Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια...

111
Συνεδρίαση Περιφερειακού Συμβουλίου Πελοποννήσου 17 Οκτωβρίου 2011 Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

description

Ενημέρωση από Ειδική Γραμματεία Επιθεώρησης Περιβάλλοντος & Ενέργειας κατά την Συνεδρίαση Περιφερειακού Συμβουλίου Πελοποννήσου στις 17 Οκτωβρίου 2011, με έμφαση στη διαχείριση των αποβλήτων.

Transcript of Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια...

Page 1: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Συνεδρίαση Περιφερειακού Συμβουλίου Πελοποννήσου

17 Οκτωβρίου 2011

Περιβάλλον

και Αειφόρος Ανάπτυξη

για την

Περιφέρεια Πελοποννήσου

Page 2: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Margarita Karavasili

Περιφέρεια Πελοποννήσου

«Έχουμε πίστη στο όραμά

μας για τη δημιουργία μιας

Περιφέρειας πρότυπο και

αειφορίας και για το λόγο αυτό

είμαστε έξω από

μικροπολιτικές και

μικροκομματικές λογικές»,

«ότι κάνουμε θέλουμε να είναι

φερέγγυο, αποτελεσματικό, με

διαφάνεια και να στοχεύει στην

πρόοδο της Περιφέρειας

Πελοποννήσου»

Πέτρος Τατούλης

Page 3: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Ειδική Γραμματεία Επιθεώρησης Περιβάλλοντος & Ενέργειας (ΕΓΕΠΕ) Μαργαρίτα Καραβασίλη Ειδική Γραμματέας

ΟΔΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ

για Τοπική Αειφόρο Ανάπτυξη

Σχέδιο Δράσης & Δεσμεύσεων

Page 4: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου
Page 5: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Η αδυναμία ορθολογικής χρήσης και διαχείρισης

των φυσικών μας πόρων, στους οποίους βασίζεται

η οικονομική και κοινωνική πρόοδος,

μας οδήγησε σε μια περιβαλλοντική κρίση

με σοβαρές συνέπειες στην ποιότητα ζωής

και με δυσβάσταχτο κόστος στην οικονομία

και την κοινωνία.

« κ ρ ί σ η » : στην οικονομία, την κοινωνία, το

περιβάλλον…

Page 6: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Αποτέλεσμα …

… «πτώχευση» αξιών…

… έλλειμμα … «ταμείων»

… απώλεια ελπίδας και οράματος !!!

Page 7: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Margarita Karavasili

Αποτέλεσμα …

Ανυπολόγιστο κόστος

που επωμίζεται η

κοινωνία για:

• επιστροφή του χρέους

στις επόμενες γενιές

• αποκατάσταση

περιβαλλοντικής ζημιάς

(νερό, έδαφος,

βιοποικιλότητα)

• προστασία

περιβάλλοντος, ποιότητας

ζωής & δημόσιας υγείας

Page 8: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου
Page 9: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Margarita Karavasili

βρε μια χαρά είναι εδώ κάτω!

Ποιοι στρουθοκαμηλίζουν

και γιατί;

Page 10: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου
Page 11: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Αντί να καταλογίζουμε ευθύνες …

ας ευαισθητοποιηθούμε όλοι

αλλάζοντας νοοτροπίες και καταστροφικές

συνήθειες…

Page 12: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Δεν μας περισσεύει χρόνος…

Σήμερα:

Αποκαθιστούμε τις συνέπειες των βλαβών

που δημιουργήσαμε στο παρελθόν,

χάριν της ανευθυνότητας μας…

Τολμάμε να οραματισθούμε και πάλι…

Page 13: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Σχεδιάζουμε και εφαρμόζουμε ρεαλιστικά

ολοκληρωμένα προγράμματα διαχείρισης

Χρησιμοποιούμε σύγχρονες, καθαρές

τεχνολογίες

Αναδεικνύουμε τα συγκριτικά πλεονεκτήματα των

περιοχών μας …

Αποκαθιστούμε τις χωματερές και τις αποδίδουμε

στους πολίτες...

Page 14: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

• Εφαρμόζουμε πλήρως τη νομοθεσία …

• Τηρούμε τους περιβαλλοντικούς όρους

• Λαμβάνουμε μέτρα πρόληψης και

αποκατάστασης της περιβαλλοντικής ζημιάς

Page 15: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Χρειάζεται να κατανοήσουν και να ευαισθητοποιηθούν :

- Κεντρική Διοίκηση – Υπουργεία + Αποκεντρωμένη Διοίκηση

(καθορισμός κανόνων, έκτακτοι & τακτικοί έλεγχοι, επιβολή κυρώσεων, μέτρα

συμμόρφωσης, υποστήριξη επενδύσεων προστασίας περιβάλλοντος & έργων

αειφόρου ανάπτυξης, υποστήριξη και υλοποίηση κατεδαφίσεων, & πρόληψης

δημιουργίας νέων αυθαίρετων κτισμάτων, κλπ)

- Περιφέρεια

(ρεαλιστικά σχέδια διαχείρισης αποβλήτων & υδάτινων πόρων, τακτικοί έλεγχοι,

επιβολή κυρώσεων, συμμόρφωση, πρόληψη και αποκατάσταση της περιβαλλοντικής

ζημιάς, κλπ)

- Τοπική Αυτοδιοίκηση

(ορθή διαχείριση στερεών και υγρών αποβλήτων)

Page 16: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Χρειάζεται να ευαισθητοποιηθούν :

- Επιχειρήσεις και επαγγελματίες (αποφυγή ανεξέλεγκτης διάθεσης κάθε

είδους απορριμμάτων)

- Αγρότες (ορθές γεωργικές πρακτικές & συνετή χρήση φυτοφαρμάκων )

- Ελαιοτριβεία (ορθή διαχείριση του κατσίγαρου, ατομικά ή συλλογικά)

- Τυροκομεία & λοιπές εποχιακές δραστηριότητες (ορθή διαχείριση της πρωτεΐνης και λακτόζης από το τυρόγαλα, κλπ., των

αποβλήτων ντομάτας & εσπεριδοειδών, κλπ…)

Page 17: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου
Page 18: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

1. Ρύπανση από ανεξέλεγκτες χωματερές (έδαφος, νερό,

βιοποικιλότητα) ΧΑΔΑ – ΧΥΤΑ

Επικίνδυνα απόβλητα

Διαχείριση αποβλήτων ελαιοτριβείων, τυροκομείων και λοιπών εποχιακών

δραστηριοτήτων

2. Ανορθολογική διαχείριση υδάτινων πόρων Βιολογικοί καθαρισμοί

Ποιότητα επιφανειακών και υπόγειων νερών

3. Εξόρυξη – έργα

4. Αυθαίρετη δόμηση

Page 19: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Διαμαρτυρία-καταγγελία για ρύπανση υδάτων από τον ΧΑΔΑ του Δήμου

Σπαρτιατών στη θέση Προβατομάνδρα του ΤΔ Αφυσσού

Page 20: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου
Page 21: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

α) Πλήρης κορεσμός

β) Συνέχιση εναπόθεσης απορριμμάτων παρά την απόφαση του

Δημοτικού Συμβουλίου για το οριστικό του κλείσιμο

γ) Ανεξέλεγκτη καύση απορριμμάτων με έκλυση διοξινών

δ) Παράνομη εναπόθεση λυματολάσπης του Βιολογικού Σπάρτης σε

δύο αυτοσχέδιες χαβούζες από τις οποίες η μία είχε σπάσει και τα

απόβλητα διοχετεύονταν σε παρακείμενο ρέμα

ε) Εκροή λυμάτων (στραγγισμάτων) από τα βουνά των σκουπιδιών.

