ΙΔΙΩΜΑ ΚΑΛΥΜΝΟΥ ΚΑΙ ΡΟΔΟΥ
36
Μαρία Κολιοπούλου «Το ιδίωμα της Καλύμνου και της Ρόδου: διαχρονική προσέγγιση» ∗ Εισαγωγή Η μελέτη αυτή αφιερώνεται στην ανάλυση των δωδεκανησιακών ιδιωμάτων και επικεντρώνεται κυρίως στο ιδίωμα της Καλύμνου και της Ρόδου. Η έρευνα που διεξάγεται εντάσσεται στο πλαίσιο της ιστορικής γλωσσολογίας. Επομένως, δεν αρκεί μια σύγχρονη γλωσσολογική ανάλυση. Απαιτείται η μελέτη πηγών, με στόχο να διαπιστωθεί, ποια από τα φαινόμενα που περιγράφηκαν και αναλύθηκαν εμφανίζονται και στα ιστορικά κείμενα. Τα κείμενα που χρησιμοποιήθηκαν για να δώσουν μια διαχρονική διάσταση στη γλωσσολογική αυτή έρευνα παρατίθενται σε παραρτήματα, στο τέλος της εργασίας. Συνολικά μελετήθηκαν τριάντα ιστορικά κείμενα και τα περισσότερα από αυτά προέρχονται από διπλωματικές εκδόσεις. Τα πρώτα έντεκα αφορούν το καλυμνιακό ιδίωμα και εκτείνονται χρονολογικά από το 1502 ως το 1893. Τα υπόλοιπα αντιστοιχούν στο ροδιακό ιδίωμα και χρονολογούνται από το 1493 ως το 1860. Θα πρέπει να επισημανθεί ότι κατά τη χρονική περίοδο από τον 15 ο αιώνα ως και την έναρξη της Τουρκοκρατίας διαμορφώνεται σταδιακά η σύγχρονη κοινή δημοτική (βλ. Browning, 1995: 26). Είναι λοιπόν ενδιαφέρον να διερευνηθεί αν τα δωδεκανησιακά ιδιώματα επηρεάστηκαν από την κοινή δημοτική και σε πιο βαθμό. Από αυτά τα κείμενα αντλούνται εξήντα παραδείγματα που παρατίθενται σε διάφορα σημεία της ανάλυσης. Για την ευκολότερη ανεύρεση των παραδειγμάτων μέσα στα κείμενα δίνεται τόσο ο αριθμός του παραρτήματος, στον οποίο αντιστοιχούν, όσο και ο στίχος του κειμένου. Σε όσα κείμενα δεν υπήρχε αρίθμηση στίχων προστέθηκε στο τέλος κάθε σειράς. Πριν τη γλωσσολογική ανάλυση των ιδιωμάτων γίνεται σύντομη αναφορά στην ιστορία της Δωδεκανήσου, από την εποχή της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας ως την οριστική ένταξή της με το ελληνικό κράτος, το 1948. Στόχος αυτής της αναφοράς είναι να εντοπιστούν κάποια ιστορικά στοιχεία της περιοχής που προφανώς ∗ Ένα θερμό ευχαριστώ ανήκει στην Ιώ Μανωλέσσου, Λέκτορα Ιστορικής Γλωσσολογίας στο Πανεπιστήμιο Πατρών, για τις σημαντικές παρατηρήσεις της σε αυτή τη μελέτη.
description
ΕΡΓΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΙΔΙΩΜΑ ΚΑΛΥΜΝΟΥ-ΡΟΔΟΥ
Transcript of ΙΔΙΩΜΑ ΚΑΛΥΜΝΟΥ ΚΑΙ ΡΟΔΟΥ
-
:
.
. ,
. ,
,
.
,
.
.
1502 1893.
1493
1860. 15
(. Browning, 1995: 26).
.
.
,
, .
.
,
, 1948.
, , .
-
2
.
,
, .
.
.
.
. ,
.
