ΠΡΟΣΟΧΗ ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ

Ζαφειριάδης Κυριάκος

1. Τεχνικές που βοηθούν να κερδίσουμε το ενδιαφέρον των μαθητών

Συχνά οι εκπαιδευτικοί, όταν παρακολουθούν εισηγήσεις που αφορούν στον έλεγχο της

προσοχής των μαθητών, διατυπώνουν το εύλογο ερώτημα: «και πώς θα κατορθώσω να

κερδίσω την προσοχή των μαθητών μου;». Οι οδηγίες, λοιπόν, τις οποίες θα πρέπει να

ακολουθήσουν αφορούν στα παρακάτω:

Προσερχόμαστε έγκαιρα στο μάθημα

Μπορούμε να κεντρίσουμε το ενδιαφέρον των μαθητών μας υποβάλλοντας

στην αρχή του μαθήματος είτε ερώτηση με ένα δίλημμα (π.χ. αν είσαστε ο

στρατηγός Ναρσής, θα κατασφάζατε στον ιππόδρομο τους στασιαστές; Ναι ή

Όχι;)

Απαγγέλλουμε ένα ποίημα, λέμε ένα αστείο ή ένα θεατρικό δρώμενο συναφές

με το διδακτικό αντικείμενο

Αφηγούμαστε μια ιστορία με συναφή υπόθεση. Στους μαθητές αρέσει να

ακούνε ιστορίες. Είναι, επομένως, ένας αποτελεσματικός τρόπος, για να

κερδίσετε το ενδιαφέρον τους.

Φέρνουμε στην τάξη ένα αντικείμενο συναφές με το διδακτικό αντικείμενο και

ζητάμε από τους μαθητές να μαντέψουν τι είναι, ποια είναι η χρήση του. Με τον

τρόπο αυτό θα προκαλέσετε συζητήσεις που θα οδηγήσουν στην παρουσίαση

του διδακτικού αντικειμένου

Καθώς θα μπαίνετε στην τάξη, ξαφνιάστε ευχάριστα τους μαθητές σας

(χτυπήσατε ένα κουδούνι, βάλτε ένα ξυπνητήρι να κουδουνίσει, παίξτε μουσική

κ.λπ.)

Αυξομειώστε τον τόνο της φωνής σας (άλλοτε δυνατή, απαλή, ψίθυρο) και

αμέσως μετά μιλήστε με τον κανονικό τόνο της φωνής.

Μόλις υψώστε τη φωνής σας, κάνετε παύση μερικών δευτερολέπτων και

συνεχίστε με κανονική φωνή τις οδηγίες σας

Όταν διαπιστώσετε ότι ένας μαθητής δε σας προσέχει, αντί να διακόψετε το

μάθημα και να κάνετε λεκτική παρατήρηση κάνετε ένα νεύμα ή γνέψτε του.

Πλαισιώστε το υλικό που θέλετε να προσέξουν οι μαθητές με χρωματιστό

φόντο γύρω.

1

Όταν στη διδασκαλία σας χρησιμοποιείται εποπτικά μέσα (βιντεοπροβολέα),

αρχίστε την παρουσίαση με έναν ασυνήθιστο τρόπο (π.χ. προβάλλετε αρχικά μια

αστεία εικόνα ή ένα βίντεο), για να προσελκύσετε το ενδιαφέρον των μαθητών.

Ο λόγος μας (οδηγίες) θα πρέπει να είναι σαφής.

Χρησιμοποιούμε χρωματιστές κιμωλίες ή μαρκαδόρους (Το χρώμα προσελκύει

την αντίληψη των μαθητών). Επίσης, ακόμη και στο εποπτικό υλικό (power

point) οι λέξεις-κλειδιά, οι έννοιες, τα και θα «βήματα» που ακολουθούμε, για

να επιλύσουμε ένα πρόβλημα, τα δομικά μέρη των λέξεων, όταν διδάσκουμε

ορθογραφία, καλό θα ήταν να υπογραμμίζονται ή να γράφονται με έντονο

χρώμα.

Δημιουργούμε ενθουσιασμό στο μάθημα

Εξασφαλίζουμε την οπτική επαφή με τους μαθητές μας. Όταν διδάσκουμε, δεν

καθόμαστε στην έδρα απαγγέλλοντας το μάθημα. Αντίθετα, εποικοδομητικό

αποδεικνύεται για την αντίληψη των μαθητών, όταν μετακινούμαστε (όχι

υπερβολικά), ώστε να μας βλέπουν οι μαθητές αλλά και χωρίς να γυρνάμε την

πλάτη στην τάξη. Για το λόγο αυτό οργανώνουμε τα θρανία σε σχήμα

ημικυκλικό ή Π, ώστε να εξασφαλίζουμε τη δια-μαθητική επικοινωνία, να

ελέγχουμε αποτελεσματικά την τάξη, αλλά και, για να μη χρειάζεται οι μαθητές

να σέρνουν τις καρέκλες, για να μας ακολουθούν με τα μάτια τους.

2. Επικεντρώστε την προσοχή των μαθητών στο μάθημα

Όταν παραδίδουμε μάθημα, χρησιμοποιούμε πολύ-αισθητηριακές τεχνικές

(εικόνες, βίντεο, μουσική κ.λπ.)

