มคอ. ๓ รายละเอยดของรายวชา

ธรรมภาคปฏบต ๓

ชอสถาบนอดมศกษา มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย

วทยาเขต/คณะ/ภาควชา วทยาเขตขอนแกน

หมวดท ๑ ขอมลโดยทวไป

๑. รหสและชอรายวชา ๐๐๐ ๒๕๓ ธรรมะภาคปฏบต ๓ (Buddhist Meditation III)

๒. จานวนหนวยกต ๒ หนวยกต (๑-๒-๔)

๓. หลกสตรและประเภทของรายวชา พทธศาสตรบณฑต สาขาวชาพระพทธศาสนา

๔. อาจารยผรบผดชอบรายวชาและอาจารยผสอน อาจารยประจาวชา พระมหาธานนทร อาทตวโร, ดร.

๕. ภาคการศกษา / ชนปทเรยน ภาคการศกษาท ๑ / ชนปท ๒

๖. รายวชาทตองเรยนมากอน (Pre-requisite) (ถาม) ธรรมะภาคปฏบต ๒ (รหส ๐๐๐ ๑๕๒)

๗. รายวชาทตองเรยนพรอมกน (Co-requisites) (ถาม) ไมม

๘. สถานทเรยน วทยาเขตขอนแกน มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย

๙. วนทจดทาหรอปรบปรงรายละเอยดของรายวชาครงลาสด วนท ๒ ตลาคม ๒๕๕๖

หมวดท ๓ ลกษณะและการดาเนนการ

๑. คาอธบายรายวชา

ศกษาหลกการและวธการปฏบตเวทนานปสสนาสตปฏฐานในมหาสตปฏฐานสตร อนทรย ๕ วปลาส ๓ อภญญา ๖ และวชชา ๘ วสทธ ๗ และวธการฝกปฏบตวปสสนากรรมฐานโดยการเดนจงกรม ๓ ระยะ นงกาหนด ๓ ระยะ สงและสอบอารมณ ๒. จานวนชวโมงทใชตอภาคการศกษา

บรรยาย สอนเสรม การฝกปฏบต/งานภาคสนาม/การฝกงาน

การศกษาดวยตนเอง

บรรยาย ๓๐ ชวโมงตอภาคการศกษา

สอนเสรมตามความตองการของนสตเฉพาะราย

มการฝกปฏบตงานภาคสนาม

การศกษาดวยตนเอง ๖ ชวโมงตอสปดาห

๓. จานวนชวโมงตอสปดาหทอาจารยใหคาปรกษาและแนะนาทางวชาการแกนกศกษาเปนรายบคคล

- อาจารยประจารายวชา ประกาศเวลาใหคาปรกษาผานเวปไซดคณะพทธศาสตร - อาจารยจดเวลาใหคาปรกษาเปนรายบคคล หรอ รายกลมตามความตองการ 1 ชวโมงตอสปดาห (เฉพาะรายทตองการ)

หมวดท ๔ การพฒนาการเรยนรของนกศกษา

๑. คณธรรม จรยธรรม

๑.๑ คณธรรม จรยธรรมทตองพฒนา

พฒนาผเรยนใหมคณธรรม จรยธรรมเพอใหสามารถดาเนนชวตรวมกบผอนในสงคมอยางปกตสข และเปนประโยชนตอสวนรวม โดยผเรยนตองพยายามสอดแทรกเรองทเกยวกบคณธรรมจรยธรรม เพอใหนสตสามารถพฒนาคณธรรม จรยธรรมไปพรอมกบการศกษาวชาธรรมะภาคปฏบต โดยมคณธรรมจรยธรรมตามคณสมบตหลกสตร ดงน

