11

ΕΝΤΑΞΗ ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΟΥΝΤΩΝ ΕΝΤΑΞΗ ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΟΥΝΤΩΝ ΟΜΟΓΕΝΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΤΟ ΟΜΟΓΕΝΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΤΟ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

ΔΡΥ ΙΩΑΝΝΑ ΔΡΥ ΙΩΑΝΝΑ

22

ΕΙΣΑΓΩΓΗΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η παλιννόστηση ενηλίκων και Η παλιννόστηση ενηλίκων και παιδιών συνοδεύεται από μια σειρά παιδιών συνοδεύεται από μια σειρά προβλημάτων που αφορούν το προβλημάτων που αφορούν το κοινωνικό- οικονομικό επίπεδο, αλλά κοινωνικό- οικονομικό επίπεδο, αλλά και την εκπαίδευση και τον και την εκπαίδευση και τον πολιτισμόπολιτισμό

33

ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΗΣΗ ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΗΣΗ

Ο όρος παλιννόστηση (από το παλιννοστώ= Ο όρος παλιννόστηση (από το παλιννοστώ= επανέρχομαι στην πατρίδα, επιστρέφω) επανέρχομαι στην πατρίδα, επιστρέφω)

χρησιμοποιείται με την έννοια της μετακίνησης χρησιμοποιείται με την έννοια της μετακίνησης αποδήμων Ελλήνων προς το εθνικό κέντρο και αποδήμων Ελλήνων προς το εθνικό κέντρο και

περιλαμβάνει όλους τους Έλληνες που θεωρούν περιλαμβάνει όλους τους Έλληνες που θεωρούν την Ελλάδα πατρίδα τους.την Ελλάδα πατρίδα τους.

44

ΑΠΟΔΗΜΙΑ -ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΗΣΗΑΠΟΔΗΜΙΑ -ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΗΣΗ

Η Ελλάδα θεωρείται ότι είναι μία από τις ευρωπαϊκές Η Ελλάδα θεωρείται ότι είναι μία από τις ευρωπαϊκές χώρες με τη μεγαλύτερη μετανάστευση πληθυσμών της χώρες με τη μεγαλύτερη μετανάστευση πληθυσμών της προς τις υπερπόντιες χώρες, την Αφρική και την Ευρώπη προς τις υπερπόντιες χώρες, την Αφρική και την Ευρώπη στη διάρκεια του 19ου και του 20ου αιώνα. Κατά στη διάρκεια του 19ου και του 20ου αιώνα. Κατά περιόδους τα μεταναστευτικά ρεύματα από την Ελλάδα περιόδους τα μεταναστευτικά ρεύματα από την Ελλάδα λάμβαναν διαστάσεις μαζικής αποδημίας με συνέπεια, λάμβαναν διαστάσεις μαζικής αποδημίας με συνέπεια, από το ένα μέρος, να δημιουργούνται ολόκληρες από το ένα μέρος, να δημιουργούνται ολόκληρες παροικίες αποδήμων στις χώρες εγκατάστασής τους, παροικίες αποδήμων στις χώρες εγκατάστασής τους, ενώ από το άλλο μέρος να συρρικνώνονται πληθυσμιακά ενώ από το άλλο μέρος να συρρικνώνονται πληθυσμιακά πολλές περιοχές της χώρας. πολλές περιοχές της χώρας.

Κατά διαστήματα και ανάλογα με τις επικρατούσες Κατά διαστήματα και ανάλογα με τις επικρατούσες κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες, ομάδες αποδήμων κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες, ομάδες αποδήμων επαναπατρίζονταν για να εγκατασταθούν μονίμως ή και επαναπατρίζονταν για να εγκατασταθούν μονίμως ή και προσωρινά μέχρι τη νέα αποδημία τους στην πατρίδα προσωρινά μέχρι τη νέα αποδημία τους στην πατρίδα τους. τους.

55

ΟΜΟΓΕΝΕΙΣΟΜΟΓΕΝΕΙΣ

Έλληνες ομογενείς θεωρούμε τα πρόσωπα που Έλληνες ομογενείς θεωρούμε τα πρόσωπα που έχουν ελληνική εθνική συνείδηση και κυρίως έχουν ελληνική εθνική συνείδηση και κυρίως εθνική καταγωγήεθνική καταγωγή

Θεωρούμε τους ομογενείς που Θεωρούμε τους ομογενείς που εγκαταστάθηκαν στην Ελλάδα μετά το 1980 εγκαταστάθηκαν στην Ελλάδα μετά το 1980 παλιννοστούντες παλιννοστούντες και όχι και όχι πρόσφυγεςπρόσφυγες ,διότι ,διότι η παλιννόστηση είναι πράξη ατομικής η παλιννόστηση είναι πράξη ατομικής επιλογής και συνάρτηση της εκτίμησης που επιλογής και συνάρτηση της εκτίμησης που έχει ο καθένας για τις προοπτικές στον τόπο έχει ο καθένας για τις προοπτικές στον τόπο που ζει, άρα η επάνοδος στην Ελλάδα γίνεται που ζει, άρα η επάνοδος στην Ελλάδα γίνεται με δική του βούληση.με δική του βούληση.

