რა გზით გადაეცემა მზისსითბური ენერგია დედამიწას?

მზიდან დედამიწამდე ენერგიას უწევს კოსმოსურისივრცის გავლა,სადაც ნივთირება არ არის,ან ძალიანგაიშვიათებულია და შეუძლებელია სითბოგადაცემაკონვექცით ან თბოგამტარობით ხდებოდეს

უნდა ვივიარაუდოთ, რომ არსებოს თბოგადცემის კიდევ

ერთი სახე -გამოსხივება

დედამიწა მზის სითბოს მხოლოდ სხივებისსახით ღებულობს.გამოსხივებისგავრცელებისთვს ნივთერი გარემოს არსებობაარაა აუცილებელი.ის სიცარიელეშიცვრცელდება.

სითბოს გადცემა გამოსხივებითუფრო სწრაფად ხდება ვიდრე

კონვექციით ან თბოგამტარობით

რით განსხვავდება თბოგამტარობა, კონვექციადა გამოსხივება ერთმანეთისგან?

• თბოგამტარობისდროს სითბოსგადაცემა ხდებამოლეკულიდანმოლეკულაზე მათირხევის შედეგად.

სანთელილითონის ღეროს მხოლოდ შუანაწილს აცხელებს მაგრამ თბება განაპირანაწილებიც,რის გამოც პლასტელინითმიკრული ღეროები ერთმანეთისმიყოლებით ცვივა.ამსთან ღერო ორისხვადასხვა ლითონისგან შედგება დაროგორც სურათიდან ჩანს მარცხენა უფროკარგი გამტარია სითბოსი და ამითაცგანსხვავდებიან ნივთიერებებიერთმანეთისგან

სითხის ჭავლს აირს

ელქტროდენის გავლისას ნათურა ასხივებსხილულ გამოსხივებას სინათლის სახით,დაუხილავ,ინფრაწითელ გამოსხივებას..ინფრაწითელი გამოსხივება უხილავია მაგრამადამინის კნს თუ ეცემა,კანის ტემპერატურამატულობს.სითბო ინფრაწითელგამოსხივებასც გადააქვს:ნათურის ენერგიის20% სინათლის,ხოლოდანარჩენი80%ინფრაწითლი გამოსხივბისსახით სხივდება.ელეტროგამთბობელი კიდევუფრო მეტ ინფრაწითელ გამოსხივებასგამოსცემს

სითბოს ნებისმიერი სხეულიასხივებს.არსებობს როგორც ხილულიასევე უხილავი გამოსხივება

როცა მზე ანათებს,მუქი ფერისტანსცმელში უფრო დაგცხებათ,ვიდრეღია ფერისაში.

ნებისმიერი სხეული კიდეც ასხივებს დაკიდეც შთანთქავს.თუ სხეული შთანთქავს მეტ ენრგიას ვიდრეასხივებს-ის თბება.თუ მეტს ასხივბს,ვიდრეშთანთქავს -თბება

შავი ზედაპირი სითბოსუფრო კარგად ასხივებსვიდრე ვერცხლისფერი.ზედაპირი,რომელიც კარგადასხივებს,კარგადაცშთანთქავს სითბოს

1ცდა:2ერთნაირი ალუმინის ქილებიდან ერთი კარგად

გავაპრიალოთ,მეორე შავად შევღებოთ.ჩავასხათ ცხელიწყალიდა ჩავდოთთერმომეტრები.დავდგათ მზიანფანჯრის რაფაზე და ყოველ წუთში ჩავიწეროთ t-სჩვენებები.

რომელ ქილაში უფრო სწრაფადგაგრილდა წყალი?

დრო t c1 2 3 4 5

შავი, t c

ვერხლისფერი t c

წყალი იმ ქილაშიგაგრილდება სწრფადრომელიც კარგადშთანთქავს სითბოს.ტემპერატურის აწევითყველა სხეულისგამოსხივება მატულობს

ავიღოთ 2თერმომეტრი.დავდოთმზეზე და დავაფეროთ ერთს თეთრი დამეორეს შავი ნაჭრები

თეთრის ჩვენება ნაკლებია

• .

