“...หลกส ำคญวำตองมน ำบรโภค น ำใช น ำเพอกำรเพำะปลก เพรำวำชวตอยท นน ถำมน ำคนอยได ถำไมมน ำ คนอยไมได ไมมไฟฟำคนอยไมได แตถำมไฟฟำไมมน ำคน

อยไมได...”

• การพฒนาลมน าปาสกไดเรมมาตงแตการกอสรางเขอนพระราม ๖ เมอ พ.ศ. ๒๕๕๘ ซงในครงนนเปนเพยงการแกไขปญหาขาดแคลนน าในระดบหนง เนองจากการพฒนาและการขยายตวทางเศรษฐกจและสงคมมไมมากนก แตในเวลาตอมาเมอจ านวนประชาชนเพมมากขน มการขยายพนทเกษตรกรรมและการพฒนาประเทศในดานตาง ๆ อยางกวางขวาง เปนผลท าใหเกดการขาดแคลนน า เนองจากราษฎรในพนทลมน า น าน ามาใชโดยไมประหยด ประกอบกบในชวงฤดน าหลาก บรเวณลมน าปาสก และบรเวณลมน าเจาพระยาตอนลาง มกจะประสบปญหาอทกภยบอยครง และบางปไดรบความเสยหายรนแรงดงเชน ป ๒๕๓๘ ท าใหรฐบาลหนมาใหความสนใจในการพฒนาลมน าปาสกอยางเรงดวน

ลมน าปาสก เปนลมน าขนาดกลางและเปนสาขาส าคญของลมน าเจาพระยา โดยมพนทลมน า

ประมาณ ๑๔,๕๒๐ ตารางกโลเมตร และมปรมาณน าทาเฉลยทงปประมาณ ๒,๔๐๐ ลานลกบาศกเมตร แตเนองจากลกษณะลมน าแหงน มความลาดชนสง จงมผลท าใหในฤดฝน กระแสน าไหลหลากจากดานบนลงมาอยางรวดเรว บาลนตลง ทวมและท าความเสยหายใหกบเรอกสวนไรนา ตลอดจนบานเรอนและทรพยสนของราษฎรเปนประจ าทกป สงผลกระทบถงพนทในบรเวณกรงเทพมหานคร และปรมณฑลอกดวย ในทางกลบกน ในฤดแลง มกจะประสบปญหาขาดแคลนน าใชเพอการเกษตร แมจะไดรบน าจากแมน าเจาพระยามาชวยเสรมแตกยงไมเพยงพอ

• ความแหงแลงเพราะขาดแคลนน า และอทกภย เกดขนเกอบเปนประจ าทกป ในตลอดระยะเวลาหลายทศวรรษทผานมา สรางความเดอดรอนใหกบราษฎร และทวความรนแรงเพมขนเรอย ๆ กระทบกระเทอนฐานะความมนคงทางเศรษฐกจในพนท ประกอบดวยโรงงานอตสาหกรรม พนทเกษตรกรรม และชมชนตาง ๆ ทนบวนจะหนาแนนยงขน พระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯ ทรงทราบดวยพระเนตรพระกรรณ ดวยทรงหวงใยยง ไดพระราชทานพระราชด าร เมอวนท ๑๙ กมภาพนธ ๒๕๓๒ ใหกรมชลประทานศกษาความเหมาะสม เพอด าเนนการกอสรางโครงการเขอนเกบกกน าแมน าปาสก โดยไดด าเนนการศกษาถงผลกระทบทเกดขนกบสงแวดลอมจากการกอสรางเขอน แนวทางแกไข และเลอกจดทเหมาะสมทจะกอสรางเขอน โดยไดเลอกจดทจะกอสรางเขอนเกบน าแมน าปาสกไว ๓ แหงประกอบดวย

