ΕΝΔΟΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΕΣ ΕΝΔΟΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΕΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ

ΠΡΟΛΗΨΗΠΡΟΛΗΨΗ

ΛΕΚΚΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑΛΕΚΚΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ

ΠΑΘΟΛΟΓΟΣ – ΛΟΙΜΩΞΙΟΛΟΓΟΣΠΑΘΟΛΟΓΟΣ – ΛΟΙΜΩΞΙΟΛΟΓΟΣ

ΔΙΕΥΘ. ΕΣΥΔΙΕΥΘ. ΕΣΥ

Π. Γ. Ν. ΠΑΤΡΩΝΠ. Γ. Ν. ΠΑΤΡΩΝ

ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΩΝ

CONFLICT OF INTEREST

ΚΑΜΜΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Ερευνητική χρηματοδότηση για την τελευταία διετία: Καμμία

Λοιμώξεις που εκδηλώνονται τουλάχιστον Λοιμώξεις που εκδηλώνονται τουλάχιστον 48 48 h h μετάμετά εισαγωγή στο Νοσοκομείο (και εισαγωγή στο Νοσοκομείο (και εφόσον δεν ήταν στο στάδιο επώασης) έως εφόσον δεν ήταν στο στάδιο επώασης) έως και 5 ημέρες μετά την έξοδο από το και 5 ημέρες μετά την έξοδο από το Νοσοκομείο ή 30 ημέρες μετά από Νοσοκομείο ή 30 ημέρες μετά από χειρουργική επέμβασηχειρουργική επέμβαση

Επί τοποθέτησης ξένων σωμάτων Επί τοποθέτησης ξένων σωμάτων (π.χ, ορθοπεδικές προθέσεις, καρδιακές (π.χ, ορθοπεδικές προθέσεις, καρδιακές

βαλβίδες, βαλβίδες, shuntshunt ΕΝΥ) ο χρόνος εμφάνισης ΕΝΥ) ο χρόνος εμφάνισης νοσοκομειακής λοίμωξης επεκτείνεται έως νοσοκομειακής λοίμωξης επεκτείνεται έως ένα χρόνο μετά την τοποθέτησηένα χρόνο μετά την τοποθέτηση

Νοσοκομειακές λοιμώξειςΝοσοκομειακές λοιμώξεις

4.100.000 ασθενείς / y προσβάλλονται από νοσοκομειακές λοιμώξεις στην EU 37.000 θάνατοι / y ως επακόλουθο αυτών

Περίπου 20-30% των HAIs θεωρούνται ότι θα μπορούσαν να προληφθούν με μέτρα πρόληψης /ελέγχου

Ενδονοσοκομειακές λοιμώξειςΕνδονοσοκομειακές λοιμώξειςHospital Acquired Infections (HAIs)Hospital Acquired Infections (HAIs)

Νοσηλευόμενοι σε ΜΕΘ - διασωληνωμένοιΝοσηλευόμενοι σε ΜΕΘ - διασωληνωμένοι

Πρόωρα σε ΜΕΘ ΝεογνώνΠρόωρα σε ΜΕΘ Νεογνών

Ασθενείς με παρατεταμένη νοσηλεία Ασθενείς με παρατεταμένη νοσηλεία

Προηγούμενη χρήση ευρέος φάσματος αντιβιοτικών Προηγούμενη χρήση ευρέος φάσματος αντιβιοτικών

Υποβαλλόμενοι σε επεμβατικές πράξεις Υποβαλλόμενοι σε επεμβατικές πράξεις (λύση φυσικών φραγμών) (λύση φυσικών φραγμών)

Ανοσοκατεσταλμένοι Ανοσοκατεσταλμένοι

Νοσοκομειακές λοιμώξεις – Ποιοι ασθενείς;Νοσοκομειακές λοιμώξεις – Ποιοι ασθενείς;

ΕΝΔΟΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΕΣ ΕΝΔΟΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΕΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣΛΟΙΜΩΞΕΙΣ

ΟΥΡΟΛΟΙΜΩΞΕΙΣ

ΠΝΕΥΜΟΝΙΕΣ

ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΟΥ ΤΡΑΥΜΑΤΟΣ

ΣΗΨΑΙΜΙΕΣΛΟΙΠΕΣ ΕΝΤΟΠΙΣΕΙΣ

Πιθανές εστίεςΠιθανές εστίες ενδ.ενδ. λλοιμώξεων οιμώξεων

Ασθενείς (φυσιολ. χλωρίδα, αποικισμός) Ασθενείς (φυσιολ. χλωρίδα, αποικισμός)

ΙΙατρονοσηλευτικό προσωπικόατρονοσηλευτικό προσωπικό

Ν Νοσοκομειακό περιβάλλονοσοκομειακό περιβάλλον

Επισκέπτες ασθενώνΕπισκέπτες ασθενών

Ενδονοσοκομειακές λοιμώξειςΕνδονοσοκομειακές λοιμώξειςΤρόποι μετάδοσης Τρόποι μετάδοσης

Άμεση επαφή Άμεση επαφή (με άτομο που νοσεί ή είναι φορέας)(με άτομο που νοσεί ή είναι φορέας)

Έμμεση επαφή Έμμεση επαφή Χέρια προσωπικούΧέρια προσωπικού Λόγω χρήσης του ιατρικού εξοπλισμούΛόγω χρήσης του ιατρικού εξοπλισμού (αναρροφήσεις, στηθοσκόπια, ενδοσκοπήσεις κ.α.) (αναρροφήσεις, στηθοσκόπια, ενδοσκοπήσεις κ.α.)

