თხზულება აქვს სათანადო აგებულება − შესავალიƒ›ეწარმეობა და...181 თხზულება
უჯრედის აგებულება
-
Upload
tbilisi-state-universiti -
Category
Education
-
view
12.414 -
download
4
description
Transcript of უჯრედის აგებულება
უჯრედის აგებულება განკუთვნილია საჯარო სკოლების
-8 მე კლასის მოსწავლეთათვისბიოლოგიაში
: ავტორი თბილისის I საჯარო სკოლის ბიოლოგიის: . მასწავლებელი ბმდ ეკატერინე
მითაიშვილი
31.03.2010 წელი
უჯრედის აგებულება
• უჯრედი ცოცხალი ორგანიზმების აგებულების უმცირესი ერთეულია
• ყველა ცოცხალი ორგანიზმის უჯრედები აგებულებით ერთმანეთის მსგავსია
• ყველა უჯრედი წარმოიქმნება დედისეული უჯრედის გაყოფის გზით
უჯრედთა სახეები
მცენარეული უჯრედი
( )ამება პროტისტი
( სისხლის უჯრედები ერითროციტები და)ლეიკოციტი
( )ცხოველური უჯრედი ნეირონი
ბაქტერიული უჯრედი
სოკოს უჯრედი
უჯრედთა ტიპები - ეუკარიოტები ბირთვიანი
უჯრედებიმცენარეული
ცხოველური
- პროკარიოტები უბირთვოუჯრედები
ბაქტერიული
სოკოს
მცენარეული უჯრედი
ცხოველური უჯრედი
უჯრედის სტრუქტურები
• / ( მემბრანა კედელი მცენარეებში და)სოკოებში
• ციტოპლაზმა• ბირთვი ბირთვაკით• ენდოპლაზმური ბადე• გოლჯის აპარატი• მიტოქონდრია• რიბოსომები• ( )პლასტიდები მცენარეებში• ( , )ვაკუოლი მცენარეებში სოკოებში• ( )უჯრედის ცენტრი ცხოველებში• ლიზოსომები
მცენარეული და ცხოველური უჯრედების განმასხვავებელი ნიშნები
ნიშანი მცენარეული უჯრედი ცხოველური უჯრედი
უჯრედის კედელი მოთავსებულია . მემბრანის გარედან
. შეიცავს ცელულოზას .იცავს უჯრედს
არ არის
პლასტიდები , ქლოროპლასტები, ქრომოპლასტები
ლეიკოპლასტები
არ არის
კვების ტიპი ავტოტროფები ჰეტეროტროფები
ვაკუოლი . დიდი ზომის ბუშტი შეიცავს უჯრედის
წვენს
არა რის
ცენტრიოლი არ არის . ყველა უჯრედშია მონაწილეობს
უჯრედის გაყოფაშილიზოსომები არ არის . ყველა უჯრედში
მონაწილეობს გაცნეთილი
ორგანელებისდაშლაში
უჯრედის აგებულება1. უჯრედის კედელი
( )აქვს მცენარეებს და სოკოებს
უჯრედის კედლის აგებულება დაფუნქციები
• მოთავსებულია პლაზმური მემბრანის გარედან
• უჯრედს უნარჩუნებს ფორმას
• მცენარეებში იგი შედგება ცელულოზისაგან
• ( იცავს უჯრედს დაზიანებისაგან იცავს ოსმოსური
), გახეთქვისაგან გამოშრობისაგან
• წარმოადგენს უჯრედის მექანიკურ საყრდენს
• , უჯრედის კედელში გადის არხები რომელთა
საშულებითაც შესაძლებელია ნივერებათა
.გადაადგილება ერთი უჯრედიდან მეორეში
უჯრედის აგებულება2. პლაზმური მემბრაბა
პლაზმური მემბრანის ფუნქციები
• . უჯრედს აკრავს გარედან
უშუალოდ ესაზღვრება
ციტოპლაზმას
• იცავს უჯრედის შიგთავსს
• ახორციელებს ნივთიერებათა
და იონების ცვლას
• ინარჩუნებს უჯრედის
შიგთავსის ქიმიურ ი
შედგენილობის მუდმივობას
უჯრედის აგებულება3. ციტოპლაზმა
უჯრედის ჟელესმაგვარი
ნახევრადთხევადი
, შიგთავსია რომელიც
, , შეიცავს წყალს მარილებს
მინერალებს და ორგანულ
ნივთიერებებს
აქ მიმდინარეობს უჯრედის
