Αγάθη Γεωργιάδου

Αγάθη ΓεωργιάδουΑγάθη Γεωργιάδου

Διονύσιος ΣολωμόςΔιονύσιος Σολωμός

Ο ΚρητικόςΟ Κρητικός

Η εποχή του Κρητικού

Ο Κρητικός του Διονύσιου Σολωμού είναι ένα αφηγηματικό ποίημα 134 στίχων που γράφτηκε το 1833-1834 σε μια εποχή κρίσιμη για τον Σολωμό εξαιτίας της πολύκροτης δίκης του με τον ετεροθαλή αδελφό του

Στο θρόνο της Ελλάδας είχε ανεβεί ο ανήλικος Όθων αλλά την εξουσία ασκούσε η Αντιβασιλεία

Τα Επτάνησα αφού πέρασαν από ενετική και γαλλική κατοχή βρίσκονταν από το 1815 με τη συνθήκη του Παρισιού στα χέρια της Αγγλίας

Ιστορικό υπόβαθρο

Η υπόθεση του έργου τοποθετείται γύρω στο 1823-1824 όταν ο αγώνας της Κρήτης για την απελευθέρωσή της κορυφώνεται

Τον Απρίλιο του 1824 παρά τον ηρωικό αγώνα των Κρητικών η αντίστασή τους είχε καμφθεί 10000 άνθρωποι επιβιβάστηκαν στα πλοία για να σωθούν οι περισσότεροι όμως βρήκαν οικτρό θάνατο στη θάλασσα από τους κανονιοβολισμούς των Τούρκων ή από τις κακουχίες στις ακτές της Πελοποννήσου Η δράση βέβαια του Κρητικού χαλαρά μόνο συνδέεται με τα ιστορικά γεγονότα

Η αποσπασματικότητα του έργου

Πολύς λόγος έχει γίνει για το θέμα της αποσπασματικότητας του έργου του Σολωμού Οι περισσότεροι κριτικοί της λογοτεχνίας τείνουν να συμφωνήσουν ότι η αποσπασματικότητα του έργου του Σολωμού δεν οφείλεται σε συνθετική αδυναμία του ποιητή ή στο πάθος της τελειότητας που τον διακατείχε αλλrsquo είναι αποτέλεσμα της επίδρασης του ευρωπαϊκού ρομαντισμού του 19ου αιώνα και ιδιαίτερα του γερμανικού

Βασικός θεματικός πυρήνας

Η αγωνιώδης προσπάθεια ενός ναυαγού να σωθεί και να σώσει την αγαπημένη του αντιμετωπίζοντας όχι μόνο τις αντίξοες φυσικές δυνάμεις αλλά και τις μεταφυσικές του αγωνίεςΈνας λυρικός δραματικός μονόλογος του Κρητικού για τους αγώνες την πάλη με τα κύματα το θάνατο της αγαπημένης του και το μεταφυσικό οραματισμό του

Ο χρόνος της ποιητικής αφήγησης

Τα γεγονότα κατανέμονται σε τέσσερις ομόκεντρους κύκλους (laquoεποχέςraquo)

Τα ευθύγραμμα επεισόδια (το ναυάγιο η νηνεμία η Φεγγαροντυμένη ο ήχος και ο θάνατος της κόρης)Τα περιφερειακά γεγονότα (οι παιδικές μνήμες ο πόλεμος και ο εκπατρισμός)Το ρημαγμένο παρόν του Κρητικού δηλαδή η στιγμή κατά την οποία αναλαμβάνει να αφηγηθεί το τραγικό του ναυάγιο μετά το ναυάγιο και το θάνατο της αγαπημένης του Ο μεταφυσικός χρόνος της Έσχατης Κρίσης

Σχηματική παράσταση των χρονικών Σχηματική παράσταση των χρονικών επιπέδωνεπιπέδων

Ν Α Υ Α Γ Ι Ο

Απ 1 [18]

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipΕκοίταα κι ήτανε μακριά ακόμη τ ακρογιάλιlaquoΑστροπελέκι μου καλό για ξαναφέξε πάλιraquoΤρία αστροπελέκια επέσανε ένα ξοπίσω στ άλλοΠολύ κοντά στην κορασιά με βρόντημα μεγάλοΤα πέλαγα στην αστραπή κι ο ουρανός αντήχαν

