Τίτλος: Συστήματα Υποστήριξης Κλινικών Αποφάσεων στην Κλινική Πράξη

Η ραγδαία ανάπτυξη των σύγχρονων τεχνολογιών πληροφορικής, έχουν δημιουργήσει νέες

τάσεις και προκλήσεις στην ανάπτυξη των υπολογιστικών συστημάτων, με σκοπό την υπό-

βοήθηση κλινικών αποφάσεων θεραπευτικού ή διαγνωστικού, χαρακτήρα με βάση

εξατομικευμένα δεδομένα του ασθενούς.

Ένα σύστημα υποστήριξης κλινικών αποφάσεων είναι σχεδιασμένο ώστε να χρησιμοποιεί

μαθηματικά μοντέλα προσομοίωσης, μεθόδους επεξεργασίας ιατρικών δεδομένων για την

κωδικοποίηση της διαθέσιμης γνώσης και για την επίλυση σύνθετων θεμάτων που

προκύπτουν στην κλινική πράξη1,2,7 .

Πλήθος τέτοιων συστημάτων έχει αναπτυχθεί, ώστε να καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα

εφαρμογών από την υποβοήθηση της διάγνωσης, έως τη μοντελοποίηση της πιθανότητας

εμφάνισης διαφόρων ασθενειών ή της αποτελεσματικότητας διαφόρων θεραπευτικών

σχημάτων, με χρήση τόσο των δεδομένων του ασθενή, όσο και παραγόντων επικινδυνότητας

και αποτελεσματικότητας των διαθέσιμων θεραπευτικών σχημάτων, όπως αυτοί είναι

αποθηκευμένοι σε βάσεις δεδομένων και ηλεκτρονικές βιβλιοθήκες ιατρικής γνώσης.

Τα συστήματα αυτά αποτελούν μια κατηγορία των συστημάτων υποστήριξης αποφάσεων

που χρησιμοποιούνται και υποστηρίζουν τις δραστηριότητες λήψης απόφασης των γιατρών

διαφόρων ειδικοτήτων (παθολόγοι, νευρολόγοι, καρδιολόγοι, νευροχειρούργοι, κ.α), των

νοσηλευτών καθώς και του παραϊατρικό προσωπικού (ψυχολόγοι, φυσιοθεραπευτές,

λογοθεραπευτές, κ.α.)5.

Ο κύριος στόχος αυτών των συστημάτων είναι ο σχεδιασμός θεραπείας και η διάγνωση όπου

βασίζονται σε κλινικά πρωτόκολλα, σε εξετάσεις ρουτίνας, καθώς και στην ανάλυση

εξετάσεων. Στην πραγματικότητα αυτά τα συστήματα έχουν σχεδιαστεί για να εξομοιώνουν

την διαδικασία εκτίμησης του Ιατρού χρησιμοποιώντας χαρακτηριστικά και δεδομένα που

χρησιμοποιεί ο Ιατρός. Εισάγουν νέες διαγνωστικές παραμέτρους οι οποίες δημιουργούνται

από την επεξεργασία και την ανάλυση των συλλεγομένων μηνυμάτων και δεδομένων του

ασθενούς. Για τη διάγνωση μιας ασθένειας ο ιατρός στηρίζεται, στις περισσότερες

περιπτώσεις, στο ιστορικό και την κλινική εικόνα του ασθενούς, στην οπτική εξέταση των

απεικονιστικών εξετάσεων στο διαφανοσκόπιο ή στην οθόνη ενός υπολογιστικού

συστήματος, καθώς και στα αποτελέσματα εργαστηριακών εξετάσεων3,4,5.

Υπάρχουν όμως περιπτώσεις, που η επιβεβαίωση της διάγνωσης είναι ιδιαίτερα δύσκολη

απαιτώντας υψηλή εξειδίκευση και εμπειρία, ή ακόμη και εφαρμογή επεμβατικών

μεθοδολογιών (βιοψία)6,4. Αυτό γίνεται κατανοητό, αν θεωρήσουμε την περίπτωση

διάγνωσης με βάση απεικονιστικές εξετάσεις (αξονική ή μαγνητική τομογραφία,

υπερηχοτομογραφία, κ.α.), όπου είναι πιθανή η εσφαλμένη διάγνωση είτε εξαιτίας

επικάλυψης ύποπτων παθολογικών οντοτήτων από την παρουσία ανατομικών δομών, ή λόγω

των εικόνων χαμηλής ποιότητας, ως αποτέλεσμα θορύβου ή ακόμα χαμηλής αντίθεσης

μεταξύ γειτονικών δομών ή και εξαιτίας παρουσίας παρόμοιων χαρακτηριστικών τόσο στις

παθολογικές, όσο και στις φυσιολογικές δομές.