. ,
.
.
1.
.
.
, , , , ,
.
(.
, 1984: 397).
1309 ,
,
. , ,
-
3
. 1522, ,
(.
, 1984: 397).
, ,
.
, .
,
. ,
.
(.
, 1979: 705-706).
1821
. , 1830,
,
(. , 1984: 397).
1912 ,
1943, .
1946 .
7 1948 (.
, 1979: 707-710).
.
.
(1992: 28) , ,
, .
,
.
. (1992: 29)
,
. ,
1 (. Browning, 1995: 74).
,
.
-
4
2.
,
, .
, , [n],
- - (. Browning, 1995: 162-163).
.
. (1998: 166)
,
, ,
.
,
.
,
. ,
. ,
(. , 1998: 168).
,
, (. , 1991: 28-30).
.
[k], [p], [t] [], [f], [],
(. , 1998: 166-167).
[n]
(. , 1994: 43). .
(1991: 31-34)
.
[], [], [] (. , 1998: 168).
(. Newton, 1972: 60). Newton (1972: 72)
-
5
[] [].
, [k], [] [],
[ts]1.
,
(. , 1998: 167).
,
.
2. -
- (. , 1994: 44).
,
-() -(). O Horrocks (1997:
307) -
, ,
. (1936: 163)
, - -.
, ,
.
,
, . ,
- -, , ,
.
(. , 1983:70). .
, ,
3. ,
, ,
1 M. Nespor (. ).
2 . (. ).
3 . - (. ).
-
6
(. Browning, 1995: 162).
.
15 .
. , , ,
.
, .
.
17
(. & , 2003: 399-402).
.
, 6 (. , 2002: 130).
6 12
. (. Browning, 1995: 82).
15 [n],
(. Browning, 1995: 104, 125). ,
12 15 ,
- - - -, (. Browning, 1995: 111)
.
3.
3.1.
,
(1983: 20-22) .
,
19 .
,
-
7
.
,
.
.
. ,
. (1983: 28-29)
[] ( []), (2004: 122-123) [k], [p], [t] []
,
[k], [pf], [t] ( [k], [pf], [t], [t]).
[n]
( [] ) (. 1983: 28, 43).
[], [], [], ([] , [] , [] ), (. 1983: 40-41). , [k] [ts]
[] [],
([k] [ts]) (. , 2004: 121). []
[] [] [] ([]
[]), [s] [z] [] [i], ( [s] []) (. 1983: 28-29).
O Newton (1972: 126-131)
,
, . //, //,
// [], [], []. [] []
4 (softening) [][].
, ,
4 D. Crystal . (. ).
-
8
. , [] []
[ts] [s].
, (1983) Newton
(1972), .
,
.
,
,
. ,
- ((), ())
(. 1983: 27-28). , ,
, (
) (() ).
, ,
.
( , - ()
) (. 1983: 70).
3.1.1.
.
(. ,
1981: 27). (1) (7)
1502 1607.
.
,
.
.
-
9
[n],
, (1).
(1) 3-4. ( 1)
[], [], [] ,
[]. (1991: 51-52) []
-, (2).
(2) 9. ( 1)
(3) 12. ( 1)
[], -,
.
, , .
(. Browning, 1995: 161),
(. Newton, 1972: 17)
. (.
, 1994: 55). Dieterich (1898: 91-92, , 1994: 55)
[] .
[],
.
. (4)
[] .
(4) 3. ( 6)
[] [s], (5).
(5) 1-2. (=) ( 2)
(1968: 396) [] [s]
, , , ,
, ( 15 )
.
. (6) [ts] [dz]
, (1994: 43).
(6) 10. ( 3)
-
10
. (7)
[] (. 1983: 33-34).
[] (. 1983: 33),
, (8) (9).
(7) 12. ( 4)
(8) 2. ( 5)
(9) 6. ( 3)
, [] [],
(. , 1968: 373).
- , (10).
(10) 3-4. ( 1)
. -() -(),
(11). - -,
(12).