Οι ακρογιαλιές και τα βουνά μ όσες φωνές κι αν είχαν

Η έκκληση

Η ποιητική αφήγηση αρχίζει in medias res Ο Κρητικός ανακαλεί στη μνήμη του τον εαυτό του ως ναυαγό στη μέση του πελάγους Η απόσταση από τη στεριά τονίζεται με την εκτεταμένη παρήχηση του α στο ρήμα laquoΕκοίτααraquo Θυμάται πως είχε κάνει έκκληση στο αστροπελέκι να του φωτίσει τη θάλασσα και σαν απάντηση έπεσαν τρία αστροπελέκια θέτοντας σε κίνδυνο τη ζωή της κόρης Η σκηνή δημιουργεί δέος και υποβάλλει την αίσθηση της κοσμικής διάστασης

Στο Απ 2[19] ο Κρητικός διακόπτει προσωρινά την αφήγησή του κάνοντας έκκληση στους υποθετικούς ακροατές για να πιστέψουν όσα θα τους πει Ο τριπλός όρκος του ακολουθεί ανιούσα ιεραρχική σειρά ορκίζεται στις λαβωματιές του από τις μάχες έπειτα στις ψυχές των συντρόφων και συμπολεμιστών του και τέλος στο ιερότερο αγαθό του την αγαπημένη του laquoπου του έκαψε την ψυχή τον κόσμο απαρατώνταςraquo Με την πρόληψη αυτή κατανοούμε ότι τελικά ο Κρητικός δεν κατάφερε να σώσει την κόρη από τη μανιασμένη θάλασσα Η αναφορά στο θάνατο της αγαπημένης του οδηγεί τον αφηγητή σε μια παρέκβαση εσχατολογικού χαρακτήρα ο Κρητικός απευθυνόμενος στη Σάλπιγγα της Δευτέρας Παρουσίας αφηγείται το μεταφυσικό όραμά του

Απ 2 [19]Πιστέψετε π ότι θα πω ειν ακριβή αλήθειαΜα τες πολλές λαβωματιές που μόφαγαν τα στήθιαΜα τους συντρόφους πόπεσαν στην Κρήτη πολεμώνταςΜα την ψυχή που μ έκαψε τον κόσμο απαρατώντας(Λάλησε Σάλπιγγα κι εγώ το σάβανο τινάζω

5Και σχίζω δρόμο και τς αχνούς αναστημένους κράζωlaquoΜην είδετε την ομορφιά που την Κοιλάδα αγιάζειΠέστε να ιδείτε το καλό εσείς κι ότι σας μοιάζειΚαπνός δε μένει από τη γη νιος ουρανός εγίνηΣαν πρώτα εγώ την αγαπώ και θα κριθώ μ αύτήνη 10mdash Ψηλά την είδαμε πρωί της τρέμαν τα λουλούδιαΣτη θύρα της Παράδεισος που εβγήκε με τραγούδιαΈψαλλε την Ανάσταση χαροποιά η φωνή τηςΚι έδειχνεν ανυπομονιά για να μπει στο κορμί τηςmiddotΟ ουρανός ολόκληρος αγρίκαε σαστισμένος 15Το κάψιμο αργοπόρουνε ο κόσμος ο αναμμένος Και τώρα ομπρός την είδαμε ογλήγορα σαλεύειΌμως κοιτάζει εδώ κι εκεί και κάποιονε γυρεύειraquo)

Απ 3 [20]Η ανάδυση της φεγγαροντυμένης

Η καταιγίδα μαίνεται Ξάφνου απέραντη γαλήνη απλώνεται στον ουρανό και τη θάλασσα νηνεμία που προετοιμάζει την επιφάνεια μιας θεϊκής μορφής Ένα ολόγιομο φεγγάρι ξεπροβάλλει κι η κόρη αγκαλιάζει χαρούμενη τον αγαπημένο της Η κίνηση της κόρης συμπίπτει με την ανάδυση της φεγγαροντυμένης Ίσως laquoήταν το τελευταίο επιθανάτιο σκίρτημά της καθώς η ψυχή της αποχωρίζεται πια το κορμί τηςraquo ίσως όμως να ήταν laquoένα σημάδι χαρούμενης αντίδρασής της για το απρόσμενο γαλήνεμα της θάλασσαςraquo

Απ 3 [20]

