สาระวิทย์ ฉบับที่ 28...
-
Upload
national-science-and-technology-development-agency-nstda-thailand -
Category
Science
-
view
902 -
download
9
Transcript of สาระวิทย์ ฉบับที่ 28...
‹ÍÂâÅ¡¢ŒÍÁÙÅ¢‹ÒÇÊÒÃÇÔ·ÂÒÈÒʵÃ�à¾×èͤس
ตดตอกองบรรณาธการโทรศพท 0 2564 7000 ตอ 71185-6 อเมล [email protected]
ทปรกษา ทวศกด กออนนตกล, ชฎามาศ ธวะเศรษฐกล, กลประภา นาวานเคราะหบรรณาธการผพมพผโฆษณา กฤษฎชย สมสมาน บรรณาธการอำนวยการ นำชย ชวววรรธน บรรณาธการบรหาร จมพล เหมะครนทร กองบรรณาธการ ปรทศน เทยนทอง, วชราภรณ สนทนา, ศศธร เทศนอรรถภาคย, รกฉตร เวทวฒาจารย, กตตมา ไกรพรพรรณ, สรนยา ลอยประสทธ, วณา ยศวงใจ บรรณาธการศลปกรรม ลญจนา นตยพฒน ศลปกรรม เกดศร ขนตกตตกล, ฉตรทพย สรยะ
ผผลตฝายสอวทยาศาสตร สำนกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (สวทช.)กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย111 อทยานวทยาศาสตรประเทศไทย ถนนพหลโยธน ต.คลองหนง อ.คลองหลวง จ.ปทมธาน 12120โทรศพท 0 2564 7000 ตอ 71185-6 โทรสาร 0 2564 7016 เวบไซต http://www.nstda.or.th/sci2pub/
ฉบบท 28 / กรกฎาคม 2558
ISSN 2286-9298
A Team Bulletin
แมปจจบนโลกเราจะมเทคโนโลย และการแพทยสมยใหม ทเจรญกาวหนาไปมากกตาม แตไวรสมหาภยอนเปนตนตอของโรคระบาดทอบตขนใหม กยงสามารถคราชวตผคนไดเปนจำนวนมาก ทงโรคซารส โรคไขหวดนก โรคไขหวดใหญ 2009 โรคอโบลา และลาสดโรคเมอรส
รววโรคอบตใหมในรอบทศวรรษ
พ.ศ. 2545
พ.ศ. 2546
พ.ศ. 2552
พ.ศ. 2557
พ.ศ. 2558
• เรองจากปก : รววโรคอบตใหมในรอบทศวรรษ
• สารคดวทยาศาสตร : ทารกจากพอแม 3 คน ผลผลตของเทคโนโลยสมยใหม
• ระเบยงขาว วทย-เทคโนฯ ไทย :
o “วคซนพช” สดยอดนวตกรรมไทย ควารางวลระดบโลก
o สารสกดจากเปลอกมงคด ชวยปกปองระบบประสาท
• หนาตางขาว วทย-เทคโนฯ โลก : นาซาทม 30 ลานดอลลาร เตรยมพรอมไปดวงจนทรยโรปา
Highligh
t
2 ฉบบท 28 กรกฎาคม 2558‹ÍÂâÅ¡¢ŒÍÁÙÅ¢‹ÒÇÊÒÃÇÔ·ÂÒÈÒʵÃ�à¾×èͤس
จมพล เหมะครนทรบรรณาธการบรหาร
Editor’s Noteจมพล เหมะครนทร
Cover Story
นบตงแตโรคซารส หรอ “โรคทางเดนหายใจเฉยบพลน รนแรง” โรคไขหวดนก โรคไขหวดใหญสายพนธใหม 2009 โรคอโบลา มาจนถงโรคเมอรสระบาดในปจจบน ลวนเปนโรคตดตอรายแรง ทเดมสนนษฐานวานาจะ ตดตอมาจากสตวสคน คนสสตว แลวเกดแพรตอ จากคนสคน อาจจะโดยการไอจาม หรอสมผสกบ ของเหลว หรอสารคดหลงของผปวยกตาม
ปญหากคอโลกเราทกวนน ผคนมการเดนทางไปมา ระหวางประเทศกนมากซ งทำไดสะดวกรวดเรว โรคดงกลาวไมตองเสยคาตวเดนทางขนเครองบน หรอ ประทบตราวซาเขาประเทศแตอยางใด แตมนไปกบ ผปวยท เปนพาหะของโรคนนเองครบ ซงเรมแรก ของการเกด คนเรายงตงตวรบมอไมทน เชอโรคมรณะ จงแพรระบาดออกไปในวงกวาง สรางความสญเสย อยางมหาศาล ทงชวตผคนและเศรษฐกจ
ดงนน เมอทวโลกทราบขาวของการระบาดของโรค เหลานแลว จงตองมมาตรการตรวจคดกรองและเฝา ระวงเปนอยางยงโดยเฉพาะหนาดานของประเทศตวเอง นนกคอทสนามบนนนเอง เพราะทกวนนเราจะบอกวา โรคมนเกด ณ ประเทศใดกนาจะจำกดในพนทประเทศ นนคงไมไดอกแลว ดวยความสะดวกในการเดนทาง ดวยเครองบนดงกลาว แมเดนทางขามโลกกใชเวลา เพยงชวขามวนเทานน ดงนน การระบาดของโรคจง มโอกาสแพรไปในวงกวางไดอยางรวดเรว ยงประเทศไทย ของเราเปนเมองเปดและเปนเมองทองเทยว จงม ผคนเขามาเปนจำนวนมาก ดานคดกรองนจงตองเขมงวด เปนอยางยง โดยเฉพาะนกทองเทยวหรอผทเดนทาง มาจากประเทศในพนทเสยง
วนนเราเผชญกบเมอรส ในวนขางหนากไมรวา จะตองเผชญกบโรคอบตใหมหรออบตซำอกกเปนได แมตนตอการเกดโรคอาจไมไดอยในประเทศไทยกตาม
ทกวนนทง “โลก” และ “โรค” มนเชอมโยงถงกน หมดจรงๆ นะครบ
ในชวงราวหนงทศวรรษทผานมาน โลกของเราตองเผชญกบโรคระบาด รนแรงจำนวนไมนอย จนกอใหเกดความกงวลอยางยง จากเดมทวาแหลงทเกดโรคนนอยหางไกลกน ถงคนละทวปหรอซกโลก แตดวยการคมนาคมทสะดวก ดงเชนการเดนทางดวยเครองบน ทำใหมนษยเราไมปลอดภยเสยแลว เพราะ โอกาสทคนทเปนพาหะของโรคจะแพรไปยงคนในประเทศอนจงมความเปนไปได ไมยาก ถงขนาดองคการอนามยโลกตองประกาศเตอนใหทกประเทศตองเฝา ระวงอยางใกลชด
บคลากรทางการแพทยและสาธารณสขทตองทำงานอยางใกลชดเพอ ชวยเหลอผปวย จนบางครงตวเองกไดรบเชอมาเสยเอง และถงขนเสยชวตไป กไมนอย จงนบวาเปนกลมบคคลทควรไดรบการยกยองเปนอยางยงใน ความเสยสละในการทำหนาทชวยเหลอคนไข
เราลองมาทบทวนดกนวาในรอบราวสบปเศษทผานมาน มนษยเราตอง เผชญกบเจาไวรสมรณะอนเปนตนเหตหลกของโรคระบาดเหลาน ซงถอเปน โรคอบตใหมโดยหมายรวมถงโรคอบตซำดวยนน มโรคอะไรกนบาง ซงแมปจจบน อาจจะไมมปรากฏเปนขาว แตกไมแนวาสกวนหนงขางหนามนกอาจจะกลบมา ระบาดซำจนเปนขาวใหญอกกเปนได
องคการอนามยโลกไดใหความหมายของโรคตดตออบตใหมวา หมายถง โรคตดตอทมอบตการณในมนษยเพมสงขนมากในชวงทเพงผานมา หรอม แนวโนมความเสยงทจะเพมขนในอนาคตอนใกล นอกจากนนยงมความหมาย รวมถง โรคตดตอทเกดจากเชอใหม โรคตดตอทพบในพนทใหม และโรคตดตอ อบตซำ คอ โรคตดตอทเคยแพรระบาดในอดตและสงบไปนานหลายปแลว แตกลบมาระบาดขนอก
ในประเทศไทย ไดแบงโรคตดตออบตใหม เปน 3 กลม คอ
1. โรคทพบในประเทศ ไดแก ไขหวดใหญ 2009 ไขหวดนก และโรคมอ เทา ปาก เชอเอนเทอโรไวรส ฯลฯ
2. โรคทอาจแพรมาจากตางประเทศ เชน ไขสมองอกเสบนปาห ฯลฯ และ โรคตดเชอจากการใชอาวธชวภาพ เชน โรคแอนแทรกซ
3. โรคตดตออบตซำทพบในประเทศ เชน โรคไขกาฬหลงแอนจากเชอ สายพนธใหม และสายพนธอนๆ ทมากบแรงงานตางดาว ฯลฯ
โรคอบตใหมคออะไร
โรคอบตใหม ไปกบเครองบน
2 ฉบบท 28 กรกฎาคม 2558‹ÍÂâÅ¡¢ŒÍÁÙÅ¢‹ÒÇÊÒÃÇÔ·ÂÒÈÒʵÃ�à¾×èͤس
ฉบบท 28กรกฎาคม 2558‹ÍÂâÅ¡¢ŒÍÁÙÅ¢‹ÒÇÊÒÃÇÔ·ÂÒÈÒʵÃ�à¾×èͤس 3
โรคซารส หรอ “โรคทางเดนหายใจ
เฉยบพลนรนแรง”
มการพบผปวยโรคซารสรายแรกทมณฑลกวางตง ประเทศจน เมอป พ.ศ. 2545 แลวมาระบาดใหญจนเปนขาวดงในป พ.ศ. 2546 โดยตอมามการแพรระบาดไปยงอกหลายประเทศทวโลก สาเหตของ โรคมาจากไวรสซารส-โคว (SARS-CoV) ซงเปนเชอไวรสอยในวงศ โคโรนาไวรส