66

ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣΠΟΛΙΤΙΚΟΙ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ

Οι πολιτικοί πρόσφυγες (πρόσφυγες του Εμφυλίου Οι πολιτικοί πρόσφυγες (πρόσφυγες του Εμφυλίου Πολέμου σε χώρες του Ανατολικού μπλοκ) Πολέμου σε χώρες του Ανατολικού μπλοκ)

αποτελούν επίσης ιδιαίτερη ομάδα αποτελούν επίσης ιδιαίτερη ομάδα παλιννοστούντων. Ο μαζικός επαναπατρισμός παλιννοστούντων. Ο μαζικός επαναπατρισμός τους ξεκίνησε από τα τέλη της δεκαετίας του τους ξεκίνησε από τα τέλη της δεκαετίας του

1970. Από το σύνολο της κατηγορίας αυτής των 1970. Από το σύνολο της κατηγορίας αυτής των Ελλήνων Αποδήμων (που, σύμφωνα με εκτιμήσεις Ελλήνων Αποδήμων (που, σύμφωνα με εκτιμήσεις της Κεντρικής Επιτροπής Πολιτικών Προσφύγων της Κεντρικής Επιτροπής Πολιτικών Προσφύγων

της Ελλάδας, αριθμούσαν ως την έναρξη των της Ελλάδας, αριθμούσαν ως την έναρξη των επαναπατρισμών 53.500 άτομα), επέστρεψαν επαναπατρισμών 53.500 άτομα), επέστρεψαν στην Ελλάδα ως τα τέλη του 1990, 34.000 στην Ελλάδα ως τα τέλη του 1990, 34.000

άτομα.άτομα.

77

Παλιννόστηση(1)Παλιννόστηση(1)

Σταδιακά και από τη δεκαετία του 1970 η Σταδιακά και από τη δεκαετία του 1970 η Ελλάδα άρχισε να μεταβάλλεται από καθαρά Ελλάδα άρχισε να μεταβάλλεται από καθαρά μεταναστευτική χώρα σε χώρα υποδοχής μεταναστευτική χώρα σε χώρα υποδοχής τόσο παλιννοστούντων Ελλήνων, κυρίως από τόσο παλιννοστούντων Ελλήνων, κυρίως από την τότε Δ. Γερμανία, όσο και αλλοδαπών την τότε Δ. Γερμανία, όσο και αλλοδαπών μεταναστών. μεταναστών.

Συγκεκριμένα στη δεκαετία 1970-1980 Συγκεκριμένα στη δεκαετία 1970-1980 επαναπατρίστηκαν περίπου 330.000 επαναπατρίστηκαν περίπου 330.000 απόδημοι, από τους οποίους 30.000 έως απόδημοι, από τους οποίους 30.000 έως 40.000 ήταν Έλληνες πολιτικοί πρόσφυγες 40.000 ήταν Έλληνες πολιτικοί πρόσφυγες από τις πρώην σοσιαλιστικές χώρες. από τις πρώην σοσιαλιστικές χώρες.

88

Παλιννόστηση (2)Παλιννόστηση (2)

Προς το τέλος της δεκαετίας αυτής, Προς το τέλος της δεκαετίας αυτής, εκδηλώθηκε με αιφνίδιο τρόπο το κύμα εκδηλώθηκε με αιφνίδιο τρόπο το κύμα

των επαναπατριζόμενων Ελλήνων, κυρίως των επαναπατριζόμενων Ελλήνων, κυρίως Ελληνοποντίων, από την πρώην Σοβιετική Ελληνοποντίων, από την πρώην Σοβιετική

Ένωση και Βορειοηπειρωτών από την Ένωση και Βορειοηπειρωτών από την Αλβανία, ύστερα από την κατάρρευση των Αλβανία, ύστερα από την κατάρρευση των εκεί καθεστώτων. Υπολογίζεται δε ότι από εκεί καθεστώτων. Υπολογίζεται δε ότι από

το 1988 έως το 2000 εγκαταστάθηκαν το 1988 έως το 2000 εγκαταστάθηκαν στην Ελλάδα συνολικά 150.000 ομογενείς στην Ελλάδα συνολικά 150.000 ομογενείς

από τις παραπάνω χώρες από τις παραπάνω χώρες

99

ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΟΥΝΤΩΝΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΟΥΝΤΩΝ

Φιλοξενούμενοι εργάτες από Δυτική Ευρώπη και Φιλοξενούμενοι εργάτες από Δυτική Ευρώπη και κυρίως από Γερμανίακυρίως από Γερμανία

