Εννοιολογική Χαρτογράφηση (Α. Τζιμογιάννης)

1

25/1/2012 Α. Τζιμογιάννης

Εννοιολογικήχαρτογράφηση

Θανάσης ΤζιμογιάννηςΑναπληρωτής ΚαθηγητήςΠανεπιστήμιο Πελοποννήσου


Τι είναι η εννοιολογικήχαρτογράφησηΗ εννοιολογική χαρτογράφηση είναι μιατεχνική αναπαράστασης της γνώσης μεγράφουςΈχει αναπτυχθεί από τον Joseph D. Novak,Cornell University (δεκαετία 1960)Η εργασία του Novak έχει τις ρίζες της στηθεωρία του David Ausubel, ο οποίοςανέδειξε τη σημασία των προϋπαρχουσώνγνώσεων του ατόμου για τη μάθηση νέωνεννοιών

2


Η δομή των εννοιολογικώνχαρτών

Οι εννοιολογικοί χάρτες (Knowledge graphs) αποτελούνται απόΚόμβους (nodes): αναπαριστάνουνέννοιες ή ιδέεςΣυνδέσμους (links): αναπαριστάνουνσχέσεις μεταξύ εννοιών


Ένα παράδειγμα

3


Ένας εννοιολογικόςχάρτης για τηνεννοιολογικήχαρτογράφηση


Πώς λειτουργεί ηεννοιολογική χαρτογράφηση;

Η εννοιολογική χαρτογράφηση είναιμια δυναμική διαδικασίαΠροσδιορισμός σημαντικών εννοιώνΔιάταξη των εννοιών στο χώρο(δημιουργία κόμβων)Προσδιορισμός συσχετίσεων μεταξύ τωνεννοιώνΠεριγραφή των σημαντικών συσχετίσεωνμεταξύ εννοιώνΑναθεώρηση του εννοιολογικού χάρτη

4


Τι μας θυμίζει η ΓνωστικήΨυχολογία: Τύποι γνώσεων

Δηλωτική γνώση (Γνωρίζω κάτι)Γνώση γεγονότων, εννοιών και αρχώνΟι γνώσεις οργανώνονται σε γνωστικές δομές(σχήματα)

Διαδικαστική γνώση (Γνωρίζω πώς)Εφαρμογή των δηλωτικών γνώσεων για την ανάπτυξησχεδίων, τη διαμόρφωση επιχειρημάτων, την επίλυσηπροβλημάτων κ.λπ. Μετατροπή των δηλωτικών γνώσεων σε διαδικασίες, ανάκληση και εφαρμογή διαδικασιών


Στρατηγική γνώση (μεταγνώση)

Γνωρίζω γιατίΣυσχέτιση δηλωτικής και διαδικαστικήςγνώσηςΙκανότητα εφαρμογής γνώσεων καιδεξιοτήτων για την επίλυση αυθεντικώνπροβλημάτωνΙκανότητα μεταφοράς δεξιοτήτωνεπίλυσης προβλημάτων σε άλλεςγνωστικές περιοχές

5


Πλεονεκτήματα λογισμικώνΕ.Χ.

Εύκολα στο χειρισμόΑξιοποίηση οπτικών αναπαραστάσεωνΔυναμική ανάπτυξη και διασύνδεσηΜετατροπή, μετασχηματισμός, προσαρμογή στις απαιτήσειςΕπικοινωνία - διανομήΑποθήκευση


Λογισμικά εννοιολογικήςχαρτογράφησηςΛογισμικά που μπορούν νααναπαραστήσουν εννοιολογικούς χάρτες(concept maps) πολυδιάστατα δίκτυα αναπαράστασης εννοιώνκαι των συσχετίσεων μεταξύ τουςπροσομοιώνουν τις γνωστικές δομές πουδιατηρούν στο μυαλό τους οι άνθρωποι