อาการของโรค : มไขสง ปวดศรษะ หนาวสน ปวดตามตว อาการเรมแรก อาจไมแตกตางจาก ไขหวดทวไป แตหลงจากมอาการ 2-7 วน ผปวยจะมอาการ ไอแหงๆ เจบหนาอก หายใจตนหรอหายใจหอบ ซงเปนอาการทบงบอกวาโรค เรมรนแรง มผปวยประมาณ10-20% ทอาการเปนมากตองใสเครองชวย หายใจ อตราการเสยชวตของผเปนโรคนอยทรอยละ 9.6
การตดตอ : สวนใหญเชอแพรกระจายโดยผานทางนำลายและเสมหะของผปวยเมอเวลาจามหรอไอโดยมกจะตดจากคนใกลชด เชน ญาตพนอง
การรกษา : สวนใหญจะเปนการรกษาตามอาการ และใชอปกรณชวยการหายใจ (ในรายทมภาวะหายใจลมเหลว) ในปจจบนยงไมมยาหรอวธการรกษาจำเพาะ มการทดลองใชเซรมจากผทหายจากโรค ซงพบวาไดผลถาใหระยะสปดาหแรก ของโรค ในขณะนมความพยายามทดลองหายาตานไวรสซารสโดยจำเพาะ ซงคาดวาอาจนำมาใชในอนาคต
โรคไขหวดนก H5N1
เปนโรคในกลมอาการของโรคทางเดนหายใจ พบการระบาดครงแรก พ.ศ. 2540 และเปนขาวใหญในชวงป พ.ศ. 2546-2548 ทมการแพรระบาดในหลายประเทศแถบเอเชย เรมจากจน ฮองกง แลวแพรไปยงเกาหล ญปน ไทย กมพชา อนโดนเซย เปนตน โดยมรายงานวาคนตดเชอจากไก และ แพรระบาดจากคนสคน สาเหตของโรคมาจากเชอไวรสสายพนธ H5N1
การตดตอ : ผปวยสวนใหญตดโรคจากการสมผสสตวปกทปวยหรอตายดวย โรคไขหวดนก โดยเชอไวรสในนำมก นำลาย และมลของสตวปวยอาจตดมา กบมอและเขาสรางกายคนทางเยอบจมกและตา ผปวยบางรายตดเชอท ปนเปอนอยในสงแวดลอม
อาการของโรค : หลงจากไดรบเชอประมาณ 3-7 วน ผปวยจะมอาการคลายไขหวดใหญ คอ มไขสง ปวดศรษะ ปวดเมอยเนอตว ออนเพลย เจบคอ ไอ อาจมนำมก นำตาไหล เดก ผสงอาย และผมโรคประจำตว มกมอาการรนแรง ทำใหเกดปอดอกเสบซง สงเกตไดจากอาการหอบหรอหายใจลำบากและอาจเกดภาวะหายใจลมเหลว ซงเสยงตอการเสยชวตสงถงรอยละ 60
การรกษา : ตองรบพาไปพบแพทยทโรงพยาบาลทนทเพราะตองไดรบยาตานไวรสโดยเรวทสด หรอภายใน 2 วน หลงเรมมอาการ และอาจตองใชเครองชวยหายใจ ผลการรกษาจงจะด
โรคไขหวดใหญสายพนธใหม 2009
เปนขาวใหญในป ค.ศ. 2009 (พ.ศ. 2552) เรมจากพบผตดเชอและเสยชวตในประเทศเมกซโก จากนนกม การแพรระบาดไปอกหลายประเทศ
โรคไขหวดใหญสายพนธใหม 2009 ตามคำอธบายของกรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข ระบไววา...เปน โรคไขหวดใหญสายพนธใหมในคน แพรตดตอระหวางคนสคน ไมพบวามการตดตอมาจากสกร เกดจากเชอไวรส ไขหวดใหญชนดเอ/เอช1 เอน1 (A/H1N1) ซงเปนเชอตวใหมทไมเคยพบทงในสกรและในคน เปนเชอทเกดจาก การผสมสารพนธกรรมของเชอไขหวดใหญของสกรเปนสวนใหญ และมสารพนธกรรมของเชอไขหวดใหญของคน และเชอไขหวดทพบในนกดวย...
การตดตอ : เชอไขหวดใหญสายพนธใหม 2009 จะมอยในนำมก นำลาย หรอเสมหะของผตดเชอ ซงเชอนจะแพรจาก ผปวยไปสคนอนดวยการไอ จาม หรอคนไปสมผสเชอโดยทางตรงหรอทางออม เชน เชออาจตดอยตามโตะ ลกบดประต แกวนำ โทรศพท ภาชนะขาวของเครองใชตางๆ เมอมอไปสมผสถกแลวมาขยตา แคะจมก หรอสมผสทางปาก กอาจจะทำใหไดรบเชอไดเชนกน
อาการของโรค : อาการโดยทวไปคลายกบคนทเปนไขหวดใหญธรรมดา คอ มไขสง มอาการไอหรอจาม เจบคอ ปวดเมอยตามรางกาย ปวดหว ออนเพลย บางครงมอาการทองเสย อาเจยน รวมดวย
อตราผตดเชอเสยชวตจากโรคนอยทประมาณรอยละ 2
การรกษา : ปจจบนยาทมอยแลวซงเปนยาทใชรกษาโรคไขหวดใหญในคนและใชไดผลกบไวรสไขหวดใหญ สายพนธใหม 2009 นดวย คอ โอเซลทามเวยร (oseltamivir) หรอในชอการคาคอ ทามฟล (tamiflu) เปนยา ชนดเมด และซานามเวยร (zanamivir) หรอในชอการคาคอ รเลนซา (relenza) ซงเปนยาชนดพน
ฉบบท 28กรกฎาคม 2558‹ÍÂâÅ¡¢ŒÍÁÙÅ¢‹ÒÇÊÒÃÇÔ·ÂÒÈÒʵÃ�à¾×èͤس 3
4 ฉบบท 28 กรกฎาคม 2558‹ÍÂâÅ¡¢ŒÍÁÙÅ¢‹ÒÇÊÒÃÇÔ·ÂÒÈÒʵÃ�à¾×èͤس
โรคเมอรส (MERS) หรอโรคทางเดนหายใจตะวนออกกลาง
เปนขาวใหญลาสดตงแตตนเดอนมถนายน พ.ศ. 2558 เมอพบวามผ เสยชวตสองรายจากโรคเมอรสใน ประเทศเกาหลใต
เมอรส เปนโรคของระบบทางเดนหายใจ โดยเชอ ทเปนสาเหตคอเชอไวรสโคโรนา สายพนธ 2012 หรอ กลมอาการทางเดนหายใจตะวนออกกลาง (Middle East Respiratory Syndrome: MERS หรอโรคเมอรส) เปนเชอสายพนธหนงในกลมไวรสโคโรนา (MERS
Corona Virus: MERS CoV) คนพบครงแรกในป ค.ศ. 2012 (พ.ศ. 2555) ทประเทศซาอดอาระเบย ไวรส โคโรนาจดอยในตระกลเดยวกบเชอไวรสทกอใหเกดตงแตโรคทมอาการไมรนแรง เชน ไขหวด จนถงอาการรนแรง เชน ซารส
การรบมอกบโรคเหลาน วธทดและดจะเปนวธทงายทสดททกคนสามารถทำไดเอง กคอการทำ ตามขอปฏบตททางการแนะนำนนกคอ “กนรอน ชอนกลาง ลางมอบอยๆ” ซงจะชวย ปองกนการตดเชอไดมาก ประกอบกบการกนอาหารทมประโยชน ออกกำลงกายสมำเสมอ และพกผอนใหเพยงพอ กจะเปนภมตานทานชนเลศเพอสกบบรรดาโรคภยไขเจบทงปวงไดเปนอยางด
แหลงขอมลอางองhttp://beid.ddc.moph.go.th/media/index.php
http://siamhealth.net/public_html/Disease/infectious/sars/index.htm#.VY0Ri0a1e1Fhttp://www.siamhealth.net/public_html/Disease/infectious/avian/avian.htm#.VZDVTEa1e1H
http://www.doctor.or.th/article/detail/1644http://beid.ddc.moph.go.th/beid_2014/node/271
โรคอโบลา
เปนโรคไขเลอดออกชนดใหม พบการระบาดครงแรกเมอ พ.ศ. 2519 พรอมๆ กน สองแหงคอ ในเมอง Nzara ประเทศซดาน และในเมอง Yambuku สาธารณรฐประชาธปไตยคองโก ในกรณหลงเกดขนทหมบานแหงหนงทตงอย ใกลกบแมนำอโบลา (Ebola River) ซงกลายมาเปนชอของโรคนในทสด จากนนเปนขาวโดงดงเมอกลบมาระบาดใหญอกครงเมอปทแลวคอ พ.ศ. 2557
โรคอโบลาเปนโรคตดตอชนดเฉยบพลนรนแรง เกดจากเชอไวรสอโบลา (Ebola virus) ซงประกอบดวย 5 สายพนธ ไดแก สายพนธไอวอรโคสต
สายพนธซดาน สายพนธซารอ สายพนธเรสตน (Reston) และสายพนธ Bundibugyo โดยสายพนธซดาน สายพนธซารอ และสายพนธ Bundibugyo ทำใหเกดการระบาดของโรคตดเชอไวรสอโบลาในแอฟรกาและทำใหมอตราการเสยชวตถงรอยละ 60-90 ในขณะทสายพนธไอวอรโคสต และสายพนธเรสตน (Reston) มกไมทำ ใหเกดอาการรนแรงและยงไมมรายงานการเสยชวตจากสายพนธเรสตน
