทกคนตาง

สนกสนานกบการกอสรางบานดน สงทไมคาดฝน

กเกดขน

เสยงรองดงลนขนพรอมกน

“ระวง..... หลบ”

เรอง

กฤษณรกษ สรวงษขนธ

โรงเรยน

เจยรวนนทอทศ ๓

ต.โนนปาซาง อ.ผาขาว

จ.เลย

๔๒

สนเสยงรอง สายตาของนกเรยนทกคนมองมายงคร

บางกรองไห บางกเสยใจ ครและนกเรยนตางคนตางอย

ในภวงคของความเงยบ ทามกลางแสงแดดทรอนระอใน

ยามบาย ภาพทเกดขนตรงหนานนคอ สภาพกำแพง

กอนดนดานหนงพงทลายลง โชคยงดทไมมผใดไดรบ

บาดเจบ

ครบอกใหทกคนมารวมกนทรมไม ทกคนตางก

อยในอารมณทเสยใจกบเหตการณทเกดขน ไรเสยงหวเราะ

“นกเรยนครบ สงทมนเกดขนกคอ ความเสยหาย

แตเราตองเรยนรวามนเกดอะไรขน สาเหตเปนอยางไร”

นกเรยนนงฟงอยางตงใจ “สาเหตมนเกดขนจากม

กอนดนกอนหนงบรเวณฐาน มขนาดเลกกวามาตรฐาน

เมอฐานรากมนไมเขงแรงมนจงพงทลายลงมา ทกคน

ตองชวยกนเอาใจใสในการกอสรางอยางด เพอปองกน

ไมใหเกดเหตการณเชนเดมอกนะครบ”

“เหนอยไมเหนอย สไหม ส ส”

ทกคนลกขนสใหมอกครง ใชเวลาเพยงแค ๓ วน

ในการกอกำแพงกเสรจเรยบรอย เพราะพลงแหงแรง

สามคคทพวกเราทกคนชวยกน ทงเยยบ ทงยำ ทงปน

ทงกอ บานดนกเปนรปเปนราง ทำใหเราหายเหนอย

เลยทเดยว บานดนหากใครทเคยอยภายในบานดนกจะ

ทราบดวา อากาศภายในเยนสบายในหนารอน และ

อากาศอบอนในหนาหนาว

สงทเราไดรบจากการสรางบานดนนน นอกจาก

ไดเรยนรวถการสรางบานดนอยางพอเพยงแลว เรายง

ไดรจกเพอนใหมๆ รจกชวยเหลอซงกนและกนในการ

ทำงาน รจกสาเหตและการแกปญหา ทสำคญรจก คำวา

สามคคในหมคณะและเสยสละเพอชมชนมากยงขน

ไมวาเดกหรอผใหญ กสามารถสรางบานไดอยาง

พอเพยง ประหยด ไมฟมเฟอย บานดนนาจะเปนอก

คำตอบหนงของปจจยส แหงการดำรงชวตตามแนวทาง

ปรชญาเศรษฐกจพอเพยงไดเปนอยางด

๔๓

ถงของบรจาคถกนำมาวางกองรวมกนท

หอง ๒๒๕ ของโรงเรยนหลกสองสงเสรมวทยา

ซงเปนโรงเรยนคณธรรมชนนำ เพอรอการคดและ

เลอกประเภทและการจายแจกตามโครงการ

คณธรรมชนนำในกจกรรมจตอาสา (Give & Take)

ตอไป

กอนหนาน คณครผรบผดชอบโครงการได

ประกาศเชญชวนใหนกเรยนชวยกนเสนอรายชอ

บคคลหรอครอบครวของผทนกเรยนเหนวาควร

ไดรบการชวยเหลอมากทสดตามความคดเหนของ

ตวนกเรยนเอง คนคนนนอาจจะเปนตวนกเรยนเอง

เพอนรวมหอง เพอนรวมโรงเรยน หรอคนในชมชน

กได แลวครกไดรบรายชอจากนกเรยนมาจำนวนหนง

ลงดเปนหนงในบรรดาคนในชมชนทไดรบการเสนอ

ชอจากนกเรยนหลายรายดวยกน ลงดจงอยใน

บญชรายชอของผท โครงการจะตองใหความ

ชวยเหลอตอในลำดบตนๆ ของโครงการ จากนน

คณครกประกาศรบบรจาคสงของทนกเรยนมมาก

เกนความจำเปนตองใชหรอสงทนกเรยนคดวาจะ

ทงแตยงเหนวาสงนนอาจจะยงเปนประโยชนกบ

ผอนกใหรวมกนชวยนำมาบรจาคใหกบโครงการ

เพอนำไปใหผทเดอดรอนหรอมความตองการตอไป

ครสอบถามเรองราวของลงดจากนกเรยน

ทงจากนกเรยนทเปนผเสนอและนกเรยนทเปน

เพอนบานคนอนๆ ทแมจะไมไดเปนผทเสนอชอ

แตกยนดใหขอมล เพอใหไดขอมลคราวๆ กอนจะ

นำสงของทคดวานาจะมประโยชนกบลงไปให

ของบรจาคทไดมาแบงเปนประเภทเสอผาของเดก

ของนกเรยน และของผใหญ และยงมวสดอปกรณ

การเรยนปะปนมาบาง ของเหลานไดรบบรจาค

เรอง

สมปอง เทศหรง

โรงเรยน

หลกสองสงเสรมวทยา

ต.หลกสอง อ.บานแผว

จ.สมทรสาคร

ตนกลาคณธรรม

มาจากนำใจของนกเรยน ผปกครอง คณคร และ

ผททราบขาวโครงการของโรงเรยน หลงไหลกน

มาเรอยๆ รายชอของนกเรยนและบคคลทควรได

รบการชวยเหลออยในมอคณะครทมารวมชวยกน

คดแยกประเภทของสงของเพอใหสงของนนไดไปตก

อยกบผทมความจำเปนหรอมความตองการตาม

วตถประสงคของผทบรจาคมาเพอเกดประโยชน

สงสด เมอมาเหนสงทไดรวมกนคดแยกกพลนคดถง

สงของทมอยทบาน สงทไมคดจะบรจาคแตเมอ

มาเหนสงทมคนบรจาคมากคดวาแบบนทบานเรา

กมไมเคยไดใชเลย เสอหลายตวซอมากไมเคย

ใสเลย แขวนไวจนเกา คดวานาจะนำสงนนมา

มอบใหโครงการจะดกวา เดกๆ เสยอกทมจตคดจะ

เสยสละสงทเปนของของตน อาจจะเปนสงทรก

มากอยางเชนตกตา หรอเสอผาบางตวทผกพน

อยางไมลงเลเลย รงขนจากนน คณครหลายทาน

รวมถงทานผอำนวยการกนำสงของและเสอผามา

มอบใหอกมากมายเปนทนาชนใจ

ถงวนทโรงเรยนเรานำสงของไปเยยมลงด

ทบาน คณะคร ๔ คนนำของทจะไปมอบใหลงด

ขนรถยนต ตอจากนนกตองขนของลงเรอของ

ลกศษยทมาจอดรอเพอเดนทางตอไปบานของลงด

ซงอยในสวนลกเขาไปถนนตดไปไมถง ทกคน

ไมทอแมการเดนทางจะคอนขางลำบาก เมอไปถง

บานลง สภาพททกคนเหนคอลงแกๆ คนหนงอาศย

อยในบานใตถนสงหลงเลก ดานลางโลงมเพยง

แครนอนตงอยกบพนดนทอดแนน ลงดรสกงงๆ

ทจๆ กมใครกไมรมาหาถงบาน เพราะนอกจาก

พยาบาลจากโรงพยาบาลบานแพว ทมาเยยมเดอน

ละครงแลวกไมมใครสกกคนทมาเยยมลงดถงบาน

สมทรสาคร

๔๔

ด.ช.คมศกด หงสประเสรฐ

นกเรยน ม.๒/๑ เปนตวแทน

นกเรยนพาคณครไปเยยม

และมอบของชวยเหลอใหกบ

ครอบครวของคณลงดและ

ปาภา เพอใหครอบของปาภา

สามารถยนหยดตอสตอไป

ขอเปนกำลงใจใหคณลงคณปา

สๆๆๆ นะคะ

และหลงจากการพดคยแลวจงไดทราบวาใตถน

คอทหลบแดดรอนจากสงกะสบนบานยามหนารอน

และบนบานคอทอาศยยามหนาฝนเพอหนนำ

และเหลาสตวรายทมากบนำ การทอาศยอยบน

บานกทลกทเลเรองการขนๆ ลงๆ แตการอาศย

อยใตถนกตองระวงเวลาฝนสาดเพราะไมมฝาบาน

ลงดทเรามาเยยมคอชายวย ๖๐ ป ปวยเปน

อมพาตเนองจากพลดตกจากตนมะพราวเมอ ๕ ป

กอน ลงดไมสามารถทำงานไดอกตอไป อยาวา

แตทำงานเลยลำพงแคชวยเหลอตวเองลงยงทำ

ไมได ตองอาศยปาภา ภรรยาวย ๕๐ ปคอย

ชวยเหลอ คนในบานนอกจากนกมลกชายของ

ลงกบปาชอพดษฐทเปนหวเรยวหวแรงในการ

ทำงานเพอเลยง ๖ ปากทอง คอ ลงด ปาภา และ

ลกๆ วยกำลงซนของเขาอก ๓ คน กอนหนาน

ลงดเคยมอาชพรบจางขนตนมะพราว แตตอนน

ลงดทำอะไรไมได ไดแตนอนรอความชวยเหลอ

จากคนอนทำใหลงดรสกอดอดใจมากเพราะ

แทนทจะเปนเสาหลกกลบกลายมาเปนภาระให

กบครอบครว ทยากจนอยแลวเหมอนจะซำให

ยากจนไปถงขนลำบากมากยงขนไปอก จากการ

พดคยกบปาภาทำใหคณะคณครและนกเรยนท

ไปเยยมรสกปลมใจทสงของทเรานำไปมอบให

มคาสำหรบครอบครวปาภา ขณะเดยวกนก

สะเทอนใจนก ทเราไมเคยทราบเรองราวของคน

รวมชมชนมากอนหนานเลย ทงๆ ทเรากอย

ไมหางกนเทาไรเลย แตเดมทคดออกเยยม

ครอบครวนเพยงเพอทำตามโครงการเทานน

๔๕

ไมไดคดไปไกลถงวาโครงการจตอาสาจะนำไปสความ

รสกทยงใหญเชนน สงของเพยงนอยนดทเรานำไปมอบ

ใหกลายเปนสงยงใหญและมความหมายอยางมาก

สำหรบครอบครวอน ปาภาบอกกบทกคนวา รสก

ตนตนใจมากทสด ไมเคยคดเลยวาจะมใครสนใจ

เหลยวแล ไมเคยรวาจะมนกเรยนชวยกนเสนอชอให

ไดรบความชวยเหลอ ยงพอรชอนกเรยนผทเสนอชอ

ครอบครวของตนกถงกบนำตาซมเพราะบานของ

นกเรยนคนนนกไมไดมสภาพทดไปกวาบานของปา

สกเทาไรเลย ปาภารสกซาบซงในนำใจของเดกๆ ทแม

จะเปนเพยงแคเดกตวเลกๆ แตนำใจชางยงใหญ

ไมเหนคณคา แตครงนเราทกคนทมสวนรวมในโครงการ

ตางกรวาหากทกคนในสงคมรวมดแลสขทกขของกน

และกน ไมวาปญหาจะหนกแคไหนกจะบรรเทาลงได

แมจะดวยเพยงกำลงใจจากคำพดปลอบประโลมเพยง

ไมกคำ การหยบยนแรงกายแรงใจทไมเหลอบากวาแรง

ใหกนและกนทำใหสงคมนาอยขนมากมาย ครอบครว

ลงดรสกดทมคนมองเหนความทกขและใหความ

ชวยเหลอ นกเรยนดใจทครอบครวทเขาอยากชวยแต

ไมมกำลงทรพยพอทจะชวยไดไดรบการชวยเหลอ

คณะครทกคนทงทมโอกาสไดไปเยยมลงดและไมได

ไปเยยมตางกรสกตนตนทไดเปนสวนเลกๆในสงคม

ในการจดประกายการรจกแบงปนนำใจ ทกคนตางก

ซาบซงกบ คำวา Give & Take ...ใหและรบ... เราให

วตถสงของและนำใจ เราไดรบความภมใจและความ

รสกทดและเปนสขจากการเปนผใหครอบครวของลงด

ไดรบความชวยเหลอจากคณครอยางตอเนองตามโอกาส

และวาระ แตเราเชอวาสงทลงดและครอบครวตองการ

มากทสดไมใชสงของแตเปนโอกาสทจะยนหยดดวย

ลำแขงของตวเอง โอกาสทปาภาจะไดงานทสามารถ

ทำไดในขณะทดแลลงดไปดวยได โอกาสทพดษฐจะม

งานทมนคงและมรายได เพยงพอกบรายจายใน

ครอบครว โอกาสของเดก ๓ คนทจะไดรบการศกษา

อยางเทาเทยมกบเพอนรนราวคราวเดยวกน

โครงการจตอาสาของเรายงเดนไปไมถงจดนน

เราทำไดแตเพยงความชวยเหลอเฉพาะหนา แตโรงเรยน

เรากดใจเหลอเกนทมโครงการนเกดขนมาเพอเปนการ

ปลกจตสำนกทดใหกบนกเรยนซงเปนตนกลาตนเลกๆ

ของเราใหรจกการเสยสละ การแบงปน การรจก

เอาใจใสชมชนและมจตสาธารณะ ดใจทคณะครของ

เรารวมคด รวมมอ รวมแรง และรวมใจกนลงมอทำ

ในสงทเคยเปนแค “ความคด” ใหออกมาเปนรปธรรม

ดใจทโครงการนสรางจตสำนกของการอยรวมกนอยาง

ไมแบงแยก พรอมทจะชวยเหลอผอนทกเมอ และท

สำคญตนกลาเลกๆ ทเราเพาะไวกพรอมทจะผลบาน

แตกกงแตกใบไปเปนตนไมทแขงแรงเปนรมเงาใหความ

รมรนของชมชนตอไป

สวนลงดแมอยากจะสอสารกลาวคำขอบคณแตกทำได

เพยงสงเสยงพมพำแทบ จบความไมไดแตคณะทไป

เยยมตางรวาลงรสกดใจเพยงใดจากนำตาของลงทไหล

ไมขาดสาย สวนเดกๆ ลกของพดษฐตางกพอใจกบ

นมกลอง ขนมกนเลน และเสอผาทพวกเรานำไปมอบให

ตางกมหนาตายมแยมแจมใสเพราะทองอมเปนวน

แรกในรอบหลายๆ วนทผานมา วนนนสงของททาง

โครงการจตอาสานำไปมอบใหกบครอบครวของคณ

ลงด คอเสอผาของเดกๆ เสอผาของปาภา หนงสอ

หดเขยน ก ไก ของเดกๆ ขนม นมกลอง ผาหม

และเงนสดอกจำนวนหนง เราทกคนรวานเปนเพยง

สงนอยนดทเรานำไปมอบให แตมนกลบเปนการเรมตน

เปดประตหวใจแหงการเสยสละของพวกเราเอง

ใช... นเปนเพยงแคการเรมตน ทผานมาแมเรา

เคยใหอะไรแกใครมามากมายบางทกใหในสงทเขาไม

ไดตองการเลย บางทกนกเสยดายสงทใหไปแลวเขา

๔๖

ยโสธร เขต ๑

นบจากทมการประกาศใชพระราชบญญต

การศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๔๒ จนถงปจจบน

ความพยามของครทจะใหเกดการเปลยนแปลงไป

ในทางทดของการจดการเรยนรไดนน ตองเกดจาก

ความสำนกของความเปนคร ความมจตวญญาณ

ของการเปนผใหและผรบ “ผให” หมายถง ความ

ตงใจใฝหาความรเพอนำไปสการถายทอดใหผเรยน

เกดการเปลยนแปลงดานความร ความดงามและ

ศลปะแหงการดำรงชวตของผเรยน สวน “ผรบ”

หมายถง ครมความพรอมทจะเปนผรบความรจาก

แหลงความร ผร เพอนรวมงาน หรอผเรยน

ดงเรองทขาพเจาอยากจะเลาถงการทำงาน

ของตนเอง ขาพเจาไดทำหนาทสอนกลมสาระการ

เรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย ชนประถมศกษา

ปท ๕ ความพยายามในการเปนผให คอพยายาม

หาความร คดคน สงเกต เกบรวบรวมขอมล

ประมวลความรและการจดการความรเพอใหเกด

ประโยชนสงสดกบผเรยน ครและผเรยนไดเรยนร

ไปพรอมๆ กน เปนการเรยนรดวยการสมผสจาก

สงแวดลอมจรงในทองถน เปดใจผเรยนใหสนใจ

หรอมองเหนปญหา อยากร อยากทำและตองการ

หาคำตอบ จนกระทงสามารถสกดความรนนได

สามารถปลกฝงใหผเรยนมองเหนการเรยนรเปน

สรางคน

ลกตาล

เรอง ลำดวน เหลกกลา

โรงเรยน บานบกนอย

ต.ดงแคนใหญ อ.คำเขอนแกว จ.ยโสธร

๔๗

สงททาทาย ตองทำใหได รใหได และละเลยไมได

ดงเชน ผลจากการจดกจกรรมการสอนทขาพเจา

ประสบผลสำเรจ รสกเหมอนมพลงเพมทจะทำหนาท

ครไดไมรจกเหนดเหนอย และอยากจะเลาใหใครๆ

ฟงดวยความภาคภมใจจากการไดเหนการเปลยนแปลง

ของผเรยน

เรองมอยวา วนหนงขาพเจาไดสอนเรอง วสด

และเศษวสดทมในทองถนทสามารถนำมาใชทำ

ปยหมกได ซงขาพเจาพยายามกระตนใหผเรยนไดคด

หาวตถดบหรอวสดทมในชมชนแตชมชนไมนำมาทำ

ปยหมก เนนผเรยนทำงานเปนกลมพาผเรยนไปศกษา

หาความรในชมชนในชวงเดอนมถนายนทผานมา

ผลการสำรวจความรของผเรยน ครไดยนเสยงตะโกน

บอกครดวยความตนเตน “คณครครบ” พวกเราพบ

วามลกตาลสกเยอะเลย มนอาจจะทำปยหมกไดนะ

ครบ ขาพเจาจงบอกวาลองดซลก แลวพวกหนจะทำ

อยางไร เดกชายตฤณตอบวา “พวกผมจะลองเอาไป

คนเอาเนอของมนไปหมกไวกอนแลวจงจะนำมาผสม

นำไปรดเศษใบไมลองด” แตละกลมจงรวมกนวางแผน

ไปเกบลกตาลสกมาทำปยหมก การจดกจกรรม ขาพเจา

ไดทำหนาทเปนผปลกเรา เสรมแรง แตงเตม ขาพเจา

จงไดแนะนำวา ”ลองนำใบไมแหงใสทอซเมนต ๒ ทอ

ทอท ๑ รดดวยนำหมกลกตาลสก และทอท ๒ รด

ดวยนำธรรมดาแลวสงเกตวาใบไมทรดดวยนำและรด

ดวยนำหมกลกตาลทอไหนจะเนาเปอยกอนกน” ตลอด

เวลาในการทำงานของทกกลมมการสงเกต บนทก

ขอมล ทำดวยความตงใจ

ขาพเจาคอยดแลการทำงานของผเรยน รวม

แลกเปลยนเรยนรและสงเสรมอสระในการคด ผลการ

ทดลองของแตละกลม พบวาผเรยนรายงานใหครทราบ

ดวยความตนเตนวา “คณครครบนำหมกลกตาลได

ผลสดยอดเลยครบ นำไปรดใบไมไดเพยง ๒ สปดาห

กเนาเปอยแลว ผมรแลวครบ ผมจะนำไปทำทบาน

และผมจะชวนแมไปเกบลกตาลสกมาทำปยหมกเยอะๆ

เลย ลกตาลมมากเนาทงเฉยๆ ไมมใครนำมาทำ

ปยหมก นอกจากเอามาทำขนมตาล แตกนำมาใช

นอยทบานผมปลกผกสวนครว ผมอยากทำปยหมก

ใชเอง ไมตองไปซอปยเคม” จากคำกลาวของผเรยน

ดงกลาว ขาพเจาคดวาเปนเพยงกาวแรกเทานนททำให

ผเรยนมความพรอมทจะกาวเดนไปพรอมกบครใน

การคนหาคำตอบ นนกหมายความวาผเรยน มเจตคต

ทดตอการเรยนร มความพรอมทจะเรยนร ดงนน

ขาพเจาจงไดเรมใหผเรยนสรางความรตอเนองใหเกด

กบผเรยนอยางถาวรในดานความคดทกษะการใชชวต

ในสงคม โดยยดหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

ประกอบดวย ๓ หวง คอ พอประมาณ ความมเหตผล

๔๘

มภมคมกน และประกอบดวย ๒ เงอนไข เงอนไขท ๑

รอบรรอบคอบ ระมดระวง และเงอนไขท ๒ คอ ซอสตย

สจรต อดทน มสตปญญา ดานเศรษฐกจเกดการพฒนา

สงคม สงแวดลอม และวฒนธรรม กอใหเกดความ

กาวหนาความสมดล มนคง และยงยน พรอมรบการ

เปลยนแปลงในการดำเนนชวตและทำใหเกดชมชน

ทเขมแขง

การจดกจกรรมการเรยนการสอนดงกลาว สงผล

ใหผ เรยนไดมจตอาสาในการรวมกนจดตงธนาคาร

ปยหมก มคณะกรรมการทไดจากการอาสาในการรบฝาก

วสดและเศษวสดทมในทองถน มาทำปยหมกจากเพอน

นกเรยน และมการบนทกการทำความดใหกบคนมา

ฝากเปนหลกฐาน สงทขาพเจาไดเหนความเปลยนแปลง

พฤตกรรมของผเรยนจนไมนาเชอ คอ ผเรยนทำความ

สะอาดในเขตรบผดชอบของแตละหมสไดแยงใบไมกน

เพอทจะนำมาฝากธนาคารปยหมก จนธนาคารมปย

หมกจำนวนมากมาย ซงเปนกจกรรมททำดวยความ

เตมใจของผเรยน ผเรยนมความรสกวาการเกบขยะ

ไมใชการทำงาน แตเปนการสะสมคณงามความด

จนสามารถใหบรการปยหมกไปใชในการบำรงไมดอกไม

ประดบในสวนหยอมของโรงเรยน นำไปบำรงผกสวน

ครวในโรงเรยน เปนการหารายไดระหวางเรยน

และนอกจากผเรยนไดเรยนรทกษะชวตแลวยงไดฝกฝน

การทำงานรวมกนยงเปนการฝกคณธรรม จรยธรรม

นำไปสชวตจรงทำใหผปกครองมความพงพอใจในการ

จดการเรยนรแกบตรหลาน และสนบสนนการจดกจกรรม

การเรยนการสอนเปนอยางด อนเปนการฝกฝนการ

เรยนรควบคกบความด

การจดกจกรรมดงกลาวของขาพเจาไมได

ลอกเลยนแบบ ไมใชการทำตาม แตเปนการนำเอา

ประสบการณจรง กระบวนการเผชญสถานการณ

และแกปญหา จนเกดประสบการณตรงมาเปลยนผ

เรยน จากทมความรสกขดแยง ความคบแคน ไมเตมใจ

หรอไมพรอมทจะเรยนร เปนการสรางภมคมกนคอ

ความฉลาดร สรางภมคมครองชวต คอคณธรรม

จรยธรรม แนะนำชวยเหลอผเรยนใหรหลกการและม

กำลงใจเขมแขง มความพรอมทจะเรยนรตามความ

สามารถและความสนใจของเขากลาสความยากลำบาก

ขาพเจาจงไดเลากระบวนการทำงาน การสอสารส

ผเรยนเพอตอสกบโจทยการพฒนาผเรยนใหเกดการ

เรยนรตลอดชวตอยางแทจรง นคอขอสรป ครคอ

“ผใหและผรบ”

๔๙

อนาคตไทเชยงคาน

สอรกจากเดกด...วนน...ทเชยงคานเรมเปลยนไป

เชยงคาน...วนน...ชางมอะไรทเปลยนแปลง

รวดเรวนก...ตงหลก...แทบไมทน...เมอกอนน

อำเภอเชยงคาน จงหวดเลย เคยเงยบสงบเชาๆ

แทบทกบานจะคอยทำบญตกบาตรทหนาบาน

สวนมากเปนปยาตายายและผสงอายเพราะคนอนๆ

เตรยมตวไปทำงาน...หาเลยงชพ เมอความเจรญ

ของการสอสารทไรพรมแดนเรมเขามาถง...ความ

เปนสวนตวและวถชวตดงเดม ของผคนในชมชน

เรมเปลยนไป เพราะมรานคาทเหมอนจดฉากละคร

การแสดง...ถนนชายโขงทเคยเงยบเหงากลบมา

คกคก จากการประชาสมพนธ บานเรอนเกาแก

ทรดโทรมกลบมคณคา ผคนมาจากตางถนมา

ขอเชาบาน จดตกแตงสรางสรรคบรรยากาศท

ยอนยค ราคาทดนรมโขงพงสงลว บานเรอนตาง

ปรบปรงเปนทพกสำหรบนกทองเทยวทหลงไหล

มาในวนศกรสดสปดาห วนเสาร วนอาทตย หรอ

วนหยดยาวพเศษ...แปลก...เปลยนไปจรงๆ ยงไม

ทราบวา...ความรสกดใจหรอรสกตกใจกบการ

เปลยนแปลงไป...