(๑) ตระหนกในคณคาของคณธรรม จรยธรรม เสยสละ และซอสตยสจรต

(๒) มภาวะความเปนผนาและผตาม สามารถทางานเปนทมและสามารถแกไขขอขดแยงและลาดบ

ความสาคญของปญหา

(๓) เคารพสทธและรบฟงความคดเหนของผอน รวมทงเคารพในคณคาและศกดศรของความเปนมนษย

(๔) เคารพกฎระเบยบและขอบงคบตาง ๆ ขององคกรและสงคม

๑.๒ วธการสอน

- บรรยาย ประเดนธรรมะทเกยวของในการศกษา วชาธรรมะภาคปฏบต พรอมการฝกปฏบต ศกษาวธการเดนจงกรม การนงสมาธ

- กาหนดใหนสตศกษา คนควา ทารายงาน ๑.๓ วธการประเมนผล

- พฤตกรรมการเขาเรยน และสงงานทไดรบมอบหมายตามขอบเขตทให และตรงเวลา - มการอางองเอกสารทไดนามาทารายงาน อยางถกตองและเหมาะสม - ประเมนผลการนาเสนอรายงานทมอบหมาย

- ประเมนผลการสอบ และการฝกปฏบตกรรมฐาน

๒ . ความร

๒.๑ ความรทตองไดรบ

มความรและเขาใจเกยวกบการปฏบตกรรมฐาน (สมถกรรมฐาน ,วปสสนากรรมฐาน เปนตน) สามารถนามาประยกตใชกบชวตประจาวนได

๒.๒ วธการสอน

บรรยาย อภปราย การฝกปฏบต การนาเสนอรายงาน การวเคราะหกรณศกษา และมอบหมายใหคนควาหาบทความ ขอมลทเกยวของ โดยนามาสรปและนาเสนอ การศกษาโดยใชปญหา และโครงงาน Problem base learning and Student Center เนนผเรยนเปนศนยกลาง

๒.๓ วธการประเมนผล

- ทดสอบยอย สอบกลางภาค สอบปลายภาค ดวยขอสอบทเนนการวดหลกการและทฤษฎ - นาเสนอสรปการอานจากการคนควาขอมลทเกยวของ

- วเคราะหกรณศกษา ๓ ทกษะทางปญญา

๓.๑ ทกษะทางปญญาทตองพฒนา

พฒนาความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณการคดอยางเปนระบบ มการวเคราะหเพอการปองกนและแกไขปญหาอยางสรางสรรค

๓.๒ วธการสอน

- มอบหมายใหนสตคนควาขอมลแลวสาเสนอผลการศกษา - อภปรายกลม - วเคราะหกรณศกษา - การสะทอนแนวคดจากการประพฤต

๓.๓ วธการประเมนผล

- สอบกลางภาคและปลายภาค โดยเนนขอสอบทมการวเคราะหสถานการณ หรอวเคราะหแนวคดหลกธรรมทเกยวกบสนตภาพ

- การนาเสนอการวเคราะหกรณศกษา

๔. ทกษะความสมพนธระหวางบคคลและความรบผดชอบ

๔.๑ ทกษะความสมพนธระหวางบคคลและความรบผดชอบทตองพฒนา

- พฒนาทกษะในการสรางสมพนธภาพระหวางผเรยนดวยกน

- พฒนาความเปนผนาและผตามในการทางานเปนทม

- พฒนาการเรยนรดวยตนเอง และมความรบผดชอบในงานทมอบหมายใหครบถวนตามกาหนดเวลา

๔.๒ วธการสอน

- จดกจกรรมกลมในการวเคราะหกรณศกษา

- มอบหมายงานรายกลม และรายบคคล - การนาเสนอรายงาน

๔.๓ วธการประเมนผล

- ประเมนตนเอง และเพอน ดวยแบบฟอรมทกาหนด - รายงานทนาเสนอ / พฤตกรรมการทางานเปนทม - รายงานการศกษาดวยตนเอง (รายงานสรปรวมยอดความร)

๕. ทกษะการวเคราะหเชงตวเลข การสอสาร และการใชเทคโนโลยสารสนเทศ

๕.๑ ทกษะการวเคราะหเชงตวเลข การสอสาร และการใชเทคโนโลยสารสนเทศทตองพฒนา

- พฒนาทกษะในการสอสารทงการพด การฟง การเขยน โดยการทารายงาน และนาเสนอในชนเรยน

- พฒนาทกษะในการวเคราะหขอมลจากกรณศกษา - พฒนาทกษะในการสบคน ขอมลทางอนเทอรเนต เพอทารายงาน