การตดตอ : จากคนสคน มกเกดจากการสมผสตรงกบเลอดทตดเชอ สารคดหลง เชน นำมก นำลาย ปสสาวะ อจจาระ อวยวะ หรอนำอสจ นอกจากน การตดเชอในโรงพยาบาล กพบไดบอยผานทางเขมและหลอดฉดยาทปนเปอนเชอ และยงพบการแพรกระจายเชออโบลาในพธศพไดบอย เนองจากผมารวมพธศพ อาจมการสมผสโดยตรงกบรางกายของผเสยชวต
อาการของโรค : มไขเฉยบพลน ออนเพลยมาก ปวดกลามเนอ ปวดศรษะและเจบคอ ตามดวยอาการ อาเจยน ทองเสย ผนผวหนง ไตและตบทางานบกพรอง และบางรายจะพบการตกเลอดทงภายในและภายนอก และเสยชวต ระยะฟกตวของโรค 2-21 วน
การรกษา : ปจจบนยงไมมวคซนปองกนโรคอโบลา และยารกษาจำเพาะ ขณะนกำลงอยระหวางการศกษาวจย สงททำไดตอนนคอการรกษาตามอาการไปกอน
การตดตอ : เปนการตดเชอระหวางสตวสคน โดยมอฐเปนรงโรคสำคญ สำหรบการแพรเชอระหวางคนสคนสามารถแพรผานทางเสมหะของผปวยจากการไอ เปนตน และมกเกดจากการสมผสอยางใกลชดกบผปวยโดยมไดมการปองกนตนเอง โดยเฉพาะอยางยงในโรงพยาบาล ระยะฟกตวของเชอ 2-14 วน
อาการของโรค : ผปวยทตดเชอ MERS CoV บางรายไมมอาการ ในรายทมอาการบางรายมอาการทางระบบทางเดนหายใจเลกนอย เชน มไข ไอ นอกจากน ในผปวยบางราย จะมอาการในระบบทางเดนอาหาร ไดแก ทองรวง รวมดวย และบางรายอาจมอาการทางระบบทางเดนหายใจรนแรง หายใจหอบ หายใจลำบาก ปอดบวม จนถงขนเสยชวต อตราการเสยชวตของผปวยอยทรอยละ 36
การรกษา : เปนการรกษาตามอาการแบบประคบประคอง ยงไมมวคซน และยารกษาทจำเพาะ
แหลงภาพอางองhttp://www.bustle.com/articles/37816-ebola-vs-sars-which-outbreak-was-worse
http://topnews.in/healthcare/sites/default/files/WHO.jpghttp://www.kiss1031.ca/2013/07/30/sarsfest-10th-anniversary/http://www.diseasecontrolgroup.com/news/topic-51998.html
http://www.nutrichoice4u.com/wp-content/uploads/2015/03/swine-h1n1.jpghttp://newshour-tc.pbs.org/newshour/wp-content/uploads/2014/07/EBOLA.jpg
http://www.maritimefirstnewspaper.com/en/maritime/mers-skorea-reports-two-deaths-three-new-cases/
การรบมอกบโรค
จมพล เหมะครนทร
Cover Story
4 ฉบบท 28 กรกฎาคม 2558‹ÍÂâÅ¡¢ŒÍÁÙÅ¢‹ÒÇÊÒÃÇÔ·ÂÒÈÒʵÃ�à¾×èͤس
ฉบบท 28กรกฎาคม 2558‹ÍÂâÅ¡¢ŒÍÁÙÅ¢‹ÒÇÊÒÃÇÔ·ÂÒÈÒʵÃ�à¾×èͤس 5
ระเบยงขาว วทย-เทคโนฯ ไทยกองบรรณาธการ
ไบโอเทค พฒนาชดตรวจวนจฉยเชอ Listeria monocytogenes ในอาหารเชอ Listeria monocytogenes เปนเชอแบคทเรยกอโรคในอาหารทกอ ใหเกดอนตรายทงกบมนษย และสตวได โดยหนวยงานทควบคมดาน ความปลอดภยทางดานอาหารไดมขอกำหนดวา ตองไมพบการปนเปอนของ เชอดงกลาวในตวอยางอาหาร
นกวจยไบโอเทคไดนำเอาวธ Immunomagnetic separation (IMS) โดยใช magnetic beads ท เคลอบดวยแอนตบอดทมความจำเพาะเจาะจงตอแบคทเรย เปาหมาย มาใชรวมกบเทคนค real-time PCR สำหรบการตรวจวนจฉยเชอ L. monocytogenes ในตวอยางอาหาร พบวาการประยกตใชเทคนคดงกลาวม ประสทธภาพ ถกตอง แมนยำ มความจำเพาะเจาะจง และมความไวสง ใหผลการทดสอบสอดคลองกบวธมาตรฐาน ตามหลกการของ ISO 11290-1:1996 ซงวธท พฒนาขนนสามารถทราบผลภายใน 28 ชวโมง และมความจำเพาะเจาะจงตอเชอ L. monocytogenes โดยไมทำปฏกรยาขามกบเชอ Listeria สปชสอนๆ อกดวย
เทคโนโลยนเปดรบผประกอบการทสนใจขออนญาตใชสทธหรอรวมวจย พฒนาผลตภณฑ โดยสามารถตดตอขอขอมลเพมเตมไดท ฝายพฒนาธรกจเทคโนโลยชวภาพ ไบโอเทค
ศนยชววสดประเทศไทย เปดตวแอปพลเคชน TBRC สำหรบลกคา สามารถขอรบบรการ จลนทรยและชววสดผานทาง iPhone และ iPad แลว ซงจลนทรยและชววสดเหลานไดรวบรวมมาจากเครอขายคลงจลนทรย และ ชววสดทงในประเทศไทยและตางประเทศ ทจะเปนประโยชนตอการวจยใน อตสาหกรรมดานเทคโนโลยชวภาพ
ไบโอเทค เปดตวแอปพลเคชน TBRC อำนวยความสะดวกในการขอรบบรการจลนทรยและชววสดผานทาง iPhone และ iPad
สนใจดาวนโหลด TBRC app ไดท https://itunes.apple.com/th/app/tbrc/id979477629?mt=8.ไบโอเทค สวทช. ตระหนกถงความสำคญของโรคมาลาเรย และไดคนควา
วจยเกยวกบโรคมาลาเรยมากวา 10 ป จนกระทงคนพบโครงสรางของเอนไซม ไดไฮโดรโฟเลต รดกเทส ไธมดเลตซนเธส (dihydrofolate reductase- thymidylate synthase, DHFR-TS) ซงเปนเปาหมายของยากลมแอนตโฟเลต ทำใหเขาใจกลไกการดอยากลมดงกลาว และสามารถตอยอดงานวจยไปส การคนพบสารตนแบบ P218 ซงเปนสารแอนตโฟเลตตานมาลาเรยทม ประสทธภาพและความจำเพาะสง มฤทธในการฆาเชอมาลาเรยทงสายพนธทไว ตอยาและดอตอยาไดอยางมประสทธภาพ ปจจบนสาร P218 ถกผลกดนเขาส การทดสอบในระดบพรคลนกทไดมาตรฐาน GLP รวมกบ Medicines for Malaria Venture (MMV)
ปจจบนคณะนกวจยไบโอเทค นำโดย ดร.อบลศร เลศสกลพาณช จาก หองปฏบตการการวเคราะหและประยกตใชสารชวโมเลกล หนวยวจยเทคโนโลย การตรวจวนจฉยทางชวภาพ ยงได ศกษาวจยเพมเตม จนกระทงคนพบโปรตน เปาหมายตวใหม ชอวา ซรน ไฮดรอกซเมทลทรานสเฟอเรส (serine hydroxymethyltransferase) หรอ SHMT ซงเปนเอนไซมทมบทบาทสำคญ ตวหนงในการสงเคราะหโฟเลตเชนเดยวกบเอนไซม DHFR และจากการศกษา ยงพบอกวา การยบยงการทำงานของเอนไซม SHMT นสงผลใหเชอมาลาเรย
ไบโอเทคผนกหนวยงานพนธมตรรวมสมาลาเรย
ตายและเอนไซม SHMT ของเชอมาลาเรยมลกษณะจำเพาะทแตกตางจาก เอนไซม SHMT ของสงมชวตอนรวมถงคนดวย จงมความเปนไปไดในการ นำไปใชเปนกลยทธใหมเพอขดขวางการทำงานของเอนไซมในเชอมาลาเรย โดยไมมผลกระทบตอเอนไซมของคน อกทงยงมศกยภาพในการนำมาพฒนา ออกแบบสารยบยง เพอใชในการรบมอกบการดอยาของเชอมาลาเรยในอนาคต
งานวจยนดำเนนการโดยไบโอเทค และหนวยงานพนธมตรทงในประเทศ และตางประเทศ ไดแก มหาวทยาลยมหดล มหาวทยาลยบรพา จฬาลงกรณ มหาวทยาลย มหาวทยาลยมชแกน แอนนอารเบอร (University of Michigan, Ann Arbor) สถาบน California Institute for Biomedical Research (Calibr) ประเทศสหรฐอเมรกา บรษท BASF ประเทศเยอรมน สถาบน Swiss Tropical and Public Health Institute (Swiss TPH) Universität Basel สถาบน ETH Zurich ประเทศสวตเซอรแลนด บรษท GlaxoSmithKline ประเทศสเปน สถาบน Monash Institute of Pharmaceutical Sciences ประเทศ ออสเตรเลย และ Nat ional Synchrotron Radiat ion Research Center ประเทศไตหวน