อำเภอเชยงคาน วนนแมจะเปลยนไปแตความ

เปนคนไทเชยงคานมเอกลกษณมากมายทควร

รกษาไวทงทางวฒนธรรมและประเพณเกาแกตงแต

บรรพบรษ...เชน ภาษาทองถนทแสนจะออนหวาน

ไพเราะอาหารทองถนทแปลกๆ มรสชาตแปลก

แตอรอย เมอมการสบคนหาประวตดงเดมของ

เมองเชยงคาน สบคนตนตระกลเกาแกหลาย

ตระกลจดใหมงาน “เชยงคานเมองโบราณ ๑๐๐ ป

รมฝงโขง” สงทกาวมาแทน คอ การตอนรบ

นกทองเทยว การดแลจดหาทพกการบรการดาน

ตางๆ นำใจของไทเชยงคาน (ผคนในอำเภอ

เชยงคาน) ทเคยผกพนรกใครเอออาทรตอกนจง

เรอง พรสวรรค

โรงเรยน บานเชยงคาน

“ปทมมาสงเคราะห”

ต.เชยงคาน อ.เชยงคาน

จ.เลย

จำเปนตองรกษาเอาไวใหเหนยวแนนเมอมวนหยด

ตดตอหลายๆ วนถนนในอำเภอเชยงคานเกดรถตด

ลกๆ นกเรยนมาถงโรงเรยนพดคยกนเรองนนเรองน

ลวนเกยวกบวถชวตทแปลกใหม...ถามลกๆ นกเรยน

วาใครเคยไปเดนถนนชายโขงบาง? (มทงเคยและ

ไมเคยเนองจากนกเรยนในโรงเรยนมาเขาเรยน

จากหลายๆ หมบาน) “ครคดวาผคนทอนๆ มา

มากมาย มาเทยวบานเราแตพวกเราบางคนไม

เคยเทยวดความแปลกใหมทเปลยนไปเลยเราอยาก

ไปไหมลก” “อยากไปครบ / อยากไปคะ” เสยง

ตอบออองพรอมๆ กน...

คดทบทวน คำถามทถามกบเดกๆ ตกลง

ใจจะพาเดกๆ ไปเทยวชมชนทองถนในเขตเทศบาล

ตำบลเชยงคานกอน เนองจากเขตนเปนจดทเรม

ทเปลยน เรมคดวางแผนจะทำอยางไรใหเกด

ประโยชนคมคาทสด กจกรรมคณธรรมนำความร

“จตอาสา” เรมเขามาในกจกรรมทตองนำเดก

ปฏบต ลองถามลกๆ นกเรยนวา “ลกรไหม...วา

ในชมชนของเรามใครทลำบาก...ขาดแคลน

ถกทอดทงหรอพการรวมถงทไดรบความเดอดรอน

ในชวตประจำวนฝากใหลกๆ ไปสบคนมาเลาให

เพอนๆ ฟงนะ วาเขาลำบากอยางไร เพราะอะไร

เราจงตองสงสารเขา” (ไดผลจรงๆ) เดกหลายๆ คน

เอาใจใสดมากปฏบตทนท หลงจากเลกเรยนกลบ

ไปทบานในวนนน...

วนตอมา เดกๆ เปลยนกนเลาใหเพอนๆ

ฟง...ครคอยเกบขอมลและประเดนสำคญไวเมอ

ทกคนเลาจบ ถามวาใครรจกใคร บคคลใดนาสงสาร

ทสด (จดลำดบ) และกลาวชนชม ชมเชยนกเรยน

ทนำขอมลมาบอกกลาวเพอนๆ ครถามตอวา

ถาหากเราจะเดนเทยวตามถนนเฉยๆ เราพากน

เลย เขต ๑

๕๐

ไปเยยมบคคลทนาสงสาร ทลกๆ มาเลาใหเพอนๆ ฟงด

ไหม แลวเลยเดนเทยวดวย ทกคนดใจและตอบตกลง

ครเรมชกชวนลกๆ นกเรยนรวมเสยสละและนำสงของ

มาบรจาค ในวนแรกไมมมา...เกดอะไรขน? ทำใหคร

ตองคด ตดสนใจซอของทรานคาสหกรณของโรงเรยน

(ลงบญชเครดตไวกอน) นำปลา กะป นำมนพช สบ

นำตาลทราย เกลอ ยาสฟน นำยาลางจาน ยากนยง

โอวลตน นมขน ฯลฯ รวมราคาเกอบๆ ๕๐๐ บาท หว

มาใหลกๆ นกเรยนด แลวบอกวา “ลกๆ บอกสงสาร

เขาครกเลยสงสารจะนำสงของเหลานไปให ครมเงนเดอน

มรายไดแตลกๆ ไมมหากจะชวย กชวยไดโดยไมตอง

ซอหามากไดนะ เชน บานใครทำนาเองไมไดซอขาวก

ชวยแบงๆ ขาวสารมานะลก แตควรขออนญาตคณพอคณ

แมกอนหรอจะเปนพชผกสวนครว พรกมะเขอ ผลไม

มะขามหวาน อาหารแหงกได หรอครอบครวของนกเรยน

จะรวมบรจาคเงนกได” (การสรางแรงจงใจไดผลดพอ

สมควร) เพราะเหนไดจาก...

วนรงขน...ขาวสาร สงของเยอะมาก ไดมอบงาน

ใหหวหนาหองทำการลงบญชนกเรยนทนำอาหารและ

สงของมาบรจาคของจงมมากขนทกๆ วน นกเรยนตนเตน

ทจะไดไปเยยมคนพการมากกวาจะไปเทยวเสยอก พวก

เราจงทำการตกลงกจกรรมทจะปฏบต ใครไมวางก

ไมตองมา เรานดกนวนเสารท ๒๓ มกราคม ๒๕๕๓ เวลา

ประมาณ ๐๙.๐๐ น. ใหมาพรอมกนทโรงเรยน เคยถาม

ตนเองเหมอนกนวา...ทำแลวไดอะไร? ตอบไดโดยไมตอง

คดนาน คอไดความสข ความภมใจทเหนเดกๆ ยนยอม

คลอยตามในการรวมกจกรรม ผปกครองนกเรยนไดใหการ

สนบสนนดมากเพราะเงนทไดรบบรจาคมาจากบานกบ

นกเรยน ครอบครวละ ๑๐ ๒๐ ๕๐ บาท รวมแลวไดถง

๗๐๐ กวาบาท

ถงวนนดหมาย กอนออกเดนทาง ครไดอบรม

แนะนำการปฏบตตนในการปฏบตกจกรรมในหลายเรอง

เชน การแสดงความเคารพ การพดคยกน การเดนถนน

ระมดระวงความปลอดภยในการเดนรวมถงมารยาท

ไทยทควรปฏบตในชมชน ความประทบใจเกดขนตงแต

เหนลกๆ นกเรยนชวนกนไปไหวพระพทธรปทแทน

ประดษฐานบรเวณหนาอาคารเรยน ทกคนกระตอรอรน

ดมากมความตงใจอยางเหนไดชด แสดงกรยาราเรงใจ

ใบหนายมแยมแจมใส

บานคณตานอม นอยจนทร บานเลขท ๗๗ หมท

๑ มาบานนเพราะเปนบานทอยใกลกบโรงเรยนทสด

คณตานอม เปนภมปญญาของทองถนชมชนในเรอง

เกยวกบทางศาสนพธ และพธทางศาสนาพราหมณ

การทำบญตางๆ ในชมชนของเราจะมทงพธทางพระพทธ

๕๑

ศาสนาและพธทางศาสนาพราหมณ ตงแตบรรพบรษ

และถอเปนประเพณทองถนสบทอดกนตอๆ มา เชน

งานบวชทำบญขนบานใหม งานแตงงาน เดกเกดใหม ฯลฯ

จะมการทำบญเลยงพระทบาน มพธบายศรสขวญ

ขนตอนนจะเปนพธศาสนาพราหมณเกยวของคกนมา

ตลอด คณตานอมเปนสามของคณยายเหนยว ทงสอง

ทานนอกจากจะมชอคลองจองกนแลวยงมความรก

ความผกพนดแลกนตลอดมาเพราะคณยายเดนไมได

มา ๙ ปกวาแลว คณตาไปไหนตองรบกลบมาดแล

คณยาย เหตผลทครนำนกเรยนแวะเยยมคณตาคณ

ยายเพราะอยากใหนกเรยนพบเหนความรก ความ

ผกพน ในครอบครวและความกตญญของลกๆ ทตอง

ตอบแทนพระคณ ตอพอแมในเวลาททานแกเฒาชรา

ลำบาก คณยายตองมคนคอยอมลกนง ปอนขาว

ปอนอาหาร ปอนยาตลอดทกครงมาเกอบ ๑๐ป

ถาคนในครอบครวไมรกกน ไมเอาใจใสกน ไมสามคค

กนรวมถงลกๆ ไมมความกตญญตอพอแมคณยายก

คงเสยชวตไปนานแลว กอนกราบลา คณตานอมได

ผกขอมอใหทกคนพรอมทงอวยพรใหคร และนกเรยน

ทกคนมความสขความเจรญในชวต ไดยนนกเรยน

คนหนงพดเบาๆ ขนวา “มาเหนแลวสงสาร คณตา

คณยายจงเลย รสกรกพอแมมากขนกวาเดมอก” (คร

กรสกดมากๆ เลย ทไดยนคำนของลกๆ นกเรยน)

เมอเดนทางตอลกๆ อยากเดนถนนชายโขงมากกวา

ถนนศรเชยงคาน เพราะมการเปลยน แปลงสภาพชมชน

บานเรอน ระหวางทางลกๆ ถามครวาโฮมสเตย (Home

stay) หมายถงอะไร ครไดอธบายความหมายใหลกๆ ฟง

พรอมกบแนะนำลกๆ วาเดนผานสถานทตางๆ ตอไปน

หากพบคำทเปนทงภาษาไทยและภาษาองกฤษท

นาสนใจ ใหลกๆ นกเรยนจดไวแลวนำไปพดคยกน

ตอทโรงเรยน ระหวางทางกแวะเยยมทกทาย กราบไหว

ชาวบานทอยบานรมทาง ไปดวยแวะทไหนผานทไหน

กไดรบคำทกทายกลาวชมเชยทกๆ คนกยมสดชน

ภาคภมใจกบคำชม นบวาวนนเปนวนแหงความสข

อกหนงวนของลกๆ นกเรยนและคณคร...

ณ บานเลขท ๙๕ หมท ๑ บานเชยงคาน

ตำบลเชยงคาน อำเภอเชยงคาน จงหวดเลย

คณยายนด ละตา พการทางรางกายมาตงแตกำเนด

ปจจบนอยคนตวเดยวมญาตคอยแวะเวยนถามขาวคราว

ความเปนอยเปนบางครง ผคนทมบานใกลเคยงกคอย

ดแลชวยเหลอตามสภาพของผคนในหมบานทมความ

เออเฟอกนตามอตภาพ ลกๆ นกเรยนทคณครกระตน

ปลกจตสำนกใหรวมกนทำความดตกลงกนมาเยยม

คณยายนด เมอมาพบเหนสภาพความเปนอยของคณยายแลว

ไมวาทกนทอยทนอน กเกดความสงสารลกๆ บางคนถง

กบลวงกระเปานำเงนทคณพอคณแมใหตดตวออกมา

มอบใหคณยายเพมอก (จำนวนทเพมไมไดนบ) ครเองก

ซาบซงใจตอการกระทำของเดกๆ โดยทไมไดเตรยมกน

มากอน (ถงกบนำตาซม)

เชยงคาน ในวนน... เรมเปลยนไปจรง แตสภาพของ

วถชวตผคนและบางอยางยงไมควรเปลยน การตอเตม

บานเรอนออกไปของหลายๆ ครอบครว เพยงเพอหารายได

มาเพมเตม แตอาจจะมผลตามมาใหลกๆ หลานๆ ไดพบ

เหนกบสงทไมควรพบเหนกได เมอผคนทมาจากตางถน

มาขอพกคางคน บางสงบางอยางทดงาม ความอบอนใน

ครอบครว การสบทอดวฒนธรรมประเพณของทองถน

ประเพณไทย ผใหญควรปลกฝงจตใจของเดกๆ ไวใหเกด

การซมซบรบรถงภายในจตใจตลอดเวลาทงทางบานและ

ทางโรงเรยน เนองจากพฤตกรรมธรรมชาตมนษยสามารถ

เปลยนแปลงไดในสงแวดลอมหลายๆ อยางหลายๆ ดาน

“เดกในวนน คอ ผใหญ ในวนหนา” คำกลาวนจะลมไมได

เพราะเปนจรงและหาก “เดกดในวนน คอ ผใหญดใน

วนหนา” กคงเปนความจรงเชนกน เมอมาถงจดนดหมาย

เพอรบประทานอาหารกลางวนลกๆ ชวยกนจดสถานท

ปเสอ ครทำสมตำมะละกอ บอกใหลกๆ ลางมอจากนำ

ในกะละมงกอนทจะรบประทาน อรอยกบอาหารทเตรยม

มาเองและหลงจากรบประทานอาหารเสรจ ครใหกลาว

สรปผลการปฏบตกจกรรม เดกๆ รวมกนรองเพลงและ

เตนไกยางหมอลำ ทกคนสนกสนานเฮฮาบอกกบครวา

อยากกลบบานตอนเยนๆ แตครไมไหวแลว... มงานตองทำ

ครตอเวลาใหไดไมเกน ๑๔.๓๐ น. ดงนนกอนกลบบาน

ลกๆ ทกคนจงมองหนากนและพดพมพำ... (ยงไมอยาก

กลบ...)

๕๒

“สงทเราตองเรยนรจรงๆ คอการใชชวตอยรวมกน ไมใชชวตครอบครว ไมใชชวตใน

โรงเรยน ไมใชชวตทสาวะถ แตวาเปนชวตของคนทรวมโลกกน ปญหาตางๆ เกดขน

เพราะเรามองแยกสวนไปทกท แยกศาสนาบาง ชาตบาง โรงเรยนบาง สดทายกแยก

อำเภอ แยกจงหวด เวลาทนกเรยนหรอคณครไปทชมชน คอการเอาชวตของเราเขาไป

เรยนรทกอยาง และเหนอกวาการเรยนร คอ ความเปนญาต พระพทธองคทรงตรสไววา

ความคนเคยเปนญาตอยางยง ถาเราตางคนตางอยจะไมเรยนรซงกนและกน ความคนเคย

และความเปนญาตกจะไมเกดขน”

พระครบญชยากร

“การเรยนรทจะมชวตอย

รวมกบคนอน...”

“เธอเกดมาจากกองถานร!” เพอนคนหนงถามขนมา

หนไดแตมองเพอนอยางงงๆ ไมมคำตอบจากหน เปนเพยงแต

นำตามนลนขอบดวงตาออกมาไหลรนลงสโหนกแกมทงสอง

ขาง แลวหนกเดนหนไปหนไดยนแตเสยงหวเราะเยาะแววอยในห

หนเดนคดถงคำถามประโยคนซงเปนคำถามทหนฟงจนดงกอง

อยในหทเหมอนวาทกคนตองการคำตอบเดยวกนแตหนไมม

คำตอบใหใครเลยสกครงเดยว หนไดแคคดวาทำไม ทำไม

ฉนตองเกดมาดำดวยและอยรวมโลกกบเขาไมไดหรอ ฉนผด

มากไหมทฉนดำ คำถามและคำลอเลยนทกคำมนทำใหหน

ตองเกบมาคดทำใหหนตองเศราใจและเปนปมดอยในชวตของ

หนอยางทสด ทงๆ ทหนเปนเดกทไมเคยทำใหใครเดอนรอน

ไมเคยแกงแยงชงดกบใครเลย ในความคดของหน หนคดวา

หนมความเกงและฉลาดพอสมควรแตกลบกลายเปนคนท

ไมกลาแสดงออก หนเปนเดกขาดความมนใจ เปนเพราะความ

ดำและความขเหรของหน และหนรสกวาไมวาจะในสายตา

ของเดกและผใหญหนไมเคยทำอะไรเปนทพอใจหรออยในสายตา

ของใครเลย

“ครวาแลวเธอจะตองออกไปรบอก เธอไมตองออกไป

รบหรอกนะ ใหดาวเฉดเขาไปรบดกวา เธอไมเหมาะ” เสยง

ตะโกนดงมาขางหลง หนชะงกทนททไดยนเสยง ทงๆ ทหน

ไมเคยคดทจะออกไปรบเกยรตบตรใบนนเลยแมแตนอย แต

เปนเพราะเพอนออกมาบอกวาใหออกไปรบแทนเขาแตหน

ไมทราบความจรงวาเขาตองการลองใจเทานนเอง ทงๆ ทเพอน

คนนนเขาไดรบคำสงมาจากครแลววาใหขนไปรบเองแตเพอน

เขาอยากใหหนโดนครดา

หนผนาสงสารรไมเทาทนเพอนเขานนเอง จากเหตการณ

ตางๆ มากมายทหนนอยไดรบทำใหเขาเจบปวดและเสยใจ

เปนทสด แมในบางครงเขาไดมอบหมายใหไปทำงานแทนเพอน

ในชนเรยนในการประชมสภานกเรยนเพอนำเสนอกจกรรมตางๆ

ของหองเรยนหนคนนกทำไดดมากๆ เปนทยอมรบของครท

ปรกษา สภานกเรยนและคณะกรรมการสภานกเรยน แตเมอ

เขากลบมาทหองเรยนนำเสนอครประจำชนและเพอนรวมหอง

ครประจำชนกจะพดวา “เอาหละทเธอไปทำมากดแลวแตครวา

เรอง สะอาน สนารกษ

โรงเรยน ตนบากราษฎรบำรง ต.นาพละ อ.เมอง จ.ตรงใครจะเหน

ใหดาวเฉดเขารบผดชอบแทนเธอแลวกนนะเพราะเขาคลองตว

กวาเธอเยอะเลย”

ในบางครงเขาแอบไดยนเสมอวามเพอนๆ พดวาหลอก

ใชมนไปเรอยๆ ไมวาเรองอะไรทคนอนเขาไมทำกนใหมนทำให

ตายเพราะมนอยากทำ มอยครงหนงเขาถกหลอกใชใหนำ

นนทนาการเพอนๆ และนองๆ ในโรงเรยน เขาทำไดดเพราะ

ทกคนทมารวมกจกรรมตางกมความสขสนกสนานแตหวหนาชน

ทเปนคนใหเขาไปทำแทนกลบบอกวากอยางงนๆ แหละ ใครๆ

กทำได

ในบางครงหนเองเปนคนคดรวมกบกลมเพอนๆ ซอ

ของมอบใหครประจำชนในวนคร ในทางกลบกนในวนทคร

มอบของทระลกใหกบนกเรยนในชนเรยนครกลบบอกกบหนวา

“เธอไมตองเอานะเพราะของมไมพอเอาไววนหลงแลวกนนะ”

คณครขาครจะทราบไหมวาหนรสกอยางไรทำไมตองเปนหน

ความรสกเหลานมนฝงลกลงไปในใจจนยากทจะเยยวยา มอย

ครงหนงหนโดนครเรยกมาดดาทงๆ ทหนไมไดเปนคนผดอะไร

เลยเปนเพราะดาวเฉดเขาไปฟองวาหนดาดาวเฉด “ครทำไม

ไมเขาใจหนบาง ทำไมครถงดเหมอนจะเอาใจและรใจดาวเฉด

ทกอยางจนทำใหหนคดวาเพราะดาวเฉดสวยอยางนนหรอ หน

ไมอยากดถกความคดของครหรอกนะคะหนขอโทษ” หนไดแต

ครนคดในใจ หนสงสารตวหนเองเปนทสด

เดกนอยผนเขาไมตองการอะไรมากนอกจากความ

บรสทธใจและจรงใจกบเขาบางเทานนแหละเขาบอกวาในความ

คดของเขาไมเคยทำอะไรเพอหวงสงตอบแทนนอกเสยจาก

ความจรงใจตอกนความเขาใจกน มใจความตอนหนงทเดก

นอยผนเขยนไววา “ในชวตของหนจะมใครเหนบางไหมวาหน

ตงใจทำแตสงทดทสดแลว แตเมอไหรใครจะเหนและใครจะ

เขาใจหน หนอยากใหมคนเหนความจรงใจหนบาง”

จากเรองทเดกนอยผนเขยนมาเลาใหฟงทำใหไดขอคด

วาในเรองทครคดวาเลกนอยสำหรบผใหญแตจรงแลวมนเปน

เรองใหญมากๆ สำหรบเดกเลยทเดยว ดฉนจงนำเรองขนมา

เขยนเพอเตอนสตคนทมอาชพครจะไดเปนขอคดในการใช

คำพดกบเดก

ตรง เขต ๑

๕๕

นครสวรรค เขต ๒

ชวตของเดกผหญงตวเลกๆ ไมไดสขสมบรณ

อยางทนาจะเปน เธอตองใชชวตเหมอนผใหญคน

หนงทตองเปนหวหนาครอบครว แบกภาระและความ

รบผดชอบตงแตอยวยอนบาล พอเสยชวต แมประสบ

อบตเหตเปนอมพาต ยามทเธอตกอยในสภาพเชนน

ความกตญญและกำลงใจคนรอบขางทำใหเธอส

และยมอยได

กำลงใจเปรยบเสมอนนำทพยทหลอเลยง

ดวงใจอนงดงามเปยมลนดวยความกตญญของเธอ

นองมว หรอเดกหญงนวรรณ จนทวงษ ในวย ๑๒ ป

เธอเรยนอยชนประถมศกษาปท ๖ โรงเรยน

วดเทพสถาพร สำนกงานเขตพนทการศกษา

นครสวรรค เขต ๒

ยอนหลงไปในอดต เมอครงเธออายประมาณ

๒ ขวบ พอของเธอไดเสยชวตลง หลงจากนนอก

กำลงใจ...