Με σταγονίδια Με σταγονίδια

ICU Setting: Multiple Sources of Pathogens

Susceptible host ReservoirSusceptible host Reservoir

Inoculating dose Portal of exitInoculating dose Portal of exit

Portal of entry EnvironmentalPortal of entry Environmental survivalsurvival

Mode of transmissionMode of transmission

Causative agentCausative agent

Ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις –ΠρόληψηΕνδονοσοκομειακές λοιμώξεις –Πρόληψη

Βασικοί Άξονες Πρόληψης Βασικοί Άξονες Πρόληψης Ενδονοσοκομειακών ΛοιμώξεωνΕνδονοσοκομειακών Λοιμώξεων

1. Γενικά μέτρα πρόληψης1. Γενικά μέτρα πρόληψης

2. Μέτρα προφύλαξης της μετάδοσης της2. Μέτρα προφύλαξης της μετάδοσης της λοίμωξηςλοίμωξης

3. Νοσοκομειακό περιβάλλον 3. Νοσοκομειακό περιβάλλον 4. Μέτρα επιτήρησης4. Μέτρα επιτήρησης

Γενικά μέτρα πρόληψηςΓενικά μέτρα πρόληψης

Υγιεινή των χεριών Υγιεινή των χεριών Χρήση γαντιών, ποδιάς, προστασία ματιώνΧρήση γαντιών, ποδιάς, προστασία ματιών Χρήση μάσκας Χρήση μάσκας Ασφαλής αποκομιδή αιχμηρών εργαλείωνΑσφαλής αποκομιδή αιχμηρών εργαλείων Διαχείριση ιματισμούΔιαχείριση ιματισμού Διαχείριση βιολογικών υγρών - δειγμάτωνΔιαχείριση βιολογικών υγρών - δειγμάτων

CDC 2007CDC 2007ΚΕΕΛΠΝΟ 2014ΚΕΕΛΠΝΟ 2014

Ποια είναι η πιο αποτελεσματική και απλή Ποια είναι η πιο αποτελεσματική και απλή μέθοδος πρόληψης μέθοδος πρόληψης HAIs?HAIs?

Υγιεινή των Υγιεινή των χεριώνχεριών

Υγιεινή χεριώνΥγιεινή χεριών

Χρήση αντισηπτικού σαπουνιού με νερό Χρήση αντισηπτικού σαπουνιού με νερό AAλκοολούχα αντισηπτικά όταν..λκοολούχα αντισηπτικά όταν.. Τα χέρια δεν είναι εμφανώς λερωμένα, ήΤα χέρια δεν είναι εμφανώς λερωμένα, ή Επί μη ύπαρξης δυνατότητας πλυσίματος χεριών στους θαλάμουςΕπί μη ύπαρξης δυνατότητας πλυσίματος χεριών στους θαλάμους

Χρήση αντισηπτικού σαπουνιού με νερό πάντα όταν..Χρήση αντισηπτικού σαπουνιού με νερό πάντα όταν.. Διαγνωσμένη ή ύποπτη νόσος από Διαγνωσμένη ή ύποπτη νόσος από Cl. difficile Cl. difficile ή ή norovirus norovirus (αλκοολούχα μη αποτελεσματικά έναντι σπόρων ή ιών άνευ(αλκοολούχα μη αποτελεσματικά έναντι σπόρων ή ιών άνευ λιπιδιακού φακέλου)λιπιδιακού φακέλου)

Υγιεινή των χεριώνΥγιεινή των χεριών

Χρήση αντισηπτικούΧρήση αντισηπτικού

Clean care is safer care (WHO 2005)Clean care is safer care (WHO 2005)

Pittet D et al, Lancet Inf Dis 2006(6):641-52Pittet D et al, Lancet Inf Dis 2006(6):641-52

Γενικά μέτρα πρόληψης Γενικά μέτρα πρόληψης HAIs HAIs που μεταδίδονται μέσω επαφής που μεταδίδονται μέσω επαφής

Επί παθογόνων που μπορεί να μεταφερθούν Επί παθογόνων που μπορεί να μεταφερθούν μέσω άμεσης επαφής με τον ασθενή και /ή αντικειμένωνμέσω άμεσης επαφής με τον ασθενή και /ή αντικειμένων από το περιβάλλον από το περιβάλλον

Μόνωση ασθενών /συν-νοσηλείαΜόνωση ασθενών /συν-νοσηλεία Γάντια, ποδιά κατά την είσοδο στον θάλαμο Γάντια, ποδιά κατά την είσοδο στον θάλαμο Προσεκτική υγιεινή των χεριώνΠροσεκτική υγιεινή των χεριών

Νοσοκομειακό περιβάλλον-Παθογόνα Νοσοκομειακό περιβάλλον-Παθογόνα

Methicillin-resistant S. aureus (MRSA)Methicillin-resistant S. aureus (MRSA)Vancomycin-resistant enterococcus (VRE)Vancomycin-resistant enterococcus (VRE)C. difficileC. difficileNorovirusNorovirusMultiply-drug resistant (MDR) gram negative Multiply-drug resistant (MDR) gram negative (e.g., (e.g., ΚΚlebsiella, P. aeruginosalebsiella, P. aeruginosa, , AcinetobacterAcinetobacter))

Μπορεί να επιβιώνουν στο νοσοκομειακό περιβάλλον και να μεταφέρονται μέσω χεριών / αντικειμένων!

EEnterococcus faecium (VRE)nterococcus faecium (VRE)

SStaphylococcus aureus (MRSA)taphylococcus aureus (MRSA)

CClostridium difficile (C. Diff) lostridium difficile (C. Diff)

AAcinetobacter baumanniicinetobacter baumannii

PPseudomonas aeruginosaseudomonas aeruginosa

EEnterobacteriaceae (CRKP/CRE) nterobacteriaceae (CRKP/CRE)

Important MDROs Important MDROs ESCAPEESCAPE

ECDCECDC

MRSAMRSA

Ρινική φορεία Ρινική φορεία (στο γενικό πληθυσμό)(στο γενικό πληθυσμό)

25-30 % 25-30 % για για Staph. aureusStaph. aureus

< 2% < 2% γιαγια MRSAMRSA Άλλες θέσεις αποικισμού: ορθό, μασχαλιαίες χώρες, φάρυγγας, Άλλες θέσεις αποικισμού: ορθό, μασχαλιαίες χώρες, φάρυγγας,

τραύματατραύματα

↑ ↑ Ποσοστά φορείαςΠοσοστά φορείας : αιμοκαθαιρόμενοι: αιμοκαθαιρόμενοι, , διαβητικοί, χρήστες ΕΦ διαβητικοί, χρήστες ΕΦ ουσιώνουσιών