6 ฉบบท 28 กรกฎาคม 2558‹ÍÂâÅ¡¢ŒÍÁÙÅ¢‹ÒÇÊÒÃÇÔ·ÂÒÈÒʵÃ�à¾×èͤس
ผลตภณฑกนยงทขายตามทองตลาดบานเรามอยหลายประเภท ไดแก โลชนกนยง สารเคมชนดสเปรยฉดไลยง หรอยากนยงประเภทจดใหเกดควนไลยง เปนตน ผลตภณฑเหลานอาจเกดปญหาในเรองการแพกลนหรอความไมมนใจ ในเรองความปลอดภยตอผใชได ลาสดนกวจย สวทช. ไดพฒนาผลตภณฑกนยง ทชวยแกปญหาดงกลาวไดแลว
ทมนกวจยนาโนเทค สวทช. ไดพฒนาผลตภณฑกนยงดวยเทคโนโลย นาโนอมลชนทบรรจสารมฤทธไลยงชนดไมมกลน ไมระคายเคอง ตอประสาท สมผสตางๆ เชน ผวหนง ดวงตา จมก และลดอาการแพทอาจเกดขนกบผใช ดวยเทคโนโลยดงกลาว จะชวยรกษาความคงตวและควบคมการปลดปลอยของ สารออกฤทธ ทำใหสามารถปองกนยงไดอยางมประสทธภาพ
ผลตภณฑกนยงนาโนอมลชนไรกลนฉน
เวบไซตของ สำนกงานขอมลสมนไพร คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยมหดล เผยผลการศกษาฤทธของสารอนพนธแซนโทน (xanthone derivative) ทมในเปลอกมงคด ดวยสารสกดนำ พบวาสารสกดมสารประกอบกลมฟนอล ปรมาณสง และมฤทธในการตานอนมลอสระได นอกจากน เมอทำการศกษา ผลของสารสกดจากเปลอกมงคดในการปกปองประสาททมการเหนยวนำให เอนไซม Acetylcholinesterase (AChE) ทำงานผดปกต และเกดความบกพรอง ดานความจำในหนไมส โดยแบงหนออกเปน 7 กลม คอ กลม 1 เปนกลมควบคม กลม 2 ให 1 % ตะกวในนำ กลม 3 ใหสารสกดแซนโทน 200 มก./กก.นน.ตว กลม 4 ใหตะกวและสารสกดแซนโทน 100 มก./กก.นน.ตว กลม 5 ใหตะกวและสารสกดแซนโทน 200 มก./กก.นน.ตว กลม 6 ใหตะกวและวตามนอ 100 มก./กก.นน.ตว และกลม 7 ใหวตามนอ โดยใหสารตางๆ เปนเวลา 38 วน
ผลการทดลองพบวา สารสกดแซนโทนมฤทธทำใหการทำงานของ AChE ดขน และชวยปองกนความเปนพษของตะกวทชกนำใหหนมพฤตกรรมดาน ความจำและการเรยนรลดลง
ดงนนจงสรปไดวา อนพนธแซนโทนจากสารสกดนำเปลอกมงคดมฤทธ ปกปองระบบประสาทจากฤทธในการตานอนมลอสระ ปรบการทำงานของ AChE และลดพฤตกรรมการเรยนรและความจำทเสยหายทเกดจากความเปน พษจากสารตะกวได
แหลงขอมล : http://www.medplant.mahidol.ac.th/active/shownews.asp?id=1080
แหลงภาพ :http://frynn.com/wp-content/uploads/2013/07/Mangosteen-1.jpg
สารสกดจากเปลอกมงคดชวยปกปองระบบประสาท
ระเบยงขาว วทย-เทคโนฯ ไทยกองบรรณาธการ
เวบไซตของ สำนกงานขอมลสมนไพร คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยมหดล เผยผลการศกษาผปวยเบาหวานชนดทไมพงอนซลน จำนวน 90 คน อาย 35-65 ป โดยแบงออกเปน 3 กลม ไดแก กลมท1 คอ กลมควบคม กลมท 2 และ 3 ใหรบประทานแคปซลผงวานหางจระเข ขนาด 100 และ 200 มก./วน เปนเวลา 3 เดอน จากนนใหรบประทานแคปซลผงวานหางจระเขรวมกบการใหคำปรกษา ทางดานโภชนาการ (the nutrition counselling) อกเปนเวลา 3 เดอน พบวา ผปวยทไดรบแคปซลผงวานหางจระเขทง 2 กลม จะมระดบนำตาล คอเลสเตอรอล ไตรกลเซอไรด และ VLDL-C (very low density lipoprotein cholesterol) (ไขมนชนดไมด) ในเลอดลดลง สวน HDL-C (high density lipoprotein cholesterol) (ไขมนด) เพมขน โดยสดสวนของคอเลสเตอรอลรวมตอ HDL และอตราสวนของ LDL ตอ HDL รวมทงความดนโลหตลดลง
สรปไดวาการรบประทานแคปซลผงวานหางจระเขรวมกบการใหคำปรกษาทางดานโภชนาการ มผลลดระดบนำตาลและความดนโลหต รวมทงทำใหระดบไขมนในเลอดของผปวยเบาหวานดขนดวย
แคปซลผงวานหางจระเขชวยลดนำตาลและไขมนในเลอดของผปวยเบาหวาน
http://www.medplant.mahidol.ac.th/active/shownews.asp?id=1090
ฉบบท 28กรกฎาคม 2558‹ÍÂâÅ¡¢ŒÍÁÙÅ¢‹ÒÇÊÒÃÇÔ·ÂÒÈÒʵÃ�à¾×èͤس 7
อย. เตอนผบรโภค เดกมความเสยงสงทจะไดรบอนตรายจากการปนเปอน ของสารเคมทใชในการกำจดแมลงในบานเรอน แนะนำใหใชผลตภณฑกำจด แมลงอยางถกตอง โดยเลอกซอผลตภณฑกำจดแมลงทมฉลากระบเลขทะเบยน วอส. ในกรอบเครองหมาย อย. กอนใชผลตภณฑควรอานฉลากใหละเอยด และปฏบตตามคำแนะนำบนฉลากอยางเครงครด และตองใชอยางระมดระวง เพอไมใหไดรบอนตรายจากการใชผลตภณฑ
ผลตภณฑกำจดแมลงและสตวอนมอยในรปแบบทหลากหลาย เชน สเปรยฉด พนอดกาซ ผงเกลด กอน หรอของเหลว ซงจะประกอบไปดวยสารเคมทแตกตางกน หากมการใชผลตภณฑทไมถกตองตามทระบบนฉลาก อาจกอใหเกดอนตรายตอ ผใชได โดยเฉพาะความเสยงทจะเกดกบเดก ไมวาจะเปนจากการเอามอเขาปาก คลาน หรอเลนในพนททมการใชผลตภณฑดงกลาว
ผลตภณฑทใชในการกำจดแมลงหรอสตวอน จดเปนวตถอนตรายทใช ในบานเรอนหรอทางสาธารณสข ซงอยในความดแลรบผดชอบของ อย. ดงนน ผลตภณฑดงกลาวจะตองไดรบการขนทะเบยนจาก อย. ผบรโภคควรเลอกซอ ผลตภณฑทมการแสดงเลขทะเบยน วอส. ในกรอบเครองหมาย อย. โดยผลตภณฑ เหลานมสวนประกอบของสารเคมทแตกตาง สงผลใหมอาการเกดพษจาก การใชผลตภณฑ ทไมถกตองแตกตางกน ดงน
สารกำจดยงและแมลงสาบ สวนใหญจะเปนสารสงเคราะหในกลม ไพรทรอยด (pyrethroids) มอาการเกดพษทไดรบสารเคม คอ คลนไส มผนแดง คน รสกแสบๆ คนๆ ทผวหนง อาจมอาการจาม คดจมก ปวดศรษะ มนงง กลามเนอออนแรง บดเกรง ถาไดรบปรมาณมากอาจเกดอาการกลามเนอกระตก คนทเปนโรคหอบควรระมดระวง ถาไดรบในปรมาณมากจะเกดอาการหอบได
“วคซนพช” ควารางวลเหรยญทอง Gold Medal, “Vaccin Pour Plantes” DIPLOME INVENTIONS GENEVA ในงาน International Exhibition of Inventions Geneva ครงท 43 จากประเทศสวตเซอรแลนด นวตกรรมชนนเปนผลงานของบรษท กรน อนโนเวทฟ ไบโอเทคโนโลย จำกด (GIB) ผผลตและพฒนานวตกรรมวคซนสำหรบพชในนาม “BIG” แรธาต อาหารเสรมระดบนาโนทออกฤทธเปนยาและวคซนสำหรบพช สามารถสรางภม ตานทานและปองกนโรคจากแมลง และสภาพอากาศทไมเหมาะสม สงเสรมให พชมคณภาพและปรมาณผลผลตมากขน ทงนโดยไดพฒนารวมกบโครงการ สนบสนนการพฒนาเทคโนโลยของอตสาหกรรมไทย (iTAP) สวทช.