Page 22: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Margarita Karavasili

Η καταγγελία…

Τα στραγγίδια (ζουμιά -

σκουπιδιών και λυματολάσπης)

από τον ΧΑΔΑ περνούν μέσω του

ρέματος Κάναλι (που βρίσκεται

κάτω από τον σκουπιδότοπο),

αφού περάσουν δίπλα ή μέσα

από καλλιέργειες, δίπλα από

γεωτρήσεις άρδευσης.

Καταλήγουν στον Οινούντα

ποταμό (Κελεφήνα) που με τη

σειρά του διοχετεύει τα

στραγγίδια στην ευρύτερη λεκάνη

απορροής του Ευρώτα.

(διαπιστώνεται από τον αγροτικό

δρόμο προς Παναγία τη

Γιάτρισσα, 200 μέτρα μετά, ο

δρόμος διασταυρώνεται με το

ρέμα Κάναλι.

Page 23: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου
Page 24: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Margarita Karavasili

Ο καταγγέλλων

επισημαίνει και ζητά:

«Τα στραγγίδια

συνεχίζουν την πορεία

τους πάνω στον

αγροτικό χωματόδρομο

- και περίπου 150 μέτρα

μετά – θα καταλήξουν

στον Οινούντα ποταμό

(Κελεφήνα).

Βέβαια δίπλα από τον εν

λόγω χωματόδρομο

βρίσκεται και γεώτρηση»

Page 25: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Margarita Karavasili

Ο καταγγέλλων επισημαίνει και ζητά:

«Τα στραγγίδια

φθάνου και

συναντούν τον

Οινούντα ποταμό

(Κελεφήνα)»

Page 26: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Margarita Karavasili

Ο καταγγέλλων επισημαίνει και ζητά:

Στην περιοχή υπάρχουν

καλλιέργειες ελιάς,

κηπευτικά, βόσκουν ζώα,

διέρχονται πεζοί,

αυτοκίνητα, ζώα κλπ,

πολλοί κάτοικοι ποτίζουν

κηπευτικά, ή ζώα από το

νερό της Κελεφήνας και

άλλοι μαζεύουν τις ελιές

τους.

«Επειδή δεν γνωρίζω το μέγεθος ή τους κινδύνους που προκύπτουν απ’ αυτό το

φαινόμενο, επειδή απειλείται από τα ανωτέρω η Υγεία των κατοίκων αλλά και των

επισκεπτών κλπ που δραστηριοποιούνται ή περπατούν στην εν λόγω περιοχή,

παρακαλώ τις αρμόδιες υπηρεσίες Περιβάλλοντος και Υγιεινής της Ν.Α. Λακωνίας

να πραγματοποιήσουν αυτοψία και να προβούν στις απαραίτητες μετρήσεις έτσι

ώστε να προλάβουμε τυχόν δυσάρεστα γεγονότα και καταστάσεις .

Επειδή από την εγκατάσταση και λειτουργία του Χ.Α.Δ.Α. δημιουργείται αιτιωδώς

σοβαρότατη μόλυνση των υδάτων από τα στραγγίδια που μεταφέρονται στον

Ευρώτα μέσω του Οινούντους ποταμού, σας καλούμε να διενεργήσετε άμεσα την

ανωτέρω αυτοψία (σε μέρα βροχερή και μέρα που δεν βρέχει) διαφορετικά θα

αναζητήσουμε ποινικές, αστικές και περιβαλλοντικές ευθύνες από κάθε

υπεύθυνο».

Page 27: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου
Page 28: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Margarita Karavasili

Ο καταγγέλλων επισημαίνει και ζητά:

«Ο ποταμός

Οινούντας

παίρνει στα

γάργαρα νερά του

τα στραγγίδια του σκουπιδότοπου»

Page 29: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ

Page 30: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Από 30 Νοεμβρίου 2009 θα έπρεπε να παύσει να λειτουργεί ο

Χ.Α.Δ.Α. Δήμου Σπαρτιατών , στη θέση Προβατομάνδρα Αφυσσού,

σε εφαρμογή απόφασης (479/2009) του Πρωτοδικείου Σπάρτης με

την οποία:

1.απαγόρευε στον Δήμο Σπαρτιατών ‘’να εναποθέτει, να επιχωματώνει και να

αποτεφρώνει τα απόβλητά του’’ και

2.‘’απειλεί κατά του Δήμου Σπαρτιατών πρόστιμο 3.000 € υπέρ των αιτούντων

για κάθε μελλοντική παράβαση …’’

Page 31: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Αποφάσισε να συστήσει Επιτροπή η οποία θα ερχόταν σε επαφή με

Επιτροπή των Κατοίκων και τον πληρεξούσιο δικηγόρο τους για:

-να εμπεδωθεί ένα κλίμα εμπιστοσύνης και

-να αρχίσουν συζητήσεις για να εξευρεθεί λύση στο πρόβλημα το

οποίο θα ήταν αντιμέτωπος ο Δήμος Σπαρτιατών μετά την 30η

Νοεμβρίου 2009.

Page 32: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Ο Δήμος, λίγες μέρες πριν την καταληκτική ημερομηνία του

κλεισίματος του ΧΑΔΑ :

-κατέθεσαν στο Μονομελές Πρωτοδικείο Σπάρτης, αίτηση για

μεταρρύθμιση της απόφασης

-ζήτησε να χορηγηθεί από το Πρωτοδικείο Σπάρτης Προσωρινή

Διαταγή για τη συνέχιση λειτουργίας του Χ.Α.Δ.Α. Αφυσσού για την

διάθεση των αποβλήτων του Δήμου.

Η προσωρινή διαταγή δόθηκε.

Page 33: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Ο Δήμος πρότεινε:

Εγκατάσταση μονάδας δεματοποίησης/προσωρινής αποθήκευσης

αστικών σύμμεικτων απορριμμάτων εντός του Χ.Α.Δ.Α. Αφυσσού.

Δέσμευση ότι μέχρι 30 Μαΐου 2010 ή το αργότερο μέχρι 05-03-2010

(τακτική δικάσιμος της απόφασης ασφαλιστικών μέτρων ) θα έχει

εγκατασταθεί ο δεματοποιητής.

Στην εκδίκαση των ασφαλιστικών υποσχέθηκαν ότι θα ακολουθήσουν την νόμιμη

διαδικασία ( αυτή που προβλέπεται στο άρθρο 8 της ΚΥΑ) και μάλιστα θα το

πράξουν εντός 50 ημερών.

Page 34: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου
Page 35: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Κατασκεύασε, εντός του Χ.Α.Δ.Α., και σε χώρο που από κάτω

βρίσκονται επιχωματωμένα σκουπίδια, μία αποθήκη

[με την αριθμ 48/2009 οικοδομική άδεια / Τμήμα Πολεοδομίας ΝΑ

Λακωνίας,

στον φερόμενο ιδιοκτήτη: ΔΕΚΕ / Περιφέρεια Πελοποννήσου, σε συνεργασία με

Δήμους

Σπαρτιατών,

Μυστρά,

Οινούντος,

Θεραπνών και

Σύνδεσμο Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων Νομού Λακωνίας.

Page 36: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Αφού κατασκεύασε την Αποθήκη προσπάθησε να αλλάξει την χρήση του

κτιρίου, από αποθήκη σε μονάδα δεματοποίησης.

Η Πολεοδομία, ύστερα από καταγγελίες κατοίκων της περιοχής, έκανε αυτοψία και

έκρινε την Αποθήκη ως αυθαίρετη κατασκευή και διέκοψε τις εργασίες μέχρι

νεωτέρου σήματός της.

Κάλεσε την Περιφέρεια Πελοποννήσου να καταβάλλει για τα αυθαίρετα υπέρ του

Ελληνικού Δημοσίου, πρόστιμο ποσού περίπου 2.000€.