สชยชนะ

เรอง

ปรานอม เลกกระจาง

โรงเรยน

วดเทพสถาพร

ต.บานแดน

อ.บรรพตพสย

จ.นครสวรรค

ประมาณ ๒ ปตอมา แมของเธอประสบอบตเหต

ทางรถยนตระหวางทางขณะโดยสารไปทำงานท

โรงงาน “จากอบตเหตครงนนทำใหอวยวะสวนลาง

ตงแตเอวจนถงปลายเทาเปนอมพาต” แมของเธอ

ชวยเหลอตวเองไมได

ภาพนวรรณยนอยหนาเตยงทแมนอนในทกๆ

เชา เตรยมนำใหแมลางหนาแปรงฟน นำถงนำ

ปสสาวะไปเททง เชดตวทาแปง เปลยนเสอผาให

แม ขจกรยานไปขอขาวพระทวดเทพสถาพรเพอ

นำมาเปนอาหารใหแมกอนทเธอจะไปโรงเรยน

เปนภาพททงเพอนบาน และครเหนกนจนชนตา

มบางครงเธอตองทำดวยความรบเรง เพราะตองไป

ทำเวรสประชาธปไตย ดฉนจะพดคยสอบถามอยเสมอ

คำพดทเธอจะไดยนบอยๆ คอ “นวรรณ เบอไหม

เหนอยไหมทตองทำใหแมตงแตเลก ไมเหมอนเดก

กบภาระทตองดแลแมตงแตวย ๔ ขวบ จนปจจบนเปนเวลา ๘ ป นองมว

ไมเคยบนไมเคยทอ เธอสญญาวาจะดแลแมใหดและสบายจะเปนกำลงใจ

ใหกนและกนไมทอดทง หนอยไหนแมกบยายตองอยดวย

๕๖

คนอน” คำตอบคอ “ครขา หนทำได แมคอชวตของ

หน เวลาหนทำอะไรใหแม แมมกยมเสมอ แสดงวาแม

มความสข ทมหนอยใกล ใชไหมคะคณคร” เดกหญง

ตวนอยเลาดวยความภาคภมใจ

นอกจากเธอจะดแลแมผพการแลว เธอยงมยาย

ทชราภาพมโรคประจำตวหลายโรค เปนอมพฤกษ บางครง

ตองไปโรงพยาบาลเพอพบแพทยตามนด หรอไปธระใน

ทใดๆ เธอจะตองขาดเรยน ไปเปนเพอนคอยใหความ

ชวยเหลอ ยายจะลมปวยบอยครง ดวยความทมอายมากขน

เปนภาระทเธอตองพาไปหาหมอ นวรรณไมมโอกาสได

ไปเทยวเลนเหมอนเดกทวไป ยงวนหยดเสารอาทตย

กยงตองคอยดแลแมทำงานบานทกอยาง

ดฉนไดมโอกาสสมผสใกลชดกบนวรรณมากทสด

กเมอตอนเธอเรยนอยชนประถมศกษาปท ๕ พ.ศ. ๒๕๕๑

ดฉนทำหนาทเปนครประจำชน ไดเหนพฤตกรรมของ

เธออยางใกลชด ไดพดคย สอบถามกนเปนประจำเกอบ

ทกวน

นวรรณ เลาถงตวเธอเองวา “ทกเชาหลงจาก

พระชชาต ปสนนจตโต หรอทเธอเรยกวา หลวงป กลบ

จากบณฑบาต เธอจะไปรบอาหารททานแบงใหสวน

หนง ไปเลยงแมและยาย เมอมาโรงเรยนเธอจะถาม

ดฉนวา” “ครขาบาปไหมคะทกนอาหารของพระ”

“ไมบาปหรอกลกถอวาทานบรจาคเปนทานใหเราแลว”

ดฉนจะตอบเธอ

คราใดทไดพดคยกบเธอ ดฉนกจะเลาถง เมอครง

ทเคยสอนพอกบแมของเธอใหฟง การทไดเคยสอนทง

พอและแม มาถงรนเธอ และเหนสภาพปญหาชวต

ครอบครวของเธอกยงทำใหหวงใยมาก เฝาคดเสมอวา

“ทำไมทกสงทกอยางจงมารมเราชวตของเธอเชนน เธอ

จะพาแมและยายของเธอไปไดถงไหน ครอบครวจะเปน

เชนไร”

“คนดมความกตญญ สชวต” เปนคำพดท

นวรรณมกจะไดยนบอยครง การเปนครประจำชนทำให

มโอกาสไดไปเยยมบานเธอไดบอยๆ “ครขา ฝากดแล

ลกหนดวย” คำฝากของ ทว แมของเธอชางสะทอนใจ

ของคนเปนครยงนกแตกคดอยในใจวา “เธอไมฝากครก

ตองดแลอยแลว”

ถงแมในเวลานดฉนจะพนจากการเปนครประจำ

ชนแลว แตความรกความหวงใยของความเปนคร กยง

ไมเปลยนแปลง ยงคงคดจะชวยเหลอเสมอ “ถาคดจะ

ชวยใครแลว ตองชวยใหตลอด” นคอคำมนทเตอนใจ

เมอดฉนพบปะผใด กจะเลาชวตของนวรรณใหเขาฟง

และผลความดของเธอทำใหมคนเขามาชวยใหมความ

เปนอยทดกวาเดม

เรองของเดกหญงนวรรณถาเกดขนกบใครเขาอาจ

รบไมได แตสำหรบเธอมหวใจกลาแกรงพรอมทจะเผชญ

กบปญหาทกอยาง เธอราเรง ไมทกข ไมทอ และไม

ถอย สงทเธอยดเหนยวคอความกตญญ เธอบอกวาคน

เราถามความกตญญสามารถทำไดทกอยาง เธอสญญาวา

จะดแลแมกบยาย หนอยทไหน แมกบยายกตองอย

ทนนดวย จะเปนกำลงใจ…ของกนและกน จดหมาย

ปลายทางตองทำใหแมและยายสบายทสด

(บน) ทกวนชาวบานจะเหนเดกหญงตวเลกๆ ขจกรยานไปรบอาหารจาก

พระวดเทพสถาพรเพอไปใหแมและยาย

(ลาง) ภารกจงานบานทกอยาง ทนองมวตองรบภาระทกอยาง เสาร-อาทตย

สำหรบเธอไมมเหมอนเดกๆ คนอน

๕๗

เราตางเชอวา อญมณทมราคาแพงมากทสด คอ เพชร และหลายคน

ใฝฝนอยากมไวในครอบครองสกเมดสองเมด มคนดนดนคนหาตามหลาก

แหลงหลาทวขวโลกา จนเดกๆ เรมสงสยวา “ไอเพชรทวาน มนอยทไหนกน”

บางคนบอกวา “กอย...ในตมไง” แตสำหรบชวตครบานนอก ตวและตาดำๆ

อยางผม ไมจำเปนตองดนรนคนหาไปทวโลกหรอกครบอยใกลแคมอเออม ผม

เจอโดยไมตองหา เพชรทวา...เพชรในพลอย

เดกหญง...ในโรงเรยนไทย ทกระทรวงมหาดไทย ยงไมแนใจวาเปนคนไทย

เดกหญง...เดกอาย ๘ ขวบ ทยงไมมเลข ๑๓ หลก

เดกหญง...ทรอรบชดนกเรยนมอสองรองจากพสาว

เดกหญง...ทเพอนครงคอนหองมกจะวงมาฟองครวา โดน...รงแก

เดกหญง...ทถกเดกอนครงคอนโรงเรยนลอ...วาไมมพอไมมแม

เดกหญง...ทบางวนไมไดรบเงนมาโรงเรยนแมแตบาทเดยว

ใชแลวครบ คำในชองวาง...ดานบน คอคำวา “พลอย”

นคอเรองราวทเกดขนในหมบานชาวกย พนททคนในชมชนภาคภมใจ

รกและรกษในความเปน “สวย”

๕ ปทแลว เดกพลอย วฒเพชร กำลงเรยนอยชนประถมศกษาปท ๒

หองทผมเปนครประจำชน พลอยถกจดอยในกลมเดกพเศษ ประเภทเดกกาวราว

มกมเรองทะเลาะกบเพอนเสมอไมเวนแมกระทงเพอนชายรนพหองขางกน

พลอยกไมกลว ดวยความทพลอยเปนเดกตวใหญ ผมสนจ (ผมมารในภายหลง

วาสาเหตมาจากผปกครองไมอยากเปลองเงนคาตดผมบอยๆ) รางกายแขงแรง

พลอยจงไมเคยกลวเกรงใครในโรงเรยน นอกจากคณครและคนทบาน

เพชรในพลอย

ศรสะเกษ เขต ๒

๕๘

บานในมมคดของพลอยทยนอธบายอยหนา

ชนเรยนใหครและเพอนๆ ไดมองเหนภาพนน เปน

โรงเรอนชนเดยว มเสา ๙ ตน ททำจากตนยคาลปตส

(บรษททำกระดาษตงหนาตงตา PR และ CSR วา

มนคอ “ตนกระดาษ”) มงหลงคาดวยแผนสงกะส

สนำตาลแดง ทกแผนมรทแสงตะวนสามารถสาด

สองเปนลำเขาไปขางในนบไดเกอบรอยร (หากฤด

เปลยนจากรอนแลงเปนฝนชกเมอไร เมอนนลำสายแสง

คงไดเปลยนเปนลำสายฝน) มผนงโรงเรอนหลาก

สสนทำจากหลายวสด ทงพลาสตกลกฟก แผนสงกะส

และแผนปายไวนลทมภาพสวยงาม ขอความและ

สสนสะดดตา (ถามใครทอยากรจกนกการเมอง

แตละยคและนโยบายทสวยหร ครสงคมฯ อยางผม

มกแนะนำใหไปดทผนงบานของพลอย) บานหลง

ดงกลาวอยขางหนองยะ หนองนำขนาดยอมดาน

ทศตะวนตกทายหมบาน มคนคดนเหนยวทเกดจาก

การขดลอกหนองนำเปนทางเดนออกจากบานเขาไปส

กลางหมบาน ทางซอยสายนครสงเวยนใชขนรำและ

เศษอาหารกลางวนจากโรงเรยนไปใหหมทเลยงไว

กวาสบตวทปลายนาขางหนองนำถดไปจากหนาบาน

พลอยออกไปไมไกล ปาของพลอยกะระยะทางดได

๓๐ กาว แตพลอยไมเชอเพราะเคยเดนไปกลบ บาน

และคอกหม นบไดเกอบ ๘๐ กาว แตกยงไมกลา

เถยงปา

“ปา” ซ ง โรงเรยนทพลอยเรยนอย ยก

ตำแหนงใหเปนผปกครองและสามของปาทพลอย

มกเรยกวา “นา” มลกของตนอยแลว ๒ คน ลกสาว

คนโตกำลงเรยนชนมธยมศกษา โรงเรยนประจำ

ตำบล (คนในชมชนมกเรยกวา “โรงเรยนหนองผอ”

ทงทชอจรงไพเราะและยาวกวาน) สวนลกชายคน

รอง กำลงเรยนชนสดทายโรงเรยนประถมศกษา

แหงเดยวกนกบพลอย หลายทานอาจเหนวา ถา

หากเปนลกสาวคนเลกและหรอเปนนองนชสดทอง

ตองไดรบการดแลและตามใจมากทสด แตสำหรบ

นองนชอยางพลอย เรองราวไมไดเปนเชนนน เพราะ

ไมวาจะลองใชหลกการบวกหรอลบทครสอน การ

ดแลเอาใจใสทพลอยคดวาควรไดรบกยงนอยกวาพๆ

อยางมาก ยงเหลอกแตการคณและการหารทยง

ไมไดลอง เพราะพลอยคดวามนยากเกนไป

ปาและนาทพลอยเรยก มอาชพรบซ อ

ของเกาและเกบขยะตามหมบานตางๆ มารวบรวม

คดแยก แลวใสกระสอบปยยเรย ยกขนรถเขนพวง

รถมอเตอรไซค ขบไปขายทรานเจกสวทายตลาด

อำเภออทมพรพสย ขนตอนของอาชพงายมาก แต

ใชเวลาในการเกบ รวม แยก และขายนานมาก

ตองออกจากบานกอนตะวนขนทางทศตะวนออก

กวาจะกลบถงบานกหลงตะวนตกเลยหลงคาคอกหม

ครสงเวยน หรอบางครงกมาถงหลงพลอยดขาว

ภาคคำจบไปแลว

ทานอาจยงไมลมวา ทำไมพลอยไมมเลข

13 หลก ผมขออธบายพอสงเขป โดยใชขอมล

ทวเคราะหจากการเยยมบานพลอยมาหลายครง

มาเลาเปนนทานชวตดงนครบ

กาลครงหนง นาน (๘ ป) มาแลว คน ๒

คนททำใหพลอยเกดขนมานน ไมแนใจวาคอใคร

และชาตใด ไดนำเดกทารกมามอบใหนองของปา

ซงมอาชพรบจางเลยงเดกตามไซตงานกอสรางใน

กรงเทพฯ ซงเปนเมองหลวงของประเทศไทย แลว

คน ๒ คนนนกสาบสญไป ทงเดกใหตกเปนภาระ

ของผรบจางเลยง ดวยขอจำกดหลายประการ นอง

ของปาจงตองกระเตงเดกนอยขนรถไฟชนสาม สถาน

กรงเทพฯ ปลายทาง สถานอทมพรพสย ตอรถสอง

แถวสเขยว สายอทมพรพสย-เมองจนทร มาลงหนาวด

ไหวพระธาต กราบพระเจาใหญ แลวฝากเดกนอย

ไวกบพสาว แลวใชเสนทางเดมยอนกลบสมหานคร

สำนวนไทยพนบานทวา กำพรากำพลอย จงไดถก

นำมาใชตงชอเดกนอย

“พลอย” จงเปนทงชอเลนและชอจรงทคนท

เกยวของและคณครประจำชนอยางผมใชเรยกให

ถาม ใครทอยากรจกนกการเมองแตละยค

และนโยบายทสวยหร ครสงคมฯ อยางผม

มกแนะนำใหไปดทผนงบานของพลอย

๕๙

เธอขานเพอบนทกในสมดบนทกเลมสฟา โดยลงตว

อกษร (ป) ในวงกลมสแดงในวนทเธอไมมาโรงเรยน

เพราะนกเรยนคนนไมเคยขาดเรยนแมแตวนเดยว

หากจะไมมาโรงเรยนกเพราะเหตลมปวยจนลกขน

มาโรงเรยนไมไหวเทานน มาโรงเรยนทงทบางวนไม

มเงนตดตวมาซอขนมหรอสมดดนสอ เรองขนมอาจ

จะลำบากสกหนอย ถาไมไดตงคจากการเกบขยะ

ไปขายเพราะมคแขงทางธรกจเกบของเกาคอ ศกดดา

และอาแจบ ซงเปนเพอนชนเดยวกน แตยงดทม

คนใจดอยางเมยคณครทองสขและแมอาบรวมถง

แมครวของโรงเรยนชวยใหทองอมได สวนเรอง

อปกรณการเรยน พลอยไมเคยกงวล เพราะเมอ

ไมบรรทดแตก ดนสอหก สมดหมดเมอใด พลอยก

จะนำซากชนสวนมาแลกชนใหมกบคณครชาตร

กรณสมดนน พลอยจำเปนตองแกโจทยปญหาการ

ลบใหถกตองกอน โดยนำตวเลขจำนวนสทธรวมปก

ทเขยนอยปกหลง มาตง ลบดวย จำนวนแผนทม

อยจรง ถาหากผลลพธมากกวา ๒ กจะถกครสอบสวน

ถาผลลบเปนเลข ๒ หลก พลอยกอาจไมไดรบสทธ

เกาแลกใหม กฎเกณฑนไมเปนอปสรรคสำหรบ

นกเรยนอยางพลอย อกทงพลอยมพรสวรรคเรอง

ลายมอ (ในทนไมเกยวกบการดดวง) พลอยคดไทย

แบบหวเหลยมไดสวย จนไดรบการคดเลอกเปน

ตวแทนโรงเรยนเขาแขงขนความเปนเลศทางวชาการ

ชนะเลศเหรยญทองระดบกลมเครอขายพฒนา

คณภาพการศกษาท ๑๖ และเปนตวแทนเขาแขงขน

ระดบเขต ผานเกณฑคณภาพไดเหรยญเงนของ

สำนกงานเขตพนทการศกษาศรสะเกษ เขต ๒ การ

เลาเรองประกอบภาพและฝมอการวาดรปของเธอก

อยในระดบแถวหนา

ดเหมอนอะไรๆ กดไปหมด แตมอกหนง

เรองทครยงคงปวดหว เปนปญหาทยงแกไมตกคอ

พลอยมเรองทะเลาะววาทกบเพอนพนองในโรงเรยน

บอยๆ สาเหตเบองตนคอ พลอยมกถกลอเลยน

พดจาถากถาง เชน ไมมพอแม กำพรากำพลอย

ลกพมา เดกโขง ชางขอ อทอม เปนตน จนเปน

เรองทะเลาะเบาะแวงบอยๆ ถงแมวาเกอบทกครง

พลอยเปนฝายชนะ แตกเปนการสรางศตรและทำลาย

มตร ทำใหพลอยมเพอนนอย ครลดปญหาไดบาง

ดวยการใชกระบวนการกลมและการมอบหมาย

บทบาทหนาท รวมถงการใชกจกรรมเยยมบานเพอน

ซงชวยไดพอสมควร

ถามเรองอนาคต พลอยตอบตามประสาเดกวา

อยากเปนคร ดวยเหตผลของเธอทผมไดยนแลวตอง

ยมอยางอมเอมใจ ถงแมผมยงไมทราบวา อนาคต

ขางหนาจะเปนอยางทเธอฝนออกมาดงๆ อยางท

ผมไดฟงมาหรอไม แตผมมนใจไดวาดวยคณลกษณะ

ทเธอมและเปนอย จะเปนทงเกราะกำบงภยสงคม

และเบาหลอมแหงการศกษา อกทงเชอไฟจากถาน

คารบอนทผานกระบวนการเรยนรจะสำแดงคณสมบต

แหงความเปนอญมณลำคาออกมาใหทกคนไดสมผส

ยอมรบและชนชมศรทธาเธอ ในเวลาอนใกลน ทงๆ

ทผมรเหนอยางเตมอกเตมตาอยแลววา...เธอนแหละ

เพชรในพลอย

พลอยนงพกเหนอย

คกบรถพวงเขนรบ

ซอของเกา

ปจจบน ด.ญ.พลอย วฒเพชร กำลงเรยนชนมธยมศกษาปท ๑ โรงเรยนมธยมศกษาแหงหนง ใน

จงหวดศรสะเกษ มสขภาพด ผลการเรยนและความประพฤตเปนทภาคภมใจ และหนวยงานสงกดกระทรวง

มหาดไทยไดออกเลขประจำตวประชาชนใหเธอแลว

๖๐

วยรนวยวน เปนวยของการเปลยนแปลง

ทงระบบในรางกายไมวาเปนเรองของความคด ความ

ตองการ สงคมทเปนกลมเพอน ในการรวมคด รวม

ตดสนใจ ถาครอบครวใดทพอแมหรอผปกครอง

ไมมเวลาเพราะเศรษฐกจบงคบเปนเหตใหลกตอง

หนเหไปหาเพอนๆ ในการคด การตดสนใจและ

การเอาอยาง เพอใหเปนทยอมรบของกลมเพอนๆ

ทงๆ ทตวเองรวาไมถกไมควรและไมเหมาะสมกบ

เพศของตน...แต...ตกกระไดพลอยโจร...เสยคนกน

มากมาย ครเปนผทจะชแนะแนวทางทถกตองใหกบ...

ลก...ศษย...ชวยใหเขาคดได คดเปนและสามารถ

แกปญหาใหกบตนเองได ดงเรองทจะนำเสนอ

ตอไปน

เมอประมาณเดอนสงหาคม ๒๕๕๒ น.ส.พทยา

แยมขะมง ครผชวยหอพกหญง ๓ โรงเรยนศกษา

สงเคราะหเพชรบรณ ไดรบจดหมายลบฉบบหนง

เขยนมาขอคำปรกษาวา...เธอไดมความรสกทดและ

พอใจในเพอนชายคนหนงซงอยในชนเรยนเดยวกน

โดยแอบชอบมาตงแตเรมเรยนชนมธยมศกษาปท

๔ จนปจจบนกำลงศกษาอยชนมธยมศกษาปท ๖

แตตวเองรสกทกขใจมากทเพอนชายไมเคยใหความ

สนใจความรสกทมใหและไมแยแสในตวเองเลย

“หนจะทำอยางไรด” จะใหเลกคบกนคงทำใจไมได

เพราะมนเปนรกครงแรกของหนเขาไมชอบหน

ไมเปนไรขอใหหนไดชอบเขาฝายเดยวกพอ...

เมอคณครผทนกเรยนเลอกและไวใจทานได

อานจดหมายจบ ดวยความเปนครทงจตและวญญาณ

กเรมตามหาเจาของจดหมายเมอไดพบหนากน

จะเหนไดวาลกสาวคนนมสหนาทหมดอาลย ไมอยาก

พดคยกบใครจงชวนกนพดคยสนทนาพาท ดวย

ธรรมะพชตใจ

มตรไมตรท สงสาร

ลกสาวคนน รบฟง

คำพดทเธอพยายาม

บอกคำแลวคำเลา จน

เธอระบายแลวมครฟง

อยางตงใจคอยใหคำพด

ทเปนกำลงใจจนเหน

ไดวา เธอ..รสกลดความ

เครยดมความสบายใจ

ทำใหเธอมรอยยมท

ฉายแววทมประกาย

สมผสรได แตหลงจาก

นนเพยง ๑ สปดาห

สมาธทรบรสบายใจของเธอเรมสบสน วนวายใจ ม

อาการเครยดเกดขนอก แสดงออกโดยการไมยอมรบ

ประทานอาหาร เรยนหนงสอไมรเรอง เพราะได

เหนเพอนชายทตนพอใจไปคยกบเพอนหญงคนอน

และไดตามเขาไปถามเพอนชายวา...ทำไมตองไปคย

กบเพอนหญงอนดวย...ถายงเหนวาไปคยอกจะตาม

ไปตอวาและทำรายผหญงทกคนทฝายชายคยดวย

ตอมาเธอไดมการแสดงออกดานพฤตกรรมท

ทวความรนแรงมากยงขน ดวยตวเธอเองเปนเยาวชน

สาธารณสขในโรงเรยนทมหนาทคอยชวยเหลองาน

ดานพยาบาลเบองตนของโรงเรยน ไดรบการไววางใจ

จากครใหเปนผถอกญแจหองพยาบาล ตยาทกต

จงเปนโอกาสใหกบเธอทคดจะทำรายตวเองโดย

รบประทานยาเกนขนาด แตกอนจะรบประทานยา

เธอยงมความรบผดชอบในการกระทำของตนเอง

โดยเธอจะเขยนจดหมายบอกเพอนทหอพกไวทกครง

เหมอนวาตวเองมความกลวในการทำรายตวเอง

เรอง นายอนศกด สงนย

โรงเรยน ศกษาสงเคราะหเพชรบรณ

ต.บานโตก อ.เมอง จ.เพชรบรณ

เพชรบรณ เขต ๑

๖๑

แตตองการทำเพอเรยกรองความสนใจ บางครงจะหน

ออกนอกบรเวณโรงเรยน กจะเขยนจดหมายบอกไว

ทกครง เมอเหตการณเปนเชนนอาจเกดอนตรายได

แมครรไดวา สต ความอดทน ไดขาดและยากตอ

การควบคมจงไดรบเขาไปพดคยสนทนากบเธออก

ครงแบบเปดอกมอะไรใหพดออกมาใหหมดปรบ

เปลยนความรสก ความเขาใจ ดงสตใหกลบมาไม

ใหทำรายตวเอง ใหนกถงผใหกำเนด พอ แม พ

นอง ทกๆ คนจะเสยใจถาเราเปนอะไรไป ขอให

ตงใจเรยนใหจบจะไดมงานทำ มหนามตาและจะได

เลยงดพอ แม ใหไดสขสบายเพราะฐานะทางบาน

ของเธอคอนขางยากจนมากจะไดชวยแบงเบาภาระ

ทางบาน...สตเธอกลบมาอกครง เธอรองไหตลอด

เวลาเสยใจกบการกระทำทเกดขน ควบคมตวเองไมได

และตองการออกจากโรงเรยนนเพอจะไปเรยนทอน

ไมตองการทจะพบเหนฝายชายอกเพราะถายงพบเหน

กนอยเธอกอดทจะคดไมได แมครคอยๆ สนทนา

จนเธอเรมมสตและคลอยตามและใหคำสญญาวา

จะไมทำพฤตกรรมเชนนอก เพอเปนการชวยเหลอ

นกเรยนไมใหเกดเหตการณเชนนอก คณครจงได

แนะนำในการทำจตใจใหสงบ มสมาธมากกวาน

โดยไดนำเรองราวของเธอไปปรกษากบแมช ทสำนก

ปฏบตธรรมสถตย ตำบลชอนไพร จงหวดเพชรบรณ

แมชไดฟงขอมลทกอยางจงเหนควรใหนำนกเรยน

มาปฏบตธรรม ฝกสมาธ คณครจงนำความทปรกษา

มาแจงกบเธอ เธอกยนดเปนอยางมาก

เมอนกเรยนตกลงคณครจงไดนำเรองทงหมด

มาปรกษากบรองผอำนวยการกลมบรหารงานทวไป

และนำเสนอผอำนวยการโรงเรยน เลาเรองทงหมด

ใหทราบ พรอมทงไดเชญผปกครองมารบทราบปญหา

เพอจะไดชวยกนแกไขปญหาใหกบเธอ โดยขออนญาต

โรงเรยนและผปกครองนำเธอไปฝกปฏบตสมาธท

สำนกปฏบตธรรมสถตย ตำบลชอนไพร จงหวด

เพชรบรณในทกเยนวนศกร เสารและวนอาทตย โดย

เขาไปทำวตรเยนในวนศกร ตงแตเวลา ๑๘.๐๐ น. -

๑๙.๐๐ น. หลงจากนนใหเขานอน ตนเชาเวลา

๐๔.๓๐ น. เรมทำวตรเชาเวลา ๐๕.๐๐ น. - ๐๗.๐๐ น.