“วคซนพช” สดยอดนวตกรรมไทย ควารางวลระดบโลก ณ ประเทศสวตเซอรแลนด
อานรายละเอยดเพมเตมไดท
http://www.nstda.or.th/news/20334-nstda
ระเบยงขาว วทย-เทคโนฯ ไทยกองบรรณาธการ
อย. เตอน! เดกเสยงไดรบอนตรายจากการปนเปอนของสารกำจดแมลง
สารกำจดหน สวนใหญจะเปนสารในกลมปองกนการแขงตวของเลอด (anticoagulants) จะมอาการเกดพษ คอ หากรบประทานในปรมาณมากๆ หรอตดตอกนเปนเวลานาน จะทำใหเกดการตกเลอด โดยสงเกตไดจากการม เลอดปนมากบอจจาระ เลอดกำเดาไหล อาจมอาการปวดทองและหลงจากการ ตกเลอดในชองทอง รสกออนเพลย และตวซด
ผบรโภคจงควรใชอยางระมดระวง ควรอานฉลากใหละเอยด และปฏบต ตามคำแนะนำทระบบนฉลากอยางเครงครด ควรเกบผลตภณฑใหพนมอเดก หรอเกบในตทสามารถลอคปดได ลางมอทกครงหลงสมผสหรอใชผลตภณฑ หากเกดอบตเหตจากการใชผลตภณฑ ใหปฏบตตามคำแนะนำบนฉลากอยาง เครงครด เพอแกไขอาการในเบองตน หากอาการไมทเลาใหรบนำผปวยพรอมกบ ภาชนะบรรจผลตภณฑไปพบแพทย
ทงน หากผบรโภคมขอสงสยเกยวกบผลตภณฑ สอบถามขอมลเพมเตมไดท สำนกควบคมเครองสำอางและวตถอนตราย สำนกงานคณะกรรมการอาหารและยา E-mail : [email protected]
กรณผบรโภคไดรบอนตรายจากการใชผลตภณฑ สามารถแจงรองเรยนไดทสายดวน อย. 1556 หรอทE-mail : [email protected] หรอตปณ. 1556 ปณฝ. กระทรวงสาธารณสข จ.นนทบร 11004 หรอรองเรยนผาน Oryor Smart Application หรอสำนกงานสาธารณสขจงหวดทวประเทศ เพอ อย. จะดำเนนการปราบปราม และ ดำเนนคดตามกฎหมายกบผกระทำผดตอไป
iTAP ไดเขามามสวนชวยในการทดสอบและหาสตรคำนวณผสมสตร วคซนเขากบปยอนทรย เพอใหออกฤทธไดยาวนานถง 4 เดอน และสงสำคญ คอสามารถลดปรมาณการใชปยเคมไดมากถง 50 % และในอนาคตอนใกลน บรษท GIB มแผนทจะพฒนาตอยอดผลตภณฑ ในการรบการถายทอด เทคโนโลยจากศนยพนธวศวกรรมและเทคโนโลยชวภาพแหงชาต (ไบโอเทค/สวทช.) เพอปรบแรธาตเคมตางๆ โดยคดสรรเฉพาะสวนประกอบทจำเปนมา บรรจอยในรปของแรธาตอนทรยพรอมใชสำหรบพชเพอเพมประสทธภาพของ วคซนพชใหดยงขนตอไป
ฉบบท 28กรกฎาคม 2558‹ÍÂâÅ¡¢ŒÍÁÙÅ¢‹ÒÇÊÒÃÇÔ·ÂÒÈÒʵÃ�à¾×èͤس 7
8 ฉบบท 28 กรกฎาคม 2558‹ÍÂâÅ¡¢ŒÍÁÙÅ¢‹ÒÇÊÒÃÇÔ·ÂÒÈÒʵÃ�à¾×èͤس
กรณทมการเผยแพรขาวในสอ เกยวกบชาสมนไพร ทอางวาใชใน การรกษาโรคสะเกดเงน อย. มความหวงใย ขอเตอนผบรโภค อยาหลงเชอคำ โฆษณาอวดอางสรรพคณรกษาโรค เนองจากชาสมนไพรจดเปนอาหาร ไมใชยา จงไมมสรรพคณในการรกษาโรค แนะผบรโภคเลอกซอชาสมนไพรทมคณภาพ มาตรฐานตามทประกาศกระทรวงสาธารณสขกำหนด และเลอกซอผลตภณฑ ชาสมนไพรทฉลากระบเครองหมาย อย. พรอมเลขทะเบยนในกรอบ
ชาสมนไพร จดเปนอาหารกำหนดคณภาพหรอมาตรฐานตามประกาศ กระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 280) พ.ศ. 2547 เรอง ชาสมนไพร ซงกำหนด ไววา สถานทผลตหรอนำเขา ตองปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 193) พ.ศ. 2543 เรองวธการผลต เครองมอเครองใชในการผลต และเกบ รกษาอาหารในสวนของผลตภณฑ จะตองผลตจากสวนตางๆ ของพชทระบไว ในบญชแนบทายประกาศฯ เรองชาสมนไพร หรอตามรายชอท อย. ประกาศเพมเตมเทานน และอนญาตใหนำพชสมนไพรมาผานกรรมวธ อยางงาย เฉพาะการทำแหงและลดขนาดให เลกลงดวยการตด สบ หรอบดเทานน เพอจดมงหมายในการบรโภคโดยการตมหรอชงกบนำ เทานน ตองไมมจลนทรยททำใหเกดโรค ไมมสารเปนพษจากจลนทรย สารเคมปองกนกำจดศตรพช สารปนเปอน หรอสารพษชนดอนในปรมาณ ทอาจเปนอนตรายตอสขภาพ ไมมยาแผนปจจบนหรอวตถออกฤทธตอจต และประสาท หรอยาเสพตดให โทษ การแสดงฉลากตองมขอความ ภาษาไทย แสดงชอผลตภณฑ เลขสารบบอาหาร (อย.) ชอและทตงของ ผผลตหรอผแบงบรรจ/นำเขา นำหนกสทธ สวนประกอบทสำคญเปน รอยละของนำหนก วนเดอนปทหมดอาย หรอ วนเดอนปทอาหารยงม คณภาพ ขอมลสำหรบผแพอาหาร เปนตน และการโฆษณาผลตภณฑ ถาเผยแพรเฉพาะทองถนหรอจงหวด สามารถยนขออนญาตไดทสำนกงาน สาธารณสขจงหวด แตหากเปนการเผยแพรทวประเทศ จำเปนตอง ขออนญาตตอ อย. และตองไมมการอางสรรพคณในการบำบด บรรเทา รกษา หรอปองกนโรค และไมกอใหเกดความเขาใจผดหรอหลอกลวงผบรโภค
สำหรบโรคสะเกดเงน เปนโรคผวหนงอกเสบเรอรงชนดหนง มกมอาการเปน ๆหายๆ การรกษาจงตองมการวนจฉยโดยแพทยเฉพาะทาง และรบการรกษาอยางตอเนอง ชาสมนไพรไมสามารถชวยใหหายจากโรคได
หากผบรโภคพบเหนผลตภณฑสขภาพทไมไดมาตรฐาน หรอไมไดรบความปลอดภยจากการบรโภค ขอใหรองเรยนมาไดทสายดวน อย. โทร. 1556 หรอ E-mail: [email protected] หรอตปณ. 1556 ปณฝ. กระทรวงสาธารณสข จ.นนทบร 11004 หรอผาน Oryor Smart Application หรอสำนกงานสาธารณสขจงหวดทวประเทศ เพอ อย. จะดำเนนคดตามกฎหมายกบผทกระทำผดตอไป
อย. เตอน! ชาสมนไพร ไมใชยา รกษาโรคไมได
ระเบยงขาว วทย-เทคโนฯ ไทยกองบรรณาธการ
หนาตางขาว วทย-เทคโนฯ โลก
องคการบรหารการบนและอวกาศแหงชาต (นาซา) สหรฐ อเมรกา คดเลอกเครองมอทางวทยาศาสตรทงหมด 9 ชด ทจะใชใน ภารกจสำรวจดวงจนทรยโรปาของดาวพฤหสบด เพอพสจนวา ดวงจนทรยโรปาจะเออตอการดำรงชพของสงมชวตไดหรอไม
ผลจากการสำรวจของยานอวกาศกาลเลโอ พสจนไดวาบนดวงจนทร ดวงนมองคประกอบเปนนำเเขงมากกวานำในมหาสมทรบนโลกถง สองเทา จงอาจจะมคณสมบตทางเคมทเหมาะสมตอการดำรงชพของ สงมชวต ไมเเนใจวาดวงจนทรยโรปานอาจจะเปนสถานททดทสดใน ระบบสรยะสำหรบการใชชวตประจำวนของมนษยนอกเหนอไปจาก โลกของพวกเรากเปนได
จากขอมลทไดจากยานอวกาศกาลเลโอเมอ 10 กวาปกอน ในการบนผานดวงจนทรยโรปาจำนวน 11 เทยวบน พบวา ดวงจนทร ดวงนมพนผวเปนนำเเขงทมความซบซอนปกคลม เเละเมอเรวๆ น จากการสงเกตการณผานกลองโทรทรรศนอวกาศฮบเบล พบวา มรองรอยของการเปลยนเเปลงพนนำเเขงดงกลาวดวย
องคการนาซาทม 30 ลานดอลลารสหรฐเตรยมพรอมไปดวงจนทรยโรปา
เเผนภาพจำลองเเนวคดสำหรบภารกจในอนาคตขององคการนาซาทจะไปยงดวงจนทรยโรปา โดยจะใชยานอวกาศทำการบนผานทงหมด
45 เทยวบนภายในระยะเวลา 3 ป เพอสำรวจพนผวดวงจนทรของดาวพฤหสบด
ภาพโดย NASA/JPL-Caltech
ฉบบท 28กรกฎาคม 2558‹ÍÂâÅ¡¢ŒÍÁÙÅ¢‹ÒÇÊÒÃÇÔ·ÂÒÈÒʵÃ�à¾×èͤس 9
เรยบเรยงโดย ปยะพงศ หรญรตน จนท. สารสนเทศดาราศาสตร
ศนยบรการวชาการเเละสอสารทางดาราศาสตร สถาบนวจยดาราศาสตรเเหงชาต (องคการมหาชน)จาก http://www.jpl.nasa.gov/news/news.php?feature=4598http://www.narit.or.th/index.php/astronomy-news/1892-30
ทำใหองคการนาซาทมงบประมาณป พ.ศ. 2559 เปนจำนวน 30,000,000 ดอลลารสหรฐ เพอปฏบตภารกจยโรปา นนคอการสงยานอวกาศ ทใชพลงงานจากเเสงอาทตยบนเขาสวงโคจรรอบดาวพฤหสบด โดยจะทำ การบนผานพนผวของดวงจนทรยโรปาทงหมดจำนวน 45 เทยวบน โดยใช ระยะเวลาทำการบนประมาณ 3 ป บนสำรวจทระดบความสง 25-2,700 กโลเมตร จากพนผวของดวงจนทรยโรปา
เเละในป พ.ศ. 2557 ทผานมา องคการนาซาไดเชญนกวจยสงโครงการ สำหรบเครองมอศกษาดวงจนทรยโรปา ซงไดพจารณาคดเลอกเครองมอ จำนวน 9 ชด สำหรบใชในภารกจสงไปกบยานอวกาศใน พ.ศ. 2563 ดงตอไปน