Staphylococcus aureus Staphylococcus aureus ◦Ενδογενής λοιμογόνος δράσηΕνδογενής λοιμογόνος δράση◦Προκαλεί εκτεταμένο φάσμα δυνητικά θανατηφόρων Προκαλεί εκτεταμένο φάσμα δυνητικά θανατηφόρων λοιμώξεωνλοιμώξεων◦Εύκολη προσαρμογή σε διαφορετικές Εύκολη προσαρμογή σε διαφορετικές περιβαλλοντικές συνθήκεςπεριβαλλοντικές συνθήκες◦Μπορεί να επιβιώσει στο περιβάλλον 1-56 Μπορεί να επιβιώσει στο περιβάλλον 1-56 d d

Vancomycin‐Resistant Vancomycin‐Resistant Enterococci (VRE) Enterococci (VRE)

Gram positive Gram positive κόκκοι που αποικίζουν ΓΕΣκόκκοι που αποικίζουν ΓΕΣ και γεννητικό σύστημα και γεννητικό σύστημα γυναικώνγυναικών

Ενδημούν στα περισσότερα νοσοκομείαΕνδημούν στα περισσότερα νοσοκομεία

9.6-19.6-15% 5% από τα στελέχη εντεροκόκκων είναι από τα στελέχη εντεροκόκκων είναι VREVRE ( (WHONET)WHONET)

Παράγοντες κινδύνου Παράγοντες κινδύνου (Ξενιστής, προηγούμενη νοσηλεία, έκθεση σε αντιμικροβιακά)(Ξενιστής, προηγούμενη νοσηλεία, έκθεση σε αντιμικροβιακά)

Συνήθως ουρολοιμώξεις, χειρουργικές λοιμώξεις, μικροβιαιμίες Συνήθως ουρολοιμώξεις, χειρουργικές λοιμώξεις, μικροβιαιμίες

Επιβίωση στο περιβάλλον ημέρες -βδομάδεςΕπιβίωση στο περιβάλλον ημέρες -βδομάδες

C. difficile C. difficile

Gram Gram (+)(+) αναερόβιοι βάκιλλοι που αναερόβιοι βάκιλλοι που παράγουν σπόρους παράγουν σπόρους Μερικά στελέχη παράγουν τοξίνες Μερικά στελέχη παράγουν τοξίνες A & B A & B Toxins-producing Toxins-producing στελέχη προκαλούν στελέχη προκαλούν C. diff C. diff λοίμωξηλοίμωξη (CDI) (CDI) CDI CDI (ήπια ως σοβαρή και ίσως θανατηφόρος)(ήπια ως σοβαρή και ίσως θανατηφόρος)

Μέρος της εντερικής χλωρίδας σε Μέρος της εντερικής χλωρίδας σε ◦1-3% 1-3% υγιών ενηλίκωνυγιών ενηλίκων◦70% 70% παιδιώνπαιδιών < 12 m < 12 m

Κίνδυνος ανάπτυξης λοίμωξης μετά έκθεση: Κίνδυνος ανάπτυξης λοίμωξης μετά έκθεση: 5-10 5-10 d d ως 10ως 10 w w

CDC

Crit Care Med 2009:37(6)Crit Care Med 2009:37(6)

CID 2010; 50:210-7CID 2010; 50:210-7

CMI 2012;18CMI 2012;18

CMI 2012;18CMI 2012;18

Μέτρα ελέγχου / πρόληψης Μέτρα ελέγχου / πρόληψης HAIsHAIs

Νοσηλεία ασθενή με λοίμωξη ή φορεία από Νοσηλεία ασθενή με λοίμωξη ή φορεία από MDRMDR(Ι) (Ι)

Μικροβ. ΕργαστήριοΜικροβ. Εργαστήριο

ενημέρωση επαγγελματιών υγείας /ΕΝΛενημέρωση επαγγελματιών υγείας /ΕΝΛ

Νοσηλεία ασθενήΝοσηλεία ασθενή

Μόνωση ή συν-νοσηλεία ασθενών Μόνωση ή συν-νοσηλεία ασθενών Περιορισμός ατόμων που ασχολούνται με ασθενή Περιορισμός ατόμων που ασχολούνται με ασθενή Ενημέρωση οικείων προσώπωνΕνημέρωση οικείων προσώπων Σήμανση στο χώρο νοσηλείας ή φάκελο του ασθενήΣήμανση στο χώρο νοσηλείας ή φάκελο του ασθενή Εφαρμογή κατάλληλων μέτρων προφύλαξης επαφής Εφαρμογή κατάλληλων μέτρων προφύλαξης επαφής

Νοσοκομειακός εξοπλισμόςΝοσοκομειακός εξοπλισμός

Εξασφάλιση διαθεσιμότητας απαιτούμενων αναλώσιμωνΕξασφάλιση διαθεσιμότητας απαιτούμενων αναλώσιμων υλικώνυλικών Χρήση υλικών μιας χρήσηςΧρήση υλικών μιας χρήσης Συσκευές αποκλειστικά για τον συγκεκριμένο ασθενή Συσκευές αποκλειστικά για τον συγκεκριμένο ασθενή ( πιεσόμετρο, θερμόμετρο)( πιεσόμετρο, θερμόμετρο) Καθαρισμός/απολύμανση συσκευών /υλικού πολλαπλώνΚαθαρισμός/απολύμανση συσκευών /υλικού πολλαπλών χρήσεωνχρήσεων

Μετακινήσεις ασθενούςΜετακινήσεις ασθενούς Περιορισμός μετακινήσεων ασθενούςΠεριορισμός μετακινήσεων ασθενούς Ενημέρωση νοσοκομείου προορισμού σε περίπτωση Ενημέρωση νοσοκομείου προορισμού σε περίπτωση διακομιδήςδιακομιδής

Μέτρα ελέγχου / πρόληψης Μέτρα ελέγχου / πρόληψης HAIsHAIsΝοσηλεία ασθενή με λοίμωξη ή Νοσηλεία ασθενή με λοίμωξη ή

φορεία από φορεία από MDRMDR(ΙΙ) (ΙΙ)