ყველა ქიმიური რეაქცია
ციტოპლაზმაშია
მოთავსებული უჯრედის სხვა
სტრუქტურები
უჯრედის აგებულება4. ბირთვი
უჯრედის ბირთვი
• , შემოსაზღვრულია ორმაგი მემბრანით რომელიც დაცხრილულია ფორებით
• აკონტროლოებს უჯრედში მიმდინარეპროცესებს
• - მისი ქრომატინის დნმ ში მოთავსებულია მემკვიდრული ინფორმაცია
• ბირთვში მოთავსებულია ბირთვაკი
5. ბირთვაკი
ბირთვი - ბირთვაკი მონაწილეობს
რიბოსომების სინთეზში
6. ენდოპლაზმური ბადე
ენდოპლაზმური ბადე
წარმოადგენს ბირთვის
მახლობლად
, განლაგებულ
მემბრანებით შექმნილი
არხების და მილების
განტოტვილი სისტემას
გლუვი ენდოპლაზმური ბადე - მასზე მიმდინარეობს ლიპიდების და ნახშირწყლების სინთეზი
ენდოპლაზმური ბადე
გრანულარული( ) ხორკლიანი
- ენდოპლაზმური ბადე მასზე განლაგებულია
, რიბოსომები ამიტომ აქ მიმდინარეობს ცილების
სინთეზი
7. გოლჯის აპარატი
- გოლჯის აპარატი , ცისტერნების კომპლექსი
რომელშიც გროვდება ენდოპლაზმურ ბადეზე
წარმოქმნილი .ნივთიერებები
აქ ხდება ნივთიერებებისტრანსპორტირება
.ბუშტუკების გზით
აქ წარმოიმნებალიზოსომები
8. მიტოქონდრია - მიტოქონდრია
ორშრიანი მემბრანით . დაფარული ორგანელაა
” აქ ხდება უჯრედული”. სუნთქვა
იგი უჯრედის” ენერგეტიკული
”.სადგურია
მის კრისტებზე - მიმდინარეობს ატფ ის.სინთეზი
.აქვს საკუთარი დნმ
9. რიბოსომები
რიბოსომები მარცვლოვანი
ენდოპლაზმურიი ბადისმემბრანაზე
- 1. რიბოსომა მცირე; 2. სუბერთეული დიდი
სუბერთეული
1.
2.
რიბოსომები შექმნილია ცილებისა - .და რიბოსომული რნმ გსაგან
რიბოსომები წარმოიქმნება.ბირთვაკში
უჯრედში ისინი მინაწილეობენ
ცილების სინთეზში
რიბოსომები განლაგებულის მარცვლოვან ენდოპლაზმურ ბადეზე
ან უჯრედში თავისუფლადაა
10. ( )პლასტიდები მცენარებში
ქლოროპლასტები• მწვანე ფერის პლასტიდები ორმაგი მემბრანით• ქლოროპლასტებში მოთავსებულია ქლოროფილის
. მარცვლები აქ მიმდინარეობს ფოტოსინთეზი
ქრომოპლასტები• , , წითელი ნარინჯისფერი ყვითელი ფერის
პლასტიდები• , . შეფერილობას აძლევენ ყვავილებს ფოთლებს
აქვე გროვდება მცენარის ნივთიერებათა ცვლისპროდუქტები
ლეიკოპლასტები• უფერო პლასტიდები• ( ) საკვები ნივთიერებების ძირითადად სახამებლის
დაგროვება
11. ვაკუოლი
ვაკუოლი არის მცენარეულ და სოკოს უჯრედებში
ერთშრიანი მემბრანით შემოფარგლული სტრუქტურა
, შეიცავს უჯრედის წვენს რომელიც არის საკვები
ნივთიერებების ან ცვლის პროდუქტების წყალხსნარი
უჯრედის ოსმოსურირეზერვუარია
12. ( უჯრედის ცენტრი ცხოველურ)უჯრედებში
უჯრედის ცენტრი შედგება ცილინდრული ფორმის ორი
ცენტრიოლისაგან
არა აქვს მემბრანულიაგებულება
თითო ცენტრიოლი შექმნილია ცხრა სამმაგი მილების
სისტემისაგან
მონაწილეობს უჯრედისგაყოფაში
13. ლიზოსომა
- ლიზოსომა ერთშრიანი მემბრანით შემოფარგლული
ორგანელაა
აქვს მრგვალი ფორმა
უჯრედში მათი რაოდენობა დამოკიდებულია ამ უჯრედის
ცხოველქმედებაზე
ლიზოსომებში მოთავსებულიაფერმენტები
, აქვს მომნელებელი, დამცველობითი ავტოლიზის
ფუნქციები