1. Plasma Instrument for Magnetic Sounding : PIMS เปนเครองมอ วดหาความหนาของชนนำแขง ความลกของมหาสมทร และความเคมดวย สญญาณสนามเเมเหลกเหนยวนำของพลาสมาทหมดวงจนทรยโรปา
2. Interior Characterization of Europa using Magnetometry : ICEMAG เปนเครองมอวดคาสนามแมเหลกใกลดวงจนทรยโรปา และทำงาน ประสานกบ PIMS โดยใช multi-frequency electromagnetic sounding วดหาความหนาของชนนำแขง เเละความเคมของพนผวมหาสมทรของ ดวงจนทรยโรปา
3. Mapping Imaging Spectrometer for Europa : MISE เปนเครองมอ กำหนดองคประกอบของดวงจนทรยโรปา เเละทำเเผนทการกระจายของ แรธาตตางๆ เชน เกลอหรอไฮเดรด ระยะนำเเขง เเละวสดอนๆ เพอกำหนด ทอยของสงมชวตในมหาสมทรของดวงจนทรยโรปา
4. Europa Imaging System : EIS เปนเครองมอถายภาพมมแคบเพอถาย ภาพพนผวดวงจนทรยโรปา
5. Radar for Europa Assessment and Sounding: Ocean to Near-surface : REASON เปนเครองมอเรดาร ยงลงไปเพอกำหนดลกษณะเเละโครงสราง นำเเขงจากพนผวถงหมาสมทร
6. Europa Thermal Emission Imaging System : E-THEMIS เปนเครองมอ วดอณหภมความไวสง จะทำใหไดภาพสเปกตรมทมความละเอยดสงของ ดวงจนทรยโรปา
7. Mass Spectrometer for Planetary Exploration/Europa : MASPEX เปนเครองมอตรวจสอบองคประกอบของผวดวงจนทรทงบนและใตผว นำแขง รวมทงองคประกอบของบรรยากาศอนเบาบางของดวงจนทรยโรปา
8. Ultraviolet Spectrograph/Europa : UVS เปนเครองมอทใชเทคนค เดยวกนกบกลองโทรทรรศนอวกาศฮบเบล ตรวจสอบการปะทของนำจาก ผวของดวงจนทรยโรปา เเละเกบขอมลเกยวกบองคประกอบเเละ การเคลอนทของบรรยากาศของดวงจนทรยโรปา
9. Surface Dust Mass Analyzer : SUDA เปนเครองมอวดองคประกอบ เลกๆ อนภาคของเเขงทออกจากดวงจนทรยโรปาในรอบทยานโคจรลง ใกลพนผว
โดยเครองมอสำรวจสงเเวดลอมในอวกาศเเละการสำรวจองคประกอบใกล พนผวของดวงจนทรยโรปาถกเลอกมาใชในการพฒนาเทคโนโลยสำหรบภารกจ ในอนาคต เชน การคนควาวจยเเละโปรเเกรมการสำรวจเกยวกบวทยาศาสตร เพอศกษาโลก อากาศอวกาศ ระบบสรยะ เเละเอกภพ
หองภาพวทย Sci-Gallery ปรท ศน เท ยนทอง
ปรากฏการณดาวเคยงเดอน หรอ ปรากฏการณพระจนทรยม เปน ปรากฏการณทมลกษณะคลายใบหนาคนกำลงยม โดยดาวคดงกลาว ไดแก ดาวศกร และดาวพฤหสบด เมอมองจากโลก จะอยหางกน 2 องศา ในระยะทองฟา และจะมดวงจนทรเสยว ขน 3 คำ อยดานลางระหวางดาว ทงสองดวง และหางกน 2 องศา ในประเทศไทยสามารถสงเกตไดครงลาสด เมอวนเสารท 20 มถนายน ทผานมา สวนใหญเกดขนชวงเวลาหวคำ เพราะ ดาวจะตกเรวลบจากขอบฟาจากการทโลกหมนรอบตวเองตลอดเวลา
ปรากฏการณดาวเคยงเดอนจะเกดขนทกๆ 2 ป โดยจะเกด 2 ครง ในชวงระยะเวลาหางกนประมาณ 10 เดอน
ปรากฏการณดาวเคยงเดอน
ภาพ ปรากฏการณดาวเคยงเดอน ณ อทยาน ร.๔ เฉลมพระเกยรต จงหวดเพชรบร(ถายภาพโดย คณปรมาพร ศรสโร จ.เพชรบร)
ฉบบท 28กรกฎาคม 2558‹ÍÂâÅ¡¢ŒÍÁÙÅ¢‹ÒÇÊÒÃÇÔ·ÂÒÈÒʵÃ�à¾×èͤس 9
หนาตางขาว วทย-เทคโนฯ โลก
10 ฉบบท 28 กรกฎาคม 2558‹ÍÂâÅ¡¢ŒÍÁÙÅ¢‹ÒÇÊÒÃÇÔ·ÂÒÈÒʵÃ�à¾×èͤس
สารคด วทยาศาสตร
วณา ยศวงใจ
คงเปนเรองเหลอเชอททารกคนหนงจะเกดมาจากพอแมถง 3 คน ซงโดยธรรมชาตแลวไมมทางเปนไปไดแนนอน แตในทางวทยาศาสตรสามารถทำได ดวยเทคโนโลย “3-parent IVF” ซงเปนเทคโนโลยใหมของการปฏสนธ ภายนอกรางกาย ทนกวทยาศาสตรพยายามพฒนาขนเพอแกปญหาทารก แรกคลอดทเกดมาพรอมกบโรครายอนเปนผลมาจากความผดปกตทาง พนธกรรมทไดรบถายทอดจากมารดา
ทารกจากพอแม 3 คน (Three-parent babies)
ผลผลตของเทคโนโลยสมยใหมองกฤษจะไดชอวาเปนประเทศแรกของโลก
ทยอมใหใชเทคโนโลยการปฏสนธภายนอกรางกาย เพอใหกำเนดทารกทมดเอนเอมาจากคนสามคน
เทคโนโลย 3-parent IVF เปนการปฏสนธนอกรางกายแบบหนงทพฒนา ขนโดยทมนกวจยของ Dr. Shoukhrat Mitalipov จาก Oregon Health & Science University สหรฐอเมรกา ซงในป ค.ศ. 2012 พวกเขาทดลองใช เทคโนโลยนสรางตวออนทมพนธกรรมของพอและแมรวม 3 คน (พอหนง แมสอง) ไดสำเรจในหองแลบโดยมไดมการฝากตวออนกลบเขาไปในครรภแตอยางใด และผลงานวจยดงกลาวกไดตพมพในวารสาร Nature เดอนตลาคม ค.ศ. 2012
ฉบบท 28กรกฎาคม 2558‹ÍÂâÅ¡¢ŒÍÁÙÅ¢‹ÒÇÊÒÃÇÔ·ÂÒÈÒʵÃ�à¾×èͤس 11
ตอมาเมอเดอนกมภาพนธ ค.ศ. 2014 รฐบาลองกฤษถอเปนประเทศแรก ในโลก ไดประกาศรางกฎหมายอนญาตใหนกวทยาศาสตรสามารถทำวจย 3-parent IVF ในระดบคลนกไดในประเทศองกฤษ และคาดวาจะสามารถ ใหกำเนดทารกรายแรกทมดเอนเอจากพอแมสามคนไดในป ค.ศ. 2015 เทคนคของการทำ 3-parent IVF หรอเรยกอกอยางวา oocyte modification คลายกบการทำเดกหลอดแกวทวไป แตแตกตางกนตรงทเทคนคนนกวจยจะ ทำการเปลยน “ไมโทคอนเดรย” ใหกบทารกทจะเกดมา ซงไมโทคอนเดรยถอ เปนสวนประกอบของเซลลทสำคญมาก เพราะเปนแหลงผลตพลงงานใหแก เซลล และยงมดเอนเอเฉพาะของตวเอง
นกวจยจะทำการยายนวเคลยสจากเซลลไขของผเปนแมทมความบกพรอง ของดเอนเอในไมโทคอนเดรย โดยจะนำนวเคลยสใสเขาไปในเซลลไขทไดรบ บรจาคจากหญงสาวทมไมโตคอนเดรยสมบรณ และโดยนำเอานวเคลยสเดม ออกไปแลว
วธการนเปรยบไดกบการแกไขเซลลไขทบกพรองใหกลายเปนเซลลไขทสมบรณ พรอมสำหรบการปฏสนธตอไปนนเอง โดยแพทยจะทำการปฏสนธเซลลไขของ แมทผานการแกไขแลวกบเซลลอสจของผเปนพอ หลงจากนนจงยายตวออนกลบ เขาไปในครรภมารดาตอไป ซงทารกจะเกดมามสขภาพทแขงแรง โดยมดเอนเอ ในนวเคลยสของเซลลทไดจากพอและแมทแทจรง และดเอนเอในไมโตคอนเดรย ทไดจากหญงทบรจาคเซลลไขให เทากบวาเดกทารกนจะมดเอนเอทมาจากพอแม รวมสามคน คอจากฝายชายทเปนพอหนงคนและฝายหญงทเปนแมสองคน
แหลงขอมล:http://www.telegraph.co.uk/science/science-news/10665553/Three-parent-babies-could-be-born-in-Britain-next-year.html
http://edition.cnn.com/2014/02/26/health/ivf-mitochondria/http://www.scientificamerican.com/article/making-babies-with-3-genetic-parents-gets-fda-hearing/
แหลงภาพhttp://i1.ytimg.com/vi/jQxsW_H5qr4/maxresdefault.jpg
http://i.telegraph.co.uk/multimedia/archive/02565/EGG_2565177k.jpghttp://i.dailymail.co.uk/i/pix/2009/08/27/article-1209209-0631863F000005DC-860_468x317.jpghttp://i.dailymail.co.uk/i/pix/2014/02/25/article-2567145-1BCD9F0100000578-470_634x643.jpg
อยางไรกตาม ขณะนยงไมมประเทศใดอนญาตใหทำการวจยนในระดบคลนก และยงไมมทารกทเกดจากเทคนคดงกลาว ยกเวนประเทศองกฤษทกำลงจะออก กฎระเบยบสำหรบการอนญาตใหมการทำวจยในระดบคลนกไดเปนประเทศแรก ในโลก เพอปองกนไม ใหทารกเกดมาพรอมกบความผดปกตของยน ในไมโทคอนเดรยทไดรบถายทอดมาจากแมโดยตรง ซงแมยนไมโทคอนเดรย จะมเพยง 1 เปอรเซนต ของยนทงหมดในเซลล แตความผดปกตทเกดขนกบยนสวนน กสามารถทำใหเกดโรคตางๆ ไดมากกวา 200 โรค โดยเฉพาะกลมโรคท เกยวกบระบบประสาท กลามเนอ และหวใจ ซงเปนสวนทตองอาศยพลงงาน จากไมโทคอนเดรยมากกวาสวนอนๆ ของรางกาย