หลงจากนนใหทำความสะอาดสำนกฯ และ

รบประทานอาหาร เวลา ๐๙.๐๐ น. ฝกรอยมาลย

เพอใหเกดสมาธ ชวงเยนเวลา ๑๘.๐๐ น. - ๑๙.๐๐ น.

เรมทำวตรเยน ซงเธอปฏบตเชนนในชวงวนศกร

เสารและอาทตยเปนระยะเวลา ๒ เดอน จากการ

ไปฝกสมาธกบสำนกปฏบตธรรม เธอเรมพดเกง

มสต มความสข ยมแยมแจมใส พดคยกบเพอนๆ

มากขนไมกลบมาทำรายตวเองอก รกตวเองมากขน

ชวยเหลอเพอนมากขน ยงแนะนำใหเพอนๆ ใน

ชนเรยน และนองๆ ในหอพกวากอนทจะตดสนใจ

ทำอะไรตองคดใหดเสยกอนและไมใหทำพฤตกรรม

ตามแบบอยางของพเพราะมนไมด ในชวงปดเทศกาล

ปใหมเธอไดกลบไปเยยมมารดาทบานกลบพบวา

มารดากำลงมปญหากบบดาซงเปนพอเลยง เธอได

นำธรรมะและคำสอนของแมชมาแนะนำใหมารดา

ของเธอทำสมาธ อยาคดมาก ใหปลอยวาง

ปจจบนน เธอบอกวาเธอตดใจจากชายคนน

ไดแลว เธอไดเปลยนแปลงพฤตกรรมของตนเองใน

ทางทดขน เธอไดจบการศกษาชนมธยมศกษาปท ๖

อยางทตงใจไว พรอมกบของนองสาวของเธอซง

เปนคแฝดเรยนอยระดบชนเดยวกนดวย เธอไดตดตอ

มาทางโทรศพทบอกวา ขณะนเธอไดเขาเรยนท

ปญญาภวฒน ของบรษท เรสเทอรอง กรป เรยนจบ

กจะไดทำงาน ถามโอกาสเธอกจะศกษาตอ

จากเหตการณจรงท เกดขน ตามลำดบ

ทำใหทราบวาคนเราถาไมมสต ไมมสมาธเปนทตง

จะทำใหเกดความคดฟงซาน ไมสามารถบงคบ

ตนเองได ทำใหตนเองและผอนเดอดรอน

ขอกราบนมสการแมช จากสำนกปฏบต

ธรรมสถตยแหงน ทชวยอบรมสงสอนใหนกเรยน

เหนทางสวางใหพบธรรมทประเสรฐเชนน บาน วด

โรงเรยน รวมมอกนเมอใดกจะนำพาใหทกผทกคน

มความสข เหนอกเหนใจ ชวยเหลอ สามคค

ประเทศไทยกจะเจรญดวยอารยธรรมทสงสดตลอดไป...

๖๒

ดวงตะวนกำลงจะลบขอบฟา “กลมลกเทวดา”

๕-๖ คน มาชมนมกนบนราวสะพานกลางทง

ดวงตาแดงกำ มอกำคอขวด สายลมกลางทงโชย

มาเยนสบาย แตใจเขารอนรม ไขวควาหาอะไรไม

ทราบ ไมเขาใจ

ขาวโพดออกดอกสะพรงเอนลตามแรงลม

มากบางนอยบางตามแรงลม ชางเหมอนชวตของ

เขาและเพอน ทถกกระแสความนยมดานวตถโหม

กระหนำพดพา เตมไมเตม ไมพอ ไมอม ไรหลกยด

โหยหาความรกความอบอน พอแมไปทำงานหาเงน

ตางจงหวด ปลอยใหลกอยบานกบป ยา ตา ยาย

สงกรานตจงจะเจอหนาพอแม ความรสกลกๆ

อยากเจอ อยากกอด อยากคย หรอปรกษาเมอม

ปญหา พระอาจารยเคยบอกวา “ทกคนเกดมาม

จดเปลยน

“ดวยวยทยงออน ถกปอนดวยวตถ ลมพายของคานยมทผด

นำชวตสความประมาท จนเมอเกดเหตการณรนแรง จงทำใหเกด

จดเปลยน ทสำคญ”

กรรมเปนผกำหนด” แลวพวกเขาทำกรรมอะไร

จะแกอยางไร

สองสามปทผานมา “กลมลกเทวดา”

ทำตวเหลวไหลไมตงใจเรยน ไมสนใจทำงานทครสง

จบกลมสบบหร ขโมยไกชาวบานมาตมกนบาง

นกถงความมนตองแขงรถ เสยงดงลนหมบาน

ขโมยเหลาเบยรจากบานญาตทจดงาน อยางวนน

ไดมาเปนลง ดมไปแลวเปนขวด แจกจายใหเพอนๆ

ทวหนา บางคนดมแลวคยไมหยด บางคนดมแลว

ซม เขาเองจดอยกลมหลง

เขารสกโคลงเคลง ปวดหวหนบๆ รสกดดน

แตพดไมออก หมดขวดทสองเสยงดง “เพลง!”

เพอนตะโกนถามวา “ทบขวดทำไมวะ” เขา

หลดปากออกไปวา “ไมไดทบแตกำลงใชคาถา

เรอง

สงวาลย ทพยรกษ

ดจฤด ทะมานนท

โรงเรยน

นาหนองทมวทยาคม

ต.นาหนองทม อ.ชมแพ

จ.ขอนแกน

ขอนแกน เขต ๕

๖๓

แปลงรางใหขวด” แลวจบขวดทสองขนมา “เพลง!”

จากขวดเปลากลายเปนเศษแกวในพรบตา เพลงท

สาม เศษแกวเกลอนเตมพน

แอลกอฮอลทำหนาทของมนอยางด เขาเมา

มากกวาทกครงลมตวไปเปนพกๆ คลายกบวาปวดฉ

ตองลงไปฉประสาทสงอยางนน เขาเคลอนตวลง

จากราวสะพานอยางทลกทเลจนเสยหลกลมลง “โอย

ใครเอาอะไรแหลมๆ มาวางไว”

จงหวะนนมเพอนรวมชนกลบจากบานยาย

เจอเหตการณพอดจงเขาชวยเหลอและเรยกรถฉกเฉน

จากองคการบรหารสวนตำบลสงหมอทนท

เขาเสยหลกลนลมไปกระทบกบของแหลม

และคมกรบ ชางเหมาะเจาะกบใบหนาและดวงตา

เหนเลอดหยดลงพนและฝามอทงสองขาง ความ

เจบปวดวงจบขวหวใจ ในชวตไมเคยเจบปวดมาก

เหมอนครงน

ขณะเดนทางเขาพอมสตอยบาง รสกมนำ

เหนยวๆ เตมฝามอและใบหนา ไหลผานไปดาน

ทายทอย มนปวดมากตรงลกตา ระยะทางยสบกวา

กโลเมตรมนชางไกลกวาทกครงทเดนทาง

ขนตอนทางการแพทยมากมาย เขารอง

โอดโอยอยางไมอายใคร หลงการตรวจหมอบอกวา

“เศษแกวแหลมและคมมาก ใบหนาเปนแผลหลาย

จดทสำคญมเศษแกวเสยบเขาลกตา อนตรายมาก

อาจจะสญเสยการมองเหน ยงไงหมอจะดแลใหอยางด

ทสด พรงนตรวจอยางละเอยดอกทนะ” หลงจาก

นนหมอจงใหยาแกปวดและใหนอนพกผอน กอนยา

จะออกฤทธใหหลบ สมองของเขายำคำวา “เศษ

แกวแหลมคมมาก อาจสญเสยการมองเหน” กตา

บอดนะส ตาบอด ไอบอด เพอนๆ คงเยาะเยย

คณคร และเพอนสาวทเขาหมายตาอกเลา ถาเขา

ตาบอดเธอยงจะเหมอนเดมหรอเปลา คนอนๆ ละ

ยายทรกและพรำสอนเขาทกวน พอแมททนลำบาก

ทำงานอาบเหงอตางนำเพอเขาละ จะรสกอยางไร

รงขนคณครมาเยยม เขาดใจมากแตกไม

สบายใจและรสกหวนกลว คณครตรงดงเขามาลบหว

ลบหลงไปมาแลวกมมอเขาไวและพดวา “ทำใจดๆ

ไวนะลก ทกปญหามทางแกไขครวามนคงไมเลว

รายหรอก” เขาเผลอจบมอคณครจนแนน เหมอน

เปนสะพานแหงความรก ความอบอน กำลงใจแผซาน

ซาบซง เขาตงปณธานวาเขาจะตงใจปฏบตตามท

หมอสงทกประการ

หลงจากคณครกลบเพยงเลกนอยพอกบแมก

เดนทางมาถง โผเขากอดเขาทงนำตา แมพดอะไร

ตางๆ มากมาย จบใจความไดวาแมขอโทษทไมได

อยดแลเขา เขายงรสกละอายใจเพราะเขาตางหาก

ทตองของโทษพอกบแมททำใหทานหนกใจ เขากอด

ตอบแมทงนำตา ความกาวราว ดอรน หายไปจาก

หวใจ เขามองพอและยายทยนอยขางเตยงดวยความ

รสกสำนกผด ทานทงสองยม ซงเปนยมทแสดงถง

ความรกและเมตตาทเขาจะจดจำไปตลอด

ชวงรกษาตวอยทโรงพยาบาล เขาเขาใจชวต

ในแงของความไมแนนอน ความตายอยใกลตวเรา

ตลอดเวลา ชวงชวตทผานมาเขาคดเพยงวา ทำ

อยางไรเขาถงจะมความสข “กลมลกเทวดา” จะทำ

ทกอยางเพอใหตนเองสนกและมความสข โดยไม

นกถงความทกขของคนอน ชางนาละอาย เขาแทบ

ไมเคยทำประโยชนใหเกดขนกบใครเลย คำสอนของ

ครหลายเรองผานเขามาในความทรงจำ “จตอาสา”

คำน คอสงทเขาอยากทำมากทสด ถาเขาออกจาก

โรงพยาบาลไปเขาจะทำสงดๆ ใหคนอน ใหครอบครว

โรงเรยนและชมชนโดยไมหวงสงตอบแทน

และแลววนทรอคอยกมาถง หมอเปดผาพนแผล

๖๔

ชนสดทายออก แลวบอกวา “คอยๆ ลมตานะ”

เขาทำตามทหมอบอก หนาหมอกบหนาเขาหางกน

แคคบ เขาหวใจพองโต ตาเขาปกตดมองเหนได

ชดเจน หมอบอกวาโชคดทคมแกวเฉยดจดสำคญ

ไปเลกนอย

เขากาวผานประตโรงเรยน นบเปนครงแรก

ในรอบปทเขากาวสลานธรรม นกนอยนารกหลาย

ตวรองเพลงทกทาย ตนไมทรายรอบพลวไหวไปมา

อยางราเรง เหมอนมนกลาวตอนรบการกลบมาของ

เขา เขานงลงบรรจงกราบทาเบญจางคประดษฐ

แลวเงยหนาขนสบตาหลวงปโงน ใบหนาทอมเอบ

สงกระแสแหงความเมตตามาให เขาสมผสไดถงความ

อบอนนน และตระหนกถงคำสอนทวา “ทำดไดด

ทำชวไดชว” นำใสๆ เออลนมาทตา เขาปลอยให

มนไหลออกมา เพราะมนคอนำตาแหงความสำนกผด

เพอนๆ ดใจกรเขามาหา มคำถามเซงแซจน

เขาไมรจะตอบคำถามไหนกอน คณครแตละทานท

เขามาสอนตางถามไถดวยความหวงใย การเรยน

วนแรกผานพนไปดวยด เขาตงใจเรยนและไดสง

งานเหมอนเพอน เพอนๆ ลวนมนำใจอธบายในสง

ทเขายงไมเขาใจ เพอนกลมเดมกเปลยนพฤตกรรม

ไปในทางทดขน สงทเกดขนกบเขาทำใหหลายคน

และหลายๆ อยางเปลยนไปในทางทดขน

เขาเปลยนชวตเปนคนด ตงใจเรยน รวมทำ

กจกรรมดๆ เขาคายคณธรรม ไปศกษาแหลงเรยนร

เขาไดรบคดเลอกใหทำหนาทคณะกรรมการสภา

ธรรมาภบาลของโรงเรยน เขารจกคาของการเปน

ผใหโดยไมหวงสงตอบแทน ไดเปนแกนนำของ

โรงเรยนคณธรรมชนนำและไดมโอกาสนำเสนอ

“โครงงานคณธรรมเฉลมพระเกยรตเยาวชนไทยทำ

ดถวายในหลวง” อกดวย

เขาแนบ ปพ.๑ ไวกบอกถายรปรวมกบคณะ

คณครและเพอนๆ เขากำลงจะเปลยนทางเดนท

สำคญ ครงนเขาจะเดนบนเสนทางของพทธบตร

โดยมศลเปนปายบงคบ ธรรมะเปนปายเตอน มสต

มนเปนพวงมาลย บรรทกพชพนธแหงความด เขา

พรอมและมนใจกบคำวา “ทำดไดด ทำชวไดชว”

เขาหลบตาลง หวงสตคำนงถงเหตการณททำใหเกด

“จดเปลยน” ถาไมมวนนน คงไมมวนนทเปลยนไป

ประสบการณทยงออน จงถกปอนดวยวตถ

ความระเรงเหมอนพาย รอนระอดวยวยเยาว

เหตการณทพลกผน รเทาทนความโงเขลา

จดเปลยนชวตเรา เปนเรองเลาเพอเตอนใจ

ทำดตองไดด เวนสงทพาเหลวไหล

จตอาสานำพาใจ ชวตใหมใหสงคม

ถอสตเปนตวตง เปนพลงเพอสงสม

นอมธรรมอนอดม กาวสรมพทธธรรม

๖๕

สแหลเปนชอทฟงแลวดจะไมเขาใจวา มนแปล

วาอะไร ความหมายของคำวา “สแหล” นน หมายถง

สทหมนหมอง “ผมไมไดหมนหมองแคชอเทานน แต

ชวตของผมในอดตหมนหมองยงกวาชอของผมดวยซำ

ไป จนทำใหผมคดวาชวตในอดตของผมเปนแครปถาย

กพอ เพราะผมจะเกบรปถายนนไวเปนกำลงใจใหผม

ไดสตอไปในอนาคต” สแหลปรารภกบครทเขาใจสแหล

เดกชายสแหล ชอจรงวาเดกชายจระศกด

ใจชวง กำลงเรยนอยชนประถมศกษาปท ๕ โรงเรยน

บานนาโปนอย อำเภอเมอง จงหวดมกดาหาร สแหล

เลาใหฟงวา “ผมมนองสาว ๑ คน ชอเดกหญงจฑารตน

ใจชวง ชอเลนวา ไกนา กำลงเรยนอยชนประถมศกษา

ปท ๒ โรงเรยนเดยวกน พอชอ นายจนทร ใจชวง

ซงพการเนองจากประสบอบตเหตตงแตผมเรยนอยชน

ประถมศกษาปท ๒ สวนแมนน หลงจากทพอประสบ

อบตเหตไมนานแมกหนไป ทงใหผมกบพอและนองๆ

อยกนตามลำพง ผมตองทำหนาทดแลครอบครวตงแต

ผมอาย ๘ ขวบ โดยรบจางแบกกระสอบอาหารปลา

กระชงในแมนำโขงหาเลยงครอบครว” สแหลตองทำ

หนาทดแลครอบครวตงแตอาย ๘ ขวบ โดยรบจาง

แบกกระสอบอาหารปลากระชงในแมนำโขงหาเลยง

ครอบครว รายไดตงแต ๑๐-๒๐ บาท ซงไมพอกบคา

ใชจาย และอาหารปลากมใหแบกเปนบางวนเทานน

ตกเยนทกวน สแหลจะปนจกรยานไปตามทานำตางๆ

เพอหางานทำใหไดเงนใหเพยงพอกบคาใชจาย สแหล

ตองหางานพเศษทำอกมากมายตามแตจะหาได บาง

ครงกชวยงานในรานอาหารแถวหนาโรงเรยนถงแมราย

ไดไมมาก แตสแหลกมกบขาวไปใหพอและนองกน

หากเหลอกเกบไวกนตอนเชากอนไปโรงเรยน สวนกลางวน

สแหลกไดกนอาหารกลางวนของโรงเรยน และไดดม

นมโรงเรยน ลำบากมากกตอนทตองพาพอไปหาหมอ

และในคราวทพอตองนอนโรงพยาบาล เมอมแผลกดทบ

จนสะโพกเปนแผลอกเสบตดเชอเรอรง ถงแมสแหลจะ

ไดรบความลำบากแตเขากคดเสมอวานนคอสงทเขา

ภมใจทสดในชวต เขาไดรบกำลงใจจากคณครรตนา

หาญเจรญ

คณครผใหกำลงใจและชวยเหลอสแหลมาโดย

ตลอด สแหลเลาวา “วนใดทผมเหนอยมากๆ เนองจาก

วาตองทำงานถง ๔-๕ ทม ในเวลาเรยนผมมกจะเผลอ

หลบ แตคณครไมเคยตำหนผม ทานจะถามผมวาเมอ

คนผมทำงานถงกทม ผมบอกวา ๔-๕ ทมครบ ทานก

จะบอกวาถาเหนอยมากกหลบสกครแลวกตนขนมา

เรยน วนหลงกอยาทำงานใหดกนก คณครเปนหวง

เรองสขภาพและความปลอดภยของผม ทานกลววา

ผมจะเหนอยและพลดตกนำ ทานพาผมไปขอทน

ชวยเหลอทสำนกงานพฒนาสงคมและความมนคงของ

มนษย และดแลเรองการใชจายเงนของผม ทำใหผม

พอจะมเงนทจะมาจนเจอครอบครว” สแหลไดสมคร

เขาทำงานกลมจตอาสาเปนคณะทำงานโครงงาน

คณธรรมสำนกดและโครงงานเยาวชนทำดถวายในหลวง

ซงเปนกจกรรมทสแหลไดมโอกาสรวมงานกบเพอนๆ

และคณคร รวมกนสรางงานสรางรายได เชน การผลต

นำมนเหลองจากสมนไพร การทำพมเสนนำ ยาดม

นำยาลางจาน งานสานตะกรา โมบาย เพอจำหนาย

ใหนกทองเทยว นอกจากนในวนเสาร-อาทตย สแหล

ยงเผาถานไวใชหงหาอาหาร สวนพอนนหากมผมาจาง

สานแห กจะมรายไดเสรมอกแรงหนงแตกไมบอยนก

พอยงชวยสแหลสานตะกราไวจำหนายดวย เพอชวยส

แหลอกทางหนง ทกวนนสแหลมความสขกบการทำงาน

และมกำลงใจจากคณครและเพอนๆ สแหลเลาวาคร

ของสแหลเคยสอนสแหลเสมอวา“ถาสแหลทอจะเปน

ไดเพยงแคกอนกรวด แตถาสแหลผานชวตทเลวรายได

สแหลจะกลายเปนเพชรเมดงามทใครๆ กตองการและ

ชนชม” สแหลพดเสมอวา สแหลจะเปนเพชรเมดงาม

ใหได

เดกชายสแหล

เรอง

รตนา หาญเจรญ

โรงเรยน

บานนาโปนอย

ต.มกดาหาร อ.เมอง

จ.มกดาหาร

มกดาหาร

ชวตเกาคลายรปถาย

ผ ใหชวตใหมคอโรงเรยน

๖๖

เรอง

ฉลอง อำพนเรอง

โรงเรยน

วดปราสาท

ต.นรสงห อ.ปาโมกข

จ.อางทอง

พทธง สะระณง คจฉาม

ธมมง สะระณง คจฉาม

สงฆง สะระณง คจฉาม

คำสามคำน ผมเคยไดยนยายสวดมนตท

บานมาตงแตเดก ไปเลนบานเพอนกไดยนตาของ

เพอนสวดมนตบทน ไปทำบญทวดกไดยนพระสวดมนต

แตกเหมอนกบสายลม ทพดผานมาแลวกพดผานไป

ไมไดใสใจอะไรกบบทสวดมนตบทนเลย

ผมชอเดกชายพรณ เฟองฟ เปนนกเรยนชน

มธยมศกษาปท ๒ ของโรงเรยนขยายโอกาสแหงหนง

ผมมาจากครอบครวทมปญหามากมาย จนบางครง

ผมมแตคำถามใหกบตวเองซงกหาคำตอบทชอบใจ

ไมได ทำไมผมจน ทำไมเรยนไมเกง ทำไมพอทผม

รกและสนทดวยตองมาจากผมไปไวนก ทำไมแมไม

อยเลยงดพวกผม ทำไมผมตองทำงานหารายได

เลยงดตวเองตงแตยงเดก ใครมาขโมยความสขของ

ผมไปไหน หรอแคเพยงเอาซอนไว และผมยงหาไมเจอ

หลายคนชอบวาผมดอ โง ขเกยจ และจะม

ใครไหมทรวาผมเปนเดกเกงและดตงหลายเรอง

ผมเคยคดจะทำความด ผมมสมดบนทกการทำความ

ดทโรงเรยน แตทกครงทผมอานความดทผมทำและ

บนทกไว รสกมความสข เหนคะแนนทไดกมาก

ไมดอยไปกวาเพอนๆ ในหองเลย แตผมกทอแท

เพราะไมรจะเอาความภาคภมใจนไปอวดใคร ผม

กลายเปนเดกเกบตว ชอบอยคนเดยว ไมอยากไป

โรงเรยน อยากนอนเฉยๆ อยในโลกจนตนาการของผม

เพราะรสกวามนสขใจด ไมอยากออกไปเจอโลกแหง

ความจรงภายนอกทไมมใครเขาใจผม มาโรงเรยน

สายกถกทำโทษ ไมมงานสงครกถกประจานใหอาย

เพอน หรอไมกถกทำโทษ ผมหมดกำลงใจ

แตผมคงทำบญเกามาด เพราะผมโชคด

หลายเรอง เรองแรกผมไดเขารวมอบรมโครงการ

พฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน ททางโรงเรยน

จดขน ไดฟงคำบรรยายจากพระอาจารยวทยากร

ไดดตวอยางชวต ไดดละครคณธรรม ผมจงไดแงคด

หนมาทบทวนตนเอง และผมยงโชคดทสองคอผมม

ครประจำชนทใจด มเมตตา และดแลเอาใจใสพวก

ผมเปนอยางด เวลาผมขาดเรยนครจะโทรตาม

หรอไมกไปหาทบาน ถามหาสาเหต เมอพบวาไม

ถกไมควรครกจะวากลาวตกเตอนและหามไมใหทำอก

แตผมกยงเคยละเลยไมทำตามคำแนะนำของคณ

ครอยบอยๆ ความโชคดอกเรองกคอ ผมมคร

แนะแนวทเขาใจนกเรยน ครพยายามพดคยกบผม

หลายครงมาก กวาผมจะยอมคยดวย จนในทสด

ผมไววางใจระบายความทกขทสะสมอยในใจของผม

ซงผมไมเคยคดวาจะมใครมารบรรบฟงเรองราวของ

เดกเกเรคนนได ผมรสกสำนกผดตงใจวาจะไม

ประพฤตตวเหลวไหลเพอประชดหรอเรยกรองความ

สนใจอก เพราะอยางนอยผมกยงมคนเอาใจใสผม

ตงมากมาย

ครบอกวา ทานผอำนวยการเองกหวงนกเรยน

ทกคน ไมอยากใหนกเรยนทำตวไมดและเรยนไมจบ

จะเสยเวลาและเสยอนาคต ทานเคยฝากบอก

คณะกรรมการพจารณาทน ชวยใหผมไดรบทนทาน

อาหารกลางวนฟร เพราะทบานผมกอยกบยาย

ทแกมากแลว ยงมนองวยเรยนอกหลายคนทอยรวม

บานเดยวกน เปนการดทสดทผมมอาหารกลางวน

ทานทโรงเรยน ยายไมตองยงยากในการเตรยมอาหาร

ใหทกวนเพอนำมาทานทโรงเรยน และยงประหยด

ชวตวนน ของวนวาน

อางทอง

๖๗

เงนคาอาหารอกดวย พอผมทราบวาทานผอำนวยการ

มเมตตาตอผม ทำใหผมมความรสกวากำแพงทเคย

กนระหวางผมกบทานพงทลายลงหมด ผมเคยกลวถก

ทานทำโทษ และรสกอบอายเมอถกทำโทษ จนบางครง

รสกไมอยากมาโรงเรยน ผมเคยคดวาทานไมรกไมเมตตา

เดกทดอและเกเรอยางผม

จนกระทงมาถงวนน ผมมคำถามอกหลายขอ

ทำไม ผมดอ เกเร ไมมาเรยน ไปแอบสบบหร ไปดม

เบยร ไปนงมวสมกบเพอน ไปเลนเกม แทนทจะอาน

หนงสอ หรอมาชวยยายทำงานบาน ผมตงใจวา ผม

เปนลกผชายผมตองกลบตวกลบใจ มาเรยนทกวน ตงใจ

เรยน ผมจำคำของครแนะแนวไดวา ทานวาผมวา “เธอ

ยมเศรา ตาเธอกเศรา ยมใหมนะ โลกจะไดสดใสเหมอน

วยของเธอ”

