саяси сана
description
Transcript of саяси сана
![Page 1: саяси сана](https://reader038.fdocuments.net/reader038/viewer/2022102614/557fb3aad8b42a36118b4698/html5/thumbnails/1.jpg)
Саяси сана және идеология
![Page 2: саяси сана](https://reader038.fdocuments.net/reader038/viewer/2022102614/557fb3aad8b42a36118b4698/html5/thumbnails/2.jpg)
Саяси сана - өмірдегі саяси қатынастарды бейнелейтін, оларды түсініп-сезінетін, адамдардың бұл саладағы іс-әрекеттеріне бағыт-бағдар беретін әлеуметтік сезімдер, түсініктер, көзқарастар жиынтығы. Яғни, адамдардың саяси өмірді түсініп, сезінуі. Оған ең алдымен қоғамдағы саяси идеяларды, көзқарастарды, мақсат-мүдделерді ұғынуы, саяси билікке қатынасуы жатады. Олар адамның іс-әрекетіне, әр түрлі жағдайда өзін-өзі ұстауына тікелей әсер етеді.
САЯСИ САНА
![Page 3: саяси сана](https://reader038.fdocuments.net/reader038/viewer/2022102614/557fb3aad8b42a36118b4698/html5/thumbnails/3.jpg)
![Page 4: саяси сана](https://reader038.fdocuments.net/reader038/viewer/2022102614/557fb3aad8b42a36118b4698/html5/thumbnails/4.jpg)
Саяси сананың функциялары
Саяси сананың функциялары - саясаттың институтционалдық емес элементі ретінде келесі функцияларды орындайды: когнитивті, яғни, саяси субъектілер функцияларын орындау мен модификациялау үшін қоғамның әрдайым білімді жетілдіру мұқтаждықтарын көрсету; коммуникативтік, яғни, субъектілердің өзара және билік институттарыменсаналы өзара қарым-қатынасын қамтамасыз ету; идеялық, яғни, саяси әлемді өзінше түсінуге субъектілердің қызығушылық танытуын түсіндіруі.
![Page 5: саяси сана](https://reader038.fdocuments.net/reader038/viewer/2022102614/557fb3aad8b42a36118b4698/html5/thumbnails/5.jpg)
![Page 6: саяси сана](https://reader038.fdocuments.net/reader038/viewer/2022102614/557fb3aad8b42a36118b4698/html5/thumbnails/6.jpg)
Саяси сана деңгейлері
Саяси сана деңгейлері - қарапайым саяси сана және теориялық саяси сана, саяси психология және саяси идеология деген деңгейлерден тұрады.
Қарапайым саяси сана қалыптасып жүйеге түспеген, күнделікті саяси өмірден туған әдет-ғүрып, дағды, дәстүрлі нанымдар, тағы сол сияқтылардың жиынтығы. Ол күн сайынғы саяси өмір тәжірибесін байқап, пайымдаудан пайда болады. Саясаттың тереңіне бойламай, себеп-салдарын сараламай, көбіне сыртқы белгілеріне байланысты қорытынды жасайды. Сондықтан ол саяси сананың төменгі сатысына жатады.
Теориялық саяси сана жағдайлардың мән-мағынасын анықтап, оларды айтарлықтай жоғары дәрежеде теориялық түрғыдан жинақтап бейнелейді. Сондықтан ол тұжырымдамалар мен көзқарастардың жүйесі болып келеді. Теориялық саяси сана қарапайым саяси сананың негізінде пайда болады және олар бір-біріне ықпал етеді. Теориялық саяси сана стихиялық түрде туындамайды, оны арнайы дайындығы жоғары саяси сауаты бар теоретик адамдар қалыптастырады.
![Page 7: саяси сана](https://reader038.fdocuments.net/reader038/viewer/2022102614/557fb3aad8b42a36118b4698/html5/thumbnails/7.jpg)
![Page 8: саяси сана](https://reader038.fdocuments.net/reader038/viewer/2022102614/557fb3aad8b42a36118b4698/html5/thumbnails/8.jpg)
Саяси сана
Арнайланған
Саяси идеология
Бұқаралық
Саяси психология
![Page 9: саяси сана](https://reader038.fdocuments.net/reader038/viewer/2022102614/557fb3aad8b42a36118b4698/html5/thumbnails/9.jpg)
![Page 10: саяси сана](https://reader038.fdocuments.net/reader038/viewer/2022102614/557fb3aad8b42a36118b4698/html5/thumbnails/10.jpg)
Саяси идеологияСаяси идеология - саяси сананың құрамдас
бөлігі және өзегі. "Идеология" деген ұғым гректің идея - бейне және логос - білім деген сөздерінен шыққан. Ғылыми айналымға француз ғалымы А.Дестют де Траси (1754-1836) енгізген. Ол идеологияны идеялар, олардың қалай пайда болатындығы және әрекет ететіндігі жөнінде ғылым деп түсіндірді. Қазір идеология деп адамдардың үлкен әлеуметтік топтарының іс-әрекетіне бағдар беріп, олардың мақсат-мүдделерін білдіретін және қорғайтын идеялар мен көзқарастар жүйесін айтады.