Και στη φάση αυτή διατηρούμε την οπτική επαφή (να παρατηρείτε όλους τους

μαθητές αλλά, παράλληλα, και να σας βλέπουν όλοι)

Ρυθμίζουμε την ένταση της φωνής μας, ώστε να ακουγόμαστε σε όλα τα σημεία

της τάξης

Περιορίστε τους θορύβους στην τάξη (κλιματιστικό, ανεμιστήρας)

Οι μαθητές που δημιουργούν «προβλήματα» με τη συμπεριφορά τους,

καλούνται να καθίσουν στα πρώτα θρανία

Διαπιστώστε ότι όλοι οι μαθητές έχουν οπτική επαφή με τον πίνακα

Γνωστοποιούμε τους στόχους διδασκαλίας του μαθήματος (τι θα διδαχτούμε)

καθώς και τη σημασία που θα έχει μελλοντικά γι’ αυτούς (θα μας χρειαστεί, για

να μάθουμε τον πολλαπλασιασμό)

2

Όταν χρησιμοποιούμε βιντεοπροβολέα, υποδεικνύουμε τις σημειώσεις με

δείκτη λέιζερ

Καθώς παραδίδετε το μάθημα, χρησιμοποιείστε την τεχνική των

κατευθυνόμενων σημειώσεων (δίνουμε ένα φύλλο με περίληψη, στο οποίο

λείπουν οι λέξεις-έννοιες. Οι μαθητές τις συμπληρώνουν είτε διαβάζοντας το

βιβλίο είτε παρακολουθώντας την εισήγησή σας)

Καθώς παραδίδετε το μάθημα, χρησιμοποιείστε την τεχνική των εννοιολογικών

χαρτών

Οι βιντεοπροβολείς είναι το πιο εποικοδομητικό εποπτικό μέσο διδασκαλίας,

γιατί μπορείτε να οργανώσετε πληροφορίες, να χρησιμοποιήσετε χρώματα, να

τονίσετε τις έννοιες κλειδιά, να τις υπογραμμίσετε, να χειριστείτε τον προβολέα

χωρίς να χρειαστεί να γυρίσετε την πλάτη σας στην τάξη, για να γράψετε.

Με τον τρόπο αυτό αποφεύγετε αντιπερισπασμούς, που διαχέουν την προσοχή

των μαθητών.

3. Διατηρώντας την προσοχή

Κινηθείτε στην τάξη. Βηματίστε ανάμεσα στα θρανία διατηρώντας, όμως, την

οπτική επαφή (Διαρκής εποπτεία της τάξης)

Εξασφαλίστε ζωηρό ρυθμό στη διδασκαλία σας

Όταν δοθεί η δυνατότητα, μπορείτε να ξαναγυρίσετε και να διδάξετε μια

θεματική ενότητα που δεν αφομοίωσαν οι μαθητές

Χρησιμοποιείστε κατάλληλα τις τεχνικές των ερωτήσεων

Περιορίστε τον εκπαιδευτικό ναρκισσισμό (ελαττώστε το χρόνο που μιλάτε)

Χρησιμοποιείστε την άμεση διδασκαλία ή την αμοιβαία διδασκαλία

Χρησιμοποιείστε την ομαδοσυνεργαστική μορφή διδασκαλίας (εμπλοκή όλων

στη μάθηση)

Οργανώστε κατάλληλα τις ομάδες (ετερογενής σύνθεση, ανάθεση ρόλων,

υπεύθυνοι δράσεων κ.λπ.)

Κάνετε μικρές παύσεις στο μάθημα. Ζητείστε από τα παιδιά να επαναλάβουν

μια σημαντική πληροφορία (Ενεργοποίηση μαθητών με ερωτήσεις εμπέδωσης-

ανάλυσης-σύνθεσης)

Αγνοούμε τα μικροπροβλήματα

Δεν κάνουμε γενικόλογες απειλές (θα σας περιποιηθώ-εμπλοκή λειτουργιών)

Δεν κάνουμε προσβλητικές παρατηρήσεις

3

Λεκτικές παρεμβάσεις (θα είναι πολύ ενδιαφέρον αυτό που λέτε, θα μπορούσες

να συνεχίσεις τώρα τις ασκήσεις σου, όλοι είμαστε κουρασμένοι, θα περίμενα…)

Δε χρονοτριβούμε σε θέματα αδιάφορα. Τηρούμε τους χρόνους της

διδασκαλίας

Οι οδηγίες μας είναι σύντομες και σαφείς, ώστε να είναι κατανοητές από τους

μαθητές και, για να μην αναγκαζόμαστε να τις επαναλάβουμε, καθώς οι

μαθητές θα διακόπτουν το μάθημα, για να ρωτήσουν.

Χρησιμοποιούμε εκπαιδευτικά λογισμικά, τα οποία εξασφαλίζουν

ανατροφοδότηση και, παράλληλα, οι μαθητές εργάζονται ατομικά

Οι εργασίες που αναθέτετε στους μαθητές σας να είναι ως προς την έκταση

ανάλογες με τις δυνατότητες των μαθητών μας

Δώστε εναλλακτικές εργασίες στους μαθητές, ώστε να ασχολούνται, όταν θα

έχουν τελειώσει κι εσείς βοηθάτε άλλους μαθητές

Διδάξτε στους μαθητές, όταν χρειάζονται επεξηγήσεις στην εκτέλεση των

εργασιών τους, να τις ζητούν χωρίς φωνές, που διασπούν την ηρεμία της τάξης

Παρακολουθείτε συχνά την τάξη, καθώς οι μαθητές εργάζονται και

ανατροφοδοτείτε την επιτυχία με ένα νεύμα χωρίς λόγια

Χρησιμοποιείτε τις τεχνικές της τροποποίησης συμπεριφοράς

Ανταμείβουμε τους μαθητές για τις επιτυχίες τους με ηθικούς ενισχυτές

Εξασφαλίζομε ησυχία στο χώρο μελέτης περιορίζοντας τους θορύβους

Καλλιεργούμε την τεχνική της αυτορρύθμισης

4