ทกวนนผมไมทำในสงทไมดทเคยทำมาในอดต

ครแจงใหทราบวา ผมมเวลาเรยนไมพอ แตกยงไมสาย

เกนไป ผมกลบตวกลบใจมาตงใจเรยนหนงสอ มาเรยน

ทกวนไมขาด ทำงานสงครทกรายวชา เมอมเวลาวาง

ผมไปขอครทำกจกรรมซอมเวลาเรยนซงทางโรงเรยนก

ใหโอกาสผม ผมไมอยากตกซำชน ผมเพงมารสกและ

เหนโทษของการสอบตกวาทำใหผมเสยสงดๆ ในชวต

หลายอยาง เชนความรสกดๆ ทหลายๆ คนมอบให

เสยเวลา เสยเงน สงสารยายทแกมากแลวตองมาดแล

ผม ผมจงตงใจวาจะเรยนใหจบไวๆ หางานทำและเลยงด

ยายเปนการตอบแทน วนหยดวนเสาร อาทตย ผมกไป

รบจางเลยงไกไดคาจางวนละ ๑๐๐ บาท นำมาเปนคา

ขนมทโรงเรยนทกวน หรอถามครใชงานอนๆ ผมกไป

ทำให เพอใหไดเงนมาเปนคาขนมทโรงเรยน เชน

ไปถางหญาหรอทำความสะอาดบานใหคร ผมใชเงน

วนละ ๒๐ บาท เพอเปนคาขนม ผมอยกบโลกความ

เปนจรง ยอมรบสภาพในสงทผมอยากไดอยากมวาไมม

ประโยชนและมความจำเปนชนดทวาถาไมมแลวผมจะ

อยในโลกใบนไมได ฐานะทางบานของผมกไมเออให

ผมมรถมอเตอรไซค มโทรศพทมอถอ หรอมคอมพวเตอร

ไวเลนเกม แตสงทผมมกคอความรสกผดชอบ ชวด

พระธรรมคำสอนของพระพทธเจาทสอนใหประพฤต

ชอบดวยกาย วาจา และใจ

จากน ไปผมจะดำเนนชวตอยางมสต พ ง

พระรตนตรยเหมอนบทสวดมนตทวา

พทธง สะระณง คจฉาม

พระพทธเจาเปนทพงของเรา

ธมมง สะระณง คจฉาม

พระธรรมเปนทพงของเรา

สงฆง สะระณง คจฉาม

พระสงฆเปนทพงของเรา

ผมรแลววาผมไมไดถกทอดทง ไมมใครรงเกยจ

ผม สงทผมทกขทอนนเปนสงทผมคดไปเอง ผมโชคดท

มทานผอำนวยการทมเมตตา ใหโอกาส มครประจำชน

ท เขาใจคอยตดตามชวยเหลอ อกคนทผมจะไมลม

ชวชวตกคอครแนะแนว ผมกลาทจะเลาเรองราวของผม

ขอคำแนะนำเมอมความทกขหรอมปญหา เมอกอนผม

กลวทานมาก ในสายตาของผมทานเปนคนทดแตจรงๆ

ทานเปนคนใจด มเมตตา ชวยเหลอผมหลายครงในยาม

ทผมขาดแคลนเงนและหมดกำลงใจ จากนไปผมจะกาว

ไปขางหนา กาวใหยาว กาวใหไกลและไปใหถงตามจดท

ผมหวงไว เมอเจออปสรรคผมจะฝาฟนเพราะทผานมา

ชวตผมกพบกบเรองรายๆ มามากพอแลว จากนไปสงท

จะพบอกสำหรบผมจะกลายเปนเรองธรรมดา ไมทำให

ผมหวนไหว ผมจะสชวตโดยยดหลกพระธรรมคำสอน

ของพระพทธเจามาใชในการดำเนนชวต

ผมตงใจไววาผมจะนำประสบการณของผมเปน

แบบอยางใหกบคนททอแท สนหวง เพราะผมเชอวาสงคม

ปจจบนน มเดกทคลายผมเยอะมาก แตจะมสกกคนทม

โอกาสดอยางผม ผมอยากบอกผใหญทกคนทมสวน

เกยวของวา อยาทำรายเดกดวยการกระทำหรอคำพด

เลย อยาทอดทงปลอยปละละเลย คดวาเดกโตแลว ดแล

ตวเองได แตสงหนงทมนซอนอยลกๆ ในใจกคอ ความรก

ความเมตตาสงสาร การใหอภยและการใหโอกาส และ

กำลงใจเมอเยาวชนอยางพวกผมไดทำผดพลาดไป

ทายทสดนผมอยากบอกวา ผมมความสข เพราะ

ผมหาเหตททำใหผมทกขเจอ ผมรทนความทกขและรบ

ขจดมนออกไปจากชวตผมไดสำเรจ ผมจะทำเพอตวเอง

ครอบครวและคนรอบขาง จะมชวตอยเพอรองรบความ

สำเรจทจะตามมาในไมชาน ผมขอเปนกำลงใจใหทกคน

ทอานเรองของผม สนะครบ ผมเปนกำลงใจให

๖๘

กบใจส

กบตวหนงกระโดดไปกระโดดมาดวยความเพลดเพลนเรงราเหมอนมนษยทกำลง

หลงเพลนในกามสข ความประมาททำใหกระโดดตบตกลงไปในถงนมสดเยนๆ โอย !

ตายแนๆ มนพยายามตะเกยกตะกายขนจากถง แตพยายามเทาไหรกไมสำเรจ เพราะถง

ลนมากแถมนมยงเยนเสยดวย มนอยากจะกระโดดออกจากถง แตกไมมหลกอะไรใหมน

ดดตวกระโดดออกไปได

เจากบตวนอยไมยอทอ มนวายนำวนไปรอบๆ ถง วายไมหยด วายทกทา ทากบ

ทาฟรสไตล ทากรรเชยง แมแตทาผเสอมนกลองฝกวายด มนหวงวาจะมคนมาพบและชวย

ชวตมน แตดเหมอนวาจะไมมใครผานมาแถวนนเลย

มนวายๆๆๆ เพอจะไดไมจมนมตาย วายอยหลายชวโมงไมยอมเลก แมจะ

เหนอยแสนเหนอย มนกไมยอมหยดวาย จนมนรสกแปลกๆ ทนมสดนนคอยๆ ขนขนๆ

จนแขงตวในทสด บดนเจากบนอยยนอยบนเนยทมนปนขนมาจากทาวายสารพดทาของมน

มนรบกระโดดผลบออกจากถงนมสดรอดชวตมาไดราวปาฏหารย

ทานอาจารยเลาวาทานไมไดเหนกบตาทานเอง แตทานอานจากหนงสอทเลาวา

การวายไมหยดของกบเปนการปนนมสดใหกลายเปนเนย ทานจงวาเจากบนอยรอดตาย

เพราะมความเพยรไมยนระยอ สเพอชวตอยางไมยอมแพ

ศรวรา อสสระ

เรยบเรยง

๖๙

พระนครศรอยธยา เขต ๒

“การศกษาทไมมหลกเรองความประพฤต

การเมองทไมมกฎเกณฑ ธรกจทไมมจรยธรรม

วทยาศาสตรทไมคำนงถงความเปนมนษย ไมเพยงแต

เปนสงท ไรคาเทานนแตมนเปนอนตรายอยาง

คาดไมถง ดงนนจงจำเปนอยางยงทตองกำหนดจด

มงหมายปลายทางของการศกษาใหผ เรยนได

เขาถงคณคาของความเปนมนษย (Human values)

คอความประพฤตชอบ (Right conduct) ความสงบสข

(Peace) ความจรง (Truth) ความรก ความเมตตา

(Love & Compassion) และการไมเบยดเบยนหรอ

อหงสา (Non-violence) จงจะสามารถแกปญหา

ไดทงปวง” (ศร สตยาไสบาบา.๒๕๕๐:๕๑)

โรงเรยนวถพทธจะเปนความหวงของสงคม

ซงพระพรหมคณาภรณ (ป.อ.ปยตโต.๒๕๔๗:๑๔)

ไดกลาวถงโรงเรยนวถพทธวาเปนโรงเรยนทจดการ

ศกษาตามหลกคำสอนของพระพทธเจาโดยดำเนน

ตามมรรคซงเปนวถชวตในพระพทธศาสนาทแปลวา

ทางอนประเสรฐ มองคประกอบ ๘ ประการ ไดแก

สมมาทฏฐ สมมาสงกปปะ สมมาวาจา สมมากมมนตะ

สมมาอาชวะ สมมาวายามะ สมมาสตและสมมาสมาธ

ซงรวมสรปลงตรงกบ ไตรสกขา อนไดแก ศล สมาธ

ปญญาทเราชาวพทธมกจะไดยนอยเสมอ

จากทกลาวมาในขางตนโรงเรยนวดลาดระโหง

หวงวากจกรรมวถพทธจะชวยเกอกลกนระหวางชวต

ลาดระโหง

เรอง

อจฉรา คหนทพงศ

โรงเรยน

วดลาดระโหง

ต.วดยม ต.บางปะอน

จ.พระนครศรอยธยา

สงคมและสงแวดลอม ซงโรงเรยนวถพทธนนม

หลกการทชดเจนทจะนำไปสจดหมายปลายทาง

กลาวคอ สงแวดลอมดยอมหนนใหสงคมด สงคมด

ยอมเปนสวนเกอกล ใหมนษยแตละคนมชวตทด

และมโอกาสทจะพฒนาตนเองไดดยงขน มความ

สขอยางมอสรภาพ พงพาสงเสพบรโภคสงแวดลอม

เบยดเบยนสงแวดลอมนอยลง รจกหาความสขจาก

ธรรมชาต พรอมเกอกลสงคมไดมากขนและจาก

การพฒนาชวต สงคม และสงแวดลอมใหเกดการ

ประสานกนไดนนจะเปนจดหมายสำคญของโรงเรยน

วถพทธทมงหวงจะทำให “ผบรหาร ครและนกเรยน

มชวตทดงาม อยในสงคมไดอยางมความสข มอง

โลกใหรนรมย นาอยนาอาศย”

กจกรรมของโรงเรยนวถพทธจะประสบความ

สำเรจไดนนขนอยกบผบรหารสถานศกษาทนำพา

สเปาหมายแหงความสำเรจไดอยางมประสทธภาพ

ผบรหารจะตองชแจงสภาพปญหาของสงคมปจจบน

ใหกบทกสวนทเกยวของไดรบทราบและเกดมมมอง

ในการแกปญหาและแนวทางการพฒนารวมกน

อยามองวาเปนเพยงนโยบายแตตองมมมมองในเชง

กวางและลก ในฐานะทเปนผบรหารการศกษา

สามารถพฒนาผเรยนทจะเปนอนาคตของชาตได

และกอนทจะพฒนาคนอนๆ นนควรหนกลบมามองด

ตวเองวาเปนแบบอยางทดแลวหรอยง หลงจากนน

๗๑

คอยๆ กำหนดวสยทศน พนธกจ แผนงาน/โครงการ

และกจกรรม ของโรงเรยนวถพทธโดยใชเทคนค

การพดคยกบคณครทงหลายใหเหนคณคาของหลก

ธรรมและนอมนำมาปฏบตวนน ความสนตสขเกด

ขนทลาดระโหง คร นกเรยนทกคนอยากมาโรงเรยน

ยามเชาทกคนไหว ยม ทกทายกนอยางมความสข

รบประทานอาหารรวมกนระหวางผบรหาร คร

นกเรยนและภารโรง จงเปนสงคมทเกอกล ชวยเหลอ

ซงกนและกนและทนาประทบใจมากทสด คอ

ปการศกษา ๒๕๕๑ นกเรยนมผลสมฤทธทางการ

เรยนสงขนทกกลมสาระวชา นนหมายความวา

โรงเรยนวถพทธเปนปจจยหนงทสงเสรมคณภาพ

การศกษา

กวาทลาดระโหงจะพฒนามาไดถงวนน

ผบรหารตองอดทนแบกภาระงานทแสนหนกหนวง

ของการเปนผบรหารโรงเรยนขนาดเลก ทตองพฒนา

ครใหมศกยภาพทงความร ทกษะการจดกจกรรม

เพราะจะตองใชกระบวนการหรอยทธวธทหลากหลาย

ในการจดกจกรรมการเรยนรใหผเรยนมความร

ทกษะตามทหลกสตรกำหนดและไดมาตรฐานตาม

เกณฑการประเมนของ สมศ. เพอนำไปสการพฒนา

โรงเรยนขนาดเลกใหมคณภาพตามแผนยทธศาสตร

การพฒนาของสำนกงานคณะกรรมการการศกษา

ขนพนฐาน พ.ศ.๒๕๕๑-๒๕๕๓ สวนเทคนคหรอ

กระบวนการบรหารของขาพเจานนไมมอะไรซบซอน

มากนก เพยงแตขาพเจานำหลกการบรหารทเปน

ธรรมาธปไตย ยดถอคตวาถกตองไมจำเปนตองถกใจ

ขาพเจาหรอตองถกใจทกคน กลาตดสนใจ ลงมอ

ทำในสงทถกตองและชอบธรรม โดยไมพยายาม

ลอยตวหนปญหา ถอวาอำนาจหนาทมาพรอมกบ

ความรบผดชอบ ยอมเสยสละประโยชนสขสวนตว

เพอประโยชนสขทยงกวานนคอประโยชนสขสวนรวม

จากประสบการณของขาพเจาทบอกวาการ

เปนผบรหารโรงเรยนขนาดเลกตองอดทนอยางหนก

และลงมอปฏบตงานรวมกบครทกเรองเพอแสดงให

ทกคนเหนวาผหญงกทำได ขาพเจาเปนผบรหาร

ใหมบรรจครงแรกทโรงเรยนวดลาดระโหง เปนบคคล

ทสญเสยครอบครว เหมอนชวตเดนอยคนเดยวบน

ถนนเสนน เสยงครรนเกาบอกตอๆ กนวา “พวกเรา

ไมตองเชอฟง เรายดมนเกาะกลมกนไวใหด มนอย

ไมไดกยายหนเราเอง เราเคยทำอยางไรกทำอยาง

นน” ขาพเจาจงจำเปนตองใชหลกความถกตอง

ยดกฎ ระเบยบทกเรอง ตองมแผนงาน/โครงการ

คำสงทชดเจน พรอมการรายงานอยางเปนระบบ

การเลอนขนเงนเดอนยดหลกคณธรรม บคคลใด

ปฏบตงานมากกไดรบผลตอบแทนมากเชนกน แต

๗๒

แลวกยงมคณครทานหนงเดนเขามาพบขาพเจาและ

พดวา “ปนความด ความชอบตองเปนของผม”

ขาพเจาตอบวา “ทกอยางเปนไปตามผลงาน คงไม

มเรองปนเปนของผมหรอของฉน เพราะเคยแจงใน

ทประชมใหทราบแลววา ตองมการประเมนจรงและ

ประเมน 360 องศา เพอใหเกดความครอบคลมและ

ยตธรรมทสด” คณครทานนนโกรธขาพเจามาก

แสดงอาการไมพอใจ กระดางกระเดอง ไมมาปฏบต

งาน 3 วน และเดนทางไปพบผบงคบบญชา ทสำนก

เขตพนทการศกษาฯ แจงเรองราวทไมได ๒ ขน

ขาพเจาจำไดแมนยำ ทานรอง สพท. บอกใหกลบ

ไปปฏบตงานทโรงเรยนเสยใหม และปฏบตงานตาม

ทำใหทกคนเรมมมมมองทตรงกนวาเราตองเรงพฒนา

ความโกรธ ความเกลยดทผานมาเรมหายไป ขาพเจา

จดประชมเพอชแจง เลาความในใจตงแตมาบรรจ

มองเหนสภาพโรงเรยน คร นกเรยนและฝนวาจะ

ทำอยางไรจะใหลาดระโหง เปนโรงเรยนทมคณภาพ

ขาพเจาบอกกบทกคนวาไมเคยโกรธคณครเลย เพราะ

ทกคนยงมกเลส มความอยากได อยากม อยากเปน

จนลมมองคนอนมองแตตนเองฝายเดยว ถงแม

ขาพเจามอายนอยกวาคณครทกคนแตขาพเจา

มประสบการณชวตมากกวา ฉะนนความอยากได

อยากมและอยากเปนของขาพเจาจงแทบจะไมหลง

เหลออยเลย ขาพเจาพยายามใหทกคนซมซบแนวคด

อดมการณใหใกลเคยงกบขาพเจา จงทำใหคณคร

ทกคนในโรงเรยนปฏบตงานอยางมความสข มความรก

ความเอออาทรและเกอกลแบงปน เหตการณเชนน

จงไมเคยเกดขนอกเลยในโรงเรยนของขาพเจา

นอกจากนนยงทำใหแผขยายวงกวางไปสนกเรยน

ผปกครอง ชมชน ทกอยางทกลาวนนจดสำคญอย

ทหากเรามธรรมะอยในใจ เอาหลกธรรม คำสงสอน

ของพระพทธเจา มาบรณาการและประยกตใชใน

การครองตน ครองคนและครองงาน สงผลใหอปสรรค

ทกๆ อยางผานพนไปไดดวยด

จากวนนนจนถงวนนเปนเวลา ๘ ปกวาๆ

วนทขาพเจาในฐานะผบรหารโรงเรยนขนาดเลก ม

ความสข ความสงบ ภาคภมในผลงานทเกดขน

ซงไมเคยอายใครทจะบอกวาเปนผบรหารโรงเรยน

ขนาดเลก และยงมความพรอมเสมอทพฒนาคณภาพ

การศกษาใหกาวหนาและกาวไกลตอไป

แนวนโยบายของผบรหารโรงเรยน เพราะทานรองฯ

รจกขาพเจาตงแตเปนครปฏบตการอยในโรงเรยน

เมอคณครทานนนมาโรงเรยน ขาพเจาจงเรยกพบ

และพดคยดวยอารมณดเหมอนไมมอะไรเกดขน

ใหโอกาสคณคร พฒนาตนเองตามศกยภาพ โดยม

เงอนไขตองทำแผนการสอน ไมนงหลบในหองเรยน

ตงใจสอนแลวครงตอไปขาพเจาจะดแลเปนพเศษ

จากนนปตอไปขาพเจากประเมนผล การปฏบตงาน

เพอเลอนขนพเศษ ๒ ขน จำนวน ๒ คน ซงทำให

ทกคนงงมากเพราะวาโรงเรยนขนาดเลก ทำไมได

โควตาถง ๒ คน ขาพเจาจงอธบายวา “ทงหมดเปน

ผลททกคนรวมแรงรวมใจกนพฒนาคณภาพผเรยน

มการปฏบตงานอยางเปนระบบ จงทำใหโรงเรยน

ของเราอยในกลมโรงเรยนขนาดเลกทมประสทธภาพ”