แหงท ๑ อยทต าบลทาคลอ อ าเภอแกงคอย จงหวดสระบร

แหงท ๒ อยทต าบลมะนาวหวาน อ าเภอพฒนานคม จงหวดลพบร

แหงท ๓ อยทต าบลหนองบว อ าเภอพฒนานคม จงหวดลพบร

• ผลจาการศกษาปรากฏวา เขอนแหงท ๓ ใหผลตอบแทนทางเศรษฐกจสงทสด มความเหมาะสมทจะด าเนนการกอสราง โดยกรมชลประทานไดด าเนนการกอสรางเขอนเกบกกน าแมน าปาสก ตงแตวนท ๒ ธนวาคม ๒๕๓๗ แลวเสรจเมอวนท ๓๐ กนยายน ๒๕๔๒ งานพฒนาแหลงน าเพอการเกษตร และการอปโภคบรโภค เปนงานจดหาน าเพอชวยเหลอพนทเพาะปลก และชมชนทขาดแคลนน า โดยโครงการพฒนาลมน าปาสกอนเนองมาจากพระราชด าร ไดชวยพฒนาแหลงน า และจดการทรพยากรน า เสรมน าชลประทานใหกบพนทโครงการชลประทานเดม ในบรเวณทงเจาพระยาตะวนออกตอนลางประมาณ ๒,๒๐๐,๐๐๐ ไร รวมทงเปนแหลงน าเพอการเกษตรส าหรบพนทชลประทานทจะเปดใหม ในเขตจงหวดลพบรและสระบร คดเปนพนท ๑๔๔,๕๐๐ ไร เปนงานกอสรางระบบชลประทาน ด าเนนการในป พ.ศ. ๒๕๔๓-๒๕๔๘ รวม ๖ ป

• การอปโภคบรโภค และการอตสาหกรรม มความตองการใชน าในปรมาณทมาก รองลงไปจาก

การเกษตร การเกบกกน าไวในอางเกบน าเขอนปาสกชลสทธ แลวระบายลงมาในล าน าปาสก โดยการจดสรรน าใหมน าอยางเพยงพอตลอดทงป จะชวยใหประชาชนสองฝงล าน าปาสก ในเขตอ าเภอพฒนานคม จงหวดลพบร อ าเภอวงมวง อ าเภอแกงคอย และอ าเภอเมอง จงหวดสระบร มน าใชส าหรบอปโภคบรโภคไดตลอดทงป รวมทงการผลตน าประปาของอ าเภอเมองสระบร และชมชนใกลเคยง ตลอดจนกรงเทพมหานครและปรมณฑล ดวยเหตนปญหาการขาดแคลนน า โดยเฉพาะน ากนน าใช ส าหรบคนในเมองจงไมใชเรองทจะนาวตกอกตอไป

นอกจากนนกธรกจและนกลงทนจ านวนมาก ทไดเขาไปขยายกจการกอตงโรงงานอตสาหกรรมในพนทจงหวดลพบร และจงหวดสระบร ซงถอเปนแหลงอตสาหกรรมทส าคญอกแหงหนงของภาคกลาง จะมความมนใจมากขน เพราะไดรบน าจากเขอนปาสกชลสทธสงมา เพอใชในกระบวนการผลตสนคาไดอยางตอเนอง โดยเฉพาะในพนทอ าเภอแกงคอย และอ าเภอเมองสระบร อนจะท าใหการสงเสรมพฒนาอตสาหกรรมในภมภาคน ทไดมการด าเนนมาอยางตอเนองขยายตวเพมมากขน สงผลใหรายไดจากสนคาสงออกในภาคอตสาหกรรมของประเทศไทยเพมมากขนดวย

• นอกเหนอจากประโยชนทไดรบขางตนแลว ลกษณะโครงการของเขอนปาสกชลสทธทพเศษแตก ตางไปจากเขอนขนาดใหญทวไป คอ มลกษณะทางกายภาพคอนขางแบนราบพนทผวน ากวางใหญ ลกโดยเฉลยประมาณ ๑๕-๑๗ เมตร มความเหมาะสมกบการเปนแหลงเพาะพนธสตวน า และแหลงประมงทส าคญแหงใหมของประเทศ การสรางเขอนปาสกชลสทธ ยงชวยท าใหเพมความชมชนในบรเวณน าใตดน บรเวณรอบอางเกบน า และบรเวณทายน า มระดบสงขน เปนการฟนฟ และพฒนาสงแวดลอมทสมบรณใหกบระบบนเวศนโดยรวม ยงไปกวานน ดวยทวทศนทสวยงาม การคมนาคมเขาสโครงการสะดวกสบาย จง เปนแหลงทองเทยวทส าคญแหงหนง อกทงมการจดโครงการตาง ๆ เพอสงเสรมการทองเทยว เชน การทองเทยวรถไฟ และการเขาชมพพธภณฑลมน าปาสก ซงจดแสดงอารยธรรมและวตถโบราณทขดคนไดจากพนทอางเกบน า