Διαχείριση νεοεισερχόμενου ασθενούς με Διαχείριση νεοεισερχόμενου ασθενούς με αυξημένη πιθανότητα αποικισμού από αυξημένη πιθανότητα αποικισμού από MDRMDR

Σε ΜΕΘΣε ΜΕΘ

Έλεγχος αποικισμού Έλεγχος αποικισμού σε όλους τους ασθενείς σε όλους τους ασθενείς που εισάγονταιπου εισάγονται (ορθικό επίχρισμα, βρογχικές εκκρίσεις ή φαρυγγικό (ορθικό επίχρισμα, βρογχικές εκκρίσεις ή φαρυγγικό επίχρισμα σε μη διασωληνωμένο ασθενή)επίχρισμα σε μη διασωληνωμένο ασθενή)

Σε κλινικές / τμήματα νοσηλείαςΣε κλινικές / τμήματα νοσηλείας Έλεγχος αποικισμού Έλεγχος αποικισμού σε ασθενείς με:σε ασθενείς με:

Ιστορικό αποικισμού /λοίμωξης από Ιστορικό αποικισμού /λοίμωξης από MDRMDR Ιστορικό νοσηλείας / λήψης αντιμικροβιακών ευρέος Ιστορικό νοσηλείας / λήψης αντιμικροβιακών ευρέος φάσματος το τελευταίο 6μηνοφάσματος το τελευταίο 6μηνο Ιστορικό νοσηλείας σε νοσοκομείο / ίδρυμα χρονίως Ιστορικό νοσηλείας σε νοσοκομείο / ίδρυμα χρονίως πασχόντων το τελευταίο 6μηνοπασχόντων το τελευταίο 6μηνο

Πρόληψη μετάδοσης επί νοσημάτων που μεταδίδονται μέσω Πρόληψη μετάδοσης επί νοσημάτων που μεταδίδονται μέσω σταγονιδίων ( σταγονιδίων ( >5 microns>5 microns))

Υπεύθυνα παθογόναΥπεύθυνα παθογόνα: : N. meningitidisN. meningitidis, , RSVRSV, , Bordetella pertussisBordetella pertussis,,RubellaRubella, , MumpsMumps,,InfluenzaInfluenza,, Diphtheria, Parvovirus B19,Adenovirus Diphtheria, Parvovirus B19,Adenovirus

Μέτρα προφύλαξηςΜέτρα προφύλαξης• Μόνωση ή συν-νοσηλεία ασθενών Μόνωση ή συν-νοσηλεία ασθενών • Χρήση χειρουργικής μάσκας (επί επαφής με τον ασθενή σε Χρήση χειρουργικής μάσκας (επί επαφής με τον ασθενή σε απόσταση <1απόσταση <1m)m)• Μετακινήσεις ασθενή με απλή χειρουργική μάσκαΜετακινήσεις ασθενή με απλή χειρουργική μάσκα

Μέτρα ελέγχου / πρόληψης Μέτρα ελέγχου / πρόληψης από νοσήματα που μεταδίδονται με σταγονίδιααπό νοσήματα που μεταδίδονται με σταγονίδια

((DROPLETDROPLET PRECAUTIONS PRECAUTIONS))

Αερογενείς προφυλάξειςΑερογενείς προφυλάξεις

Επί ασθενών με γνωστά ή ύποπτα νοσήματα που μεταδίδονται Επί ασθενών με γνωστά ή ύποπτα νοσήματα που μεταδίδονται αερογενώς (αερογενώς ( droplet nuclei (droplet nuclei ( <<5 microns)5 microns)

Χώρος νοσηλείαςΧώρος νοσηλείαςΜόνωση / συν-νοσηλεία Μόνωση / συν-νοσηλεία σε θάλαμο αρνητικής πίεσηςσε θάλαμο αρνητικής πίεσης( ( >6 air exchanges >6 air exchanges //hh))Η πόρτα πρέπει να παραμένει κλειστήΗ πόρτα πρέπει να παραμένει κλειστή

Ιατρο-νοσηλευτικό προσωπικόΙατρο-νοσηλευτικό προσωπικό::Χρήση μάσκας υψηλής αναπνευστικής προστασίαςΧρήση μάσκας υψηλής αναπνευστικής προστασίας((N-95 respiratorN-95 respirator))

Μετακινήσεις ασθενούςΜετακινήσεις ασθενούς: Απολύτως απαραίτητες με μάσκα: Απολύτως απαραίτητες με μάσκα

Υπεύθυνα παθογόναΥπεύθυνα παθογόναM. tuberculosisM. tuberculosisSARSSARSVaricellaVaricellaMeaslesMeasles

ΠαθογόναΠαθογόναAvian influenzaAvian influenzaMonkey poxMonkey poxSARS Co-VSARS Co-VSmallpoxSmallpoxViral hemorrhagic fever (e.g., Ebola, Lassa)Viral hemorrhagic fever (e.g., Ebola, Lassa)

SPECIAL AIRBORNE SPECIAL AIRBORNE PRECAUTIONSPRECAUTIONS

Χώρος νοσηλείαςΧώρος νοσηλείαςΜόνωση / συν-νοσηλεία σε θάλαμο αρνητικής πίεσηςΜόνωση / συν-νοσηλεία σε θάλαμο αρνητικής πίεσης( ( >6 air exchanges >6 air exchanges //hh))Η πόρτα πρέπει να παραμένει κλειστήΗ πόρτα πρέπει να παραμένει κλειστή

Ιατρο-νοσηλευτικό προσωπικόΙατρο-νοσηλευτικό προσωπικό::Χρήση Χρήση μάσκας υψηλής αναπνευστικής προστασίαςμάσκας υψηλής αναπνευστικής προστασίας((N-95 respiratorN-95 respirator)) Προστασία ματιών: προστατευτικά γυαλιάΠροστασία ματιών: προστατευτικά γυαλιάΠοδιά, γάντια κατά την είσοδοΠοδιά, γάντια κατά την είσοδο

Μετακινήσεις ασθενούςΜετακινήσεις ασθενούς: Απολύτως απαραίτητες με : Απολύτως απαραίτητες με μάσκαμάσκα