- ทกษะการใชเทคโนโลยสารสนเทศในการสอสาร เชน การสงงานทางอเมล - ทกษะในการนาเสนอรายงานโดยใชรปแบบ เครองมอ และเทคโนโลยทเหมาะสม

๕.๒ วธการสอน

- อภปราย

- มอบหมายงานใหศกษาคนควาดวยตนเอง จาก website สอการสอน e-learning และทารายงาน โดยเนนการนามาจากแหลงอางอง ทมาของขอมลทนาเชอถอ

- นาเสนอโดยใชรปแบบและเทคโนโลยทเหมาะสม ๕.๓ วธการประเมนผล

- การจดทารายงาน และนาเสนอดวยสอเทคโนโลย - การมสวนรวมในการอภปรายและวธการอภปราย - รายงาน

หมวดท ๕ แผนการสอนและการประเมนผล 1. แผนการสอน

สปดาหท

หวขอ/รายละเอยด จานวนชวโมง

กจกรรมการเรยน การสอน สอทใช

(ถาม)

ผสอน

๑

บทท ๑ มหาสตปฏฐานสตร เวทนานปสสนาสตปฏฐาน -ความนา

๒ บรรยาย อภปราย ศกษา ฝกปฏบตวปสสนากร

สปดาหท

หวขอ/รายละเอยด จานวนชวโมง

กจกรรมการเรยน การสอน สอทใช

(ถาม)

ผสอน

- หลกการและวธการปฏบตเวทนานปสสนาสตปฏฐาน - รายละเอยดในเวทนานปสสนาสตปฏฐาน

รมฐานโดยการเดนจงกรม

๒

บทท ๑ มหาสตปฏฐานสตร (ตอ) - การปฏบตเวทนานปสสนาสตปฏฐาน สรปทายบท

๒ บรรยาย อภปราย ศกษา ฝกปฏบตวปสสนากรรมฐานโดยการเดนจงกรม

๓

บทท ๒ อนทรย ๕ - ความนา - ความหมายและความสาคญของอนทรย ๕ - รายละเอยดของอนทรย ๕

๒ บรรยาย อภปราย ศกษา ฝกปฏบตวปสสนากรรมฐานโดยการเดนจงกรม ๒ ระยะ นงกาหนด ๒ ระยะ สงและสอบอารมณ

๔

บทท ๒ อนทรย ๕ (ตอ) - วธการปรบอนทรย ๕ - ผลทเกดจากการปรบอนทรย ๕ - รายละเอยดของอนทรย ๕ ในปฏสมภทามรรค สรปทายบท

๒ บรรยาย อภปราย ศกษา ฝกปฏบตวปสสนากรรมฐานโดยการเดนจงกรม ๓ ระยะ นงกาหนด ๓ ระยะ สงและสอบอารมณ

๕

บทท ๓ วปลาส ๓ - ความนา - ความหมายและประเภทของวปลาส - สาเหตการเกดวปลาส ๓

๒ บรรยาย อภปราย ศกษา ฝกปฏบตวปสสนากรรมฐานโดยการเดนจงกรม ๓ ระยะ นงกาหนด ๓ ระยะ สงและสอบอารมณ

๖ บทท ๓ วปลาส ๓ (ตอ) - วธแกวปลาส ๓ - สรปทายบท

๒ บรรยาย อภปราย ศกษา ฝกปฏบตวปสสนากร

สปดาหท

หวขอ/รายละเอยด จานวนชวโมง

กจกรรมการเรยน การสอน สอทใช

(ถาม)

ผสอน

รมฐานโดยการเดนจงกรม ๓ ระยะ นงกาหนด ๓ ระยะ สงและสอบอารมณ

๗ บทท ๔ อภญญา ๖ และ วชชา ๘ - ความนา - ความหมายและความสาคญของอภญญา ๖ - รายละเอยดของอภญญา ๖