Απόδημοι Έλληνες από Η.Π.Α., Καναδά, Απόδημοι Έλληνες από Η.Π.Α., Καναδά, ΑυστραλίαΑυστραλία

Πολιτικοί πρόσφυγες από ανατολικό-Πολιτικοί πρόσφυγες από ανατολικό- ευρωπαϊκές χώρες και την πρώην ΕΣΣΔευρωπαϊκές χώρες και την πρώην ΕΣΣΔ Ομογενείς Πόντιοι από παλαιές ελληνικές εστίες Ομογενείς Πόντιοι από παλαιές ελληνικές εστίες

στις Δημοκρατίες της πρώην ΕΣΣΔστις Δημοκρατίες της πρώην ΕΣΣΔ Έλληνες ομογενείς από Τουρκία, Αίγυπτο και Έλληνες ομογενείς από Τουρκία, Αίγυπτο και

άλλες ελληνικές παροικίες από χώρες της Ασίας άλλες ελληνικές παροικίες από χώρες της Ασίας και της Αφρικήςκαι της Αφρικής

1010

ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΗΣΗΣΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΗΣΗΣ

Εκπαίδευση των παιδιώνΕκπαίδευση των παιδιών Νοσταλγία για την πατρίδαΝοσταλγία για την πατρίδα Οικογενειακοί λόγοιΟικογενειακοί λόγοι Λόγοι υγείαςΛόγοι υγείας Πολιτικοί λόγοιΠολιτικοί λόγοι Αδυναμία ένταξης στη χώρα Αδυναμία ένταξης στη χώρα

υποδοχήςυποδοχής

1111

ΡΕΥΜΑΤΑ ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΗΣΗΣΡΕΥΜΑΤΑ ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΗΣΗΣ

1.1. 1968-1968-1988:1.000.000επαναπατρισθέντες 1988:1.000.000επαναπατρισθέντες από Αμερική, Καναδά και από Αμερική, Καναδά και ΑυστραλίαΑυστραλία,,ΓερμανίαΓερμανία

2.2. 1988 και εξής: μαζικός 1988 και εξής: μαζικός επαναπατρισμός Ελλήνων επαναπατρισμός Ελλήνων ομογενών από Σοβιετική Ένωση και ομογενών από Σοβιετική Ένωση και Αλβανία. Αλβανία.

1212

ΕΙΔΙΚΟΙ ΘΕΣΜΟΙ ΕΙΔΙΚΟΙ ΘΕΣΜΟΙ

το Εθνικό Ίδρυμα Υποδοχής και το Εθνικό Ίδρυμα Υποδοχής και Αποκατάστασης Αποδήμων και Αποκατάστασης Αποδήμων και Παλιννοστούντων Ομογενών Ελλήνων, Παλιννοστούντων Ομογενών Ελλήνων, (Ε.Ι.Υ.Α.Π.Ο.Ε.)(Ε.Ι.Υ.Α.Π.Ο.Ε.)

Κέντρα φιλοξενίας Κέντρα φιλοξενίας Κέντρο Συμπαράστασης Παλιννοστούντων Κέντρο Συμπαράστασης Παλιννοστούντων

Μεταναστών από την Εκκλησία της Μεταναστών από την Εκκλησία της Ελλάδος. Ελλάδος.

ΙΠΟΔΕΙΠΟΔΕ

1313

ΕΙΥΑΠΟΕΕΙΥΑΠΟΕ Το Ε.Ι.Υ.Α.Π.Ο.Ε. υπήρξε Κοινωφελές Ίδρυμα Ιδιωτικού Δικαίου και εποπτευόμενο Το Ε.Ι.Υ.Α.Π.Ο.Ε. υπήρξε Κοινωφελές Ίδρυμα Ιδιωτικού Δικαίου και εποπτευόμενο

από τον Υπουργό Εξωτερικών. Το Ίδρυμα ιδρύθηκε κατ' άρχον με σκοπό την από τον Υπουργό Εξωτερικών. Το Ίδρυμα ιδρύθηκε κατ' άρχον με σκοπό την υποδομή και κοινωνική ένταξη των Ελλήνων της τέως Σοβιετικής Ένωσης, που ήδη υποδομή και κοινωνική ένταξη των Ελλήνων της τέως Σοβιετικής Ένωσης, που ήδη είχαν αρχίσει να φτάνουν στην χώρα μας από το 1988. είχαν αρχίσει να φτάνουν στην χώρα μας από το 1988.