Page 37: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Παράλληλα προσπάθησε και ‘’ίσως’’ παρέκαμψαν 2 αρνητικές εισηγήσεις για τη μη

εγκατάσταση μονάδας δεματοποίησης στο συγκεκριμένο χώρο λόγω της

ύπαρξης σημαντικών μνημείων, των Τοπικών Εφορειών στο Συμβούλιο Μνημείων

Πελοποννήσου (των Βυζαντινών και των Κλασικών και Προϊστορικών Αρχαιοτήτων),

Το Συμβούλιο Μνημείων Πελοποννήσου έδωσε προσωρινή άδεια

εγκατάστασης της μονάδας δεματοποίησης για 2 χρόνια (!!!)

Page 38: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Margarita Karavasili

Δεματοποίηση

Η δεματοποίηση

σύμμεικτων αστικών

απορριμμάτων είναι

μέθοδος που μόνο ως

προσωρινή μπορεί να

αντιμετωπισθεί.

Στην εν λόγω περίπτωση

προτάθηκε με μοναδικό

σκοπό την αποφυγή των

δυσβάστακτων προστίμων

των 34.000 € ημερησίως

για όποια λειτουργία

παράνομης χωματερής για

τη χώρα μας.

Page 39: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Margarita Karavasili

Δεματοποίηση

Αποτελούν «εύρημα» της ελληνικής

διοίκησης, με αφορμή την

περίπτωση του Κουρουπητού.

βαφτίστηκε προεπεξεργασία για να

δηλωθεί ότι «κάτι κάνουμε, δε θάβουμε

ανεπεξέργαστα»

1.εκτός του Κουρουπητού, η πρόσφατη

άλλη περίπτωση είναι ο δεματοποιητής

στο Αίγιο που λειτούργησε σχεδόν ένα

χρόνο

2.οι δεματοποιητές επιτρέπονται από

τη Νομοθεσία, δεν υπάρχει

συγκεκριμένη τεχνική ή άλλη

περιγραφή

3.σύμφωνα με την ΚΥΑ περί

κατάταξης έργων και

δραστηριοτήτων, ως έργο

διαχείρισης στερεών αποβλήτων

προφανώς και πρέπει οι

δεματοποιητές να έχουν ΑΕΠΟ με

βάση ΜΠΕ

Page 40: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Margarita Karavasili

Πρόληψη

Διαλογή στην Πηγή

των απορριμμάτων

Επαναχρησιμοποίηση

-Ανακύκλωση

Οικιακή

κομποστοποίηση

Ελαχιστοποίηση

υπολειμμάτων κλπ

Περιβαλλοντικά βέλτιστη πολιτική στη

διαχείριση απορριμμάτων

Page 41: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου
Page 42: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Margarita Karavasili

Αυτοψία Επιθεωρητών Περιβάλλοντος

σε ΧΑΔΑ Πελοποννήσου

Η ΕΥΕΠ, στο πλαίσιο

Σχεδίου Δράσης για την

παύση λειτουργίας και την

αποκατάσταση των ΧΑΔΑ

στην Ελλάδα (4η αναφορά

προόδου) και συμμόρφωσης

της Ελλάδας με απόφαση του

Δικαστηρίου Ευρωπαϊκής

Ένωσης (ΔΕΕ, πρώην ΔΕΚ)

για την υπόθεση C-502/03,

προέβλεψε μηνιαίο

προγραμματισμό ΚΑΙ για

την καταγραφή των ΧΑΔΑ

στην Πελοπόννησο.

Page 43: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου
Page 44: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Margarita Karavasili

ΧΥΤΑ

Αδυναμία τήρησης

προγράμματος καθημερινής

κάλυψης των αποβλήτων.

Απουσία διαχείρισης ομβρίων

υδάτων.

Μη καταγραφή εισερχομένων

αποβλήτων.

Αποδοχή κατηγοριών

αποβλήτων πλην των

δημοτικών.

Ελλιπής έλεγχος και

παρακολούθηση του ΧΥΤΑ

(ποιότητα στραγγισμάτων,

επιπτώσεις στον υπόγειο

υδροφορέα, βιοαέριο, κλπ.).

Page 45: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Margarita Karavasili

ΧΥΤΑ

Λειτουργία του ΧΥΤΑ πριν

την ολοκλήρωση της

διαδικασίας αδειοδότησης

(άδειες διαχείρισης υγρών

και στερεών αποβλήτων).

Εξασφάλιση υλικού

επικάλυψης από μη

αδειοδοτημένους

δανειοθαλάμους.

Ταχύτερη της

προβλεπόμενης πλήρωση

των ταμπανιών.

Page 46: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Margarita Karavasili

ΧΑΔΑ

ΑΔΥΝΑΜΙΑ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗΣ ΧΥΤΑ,

ΧΥΤΥ ΚΑΙ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΩΝ

ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΛΟΓΗΣ

ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ :

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΑΡΚΕΤΩΝ

«ΕΠΙΣΗΜΩΝ» ή «ΑΝΕΠΙΣΗΜΩΝ»

ΧΑΔΑ ΟΠΟΥ ΠΑΡΑΤΗΡΟΥΝΤΑΙ:

Page 47: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Margarita Karavasili

ΧΑΔΑ

Ανεξέλεγκτη διάθεση

επικίνδυνων και μη

αποβλήτων όλων των

κατηγοριών.

Αδυναμία κάλυψης των

αποβλήτων με χωμάτινο

υλικό.

Απουσία συστημάτων

πυρόσβεσης.

Απουσία φύλαξης με

αποτέλεσμα την

ανεξέλεγκτη πρόσβαση

στους ΧΑΔΑ.

Απουσία ελέγχου των

επιπτώσεων λειτουργίας

των ΧΑΔΑ στο περιβάλλον

και κυρίως στους υπόγειους

υδροφορείς.

Page 48: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Margarita Karavasili

ΧΑΔΑ ΠΟΥ

«ΕΠΙΣΗΜΩΣ» ΕΧΟΥΝ ΚΛΕΙΣΕΙ

ΔΙΑΠΙΣΤΩΝΟΝΤΑΙ:

Δημιουργία νέων ΧΑΔΑ, κυρίως

από πολίτες, σε εκτάσεις

παρακείμενες στους παλαιότερους

ΧΑΔΑ που έχουν κλείσει.

Μη αποκατάσταση ΧΑΔΑ που

έχουν κλείσει.

Μη έκδοση διοικητικών πράξεων

από τους Δήμους, οι οποίες να

ρυθμίζουν θέματα

παρακολούθησης, ελέγχου της

συμπεριφοράς των

αποκατεστημένων ή προς

αποκατάσταση ΧΑΔΑ,

ενημέρωσης των πολιτών,

αστυνόμευσης, επιβολής

προστίμων και σχεδίων

αντιμετώπισης εκτάκτων

περιστατικών.

Page 49: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Margarita Karavasili

ΧΑΔΑ ΠΟΥ

«ΕΠΙΣΗΜΩΣ» ΕΧΟΥΝ ΚΛΕΙΣΕΙ

Οι Δήμοι δηλώνουν

αδυναμία αστυνόμευσης.

Απουσία ελέγχου των

επιπτώσεων λειτουργίας

των ΧΑΔΑ στο περιβάλλον

και κυρίως στους υπόγειους υδροφορείς

Page 50: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Margarita Karavasili

1.

ΧΑΔΑ

ΤΡΙΠΟΛΗΣ ΠΛΑΤΩΜΑ 04.12.2008

1. Έλλειψη περιβαλλοντικής αδειοδότησης (έγκριση περιβαλλοντικών όρων)

2. Μεγάλος σχετικά όγκος ακάλυπτων απορριμμάτων και μεγάλος σχετικά

αριθμός πτηνών, έντονες οσμές στο χώρο του ΧΑΔΑ και διαρροές

στραγγισμάτων στο δρόμο πρόσβασης του ΧΑΔΑ με αποτέλεσμα να

δημιουργούνται κίνδυνοι για τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον και ενοχλήσεις

από δυσμοσίες, κατά παράβαση του άρθρου 12 του Ν. 1650/1986

22.000

2.

