Ад Мадрыда да Гродна: сусветны досвед актывізацыі сталых людзей

Лана Руднік, Вітаўт Руднік“Універсітэт Залатога Веку”, 31.10.2013 г.

Колькасць насельніцтва ва ўзросце вышэй за 60 год (%) у 2012 і ў 2050 г.

810 міліёнаў людзей ва ўзросце вышэй за 60 год жыве зараз у свеце. Кожную секунду свой 60-ты дзень нараджэння святкуюць два чалавекі

Сітуацыя ў Еўропе• 174.5 млн. людзей ва ўзросце ≥ 65 год і вышэй

• Прагназуемая працягласць жыцця высокая, але з вялікімі

адрозненнямі паміж краінамі і паламі:• Жанчыны: ад 70 да 85.6, год• Мужчыны: ад 63 да 80.8 год

• Занятасць на рынку працы людзей сталага ўзросту:• 46.5% для мужчын (60-64 гады)• 31.5% для жанчын (60-64 гады)

• Сталыя людзі пад рызыкай беднасці і сацыяльнай ізаляцыі• < 15% мужчын ва ўзросце 65-74 гады• 20% жанчын ва ўзросце 65-74 гады

Паводле: UNECE (2012):Synthesis Report Statistical Appendix и IIASA (2013): Population Trends and Policies in the UNECE Region

2002

Другая Сусветная Асамблея па Старэнні

МадрыдІспанія

Мэта Мадрыдскага міжнароднага плану дзеянняў па праблемах старэння:

Гарантаваць, каб сталыя людзі ва ўсім свеце старэлі ў бяспечных умовах, захоўвалі годнасць і ўдзельнічалі ў жыцці грамадства, валодаючы ўсімі правамі чалавека

Прыярытэтныя накірункі:

I. Сталыя людзі і развіццё грамадства

II. Здароўе і дабрабыт у сталым узросце

III. Асяроддзе, якое падтрымлівае развіццё чалавека

Мадрыдскі Міжнародны план дзеянняў па праблемах старэння

Галоўныя задачы ажыццяўлення Мадрыдскага плана дзеянняў на нацыянальным узроўні

Стварэнне эфектыўных арганізацый сталых людзейАсвета, навучанне і навуковыя даследаванні ў галіне старэнняМабілізацыя рэсурсаў арганізацыямі, якія прадстаўляюць інтарэсы сталых людзей альбо прадстаўляюць ім падтрымку, у тым ліку праз пашырэнне ільгот для такіх арганізацый.

Венская заява міністраў Еўрапейскай Эканамічнай Камісіі

ААН 2012 г.: мэты

I. Заахвочванне больш працяглага працоўнага жыцця іпадтрыманне працаздольнасціII. Заахвочванне ўдзелу, недыскрымінацыі і

сацыяльнай інтэграцыі сталых людзей

III. Заахвочванне і абарона годнасці, здароўя і незалежнасці ў сталым узросце

IV. Забеспячэнне і ўмацаванне салідарнасці паміж пакаленнямі

Беларусь займае 60-е месца ў рэйтынгу якаснага старэння

Такія дадзеныя вынікаюць з Глабальнага індэксу ЭйджВотч 2013, які будзе афіцыйна прэзентаваны 1 кастрычніка ў Міжнародны дзень сталых людзей.

Месца краін у рэйтынгу вызначалася з пункту гледжання матэрыяльнага дабрабыту сталых людзей, стану іх здароўя, магчымасцяў для працы і адукацыі, а таксама наяўнасці спрыяльнага для сталых людзей асяроддзя.

Дастаткова нізкае месца Беларусі ў Індэксе старэння абумоўлена кепскай пазіцыяй у рэйтынгу стану здароўя сталых беларусаў. Па гэтым паказчыку нашая краіна займае аж 80 (з 91-го) месца, саступаючы, да прыкладу, Украіне, Расіі, Малдове, Гватэмале, Грузіі, Албаніі. Месца той альбо іншай краіны па гэтым паказчыку выводзілася на аснове мяркуемай працягласці жыцця сталых людзей пасля 60 гадоў, таго, наколькі яны здаровыя ў такім узросце, а таксама суб'ектыўнай ацэнкі сталымі людзьмі свайго псіхалагічнага дабрабыту.

Новая Зеландыя: 10 мэтаў у дачыненні да сталых людзей

Як гэта робяць іншыя?