შავის მეტი

• .

1ჯგუფის სადისკუსიო შეკითხვები:

1.რა ხდება 2განსხვავებული ტემპერატურის სხეულისერთმანეთთან,შეხებისას?

2.მიმდინარეობს თუ არა თბოგამტარობა ნივთიერებისგადატანით?

3.როგორ ხორციელდება შინაგანი ენერგიის გადაცემათბოგამტარობით ერთი სხეულდან (სხეულის

ნაწილიდან)მეორეზე?4.თბოგამტარობისას ნივთიერების რომელი სტრუქტურული

ნაწილაკები ახორციელებენენერგიის გადატანას და რა გზით?

5.თქვენი აზრით რომელი სხეულები თბება ძირითადადთბოგამტარობით

6.ჩამოთვალეთ კარგი თბოგამტარები და თბოიზოლატორები7.ახსენით რატომ ატარებს ცუდად სითბოს ჩალა,თივა, და

გამხმარი ფოთლები?8.მზეზე დადებულ რკინას და ხეს რომ ხელი შეახო რკინა უფრო

თბილი გვეჩვენება.რატომ?

მე-2 ჯგუფის სადისკუსიო შეკითხვები:1.რა ძირითადი თვისებით განსხვავდება კონვექცია

თბოგამტარობისაგან?2.რატომ არის შეუძლებელი კონვექცია მყარ

სხეულებში?3.რატომ გვეთოშება სიცივში პირველად ფეხები?

4.რომელი ძალა მონაწილეობს კონვექციის პროცესში?5.როგორი სხეულები თბება ძირითადად კონვექციით?

6.მოიყვანეთ კონვექციის რამდენიმე მაგალითიბუნებიდან და ყოფა-ცხოვებიდან.

7.როგორ ხდება თბოგადაცემა:ჩაიდანში წყლისადუღებისას?ღუმელით ჰაერის გათბობისას?სადილის

მომზადებისას?8.დიდ ჭურჭელში წყლის გაცხელებისას მადუღარას

ჭურჭლის ფსკერზე ათავსებენ.რატომ?

მე-3 ჯგუფის სადიკუსიო შეკითხვები:

1.როგორ ხორციელდება თბოგადაცემა,როდესაც ცხელი და

ცივი სხეულები ერთმანეთს უშუალოდ არ ეხება?2.რომელი სხეულები ასხივებს სითბურ ენერგიას?

3.ხილულია თუ არა სითბური გამოსხივება?4.გამოსხივებით თბოგადაცემისას რომელი სხეული თბება

უფრო მეტად?5.რაზეა დამოკიდებული გამოსხივების სიმძლავრე?6.რატომ ღებავენ ბენზინის,ნავთის,ან სხვა საწვავის

ცისტერნებს მოვერცხლისფრო დ?7.ჩრდილოეთის ქვეყნებში ადრე გაზაფხულზე მოაბნევენ

ხოლმე დაქუცმაცებულ ტორფს ან დაფქვილ ნახშირს რატომ?8.თერმოსის შიგა ზედაპირი პრიალა ვერცხლისფერია

რატომ?

ჩასხმულიაცხელი წყალიკუბში რომლისგვერდებისხვადასხვამასალისგან არისდამზადებული

ლესლის კუბი

ენერგიის გადაცემასითბოს გადაცემა მუშაობის შესრულება

გამოსხივება

სითბოსგადაცემა

მუშაობისშესრულება

თბოგამტარობა კონვექცია გამოსხივება

საშინაო დავალება:მოიპოვეთ ინფორმაციასათბურის მუშაობისპრინციპის შესახებდამოამზადეთნაშრომი:*სათბურის ეფექტიდა გლობალურიდათბობა*