ΧΑΔΑ

ΚΡΑΝΙΔΙΟΥ

ΑΡΓΟΛΙΔΑΣ

ΘΕΣΗ

Δ.Δ. ΔΙΔΥΜΩΝ 29-11-2005

1.Ανεξέλεγκτη απόρριψη και η ανεξέλεγκτη διάθεση των στερεών αποβλήτων

εντός δασικής έκτασης.

2. Η περίφραξη στον εν λόγω χώρο απόθεσης ήταν μερική.

3. Μη επικάλυψη μεγάλου όγκου απορριμμάτων με εδαφικό υλικό.

4. Καύση απορρίμματα.

Στις 21.06.2010 πραγματοποιήθηκε νέα επιθεώρηση από την ΕΥΕΠ, η οποία

βρίσκεται στο στάδιο της ολοκλήρωσής της (εχθές υπογράφτηκαν η Π.Β.Π και η

εισήγηση προστίμου., αλλά δεν πήραν ακόμη πρωτόκολλο και δεν εστάλησαν

στον Δήμο Ερμιονίδας (πρώην Δ. Κρανιδίου).

5.500

ΕΠΩΝΥΜΙΑ

ΚΑΙ ΕΙΔΟΣ

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ

ΧΑΔΑ-ΧΥΤΑ-ΑΛΛΟ

ΘΕΣΗ ΗΜΕΡ/ΝΙΑ

ΑΥΤΟΨΙΑΣ ΠΑΡΑΒΑΣΕΙΣ-ΣΧΟΛΙΑ

ΔΙΟΙΚ.

ΚΥΡΩΣΕΙΣ

Page 51: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

6. ΧΑΔΑ ΤΡΙΠΟΛΗΣ

Φ. 1 Φ. 2

Page 52: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Έλλειψη περιβαλλοντικής αδειοδότησης

Μεγάλος σχετικά όγκος ακάλυπτων απορριμμάτων και μεγάλος

σχετικά αριθμός πτηνών, έντονες οσμές στο χώρο του ΧΑΔΑ

Διαρροές στραγγισμάτων στο δρόμο πρόσβασης του ΧΑΔΑ με

αποτέλεσμα να δημιουργούνται κίνδυνοι για τη δημόσια υγεία και

το περιβάλλον και ενοχλήσεις από δυσοσμίες, κατά παράβαση

του άρθρου 12 του Ν. 1650/1986

Page 53: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Margarita Karavasili

3.

ΧΑΔΑ

ΚΡΑΝΙΔΙΟΥ

ΑΡΓΟΛΙΔΑΣ

ΘΕΣΗ ΔΙΣΚΟΥΡΙΑ 29-11-2005

1. Ανεξέλεγκτη απόρριψη και η ανεξέλεγκτη διάθεση των στερεών αποβλήτων.

2 α. Η περίφραξη στον εν λόγω χώρο απόθεσης ήταν μερική.

2 β. Μη επικάλυψη μεγάλου όγκου απορριμμάτων με εδαφικό υλικό.

2 γ. Ορατά ίχνη καύσης των απορριμμάτων .

Στις 02-03-2011, επιθεωρητές της ΕΥΕΠ πραγματοποιώντας έκτακτες και επείγουσες

επιθεωρήσεις σε δραστηριότητες και διερχόμενοι από την εν λόγω περιοχή του δ.δ

Διδύμων του Δήμου Ερμιονίδος Αργολίδας διαπίστωσαν ότι ο εν λόγο χώρος, στην

θέση «Σταυρός Διδύμων», ήταν αφύλακτος και γεμάτος απορρίμματα τα οποία ήταν

ακάλυπτα και μέρος αυτών καίγονταν.

6.100

4. ΧΑΔΑ

ΤΡΟΙΖΙΝΑΣ

ΠΕΡΙΟΧΗ

ΔΡΥΟΠΗ 29-11-2005

Δεν είχαν γίνει ενέργειες για τη χορήγηση της προβλεπόμενης από το άρθρο 10 της

ΚΥΑ ΗΠ 50910/2727/2003 άδειας αποκατάστασης του χώρου. 1.000

ΕΠΩΝΥΜΙΑ

ΚΑΙ ΕΙΔΟΣ

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ

ΧΑΔΑ-ΧΥΤΑ-ΑΛΛΟ

ΘΕΣΗ ΗΜΕΡ/ΝΙΑ

ΑΥΤΟΨΙΑΣ ΠΑΡΑΒΑΣΕΙΣ-ΣΧΟΛΙΑ

ΔΙΟΙΚ.

ΚΥΡΩΣΕΙΣ

Page 54: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

•ΧΑΔΑ ΚΡΑΝΙΔΙΟΥ Δ.Δ. ΔΙΔΥΜΩΝ

1. Ανεξέλεγκτη απόρριψη και διάθεση στερεών αποβλήτων εντός δασικής έκτασης.

2. Η περίφραξη στον εν λόγω χώρο απόθεσης ήταν μερική.

3. Μη επικάλυψη μεγάλου όγκου απορριμμάτων με εδαφικό υλικό.

4. Καύση απορρίμματα.

Στις 21.06.2010 πραγματοποιήθηκε νέα επιθεώρηση από την ΕΥΕΠ, η οποία βρίσκεται στο στάδιο της ολοκλήρωσής της

Page 55: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

•ΧΑΔΑ ΚΡΑΝΙΔΙΟΥ Δ.Δ. ΔΙΔΥΜΩΝ

Φ.3 ΔΑΣΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ

Page 56: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Margarita Karavasili

6. ΧΑΔΑ ΚΡΑΝΙΔΙΟΥ ΘΕΣΗ ΔΙΣΚΟΥΡΙΑ

Φ.1 ΧΑΔΑ - ΘΕΣΗ ΔΙΣΚΟΥΡΙΑ ΚΡΑΝΙΔΙ Φ.2 ΑΚΑΛΥΠΤΑ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΑ ΧΩΡΙΣ ΠΕΡΙΦΡΑΞΗ

Φ.3 ΑΚΑΛΥΠΤΑ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΑ ΧΩΡΙΣ ΠΕΡΙΦΡΑΞΗ Φ.4 ΙΧΝΗ ΚΑΥΣΗΣ

Page 57: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Margarita Karavasili

5 ΧΑΔΑ ΤΟΛΟΦΩΝΤΟΣ

Ν. ΑΡΚΑΔΙΑΣ

19-6

-200

9

Έκθεση ελέγχου οικ.14515/24-6-2009

- παράνομος χώρος

- λειτουργία Σταθμού μεταφόρτωσης απορριμμάτων

- χωρίς κάλυψη

- χωρίς περίφραξη

- περιστατικά πυρκαγιάς

ΠΒΠ οικ.15412/21-9-2009 21-9-2009

18.000 €

6 ΧΑΔΑ ΣΑΡΩΝΙΚΟΥ

Ν. ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ

13-7

-201

0

Έκθεση ελέγχου οικ. 5084/22-12-2010

- παράνομος χώρος

- χωρίς κάλυψη

- περιστατικά πυρκαγιάς

ΠΒΠ οικ.1986/31-5-2011 31-5-2011

63.500 €

7 ΧΩΡΟΣ

ΑΝΕΞΕΛΕΓΚΤΗΣ

ΔΙΑΘΕΣΗΣ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ

ΑΓ. ΘΕΟΔΩΡΩΝ

Ν. ΚΟΡΙΝΘΙΩΝ

19-3

-201

0

Έκθεση ελέγχου 4950/10-12-2010

-Υγρά επικίνδυνα απόβλητα

Αυτόφωρες

διαδικασίες

ΕΠΩΝΥΜΙΑ

ΚΑΙ ΕΙΔΟΣ

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ

ΧΑΔΑ-ΧΥΤΑ-ΑΛΛΟ

ΗΜΕΡ/ΝΙΑ

ΑΥΤΟΨΙΑΣ ΠΑΡΑΒΑΣΕΙΣ-ΣΧΟΛΙΑ

Page 58: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Margarita Karavasili

8.