CID 2010;50CID 2010;50Int J Urol 2008;15Int J Urol 2008;15BMJ 2014;4BMJ 2014;4

ΕΝΔΟΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΕΣ ΕΝΔΟΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΕΣ ΟΥΡΟΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΟΥΡΟΛΟΙΜΩΞΕΙΣ

((Urinary tract infections-UTIs)Urinary tract infections-UTIs)

Αποτελούν το 40% των Αποτελούν το 40% των HAIsHAIs 900.000 ασθενείς /900.000 ασθενείς /y y με βακτηριουρία στα με βακτηριουρία στα U.S U.S νοσοκομείανοσοκομεία80% των 80% των UTIs UTIs σχετιζόμενες με χρήση ουροκαθετήρωνσχετιζόμενες με χρήση ουροκαθετήρων 15-25% των ασθενών σε γενικά νοσοκομεία φέρουν 15-25% των ασθενών σε γενικά νοσοκομεία φέρουν ουροκαθετήραουροκαθετήρα Αποφυγή 380.000 Αποφυγή 380.000 UTIs UTIs / / y y αν εφαρμόζονταν τα μέτρα αν εφαρμόζονταν τα μέτρα ελέγχουελέγχου

CID 2008; 46:243-50CID 2008; 46:243-50

Μέτρα πρόληψης ουρολοιμώξεων από ουροκαθετήραΜέτρα πρόληψης ουρολοιμώξεων από ουροκαθετήρα (I) (I)

Α. Τοποθέτηση

Καθετηριασμός μόνο όταν είναι απαραίτητοΚαθετηριασμός μόνο όταν είναι απαραίτητο -όχι άσκοπη και σε τακτά διαστήματα αλλαγή του ουροκαθετήρα-όχι άσκοπη και σε τακτά διαστήματα αλλαγή του ουροκαθετήρα

Εφαρμογή άσηπτης τεχνικήςΕφαρμογή άσηπτης τεχνικής

Εκπαίδευση του προσωπικού στις σωστές τεχνικές καθετηριασμού και φροντίδας

Κατάλληλη ακινητοποίηση του ουροκαθετήραΚατάλληλη ακινητοποίηση του ουροκαθετήρα

Έμφαση στην υγιεινή των χεριών πριν και μετά την τοποθέτηση

Όχι χρήση αντιβιοτικών για προφύλαξη είτε τοπικά, είτε Όχι χρήση αντιβιοτικών για προφύλαξη είτε τοπικά, είτε συστηματικά λόγω τοποθέτησης ουροκαθετήρασυστηματικά λόγω τοποθέτησης ουροκαθετήρα

Β. Διατήρηση-Διαχείριση

Διατήρηση κλειστού κυκλώματος παροχέτευσηςΔιατήρηση κλειστού κυκλώματος παροχέτευσης

Συλλογή των ούρων με άσηπτες συνθήκεςΣυλλογή των ούρων με άσηπτες συνθήκες

Διατήρηση ελεύθερης της ροής ούρωνΔιατήρηση ελεύθερης της ροής ούρων

Αποφυγή έκπλυσης ουροκαθετήρα/ουροδόχου Αποφυγή έκπλυσης ουροκαθετήρα/ουροδόχου κύστης με αντιμικροβιακά ή αποστειρωμένο ορόκύστης με αντιμικροβιακά ή αποστειρωμένο ορό

Καθημερινός καθαρισμός του στομίου της ουρήθραςΚαθημερινός καθαρισμός του στομίου της ουρήθρας με σαπούνι/νερόμε σαπούνι/νερό

Αφαίρεση ουροκαθετήρα το συντομότερο δυνατόνΑφαίρεση ουροκαθετήρα το συντομότερο δυνατόν

Εναλλακτικά του καθετηριασμού:Εναλλακτικά του καθετηριασμού: Καθετήρες condom, διαλείπων καθετηριασμός, υπερηβικήΚαθετήρες condom, διαλείπων καθετηριασμός, υπερηβική παρακέντησηπαρακέντηση

Μέτρα πρόληψης ουρολοιμώξεων από ουροκαθετήραΜέτρα πρόληψης ουρολοιμώξεων από ουροκαθετήρα (II) (II)

Evidence-based Risk Factors Evidence-based Risk Factors for CAUTIfor CAUTI

Symptomatic UTI Bacteriuria

Prolonged

catheterization*Disconnection of drainage

system*Female sex† Lower professional training of

inserter*Older age† Placement of catheter outside

of OR†

Impaired immunity† Incontinence†

Diabetes

Mental colonization

Renal dysfunction

Orthopaedic/neurology services

CDCCDC

Μικροβιαιμία παρουσία Κεντρ.Φλεβικού Καθετήρα (ΚΦΚ) Μικροβιαιμία παρουσία Κεντρ.Φλεβικού Καθετήρα (ΚΦΚ) Central line–associated blood Central line–associated blood InfectionsInfections((CLABSIsCLABSIs))

MWR 2011, Vol. 60MWR 2011, Vol. 60

33ηη ή 4 ή 4ηη σε συχνότητα νοσοκομειακή λοίμωξη σε συχνότητα νοσοκομειακή λοίμωξη Αποδιδόμενη θνητότητα 12-25%Αποδιδόμενη θνητότητα 12-25% Η πλειονότητα των Η πλειονότητα των CLABSIsCLABSIs συμβαίνει εκτός ΜΕΘ συμβαίνει εκτός ΜΕΘ Παράταση διάρκειας νοσηλείας κατά 7-21 Παράταση διάρκειας νοσηλείας κατά 7-21 dd Υπολογιζόμενο κόστος ανά επεισόδιο 20.000-40000(ΗΠΑ)Υπολογιζόμενο κόστος ανά επεισόδιο 20.000-40000(ΗΠΑ) Μείωση κατά 58% των Μείωση κατά 58% των CLABSIsCLABSIs το 2009 σε σύγκριση με 2001 το 2009 σε σύγκριση με 2001 37.000 37.000 CLABSIsCLABSIs σε ασθενείς υπό ΑΜΚ εντός του 2008 σε ασθενείς υπό ΑΜΚ εντός του 2008

Μικροβιαιμία παρουσία Κεντρικού Μικροβιαιμία παρουσία Κεντρικού Φλεβικού Καθετήρα (ΚΦΚ) ?Φλεβικού Καθετήρα (ΚΦΚ) ?