Ακόμη εβάστουνε η βροντήΚι η θάλασσα που σκίρτησε σαν το χοχλό που βράζειΗσύχασε και έγινε όλο ησυχία και πάστραΣαν περιβόλι ευώδησε κι εδέχτηκε όλα τ άστραΚάτι κρυφό μυστήριο εστένεψε τη φύση

5Κάθε ομορφιά να στολιστεί και το θυμό ν αφήσειΔεν ειν πνοή στον ουρανό στη θάλασσα φυσώνταςΟύτε όσο κάνει στον ανθό η μέλισσα περνώνταςΌμως κοντά στην κορασιά που μ έσφιξε κι εχάρηΕσειότουν τ ολοστρόγγυλο και λαγαρό φεγγάρι

10Και ξετυλίζει ογλήγορα κάτι που εκείθε βγαίνειΚι ομπρός μου ιδού που βρέθηκε μία φεγγαροντυμένηΈτρεμε το δροσάτο φως στη θεϊκιά θωριά τηςΣτα μάτια της τα ολόμαυρα και στα χρυσά μαλλιά της

Απ 4 [21]Εκοίταξε τ αστέρια κι εκείνα αναγάλλιασανΚαι την αχτινοβόλησαν και δεν την εσκεπάσανΚι από το πέλαο που πατεί χωρίς να το σουφρώνειΚυπαρισσένιο ανάερα τ ανάστημα σηκώνειΚι ανεί τς αγκάλες μrsquo έρωτα και με ταπεινοσύνη

5Κι έδειξε πάσαν ομορφιά και πάσαν καλοσύνηΤότε από φως μεσημερνό η νύχτα πλημμυρίζειΚι η χτίσις έγινε ναός που ολούθε λαμπυρίζειΤέλος σ εμέ που βρίσκομουν ομπρός της μες στα ρείθραΚαταπώς στέκει στο Βοριά η πετροκαλαμίθρα

10Όχι στην κόρη αλλά σ εμέ την κεφαλή της κλίνειΤην κοίταζα ο βαριόμοιρος μ εκοίταζε κι εκείνηΈλεγα πως την είχα ιδεί πολύν καιρόν οπίσωΚάν σε ναό ζωγραφιστή με θαυμασμό περίσσοΚάνε την είχε ερωτικά ποιήσει ο λογισμός μου

15Καν τ όνειρο όταν μ έθρεφε το γάλα της μητρός μου

Ήτανε μνήμη παλαιή γλυκιά κι αστοχισμένηΠου ομπρός μου τώρα μ όλη της τη δύναμη προβαίνειΣαν το νερό που το θωρεί το μάτι ν αναβρύζειΞάφνου οχ τα βάθη του βουνού κι ο ήλιος το στολίζει 20Βρύση έγινε το μάτι μου κι ομπρός του δεν εθώραΚι έχασα αυτό το θεϊκό πρόσωπο για πολλή ώραΓιατί άκουγα τα μάτια της μέσα στα σωθικά μουΠου έτρεμαν και δε μ άφηναν να βγάλω τη μιλιά μουΌμως αυτοί είναι θεοί και κατοικούν απrsquo όπου25Βλέπουνε μες στην άβυσσο και στην καρδιά τ ανθρώπουΚι ένιωθα πώς μου διάβαζε καλύτερα το νου μου

Πάρεξ αν ήθελε της πω με θλίψη του χειλιού μουlaquoΚοίτα με μες στα σωθικά που φύτρωσαν οι πόνοιhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipΌμως εξεχειλίσανε τα βάθη της καρδιάς μου

30Τ αδέλφια μου τα δυνατά οι Τούρκοι μου τ αδράξανΤην αδελφή μου ατίμησαν κι αμέσως την εσφάξανΤον γέροντα τον κύρην μου εκάψανε το βράδιΚαι την αυγή μου ρίξανε τη μάνα στο πηγάδιΣτην Κρήτηhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

35Μακριά πό κείθ εγιόμισα τες φούχτες μου κι εβγήκαΒόηθα Θεά το τρυφερό κλωνάρι μόνο νά χωΣε γκρεμό κρέμουμαι βαθύ κι αυτό βαστώ μονάχοraquo