ΧAΔΑ ΑΘΙΚΙΩΝ ΠΡΩΗΝ

ΔΗΜΟΥ ΣΑΡΩΝΙΚΟΥ

Ν. ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ

ΑΣΠΡΟ ΒΟΥΝΟ 13-07-2010

1.Συλλογή και μεταφορά δημοτικών αποβλήτων χωρίς άδεια

2. Ανεξέλεγκτη διάθεση δημοτικών αποβλήτων

3. Μη αποκατάσταση ΧΑΔΑ

4. Μη ύπαρξη προστατευτικής περίφραξης του χώρου

ανεξέλεγκτης διάθεσης στερεών αποβλήτων

5. Εστίες φωτιάς, ελλιπής φύλαξη και απουσία αντιπυρικής

ζώνης

6. Μη επικάλυψη των απορριμμάτων

63.500

ΕΠΩΝΥΜΙΑ

ΚΑΙ ΕΙΔΟΣ

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ

ΧΑΔΑ-ΧΥΤΑ-ΑΛΛΟ

ΘΕΣΗ ΗΜΕΡ/ΝΙΑ

ΑΥΤΟΨΙΑΣ ΠΑΡΑΒΑΣΕΙΣ-ΣΧΟΛΙΑ

ΔΙΟΙΚ.

ΚΥΡΩΣΕΙΣ

Page 59: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Σύμφωνα με την αυτοψία, καταγράφονται:

πέντε (5) ενεργοί ΧΑΔΑ,

τρεις (3) ανενεργοί,

ένας (1) προς αποκατάσταση και

ένας (1) νέος ΧΑΔΑ, που δημιουργείται από την ανεξέλεγκτη διάθεση

Στην 4η αναφορά προόδου «Σχέδιο Δράσης για την παύση λειτουργίας και την

αποκατάσταση των χώρων ανεξέλεγκτης διάθεσης απορριμμάτων (ΧΑΔΑ) στην

Ελλάδα» αναφέρονται μόνο τέσσερις (4) ΧΑΔΑ

Page 60: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Δημοτική

Ενότητα

Τοπωνύμιο Ενεργοί

ΧΑΔΑ

Ανενεργοί

ΧΑΔΑ

Προς

Αποκατάσταση

ΧΑΔΑ

Δημιουργία

νέων

ΧΑΔΑ

Άσσος- Λεχαίου «Ραχένη» +

Άσσος- Λεχαίου «Προφήτης Ηλίας» +

Άσσος- Λεχαίου «Λειβάδι του Λίτσα»

ή

Αετόπετρα»

+

Σαρωνικού «Κρητικό»

ή

«Άσπροβουνό»

+

Σολυγείας «Λάκκα Ουγκρίτα» +

Τενέα «Νταμάρι Λαρσινού» ή

«Κάτω Κολοβός»

+

Κορίνθου Πεδίο Βουλής +

Κορίνθου Πάτημα +

Κορίνθου «Αγία Μαρίνα»

Αρχαίας Κορίνθου

+

Κορίνθου «Σκουτέλα»

Αρχαίας Κορίνθου

+

Πίνακας 1. Καταγραφή των ΧΑΔΑ του Δήμου Κορινθίων, όπως προκύπτουν από την αυτοψία των Επιθεωρητών Περ/ντος.

Page 61: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Δημοτική

Ενότητα

Τοπωνύμιο Ενεργοί

ΧΑΔΑ

Ανενεργοί

ΧΑΔΑ

Προς

Αποκατάσταση

ΧΑΔΑ

Δημιουργία

νέων

ΧΑΔΑ

Άσσος- Λεχαίου «Ραχένη» +

Άσσος- Λεχαίου «Προφήτης Ηλίας»

Άσσος- Λεχαίου

«Λειβάδι του Λίτσα» ή

Αετόπετρα»

Σαρωνικού «Κρητικό» ή

«Άσπροβουνό» +

Σολυγείας «Λάκκα Ουγκρίτα» +

Τενέα «Νταμάρι Λαρσινού»

ή

«Κάτω Κολοβός»

+

Κορίνθου Πεδίο Βουλής

Κορίνθου Πάτημα

Κορίνθου «Αγία Μαρίνα»

Αρχαίας Κορίνθου

Κορίνθου «Σκουτέλα»

Αρχαίας Κορίνθου

Καταγραφή ΧΑΔΑ Δήμου Κορινθίων, όπως προκύπτουν από την 4η αναφορά

προόδου «Σχέδιο Δράσης για την παύση λειτουργίας και την αποκατάσταση των χώρων

ανεξέλεγκτης διάθεσης απορριμμάτων (ΧΑΔΑ) στην Ελλάδα».

Page 62: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

I. Αστικά απορρίμματα, συμπεριλαμβανομένων και υλικών συσκευασίας

ανάμεικτα με

ΙΙ. Μη επικίνδυνα στερεά απόβλητα, όπως μεταχειρισμένα ελαστικά, αδρανή

απόβλητα από κατασκευές, εκσκαφές και κατεδαφίσεις (ΑΕΚΚ) κ.ά. .

III. Σημειακές απορρίψεις συσκευασιών με υπολείμματα επικίνδυνων

αποβλήτων, όπως δοχεία ορυκτελαίων, χημικών υγρών, κλπ.

Ο μεγαλύτερος αριθμός των ΧΑΔΑ λειτουργεί χωρίς στοιχειώδη έργα υποδομής

(περίφραξη, φυλάκιο, κλπ) με τρόπο διάθεσης των απορριμμάτων την “απλή

απόρριψη” με μερική επικάλυψη (ενεργοί, ανενεργοί).

Σε ορισμένους παρατηρήθηκαν και εστίες καύσης των απορριμμάτων.

Page 63: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Η Πυροσβεστική Υπηρεσία Κορίνθου, μετά από ενέργειες της

ΕΥΕΠ, ενημέρωσε για πυρκαγιές, που προκλήθηκαν στους μήνες

Ιούνιο, Ιούλιο, Αύγουστο, Σεπτέμβριο από την καύση απορριμμάτων

στους εν λόγω ΧΑΔΑ.

Κατά δήλωση του Δημάρχου Δ. Κορινθίων, κ. Αλέξανδρου

Πνευματικού, τα αστικά απορρίμματα των πράσινων κάδων του

Δήμου οδηγούνται στους ΧΑΔΑ, ενώ τα ανακυκλώσιμα υλικά των

μπλε κάδων οδηγούνται σε ιδιωτικό Κέντρο Διαλογής Ανακυκλώσιμων

Υλικών (ΚΔΑΥ), που βρίσκεται στην περιοχή, για τη διαλογή

ανάλογα με το είδος των ανακυκλώσιμων υλικών.

Page 64: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Στο εν λόγω ΚΔΑΥ, πραγματοποιήθηκε επίσης αυτοψία

από την ΕΥΕΠ, από την οποία προκύπτει, ότι τα μη

ανακυκλώσιμα υλικά επιστρέφονται και πάλι στο Δήμο,

ο οποίος τελικά τα απορρίπτει στους ΧΑΔΑ (!!!)

Ο προς αποκατάσταση ΧΑΔΑ στη θέση «Πάτημα», ο

οποίος βρίσκεται στη φάση εκτέλεσης χωματουργικών

εργασιών, γίνεται με πρωτοβουλία του Δήμου

Κορινθίων, χωρίς την απαραίτητη άδεια αποκατάστασης

από την Περιφέρεια Πελοποννήσου.