๘ สอบกลางภาค ๒

๙ บทท ๔ วชชา ๘ - ความหมายและความสาคญของวชชา ๘ - การเจรญอภญญา ๖ และ วชชา ๘ - การเปรยบเทยบอภญญา ๖ และ วชชา ๘ สรปทายบท

๒ บรรยาย อภปราย ศกษา

ฝกปฏบตวปสสนากรรมฐานโดยการเดนจง

กรม ๓ ระยะ นงกาหนด ๓ ระยะ สงและสอบอารมณ

๑๐ บทท ๕ วสทธ ๗ - ความนา - ความหมายและความสาคญของวสทธ ๗ - รายละเอยดของวสทธ ๗

๒ บรรยาย อภปราย ศกษา

ฝกปฏบตวปสสนากรรมฐานโดยการเดนจง

กรม ๓ ระยะ นงกาหนด ๓ ระยะ สงและสอบอารมณ

๑๑ บทท ๕ วสทธ ๗ (ตอ) - การนาวสทธ ๗ ไปใชในการเจรญกรรมฐาน - การเปรยบเทยบวสทธทง ๗ สรปทายบท

๒ บรรยาย อภปราย ศกษา

ฝกปฏบตวปสสนากรรมฐานโดยการเดนจง

กรม ๓ ระยะ นงกาหนด ๓ ระยะ สงและสอบอารมณ

สปดาหท

หวขอ/รายละเอยด จานวนชวโมง

กจกรรมการเรยน การสอน สอทใช

(ถาม)

ผสอน

๑๒ บทท ๕ วสทธ ๗ (ตอ) - การเปรยบเทยบวสทธทง ๗ สรปทายบท

๒ บรรยาย อภปราย ศกษา

ฝกปฏบตวปสสนากรรมฐานโดยการเดนจง

กรม ๓ ระยะ นงกาหนด ๓ ระยะ สงและสอบอารมณ

๑๓

บทท ๖ วปสสนากรรมฐานภาคปฏบต ตอนท ๓ - ความนา - หลกการและวธการเดนจงกรม ๓ ระยะ - หลกการและวธการนงกาหนด ๓ ระยะ

บรรยาย อภปราย ศกษา ฝกปฏบตวปสสนากรรมฐานโดยการเดนจงกรม ๓ ระยะ นงกาหนด ๓ ระยะ สงและสอบอารมณ

๑๔ บทท วปสสนากรรมฐานภาคปฏบต ตอน ๓ (ตอ) - การสงและสอบอารมณกรรมฐาน -ประโยชนของการเดนและการนงกรรมฐาน สรปทายบท

๒ บรรยาย อภปราย ศกษา ฝกปฏบตวปสสนากรรมฐานโดยการเดนจงกรม ๓ ระยะ นงกาหนด ๓ ระยะ สงและสอบอารมณ

๑๕ สรป แนะแนวขอสอบปลายภาค

บรรยาย อภปราย ศกษา ฝกปฏบตวปสสนากรรมฐานโดยการเดนจงกรม ๓ ระยะ นงกาหนด ๓ ระยะ สงและสอบอารมณ

๑๖ สอบปลายภาค ๓

๒. แผนการประเมนผลการเรยนร

ท ผลการเรย

นร วธการประเมน

สปดาหทประเมน

สดสวนของการประเมนผล

๑

๑.๑,๑.๖, ๑.๗, ๒.๑, ๒.๔-๒.๖,

๓.๒

ทดสอบยอยครงท ๑ สอบกลางภาค ทดสอบยอยครงท ๒ สอบปลายภาค

๔ ๘ ๑๒ ๑๖

๑๐% ๒๕ % ๑๐% ๒๕ %

๒

๑.๑,๑.๖, ๑.๗, ๒.๑, ๒.๔-๒.๖, ๓.๒ ๔.๑-๔.๖,๓-๕.๔

วเคราะหกรณศกษา คนควา การนาเสนอรายงาน การทางานกลมและผลงาน การอานและสรปบทความ การสงงานตามทมอบหมาย