• โครงการพฒนาลมน าปาสกฯ โดยการสรางเขอนปาสกชลสทธ นอกจากจะเปนโครงการทให

ประโยชนตอพนทเพาะปลกของลมน าปาสก และลมน าเจาพระยาตอนลางอยางกวางขวางแลว ยงสามารถชวยบรรเทาปญหาน าทวม และน าเสยใหกบกรงเทพมหานครไดอกสวนหนงดวย เนองจากสามารถควบคมปรมาณน าไมใหไหลบาสพนทตอนลาง และการระบายน าจากเขอนปาสกชลสทธ ยงชวยเหลอเจอจางน าเนาเสย เปนการรกษาคณภาพน าในแมน าปาสกตลอดป นอกจากนนยงน ามาใชในการไลน าเคมบรเวณแมน าเจาพระยาตอนลาง นอกจากนสภาพภมประเทศของพนทภาคกลางประกอบดวย แมน าล าคลองหลายสาย การสญจรทางน า เปนการคมนาคม และขนสงสนคาเกษตรอกทางหนง แตเดมการขนสงสนคาทางเรอในแมน าปาสก สามารถด าเนนการไดเฉพาะในชวงฤดฝนเทานน ในฤดแลงปรมาณน าในแมน าจะลดลง และบางชวงมตะกอนทบถมสง รองน าตนเขน ปจจบนเมอมการสรางเขอนปาสกชลสทธ ท าใหสามารถระบายน าจากเขอนลงสแมน า เพอเพมระดบน าในชวงฤดแลง ซงจะท าใหการเดนเรอสะดวกตลอดทงป และมประสทธภาพมากยงขน รวมทงชวงประหยดคาใชจายในการขนสงทางบกไดมาก

• การพฒนาลมน าปาสก โดยการสรางเขอนปาสกชลสทธ เปนวธการจดการทรพยากรน าแนวทาง

หนง โครงการพฒนาแหลงกกเกบน าขนาดใหญ ซงมปรมาณน าจ านวนมาก ทจะน าไปใชไดอยางพอเพยงกบความตองการทเพมมากขน อนเนองมาจากการเพมขนของจ านวนประชากร การขยายตวทางเศรษฐกจ ทงในภาคเกษตรกรรมและอตสาหกรรม ประโยชนนานปการจากการสรางเขอนปาสกชลสทธ กลาวคอ ดวยปรมาณน าทเกบกกได จะสามารถตอบสนองความตองการดานการเกษตร อปโภคบรโภค และอตสาหกรรมไดอยางครบถวน รวมไปถงการเกดแหลงประมง และแหลงทองเทยวทส าคญแหงใหม ตลอดจนเพมความสะดว กและความคลองตวในดานการคมนาคมขนสงทางน าในพนทภาคกลาง นอกจากนนเขอนปาสกชลสทธ ยงชวยลดความรนแรง อนเกดจากอทกภยในลมน าปาสกและลมน าเจาพระยาตอนลาง ทงยงเออประโยชนดานการอนรกษธรรมชาตและสงแวดลอม เพราะพนทรอบอางเกบน า จะชมชนไปดวยน า และดนทมคณภาพ ปาไมทสมบรณ และสตวนานาชนด ยงกวานนในดานสงคม จะเกดชมชนทองถนทอดมสมบรณ ผคนทอาศยอยตางมความสข สรางหลกปกฐานมนคง ไมตองเรรอนไปแสวงหาทท ากนใหม เปนการชวยลดปญหาสงคมทงทางตรงและทางออมไดอยางดทสด