Page 65: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Στο ΧΑΔΑ «Νταμάρι Λαρσινού», ομάδα πολιτών {ΡΟΜΑ} έκανε

διαλογή και συλλογή κουτιών αναψυκτικών αλουμινίου, τα οποία,

όπως δήλωσαν, πουλάνε σε μονάδες αποθήκευσης, διαλογής και

μηχανικής επεξεργασίας στερεών αποβλήτων (σκραπ, υλικά για

επαναχρησιμοποίηση των μέταλλων).

ΣΥΝΕΧΙΖΟΝΤΑΙ οι αυτοψίες και στους άλλους Δήμους του

Νομού Κορίνθου.

Page 66: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Άκρως ανησυχητική η κατάσταση στον χώρο του Δεματοποιητή, με τεράστιο ρυπαντικό φορτίο.

Στην ουσία μια ΧΑΔΑ. Τα συσσωρευμένα σκουπίδια παράγουν υγρά που καταλήγουν στο

έδαφος και στο υδροφόρο ορίζοντα. Τα λύματα του βιολογικού αδειάζονται και κανείς δεν ξέρει

που πηγαίνουν ;

Η περιοχή σηκώνει ένα επικίνδυνο ρυπαντικό φορτίο, που στην ουσία είναι μια τοξική εκρηκτική

εστία για τα Δίδυμα και τους Φούρνους .

Μόνο λύση η ανακύκλωση.

Page 67: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου
Page 68: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου
Page 69: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Βιολογικοί καθαρισμοί

Η ΛΥΜΑΤΟΛΑΣΠΗ ΤΟΥ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΣΤΙΣ ΠΛΑΓΙΕΣ ΚΑΙ ΣΤΑ ΡΕΜΑΤΑ

«Πρόβλημα με το χωμάτινο φράγμα της λεκάνης εναπόθεσης της λυματολάσπης στο χώρο

κοντά του ΧΑΔΑ Αφισσού παρατηρήθηκε την περασμένη εβδομάδα.

Στο φράγμα δημιουργήθηκε ρήγμα εξαιτίας πιθανώς των πολλών βροχοπτώσεων με

αποτέλεσμα ποσότητα λυματολάσπης να κυλήσει (σύμφωνα με κατοίκους του Αφισσού) προς

τα παρακείμενα ρέματα»...

δημοσίευμα της εφημερίδας Ελευθερία την 11/01/2009

Page 70: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

ΛΥΜΑΤΑ

εποχιακών δραστηριοτήτων

ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΩΝ

Τυροκομείων

Page 71: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Εργοστάσιο χυμοποίησης εσπεριδοειδών

1.ΣΠΑΡΤΗ ΕΛΛΑΣ Α.Ε

1. Δεν είχε σε ισχύ ΑΕΠΟ.

2. Δεν είχε οριστική άδεια διάθεσης των

υγρών αποβλήτων και η

προσωρινή άδεια διάθεσης των

υγρών δεν ήταν σε ισχύ.

3. Δε διέθετε άδεια διαχείρισης των

στερεών αποβλήτων της.

4. Δε διέθετε βιβλίο παρακολούθησης

των υγρών αποβλήτων της και του

ατμολέβητα

Page 72: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Η ανεξέλεγκτη απόρριψη μη ασφαλών λυμάτων ελαιοτριβείων στα

υδάτινα συστήματα μπορεί να οδηγήσει σε ταχεία αύξηση στον

αριθμό των μικροοργανισμών.

Περαιτέρω ανησυχίες προκαλούνται από τις υψηλές συγκεντρώσεις φωσφόρου

στα λύματα ελαιοτριβείων.

Αυτοί οι μικροοργανισμοί καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες οξυγόνου στο νερό και

μειώνουν επομένως το μερίδιο που είναι διαθέσιμο για τους άλλους ζωντανούς

οργανισμούς. Αυτό μπορεί πολύ γρήγορα να κλυδωνίσει την ισορροπία ενός

ολόκληρου οικοσυστήματος.

Page 73: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Οι οργανικές συνθέσεις (κυρίως φαινόλες, πολυφαινόλες και τανίνες)

αποτελούν το 15-18% του περιεχομένου των λυμάτων, ενώ τα

ανόργανα στοιχεία (όπως τα άλατα καλίου και τα φωσφορικά άλατα)

αποτελούν το υπόλοιπο 2%.

Τα ρυπαντικά φορτία των ελαιοτριβείων είναι σημαντικά με επίπεδα BOD 5

(βιολογικώς απαιτούμενο οξυγόνο σε 5 ημέρες) και COD (χημικώς

απαιτούμενο οξυγόνο) της τάξης των 20.000 και 35.000 mg ανά λίτρο. Αυτό

αντιπροσωπεύει ένα ιδιαίτερα μεγάλο φορτίο οργανικής ύλης συγκριτικά με τα

συνήθη αστικά λύματα, με επίπεδα μεταξύ 400 και 800 mg ανά λίτρο.

Η αναερόβια χώνευση των λυμάτων ελαιοτριβείων οδηγεί σε

αφαίρεση μόνο του 80 με 90% του COD και αυτή η επεξεργασία

παραμένει ανεπαρκής για να επιτρέψει τη διάθεση των λυμάτων

ελαιοτριβείου στο περιβάλλον.

Page 74: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Η παρουσία μεγάλων ποσοτήτων φωσφορικών θρεπτικών

ουσιών στα λύματα ελαιοτριβείων επιτρέπει στους

παθογόνους οργανισμούς να πολλαπλασιάζονται και να

μολύνουν τα ύδατα.

Αυτό μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες στην τοπική υδάτινη

ζωή, καθώς και στους ανθρώπους και τα ζώα που έρχονται

σε επαφή με το νερό.

Page 75: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Οι παραδοσιακές μέθοδοι επεξεργασίας του ελαιόλαδου εκτιμάται ότι

παράγουν μεταξύ 400 και 600 λίτρα alpechin (λύματα) ανά

τόνο επεξεργασμένων ελιών.

Τα επίπεδα λυμάτων ελαιοτριβείων από τις διαδικασίες τριών

φάσεων είναι πολύ υψηλότερα, και παράγουν από 800 έως 1000

λίτρα λυμάτων ελαιοτριβείου ανά τόνο επεξεργασμένων ελιών.

Με τη διαδικασία δύο φάσεων δεν παράγονται σχεδόν

καθόλου λύματα, αν και τα απόβλητα έχουν την τάση να έχουν υψηλή

περιεκτικότητα σε υγρά που έχουν υψηλό κόστος επεξεργασίας.

Page 76: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Αποτέλεσμα;

Page 77: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Ο ποταμός Ευρώτας, σημαντικός υγροβιότοπος, από τα νερά του

οποίου υδρεύονται οικισμοί και αρδεύεται ένα μεγάλο μέρος της

καλλιεργήσιμης έκτασης στη Λακωνία έχει εδώ και χρόνια

εγκαταλειφθεί …

Page 78: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Ρυπαίνεται από:

στερεά και υγρά απόβλητα,

μπάζα και σκουπίδια,

απόβλητα ελαιοτριβείων

από τον βιολογικό καθαρισμό Σπάρτης .

Έχει πληγεί από υπολείμματα λιπασμάτων, νιτρικά,

υπερβόσκηση, ευτροφισμό και από υπέρμετρη επέκταση

καλλιεργούμενων εκτάσεων.

Page 79: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Με τα χρόνια έχει λιγότερο νερό…

Το καλοκαίρι η κοίτη του ξεραίνεται αφήνοντας νερόλακκους,

όπου συγκεντρώνεται πρασινάδα και επιζούν υδρόβια φυτά,

μέχρι το φθινόπωρο, οπότε και ανεβαίνει ξανά η στάθμη των

νερών.