ตลอดภาคการศกษา

๒๐ %

๓ ๑.๑- ๑.๗,

๓.๑

การเขาชนเรยน การมสวนรวม อภปราย เสนอความคดเหนในชนเรยน

ตลอดภาคการศกษา

๑๐%

หมวดท ๖ ทรพยากรประกอบการเรยนการสอน

๑. เอกสารและตาราหลก การศาสนา, กรม. พระไตรปฎกภาษาไทยฉบบหลวง. เลมท ๑๐, กรงเทพฯ : โรงพมพdรมการศาสนา, ๒๕๒๑. . พระไตรปฎกภาษาไทยฉบบหลวง. เลมท ๑๒, กรงเทพฯ : โรงพมพกรมการศาสนา,

๒๕๒๑. . ประมวลการสอนวชาประวตพทธศานา. กรงเทพฯ : โรงพมพกรมการศาสนา, ๒๕๒๔. ภททนตะ อาสภเถระ, พระ. วปสสนาทปนฎกา. กรงเทพฯ : ไพศาลวทยา, ๒๕๑๘. มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.พระไตรปฎกภาษาบาล ฉบบมหาจฬาเตปฎก, ๒๕๐๐. กรงเทพฯ :

โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๓๕. . พระไตรปฎก ภาษาไทย ฉบบมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, กรงเทพฯ :

โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๓๙. . อรรถกถาบาล ฉบบมหาจฬาอฏกถา, กรงเทพฯ :

โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๓๒. ธรรมธรราชมหามน(โชดก ญาณสทธ), พระ. หลกปฏบต สมถะ-วปสสนากรรมฐาน, กรงเทพฯ : อมรนทร

พรนตงกรฟ, ๒๕๓๒. ธรรมธรราชมหามน(โชดก ญาณสทธ), พระ. อดมวชา. กรงเทพฯ : การพมพพระนคร., ๒๕๓๑. . วปสสนากรรมฐานภาคสอง. กรงเทพฯ : อมรนทร พรนตง

กรฟ, ๒๕๓๒. ธนต อยโพธ. สตปฏฐานสาหรบทกคน, กรงเทพฯ : ศวพรการพมพ, ๒๕๑๘. ------------------ วปสสนานยม, พมพครงท ๗, กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย,

๒๕๔๐. พทธโฆสเถระ,พระ, คมภรวสทธมรรค,แปลโดย สมเดจพระพฒาจารย (อาจ อาสภมหาเถร), พมพครงท ๔,

กรงเทพมหานคร : โรงพมพประยรพรนตง, ๒๕๔๖. พทธทาสภกข. อานาปานสตภาวนา. กรงเทพฯ : การพมพพระนคร, ๒๕๓๕.

ภททนตะ อาสภเถระ ธมมะจรยะ,พระ, วปสสนาทปนฎกา, พมพครงท ๖, กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๓๐.

------------------------------------- การปฏบตวปสสนากรรมฐาน, กรงเทพมหานคร : สานกพมพสขภาพใจ, ๒๕๔๒. ประวตและผลงานพทธทาสภกข, กรงเทพฯ : ธรรมสภา, ๒๕๓๘. ราชวรมน (ประยทธ ปยตโต), พระ. พทธธรรม. กรงเทพฯ : โอ เอส พรนตงเฮาส , ๒๕๒๕. . พจนานกรมพทธศาสตรฉบบประมวลธรรม, กรงเทพฯ : มหาจฬา

ลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๓๒. ราชวรมน (ประยทธ ปยตโต), พระ. พจนานกรมพทธศาสตร ฉบบประมวลศพท, พมพครงท ๘, กรงเทพฯ

: มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๓๒. เทพเวท (ประยทธ ปยตโต), พระ. ปฏบตธรรมใหถกทาง. กรงเทพฯ : สหธรรมมก, ๒๕๓๒. ศรวสทธกว, พระ. การบรหารจต, กรงเทพฯ : โรงพมพมหามงกฎราชวทยาลย, ๒๕๒๙. สมภาร สมภาโร, พระ, ธรรมะภาคปฏบต, กรงเทพฯ : สหธรรมก, ๒๕๔๗. อนทวงสะเถระ, พระ, ปจฉาวสชชนา มหาสตปฏฐานสตร, กรงเทพฯ : บรษท ๒๑ เซนจร จากด. อปตสสเถระ,พระ, วมตตมรรค, แปลโดย พระราชวรมน (ประยร ธมมจตโต) และคณะ, กรงเทพมหานคร :

ม.ป.ท. ๒๕๔๑.

๒. เอกสารและขอมลสาคญ เอกสารประกอบการสอน วชาธรรมะภาคปฏบต, ผศ.พระสมภาร สมภาโร (ทวรตน)รวบรวมและเรยบเรยง

๓. เอกสารและขอมลแนะนา ไมม

หมวดท ๗ การประเมนและปรบปรงการดาเนนการของรายวชา

๑. กลยทธการประเมนประสทธผลของรายวชาโดยนกศกษา การประเมนประสทธผลในรายวชาน ทจดทาโดยนกศกษา

ไดจดกจกรรมในการนาแนวคดและความเหนจากนกศกษาไดดงน - การสนทนากลมระหวางผสอนและผเรยน - การสงเกตการณจากพฤตกรรมของผเรยน - แบบประเมนผสอน และแบบประเมนรายวชา - ขอเสนอแนะผานเวบบอรด ทอาจารยผสอนไดจดทาเปนชองทางการสอสารกบนกศกษา

๒. กลยทธการประเมนการสอน ในการเกบขอมลเพอประเมนการสอน ไดมกลยทธ ดงน - การสงเกตการณสอนของผรวมทมการสอน - ผลการสอบ - การทวนสอบผลประเมนการเรยนร

๓. การปรบปรงการสอน หลงจากผลการประเมนการสอนในขอ ๒ จงมการปรบปรงการสอน โดยการจดกจกรรมในการระดมสมอง

และหาขอมลเพมเตมในการปรบปรงการสอน ดงน - สมมนาการจดการเรยนการสอน

- การวจยในและนอกชนเรยน

๔. การทวนสอบมาตรฐานผลสมฤทธของนกศกษาในรายวชา ในระหวางกระบวนการสอนรายวชา มการทวนสอบผลสมฤทธในรายหวขอ ตามทคาดหวงจากการเรยนรในวชา

ไดจาก การสอบถามนกศกษา หรอการสมตรวจผลงานของนกศกษา รวมถงพจารณาจากผลการทดสอบยอย และหลงการออกผลการเรยนรายวชา มการทวนสอบผลสมฤทธโดยรวมในวชาไดดงน

- การทวนสอบการใหคะแนนจากการสมตรวจผลงานของนกศกษาโดยอาจารยอน หรอผทรงคณวฒ ทไมใชอาจารยประจาหลกสตร

- มการตงคณะกรรมการในสาขาวชา ตรวจสอบผลการประเมนการเรยนรของนกศกษา โดยตรวจสอบขอสอบ รายงาน วธการใหคะแนนสอบ และการใหคะแนนพฤตกรรม

๕. การดาเนนการทบทวนและการวางแผนปรบปรงประสทธผลของรายวชา จากผลการประเมน และทวนสอบผลสมฤทธประสทธผลรายวชา ไดมการวางแผนการปรบปรงการสอน

และรายละเอยดวชา เพอใหเกดคณภาพมากขน ดงน

- ปรบปรงรายวชาทก ๓ ปหรอตามขอเสนอแนะและผลการทวนสอบมาตรฐานผลสมฤทธตามขอ ๔ - เปลยนหรอสลบอาจารยผสอน

เพอใหนกศกษามมมมองในเรองการประยกตความรนกบปญหาทมาจากงานวจยของอาจารยหรอแนวคดใหมๆ