![Page 11: саяси сана](https://reader038.fdocuments.net/reader038/viewer/2022102614/557fb3aad8b42a36118b4698/html5/thumbnails/11.jpg)
![Page 12: саяси сана](https://reader038.fdocuments.net/reader038/viewer/2022102614/557fb3aad8b42a36118b4698/html5/thumbnails/12.jpg)
Саяси идеология
либерализм
консерватизм
комунизм
![Page 13: саяси сана](https://reader038.fdocuments.net/reader038/viewer/2022102614/557fb3aad8b42a36118b4698/html5/thumbnails/13.jpg)
![Page 14: саяси сана](https://reader038.fdocuments.net/reader038/viewer/2022102614/557fb3aad8b42a36118b4698/html5/thumbnails/14.jpg)
Либерализм - ең жоғарғы құндылық әрі басымдық ретінде жеке еркіндікті ұстанатын идеология. Либерализмнің әлеуметтік-саяси теориясы қоғамдық және мемлекеттік құрылымның демократиялық принциптеріне негізделеді, әлеуметтік, саяси, экономикалыққатынастардың зорлық-зомбылықсыз түрлерін ұстанады, тұлғаның еркін дамуын шектемейтін және әрбіріне мемлекеттік-құқықтық қорғау, адам құқы мен азамат бостандығын сақтау кепілдігін беретін қоғам құруды көздейді.
![Page 15: саяси сана](https://reader038.fdocuments.net/reader038/viewer/2022102614/557fb3aad8b42a36118b4698/html5/thumbnails/15.jpg)
![Page 16: саяси сана](https://reader038.fdocuments.net/reader038/viewer/2022102614/557fb3aad8b42a36118b4698/html5/thumbnails/16.jpg)
Қысқаша тарихы
Либерализм саяси ағым ретінде ХYI ғ. ортасында пайда болды, ағылшын вигилерінің бағдарламасы мен іс-әрекетімен, сондай-ақ мүдделер тепе-теңдігі мен әртүрлі құқынлықтардың сыйымдылығына негізделген келісім мен ымырашылдық саясатымен байланысты болды. Кейіннен ағылшын және француз ағартушылары әлеуметтік-философиялық, құқынлықты-дүниетанымдық, құқықтық және экономикалық либералдық идеяларды жасап, негіздеді. XIX ғ. ортасынды либерализм ғаламдық идеологияға айналып, бүкіл әлемде ықпалы артты.
![Page 17: саяси сана](https://reader038.fdocuments.net/reader038/viewer/2022102614/557fb3aad8b42a36118b4698/html5/thumbnails/17.jpg)
Консерватизм -французша соnservatisme, латынша Conservo - сақтаймын, қорғаймын] -бағдарлардың, ұстанымдардың, қоғамның мемлекеттік-саяси жүйелерінің өміріне қатысты, ондағы адамның орнын анықтауға байланысты құндылықтардың әлеуметтік-философиялық және идеологиялық тұжырымдар жиынтығы. Консерватизм оның жақтастарының қоғамда орнығып қалған дәстүрлер мен құндылықтарды сақтап, түбегейлі өзгерістерден бас тартатындығымен ерекшеленеді.
![Page 18: саяси сана](https://reader038.fdocuments.net/reader038/viewer/2022102614/557fb3aad8b42a36118b4698/html5/thumbnails/18.jpg)
![Page 19: саяси сана](https://reader038.fdocuments.net/reader038/viewer/2022102614/557fb3aad8b42a36118b4698/html5/thumbnails/19.jpg)
Консерватизм идеологиясы француз ағартушылығы мен 1789 жылғы Француз төңкерісінің идеялық ұстанымдарына жауап ретінде пай¬да болды. Консерватизм стерильді идеология емес, өйткені оның құрамында басқа доктриналардың элементтері бар. Консервативті идеологияның негізін қалаушы принциптер дәстүрлік, саяси реализм және скептицизм, абстрактылы теорияларды сынау, прагматизм және жағдайға ыңғайлану (оппортунизм). 1940-1960 жылынеоконсерватизм ағымы нығайды. Неоконсерватизмнің көрнекті өкілдері М. Новак, Г. Розмозер, Г.К.Кальтенбруннер және т.б. Оның жақтастары - АҚШ-та Рональд Рейган жәнеДжорж Буш, Ұлыбританияда Маргарет Тэтчер, Германияда Ф.И.Штраус, Гелмут Коль, JI. Шпет.
![Page 20: саяси сана](https://reader038.fdocuments.net/reader038/viewer/2022102614/557fb3aad8b42a36118b4698/html5/thumbnails/20.jpg)
![Page 21: саяси сана](https://reader038.fdocuments.net/reader038/viewer/2022102614/557fb3aad8b42a36118b4698/html5/thumbnails/21.jpg)
Социализм (латын. socialis - қоғамдық) - әлеуметтік әділеттілік пен теңдікке негізделген, ал мақсаттары мен мұраттары социалистік қоғам орнатумен байланысты ілім.
![Page 22: саяси сана](https://reader038.fdocuments.net/reader038/viewer/2022102614/557fb3aad8b42a36118b4698/html5/thumbnails/22.jpg)
![Page 23: саяси сана](https://reader038.fdocuments.net/reader038/viewer/2022102614/557fb3aad8b42a36118b4698/html5/thumbnails/23.jpg)
![Page 24: саяси сана](https://reader038.fdocuments.net/reader038/viewer/2022102614/557fb3aad8b42a36118b4698/html5/thumbnails/24.jpg)
![Page 25: саяси сана](https://reader038.fdocuments.net/reader038/viewer/2022102614/557fb3aad8b42a36118b4698/html5/thumbnails/25.jpg)
![Page 26: саяси сана](https://reader038.fdocuments.net/reader038/viewer/2022102614/557fb3aad8b42a36118b4698/html5/thumbnails/26.jpg)