มรายงานวาทารกเกดใหมในประเทศองกฤษประมาณ 6,000 คน จะม 1 คน ทเกดมาพรอมยนไมโทคอนเดรยทผดปกต และมอาการของโรคตางๆ เชน กลามเนอลบ เซลลประสาทเสยหาย ตาบอด โรคตบ และโรคหวใจ แมวา ความผดปกตนจะไมไดพบบอยนก แตกเปนความผดปกตของพนธกรรมท สามารถถายทอดจากแมสลกไดโดยตรงอยางหลกเลยงไมได และสงผลกระทบ อยางมากตอครอบครวของทารกทเกดมาพรอมกบความบกพรองดงกลาว ซง นกวทยาศาสตรและแพทยในสหราชอาณาจกรจำนวนมากเหนตรงกนวา เทคนคการแกไขเซลลไขของผเปนแมกอนไดรบการปฏสนธเปนแนวทาง การรกษาอยางหนงทจะชวยใหทารกเกดมามสขภาพแขงแรง โดยไมตองทนทกข ทรมานจากโรครายทไดมาพรอมความผดปกตทางพนธกรรม และเหนวาควร อนญาตใหงานวจยนดำเนนตอไปได
แมวารฐบาลองกฤษจะเหนชอบใหมการทดลองในมนษยเกดขน แตกม นกวทยาศาสตรบางกลมทไมเหนดวย โดยใหเหตผลวา การเปลยนไมโทคอนเดรย ใหเซลลไขกอนการปฏสนธ กเหมอนกบการดดแปลงพนธกรรมของทารก ซงขด ตอจรยธรรม และอาจนำไปสการออกแบบทารกในอนาคตได รวมถงผลกระทบ ดานลบทงในเชงวทยาศาสตรและสงคมทยงไมอาจคาดการณไดในตอนน ในขณะทองคการอาหารและยาแหงสหรฐอเมรกา หรอ FDA กมการพจารณา ถงเรองนวาควรจะอนญาตใหนกวจยในสหรฐฯ ทำการวจยตอไปในระดบคลนก ไดหรอไมเชนกน แตกยงไมไดขอสรปในตอนน
คงตองตดตามกนตอไป วาเทคโนโลย 3-parent IVF นจะเขามามบทบาท ตอสงคมมนษยในปจจบนและอนาคตอยางไร
ขนตอนการทำตวออนจากพอแมสามคนยายดเอนเอของนวเคลยสทสมบรณ ออกจากเซลลไขคนไข ทมดเอนเอของไมโทคอนเดรยผดปกต
นำดเอนเอของนวเคลยสจากเซลลไขคนไขมาไวในเซลลไขทสมบรณของผบรจาค ซงมดเอนเอของไมโทคอนเดรยสมบรณ
ปฏสนธเซลลไขทแกไขนกบสเปรมในจานทดลอง (เดกหลอดแกว) แลวนำกลบไปฝงในครรภคนไขผลทไดคอตวออนทมดเอนเอจากพอแมรวมสามคน
ไขทแกไขใหม
เซลลไขคนไข
ดเอนเอของไมโทคอนเดรยทผดปกต
ดเอนเอของนวเคลยส
เซลลไขของผบรจาคทถกนำนวเคลยสออกไป
12 ฉบบท 28 กรกฎาคม 2558‹ÍÂâÅ¡¢ŒÍÁÙÅ¢‹ÒÇÊÒÃÇÔ·ÂÒÈÒʵÃ�à¾×èͤس
Sci Infographic
https://witsanook.files.wordpress.com/2015/06/mers.jpg
ฉบบท 28กรกฎาคม 2558‹ÍÂâÅ¡¢ŒÍÁÙÅ¢‹ÒÇÊÒÃÇÔ·ÂÒÈÒʵÃ�à¾×èͤس 13
http://www.oryor.com/index.php/th/http://www.oryor.com/index.php/th/
http://www.oryor.com/index.php/th/
http://www.oryor.com/index.php/th/
http://www.oryor.com/index.php/th/http://www.oryor.com/index.php/th/
http://www.oryor.com/index.php/th/
http://www.oryor.com/index.php/th/
http://www.oryor.com/index.php/th/http://www.oryor.com/index.php/th/
http://www.oryor.com/index.php/th/
สาระนารจาก อย.
14 ฉบบท 28 กรกฎาคม 2558‹ÍÂâÅ¡¢ŒÍÁÙÅ¢‹ÒÇÊÒÃÇÔ·ÂÒÈÒʵÃ�à¾×èͤس
scisocietyสเปกตรม
ดร.ศภมาส ดานวทยากล นกวจย หนวยวจยดานสงแวดลอม ศนยเทคโนโลย โลหะและวสดแหงชาต (เอมเทค) สำนกงานพฒนาพฒนาวทยาศาสตรและ เทคโนโลยแหงชาต (สวทช.) กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย ไดรบทนวจย UNESCO/Keizo Obuchi Research Fellowship Programme (UNESCO/ Japan Young Researcher’s Fellowship Programme) ประจำป 2558 ในสาขาสงแวดลอม จากหวของานวจยเรอง Development of test strip for determination of heavy metal ions in groundwater
งานวจยนเปนการพฒนาแผนทดสอบหรอชดตรวจวดสารหน เนองจากนำ ใตดนในประเทศไทยและประเทศในแถบเอเชยตะวนออกเฉยงใต และเอเชยใต มการปนเปอนสารหนคอนขางมาก จากการทมการใชสารฆาแมลงทม องคประกอบของสารหนอยางกวางขวาง การบรโภคสารหนเปนอนตรายอยางมาก องคการอนามยโลกกำหนดวา ไมควรมสารหนปนเปอนเกน 10 ไมโครกรมตอลตร การใชเครองมอตรวจหาสารหนในปรมาณนอยๆ เชนนคอนขางยงยากและม ราคาแพง งานวจยของ ดร.ศภมาส ดานวทยากล จงมความสำคญอยางยง หากประสบความสำเรจและมการนำไปใชจรง กจะมประโยชนตอประเทศไทย และประเทศขางเคยงอยางมาก
นกวจยเอมเทคควาทนวจยยเนสโก
วท. รกสรางความเขมแขงใหเยาวชนอาเซยนนำทพ 10 หนวยงาน จดกจกรรมคาราวานวทยสานสมพนธไทย – สปป.ลาว ณ มหาวทยาลยแหงชาตลาว เวยงจนทน
กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย (วท.) เดนหนาสรางความเขมแขงให เยาวชนอาเซยน พรอมสานตอความรวมมอดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย ไทย-ลาว ยกขบวนหนวยงานในสงกด เสรมทพดวยพนธมตร สสส. และ สสวท. รวม 10 หนวยงาน จดกจกรรม “คาราวานวทยาศาสตรไทย-สปป. ลาว” อยางยงใหญ ซงรวบรวมทงนทรรศการและกจกรรมตางๆ ดาน วทยาศาสตรและเทคโนโลยจากไทยไปจดแสดงในชวงวนเดกแหงชาตลาว วนท 1-3 มถนายน 2558 ณ มหาวทยาลยแหงชาตลาว นครหลวงเวยงจนทน สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว (สปป.ลาว) โดยมเยาวชน และประชาชน เขารวมชมนทรรศการนบหมนคน
สำหรบนทรรศการทนำมาจดแสดงในครงน ไดรบความรวมมอจาก หลายหนวยงานในสงกดกระทรวง นำโดย องคการพพธภณฑวทยาศาสตร แหงชาต (อพวช.) ซงเปนแมงานหลกในการจด “คาราวานวทยาศาสตรไทย-สปป. ลาว” ไดนำนทรรศการ Basic Science and Taxidermy มาจดแสดง เพอใหความรความเขาใจในหลกการพนฐานดานวทยาศาสตร ไมวาจะเปนเรอง กลศาสตร มวล พลงงาน การเคลอนท ไฟฟา แมเหลก แสง เสยง เกมกลตางๆ และสตวสตฟฟในแบบ Taxidermy ทเปนการเลยนแบบอรยาบถตามธรรมชาต ดจมชวตจรง โดมดดาวเคลอนท หองทดลองเรองเคมในบาน และการแสดง ทางวทยาศาสตรเรองอากาศโชว
ฉบบท 28กรกฎาคม 2558‹ÍÂâÅ¡¢ŒÍÁÙÅ¢‹ÒÇÊÒÃÇÔ·ÂÒÈÒʵÃ�à¾×èͤس 15
สกว.จบมอ สดร. สซ. และ สวทช. ใหทนนกศกษาปรญญาเอกภายใน เวลา 5 ป รวมงบ 294 ลานบาท เพอทำวจยสาขาดาราศาสตร ซนโครตรอน วทยาศาสตรและเทคโนโลย หวงขบเคลอนงานวจยและพฒนา รวมถง สรางกำลงคนทมศกยภาพในการพฒนาประเทศใหมจำนวนเพยงพอ และตอ เนอง
11 มถนายน 2558 -- ดร.พเชฐ ดรงคเวโรจน รฐมนตรวาการ กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย เปนประธานในพธลงนามบนทก ขอตกลงความรวมมอระหวาง สำนกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว.) ภายใตโครงการปรญญาเอกกาญจนาภเษก (คปก.) และ สามหนวยงานวจยภาครฐภายใตกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย ประกอบดวย สำนกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (สวทช.) สถาบนวจยแสงซนโครตรอน (องคการมหาชน) (สซ.) และ สถาบนวจยดาราศาสตรแหงชาต (องคการมหาชน) (สดร.) ในการรวมให ทนพฒนาบคลากรระดบปรญญาเอก ณ โรงแรมจอมเทยน ปาลม บช รสอรท เมองพทยา ซงมเปาหมายสำคญคอ พฒนานกวจยระดบปรญญาเอก และสรางความเขมแขงใหกบระบบวจยของประเทศในภาพรวม โดยใช ประสบการณของทกหนวยงานวจยและมหาวทยาลยหรอสถาบน อดมศกษาใหเกดประโยชนสงสด รวมถงเพมจานวนนกศกษาระดบ ปรญญาเอกทอยภายใตระบบบรหารและรปแบบของ คปก.