Όμως ταυτόχρονα, όταν χιλιάδες Αλβανοί φυγάδες το 1991 κατέφυγαν στην Όμως ταυτόχρονα, όταν χιλιάδες Αλβανοί φυγάδες το 1991 κατέφυγαν στην Ελλάδα, τότε, με Πρωθυπουργική εντολή, το νεοϊδρυθέν Ε.Ι.Υ.Α.Π.Ο.Ε. ανέλαβε Ελλάδα, τότε, με Πρωθυπουργική εντολή, το νεοϊδρυθέν Ε.Ι.Υ.Α.Π.Ο.Ε. ανέλαβε παράλληλα με την κύρια αποστολή του:παράλληλα με την κύρια αποστολή του:α) Την περίθαλψη των Αλβανών φυγάδων στους Βόρειους κυρίως Νομούς της α) Την περίθαλψη των Αλβανών φυγάδων στους Βόρειους κυρίως Νομούς της χώρας,χώρας,β) Την αποστολή και διανομή ανθρωπιστικής βοήθειας (Ελληνικής και Κοινοτικής) β) Την αποστολή και διανομή ανθρωπιστικής βοήθειας (Ελληνικής και Κοινοτικής) στην Αλβανία,στην Αλβανία,γ) Την ανάπτυξη παράλληλα Προγράμματος βοήθειας για Ομογενείς της Βορείου γ) Την ανάπτυξη παράλληλα Προγράμματος βοήθειας για Ομογενείς της Βορείου Ηπείρου και γενικά της Αλβανίας. Ηπείρου και γενικά της Αλβανίας.

Το Ε.Ι.Υ.Α.Π.Ο.Ε.  υπήρξε όργανο της Πολιτείας και είχε εξοπλισθεί νομοθετικά με Το Ε.Ι.Υ.Α.Π.Ο.Ε.  υπήρξε όργανο της Πολιτείας και είχε εξοπλισθεί νομοθετικά με ιδιαίτερα προνόμια προς εκτέλεση της εξαιρετικά σημαντικής και ευαίσθητης ιδιαίτερα προνόμια προς εκτέλεση της εξαιρετικά σημαντικής και ευαίσθητης Εθνικής αποστολής του. Τις αρμοδιότητες του ασκεί πλέον το Υπουργείο Εθνικής αποστολής του. Τις αρμοδιότητες του ασκεί πλέον το Υπουργείο Εσωτερικών Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης Εσωτερικών Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης

Οι λειτουργικές δραστηριότητες του Ιδρύματος διεξάγονταν  μέσω των εξής Οι λειτουργικές δραστηριότητες του Ιδρύματος διεξάγονταν  μέσω των εξής Προγραμμάτων:Προγραμμάτων:α) Πρόγραμμα Παλιννοστούντων,α) Πρόγραμμα Παλιννοστούντων,β) Πρόγραμμα Αλβανίας,β) Πρόγραμμα Αλβανίας,γ) Πρόγραμμα Στήριξης Ομογενών στης Δημοκρατίες της πρώην ΕΣΣΔ. γ) Πρόγραμμα Στήριξης Ομογενών στης Δημοκρατίες της πρώην ΕΣΣΔ.

  

1414

ΙΠΟΔΕΙΠΟΔΕ

Το Ινστιτούτο Παιδείας Ομογενών και Το Ινστιτούτο Παιδείας Ομογενών και Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης (Ι.Π.Ο.Δ.Ε.)Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης (Ι.Π.Ο.Δ.Ε.)

συγκαταλέγεται στους οργανισμούς που εποπτεύονται από συγκαταλέγεται στους οργανισμούς που εποπτεύονται από το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων. το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων.

Βασική του αποστολή είναι η προώθηση της ελληνικής Βασική του αποστολή είναι η προώθηση της ελληνικής παιδείας στους ομογενείς, κυρίως στα παιδιά και τους παιδείας στους ομογενείς, κυρίως στα παιδιά και τους

νέους, και η υποβοήθηση της εκπαιδευτικής ένταξης των νέους, και η υποβοήθηση της εκπαιδευτικής ένταξης των μεταναστών και των παλιννοστούντων μαθητών καθώς μεταναστών και των παλιννοστούντων μαθητών καθώς

επίσης των μαθητών που προέρχονται από ευάλωτα στον επίσης των μαθητών που προέρχονται από ευάλωτα στον εκπαιδευτικό αποκλεισμό κοινωνικό-πολιτισμικά εκπαιδευτικό αποκλεισμό κοινωνικό-πολιτισμικά

περιβάλλοντα.περιβάλλοντα.