๗๓

“สวสดครบ สวสดคะคณพอ” เสยงทกทาย

ทดงเซงแซพรอมกบวงกรเขามาลอมหนาลอมหลง

ขาพเจา ซงเดกๆ จะเรยกครวา “พอ” เพอแยงกน

เขากอดอยางสนทสนม ใครถงกอน ไดกอดกอน

เสยงทกทายนนเปนเสยงของเดกๆ ทงชายและหญง

กวา ๕๐ คน ทมานงรอหนาหองปฏบตการทาง

ศลธรรม เวลาประมาณหนงทมของทกวน ในชวง

เทศกาลเขาพรรษา ซงหองนทางโรงเรยนมอบให

เปนหองงานโรงเรยนวถพทธ หลงจากทโรงเรยน

ศกษาสงเคราะหธวชบรไดรบมอบหมายจากกระทรวง

ศกษาธการ ใหเปนโรงเรยนแกนนำโครงการโรงเรยน

วถพทธรนแรกเมอป พ.ศ.๒๕๔๖ เปนภาพและ

เหตการณจรงทเกดขนในทกๆวน ตลอดชวงเทศกาล

เขาพรรษา แมจะไมครบ ๓ เดอน ตามทพทธานญาต

ใหพระภกษอยจำพรรษา และพทธศาสนกชน

ผปวารณาตนทจะประพฤตปฏบตตน ทำความดใน

เรอง

ธวช ประภชะเนย

โรงเรยน

ศกษาสงเคราะหธวชบร

ต.นเวศน อ.ธวชบร

จ.รอยเอด

หนนอยมหศจรรย

ในพรรษาพสทธ

ชวงเทศกาลเขาพรรษา ทงนไมใชเพราะเดกเหลาน

ไมสามารถรวมกจกรรมสวดมนต ปฏบตธรรมได

ตามทตงใจไว หรอตามวตถประสงคของโครงการก

หาไม แตเปนเพราะชวงออกพรรษาเปนชวงเวลาปด

ภาคเรยนซงเดกทนจะตองกลบภมลำเนา และทงหมด

เปนนกเรยนประจำทมาจากตางจงหวด จงอยทำ

กจกรรมไดไมครบ ๓ เดอน แมกระนนนกเรยนเหลาน

สวนใหญ กขอรองใหขาพเจาเปดกจกรรมทำตอ

ตอนเปดภาคเรยนหนา เพอชดเชยเวลาทขาดไป

ขาพเจาไมคาดคดมากอนวา เดกนกเรยน

สมยน จะสนใจเขารวมกจกรรมทคนสวนใหญในสงคม

ไมคอยใหความสำคญ สวนมากจะเปนกลมคนสงอาย

ทเครงครด ปฏบตกจกรรมทางพระพทธศาสนา

หรอไมกกลมทตองการแกไขใหรางวลชวตกบตนเอง

ดวยการงดเวนสงทไมด ขาพเจาคดเลนๆ และไม

คาดหวงอะไรมาก หลงจากทไดรบมอบหมายจาก

ผบงคบบญชา ใหรบผดชอบงานโครงการโรงเรยน

วถพทธ กำลงเควงควาง วาจะจดกจกรรมอะไรบาง

ใหกบเดก จงหวะนนเปนหวงเวลากอนเขาพรรษา

พอด เกดประกายความคดแวบหนงขนมาในขณะ

นนวา นาจะใชโอกาสน ปลกฝงวถชาวพทธใหกบ

นกเรยนของเราในชวงเทศกาลเขาพรรษา ใหเดก

สามารถสวดมนต สมาทานศล เจรญภาวนาได

กถอวาเราไดปลกฝง สงเสรม เตมเตมสงดๆ ใหกบ

ลกศษยของเรา จงไดจดทำโครงการสวดมนต

ปฏบตธรรมรกษาศลของนกเรยนชวงเขาพรรษาขน

โดยรบสมครนกเรยนทสนใจทงชายและหญงตงแต

ชนประถมศกษาปท ๔ ถงชนมธยมศกษาปท ๖

และไมคาดคดวาจะมนกเรยนสมครใจมารวมโครงการ

เตมจำนวนทกำหนด คอ ๕๐ คน ผลปรากฏวาผดคาด

รอยเอด เขต ๑

๗๔

มนกเรยนมาสมครเกนทกำหนดไว ขาพเจาจำเปน

ตองรบสวนทเกนนนดวยเพอรกษานำใจ และเหนใน

ความตงใจจรงของเดก (ไมคอยแนใจ) และไม

คาดหวงวาเดกเหลานจะอยเขารวมกจกรรมไดตลอด

ระยะเวลาเกอบ ๓ เดอนตามทกำหนด ขาพเจา

หวงเพยงขอใหเขามารวมบาง หายไปบางกถอวา

เปนกาวแรกทดแลวสำหรบเดกในวยน และถอ

เปนความสำเรจของเราทเขาใหความสนใจมารวม

กจกรรม แทบจะไมมเดกคนไหนขาดการมารวม

ปฏบตธรรมประจำวนเลย ซงถอเปนสงทผดปกต

จากสถตการเขาเรยนของเดกในกจกรรมการเรยน

การสอนประจำวน จะมนกเรยนขาดเรยนรายวชา

เปนประจำ ขาพเจาจงรสกสขใจ ปลาบปลมใจเปน

ทสด

มอยครงหนง ผใจบญนำอาหารกลางวนมา

เลยงนกเรยน และนำดนตรนกรองลกทงชอดงหลาย

คนมาแสดงตลอดภาคบายของวนนน โรงเรยนจง

ใหเดกทกชน มารบอาหารและรวมกจกรรมบนเทง

กบเหลาดารานกรอง ซงเดกทกคนอมทองอมใจและ

รวมกจกรรมอยางสนกสนานจนออนลา ในใจขาพเจา

คดวา คนนลกๆ นกเรยนในโครงการปฏบตธรรม

คงจะออนเพลย ไมนาจะมใครออกมาทำกจกรรม

เปนแน เวลาขณะนนประมาณหนงทมเศษๆ ซงเปน

เวลาเรมปฏบตกจกรรม แตดวยจตวญญาณความ

เปนคร ขาพเจาจงไดปนจกรยานแอบยองมาด พอ

เดกๆ ไดยนเสยงจกรยานของขาพเจาเทานนแหละ

เสยงเซงแซกดงขน “เฮ..พอมาแลว..พอมาแลว” วง

กรเขามาลอมหนาลอมหลงขาพเจาเชนเคย จน

จกรยานเกอบลมทบเดกๆ “พวกหนรอพอตงนาน

นกวาพอจะไมมาซะแลว” “พอกนกวาพวกลกๆไม

มา เมอตอนบายเหนสนกกนใหญ ไมเหนอยบาง

หรอลก” เกอบทงหมดตอบเปนเสยงเดยวกนวา

“ไมเหนจะเหนอยตรงไหนเลย พวกหนไมไดออกไป

เตนกบเพอนๆ นพอ” พรอมกนนนกพากนกงดงกง

ลากขาพเจาเขาหองปฏบตธรรม ดวยความคนเคย

ทำเหมอนคนในครอบครวเดยวกน หรอลกดงแขน

พอใหไปทำอะไรใหสกอยางทเขาตองการ

ชวงเขาพรรษาเปนฤดฝน ฝนตกบอยบางวน

ตกหนกนำทวมถนนหนทางระหวางเรอนนอนของ

นกเรยนกบอาคารทจะมาทำกจกรรม ขาพเจานก

ในใจวาคงไมมเดกกลมนออกมาทำกจกรรม กยง

ใชสตรเดมยองแอบมาด ผดคาดเชนเคย เดกเหลา

นนกยงมารอขาพเจาออกนเตมหนาหองเพราะนำ

ทวมไมมทจะยน กอนทจะสนสดโครงการหนงสปดาห

ขาพเจาจงใหลกๆ ทเขารวมกจกรรมทกคน บนทก

ความในใจ ทอยากจะบอก ครงหนงในชวตทไดม

โอกาสมารวมกจกรรมสวดมนต ปฏบตธรรมชวง

เขาพรรษากบหมคณะเปนเวลาเกอบ ๓ เดอน โดย

แจกแบบฟอรมไปเขยนและใหสงในคนวนตอมา

ถงวนเวลาทนดหมายสงบนทกความในใจ

ทกคนเตรยมบนทกมาบางเพราะนองๆ ป.๔ ยง

เขยนไมคอยได บางคนกอายแอบซอนแอบพบจน

ยบยย และเรงรดจะสงเพราะกลวเพอนเหน ขาพเจา

คดอยากแกลงคนขอายขนมาในทนท จงบอกลกๆวา

“บนทกนเปนความในใจแตละคน ถาสงใหพอแลว

พอกไดอานและรอยคนเดยววาแตละคนคดอยางไร

คนอนโดยเฉพาะพวกเราทงหลายไมอยากรหรอวา

เพอนๆพๆนองๆของเราคดอะไรและอยากบอกอะไร

บางเลยหรอ” “เอาอยางนนะ พออยากใหทกคนนำ

บนทกทจะสงน มาอานใหทประชมไดฟงทละคนจะ

ดไหม แลวคอยสงใหพอทละคนหลงอานเสรจ” ทกคน

เงยบกรบทความลบในใจของตนเองจะถกเปดเผย

ขาพเจาถามยำอกถงสองครงกไมมใครเสนอตว

ขาพเจาจงชวยหาทางออก “เอาอยางนนะ

เอาเปนวาพอขอเปนคนแรก พอกมความในใจทอยาก

จะบอกพวกเราเหมอนกน” สงเกตสหนาแตละคน

คลายความวตกลงบาง แตกยงไมมเสยงใดๆจาก

กลมของเดก เลดลอดออกมา บง เอญวนนน

แมครสรพรรณซงเปนทมงานวถพทธมารวมสวดมนต

ดวย จงอาสาเปนคนอานบนทกความในใจของ

ขาพเจาใหเดกฟงซงแมบนทกจะยาวถงสองหนาแต

ทกคนกฟงอยางตงใจ

๗๕

“พอมความสขทเหนลกๆ ตางเพศตางวยมา

รวมกจกรรมทกวนอยางไมทอถอย แมบางวนลกจะ

มกจกรรมมากทงกจกรรมการเรยน กจกรรมในเรอน

นอน กจกรรมจรทสอดแทรกเขามาจนออนลา

บางวนมฝนตกหนกนำทวม ลกๆ กไมเคยขาดการ

มารวมกจกรรม ทงทพอเองกไมไดเครงครด เขมงวด

กวดขน เอาจรงเอาจงกบลกๆ มากนก พอกโอนออน

ผอนผนใหลกๆไดตามเหตอนสมควร แตลกๆ กมา

รวมกจกรรมอยางไมขาดเลย”

“พอมความรสกวา กลมของพวกเรามความ

ผกพนเปนครอบครวเดยวกน เปนครอบครวของคน

มหศจรรย ทคนในครอบครวทำกจกรรมสวดมนต

ไหวพระ สมาทานศลและปฏบตธรรมรวมกนอยาง

ตอเนองเกอบ ๓ เดอน เปนความผกพนทอบอน

ทกคนรหนาท ขณะทพอยงมาไมถง กมพสมปอง

พทพวรรณ พใหญของพวกเราคอยดแลนองๆ แทนพอ”

“ทกวนกอนทพอจะมาถงหองพรอมจกรยาน

คนเกาแคไดยนเสยงจกรยานลกๆ กจะรองดวยความ

ดใจ บอกกนตอๆ ไปใหรวาพอมาแลว แลวกวงกร

กนเขามาลอมหนาลอมหลงพอ จนจกรยานจะลม

ทบพวกเรา บางวนบางคนแอบหลบอยพมไมมมมด

รอดกพอ เพอฉวยจงหวะโอกาสกอนคนอน” “นน

เปนความรสกความในใจทพออยากบอกลกๆ ทกคน

ไดร เปนความผกพนทบางครงพอไปราชการกลบ

มามดคำ พอกตองรบมาหาลกๆ ทนททมาถงทงท

อยในชดปฏบตราชการ ขาวเยนยงไมไดกน นำยง

ไมไดอาบ เพราะพอรวาลกๆ รอพออย พอตองกลบ

มาหาครอบครว ทมลกๆ กวา ๕๐ ชวตกอน”

ขาพเจาสงเกตเหนหลายคนกมหนามองพน

ไมอาจคาดเดาไดวาเดกเหลานนคดหรอรสกอยางไร

แมครสรพรรณกอานบนทกตอไป ขาพเจาคอยสงเกต

และจบความรโดยรวมของลกๆ ในบรรยากาศเงยบ

แทบจะไดยนเสยงหายใจนานเกอบ ๓๐ นาทแมคร

สรพรรณจงอานบนทกของขาพเจาจบ

“ทนเปนทของลกๆ ใครจะออกมาอาน มา

เลาตอจากพอ” เงยบ...ไมมใครปรปากพดเลย

สกครพสมปองซงเปนพใหญของกลมซงเรยนอยชน

ม.๔ หลงจากทเชดหนา คลายผงเขาตาแลวจงยกมอ

ขน พดวา “พอคะหนขออนญาตพดแทนนองๆ ได

ไหมคะ หนขอเปนตวแทนของนองๆ ในการอาน

บนทกความในใจของพวกหน สก ๑-๒ เรอง เพราะ

ตอนนเวลากเลยสองทมแลว”

ขาพเจาเหนดวยกบขอเสนอของพสมปอง

จงอนญาตใหลกดำเนนการตามนน หลงจากท

พสมปองอานบนทกความในใจแลว ขาพเจากให

พสมปองเกบรวบรวมบนทกของนองๆ เพอเขาเลม

เปนบนทกประวตศาสตร การสรางความดของหน

นอยมหศจรรยในพรรษาพสทธ ขาพเจาใหโอวาท

และกลาวปดการรวมกจกรรมสวดมนตปฏบตธรรม

ชวงเขาพรรษาของนกเรยนกลมน ปดทายดวยการ

ฝากโจทยใหลกๆ ไปถามพอแมผปกครองของตนวา

“ในสมยทพอแมเปนเดกอายขนาดเทาหน เคย

สวดมนต ปฏบตธรรมตลอดชวงเขาพรรษาหรอไม

เปดภาคเรยนตอไปใหลกนำคำตอบมาสงพอ แลว

ลกๆ จะเขาใจวาทำไมพอจงตงชอกลมของพวกเราวา

หนนอยมหศจรรยในพรรษาพสทธ”

พอมความรสกวา กลมของพวกเรามความ

ผกพนเปนครอบครวเดยวกน เปนครอบครว

ของคนมหศจรรย

๗๖

จากบทประพนธทยกมาเกรนนำเปนปฐมบท

แสดงใหเหนวา “จตอนเปนกศล” ของมนษยเรา ซง

ประกอบไปดวยความเมตตากรณานน เปนสงทเกดขน

เองมไดเกดจากการปรงแตงหรอบงคบใหเกดขน ทกลาว

วาเปนสงทเกดขนเองนนหมายรวมถงการมจตใจออนโยน

โอบออมอารอนเปนมาแตกำเนดตลอดถงการไดรบการ

อบรมเลยงดทด การเหนตวอยางทด และการอยในสภาวะ

แวดลอมทอบอนเปนมตร ยอมเปนเหตใหบคคลนนเปน

ผมจตใจทดงาม แตหากความเมตตากรณาเกดจากการ

ถกบงคบหรอมเงอนไขแลกเปลยนใหตองเสแสรงแกลง

ทำ พฤตกรรมทแสดงออกมากจะเปนเพยงสงทเกดขน

ชวครงชวคราว หาไดเปนนสยทคงทนถาวรไม

ภาพประทบใจทนำมาแสดงประกอบบทความ

“เมตตาธรรม” น เปนภาพแสดงถงความรกและความ

ผกพนระหวางอาจารยอษณย สกณา กบสนขชอ มามา

ซงเปนสนขทพลดหลงจากเจาของ แมบานของโรงเรยน

ไปพบขณะนอนปวยขางทาง จงเกบมาเลยงทบาน

อาจารยอษณยทราบขาวเกดความสงสารจงรบเปนภาระ

คารกษาพยาบาล กระทงเจามามาแขงแรงไดประกาศ

ใหเจาของมารบแตปรากฏวาไมมผใดมาแสดงตววาเปน

เจาของ อาจารยอษณยจงตองรบเจามามาไวเปนสมาชก

ทบานอกหนงชวต และเทาทขาพเจาทราบอาจารยอษณย

มสนขทตองดแลอยไมนอยกวา ๑๐ ตว ทงสนขทเลยง

เรอง ผองพรรณ คำมงคล

โรงเรยน วดเวฬวน

ต.ยางเฉง อ.สารม จ.เชยงใหม

เมตตาธรรม

อนความกรณาปราน

จะมใครบงคบกหาไม

หลงมาเองเหมอนฝนอนชนใจ

จากฟากฟาสราลยสแดนดน

ไวทบาน สนขทตองคอยดแลอยทสำนกงานโรงเรยน

และสนขอนๆ ทใหความอนเคราะหดแลเปนภาระคา

ใชจายเรองของอาหาร ตลอดจนยารกษาโรค

ขาพเจามโอกาสรจกและรวมงานกบอาจารย

อษณย สกณา ดวยเหตททานยายมาดำรงตำแหนงรอง

ผอำนวยการโรงเรยนวดเวฬวน ตงแตปการศกษา ๒๕๔๘

โดยบทบาทในหนาท ทานเปนผบงคบบญชาทขาพเจา

ชนชมในความมงมน เอาใจใส รบผดชอบงาน ทมเท

อทศเวลาใหงาน ทงๆ ททานมภาระตองรบผดชอบดแล

บดามารดาทชราภาพ และตวทานเองกมปญหาดาน

สขภาพ นอกจากอปนสยในการทำงานของทานจะเปน

ทประทบใจขาพเจาแลว สงสำคญสงหนงทขาพเจารสก

ประทบใจและชนชม กคอความมเมตตาตอสตว

โดยเฉพาะสนข เพราะนอกจากพหมจด หมอวน หมแหนม

หมสม หมอก ชาง ซงเปนบรรดาสนขททานเลยงไวท

บานแลว ยงมสนขททานตองคอยดแลเอาใจใสเลยงด

ใหอาหาร ใหยารกษาโรคอกหลายตว เชน คำปน สนข

ทเจาของนำไปปลอยไว ณ วดอโมงคทถกเพอนสนข

ดวยกนกดจนแผลอกเสบตดเชอ ตองใหหมอมาทำแผล

และฉดยาทกวน จบแจง สนขจรจดขาพการทแอบเขา

มาหาอาหารกนในโรงเรยน มามา สนขหวโซทพลดหลง

จากเจาของ ปลวลม สนขตาบอดและขาเปขางถนนท

กำลงจะถกรถชน ดกดก สนขนาสงสารทนอกจากจะ

เปนหมาขเรอนทใครๆ รงเกยจแลว ยงเปนโรคเนองอก

ทดวงตาขางขวา ตองรกษาดวยการผาตดซงตอนน

สามารถมองเหนเปนปกตแลว ฯลฯ สนขแตละตวของ

อาจารยอษณย จะตางเผาพนธ ตางลกษณะ มทงนารก

นาหยอกลอและอมเลน มทงหนาตานาเกลยด ตวเหมน

จนไมอยากเขาใกล แตอาจารยอษณยกลบใหความรก

ความเอาใจใสสนขทกตวเทากนและดเหมอนสนขทกตว

กจะรกและตดอาจารยอษณยมาก โดยเฉพาะเจาปลวลม

เชยงใหม เขต ๔

บทพระราชนพนธเวณชวานช

พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว

๗๗

สนขสดำตาบอด ขาเปตวนน จากการแสดงออกของ

อาจารยอษณยทำใหขาพเจานกถงคตธรรมของทาน

พทธทาสทกลาววา “คนทกคนในโลกคอคนคนเดยวกน

เพราะมปญหาเดยวกน นนคอการดนรนใหพนจากทกข

ตามระดบของตน”

อาจารยอษณยเลาใหขาพเจาฟงวา ไปพบเจา

ปลวลมยนอยางไรจดหมายอยบนถนนในเชาวนหนง

ขณะทานขบรถมาทำงาน ดวยความรบเรงจะมาใหทน

กจกรรมตอนเชาทโรงเรยน จงไมไดจอดรถดวาเจาสนข

สดำตวนนจะไปไหนตอแตพอขบรถมาถงททำงานกเกด

ความไมสบายใจและรสกเปนหวงสนขตวนนอยางจบใจ

จงรบขบรถกลบไปด ในใจนนคดวาหากยงพบมนอยท

นนกจะนำมาเลยง แตหากไมพบกถอวาชาตปางกอน

ไมไดทำบญรวมกนมา พอไปถงปรากฏวาสนขสดำตว

นนยงยนอยทเดม จงใหแมบานทพาไปดวยลงไปอมมน

ขนมาบนรถ รสกแปลกใจท เจาสนขสดำไมขดขน

และไมวงหนมนแสดงอาการตกใจเพยงเลกนอยเทานน

พอถงโรงเรยนกใหแมบานอาบนำให เพราะเนอตวมน

สกปรกและเหมนมาก หลงจากอาบนำเชดตวเสรจ

ลองใหมนยนปรากฏวาขาของมนออนแรงยนเองไมได

และทรายยงไปกวานนคอมนมองอะไรไมเหนเลย อาจารย

สงสารมนมากจงโทรศพทถงคณหมออดลย สตวแพทย

ทเคยพาสนขไปใชบรการ คณหมอมาตรวจดจงไดรวา

นยนตาของมนบอดทงสองขาง อาจารยรองไหดวยความ

สงสารและตงชอสนขตวนนวา ปลวลม ตงแตรบอปการะ

เจาปลวลม อาจารยอษณยตองเดนทางมาทำงานแต

เชาและกลบบานหลงสบเกานาฬกาทกวน เพราะอยาก

อยเปนเพอนเจาปลวลมใหนานๆ ครนจะพาไปอยทบาน

ดวยกเกรงวาสนขทบานจะรงแก เนองจากเจาปลวลม

ชวยตวเองไมไดเลย ทกๆ วนอาจารยจะตองปอนขาว

ปอนยาพดคยดวยและพาไปหดเดนกอนจะนำเขากรง

หลงหองทำงานดวยความรก ความเมตตา ความเอาใจใส

ทอาจารยอษณยมตอเจาปลวลม ชวงเวลาผานไป

ไมนานนก ปลวลมกสามารถเดนได จากสนขตวเหมน

ขตาเกรอะกรงกลายเปนเจาปลวลมทนารก ใครเหนก

อยากอม ทสำคญมนตดอาจารยอษณยมาก แมตาจะ

มองไมเหนแตพอไดยนเสยงของอาจารยมนจะรบ

ตะเกยกตะกายไปหาทนท เจาปลวลมมสภาพชวตทดขน

มนเรมเดนได วงเลนได ทงๆ ทหมอบอกวามนไมสามารถ

จะกลบมามชวตเปนปกตได เนองจากเซลลมองถกทำลาย

อาจารยพดกบขาพเจาดวยใบหนาทเปยมสขวา ความรก

ความเอาใจใสเปนยารกษาโรคได ขณะทอาจารยพด

เจาปลวลมเขามาเคลาคลอเคลยไมยอมหาง มนจะร

บางไหมนะวาอาจารยอษณยทเกบมนมาเลยงและดแล

มนเปนอยางดนนกำลงตอสกบโรคภยทรมเรา ตองการ

การรกษา ตองการกำลงใจ ตองการความรกความเอาใจใส

เชนเดยวกบมน

เรองราวของอาจารยอษณยทำใหขาพเจาคดขนไดวา

ภาระงานทหนกหนา โรคภยไขเจบหรอแมแตปญหา

ชวตไมใชอปสรรคขวางกนความรก ความเมตตากรณา

ความเอออาทรทเราจะมตอผอนเลย แตความปรารถนา

ดทเรากระทำไปนน กลบจะชวยใหชวตของเรามคณคา

ยงขน และหากมนษยทกคนมจตอนเปนกศลมความรก

ความเมตตา มความเขาใจ เหนใจ ใหอภยซงกนและกน

ทกชวตคงจะมความสข ความวนวายในสงคมคงไมเกดขน

เพราะ...

สตวโลกแมตางชน ตางชาต กนนา

สงตองการคอเมตตา จตเออ

ผดแผกแตกตางไป เพราะภาพลกษณแฮ

จตกศลทกอเกอ เปยมเนอนาบญ

๗๘

เสนทางททอดออกไปไกลสดลกหลกตา ขาง

ทางเตมไปดวยตนไมใหญนอยขนเรยงรายเขยวชอม

แผกงกานสาขาปกคลมทวบรเวณน ชางทำใหรสก

ผอนคลาย สดชนเปนอยางยง ประกอบกบเสยงนก

รองโตตอบกนไปมาในยามเชาของวนใหม ทำให

ศลานกถงคำพดของพระอาจารยทเคยสอนไว

“ไมแตละตนกำลงใหผลสกอนนากนแกหม

สตวตางๆ นานา บางจก บางกนอยบนตน บาง

เสาะหาเอาตามพนดนทลกไมรวงหลนลงมา เพยง

เพอใหอมทองไปในแตละมอ

เรอง

ยศพล เจรญมณ

โรงเรยน

สงเมนชนปถมภ

ต.ดอนมล อ.สงเมน

จ.แพร

เมลดพนธ

ความหวงและความด

แพร เขต ๒

แมบางสวนจะเปนอาหารของสตวเลกสตว

นอย แตกยงมอกสวนหนงทไมถกกนไป ลกไมเหลาน

จะคอยๆ เนาเปอยเหลอทงไวแตเพยงเมลดทอย

ขางใน และจะคอยๆ เจรญเตบโตไปเปนตนไมใหญ

ใหรมเงา ใหทพกพงแกคนและสตวทงหลายอก

ครงหนง และจะเปนอยางนไปเรอยๆ ไมมทสนสด

เหนไหมตนไมสรางประโยชนใหแก เรา

มากมาย หากเปรยบเสมอนมนษยเชนเราแลว กคอ

บคคลทมความเออเฟอเผอแผชวยเหลอผคนทอย

รอบขางโดยไมเจาะจงวาจะเปนใคร และทสำคญ

๗๙

จะไมหวงผลตอบแทนใดๆ จากผคนทเขาชวยเหลอเลย

เหนไหมละวาตนไมไดรบอะไรตอบแทนจากบรรดา

สตวทมาพงพงมนไหม กไมม ออ! มอยางหนงคอ

ชวยขยายพนธใหมนไง แคนแหละตนไมกเปนสข

แลว รไดอยางไรวาตนไมนนเปนสข ถาพวกเธอเปน

ผทมความเออเฟอเผอแผอยางตนไมเธอกจะรเอง...