AAπομόνωση παθογόνου σε καλ/α αίματοςπομόνωση παθογόνου σε καλ/α αίματος (1 κ/α αίματος επί παθογόνου που δεν αποτελεί μέρος της (1 κ/α αίματος επί παθογόνου που δεν αποτελεί μέρος της χλωρίδας του δέρματος και ≥2 κ/ες αίματος για χλωρίδας του δέρματος και ≥2 κ/ες αίματος για παθογόνα/χλωρίδα του δέρματος)παθογόνα/χλωρίδα του δέρματος)σε ασθενή με ΚΦΚ τη στιγμή της λοίμωξης ή σε ασθενή με ΚΦΚ τη στιγμή της λοίμωξης ή εντός 48εντός 48hh πριν την ανάπτυξη λοίμωξης πριν την ανάπτυξη λοίμωξης

Αποκλεισμός άλλης εστίας λοίμωξηςΑποκλεισμός άλλης εστίας λοίμωξης

CDC 2011

Τύποι ΚΦΚ (Ι)Τύποι ΚΦΚ (Ι)

Τύποι ΚΦΚ (ΙΙ)Τύποι ΚΦΚ (ΙΙ)

Chopra V et al, Inf Control Hosp Epidem 2013Chopra V et al, Inf Control Hosp Epidem 2013Maki et al, Mayo Clin Proc 2006Maki et al, Mayo Clin Proc 2006

Δέσμη μέτρων πρόληψης βακτηριαιμιών Δέσμη μέτρων πρόληψης βακτηριαιμιών σχετιζόμενων με ΚΦΚ (Ι)σχετιζόμενων με ΚΦΚ (Ι)

Α. Τοποθέτηση ΚΦΚΑ. Τοποθέτηση ΚΦΚ

Μέτρα υγιεινής των χεριώνΜέτρα υγιεινής των χεριώνΧρήση εξοπλισμού ατομικής προστασίας (αποστειρωμένα γάντια, Χρήση εξοπλισμού ατομικής προστασίας (αποστειρωμένα γάντια, μάσκα, ποδιά,κάλυμμα κεφαλής)μάσκα, ποδιά,κάλυμμα κεφαλής)Αντισηψία δέρματος με χλωρεξιδίνη >0.5% σε διάλυμα Αντισηψία δέρματος με χλωρεξιδίνη >0.5% σε διάλυμα ισοπροπυλικής αλκοόλης 70%ισοπροπυλικής αλκοόλης 70%Τοποθέτηση σε υποκλείδια ή έσω σφαγίτιδα φλέβα ( αποφυγή Τοποθέτηση σε υποκλείδια ή έσω σφαγίτιδα φλέβα ( αποφυγή μηριαίας σε ενήλικες)μηριαίας σε ενήλικες)Κάλυψη θέσης εισόδου με αποστειρωμένο διαφανές επίθεμαΚάλυψη θέσης εισόδου με αποστειρωμένο διαφανές επίθεμα

Σε αιμοκαθαιρόμενο ασθενή: Σε αιμοκαθαιρόμενο ασθενή: αποφυγή τοποθέτησης ΚΦΚ σε υποκλείδια φλέβα αποφυγή τοποθέτησης ΚΦΚ σε υποκλείδια φλέβα (προτιμάται (προτιμάται fistula fistula ή μόσχευμα)ή μόσχευμα) Grady N et al, CID2011Grady N et al, CID2011

CVL Site ChoicesCVL Site Choices

Subclavian Vein First Choice

Internal Jugular

Second choice Femoral Vein Last choice

Crit Care Med Crit Care Med 20122012

Β. Διατήρηση / διαχείριση ΚΦΚΒ. Διατήρηση / διαχείριση ΚΦΚ

Υγιεινή χεριών πριν/ μετά τον οποιοδήποτε χειρισμόΥγιεινή χεριών πριν/ μετά τον οποιοδήποτε χειρισμόΑντισηψία των αρμών σύνδεσης αμέσως πριν οποιοδήποτε Αντισηψία των αρμών σύνδεσης αμέσως πριν οποιοδήποτε χειρισμό συστήματος ΚΦΚ με χλωρεξιδίνη, ιωδιούχο χειρισμό συστήματος ΚΦΚ με χλωρεξιδίνη, ιωδιούχο ποβιδόνη ή ισοπροπυλική αλκοόλη 70%ποβιδόνη ή ισοπροπυλική αλκοόλη 70%

Δέσμη μέτρων πρόληψης Δέσμη μέτρων πρόληψης βακτηριαιμιών σχετιζόμενων με βακτηριαιμιών σχετιζόμενων με

ΚΦΚ(ΙΙ)ΚΦΚ(ΙΙ)

Β. Διατήρηση / διαχείριση ΚΦΚΒ. Διατήρηση / διαχείριση ΚΦΚΑντικατάσταση επιθεμάτων (όταν υγρά, Αντικατάσταση επιθεμάτων (όταν υγρά, ρυπαρά ή έχουν αποκολληθεί με άσηπτη ρυπαρά ή έχουν αποκολληθεί με άσηπτη τεχνική)τεχνική)

Γ. Αφαίρεση ΚΦΚΓ. Αφαίρεση ΚΦΚΚαθημερινή εκτίμηση της ανάγκης παραμονής Καθημερινή εκτίμηση της ανάγκης παραμονής του του Αφαίρεση όταν δεν είναι πλέον απαραίτητοςΑφαίρεση όταν δεν είναι πλέον απαραίτητος

Δέσμη μέτρων πρόληψης Δέσμη μέτρων πρόληψης βακτηριαιμιών σχετιζόμενων με βακτηριαιμιών σχετιζόμενων με

ΚΦΚ(ΙΙΙ)ΚΦΚ(ΙΙΙ)

Ενδονοσοκομειακή ΠνευμονίαΕνδονοσοκομειακή ΠνευμονίαΠαράγοντες κινδύνουΠαράγοντες κινδύνου