Page 80: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου
Page 81: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Ρυπαίνεται από λύματα ελαιοτριβείων που δημιουργούν

σοβαρά περιβαλλοντικά προβλήματα :

Μειωμένη ανάπτυξη των φυτών στις όχθες και τη συνεπαγόμενη

διάβρωση του εδάφους, λόγω της δημιουργίας μιας αδιαπέραστης

μεμβράνης στην επιφάνειά του, στις όχθες και στις γειτονικές

αγροτικές γαίες, που στερεί το ηλιακό φως και το οξυγόνο από τους

μικροοργανισμούς στο νερό.

Page 82: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Ρυπαίνεται από τα οξέα, τις ανόργανες και οργανικές ουσίες στα

λύματα ελαιοτριβείων που επηρεάζουν τη γονιμότητα των εδαφών

[«κατιονανταλλακτική ικανότητα» (CEC)].

Δημιουργούνται δυσάρεστες οσμές σε εκτεταμένη περιοχή λόγω

της ζύμωσης των λυμάτων τους, που διατίθενται στο φυσικό

περιβάλλον, με την εκπομπή μεθανίου και άλλων δύσοσμων

αερίων, όπως το υδρόθειο.

Page 83: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Margarita Karavasili

ΛΥΜΑΤΑ ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΩΝ (κατσίγαρος)

Ανεξέλεγκτη διάθεση

ανεπεξέργαστων λυμάτων

οπουδήποτε (εκτός ελαχίστων

εξαιρέσεων)

Τι προκαλεί αυτό;

Ρύπανση υδάτων

(επιφανειακών και υπόγειων)

Υποβάθμιση εδαφών σε

περιπτώσεις

επαναλαμβανόμενης διάθεσης

(λόγω αλάτων και

πολυφαινολών)

Οσμές

Αισθητική υποβάθμιση

περιβάλλοντος

Page 84: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Όχι πια τέτοιες εικόνες…

Page 85: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη

για την

Περιφέρεια Πελοποννήσου

Page 86: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Διαχείριση αποβλήτων: σε ισχύ ένα πλήρες νομοθετικό πλαίσιο για όλα τα είδη αποβλήτων, επικίνδυνα και

μη, αστικά & βιομηχανικά απόβλητα, ρεύματα που υπόκεινται σε εναλλακτική

διαχείριση, επικίνδυνα ιατρικά απόβλητα, κλπ.

Τεχνικές προδιαγραφές: για τη συλλογή, μεταφορά, μεταφόρτωση, επεξεργασία, αξιοποίηση έως την

αποτέφρωση και την τελική ασφαλή διάθεση μέσω της υγειονομικής ταφής.

1. ΑΠΟΒΛΗΤΑ

Page 87: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Ολοκληρωμένη, Ορθολογική Διαχείριση Απορριμμάτων

Δύο Εθνικοί Σχεδιασμοί για ΜΗ επικίνδυνα και ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ

Απόβλητα.

Οι Εθνικοί Σχεδιασμοί εξειδικεύονται και προσαρμόζονται στις

ιδιαιτερότητες της κάθε Περιφέρειας μέσω των Περιφερειακών

Σχεδίων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ).

Πολιτικές, στόχοι, δράσεις (με προτεραιότητες υλοποίησής τους)

και ΣΤΟΧΟ την προστασία του περιβάλλοντος και της δημόσιας

υγείας !

Page 88: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Η νομοθεσία ορίζει τις υποχρεώσεις :

- των παραγωγών και των κατόχων των αποβλήτων,

- των θεσμικών οργάνων, όπως οι δήμοι και οι Φορείς

Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦοΔΣΑ),

- των υπεύθυνων λειτουργίας των εγκαταστάσεων διαχείρισης

- όλων των εμπλεκομένων στη διαχείριση των αποβλήτων.

Συνεπώς η Περιφέρεια έχει τα εργαλεία της υλοποίησης

Page 89: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Η διαχείριση των υδάτων «κολυμπάει» ακόμα στα θολά νερά :

•μπερδεμένων και αλληλοεπικαλυπτόμενων αρμοδιοτήτων,

•απουσίας εξουσιοδοτικών πράξεων που να «μοιράζουν» τις αρμοδιότητες,

•παντελούς έλλειψης ελεγκτικών μηχανισμών,

•τεράστιας απόστασης των αρμόδιων υπηρεσιών από τους χρήστες (αγρότες,

γεωργοβιομηχανίες, κλπ),

•πλήρους αναρμοδιότητας των ΟΤΑ Α’ βαθμού,

•ανεπαρκούς ποιοτικά και ποσοτικά στελέχωσης των αρμόδιων υπηρεσιών…

Page 90: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου
Page 91: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Ορθά σχεδιασμένες εγκαταστάσεις επεξεργασίας

αστικών λυμάτων

Να σταματήσει το «έγκλημα» της απόρριψης αστικών λυμάτων στα ποτάμια και σε

ρέματα

Σε ολόκληρη τη λεκάνη απορροής του Ευρώτα – για παράδειγμα – λειτουργεί μια μόνο μονάδα

επεξεργασίας υγρών αποβλήτων (στη Σπάρτη).

Το μεγαλύτερο ποσοστό των οικισμών εξυπηρετείται από βόθρους και σηπτικές δεξαμενές.

Εξαιτίας της έλλειψης κατάλληλης υποδομής για την υποδοχή των βοθρολυμάτων, η συνήθης

πρακτική που ακολουθείται σήμερα είναι η ανεξέλεγκτη διάθεσή τους στα ποτάμια, σε ρέματα και

παραποτάμους, ακόμα και σε λακκούβες στην επιφάνεια του εδάφους.

Page 92: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

2.2. Προστασία ευαίσθητων

οικοσυστημάτων

Ελαχιστοποίηση πηγών ρύπανσης

Να κάνουμε τον Ευρώτα …

έναν ιριδίζοντα ποταμό …

χωρίς ρύπανση και σκουπίδια…

Ουσιαστική συμμετοχή στο διαχειριστικό σχέδιο των

λεκανών απορροής της Περιφέρειας με ριζικές λύσεις και

μέτρα…

Page 93: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Λύματα ελαιοτριβείων, τυροκομείων & λοιπών

εποχιακών δραστηριοτήτων

Page 94: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Δημιουργία συνεταιριστικών χώρων επεξεργασίας

Ο κλάδος της ελαιοτρίβησης αποτελείται από μικρές βιοτεχνικές

μονάδες οι οποίες δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν της δαπάνης

εγκατάστασης επεξεργασίας αποβλήτων.

Page 95: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Οι όποιες λύσεις πρέπει να μπορούν είτε να δέχονται λύματα με

βυτιοφόρα είτε να διαθέτουν κινητές μονάδες επεξεργασίας.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: τα τυχόν οργανικά παραπροϊόντα δεν μπορούν να διατεθούν ως

απορρίμματα ούτε υπάρχουν υποδομές αποχέτευσης των επεξεργασμένων υδάτων.

Ορθή επεξεργασία των αποβλήτων των

ελαιοτριβείων σε συλλογική βάση

Page 96: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Οι λύσεις θα πρέπει να οδηγούν κατά το δυνατό σε ανάκτηση

προϊόντων εφόσον αυτό δεν κάνει την επεξεργασία ασύμφορη

οικονομικά.

Οι προτεινόμενες λύσεις θα πρέπει να λαμβάνουν σοβαρά υπόψη

την εποχικότητα της δραστηριότητας και την

διακύμανση του όγκου των παραγόμενων

αποβλήτων.

Ορθή επεξεργασία των αποβλήτων των

ελαιοτριβείων σε συλλογική βάση

Page 97: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Λύση οικολογική και οικονομική , καθώς και μια παραλλαγή της, η μέθοδος της

εδαφικής διάθεσης μετά από εξουδετέρωση και αποθήκευση.