ผดกบมนษยเราเอาแตหวงผลประโยชนเพอ

ตนเอง เพอพวกพอง ใชสารพดวธโกงเพอใหไดสงท

ตนปรารถนาโดยไมตระหนกเลยวาจะผดกฎหมาย

ผดกฎศลธรรม เมลดพนธแหงความดกเรมทจะนอย

ลง เมลดพนธแหงความเลวกลบจะเพมขนเรอยๆ

เปนเทาทวคณ ดงทเหนกนในปจจบน...”

“พวกเธอเปนเดกรนใหมรจกคด รจกเหต

รจกผล อยาเอาแบบอยางทไมดเหลาน ใหดตนไม

ไวเปนแบบอยางทมแตความเออเฟอเผอแผ โดยไม

หวงผลตอบแทนจากใคร จงจำไวใหด...” นคอ

คำพดทพระอาจารยสอนศลาและเพอนในชนเรยน

ฟงไปทแรกศลากไมคอยเขาใจเหมอนกนวา

พระอาจารยหมายความวาอยางไร ความสขและ

การแบงปน กระทงเมอวานนเขาถงเขาใจความหมาย

ทแทจรงทพระอาจารยสอนมา วาตนไมนนมความ

สขไดอยางไร...

รถแลนออกจากโรงเรยนในเวลาเจดนาฬกา

มงหนาสสถานทจดคายวชาการ ศลากเปนหนงใน

นนดวย ขางทางทรถแลนไปมตนไมขนหนาทบ เขา

ยงคงนกถงคำสอนของพระอาจารยอยแตยงไมเขาใจ

อยางถองแทเสยท จนรถแลนเขามาถงสถานทจด

คายวชาการ ผคนแปลกหนาเตมไปหมด เขารสก

ตนเตนเปนอยางมาก ทนใดนนเขาเหนอาจารยจาก

ตางโรงเรยนทานหนงกำลงยกของทาทางจะหนก

มากขนบนไดมา

“ความเอ อ เฟ อ เผ อแผ ชวยเหลอผคน

รอบขางโดยไมเจาะจงวาเปนใคร...” คำพดของ

พระอาจารยดงขนในหวงคดของศลา โดยไมรอชา

ศลารบเขาไปชวยอาจารยทานนนยกของทนท

แมของนนจะหนกแตดวยใจทมงมนจะทำความด

ตามคำทพระทานพด ทำใหศลาพยายามจนในทสด

กสามารถยกของไปเกบไวในทของมน สงทไดรบก

คอคำขอบคณจากอาจารยทานนน

“นองครบ! มาชวยพทางนทครบ” เสยง

คนเรยกใหเขาไปชวย ศลาหนไปทางเสยงนนทนท

พบชายคนหนงกำลงขนโตะและเกาอลงจากรถโดย

ไมมใครชวยเลยสกคน ศลารบวงไปชวยทนท

กวางานจะเสรจกนานอยพอสมควร และสงทไดรบ

นนกคอคำขอบคณอกเชนเคย แตเขากยงไมเขาใจ

เสยทวาทพระอาจารยทานพดนนหมายความวา

อยางไร

พอถงตอนพกกลางวน ทโตะอาหารศลาเหน

พๆ ทจดคายตางวนกบการเตรยมอาหารมอเทยง

เขาเหนทวาจะไมทนแน จงชวนเพอนไปชวยแตเพอน

สวนใหญกปฏเสธ มเพยงสองสามคนเทานนทไป

กบเขา

“พครบ มอะไรใหผมชวยไหมครบ?” ศลา

ถามขน

๘๐

“มาพอดเลยนอง ตอนนพยงมากๆ ชวย

ตกขาวใสจานกแลวกนนะ แลวอกสวนกชวยจด

ของหวานนะ จะไมทนแลว” พคนหนงพดขนดวย

อาการรบเรง

ศลาและเพอนตางรบชวยตามหนาททไดรบ

มอบหมาย จนเสรจลลวงทนเวลาทานอาหารกลางวน

พอด ทำเอาทกคนเหนอยไปตามๆ กน

“เฮอ!...เสรจซะท ถาไมไดพวกนองๆ มาชวยน

คงจะไมทนแนๆ ขอบใจพวกนองๆ มากนะครบ”

“ไมเปนไรครบ” ศลาตอบ “เหนพวกพยง

กนมาก ผมกลววาจะไมทน เลยมาชวยครบ”

“เอ...นองคนนทมาชวยพเขาขนโตะกบเกาอ

เมอเชานนา” อาจารยคนทศลาชวยยกของทกขน

“แลวยงชวยครยกของอกดวยนะ เปนเดกดจรงๆ

อยากใหสงคมมคนแบบนมากๆนะ ครเดนไปเดน

มาตงแตเชาแลวขอรองใครกไมมใครมาชวยสกคน

มแตหนนแหละอาสามาชวยคร นสอนาคตของชาต

เมลดพนธแหงความหวงของพวกเรา พวกหนทกคน

ทำดแลว จงรกษาความดนไวนะ เปนเมลดพนธทด

และจะตองเตบโตเปนผใหญทดในอนาคตแนๆ คร

เชอมนวาจะเปนอยางนน ขอบใจมาก”

กอนจะปดคายมการมอบรางวลพเศษแกผท

มนำใจชวยเหลอผอน ศลาเปนคนหนงทไดรบรางวลน

แมจะดไมสงคาแตสงทเขารสกคอความสขลกๆใน

ใจของการเสยสละชวยเหลอผอน เขาไมรวาเพอน

เขารสกแบบเดยวกนหรอไม แตทศลาสมผสไดนนก

คอความภมใจทไดชวยเหลอคนอนๆ โดยไมหวง

ผลตอบแทน แมจะเปนเพยงคำขอบคณสนๆ แต

นนกมากพอแลวสำหรบเขา

“เราจะตองทำดอยางนตอๆไปและยงๆขน

กวาน” ศลาคดในใจ ขณะมองดตนไม เรองราวท

เกดขนเมอวานชางเปนเครองชทางทดจรงๆ

“มายนทำอะไรตรงนละ ทำไมไมเขาไปใน

วดเสยกอน” เสยงพระอาจารยทกขน ศลายกมอ

ขนไหว

“มายนดความสขของตนไมครบพระอาจารย”

“แสดงวารแลวสนะวาตนไมมความสขได

อยางไร” พระอาจารยยมดวยสหนาอมบญ

“ครบ การชวยเหลอโดยไมหวงผลตอบแทน

ใดๆ มกนำความสขใจมาสผนนเสมอครบ แมจะ

ไดรบคำขอบคณสนๆแตนนกยงใหญเกนพอแลว

ครบพระอาจารย”

“เมลดพนธแหงความดไดงอกงามขนมาใน

จตใจของเธอแลวสนะ และตอไปเธอกจะกลายเปน

เมลดพนธแหงความหวงของสงคมตอไป เตบโต

เปนผใหญทด เหมอนตนไมทแผกงกานสาขาใหความ

รมเยน เปนสขแกผมาพงพงตราบจนสนอายขย”

“สาธ!” ศลาพนมมออยางออนโยน แลวมอง

ไปยงตนไมใหญเบองหนา

๘๑

ตาก เขต ๒

โชคดทเหนทกข มผกลาวไววา “บคคลใด

เหนทกขกอนคอผโชคดในทางธรรม”

“พแตวหนคดวาจะขออยแคอาย 40 ป กพอ

ถาตายไดกจะขอตาย ไมรจะอยไปทำไมมากมาย

ตอนนถาใหตายกตายตาหลบ ชวตหนไมมอะไรตอง

หวง”

พฤกษา ชอชยพฤกษ ครภาษาไทยวย ๓๙ ป

หวนนกถงคำพดในอดตของเธอ ทพดทเลนทจรง

กบครรนพเมอ ๑๐ กวาปทแลวขณะนนเธออยในวย

๒๖ ป ไรพนธะผกพนชวต เธอชางไมรเลยวาชวต

เกดมามคาอยางไร

วนทเธอมาฟงผลการตรวจมะเรงปากมดลก

พบวาเปนมะเรงระยะท ๑ คำแจงผลการตรวจของ

แพทยดจคำพพากษาชวต เธอรองไหกบความตาย

ทมองเหนอยขางหนา ลกนอยวย ๓ ขวบ กำลง

นารกของเธอจะอยอยางไรถาไมมแมคอยดแล ความ

ทกขถาโถมเขามาในจตใจเธอจนมดมด เธอกำลง

สนกกบงาน เฝาชนชมลกนอยทกำลงโตวนโตคน

เพงจะยายมาอยโรงเรยนใกลบานได ๒ ป เธอคด

วาชวตขณะนลงตวทสดแลว ระยะเวลา ๓๙ ป

ทผานมาหลงสนกเพลดเพลนกบการกน การอย

และการทำงาน ใชชวตอยางประมาทมาตลอด วน

นจงเกดคำถามขนในใจของเธอ “ทผานมายงไมได

สรางความดเลยจะตองตายแลวหรอ” แพทยผรกษา

บอกกบเธอวา “รอเวลาผาตดอก ๑ เดอน ตอนน

ตองรกษาดวยเคมบำบดไปกอน” เธอตองนอนรกษา

ตวทโรงพยาบาลทนทเปนเวลา ๕ วน เพอรบการ

รกษาดวยเคมบำบดทแผนกสตนรเวช โรงพยาบาล

มหาราชนครเชยงใหม เธอตองทนทกขทรมานกาย

วถพทธ

จดประกายชวต

เพราะแพยาเคมบำบด ทกขทรมานใจเพราะกลว

ความตายและหวงลก ชวตเหมอนจมดงลงกนเหว

ทมแตความมดมน แตทนทำใหเธอพบแสงสวาง

เรองรอง เมอเธอเดนไปทมมธรรมะมหนงสอธรรมะ

ใหอาน และมพพยาบาลนำสวดมนตไหวพระกอน

นอนทกคน ประกายธรรมของพระผมพระภาคเจา

เรมสองทางชวตใหมใหแกเธอ

นบวาโชคดทเธอไดยายเขามาเปนครของ

โรงเรยนสรรพวทยาคม อ.แมสอด จ.ตาก ทบคลากร

ในโรงเรยนลวนมแตความเปนกลยาณมตร หรอธรรมะ

จะจดสรรในความโชครายทยงมโชคดอย เสยง

โทรศพทถามไถดวยความหวงใยจากเพอนรวมงาน

และคณะผบรหาร “ไมตองหวงเรองงาน รกษาตว

ใหหายด แลวคอยมาทำงาน” เธอเดนเขาออก

โรงพยาบาลเปนระยะเวลา ๖ เดอน พลกวกฤตชวต

ใหเปนโอกาสของชวต เธอศกษาธรรมะของพระพทธ

องคจนซาบซงในรสพระธรรม เสรจสนการรกษาดวย

เคมบำบด เธอกลบเขามาในโรงเรยน “ยงไมตอง

ทำงานมากนกหรอก พกผอนพกฟนใหแขงแรง แลว

คอยทำงานใหเตมท” คำพดของเพอนรวมงานทำให

เธอรสกซาบซงในนำใจทใหกำลงใจและดแลเอาใจใส

เธออยางจรงใจ และเวลานเธอพบแสงสวางทเจดจา

ในชวตอกครง เมอทางโรงเรยนเปดโอกาสใหคร

ทสนใจ เขาอบรมการพฒนาจตตามแนวทางโรงเรยน

วถพทธเปนเวลา ๗ วน

ในหองกรรมฐานเธอไดคนพบวา ชวตนมคา

มากมาย คนเราทกคนเกดมาตองสรางสะสมความด

ละเวนความชว เรงหาหนทางดบทกขเถด ทาง

โรงเรยนยงสงเสรมใหเธอเขาปฏบตธรรมอยางตอเนอง

เรอง

กลยา ปาหา

โรงเรยน

สรรพวทยาคม

ต.แมสอด อ.แมสอด

จ.ตาก

๘๒

เรอยๆ เพอเปนธรรมโอสถ หวงใหเธอหายปวยและ

แขงแรงยงขน เธอจงมโอกาสไดทบทวนชวตท

ผดพลาดมาตงแตในวยเดกจนถงวยผใหญ เพราะ

พบหลกธรรมอนวเศษของพระพทธเจาทำใหมอง

เหนภยในวฏสงสาร เธอจงมสตในการดำเนนชวต

มากขน ชวตทเคยพลาดพลงบางสงบางอยางยงแกไขทน

กราบขอขมาพอและแมทเคยเปนลกทดอรน

และเอาแตใจ ตงแตนเปนตนไปจะขอเปนลกทดของ

พอแม เธอเรมตนทำงานทโรงเรยนเมองจนทร

วทยาคม จงหวดศรสะเกษ มเรองทะเลาะกบเพอน

รวมงานคนหนง ถงขนตดญาตขาดมตรไมขอเผาผ

ปใหมปนเธอสงบตรอวยพรใหเพอนคนนนพรอมเขยน

จดหมายขอโทษกบสงทผานมา ถามโอกาสจะเดนทาง

ไปขอโทษดวยตนเอง และสงอนใด ทเคยทำผดพลาด

มาในอดต มกนำของสวนรวมมาใชสอยสวนตวหรอ

เงนทไดมาโดยมชอบในหนาทการงาน เธอไดสงคนให

กลบหนวยงานเดมเพอชำระหนเกาใหเบาบาง มง

สรางกรรมดดวยใจทบรสทธโดยไมมงหวงสงตอบแทน

กสดแทแตกรรมททำไว

เพราะเหนทกขจงเหนธรรม เธอยงนกเสยดาย

เวลาทผานมา ทพบกบความทกขชาไปในวยเกอบ

๔๐ ป

ปจจบนสขภาพของเธอแขงแรงดขนและได

กลบเขามาทำงานตามปกต เธอหนมามองดลกศษย

วยรนของเธอ แตละคนจะรบางไหมวาในสงสารวฏ

นลวนมแตภยอนตราย เธออยากจะบอกกบเขาเหลา

นนวา บนโลกทสบสนวนวายใบน อยามวหลง

เพลดเพลนกบการใชชวตอยางไมรคา ยงมทางสาย

ธรรมทจะเดนไดอยางปลอดภย ยงมหองกรรมฐาน

ทจะเขาไปหลบพกอาศยใหจตใจสงบสขอยางแทจรง

เธอหวงในใจลกๆ วาในปการศกษา ๒๕๕๓ น ชมนม

Cleaning Heart หรอโครงการหองกรรมฐานใน

โรงเรยนทประชาสมพนธไวกบลกศษยวยนอย

ของเธอจะไดรบความสนใจ เพอจดประกายความด

และรจกใชชวตอยางมสตตามแนวทางขององค

สมเดจพระสมมาพทธเจาจะไดผลเปนอยางด

ในอดตทผานมา เพราะความไมรเธอจงใช

ชวตอยางประมาทพลาดพลงมาตลอด เพราะยงโง

เขลาจงไมรดชวจนมองไมเหนคณคาของความด

และความนากลวของความชว มวเมาไปตามกล

กเลสทเขามาในชวตไดอยางแยบยลดวย รก โลภ

โกรธ หลง เพราะธรรมะของพระพทธองคทำใหเธอ

เขาใจดวา ทกยางกาวของชวตตองมสตสมปชญญะ

และเสยเวลาเปลาทจะมารองไหครำครวญกบความ

ทกขและความตาย นบแตนเปนตนไป ไมวาจะเกด

อะไรขน เธอมจตใจตงมนทจะทำความดตลอดไป

๒๖ มนาคม - ๒๖

เมษายน ๒๕๕๐ เดน

ตามรอยพระพทธองค

คนหาทางดบทกข ฝก

ใชชวต กน อย ด ฟง

อยางมสต

ตกบาตรเตมบญ โรงเรยนสรรพวทยาคม โดยกลมสาระการเรยนร

สงคมศกษา จดทำโครงการตกบาตรเตมบญทกวนพระเพอใหครและ

นกเรยนไดมโอกาสทำบญทกวนพระกนทวหนา

สงกรานตป ๒๕๕๓ น เธอจดเตรยมหนงสอ

ธรรมะใหพอและแมไวแจกวนรดนำดำหว จำนวน

๑๐๐ เลม และเลยงนำผลไมแทนเครองดมแอลกอฮอล

เธอมความเขาใจคนรอบขางมากขน แตละ

คนลวนมทมาแตกตางกน ยอมมเหตผลในการดำเนน

ชวตไมเหมอนกน ใครจะไดรบผลดหรอรายอยางไร

๘๓

เสยงใสใสของเดกนกเรยนโรงเรยนวดบานทง

ดงเจอยแจวพรอมเพรยงกนทกเชา นาชนใจนก

ศษยรกของคร

โรงเรยนวดบานทงของเรา เปนโรงเรยน

ขนาดเลก มนกเรยน ๑๑๔ คน จดการศกษาตงแต

ระดบชนอนบาลปท ๑ ถงชนประถมศกษาปท ๖

นกเรยนของเรากวารอยละ ๘๐ สามารถกลาวคำ

อาราธนาศล ๕ ไดอยางถกตองคลองแคลว แมนยำ

บอกความหมายไดแตจะสามารถนำไปใชปฏบตใน

ชวตประจำวนไดอยางลกซงแคไหน ไมมใครรได

เลย ทำอยางไรดละคณคร

ทกเชาวนทเปดเรยน นำหวาน เดกหญง

ผนารก ทำหนาทประธานนกเรยน นำเพอนๆ และ

นองๆ ปฎบตกจกรรมประจำวน คอ เขาแถวเคารพ

ธงชาต สวดมนต อาราธนาศล ๕ แผเมตตา ปฎบต

กจกรรมประจำสปดาห ในทกวนพธ นำหวานและ

เพอนๆ จะพากนไปทำความสะอาดหองประชมรมนำ

กวาดและถ จดวางเสอสำหรบนองๆ เพอใหเขา

รวมประชมสวดมนตทำวตรเชา ในบรรยากาศท

สดชน ผอนคลาย สบายๆ เพราะโรงเรยนเราตงอย

รมฝงแมนำทาจน ตอดวยการนงสมาธ ฟงนทาน

คตธรรม จากคณครและวทยากรภายนอก

กจกรรมสำคญอกกจกรรมหนงทนกเรยน

หลายคนชนชอบมากคอกจกรรมตกบาตรขาวสาร

อาหารแหงแดพระภกษวดบานทง ซงจะปฏบต

ภาคเรยนละ ๒ ครง เหตทหลายคนชนชอบมากก

คงไมพนขนม ทนกเรยนนำมาใสบาตร เพราะเมอ

พระภกษทานไดรบบณฑบาตแลวทานจะจดสรรมา

ใหนกเรยนทกครง กจกรรมตางๆดำเนนไปดวยความ

รวมมอจากคณะครทพรอมใจกนสวมชดขาวทกวนพธ

สรางบรรยายกาศและความรสกทดในการปฏบต

กจกรรม ผปกครองเหนดวย สงเกตไดจากผปกครอง

จะชวยจดขนม อาหารแหงใหนกเรยนมารวมใสบาตร

นกเรยนกวางาย สอนงายขนครทกคนตางเอย

ปากชมนกเรยนหลายๆ คนทประพฤตปฏบตดขน

บรรยากาศในโรงเรยนของเราดราวกบวา “เดกของ

เรอง

ปราณ อยประสทธ

โรงเรยน

วดบานทง

ต.ยานยาว อ.สามชก

จ.สพรรณบร

ทอ

แต ไมถอย

สพรรณบร เขต ๓

“มะยง ภนเต วสง วสง รกขะนตถายะ ตสะระเณนะ สะหะ ปญจะ สลานยาจามะ”