ΗλικίαΗλικία >70>70yyΧΑΠΧΑΠΕπηρεασμένο επίπεδο συνείδησηςΕπηρεασμένο επίπεδο συνείδησηςΕισρόφησηΕισρόφησηΧειρουργείο στο θώρακαΧειρουργείο στο θώρακαΠαρουσία ρινογαστρικού καθετήραΠαρουσία ρινογαστρικού καθετήραΘεραπεία με αντόξινα ή Η2 Θεραπεία με αντόξινα ή Η2 blockersblockersΠροηγούμενη χρήση αντιμικροβιακώνΠροηγούμενη χρήση αντιμικροβιακώνΠαρατεταμένη διάρκεια διασωλήνωσης ή επανατοποθέτηση Παρατεταμένη διάρκεια διασωλήνωσης ή επανατοποθέτηση Υποκείμενη νόσοςΥποκείμενη νόσος

Crit Care Med 2004;32Crit Care Med 2004;32Am J Resp Crit Care Med 1998;157Am J Resp Crit Care Med 1998;157

Δέσμη μέτρων πρόληψης Πνευμονίας σχετιζόμενης Δέσμη μέτρων πρόληψης Πνευμονίας σχετιζόμενης με αναπνευστήρα με αναπνευστήρα

(Ventilator associated Pneumonia / VAP)(I)(Ventilator associated Pneumonia / VAP)(I)

Α. Α. Υγιεινή των χεριών Υγιεινή των χεριών με αλκοολούχο διάλυμα πριν και μετά από με αλκοολούχο διάλυμα πριν και μετά από κάθε επαφή και παρέμβαση στον ασθενή (π.χ. βρογχοαναρρόφηση)κάθε επαφή και παρέμβαση στον ασθενή (π.χ. βρογχοαναρρόφηση)

Β.Β. ΔΙΑΣΩΛΗΝΩΣΗ – ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ ΑΕΡΙΣΜΟΣΔΙΑΣΩΛΗΝΩΣΗ – ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ ΑΕΡΙΣΜΟΣΣτόχος: Στόχος: αποφυγή διασωλήνωσης / επανασωλήνωσηςαποφυγή διασωλήνωσης / επανασωλήνωσηςΧρήση μη επεμβατικού μηχανικού αερισμού, όπου ενδείκνυταιΧρήση μη επεμβατικού μηχανικού αερισμού, όπου ενδείκνυταιΚαθημερινός έλεγχος ανάγκης συνέχισης τηςΚαθημερινός έλεγχος ανάγκης συνέχισης της

Γ. ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑΓ. ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ Βρογχοαναρρόφηση με χρήση αποστειρωμένων γαντιών / Βρογχοαναρρόφηση με χρήση αποστειρωμένων γαντιών / καθετήρων αναρρόφησηςκαθετήρων αναρρόφησης Ασθενής σε Ασθενής σε ημικαθιστή θέσηημικαθιστή θέση (ανάκλιση κεφαλής / κορμού κατά 30◦)(ανάκλιση κεφαλής / κορμού κατά 30◦)Αεροθάλαμος Αεροθάλαμος (cuff) (cuff) τραχειοσωλήνα: πίεση20-30 τραχειοσωλήνα: πίεση20-30 cm H2O, cm H2O, έλεγχος 3 φορές /έλεγχος 3 φορές /dd Διαλείπουσα απομάκρυνση υπογλωττιδικών εκκρίσεων Διαλείπουσα απομάκρυνση υπογλωττιδικών εκκρίσεων (ανά (ανά hh)) Συστηματική φροντίδα στοματικής κοιλότητας / δοντιών Συστηματική φροντίδα στοματικής κοιλότητας / δοντιών με στοματικό διάλυμα χλωρεξιδίνης 0.12% με στοματικό διάλυμα χλωρεξιδίνης 0.12% xx 3 φορές / 3 φορές / dd

Δέσμη μέτρων πρόληψης Πνευμονίας Δέσμη μέτρων πρόληψης Πνευμονίας σχετιζόμενης με αναπνευστήρα σχετιζόμενης με αναπνευστήρα

( VAP)(I( VAP)(IΙΙ))

Infect Control Hosp Epidemiol 2011;32Infect Control Hosp Epidemiol 2011;32Am J Crit Care 2007 ;16Am J Crit Care 2007 ;16KKΕΕΛΠΝΟ 2014ΕΕΛΠΝΟ 2014

CID 2010;15:CID 2010;15:1115-221115-22

ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΕΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΕΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ

Surgical site infections (SSIs) Surgical site infections (SSIs)

Λοιμώξεις, σχετιζόμενες με την διαδικασία του Λοιμώξεις, σχετιζόμενες με την διαδικασία του χειρουργείου, που αναπτύσσονται επί ή πλησίον της χειρουργείου, που αναπτύσσονται επί ή πλησίον της χειρουργικής τομής (χειρουργικής τομής ( εγχειρητικού πεδίου ή κοίλων εγχειρητικού πεδίου ή κοίλων σπλάχνων / μαλακών μορίωνσπλάχνων / μαλακών μορίων ) εντός 30 ημερών από το ) εντός 30 ημερών από το χειρουργείο χειρουργείο ((ή εντός 1 έτους αν υπάρχει μόσχευμα ή εντός 1 έτους αν υπάρχει μόσχευμα ))

CDC 1992CDC 1992

Μέτρα Πρόληψης Χειρουργικών Μέτρα Πρόληψης Χειρουργικών λοιμώξεων (Ι)λοιμώξεων (Ι)