(11) 3. ( 4)
4. ( 4)
(12) 6. ( 3)
7. ( 3)
, ,
(. 1983: 55).
(13) 11-12. ( 5)
.
, (14),
.
(14) 8. ( 7)
(. 1983: 70). , (15) (16),
,
.
-
11
(15) 10. () ( 1)
(16) 2-3. () ()
() ( 6)
.
, .
(17) (18) .
(17) 3. ( 4)
(18) 4. ( 7)
,
. , (19).
(19) 8-9. ( 3)
(8)
(9) . 1827,
.
,
. ,
,
.
.
(8) .
[n]
. (20).
-, (21).
. (22)
, .
(20) 2-3.
(21) 4-5.
(22) 8-9.
13-14.
-
12
13
+ .
15 ,
(. Browning, 1995: 126).
, .
17 (. , 1990 - 91: 23).
(9)
[n],
-. (23) .
(23) 9-10.
-()
-() . (8)
- ,
-(), (24).
(24) 8.
.
1893, (10) (11).
19 ,
.
(10)
- [n] .
(25) .
(25)
(11)
-, (26).
,
.
(26) .
-
13
16 .
, ,
- - - -.
, .
, ,
, .
,
, - - (. Browning, 1995: 18-19).
3.2.
, ,
.
, ,
.
(1992: 30) .
, [n].
, . ,
(. , 1958: 91).
(1958: 91)
[n] []
. []
( = ). ,
, (.
, 1992: 30).
, -.
,
(, ).
(). -,
-, -, - -
-
14
, ( -
) (. , 1958: 62).
, , ,
. ,
. ,
(1992: 30)
. , ,
,
(. , 1992: 31-32).
. ,
-, [],
-[]. [j]
-[j] (. , 1992: 31). ,
[], [] []
. ,
, (. , 1992: 32).
,
. ,
-() - ((),
). , ,
-(), - ((), ).
, -() (()),
-() (()).
, -() (()).
, -
- (, ),
- (). ,
(. , 1958: 11).
-
15
.
( - ).
( - ) (. ,
1992: 32). (.
, 1958: 11).
3.2.1.
, (12),
1493.
(1992: 126-129).
.
.
,
15 (. ,
1992: 144).
,
. ,
[n] (. , 1992: 145),
, (27).
(27) 48. ()
[n] (. , 1992: 145)
,
[m]. (28)
.
(28) 67.
70.
(. , 1992:
144 145). ,
(29).
[] [], (30) (. , 1929: 14-15).
-
16
(29) 6. ()
17.
(30) 67.
(. , 1992:
145-146). ,
(31).
(1994: 67, 73-74),
. .
[ts] [dz], (32). ,
[l]
[r], (33) (. , 1929: 44-45).
Dieterich (1898: 108-109, , 1994: 59-60) ,
, ,
,
.
(. , 1994: 59).
(31) 49.
(32) 52.
(33) 26-27.
- -
(. , 1992: 146). ,
(34). , , (35),
.
(34) 33.
69. ()
(35) 23-24.
,
(13) (18), 1687 1737.
(1992: 173-184) .
-
17
(. , 1992: 156).
(. , 1992: 167).
.
(1929: 12-16, 25-26)
,
.
(36) 4. . (= , ) ( 13)
(37) 9. (= ) ( 14)
, [][] [][], [] ( (30), (36), (37) (38)) .
, [] []
, , , ,
, , , ,
(. , 1968: 362-369).
(. , 1992: 167). ,
(38). ,
, (39).
(1929: 24-26)
,
.
(38) 6. (= ) ( 17)
(39) 6. ( 13)
,
[], [], [] (. , 1992: 168). (40)
[]. ,
[]. (42) [] [].
(43), -
[],
-. Newton (1972: 57) []
.
-
18
(40) 5-6. (= ) ( 13)
(41) 10. ( 14)
(42) 13. (= ) ( 17)
(43) 1. ( 18)
(. , 1992: 166, 168).