Απ 5 [22] Η μεταστροφή του ψυχισμού του Κρητικού

Η θεϊκή γυναίκα τώρα συμμερίζεται τον πόνο του και χαμογελά γλυκά μοιάζοντας στην αγαπημένη του Έπειτα χάνεται σαν οπτασία αλλά πριν χαθεί ένα δάκρυ της που κυλά στο χέρι του τον αποδυναμώνει και μεταστρέφει τον ψυχισμό του προκαλώντας νέα ιεράρχηση στις αξίες του δεν επιθυμεί πια να σκοτώσει Αγαρηνούς μrsquo αυτό το χέρι αλλά να ζητήσει laquoψωμίraquo απrsquo το διαβάτη να ολοκληρωθεί δηλαδή μέσα από την αγάπη του άλλου Η Φύση ως φορέας του κάλλους και του αγαθού και ως Ιδέα παραλύει την αντίστασή του κι αναζητά την αδελφότητα

Απ 5 [22]

Εχαμογέλασε γλυκά στον πόνο της ψυχής μουΚι εδάκρυσαν τα μάτια της κι εμοιάζαν της καλής μουΕχάθη αλιά μου αλλ άκουσα του δάκρυου της ραντίδαΣτο χέρι που χα σηκωτό μόλις εγώ την είδαmdashΕγώ από κείνη τη στιγμή δεν έχω πλια το χέρι 5Π αγνάντευεν Αγαρηνό κι εγύρευε μαχαίριΧαρά δεν του ναι ο πόλεμος τ απλώνω του διαβάτηΨωμοζητώντας κι έρχεται με δακρυσμένο μάτιΚι όταν χορτάτα δυστυχιά τα μάτια μου ζαλεύουνΑργά κι ονείρατα σκληρά την ξαναζωντανεύουν 10Και μέσα στ άγριο πέλαγο τ αστροπελέκι σκάειΚι η θάλασσα να καταπιεί την κόρη αναζητάειΞυπνώ φρενίτης κάθομαι κι ο νους μου κινδυνεύειΚαι βάνω την παλάμη μου κι αμέσως γαληνεύει mdash

Απ 5 [22]Απ 5 [22]Τα κύματα έσχιζα μ αυτό τ άγρια και μυρωδάτα

15Με δύναμη που δεν είχα μήτε στα πρώτα νιάταΜήτε όταν εκροτούσαμε πετώντας τα θηκάριαΜάχη στενή με τους πολλούς ολίγα παλληκάριαΜήτε όταν τον μπομπο-Ισούφ και τς άλλους δύο βαρούσαΣύρριζα στη Λαβύρινθο π αλαίμαργα πατούσα

20Στο πλέξιμο το δυνατό ο χτύπος της καρδιάς μου(Κι αυτό μου τ αύξαιν) έκρουζε στην πλεύρα της κυράς μουhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipΑλλά το πλέξιμ άργουνε και μου τ αποκοιμούσεΗχός γλυκύτατος ηχός οπού με προβοδούσεΔεν είναι κορασιάς φωνή στα δάση που φουντώνουν 25Και βγαίνει τ άστρο του βραδιού και τα νερά θολώνουνΚαι τον κρυφό της έρωτα της βρύσης τραγουδάειΤου δέντρου και του λουλουδιού που ανοίγει και λυγάει

Απ 5 [22]Απ 5 [22]Δεν είν αηδόνι κρητικό που σέρνει τη λαλιά τουΣε ψηλούς βράχους κι άγριους όπ έχει τη φωλιά του

30Κι αντιβουίζει ολονυχτίς από πολλή γλυκάδαΗ θάλασσα πολύ μακριά πολύ μακριά η πεδιάδαΏστε που πρόβαλε η αυγή και έλιωσαν τ αστέριαΚι ακούει κι αυτή και πέφτουν της τα ρόδα από τα χέριαΔεν είν φιαμπόλι το γλυκό οπού τ αγρίκαα μόνος

35Στον Ψηλορείτη όπου συχνά μ ετράβουνεν ο πόνοςΚι έβλεπα τ άστρο τ ουρανού μεσουρανίς να λάμπειΚαι του γελούσαν τα βουνά τα πέλαγα κι οι κάμποιmiddotΚι ετάραζε τα σπλάχνα μου ελευθεριάς ελπίδαΚι έφώναζα laquoω θεϊκιά κι όλη αίματα Πατρίδαraquo

40Κι άπλωνα κλαίοντας κατ αυτή τα χέρια με καμάριmiddotΚαλη ν η μαύρη πέτρα της και το ξερό χορτάρι