• 1.โครงการดานการจดหาและพฒนา โครงการดานการจดหาและพฒนาแบงเปนโครงการทเกยวกบการแกไขปญหาการขาดแคลนน าอปโภคบรโภคและน าเพอการเกษตร และโครงการทเกยวกบการแกไขปญหาน าทวม มรายละเอยดดงน

• 1.1โครงการทเกยวกบการแกไขปญหาการขาดแคลนน าอปโภคบรโภค • 1.2โครงการทเกยวกบการแกไขปญหาการขาดแคลนน าเพอการเกษตร ไดแกโครงการดานพฒนาการ

เกษตรตามแนวทฤษฎใหม การขดสระเกบกกน า การขดลอกล าน า เปนตน โดยควรจะเนนในพนทลมน ามลตอนกลางกอน โครงการพฒนาพนททงกลารองไห โดยด าเนนการในพนทลมน าสาขาล าพลบพลา ล าเสยวใหญ ล าเตา ล าเสยวนอย ล าน ามลสวนท 1 ล าน ามลสวนท 2 ล าน ามลสวนท 3 และล าพงช ตามล าดบ ตามผลการศกษาโครงการพฒนาแหลงน าทงกลารองไห (กรมชลประทาน 2546)

• 1.3โครงการทเกยวกบการแกไขปญหาน าทวม โดยด าเนนงานตามมาตรการไมใชสงกอสรางตางๆ ไดแก การคาดการณและเตอนภยน าทวม การควบคมการใชประโยชนทดน การอพยพโยกยายราษฎรออกจากพนทเสยงภยน าทวม เปนตน เนองจากการใชมาตรการใชสงกอสรางมคาลงทนทคอนขางสงเมอเปรยบเทยบกบผลประโยชนทไดรบ โดยควรเนนบรเวณพนทจงหวดอบลราชธานซงประสบปญหาน าทวมเปนประจ าและมความเสยหายมาก โครงการเหลาน ไดแก โครงการแกไขปญหาอทกภยในจงหวดอบลราชธาน โครงการศกษาและตดตงสถานเตอนภยน าทวมส าหรบชมชนเมองในพนทลมน ามล

• 2. ดานเพมประสทธภาพการจดการน า โครงการดานการเพมประสทธภาพการจดการน าทส าคญ แบงเปนโครงการดานปรบปรงและบ ารงรกษา โครงการดานสงแวดลอม และโครงการดานการจดการและอนรกษพนทตนน า และพนทชมน า ดงน

• 2.1 โครงการดานปรบปรงและบ ารงรกษา ไดแกโครงการทเกยวกบการปรบปรงและซอมแซมระบบหรอแหลงน าเพอการอปโภคบรโภคโครงการขดลอกหรอขยายแหลงน าทมอยเดม

• 2.2 โครงการดานสงแวดลอม ไดแกโครงการเกษตรอนทรย โดยมงเนนในจงหวดทมการสงเสรมกอน ไดแก จงหวดนครราชสมา สรนทร ศรสะเกษ อบลราชธาน อ านาจเจรญ และยโสธร

• 2.3 โครงการดานการจดการและอนรกษพนทตนน าและพนทชมน า ไดแกโครงการดานการอนรกษและจดการพนทตนน า โดยเฉพาะในพนทลมน ามลสวนท 1โครงการปลกปาในพนทลมน าชน 1A,

1B และ 2 เขตรกษาพนธสตวปา อทยานแหงชาต และปาสงวนแหงชาตเพอการอนรกษ และปลกปาชมชนและปาเศรษฐกจ โดยเฉพาะในพนทลมน ามล สวนท 1โครงการปรบปรงและฟนฟพนทดนเคม โดยเฉพาะในจงหวดนครราชสมาโครงการอนรกษทรพยากรดนและน าและฟนฟทรพยากรดนทเสอมโทรมบนพนทลมและพนทดอน โดยเฉพาะลมน ามลสวนท 2

•

ชอนางสาวจดาภา วรลพนธ

เลขท 17 ชน ม.4/6