1

Хог хаягдал ба түүний менежмент

доктор, профессор Б.БатсэрээдэнэМУ-ын зөвлөх багш Ц.Цэгмиджав

магистр Б.Сосорбурам

2

Хичээлийн төлөвлөгөөХог хаягдал ба түүний менежментМэдвэл зохих зүйлсХог хаягдлаас учрах хохиролГэрийн хог ялгах жишээХатуу хог хаягдлаа ялган ангилсны ач

холбогдолХог хаягдлыг боловсруулах аргууд

3

Хог хаягдал ба түүний менежментХүнд хэрэггүй бүгдийг хог хаягдал гэнэ.

Хүний амьдралын боломж нэмэгдэхийн хирээр хэрэглээ ихсэж хог хаягдлын хэмжээ өсдөг.

Хатуу хог хаягдал нь хүрээлэн байгаа орчин (ус, агаар, хөрс) –д болон хүний эрүүл мэндэд маш их сөрөг нөлөө үзүүлдэг.

4

Хог хаягдал ба түүний менежментАливаа хог хаягдлыг

ялгахцуглуулахзайлуулахцэвэрлэххалдваргүйжүүлэх

цогц арга хэмжээ нь хүрээлэн буй орчин, хүн амын эрүүл мэндийг хамгаалах ач холбогдолтой.

5

Статистик мэдээ:Нэг хүн хоногт 0.5 кг, жилд 200 кг хуурай

хог хаягдал хаядаг.Улаанбаатар хотод өдөрт 800-1000 тн

хуурай хог хаягдал гарч зөвхөн 50 хувь нь хогийн цэг рүү ачигдаж, үлдсэн 50 хувь нь гадаад орчин (ус, агаар, хөрс)-ыг бохирдуулсаар байна.

6

Мэдвэл зохих зүйлс:1. Өрх, гэрийн хогийн сав ямар байх ёстой вэ?

Гэрт 5-10, хашаанд 80-120 литрийн багтаамжтайЦоорч гэмтээгүй, шингэн нэвчихээргүйУгааж цэвэрлэхэд хялбарХуванцар, металл материалаар хийгдсэнТагтай байх (ялаа, мэрэгч, нохой, муур бусад

амьтад орохгүйгээр)

2. Гадаах хогийн савыг хаана байрлуулах вэ? Салхины дор Гэр, байшин, хүнс боловсруулах хадгалах газар,

хүүхдийн тоглоомын талбайгаас 20-30 метр зайд Хогийн сав байрлуулах талбайн хөрсийг тэгшлэн

нягтруулсан, цементэлсэн байх Тээврийн хэрэгсэл чөлөөтэй нэвтрэх замтай байх

7

Хог хаягдлаас учрах хохирол:

Хүрээлэн буй орчинд: Агаар, ус-булаг, шанд, гол, мөрөн, хөрсийг

бохирдуулдаг.

 Хүний эрүүл мэндэд:

Гэдэсний халдварт өвчнүүдСүръеэБоомТатран зэрэг өвчнөөр тараах эх үүсвэр

болно.

8

Гэрийн хог ялгах жишээ:

Ногооны хаягдалХоолны хаягдалЦаас, гялгар уут

дахин хэрэглэхээршатаахаар

Шил, сав, лаазХэрэглэхгүй хувцас, бусад эд зүйлс

дахин хэрэглэхШатаах

Ердийн хог

9

Хатуу хог хаягдлаа ялган ангилсны ач холбогдол:Цаас, шил, мод, яс, хуванцар, металл,

органик гаралтай хаягдлыг эргүүлэн ашиглах, дахин боловсруулах боломжтой болно.

Орчныг бохирдуулах, устгал хийх хогны хэмжээ эрс багасна.

Хог хаягдлыг байгаль орчинд халбалгүйгээр зайлуулах боломж бүрдэнэ.

Хүн амын аюулгүй, цэвэр, эрүүл орчинд амьдрах нөхцөл бүрдэнэ.

10

Хог хаягдлын хэмжээг багасгах, дахин боловсруулах аргууд:Хогны хэмжээг эх үүсвэр дээр нь багасгах

(гэртээ хогоо ялгах)Хог хаягдлыг дахин боловсруулах

(recycling)Биологийн боловсруулалт хийн хогноос

биохий, бордоо гэх мэт нэгдлүүдийг гаргах

Хог хаягдлыг устгах аргууд:Шатаах Булах

11

Гялгар уутны талаартоо баримт:

Өнөөдөр дэлхий нийтийн хог хаягдлын 30%-ийг гялгар уут, дэлгэж тавьснаар тооцвол 7,5 сая м2 талбайг эзлэж байна.

Судалгаагаар гялгар уутыг 12 минут л ашигладаг ба тэрээр байгаль дээр 1000-4000 жил оршин химийн хорт хий ялгаруулж хөрс, ус, агаарыг бохирдуулсаар байдаг.

Дэлгүүр орох бүртээ 50-100 төгрөгөөр гялгар уут худалдаж авна гэвэл ойролцоогоор сард 3000, жилд 30000 төгрөг зарцуулдаг байна.

Хаягдал хогоор хийсэнзочид буудал• Испанийн Мадрид хотод “Beach Garbage” нэртэй зочид буудал үүдээ нээжээ. Зочид буудлын ханыг 100 хувь хаягдал хогоор хийсэн байна.

Хогоор хийсэн бүтээлүүд

14

Хаягдал шилээр барьсан сүм

Тайландын нэгэн хувраг 50 жилийн хугацаанд 1 сая ширхэг шар айрагны шил цуглуулан энэхүү сүмийг барьжээ.

15

Хогоо ялгасан Танд баярлалаа

16

Цэвэр, тохилог,эрүүл, тааламжтай

орчноо би өөрөө бий болгож чадна.

17

Анхаарал тавьсанд баярлалаа.