Ο γλυκύτατος ήχοςΟ γλυκύτατος ήχος

Ο Έρωτας η Φύση η Ελευθερία η Ο Έρωτας η Φύση η Ελευθερία η Πατρίδα και ο Θάνατος είναι οι ιδέες Πατρίδα και ο Θάνατος είναι οι ιδέες που συνθέτουν την ουσία και τη μαγική που συνθέτουν την ουσία και τη μαγική δύναμη του υπερφυσικού ήχου δύναμη του υπερφυσικού ήχου

Ο Ο ήχος συμπυκνώνει τους τρεις ήχος συμπυκνώνει τους τρεις αναβαθμούς της πνευματικής αναβαθμούς της πνευματικής αναζήτησης αναζήτησης

τον πόθο του έρωτατον πόθο του έρωτα την υπέρβαση της ιδέας την υπέρβαση της ιδέας τον αγώνα για την ελευθερία τον αγώνα για την ελευθερία

Απ 5 [22]Απ 5 [22]

Λαλούμενο πουλί φωνή δεν είναι να ταιριάζειΊσως δε σώζεται στη γη ήχος που να του μοιάζειΔεν είναι λογια ήχος λεπτοςhelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

45Δεν ήθελε τον ξαναπεί ο αντίλαλος κοντά τουΑν είν δεν ήξερα κοντά αν έρχονται από πέραΣαν του Μαϊού τες ευωδιές γιομίζαν τον αέραΓλυκύτατοι ανεκδιήγητοιhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Απ 5 [22]Απ 5 [22]

Μόλις είν έτσι δυνατός ο lsquoΕρωτας και ο Χάρος 50Μ άδραχνεν όλη την ψυχή και νά μπει δεν ημπόρειΟ ουρανός κι η θαλασσα κι η ακρογιαλιά κι η κορηΜε άδραχνε και μ έκανε συχνά ν αναζητήσωΤη σάρκα μου νά χωριστώ για να τον ακολουθήσωΈπαψε τέλος κι άδειασεν η φύσις κι η ψυχή μου 55Που εστέναξε κι εγιόμισεν ευθύς οχ την καλή μουΚαι τέλος φθάνω στο γιαλό την αρραβωνιασμένηΤην απιθώνω με χαρά κι ήτανε πεθαμένη

Η μεταφυσική δικαίωση

Όταν τέλος ο ήχος σβήνει ο Κρητικός laquoαπιθώνει στην ακτή την αρραβωνιασμένηraquo και ανακαλύπτει πως είναι laquoπεθαμένηraquo Με το θάνατο του laquoάλλου μισούraquo ο Κρητικός ανακτώντας τις αισθήσεις του μένει μόνος κι ο επίγειος παράδεισος ερημώνει Προσδοκά όμως ως αντιστάθμισμα τη μεταφυσική δικαίωση την επανένωση με την αγαπημένη του στον άχρονο ουράνιο παράδεισο και την απόλαυση των κοσμικών διαστάσεων του επίγειου έρωτά του του θεοποιημένου έρωτα

Οι ερμηνείες

Πολλές ερμηνείες έχουν δοθεί σrsquo αυτό το υπέροχο ποίημα πολλοί μελετητές το βλέπουν ως μια αλληγορική παρουσίαση των αγώνων των Κρητικών για ελευθερία αλλά και της Δοκιμασίας του ανθρώπου γενικότερα

ηρωική όπως φαίνεται στους αγώνες του ήρωα εναντίον των Τούρκων πριν από τον εκπατρισμό του

φυσική παρουσιάζεται η προσπάθεια ενός ναυαγού να σώσει τον εαυτό του και την αγαπημένη του από τη τρικυμισμένη θάλασσα

ηθικήμεταφυσική όπως φαίνεται στην αντιμετώπιση της Έσχατης Κρίσης

Μια τριπλή δοκιμασία

Άλλες ερμηνείες

Μια μεταφυσική αλληγορία της ζωής Η αλληγορική υπέρβαση του αισθητούlaquoNel Cretense eacute lrsquo amore divinizzatoraquo (Στον Κρητικό είναι ο θεοποιημένος έρωτας) Μια πανθεϊστική σύλληψη μια σύζευξη αντιθετικών ιδεών και αξιών που ενσωματώνονται σε ενιαίο laquoμυθικό σύμπανraquo