๘๔

เราเปนคนด เปนคนเกง และมความสข” เพราะ

นอกจากเราจะเหนวานกเรยนมความประพฤตดขน

ไหวสวย พดเพราะไปแขงขนทกษะทางวชาการ

ไดท ๑ หลายรายการ หนงในเดกด เดกเกงนน ม

นำหวาน รวมอยดวย

“พนำหวาน คณครใหไปพบทหอง” เดกหญง

ตากลม ผมมา วงมาขออนญาตเรยกพนำหวานให

ไปพบคณครทานหนง นำหวานไปพบครประมาณ

๑๕ นาท พอขนมาเปลยนชวโมงพอด ครซงเปนคร

ประจำชนของนำหวานและยงเปนหวหนาโครงการ

วถพทธดวย จงไมไดซกถามพดคยวานำหวานไป

พบครดวยเรองใด แตในชวงพกกลางวนไดไตถาม

คณครทานนน จงรวานกเรยนชายชนประถมศกษา

ปท ๕ มผปกครองมาพบคร เพราะสงสยวาเดกจะ

ขโมยเงนมามากเสยดวย เปนหลกหมนเพราะเดก

นอนในหองทผปกครองเกบเงนไว และซกถามแลว

ไดนำเงนไปซอโทรศพทมอถอ เกม และแจกเพอน

ในหอง ๑ คน และแจกพนำหวานดวยอก ๑ คน

“ทำไม นำหวานไมบอกคร” คำถามแรกแวบ

ขนมาในใจ ยงไมทนจะคดคำตอบ คณครทเรยกนำ

หวานไปพบยงบอกอกวา ซกถามนกเรยนคนทขโมย

ไปแลวยอมรบวาขโมยจรง และแจกเพอนไป ๓,๙๐๐

บาท แจกพนำหวานไป ๓,๐๐๐ บาท นกเรยนคนท

ไดรบแจกเงน ๓,๙๐๐ บาท นนยอมรบวาจรง แต

นำหวานบอกวาไดเงนมาเพยง ๑,๐๐๐ บาท ครพด

ไมออกเลย เหมอนมอะไรมาตดอยทคอหอยของคร

ไมอยากเชอวา “นำหวานจะทำได” “ทำไมตอง

อยากไดของคนอน” ฐานะของนำหวานกไมยากจน

ถงพอและแมแยกทางกน กไมนาจะเกยวกนเลย

“ทำไมตองโกหก” ศล ๕ ขอ ทครไดฟง

นกเรยนของครพดอยางพรอมเพรยงกนทกเชา

การสวดมนตนงสมาธ การพรำสอนของคร การทำตว

อยางใหเหน ไมมความหมายเลยหรอ นกเรยนของ

ครเปนคนขขโมย อยากไดของคนอน พดจาโกหก

เสยใจ เสยความรสก ผดหวง สงทเหนไมใชตวตน

ของนกเรยนจรงๆ หรอกหรอ ครจะทำอยางไรด

หนอ ? พคณครทเรยกนำหวานไปพบปลอบใจวา

“นกเรยนเรามตงรอยกวาคน มคนทำผดแค ๓ คน

ยงไมถง ๑๐ เปอรเซนดวยซำนะ” จรงซทำไมเราจง

มองสงทไมดเพยงเลกนอย แลวกลบมองขามสงดๆ

กบนกเรยนอกหลายๆคนทเปลยนแปลงไปในทางท

ดบางเลา แตทำไมสวนเลกนอย ตองเกดกบนำหวาน

ดวย นำหวาน เปน....ประธานนกเรยน นองๆ กรก

และเชอพนำหวานทงนน ครทอแตไมถอยนะ นำ

หวานยงเปนเดก เมอเหนเงนมากๆ คงอยากได

คดดซผใหญหลายคนยงมความอยากได โลภมาก

ทกวนนแกงตกทองทจองจะหลอกลวงคนโลภมาก

ยงคงมขาวใหเหนกนอยเลย ครตองหาวธเกบสวน

เลกนอยนนมาอยในสวนใหญใหได จากวนนนคร

คดหาวธการใหทนกบเหตการณทเกดขน ยงดทคร

เปนครประจำชนของนำหวาน ครจงใหนกเรยนแบง

กลมอานเรองคนขโมยสายไฟฟาแลวนำไปขายให

คนซอของเกา นำมาสรปหนาชนโดยสงตวแทนมา

นำเสนอกลมละ ๑ คน แนนอนทสดทเพอนๆ จะ

ตองสงนำหวานมานำเสนอเพราะนำหวานเปนคน

มนใจตนเอง พดฉะฉาน และเรยนเกงดวย

วนรงขนหลงจากครใหอานเรองแลวมา

รายงานหนาชน นำหวานเขยนบนทกประจำวนมา

สงคร ขอความในบนทกของนำหวานทำใหครยมได

เพราะนำหวานเขยนวา หนรวาหนคดไมถก หนคด

วาหนไมไดเปนขโมย นองใหเงนหนเอง หนคงไม

ผดศล ขอ ๒ แตหนสนบสนนคนทเปนขโมย และ

หนยงไมบอกความจรงวานองใหเงนหนมา ๑,๕๐๐

บาท หนจะนำเงนมาคนทคณครใหครบ หนเสยใจ

หนขอโทษ นำหวานยมหวานใหครเมอพบกนท

โรงอาหาร นำหวานยงเปนเดกหญงนารกคนเดม

ไมไดเปลยนไป แตครนส ทอแลวนะ ดทครไมยอม

ถอย ไมอยางงนครคงมองไมเหนจตใจดวงนอยๆ

ของลกศษย ของครอยางแนนอน

เจานนยงออนเดยงสา

มสงมายวเยากไขวเขว

ครตองไมเปนคนโลเล

ทมเททอไดอยาถอยเลย

๘๕

กอนเมฆมหมาดำทะมน ลอยปกคลมบงตา

อยทกพนทบนปาเขา ขางหนาในปาดงใหญอากาศ

หนาวเยนมดมวและไมคอยจะชนตาสกเทาไร

แตทกกาวกกาวไปดวยใจทมงมนกบหนาท ทซงไม

มใครบงคบใหเรามาสอบบรรจ อกทงไมมสทธทจะ

เลอกโรงเรยนอนใดไดอกเพราะมอยใหเพยงโรงเรยน

เดยวเทานน

หนทางกนดารและแสนไกล ๕๗ กโลเมตร

จากตวอำเภออมกอยไปสโรงเรยนบานแมโขง ดอย

แลวดอยเลา พรอมกบนกเรยนทเปยมดวยคณธรรม

แหงดวงใจ ทพากนเดนมารบขาพเจาทตวอำเภอ

ศลปะ

คอ... ความงามของธรรมะ เรอง

ชยยศ สขตอ

โรงเรยน

บานยางเปา

ต.อมกอย อ.อมกอย

จ.เชยงใหม

สรางความปลาบปลมใจแกขาพเจาเปนยงนก

ขาพเจาไมนกเลยวา คำพดทพดหยอกเยาวา ใหมา

รบครทตวอำเภออมกอย จะเกดความศกดสทธได

ถงเพยงน ขาพเจาพรอมนกเรยนอก ๒ คนไดเรม

ตนเดนกนตงแต ๘ โมงเชาของอกวน เดนลดปาฝาดง

กนไปบางเสนทางขาดหายกลายเปนลำนำลำหวย

มาแทนท ผานปาผานทงขาวไรเปนระยะๆ เมฆหมอก

หนาตา หลงแบกอาหารขาวปลา นำตายงคงอาบ

แกมผสมกบนำฝนทพรงพรมเคลากบสายลมหนาว

มาเปนสาย หลากหลายความคดเหลอเกนในตอน

นน ใจหนงเกดความภาคภมใจทสอบบรรจตด ใจ

หนงกเกดความนอยเนอตำใจทไดมาอย ณ ทแหงน

ททซงมแตความลำบากในการดำรงชวต เดนมา

หลายมอนดอยเปนเวลา ๑๖ ชวโมงเตมๆ จนทาย

ทสด จตสำนกทสวยงามเขามาแทนท นนคอทน

คอประเทศไทยท ซ ง เปนแผนดน เกดของเรา

จนขาพเจาเกดความภาคภมขนมา นำตาทกหยด

ไดรวมตวกนกลายเปนความอดทนตอสในสงทเรา

ไดเผชญอยครงแลวครงเลาจนเปนระยะเวลา ๔ ป

เตมๆ ไมเคยยหระตอความยากลำบากแมจะเปน

กาลขางหนากตาม และไดนำสงทพบเจอนำมาเปน

บทเรยนในชวต ตางทตางถนตางภาษาและตาง

วฒนธรรม แตเหลานนคอความหลงทผานมาแมจะ

นานแสน ขาพเจากไมมวนลมเลอนถงจะกปๆ

ทผนผานกไมมวนจดจาง เพราะขาพเจานนยงยอน

กลบไปเยยมเยอนอยทกๆ ปดภาคเรยนและกอมเอมใจ

อยทกครงคราไป กเพราะความรกความดทคร

นกเรยนและชมชนมใหแกกน ขาวปลาอาหารบอยครง

ทพวกเขาคอยดแลแบงปนใหเปนความรกทขาพเจา

ทดแทนใหโดยไมมวนหมดสน ยงคงเปนมนตตรา

แหงความรกและความผกพนกนตลอดเสมอมา

เชยงใหม เขต ๕

๘๖

ปจจบน ครชยยศ สขตอ หรอ “ครเบม” ของลกศษยเปนครศลปะ ผซงยนอยบน

อดมการณอนแรงกลา บวกกบความศรทธาในวชาชพ และเปนผมคณธรรมอนเปยมลน

ไดพรำสอนและฝกลกศษยใหแสดงฝมอดานศลปะ คละเคลาดวยกลนอายของคณธรรม...

ผสมผสานกบการฝกสมาธมสามธทด... จงทำใหงานสำเรจ

ลาสดผลงานทภาคภมใจ คอลกศษยชอ นายยะโจ นลนแกว ไดรบรางวลเหรยญทอง

ระดบมธยมศกษาตอนตน ในการประกวดศลปะ ป ๒๕๕๓ ระดบประเทศของ สพฐ.

แต”ครเบม” ยงคงกาวตอไปขางหนาพรอมกบเดกทรายรอบตวเขา..รอยยมและแววตาทไรเดยงสาของเดก

และเดกของครเปนคนด..นคอ ผลงานทภาคภมใจของ...ครเบม..ครจากขนเขาทไกลโพน..แหงโรงเรยนบานยางเปา....

อมกอย....นนเอง...

ณ ทแหงใหม ความเปลยนแปลงไดบงเกด

ทงบรรยากาศและบรบทตางๆ แตดานภาษาและ

วฒนธรรมยงคงคางอยเชนเดม อกแรงกระตน

อนใหญหลวงของขาพเจา ทผเรยนมความใฝเรยน

ใฝรอยมากมาย ขาพเจาจงไดจดตงชมรมศลปะขน

และทำขนมาหลายป เพอสรางแรงจงใจในการเรยน

การสอน เตมเตมเนอหาความร เพอใหนกเรยนได

แสดงออกถงศกยภาพทดของตวเอง เพอนำไป

ประยกตใชกบชวตประจำวนและเปนอาชพได

ซงในแตละปจะมผเขาสมครชมรมศลปะไมนอยกวา

๔๐ คน วชาศลปะเปนบอความรหนงทสรางคนให

มระเบยบวนยมเหตผล มสมาธ มคณธรรมรก

ธรรมชาต ทซงใหคณคาแกทกชวตทอยบนโลกแหง

นและมมมมองตอโลกอยางสวยงาม แมจะมความ

ทกขคอยแวะเวยนมาหาบางกตาม กสามารถปดเปา

ออกจากชวตดวยความเขาใจ เพราะศลปะคอความ

งามของธรรมมะอยางหนงของชวต

กบเวลามกจะแจกไปกบการถายทอดใหกบ

ลกศษย จะเปนนอกชวโมงหรอจะเปนวนหยดกตาม

ขาพเจาไมเคยถดถอย เพราะครงเมอยงเปนเดก

ขาพเจาเปนผซงไรความสามารถ แตครอาจารยของ

ขาพเจาไดคอยแตงเตมความรความสามารถมาให

ดวยความรกและคอยอนเคราะหมาโดยตลอดแม

กระทงปจจบนน หลายทานยงคงโอบอมลกศษย

ของขาพเจาใหมท เรยนทศกษาและมทอยทกน

เหลานคอแหลงบญและเปนแรงดลบนดาลอนยงใหญ

ทขาพเจานอมนำ หอบมาไวในอกและนำตดตวดนดน

มาหาความหมายในชวตและกประสบผลอยางท

ขาพเจาตงใจและภมใจ

แมจะเปนเพยงแสงเลกๆ แหงดงดอย

แตขาพเจากไมเคยใหแสงแหงนรบหรตรงกนขาม

ยงครกรนทกเวลา แมจะเปนเสยวหนงของบคลากร

ทางการศกษา แมจะเปนเพยงแสงเทยนเลมหนงกจะ

ขอเอาตวเองตงไวในดงดอยแหงน คอยแตมแตงกบ

ชวตของลกศษยลกหาและเตมโอกาสใหกบพวกเขา

ปลกฝงสงดงามใหแกเขา นำเขาไปสโลกทกวางไกล

ดวยใจทมแตความเมตาเอออารตอกน

รางวลในระดบตางๆ ทขาพเจาไดรบทก

ระดบเปนเพยงยาชกำลง แตกำลงใจทแทจรงของ

ขาพเจากคอ จตสำนกในหนาท และการทลกศษย

ไดรบประสบการณทด และเปนคนดของสงคมพรอม

กบมโอกาสทด เทานกคอความสขทกคนวน

ทผานมาความลำบากคอทกษะอนยงใหญ

ทคอยขดเกลาหลอหลอมขาพเจาใหมความแกรง

สอการเรยนการสอนขาพเจาไมคอยจะยกตวอยาง

ทไหนไกลสกเทาไร เพราะตวหรอชวตของขาพเจาท

ผานมากคอสอหนงทพรำบอกลกศษยดวยความหวงด

ชวตทขาดบพการตงแตขาพเจารำเรยนมา พๆ

คอยสงดแลชวยเหลอ ทขาพเจามวนนไดกเพราะ

ดวยความรกความหวงดจากทกทานทกคนทคอย

มอบใหกบขาพเจา ทกวนเวลาขาพเจาไดเอาความรก

ความดหลอหลอมใจใหเปนคนดทดแทนในวนท

ขาพเจาขาดหายทไมมโอกาสไดทดแทนคณของพอ

และแม ใหผทเหลออยขางหลงมองมายงขาพเจา

ดวยความสขใจ ขาพเจาจะคอยปนแตงวถชวตใหด

งามและคอยโอบอมโอกาสใหกบผทจะกาวเดนไป

ขางหนา อกเฝามองวถชวตลกศษยลกหาดวยใจ

หวงและดวยใจททรนงในอาชพทขาพเจาศรทธา

๘๗

ดวยศรทราอนมนคงและความเชออนแรงกลา

วาอาชพ “คร” คอประทปทองสองนำทางใหแสงสวาง

ในทางเดนชวตของลกศษยทกคน คอผอบรมสงสอน

ผถายทอดความร ผสรางสรรคภมปญญา และพฒนา

ทรพยากรมนษยเพอนำไปสความเจรญรงเรองของ

สงคมและประเทศชาต ครไมใชแคทำหนาทถายทอด

ความรทางวชาการใหเดกแคเพยงในชวโมงเรยนเทานน

ครคอผทบมเพาะจตวญญาณ ความสมบรณในความ

เปนมนษยและดำรงชวตตามวถความเปนคนด ยด

เสนทางแหงปญญา มความเพยรพยายาม ปลกฝง

ความรและคณธรรมไวในตวเดก เรองราวชวตของคร

ทไดมความเมตตากรณาตอชวตของลกศษยทผคนใน

สงคมมองชวตของเดกนอยและครอบครวนเปนแค

เพยงเศษดนจะเหยยบยำเทาไรกทำได เทานนยงไม

พอยงดถกเหยยดหยาม เอารดเอาเปรยบในการอาศย

อยในสงคม ทำอยางกบวาครอบครวนไมใชคน

จากเรองราวชวตของเดกคนนทำใหขาพเจา ไดรบร

วาทกลาวกนวาสงคมไทยนนไมมการแบงชนชนวรรณะ

นนไมเปนความจรงเลย ซงเหนไดชดเจนมากในพนท

ถนทรกนดาร อกทง “ความจน” ทอยคกบสงคมไทย

มานานซงไมมใครตองการจะประสพบเจอแตกลบ

บนเสนทาง...

ชวตคร

ไมไดรบการแกไขจากหนวยงานใดเลยทจะมาชวยยก

ระดบชวตของพวกเขาเหลานน ครเปนอกคนหนง

ทไดไปสมผสและเหนสภาพปญหานอยางใกลชด

โดยเฉพาะครทรบราชการอยในทองถนทรกนดาร

จากเรองราวของลกศษยคนนทขาพเจาไดไปสมผสได

เปนแรงบนดาลใจ ทยงใหญใหบนเสนทางชวตของ

การเปนครของขาพเจาไดมพลงอนแรงกลาทจะปน

เศษดนกอนนใหไปเปนดวงดาวทสองแสงสวางอยใน

สงคม และอกหลายชวตของลกศษยเพอเปนคนท

สรางความดงามใหกบประเทศชาตสบไป

เรองราวชวตของเดกหญงกลอยใจ ทบทมจนทร

อนมแมผใหกำเนดเปนใบ หหนวกมาตงแตกำเนด

พอซงเปนหวหนาครอบครวปวยเปนโรคโลหตจาง

ไมสามารถทำงานหนกได ดวยสาเหตนทำใหชวต

ครอบครวของเดกคนนอยในสภาพทขาดแคลน สามคน

พอแม และลกสาว อาศยอยในบานไมททำมาจาก

ฟากเกาๆ ทมสภาพผพง พอทจะเปนทหลบแดดหลบ

ฝนไดไปพลางๆ เทานน ขาพเจาไดไปพบเหนชวต

ความเปนอยของลกศษยคนนแลวอดทจะกลนนำตา

ไมใหรนไหลออกมาไมได จงไดขนไปในบานและพด

คยกบเพอนบานทมาดวย ทำใหนาหดหใจมากยงขน

สโขทย เขต ๒

เรอง

สภาภรณ ทมสงคราม

โรงเรยน บานแมค

ต.บานตก

อ.ศรสชนาลย

จ.สโขทย

๘๘

คอ กลอยใจ ตองทำงานหาเงนมาจนเจอครอบครว

แมวาจะมอายเพยงสบขวบกตาม โดยการรบจางเกบ

พรก กบขาวโพด ฯลฯ ทมคนมาจาง ทงๆ ทเดกใน

วยนยงไมสมควรทจะตองมารบภาระหนาทหนกเชนน

เมอเทยบกบเดกๆ คนอนแลว กลอยใจ แทบทจะไม

ไดไปวงเลนกบเพอนๆ เลย

นำตาทไหลรนออกมาจากหวใจของความเปน

ครทสงสารลกศษย เปนสงททำใหเกดจดประกายท

จะเปดรบเดกนอยกลอยใจคนนมาอยในความดแล

ของขาพเจาถงแมวาขาพเจามครอบครวทตอง

รบผดชอบกตาม นบจากวนนนเปนตนมาขาพเจาให

กลอยใจมาชวยทำความสะอาดบานใหหลงจากเลก

เรยน ฝกอาชพของการเปนแมคาใหโดยการทอดลกชน

ใหไปขายตามหมบาน ขาพเจาสอนใหเขามความ

ซอสตยในการดำเนนชวต มความขยนหมนเพยร

อดทนตอโชคชะตาชวตและขาพเจาจะบอกกบกลอยใจ

เสมอวา “คนเราเลอกเกดไมได แตเราสามารถเลอก

ทจะเปนคนดได” และการทจะเปนคนดนนตองเปน

คนมความกตญญตอพอ แม และผมพระคณ

ประพฤตตนอยในศลธรรม แลวความดจะทำใหชวต

ของกลอยใจเปลยนไปดวยตวของมนเอง ตลอดระยะ

เวลา ๔ ป (พ.ศ.๒๕๔๓-๒๕๔๗) ทรบราชการครอย

ทโรงเรยนบานนาฟองแดง อ.นครไทย จ.พษณโลก

ขาพเจาไดอปการะครอบครวของกลอยใจ มาโดย

ตลอด เมอเวลาทแสนมคาผานไปดงสายนำทไมมวน

ไหลยอนกลบ ขาพเจาไดยายไปดำรงตำแหนงคร

ทโรงเรยนบานแมค อ.ศรสชนาลย จ.สโขทย ซงเปน

โรงเรยนทอยหางจากภมลำเนาของขาพเจา ๓ กโลเมตร

ดวยชวตของความเปนครทมความรกความผกพนกบ

ลกศษยคนนเหมอนกบลกแทๆ

ขาพเจาไดพจารณาดแลววาถาปลอยใหกลอยใจ

ใชชวตอยกบพอแมจะทำใหเสยโอกาสทางการศกษา

เพราะกลอยใจเปนเดกทตงใจเรยนและอกอยางเขา

ไดบอกกบขาพเจาเสมอวาอยากเรยนหนงสอเพอยก

ระดบชวตของครอบครวใหดขน สามารถมหนาทการ

งานทดทำเพอเลยงดพอแมในยามแกชรา ขาพเจาจง

ตดสนใจไปคยกบพอของกลอยใจ วาขาพเจาจะเปน

คนอปการะเลยงด สงใหเรยนหนงสอใหถงทสดเทาท

จะทำได กลอยใจกยงสามารถกลบมาหาพอกบแมได

ปกต แตเพยงไปเรยนอยทสโขทยกบขาพเจาเทานนเอง

เมอพอและแมของกลอยใจอนญาตแลว ขาพเจาได

มองเหนเสนทางชวตของกลอยใจไดเลยวาเขาตองได

๘๙

โอกาสทดทางการศกษาและไดเปนคนทสงคมยกยอง

แนนอน เนองจากเมอกอนเขาถกผคนเหยยดหยาม

และลำบากมามาก สงนจะเปนพลงทมอยในลกศษย

คนนอยางเดกคนอนไมม

การดำเนนชวตของความเปนครของขาพเจา

ไดประพฤตตน เปนครอยทกททมลมหายใจ ขาพเจา

ไดนอมนำหลกธรรมคำสงสอนของศาสนามาใหใน

การดำเนนชวต และใชอบรมสงสอนนกเรยนใหเปน

คนดเสมอมา กลอยใจ เปรยบเสมอนลกของขาพเจา

อกคนหนงทขาพเจาอยากเหนเขาประสบความสำเรจ

ในชวต ขาพเจาไมไดตองการสงใดตอบแทนจากกลอยใจ

นอกจากใหเขาเปนคนดของสงคมและสามารถพฒนา

ประเทศชาตตอไป ตลอดระยะเวลา ๖ ปทกลอยใจ

อยในความอปการะของขาพเจา ไดพสจนใหขาพเจา

ไดเหนวาคณคาของความเปนคร อยทการเปนคนม

ความเมตตา กรณา อบรมสงสอนดวยความจรงใจ ถง

แมวาเปนอาชพทไดรบผลตอบแทนไมมากมาย แต

ขาพเจาภาคภมใจทสามารถปนเศษดนทถกผคน

เหยยบยำไปมาใหไปเปนดาวทสองแสงสวางใหกบอก

หลายชวตท ทอแท หมดความหวง ไดมกำลงใจสตอไป

กลอยใจไดรบรางวลนกเรยนดเดนดานคณธรรม

จรยธรรมระดบประเทศ จากโครงการประกวดโรงเรยน

และนกเรยนดเดนดานคณธรรมจรยธรรม ทธนาคาร

ออมสน รวมกบสำนกงานคณะกรรมการการศกษา

ขนพนฐานจดขน ไดรบรางวลชมเชยนกเรยนรางวล

พระราชทาน ปการศกษา ๒๕๕๑ ไดรบรางวล

“ตนแบบคนดศรแผนดน” จากกระทรวงการพฒนา

สงคมและความมนคงของมนษย ไดรบรางวลนกเรยน

ผมผลงานดานคณธรรมและจรยธรรมยอดเยยม ประจำ

ปการศกษา๒๕๕๒ จากสำนกงานเขตพนทการศกษา

สโขทย เขต ๒ ไดเปนประธานนกเรยนประจำ

ปการศกษา ๒๕๕๑ ของโรงเรยนเมองดงวทยา ฯลฯ

ขาพเจามความภาคภมใจในอาชพครมาก ถง

แมจะมคนกลาวไววาครเปนเพยงเรอจางทคอยสง

ศษยใหขามฝงเทานน ขาพเจายงมความยนดทจะ

เปนสะพานททอดขามแมนำใหศษยไดกาวเดนผาน

ไปสจดมงหมายนนอยางปลอดภย ขอใหครทกคนม

หวใจไมสนหวง อยาหยดยงทจะกาวตอไป เพราะการ

ทเราไดกาวตอไปดวยหวใจของความเปนครนน อาจ

จะทำใหอกหลายชวตทอยขางหลงเราไดเดนตาม

หรอกาวผานจดทเรายนอยกอาจเปนไปได ขอใหคร

ทกคนสตอไปใหถงจดหมายทตงไว ถงแมวาชวตของ

ความเปนครไมไดมความยงใหญในสงคมเลย แตขอ

ใหครได เปนครดทจะสรางคนดทย งใหญใหกบ

ประเทศชาตสบไปดงพระราชดำรสของพระเจาอยหว

ทขาพเจาไดนอมนำมาเปนแรงบนดาลใจในการดำรง

ตนเปนครทดเสมอมาคอ

“อนาคตของชาตยอมขนอยแกเดก เพราะ

เดกกคอผใหญในเวลาขางหนา ถาบคคลไดรบการ

อบรมบมนสยใหเปนพลเมองดอยในศลธรรม เคารพ

ตอกฎหมายบานเมองตงแตยงเยาว เมอเตบใหญขน

พลเมองประเทศชาตกจะมแตคนด และประเทศจะ

เจรญกาวหนาตอไปได กโดยตองมพลเมองดงวาน”

พระราชดำรสในพธ เปดศาลคด เดกและ

เยาวชนกลางและสถานพนจคมครองเดกกลาง

๒๘ มกราคม ๒๔๙๕

ขอใหครทกคนมหวใจไมสนหวง อยาหยดยง

ทจะกาวตอไป เพราะการทเราไดกาวตอไปดวย

หวใจของความเปนครนน อาจจะทำใหอกหลาย

ชวตทอยขางหลงเราไดเดนตาม หรอกาวผาน

จดทเรายนอยกอาจเปนไปได

๙๐

การเปนครมสทธพเศษ เราไดพบนกเรยนทเปลยนไปเรอยๆ มอาชพไมกอาชพทไดรบการ

ไววางใจ คนเปนครอนบาลยงใหญมาก เดกจะมชวตทเจบปวดหรอมองโลกในแงด อารมณด

คดทางบวก กอยในระยะ ๓ - ๖ ปน ไมเชนนนหลงจาก ๑๖ ป ในโรงเรยนเราจะไดซาก

ปรกหกพงของเดกทถกกรอนเซาะจนเศราซม ทสำคญคอตวครเองอยาเปนซากปรกหกพง

เพราะทำเปนเพยงอาชพไมใชวชาชพ

ศาสตราจารยกตตคณสมน อมรววฒน

“การเปนครมความสข”

วารสารโรงเรยนวถพทธ ปท ๑ ฉบบท ๑ ประจำเดอน มถนายน-สงหาคม พ.ศ.๒๕๕๓

ทปรกษา ดร.บรรเจอดพร สแสนสข ทปรกษาบรรณาธการ รศ.ประภาภทร นยม บรรณาธการ ณภทร ชยชนะศร กองบรรณาธการ

โชตกา นตยนนท ศภสร จนทรศรสรยะวงษ เกอกมล นยม ศลปกรรม เขมเพชร ระหวางงาน ภาพประกอบ creativecommons.org

พสจนอกษร ศรลกษ พทธโคตร ผสนบสนน สำนกพฒนานวตกรรมการจดการศกษา (สพฐ.) จดทำโดย สถาบนอาศรมศลป

สนใจขออานวารสารของภมภาคอนไดท เวบไซต http://inno.obec.go.th