Οι λύσεις αυτές έχουν υιοθετηθεί θεσμικά (με σχετικούς νόμους και οδηγίες) από όλες τις

άλλες Ευρωπαϊκές Μεσογειακές χώρες, πλην της Ελλάδας.

Εδώ, έχουν μελετηθεί σε βάθος από ερευνητικά ινστιτούτα του ΕΘΙΑΓΕ, μεταξύ των

οποίων και το Ινστιτούτο Ελαίας Καλαμάτας, που διαθέτει τεχνογνωσία για τη

διαχείριση των υπολειμμάτων ελαιοτριβείων, η οποία πρέπει να αξιοποιηθεί από την

Περιφέρεια

Page 98: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Κατεδαφίσεις… τώρα !

Page 99: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Αξιολόγηση του κινδύνου και διαμόρφωση

στρατηγικής για τη διαχείριση αυτού

Εντατικοί περιβαλλοντικοί έλεγχοι – κυρώσεις – μέτρα

συμμόρφωσης

Αποκατάσταση της περιβαλλοντικής ζημιάς

Page 100: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Margarita Karavasili

Η αρχή της προφύλαξης

Επίκληση της αρχής

ακόμη και όταν μία

διεργασία κρίνεται

δυνητικά επικίνδυνη

ακόμη και αν τα

επιστημονικά

δεδομένα είναι

ανεπαρκή για πλήρη

αξιολόγηση του

κινδύνου

Page 101: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Καταπολέμηση περιβαλλοντικών εγκλημάτων

Άμεση ενεργοποίηση του ν. 4110/2011 για τη συγκρότηση Κλιμακίων Ελέγχου

Ποιότητας Περιβάλλοντος (Κ.Ε.Π.ΠΕ.) για τον έλεγχο όλων των έργων και

δραστηριοτήτων και προτεραιότητα τις εν δυνάμει ρυπογόνες, που η λειτουργία τους

υποβαθμίζει το περιβάλλον.

Να συγκροτηθούν και να ενεργοποιηθούν σε κάθε Περιφερειακή Ενότητα τα Κλιμάκια Ελέγχου Ποιότητας

Περιβάλλοντος για να έχουν οι πολίτες και η Αυτοδιοίκηση έναν πραγματικό ελεγκτικό μηχανισμό για την

προστασία του περιβάλλοντος στη διάθεσή τους;

Page 102: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Οδηγία 2004/35/ΕΚ - Π.Δ. 148/2009

Εφαρμόζουμε την «Περιβαλλοντική Ευθύνη»

για πρόληψη και αποκατάσταση της

περιβαλλοντικής ζημιάς

Page 103: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Τυποποιούνται ως αδικήματα, εκ προθέσεως ή εκ βαριάς αμέλειας :

α) η απόρριψη, εκπομπή ή εισαγωγή ποσότητας υλικών ή ιοντίζουσας ακτινοβολίας στον

αέρα, το έδαφος ή το νερό,

β) η συλλογή, μεταφορά, ανάκτηση ή διάθεση αποβλήτων,

γ) η αποστολή αποβλήτων,

δ) η λειτουργία μονάδας, η οποία εκτελεί επικίνδυνες δραστηριότητες ή στην οποία

αποθηκεύονται ή χρησιμοποιούνται επικίνδυνες ουσίες ή παρασκευάσματα,

Page 104: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

ε) η παραγωγή, η επεξεργασία, ο χειρισμός, η χρήση, η κατοχή, η αποθήκευση, η μεταφορά, η εισαγωγή, η

εξαγωγή ή η διάθεση πυρηνικών υλικών ή άλλων επικινδύνων ραδιενεργών ουσιών,

στ) η θανάτωση, ο αφανισμός, η κατοχή ή η σύλληψη προστατευόμενων ειδών της άγριας χλωρίδας ή

πανίδας,

ζ) η εμπορία με προστατευόμενα είδη άγριας πανίδας ή χλωρίδας ή μερών ή παραγώγων αυτών,

η) κάθε συμπεριφορά που προκαλεί την ουσιαστική υποβάθμιση οικολογικού ενδιαιτήματος εντός

προστατευόμενης περιοχής,

θ) η παραγωγή, εισαγωγή, εξαγωγή, διάθεση στην αγορά ή η χρήση ουσιών που καταστρέφουν τη στιβάδα

του όζοντος.

Page 105: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Margarita Karavasili

Συνεργασία Περιφερειακών Επιτροπών με την

κεντρική αρμόδια Αρχή (ΣΥΓΑΠΕΖ/ΕΓΕΠΕ)

- Εντοπισμός ρυπαντή/ φορέα εκμετάλλευσης, που προκάλεσε ζημία ή επικείμενη απειλή ζημίας, - Εκτίμηση της σοβαρότητας της ζημίας - Καθορισμός κατάλληλων μέτρων αποκατάστασης - Απαίτηση από το φορέα εκμετάλλευσης να διενεργήσει τη δική του αξιολόγηση, να παράσχει κάθε απαραίτητη πληροφορία και στοιχείο και να αναλάβει το κόστος της αποκατάστασης.

Page 106: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Margarita Karavasili

Αίτηση για ανάληψη δράσης αποκατάστασης

Κάθε φυσικό ή νοµικό

πρόσωπο

δικαιούται να υποβάλει

εγγράφως στην ΕΥΕΠ τις

πληροφορίες που διαθέτει,

σχετικά µε την

περιβαλλοντική ζηµία, που

έχει υποπέσει στην αντίληψή

του, όπως επίσης και να

καλέσει την αρμόδια αρχή να

αναλάβει δράση.

Page 107: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Margarita Karavasili

Αίτηση για ανάληψη δράσης αποκατάστασης

Εφόσον διαπιστωθεί

επαρκώς η ύπαρξη

περιβαλλοντικής ζηµίας,

γίνεται αποδεκτό το αίτημα

και καταλογίζεται η

περιβαλλοντική ευθύνη του

φορέα εκμετάλλευσης.

Η απόφαση διαβιβάζεται

άμεσα στην αρμόδια αρχή

προκειμένου να αναλάβει

δράσεις για την πρόληψη ή /

και την αποκατάσταση της

περιβαλλοντικής ζημίας

Page 108: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Margarita Karavasili

Ανάκτηση

κόστους

Αποδίδεται η ευθύνη και

καταλογίζεται

το κόστος. Όταν δεν επισημαίνεται ο υπεύθυνος

ή δεν είναι σε θέση να αναλάβει το

κόστος, τότε ΜΟΝΟ το επωμίζονται οι

αρμόδιες αρχές.

Επιμερίζουν τις ευθύνες σύμφωνα με

το ισχύον εθνικό δίκαιο.

Σε κάθε περίπτωση ανακτάται

το κόστος εντός εύλογου

χρονικού διαστήματος.

Μπορούν να μην καταλογίσουν την

ευθύνη στον χρήστη προϊόντων,

όπως συμβαίνει και στην περίπτωση

των παραγωγών.

Page 109: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Είναι απολύτως αναγκαία η διαμόρφωση ευρύτερων

κοινωνικών συμμαχιών και συναινέσεων.

Αυτό είναι δυνατό ΜΟΝΟ

μέσω της ενημέρωσης και ενεργοποίησης των πολιτών

για υλοποίηση δεσμεύσεων και δράσεων, με δυναμικό και αποφασιστικό τρόπο.

Page 110: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Καθημερινός αγώνας για την επίτευξη της

αειφόρου ανάπτυξης

… για βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη,

κοινωνική συνοχή και

προστασία του περιβάλλοντος …

Page 111: Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη για την Περιφέρεια Πελοποννήσου

Ευχαριστώ

για την

προσοχή σας