Τα μοτίβα

Σημαντικά ερμηνευτικά κλειδιά στον Κρητικό αλλά και σε όλο το σολωμικό έργο αποτελούν τα ποιητικά μοτίβα που χρησιμοποιεί ο ποιητής τα θεματικά (έρωτας θάνατος φύση πίστη αγωνιστικότητα ελευθερία κά) καθώς και τα δομικά (ιδιαίτερα η φεγγαροντυμένη ο μαγευτικός ήχος η Έσχατη Κρίση το μοτίβο των τριών κά)

Η μορφή της φεγγαροντυμένηςΓια τη μορφή της φεγγαροντυμένης έχουν εκφραστεί ποικίλες ερμηνείες

bull Παριστάνει τη Φύση ως Γαλήνη (θεία) Ομορφιά (κοσμική) Αρμονία ή μια εξιδανικεύμενη μορφή της ανθρώπινης ζωής και της ηθικής τελειότητας

bull Ενσαρκώνει τις πλατωνικές ιδέες της ομορφιάς της καλοσύνης και της δικαιοσύνης

bull Αποτελεί μια laquoαρχετυπική γυναικεία φιγούραraquo

bull Μπορεί ακόμα να εκπροσωπεί τη Θρησκεία την Ουράνια Αγάπη ή την ψυχή της αγαπημένης του Κρητικού που έχει μεταμορφωθεί σε μια εξυψωμένη πνευματική οπτασία σrsquo ένα ιδεώδες ον

bull Εκπροσωπεί την πρόνοια του Θεού που παίρνει τη μορφή της Μεγάλης Μητέρας της Πατρίδας της Ελλάδας- Ελευθερίας

Η ερμηνεία του ήχουΟ ήχος ερμηνεύεται ως αγγελικός ψαλμός που συνοδεύει την ψυχή της κόρης στον ουρανό μια μυστική αρμονία που ενώνει τον γήινο και τον ουράνιο κόσμο η μουσική της Αγάπης Είναι ένας θείος ήχος που αισθητοποιείται κατά την υπερφυσική στιγμή της επιφάνειας της Φεγγαροντυμένης ή ήχοι που προσφέρει η θεά στον Κρητικό ως ενίσχυση στη ζωή του Οδηγεί τον ήρωα στη συνειδητοποίηση της μέθεξής του στην Ομορφιά μέσα από την υπέρβαση των αντιθέσεων αλλά και η κορύφωση του δράματος

Η γλώσσα και το ύφοςΗ γλώσσα και το ύφος

Ο λόγος του Ο λόγος του ΚρητικούΚρητικού θυμίζει Παλαιά θυμίζει Παλαιά Διαθήκη Όμηρο δημοτικό τραγούδι και Διαθήκη Όμηρο δημοτικό τραγούδι και ΕρωτόκριτοΕρωτόκριτο Ο στίχος είναι κυρίως Ο στίχος είναι κυρίως δεκαπεντασύλλαβος και η ομοιοκαταληξία δεκαπεντασύλλαβος και η ομοιοκαταληξία ζευγαρωτή Ο εκφραστικός πλούτος του ζευγαρωτή Ο εκφραστικός πλούτος του ποιήματος το έντονο λυρικό στοιχείο η ποιήματος το έντονο λυρικό στοιχείο η αποθέωση της φύσης και του έρωτα ο αποθέωση της φύσης και του έρωτα ο υποκειμενισμός και ο ιδανισμός υποκειμενισμός και ο ιδανισμός υποδηλώνουν τις επιδράσεις που δέχτηκε υποδηλώνουν τις επιδράσεις που δέχτηκε ο Σολωμός από το Ρομαντισμό ο Σολωμός από το Ρομαντισμό