Досвед актывізацыі сталых людзей. ПольшчаКолькасць універсітэтаў трэцяга ўзросту ў розных ваяводствах

Уроцлаўская “Картачка сеньёра”

Малдова: Стварэнне Нацыянальнай камісіі па Народанасельніцтву і Развіццю з прадстаўнікоў асноўных органаў улады, навукоўцаў, грамадскіх аб’яднанняў і іншых партнёраў (2007 г.)Прыняццё нацыянальнай стратэгіі ў галіне нацыянальнай бяспекі на 2011-2015 гг. з укючэннем прыярытэтаў па вырашэнні праблем старэння

www.demografie.md

«Дарожная карта» па пытаннях сталых людзей у Арменіі

Асноўныя рэкамендацыі:• Павысіць магчымасці сталых людзей быць актыўнымі ў палітычным

жыцці• Ажыццявіць пенсійныя рэформы,• Забяспечыць стабільную сістэму сацыяльнай абароны• Палепшыць прафесійныя навыкі медперсанала, які абслугоўвае сталых

людзей• Падтрымліваць сем’і, які даглядаюць сталых людзей• Распарцаваць стратэгію па адукацыі на працягу ўсяго жыцця• Заахвочваць стварэнне грамадскіх арганізацый, якія працуюць у сферы

старэння

Аўстрыя: Федэральны АКТ аб сталых грамадзянах

Прадугледжвае: Прадстаўленне інтарэсаў старэйшага

пакалення праз Федэральную Раду па адстойванні інтарэсаў сталых людзей

Фінансавую падтрымку арганізацый сталых людзей

Папулярызацыю паректаў і даследаванняў у галіне адукацыі, папярэджвання гвалту, валанцёрства і г.д.

Асноўныя прыярытэты палітыкі ў галіне старэння ў Францыі

- Важна, каб сталыя людзі як мага далей заставаліся актыўнымі ўдзельнікамі жыцця грамадства!

- Стварэнне ўмоваў для годнага пражывання сталых людзей у хатніх умовах.

- Падтрымка пакупной здольнасці залежных сталых людзей і магчымасці ім самім плаціць за паслугі і дапамогу. Акрамя падтрымання ўзроўню пенсіі і гарантаваных мінімальных даходаў у 2001 г. была ўведзена Персанальная Дапамога для Аўтаноміі (Allocation Personnalisée d'Autonomie - APA).

Забеспячэнне даступнасці грамадскіх установаў, а таксама транспарту

ДыягностыкаАдаптацыяПавышэнне кваліфікацыі персанала

Францыя: Закон аб забеспячэнні даступнасці (2005)

Новыя тэхналогіі і камунікацыя

Даступнасць тэрміналаў

Развіццё такцільных тэхналогій

Забеспячэнне даступнасці

Годнае старэнне: задачы для Беларусі

Занятасць• Стварэнне ўмоваў і лепшых магчымасцяў для

сталых работнікаў

Удзел у жыцці грамадства• Пераадоленне сацыяльнай ізаляцыі• Заахвочванне актыўнага ўдзелу ў жыцці грамадства• Падтрымка асобаў, якія дабраахвотна дапамагаюць

сталым людзям, якія маюць патрэбу ў такой дапамозе

Незалежнасць• Прафілактычны падыход у галіне аховы здароўя• Забеспячэнне даступнага (фізічна і па коштах) транспарту• Паляпшэнне якасці асяроддзя пражывання

Годнае старэнне: задачы для Беларусі(прапановы слухачоў праграмы “Універсітэт Залатога Веку”, Гродна)

Занятасць•Павышэнне пенсійнага узросту???•Магчымасць прадстаўлення пасільнай працы ў сталым ўзросце ("бабуля на хаце", забіраць дзяцей са школы і г.д.)•Павялічыць пенсіі, каб не думалі пра працу і падпрацоўкі•Забяспечыць магчымасці для перакваліфікацыі

Годнае старэнне: задачы для Беларусі(прапановы слухачоў праграмы “Універсітэт Залатога Веку”, Гродна)

Удзел у жыцці грамадства•Дапамога ў рэалізацыі сваіх хоббі, захапленняў праз дапамогу ў стварэнні клубаў па інтарэсах і г.д.•Дапамагаць дзіцячым дамам, хоспісам і г.д.•Валанцёрская праца•Стварэнне арганізацый сталых людзей

Годнае старэнне: задачы для Беларусі(прапановы слухачоў праграмы “Універсітэт Залатога Веку”, Гродна)

Незалежнасць (самастойнасць) сталых людзей

•Павышэнне пенсій•Павышэнне вытворчасці працы на сваіх дачных участках!•Развіццё сваіх справаў•Перакваліфікацыя•Дапамога вясковым пенсіянерам•Вярнуць ільготы пенсіянерам (транспарт і інш.)

-

Дзякуй за ўвагу!Праграма “Універсітэт Залатога Веку” (uzv.by)