Α. Α. Προ χειρουργείουΠρο χειρουργείου

Έλεγχος ρινικής φορείας Έλεγχος ρινικής φορείας / εκκρίζωση / εκκρίζωση MRSA MRSA (χρήση (χρήση μουπιροσίνηςμουπιροσίνης προηγούμενο βράδυ, ημέρα χειρουργείου & προηγούμενο βράδυ, ημέρα χειρουργείου & bidbid για 5για 5dd μετά μετά) σε ασθενείς που υποβάλλονται σε ΚΘΧ ) σε ασθενείς που υποβάλλονται σε ΚΘΧ /ορθοπεδική/ΝΧ επέμβαση / μεταμόσχευση/ορθοπεδική/ΝΧ επέμβαση / μεταμόσχευση Αντιμικροβιακή χημειοπροφύλαξη Αντιμικροβιακή χημειοπροφύλαξη 60 60 min min πριν την πριν την χειρουργική τομή (2 χειρουργική τομή (2 h h αν χορηγηθεί βανκομυκίνη )αν χορηγηθεί βανκομυκίνη ) Αφαίρεση τριχών με Αφαίρεση τριχών με clipper clipper ή αποτριχωτική κρέμα (όχι ή αποτριχωτική κρέμα (όχι ξύρισμα) ξύρισμα) Επί επέμβασης παχέος εντέρου προετοιμασία με υποκλυσμούς /Επί επέμβασης παχέος εντέρου προετοιμασία με υποκλυσμούς / καθαρτικά/ χημειοπροφύλαξη καθαρτικά/ χημειοπροφύλαξη ((13 και 9 ώρες13 και 9 ώρες πριν το πριν το χειρουργείο νεομυκίνη 2 χειρουργείο νεομυκίνη 2 gr gr και μετρονιδαζόλη 2 και μετρονιδαζόλη 2 grgr p.o.p.o. )) Αυστηρή ρύθμιση σακχάρου αίματος σε διαβητικούς ασθενείς Αυστηρή ρύθμιση σακχάρου αίματος σε διαβητικούς ασθενείς

ΑΑm J Surg 2005 m J Surg 2005 J Am Coll Surg 2013J Am Coll Surg 2013

N Engl J Med 2010; 362: 18-26N Engl J Med 2010; 362: 18-26

Chlorhexidine-alcohol vs Povidone-iodineChlorhexidine-alcohol vs Povidone-iodine

Β. Διεγχειρητική περίοδοςΒ. Διεγχειρητική περίοδος

↓ ↓ Κινητικότητα στο χώρο του χειρουργείου Κινητικότητα στο χώρο του χειρουργείου Επανάληψη δόσης χορηγηθέντος αντιμικροβιακού εφόσονΕπανάληψη δόσης χορηγηθέντος αντιμικροβιακού εφόσον:: Η χειρουργική επέμβαση διαρκεί πέραν του διπλάσιου τουΗ χειρουργική επέμβαση διαρκεί πέραν του διπλάσιου του χρόνου ημίσειας ζωής του φαρμάκου χρόνου ημίσειας ζωής του φαρμάκου (π.χ. κεφαλοσπορίνες 3-4 (π.χ. κεφαλοσπορίνες 3-4 h, h, βανκομυκίνη 6 – 12 βανκομυκίνη 6 – 12 hh)) Απώλεια αίματος > 3 μονάδεςΑπώλεια αίματος > 3 μονάδες Κατάλληλη οξυγονοθεραπείαΚατάλληλη οξυγονοθεραπεία Διατήρηση ομοιόστασης Διατήρηση ομοιόστασης (θ>36°(θ>36°C, C, Γλυκόζη <110Γλυκόζη <110mg/dl)mg/dl)

CID 2006; 43:322-30CID 2006; 43:322-30KEKEΕΛΠΝΟ 2014ΕΛΠΝΟ 2014

Μέτρα Πρόληψης Χειρουργικών Μέτρα Πρόληψης Χειρουργικών λοιμώξεων (ΙΙ)λοιμώξεων (ΙΙ)

Γ. Μετεγχειρητική περίοδοςΓ. Μετεγχειρητική περίοδος

Διατήρηση αντιμικροβιακής αγωγής 24 Διατήρηση αντιμικροβιακής αγωγής 24 h h μετά το πέραςμετά το πέρας της επέμβασης (48 της επέμβασης (48 h h επί ΚΘΧ επέμβασης)επί ΚΘΧ επέμβασης) Επιθέματα αποστειρωμένα στην χειρουργική τομή για Επιθέματα αποστειρωμένα στην χειρουργική τομή για 48 48 h h τουλάχιστοντουλάχιστον Ρύθμιση γλυκόζης <200Ρύθμιση γλυκόζης <200mg/dlmg/dl

Μέτρα Πρόληψης Χειρουργικών Μέτρα Πρόληψης Χειρουργικών λοιμώξεων (ΙΙΙ)λοιμώξεων (ΙΙΙ)

CID 2006; 43:322-30CID 2006; 43:322-30CID 2010;50:153-64CID 2010;50:153-64KEKEΕΛΠΝΟ 2014ΕΛΠΝΟ 2014

J Hosp Infect 2008;J Hosp Infect 2008;669:377-3839:377-383

Μέτρα πρόληψης / ελέγχου λοιμώξεωνΜέτρα πρόληψης / ελέγχου λοιμώξεωνΝοσοκομειακό ΠεριβάλλονΝοσοκομειακό Περιβάλλον

> απολύμανση χώρων > απολύμανση χώρων > απολύμανση ιατρικού εξοπλισμού> απολύμανση ιατρικού εξοπλισμού

> διαχείριση βιολογικών υγρών - δειγμάτων> διαχείριση βιολογικών υγρών - δειγμάτων

> διαχείριση αιχμηρών αντικειμένων > διαχείριση αιχμηρών αντικειμένων

> διαχείριση ιματισμού> διαχείριση ιματισμού

> διαχείριση απορριμμάτων> διαχείριση απορριμμάτων

εκπαίδευση του εμπλεκόμενου προσωπικούεκπαίδευση του εμπλεκόμενου προσωπικού

ΕΝΛ ΕΝΛ

Οι ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις αποτελούν ένα μείζον Οι ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις αποτελούν ένα μείζον πρόβλημα δημόσιας υγείας πρόβλημα δημόσιας υγείας 

ΑΑπαραίτητη η εφαρμογή των μέτρων πρόληψης παραίτητη η εφαρμογή των μέτρων πρόληψης /ελέγχου μετάδοσης /ελέγχου μετάδοσης

Η πιστή εφαρμογής τους αποτελεί Η πιστή εφαρμογής τους αποτελεί δείκτη ποιότητας δείκτη ποιότητας παρεχομένων ιατρικών και νοσηλευτικών υπηρεσιώνπαρεχομένων ιατρικών και νοσηλευτικών υπηρεσιών

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Clean care is safer care Clean care is safer care