Η θρησκευτική πίστηΗ θρησκευτική πίστη του Σολωμούτου Σολωμού

Ο Ο ΚρητικόςΚρητικός είναι αντιπροσωπευτικό ποίημα της είναι αντιπροσωπευτικό ποίημα της Επτανησιακής Σχολής με δεδομένο ότι τα κύρια Επτανησιακής Σχολής με δεδομένο ότι τα κύρια θέματα αυτής της σχολής η θρησκεία η φύση η θέματα αυτής της σχολής η θρησκεία η φύση η εξιδανικευμένη μορφή της γυναίκας και η πατρίδα εξιδανικευμένη μορφή της γυναίκας και η πατρίδα αποτελούν κεντρικούς άξονες της ποιητικής του αποτελούν κεντρικούς άξονες της ποιητικής του αφήγησης Η βαθιά θρησκευτική πίστη του αφήγησης Η βαθιά θρησκευτική πίστη του Σολωμού διαφαίνεται σε ολόκληρο το ποίημα είναι Σολωμού διαφαίνεται σε ολόκληρο το ποίημα είναι όμως ιδιαίτερα αισθητή στο μοτίβο της όμως ιδιαίτερα αισθητή στο μοτίβο της Σάλπιγγας στον οραματισμό της Τελικής Κρίσης Σάλπιγγας στον οραματισμό της Τελικής Κρίσης στην πίστη στην καταστροφή του κόσμου όπως στην πίστη στην καταστροφή του κόσμου όπως φαίνεται στην Αποκάλυψη του Ιωάννη στη Δευτέρα φαίνεται στην Αποκάλυψη του Ιωάννη στη Δευτέρα Παρουσία και γενικά στη ζωή μετά το θάνατο Παρουσία και γενικά στη ζωή μετά το θάνατο

Η φύση η γυναίκα η πατρίδα

Η φύση έχει δύο όψεις από τη μια πλευρά αποτελεί laquoαρχέτυπο του κάλλους και του αγαθούraquo και ενσαρκώνει την επίγεια ευδαιμονία ενώ από την άλλη είναι η δύναμη που αντιμάχεται την ηθική θέληση του ανθρώπου εκπροσωπώντας την άλογη βία

Είναι επίσης εμφανής η εξιδανίκευση της γυναίκας μέσω της μορφής της Φεγγαροντυμένης ενώ η πατρίδα εμφανίζεται με την αναφορά στους αγώνες των Ελλήνων εναντίον των Τούρκων για τη λευτεριά

Τα κυριότερα γνωρίσματα του Τα κυριότερα γνωρίσματα του ποιήματοςποιήματος

Σημαντικός είναι ο διακειμενικός πλούτος Σημαντικός είναι ο διακειμενικός πλούτος του ποιήματος (Αγία Γραφή δημοτική του ποιήματος (Αγία Γραφή δημοτική ποίηση Όμηρος Κρητική Λογοτεχνία ποίηση Όμηρος Κρητική Λογοτεχνία ποίηση του Δάντη και του Πετράρχη ποίηση του Δάντη και του Πετράρχη Αγγλική και Γερμανική προρομαντική και Αγγλική και Γερμανική προρομαντική και ρομαντική ποίηση κτλ) ρομαντική ποίηση κτλ)

Η χρήση του μοτίβου των τριών Η χρήση του μοτίβου των τριών Η συχνή χρήση της επίκλησης Η συχνή χρήση της επίκλησης Η συνύφανση του φυσικού στοιχείου με το Η συνύφανση του φυσικού στοιχείου με το

μεταφυσικό του πραγματικού με το μεταφυσικό του πραγματικού με το ιδεατό-φανταστικό ιδεατό-φανταστικό

Η σύνθεση αντίθετων καταστάσεωνΗ σύνθεση αντίθετων καταστάσεων

Αγάθη Αγάθη ΓεωργιάδουΓεωργιάδου


Ιστορικό υπόβαθρο Η υπόθεση του έργου τοποθετείται γύρω στο 1823-1824 όταν ο αγώνας της Κρήτης για την απελευθέρωσή της κορυφώνεται




Σχηματική παράσταση των χρονικών επιπέδων

Απ 1 [18]

Η έκκληση

Slide 10

Απ 2 [19]

Απ 3 [20] Η ανάδυση της φεγγαροντυμένης

Απ 3 [20]

Απ 4 [21]

Slide 15

Slide 16


Απ 5 [22]

Slide 19

Slide 20

Slide 22

Απ 5 [22]


Slide 26

Τα μοτίβα

Η ερμηνεία του ήχου

Η γλώσσα και το ύφος

Η θρησκευτική πίστη του Σολωμού


Τα κυριότερα γνωρίσματα του ποιήματος

Slide 35


Ο Κρητικός του Διονύσιου Σολωμού είναι ένα αφηγηματικό ποίημα 134 στίχων που γράφτηκε το 1833-1834 σε μια εποχή κρίσιμη για τον Σολωμό εξαιτίας της πολύκροτης δίκης του με τον ετεροθαλή αδελφό του

Στο θρόνο της Ελλάδας είχε ανεβεί ο ανήλικος Όθων αλλά την εξουσία ασκούσε η Αντιβασιλεία