1515

Ελληνική εκπαιδευτική Ελληνική εκπαιδευτική πολιτική πολιτική

Εκπαιδευτική πολιτικήΕκπαιδευτική πολιτική αφομοιωτική - διαχωριστικήαφομοιωτική - διαχωριστική

Κ.Τ. Κ.Τ. ΣΧΟΛΕΙΑ ΑΠΟΔΗΜΩΝ ΣΧΟΛΕΙΑ ΑΠΟΔΗΜΩΝ Φ.Τ.- Τ. Υ.Φ.Τ.- Τ. Υ. ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΑΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΑ

1616

ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΟΥΝΤΩΝ ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΟΥΝΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ2002-032002-03 3095430954

2003-042003-04 2766927669

2004-052004-05 2473024730

2005-062005-06 2380323803

1717

ΕΡΕΥΝΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ

Σχολική ένταξη Σχολική ένταξη Ποντίων στη Δυτική Ποντίων στη Δυτική ΘεσσαλονίκηΘεσσαλονίκη

Σχολική ένταξη Σχολική ένταξη βόρειο-βόρειο-ηπειρωτόπουλων ηπειρωτόπουλων στο νομό Ιωαννίνωνστο νομό Ιωαννίνων

Σχολική ένταξη Σχολική ένταξη παιδιών από τη παιδιών από τη ΓερμανίαΓερμανία

1818

ΣΧΟΛΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΧΟΛΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΟΥΝΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ(1)ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΟΥΝΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ(1)

Υπάρχουν πολλοί τύποι παλιννοστούντων μαθητώνΥπάρχουν πολλοί τύποι παλιννοστούντων μαθητών Το ελληνικό σχολείο και ο κοινωνικός περίγυρος Το ελληνικό σχολείο και ο κοινωνικός περίγυρος

ασκούν ισχυρές συμμορφωτικές πιέσεις και οι ασκούν ισχυρές συμμορφωτικές πιέσεις και οι μαθητές καλούνται να αποβάλλουν τα πολιτισμικά μαθητές καλούνται να αποβάλλουν τα πολιτισμικά τους χαρακτηριστικάτους χαρακτηριστικά

Λίγοι καταφέρνουν να γίνουν «καλοί» μαθητέςΛίγοι καταφέρνουν να γίνουν «καλοί» μαθητές Περισσότερες δυσκολίες παρουσιάζονται στα Περισσότερες δυσκολίες παρουσιάζονται στα

γλωσσικά και φυσιογνωστικά μαθήματαγλωσσικά και φυσιογνωστικά μαθήματα Οι προσδοκίες των εκπαιδευτικών για τους Οι προσδοκίες των εκπαιδευτικών για τους

παλιννοστούντες μαθητές είναι κατά κανόνα παλιννοστούντες μαθητές είναι κατά κανόνα χαμηλές, ενώ των γονέων και των μαθητών χαμηλές, ενώ των γονέων και των μαθητών υψηλέςυψηλές

1919

ΣΧΟΛΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΧΟΛΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΟΥΝΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΟΥΝΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ

(2)(2) Οι σχέσεις παλιννοστούντων μαθητών και Οι σχέσεις παλιννοστούντων μαθητών και

εκπαιδευτικών εμφανίζουν προβλήματαεκπαιδευτικών εμφανίζουν προβλήματα Οι μαθητές με χαμηλή σχολική επίδοση Οι μαθητές με χαμηλή σχολική επίδοση

(πλειονότητα των παλιννοστούντων) είναι (πλειονότητα των παλιννοστούντων) είναι δυσαρεστημένοι με την πορεία της δυσαρεστημένοι με την πορεία της επανένταξης τους και επιθυμούν την επανένταξης τους και επιθυμούν την επιστροφή στη χώρα υποδοχής, την οποία επιστροφή στη χώρα υποδοχής, την οποία έχουν εξιδανικεύσειέχουν εξιδανικεύσει

Οι σχέσεις με τους ντόπιους συμμαθητές τους Οι σχέσεις με τους ντόπιους συμμαθητές τους δεν παρουσιάζουν ιδιαίτερα προβλήματαδεν παρουσιάζουν ιδιαίτερα προβλήματα

2020

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΕΝΤΑΞΗΣΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΕΝΤΑΞΗΣ

Οικονομικά προβλήματαΟικονομικά προβλήματα ( ανεργία, χαμηλό ( ανεργία, χαμηλό εισόδημα)εισόδημα)

Κοινωνικά (δυσκολίες εύρεσης κατοικίας, Κοινωνικά (δυσκολίες εύρεσης κατοικίας, υγειονομική περίθαλψη)υγειονομική περίθαλψη)

Πολιτισμικά (αλλαγές στα ήθη και τα έθιμα)Πολιτισμικά (αλλαγές στα ήθη και τα έθιμα) Προβλήματα μόρφωσης των παιδιώνΠροβλήματα μόρφωσης των παιδιών Προβλήματα προσαρμογής-προβλήματα στις Προβλήματα προσαρμογής-προβλήματα στις

σχέσεις με τους ντόπιουςσχέσεις με τους ντόπιους Προβλήματα λόγω της έλλειψης Προβλήματα λόγω της έλλειψης

στοιχειώδους προετοιμασίας στη χώρα στοιχειώδους προετοιμασίας στη χώρα υποδοχήςυποδοχής

2121

ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΠΟΥ ΕΝΤΟΠΙΖΟΥΝ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΠΟΥ ΕΝΤΟΠΙΖΟΥΝ ΟΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙΟΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ

Άγνοια ΕλληνικήςΆγνοια Ελληνικής Έλλειψη κατάλληλου εκπαιδευτικού Έλλειψη κατάλληλου εκπαιδευτικού

υλικού-επιμόρφωσηυλικού-επιμόρφωση Ηλικιακή ανομοιογένεια-διαφορετική Ηλικιακή ανομοιογένεια-διαφορετική

κοινωνική προέλευσηκοινωνική προέλευση Έλλειψη ενδιαφέροντος για το σχολείο Έλλειψη ενδιαφέροντος για το σχολείο

από τους μαθητέςαπό τους μαθητές Προβλήματα σε σχέση με το οικογενειακό Προβλήματα σε σχέση με το οικογενειακό

περιβάλλον (αδιαφορία γονέων, άγνοια περιβάλλον (αδιαφορία γονέων, άγνοια γλώσσας, προβλήματα διαβίωσης)γλώσσας, προβλήματα διαβίωσης)

2222

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗ ΓΛΩΣΣΑΓΛΩΣΣΑ

Χαμηλή γλωσσική επάρκεια και χαμηλή Χαμηλή γλωσσική επάρκεια και χαμηλή σχολική επίδοση διαπιστώθηκε σε σχολική επίδοση διαπιστώθηκε σε παλιννοστούντες μαθητές από τη Γερμανία παλιννοστούντες μαθητές από τη Γερμανία (έρευνα (έρευνα Hopf- Hatzichristou),Hopf- Hatzichristou),παρά τα παρά τα μαθήματα μητρικής στη χώρα υποδοχήςμαθήματα μητρικής στη χώρα υποδοχής

Ιδιαίτερα σχολικά προβλήματα Ιδιαίτερα σχολικά προβλήματα αντιμετωπίζουν Πόντιοι και αντιμετωπίζουν Πόντιοι και Βορειοηπειρώτες μαθητές που δεν έχουν Βορειοηπειρώτες μαθητές που δεν έχουν διδαχθεί την Ελληνική διδαχθεί την Ελληνική

2323

ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΤΟ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

Οι μαθητές που προέρχονται από τις πρώην Οι μαθητές που προέρχονται από τις πρώην σοσιαλιστικές χώρες, έχουν σοσιαλιστικές χώρες, έχουν

προσλαμβάνουσες από χώρες με σχολείο προσλαμβάνουσες από χώρες με σχολείο πειθαρχικό, οργανωμένο, με συμπαγές πειθαρχικό, οργανωμένο, με συμπαγές πρόγραμμα, με ενδιαφέρον για τους πρόγραμμα, με ενδιαφέρον για τους

μαθητές, που υπηρετούσε την κρατική μαθητές, που υπηρετούσε την κρατική ιδεολογίαιδεολογία--διαφορετικό από το Ελληνικό διαφορετικό από το Ελληνικό

σχολείοσχολείο

2424

ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΠΟΥ ΕΝΤΟΠΙΖΟΥΝ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΠΟΥ ΕΝΤΟΠΙΖΟΥΝ ΟΙ ΓΟΝΕΙΣΟΙ ΓΟΝΕΙΣ

Ελλείψεις στο εκπαιδευτικό σύστημαΕλλείψεις στο εκπαιδευτικό σύστημα Στη συμπεριφορά των δασκάλων (χαλαροί, Στη συμπεριφορά των δασκάλων (χαλαροί,

χωρίς ενδιαφέρον)χωρίς ενδιαφέρον) Μέθοδοι διδασκαλίαςΜέθοδοι διδασκαλίας Προβλήματα στις σχέσεις με τους Προβλήματα στις σχέσεις με τους

ντόπιους (γλωσσική ανεπάρκεια, διαφορά ντόπιους (γλωσσική ανεπάρκεια, διαφορά νοοτροπίας, επιλογή φίλων)νοοτροπίας, επιλογή φίλων)

Θεωρούν θετική τη λειτουργία των Φ.Τ. Θεωρούν θετική τη λειτουργία των Φ.Τ. και αρνητική τη λειτουργία των Σ.Α.και αρνητική τη λειτουργία των Σ.Α.

2525

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΑΞΕΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΑΞΕΩΝ ΥΠΟΔΟΧΗΣ-Φ.Τ.ΥΠΟΔΟΧΗΣ-Φ.Τ.