Τύποι ΕΧΔικτυακοίΙεραρχικοίΣυστημικοίΔιαγράμματα ροής

6


ΛογισμικάΛογισμικά εννοιολογικήςεννοιολογικήςχαρτογράφησηςχαρτογράφησης


7


ΛογισμικάΛογισμικά εννοιολογικήςεννοιολογικήςχαρτογράφησηςχαρτογράφησης


Πώς μπορεί ναχρησιμοποιηθεί η Ε.Χ.Ανάπτυξη ιδεών (brainstorming) Σχεδιασμός σύνθετων δομώνΜεγάλα κείμεναΠολυμεσικές εφαρμογέςΣχέδια έρευναςProjects

Αναπαράσταση και επικοινωνία σύνθετωνεννοιώνΣύνδεση παλιών και νέων γνώσεωνΑξιολόγηση-διάγνωση παρανοήσεων, δυσκολιών, ανάπτυξης των μαθητών

8


Διαγνωστικό εργαλείο

Εργαλείο αξιολόγησηςΣχεδιασμός Project

διαθεματικής εργασίας

Ερευνητικόεργαλείο

Παρουσίαση

Μοντελοποίησηγνώσεων

Συνεργατικήδραστηριότητα

Εννοιολογικήχαρτογράφηση


Στρατηγικές εφαρμογήςλογισμικών ΕΧ

Εργαλείο μοντελοποίησης ιδεών από τουςμαθητέςΣυγκέντρωση προϋπαρχουσών γνώσεων καιιδεώνΚαταιγισμός ιδεών (brainstorming)Δημιουργία αρχικού εννοιολογικού χάρτηΕξερεύνηση και εμπλουτισμός εννοιών καισυσχετίσεωνΕπανοργάνωση αποτελεσμάτωνΤροποποίηση εννοιολογικού χάρτη με χρήσηνέων εννοιών

9


Εργαλείο μοντελοποίησηςΒήματα ανάπτυξης

Βήμα 1: Προσδιορισμός βασικών εννοιώνΑναγραφή των βασικών εννοιών (key concepts) που σχετίζονται με το υπό μελέτη πεδίοΑνάπτυξη του σκελετού του ΕΧ

Βήμα 2: Οικοδόμηση εννοιών που επεξηγούν ήεπεκτείνουν τις βασικές έννοιες

Τεχνικές διαπραγμάτευσης και διαβούλευσης μεταξύτων μαθητών

Βήμα 3: Προσδιορισμός των συσχετίσεων(links) μεταξύ των εννοιώνΒήμα 4: Περιγραφή των σημαντικώνσυσχετίσεων μεταξύ εννοιώνΒήμα 5: Αναθεώρηση του εννοιολογικού χάρτη(εμπλουτισμός, επέκταση, αλλαγές)


Στρατηγικές εφαρμογήςλογισμικών ΕΧ

Μέσο αξιολόγησης του μαθησιακούαποτελέσματοςΕλεύθερη ανάπτυξη του ΕΧ από τουςμαθητέςΑνάκληση-ΑναγνώρισηΟ εκπαιδευτικός αναπτύσσει το περίγραμματου εννοιολογικού χάρτη αφήνονταςεπιλεγμένα κενά, κόμβους (έννοιες) ήσυνδέσμους (συσχετίσεις) για νασυμπληρωθούν από τους μαθητές

10


Εννοιολογικοί χάρτεςΔίκτυα εννοιών

Η εννοιολογική χαρτογράφηση βοηθάει τουςμαθητές (και τον εκπαιδευτικό)

ΠεριγραφήΚαταιγισμός ιδεώνΣχεδιασμόςΟργάνωσηΠροετοιμασία συγγραφήςΔιαγραμματική απεικόνιση… Δομημένη σκέψη …


Λογισμικά εννοιολογικήςχαρτογράφησης

Inspiration, http://www.inspiration.comKidspiration, http://www.inspiration.comCmapTools, http://cmap.ihmc.usSmartDraw, http://www.smartdraw.comMindMapper, http://www.mindmapper.comConception, http://www.parlog.com

Εννοιολογική Χαρτογράφηση (Α. Τζιμογιάννης)

Education

Transcript of Εννοιολογική Χαρτογράφηση (Α. Τζιμογιάννης)