[n], ,
(44) (. , 1992: 166, 168-169).
(44) 5. ( 16)
5. ( 18)
.
(1929: 51)
[r] .
.
(45) 13. (= ) ( 18)
14. (= ) ( 18)
[r]
. .
, (1968: 400-401)
, [r]
.
-,
, .
- - .
, (. , 1992: 170).
(46) 5. ( 15)
8. ( 15)
,
(. , 1992: 170). (47)
.
-
19
,
. (48)
.
(47) 3. . ( 13)
(48) 2. ( 13)
2. ( 18)
(. , 1992: 214-241).
, (19) (27)
1740 1792.
1850 - 1860 (. , 1992: 190). (1992: 200-204)
.
,
.
, (49)
, (50). (51)
(. , 1992: 203).
(49) 3. , 8. ( 23)
8. ( 24)
(50) 8. ( 22)
4. (= ) ( 25)
(51) 5. (= ) ( 24)
[], [], [].
,
. (52) .
[dz] [], (53).
[], [], []
,
[l], [r], [n], (54) (. ,
1992: 204).
(52) 3-4. ( 21)
-
20
5. ( 21)
(53) 21. ( 30)
(54) 6. (= ) ( 20)
[m], [n] ,
(55). [n]
1850 - 1860 , (56).
, (57) (.
, 1992: 201-202).
(55) 5. (= ), 8. (= ) ( 26)
27. (= ) ( 30)
(56) 15. ( 28)
(57) 1-2. ( 26)
- , (58).
.
, (59).
, (60) (.
, 1992: 203-204).
(58) 2. ( 29)
10. ( 29)
(59) 3. ( 19)
(60) 1. ( 25)
2. ( 27)
.
,
.
, ,
.
-
21
.
.
[], [] []
. [n] ,
1687 1792.
,
. .
,
.
. - ,
-. .
.
.
, ,
.
, .
. .
.
. 13
. , ,
,
(. Browning, 1995: 21). ,
, ,
. ,
,
-
22
.
.
,
.
,
- -.
.
,
. ,
(. Browning, 1995: 162-163).
.
,
(. ,
2002: 130), , , .
Browning, R. (1995): . 2 . :
.
, . (1983): . 2 . : -
.
. (1984). 21. : .
, . (1992): 19 (1890 -
1900). 10: 155-163.
- , . (2002): .
. : .
Horrocks, G. (1997): A history of the language and its speakers. London: Longman.
, . (1994): .
. : .
, . (1998): .
-
23
2: 165-169.
, . (1936): & . Glotta 25: 159-
166.
, . (1981):
. 2: 27-41.
. (1982): . 3:71-76.
. . (2003): . (/: . )
: .
, . & . (2003):
. . Studies in Greek
Linguistics. Proceedings of the 23nd [sic] Annual Meeting of the Department of
the Linguistics, Aristotle University of Thessaloniki, 394-405.
. (1979). 9. : .
, . (1994):
. : .
, . (2004): . :
, . (2002): . . 5 .
Newton, B. E. (1972): The generative interpretation of dialect. A study of Modern
Greek phonology. Cambridge: CUP.
Nespor, M. (1999): (/ . . . - . ).
: .
, . (1929): , /
. . 2: 1-71.
, . (1958): . -
3: 9-106.
, . (1968): 1433 - 1837. . .
7: 338-425.
, . (2005): . : .
, . (1990 - 91):
. 2: 17-35.
, . (1992): . : -
4.
-
24
(1)
(2)
-
25
(3)
(4)
-
26
(5)
(6)
-
27
(7)
(8)
-
28
(9)
(10), (11)
-
29
(12)
-
30
(13)
-
31
(14)
(15)
(16)
(17)
-
32
(18)
(19)
(20)
-
33
(21)
(22)
(23)
(24)
-
34
(25)
(26)
(27)
-
35
(28)
(29)
-
36
(30)
-