Οι δάσκαλοι δεν είναι εκπαιδευμένοιΟι δάσκαλοι δεν είναι εκπαιδευμένοι Δεν υπάρχει το κατάλληλο διδακτικό υλικόΔεν υπάρχει το κατάλληλο διδακτικό υλικό Οι δάσκαλοι δεν ξέρουν τη γλώσσα των παιδιώνΟι δάσκαλοι δεν ξέρουν τη γλώσσα των παιδιών Δεν βοηθούν τα παιδιά να διατηρήσουν το Δεν βοηθούν τα παιδιά να διατηρήσουν το

δίγλωσσο- διπολιτισμικό τους στοιχείοδίγλωσσο- διπολιτισμικό τους στοιχείο Φαίνεται ότι αγνοείται το μορφωτικό κεφάλαιο Φαίνεται ότι αγνοείται το μορφωτικό κεφάλαιο

που φέρνουν μαζί τουςπου φέρνουν μαζί τους Προβλήματα λειτουργίας και χρηματοδότησηςΠροβλήματα λειτουργίας και χρηματοδότησης Λειτουργούν με βάση την αντίληψη περί Λειτουργούν με βάση την αντίληψη περί

«ελλείμματος» και «αντισταθμιστικών μέτρων»«ελλείμματος» και «αντισταθμιστικών μέτρων»

2626

ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΔΙΓΛΩΣΣΗΣ ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΔΙΓΛΩΣΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΓΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΓΙΑ

ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΟΥΝΤΕΣ ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΟΥΝΤΕΣ Η Πολιτεία χρειάζεται να σεβαστεί τη γλώσσα Η Πολιτεία χρειάζεται να σεβαστεί τη γλώσσα

τους και να την εντάξει στην εκπαίδευσητους και να την εντάξει στην εκπαίδευση Η παραμέληση της γλώσσας της χώρας υποδοχής Η παραμέληση της γλώσσας της χώρας υποδοχής

ισοδυναμεί με παραμέληση μέρους του ισοδυναμεί με παραμέληση μέρους του μορφωτικού κεφαλαίου του ατόμου και με μορφωτικού κεφαλαίου του ατόμου και με σημαντική μείωση των μορφωτικών του σημαντική μείωση των μορφωτικών του ευκαιριώνευκαιριών

Το παράδοξο είναι ότι για τα Ελληνόπουλα του Το παράδοξο είναι ότι για τα Ελληνόπουλα του εξωτερικού προωθείται η διγλωσσία, όμως όταν εξωτερικού προωθείται η διγλωσσία, όμως όταν έρθουν στη Ελλάδα αντιμετωπίζονται ως έρθουν στη Ελλάδα αντιμετωπίζονται ως μονόγλωσσα, με μονοπολιτισμικό μορφωτικό μονόγλωσσα, με μονοπολιτισμικό μορφωτικό κεφάλαιο.κεφάλαιο.

2727

ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Βασική αρχή: η ισοτιμία μορφωτικού Βασική αρχή: η ισοτιμία μορφωτικού κεφαλαίου ατόμων διαφορετικής κεφαλαίου ατόμων διαφορετικής πολιτισμικής προέλευσης πολιτισμικής προέλευσης

Το άτομο που έρχεται στο σχολείο με Το άτομο που έρχεται στο σχολείο με βιώματα, παραστάσεις και εμπειρίες βιώματα, παραστάσεις και εμπειρίες από δυο ή περισσότερα πολιτισμικά από δυο ή περισσότερα πολιτισμικά συστήματα πρέπει να έχει την ευκαιρία συστήματα πρέπει να έχει την ευκαιρία να τα αναπτύξει απρόσκοπτα. να τα αναπτύξει απρόσκοπτα.

2828

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Ένταξη των παλιννοστούντων μαθητών στις Κ.Τ. –Ένταξη των παλιννοστούντων μαθητών στις Κ.Τ. –παράλληλη λειτουργία Φ.Τ. και Τ.Υ. και στη Β/θμιαπαράλληλη λειτουργία Φ.Τ. και Τ.Υ. και στη Β/θμια

Παράλληλα προγράμματα διδασκαλίας της Ελληνικής Παράλληλα προγράμματα διδασκαλίας της Ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας –εκπαιδευτική με ειδική ως δεύτερης γλώσσας –εκπαιδευτική με ειδική κατάρτισηκατάρτιση

Αναγνώριση της δικής τους ταυτότητας και Αναγνώριση της δικής τους ταυτότητας και χρησιμοποίηση του ήδη του ήδη υπάρχοντος χρησιμοποίηση του ήδη του ήδη υπάρχοντος μορφωτικού και πολιτισμικού κεφαλαίου στην μορφωτικού και πολιτισμικού κεφαλαίου στην εκπαίδευσή τουςεκπαίδευσή τους

Εξασφάλιση προϋποθέσεων για κοινωνική ένταξη των Εξασφάλιση προϋποθέσεων για κοινωνική ένταξη των οικογενειών των μαθητών οικογενειών των μαθητών

Αντιμετώπιση του προβλήματος της σχολικής διαρροής Αντιμετώπιση του προβλήματος της σχολικής διαρροής (ιδιαίτερα των παιδιών Ποντίων και Βορειοηπειρωτών), (ιδιαίτερα των παιδιών Ποντίων και Βορειοηπειρωτών), που οδηγεί στον αποκλεισμό από την αγορά εργασίας.που οδηγεί στον αποκλεισμό από την αγορά εργασίας.