Τα Επτάνησα αφού πέρασαν από ενετική και γαλλική κατοχή βρίσκονταν από το 1815 με τη συνθήκη του Παρισιού στα χέρια της Αγγλίας













Απ 1 [18]



Η έκκληση







Απ 3 [20]














Απ 5 [22]













Απ 5 [22]Απ 5 [22]



Απ 5 [22]Απ 5 [22]












Τα μοτίβα




























Απ 1 [18]

Η έκκληση

Slide 10

Απ 2 [19]


Απ 3 [20]

Απ 4 [21]

Slide 15

Slide 16


Απ 5 [22]

Slide 19

Slide 20

Slide 22

Απ 5 [22]


Slide 26

Τα μοτίβα






Slide 35













Απ 1 [18]



Η έκκληση







Απ 3 [20]














Απ 5 [22]













Απ 5 [22]Απ 5 [22]



Απ 5 [22]Απ 5 [22]












Τα μοτίβα




























Απ 1 [18]

Η έκκληση

Slide 10

Απ 2 [19]


Απ 3 [20]

Απ 4 [21]

Slide 15

Slide 16


Απ 5 [22]

Slide 19

Slide 20

Slide 22

Απ 5 [22]


Slide 26

Τα μοτίβα






Slide 35

Η έκκληση







Απ 3 [20]














Απ 5 [22]













Απ 5 [22]Απ 5 [22]



Απ 5 [22]Απ 5 [22]












Τα μοτίβα




























Απ 1 [18]

Η έκκληση

Slide 10

Απ 2 [19]


Απ 3 [20]

Απ 4 [21]

Slide 15

Slide 16


Απ 5 [22]

Slide 19

Slide 20

Slide 22

Απ 5 [22]


Slide 26

Τα μοτίβα






Slide 35






Απ 3 [20]














Απ 5 [22]













Απ 5 [22]Απ 5 [22]



Απ 5 [22]Απ 5 [22]












Τα μοτίβα




























Απ 1 [18]

Η έκκληση

Slide 10

Απ 2 [19]


Απ 3 [20]

Απ 4 [21]

Slide 15

Slide 16


Απ 5 [22]

Slide 19

Slide 20

Slide 22

Απ 5 [22]


Slide 26

Τα μοτίβα






Slide 35











Απ 5 [22]













Απ 5 [22]Απ 5 [22]



Απ 5 [22]Απ 5 [22]












Τα μοτίβα




























Απ 1 [18]

Η έκκληση

Slide 10

Απ 2 [19]


Απ 3 [20]

Απ 4 [21]

Slide 15

Slide 16


Απ 5 [22]

Slide 19

Slide 20

Slide 22

Απ 5 [22]


Slide 26

Τα μοτίβα






Slide 35












Απ 5 [22]Απ 5 [22]



Απ 5 [22]Απ 5 [22]












Τα μοτίβα




























Απ 1 [18]

Η έκκληση

Slide 10

Απ 2 [19]


Απ 3 [20]

Απ 4 [21]

Slide 15

Slide 16


Απ 5 [22]

Slide 19

Slide 20

Slide 22

Απ 5 [22]


Slide 26

Τα μοτίβα






Slide 35

Απ 5 [22]Απ 5 [22]












Τα μοτίβα




























Απ 1 [18]

Η έκκληση

Slide 10

Απ 2 [19]


Απ 3 [20]

Απ 4 [21]

Slide 15

Slide 16


Απ 5 [22]

Slide 19

Slide 20

Slide 22

Απ 5 [22]


Slide 26

Τα μοτίβα






Slide 35











Τα μοτίβα




























Απ 1 [18]

Η έκκληση

Slide 10

Απ 2 [19]


Απ 3 [20]

Απ 4 [21]

Slide 15

Slide 16


Απ 5 [22]

Slide 19

Slide 20

Slide 22

Απ 5 [22]


Slide 26

Τα μοτίβα






Slide 35



























Απ 1 [18]

Η έκκληση

Slide 10

Απ 2 [19]


Απ 3 [20]

Απ 4 [21]

Slide 15

Slide 16


Απ 5 [22]

Slide 19

Slide 20

Slide 22

Απ 5 [22]


Slide 26

Τα μοτίβα






Slide 35

Αγάθη Γεωργιάδου

Documents

Transcript of Αγάθη Γεωργιάδου