Η εισαγωγή των συστημάτων αυτών έχει αναβαθμίσει τις παρεχόμενες υπηρεσίες υγείας και

αποτρέψει τα ιατρικά λάθη και σφάλματα. Πιο συγκεκριμένα η χρήση τους οδηγεί στη

βελτίωση των πρακτικών συνταγογράφησης φαρμάκων, στη μείωση και την αποφυγή λαθών

στη χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής, προάγοντας την παροχή προληπτικών υπηρεσιών

υγείας4.

Αναλύοντας, τα αποτελέσματα πρόσφατων ερευνών τα συστήματα αυτά παράγουν

ηλεκτρονικές υπενθυμίσεις σχετικά με την φαρμακευτική αγωγή, προάγουν τη συμμόρφωση

του ασθενή με τη θεραπεία, ενώ οδηγούν τους ιατρούς σε καλύτερη διαχείριση της

φαρμακευτικής αγωγής6,7. Η παροχή των ηλεκτρονικών μηνυμάτων και υπενθυμίσεων,

οδηγεί στη μείωση των ιατρικών λαθών που οφείλονται στην υπέρ πληθώρα δεδομένων

στρέφοντας την προσοχή του ιατρού σε απαραίτητες προληπτικές ενέργειες, που δε

συνδέονται άμεσα με το οξύ πρόβλημα του ασθενή.

Επιπλέον, καθοδηγούν τους ιατρούς στην καταγραφή του ιατρικού ιστορικού, ενώ παρέχουν

ενιαίο υπόβαθρο γνώσης2,4. Η απλότητα και η εύκολη χρήση τους, στο σημείο παροχής των

φροντίδων υγείας, καθώς και η δυνατότητα ανά-τροφοδότησης τους με υγειονομικά στοιχεία

των ασθενών αποτελούν βασικά προαπαιτούμενα της επιτυχίας.

Βιβλιογραφικές Αναφορές:

1. Kensaku Kawamoto, Caitlin A Houlihan, E Andrew Balas and David F Lobach,

Improving clinical practice using clinical decision support systems: A systematic

review of trials to identify features critical to success, British Medical Journal , 2005,

330:765-768

2. Wright A, Sitting DF, Ash JS, Sharma S, Pang JE, Middleton B, Clinical decision

support capabilities of commercially-available clinical information systems , JAM

Med Inform Assoc. , 2009, vol 16, n:5

3. Βαγγελάτος, Α., και Σαριβουγιούκας, Ι, Παράγοντες επιτυχίας για την εισαγωγή

πληροφοριακών συστημάτων στα νοσοκομεία, Επιθεώρηση της Υγείας , 2005, 24-29

4. Αποστολάκης, Ι., Σωτήρχου Α., Τσακλακίδου Δ., Τσικρικάς Σ., και Κυριόπουλος Γ.,

Η ενσωμάτωση των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών στα δημόσια

νοσοκομεία του λεκανοπεδίου Αττικής, Ιατρική, 2007, 3:235 – 242

5. Reason J., Human error: models and management , British Medical Journal, 2000,

320:768-770

6. Γείτονα Μ., Οικονομική Αξιολόγηση της Τεχνολογίας Υγείας – φάρμακο-οικονομία

στη λήψη αποφάσεων, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Θεσσαλίας, 2004

7. Αθηνά Α. Λαζακίδου. Πληροφοριακά Συστήματα Νοσοκομείων & Ηλεκτρονικές

Υπηρεσίες Υγείας , Αθήνα, 2005

8. Κολοστούμπης Γεώργιος, Μακρυγιαννάκη Κλεάνθη, Ακρίβος Χριστόδουλος, “

Πληροφοριακά Συστήματα Υγείας: Κριτήρια Αξιολόγησης της Υπάρχουσας &

Μελλοντικής κατάστασης”, 8ο Πανελλήνιο Συνέδριο Δημόσιας Υγείας & Υπηρεσιών

Υγείας, Μάρτιος 2010, σελ. 182