2929

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ (2)ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ (2)

Δημιουργία τμημάτων εκμάθησης της Δημιουργία τμημάτων εκμάθησης της Ελληνικής από τους ενήλικεςΕλληνικής από τους ενήλικες

Επανεκπαίδευση κει κατάρτισή τους στην Επανεκπαίδευση κει κατάρτισή τους στην αγορά εργασίας.αγορά εργασίας.

Ενίσχυση της Ελληνικής παιδείας στο Ενίσχυση της Ελληνικής παιδείας στο εξωτερικόεξωτερικό

Ουσιαστική λειτουργία των μέτρων που Ουσιαστική λειτουργία των μέτρων που κατά καιρούς έχουν χρηματοδοτηθεί για κατά καιρούς έχουν χρηματοδοτηθεί για τους παλιννοστούντες μαθητές.τους παλιννοστούντες μαθητές.

3030

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Γεωργογιάννης, Π. (1997) Θέματα Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης. Αθήνα: Gutenberg.

Γκότοβος, Α., Μάρκου, Γ. (1984) Η επανένταξη των παλιννοστούντων μαθητών: μια

θεωρητική προσέγγιση. Στο: Σχολική επανένταξη παλιννοστούντων μαθητών: Προ-

βλήματα και προοπτικές. Αθήνα: ΥΠΕΠΘ – UNESCO. Δαμανάκης, Μ. (1997β) Η εκπαίδευση των παλιννοστούντων και αλλοδαπών

μαθητών στην Ελλάδα. Διαπολιτισμική προσέγγιση. Αθήνα: Gutenberg. Κάτσικας, Χ., Πολίτου, Ε. (1999) Τσιγγάνοι, μειονοτικοί, παλιννοστούντες και

αλλοδαποί στην ελληνική εκπαίδευση. Εκτός «τάξης» το «διαφορετικό»; Αθήνα: Gutenberg

Κοτσιώνης, Π. (1997α) Η παλιννόστηση των ποντίων ομογενών από εκπαιδευτική σκοπιά. Νέα Παιδεία, τχ.84, 131-142.

Σκούρτου, Ε. (1997) Θέματα Διγλωσσίας και Εκπαίδευσης, Αθήνα, Νήσος

3131

Αντί επιλόγουΑντί επιλόγου

Η δημόσια εκπαίδευση κοινό αγαθόΗ δημόσια εκπαίδευση κοινό αγαθό

Μπορεί επίσημα η εκπαίδευση να ορίζεται εδώ και πολλές Μπορεί επίσημα η εκπαίδευση να ορίζεται εδώ και πολλές δεκαετίες με βάση το σύνταγμα και την εκπαιδευτική δεκαετίες με βάση το σύνταγμα και την εκπαιδευτική

νομοθεσία νομοθεσία κοινό αγαθόκοινό αγαθό, στο οποίο κάθε πολίτης δικαιούται , στο οποίο κάθε πολίτης δικαιούται να έχει πρόσβαση, αλλά ακόμη και σήμερα υπάρχουν ομάδες να έχει πρόσβαση, αλλά ακόμη και σήμερα υπάρχουν ομάδες του πληθυσμού που για ποικίλους λόγους δεν αποκτούν τους του πληθυσμού που για ποικίλους λόγους δεν αποκτούν τους

αναγκαίους για την επαγγελματική και κοινωνική ένταξη αναγκαίους για την επαγγελματική και κοινωνική ένταξη εκπαιδευτικούς τίτλους. Μια κοινωνία που ενδιαφέρεται για εκπαιδευτικούς τίτλους. Μια κοινωνία που ενδιαφέρεται για

την καταπολέμηση του εκπαιδευτικού αποκλεισμού είναι την καταπολέμηση του εκπαιδευτικού αποκλεισμού είναι φυσικό να φροντίζει για την πρόληψή του. Οι όποιες φυσικό να φροντίζει για την πρόληψή του. Οι όποιες

ιδιαιτερότητες του μαθητή - θρησκεία, γλώσσα, κοινωνικό-ιδιαιτερότητες του μαθητή - θρησκεία, γλώσσα, κοινωνικό-οικονομική κατάσταση των γονέων, τρόπος ζωής - δεν οικονομική κατάσταση των γονέων, τρόπος ζωής - δεν

μπορούν να αποτελέσουν άλλοθι για το σχολείο. Η παιδεία μπορούν να αποτελέσουν άλλοθι για το σχολείο. Η παιδεία είναι κοινό αγαθό και περιλαμβάνει ως ένα σημαντικό βαθμό είναι κοινό αγαθό και περιλαμβάνει ως ένα σημαντικό βαθμό

κοινούς στόχους και περιεχόμενα.κοινούς στόχους και περιεχόμενα.