สถาบนวจยดาราศาสตรแหงชาต (สดร.) นำนทรรศการความร ทางดาราศาสตร มารวมแสดงผเขาชมจะไดเรยนรเรองระบบสรยะ และหลมดำ พเศษสดกบการโชวชนสวน “อกกาบาต” ของจรงจากนอกโลก (Campo del Cielo) หนกกวา 70 กโลกรม ทมองคประกอบหลกเปนเหลกและนเกล ตกมา ส พนโลกเมอประมาณ 4,000-5,000 ปทแลว โดยนำมาจากประเทศ อารเจนตนา
สถาบนเทคโนโลยนวเคลยรแหงชาต (สทน.) จดเตรยมชดนทรรศการ ความรเรองนวเคลยรและการใชประโยชนจาก เทคโนโลยนวเคลยร พรอมทง ฐานกจกรรมเพอสรางความรเรองรงสในสงแวดลอม
สำนกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (สวทช.) นำกจกรรม มหศจรรยพลาสตก เปนกจกรรมทสอนใหไดเรยนรเกยวกบชนดของพลาสตก ทเราใชอยในชวตประจำวน กจกรรมการทดลองประดษฐพวงกญแจจากพลาสตก รไซเคล
กรมวทยาศาสตรบรการ (วศ.) นำกจกรรมเรองการตรวจสอบคณภาพนำ และสผสมอาหาร สถาบนวจยแสงซนโครตรอน (สซ.) นำกจกรรมการสาธตและทดลองเกยวกบการผลตแสงซนโครตรอน
สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย (วว.) นำกจกรรม การปลกผกปลอดสารพษ Hydroponic
สำนกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (สทอภ.) นำ อากาศยานไรคนขบ (Unmanned Aerial Vehicle: UAV) มาโชวภายในงาน พรอมนำเสนอระบบการตดตามการเพาะปลกขาวในพนท สปป.ลาว จากขอมล ดาวเทยม
นอกจากนยงมหนวยงานพนธมตรทเขารวมจดกจกรรม อก 2 แหงคอ สำนกงานสงเสรมสขภาพแหงชาต (สสส.) นำนทรรศการ Check in คนทนควน ทใหความรเรองภยใกลตวจากบหร และสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตร และเทคโนโลย (สสวท.) นำเสนอกจกรรมการประดษฐและทดลองแบบ Hands on
http://www.nsm.or.th/index.php?option=com_k2&view=item&id=4394:10&Itemid=684http://www.narit.or.th/index.php/pr-news/2057-narit-laos-childrens-day
สหนวยงานภาครฐลงขน 294 ลานบาท หนนวจย ป.เอก
อานรายละเอยดเพมเตมไดท http://www.nstda.or.th/news/20338-gov-doctor
16 ฉบบท 28 กรกฎาคม 2558‹ÍÂâÅ¡¢ŒÍÁÙÅ¢‹ÒÇÊÒÃÇÔ·ÂÒÈÒʵÃ�à¾×èͤس
บานน กค ด
Quiz
สงคำตอบมารวมสนกไดท กองบรรณาธการสาระวทย
ฝายสอวทยาศาสตร สำนกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต
111 อทยานวทยาศาสตรประเทศไทย ถ.พหลโยธน ต.คลองหนง อ.คลองหลวง จ.ปทมธาน 12120 หรอสงทางโทรสารหมายเลข 0 2564 7016 หรอทาง e-mail ท [email protected]
อยาลมเขยนชอ ทอย มาดวยนะฮะ
หมดเขตสงคำตอบ วนท 22 กรกฎาคม 2558 คำตอบจะเฉลยพรอมประกาศรายชอผไดรบรางวลใน สาระวทย ฉบบท 29 สำหรบของรางวล ทางเราจะจดสงไปใหทางไปรษณย
ฉบบทผานมาเหมยวอยากทราบวา ใครเปนผกลาวคำคมน“Insanity is doing the same thing over and over again and expecting different results”
ก. แอลเบรต ไอนสไตน ข. ไอแซก นวตน ค. เบนจามน แฟรงคลน
คำตอบคอ แอลเบรต ไอนสไตน
รายชอผโชคดมดงตอไปนฮะจานรองแกวชด world scientists (7 ลาย) จำนวน 2 รางวล ไดแกคณณฐมาศ ทบศรนวล, คณรตนากร แสนศกดโปสการดชด inspired by nature (3 ลาย) จำนวน 5 รางวล ไดแกคณสโรชา เพงศร, ด.ญ.วรศา ใจด, คณกตตยา เวทวฒาจารย, คณรณพร ตนตเวชวฒกล, คณกลวรางค สวรรณศร
กาพยบทน มทงคำทเรารจกกนดและคำทเราไมคนเคย เหมยวไปเปดพจนานกรม หาความหมายแลวกพบวา มสตวถง 4 ชนด พช 3 ชนด แร 1 ชนด และสารประกอบ 1 ชนด อยในกาพยบทน คณผอานทราบไหมวา สตว พช แร และสารประกอบ ทเหมยวหาเจอนน มอะไรบาง รางวลประจำฉบบนไดแกรางวลท 1 ชดการทดลองเสกสวนเคมหลากส จำนวน 2 รางวล
รางวลท 2 ชดดนสอ สวทช. (5 ส) จำนวน 5 รางวล
คณผอานทราบไหมฮะวาในเดอนกรกฎาคมกมวนสำคญทเกยวของกบคนไทยอยหนงวน คอ “วนภาษาไทยแหงชาต” ตรงกบวนท 29 กรกฎาคม ซงเปนวนทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดชเสดจพระราชดำเนนไปทรงเปนประธานในการอภปรายเรอง “ปญหา การใชคำไทย” ทคณะอกษรศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย ในป พ.ศ. 2505 พระองคทรงแสดงความหวงใยในการใชภาษาไทยและม พระราชดำรสตอนหนงวา“เรามโชคดทมภาษาของตนเองแตโบราณกาล จงสมควรอยางยงทจะรกษาไว ปญหาเฉพาะในดานรกษาภาษานกมหลายประการ อยางหนงตองรกษาใหบรสทธในทางออกเสยง คอ ใหออกเสยงใหถกตองชดเจน ...”จากพระราชดำรสน เหมยวกนกถงกาพยฉบง 16 บทหนงทรวบรวมคำทมกอานออกเสยงผดเอาไว
จกจนจกแหลนแลนไป ตกแตนตาไวตกตำตกตนจนสสมลแวงอตลดราว อตคดชกชสกปรกสปหงกงงงวยลกเพศทกทนสนสวย พศดสำรวยอตพดพศวงสตวาลกปดลกเปดตกตา ลกจนจำลาโสกโดกสปดนฤๅดสกหลาดสกวาพาท สปเหรอเจอผดจดงสพยอกสปทนอลหมานอลเวงอลวน รอมรอเลศลนจกผามจกชชนโรงชนสตรสกเทาเฝาโยง ทนทรพยสอโกงกลเมดจกโรหน
(ประพนธโดยอาจารยกำชยทองหลอ)
ฉบบท 28กรกฎาคม 2558‹ÍÂâÅ¡¢ŒÍÁÙÅ¢‹ÒÇÊÒÃÇÔ·ÂÒÈÒʵÃ�à¾×èͤس 17
สนใจ ตดตอสอบถาม และสงซอไดท ศนยหนงสอ สวทช.โทรศพท 0 2564 7000 ตอ 1179-80Email: [email protected]
เวบไซต: http://www.nstda.or.th/cyberbookstore/Facebook : https://www.facebook.com/NSTDAbookstore
พเศษ!! สมาชกสาระวทย
ซอดวยตนเองทศนยหนงสอ สวทช. ลด 20% เหลอราคา
เลมละ 140 บาท
ตามรอยนกวทย พชตโนเบลราคาเลมละ 175 บาทจำนวน 96 หนาผลตโดย ฝายบรหารคายวทยาศาสตร สวทช.จดจำหนายโดย ศนยหนงสอ สวทช.
จะเปนอยางไร? เมอผแทนนกวทยาศาสตรรนใหมของไทยและนกวทยาศาสตรรางวลโนเบล โคจรมาพบกน ตามรอยนกวทย พชตโนเบล รวบรวมเรองราว ประสบการณ แรงบนดาลใจ และความผกพนระหวางผแทนนกวทยาศาสตรรนใหมของไทย ทไดเขารวมการประชมผไดรบรางวลโนเบล ณ เมองลนเดา สหพนธสาธารณรฐเยอรมน การประชมนถอเปนการ รวมตวครงสำคญยงของวงการวทยาศาสตรระดบโลก ทมการจดเปนประจำทกป หมนเวยนไปตามสาขาตางๆ เปนทงการรวมผคน ความร แรงบนดาลใจ และเครอขายความสมพนธทแขงแรงของเหลาสดยอดนกวทยาศาสตรจากทวโลก นกวทยาศาสตรรนใหมของไทยทเขารวมการประชมนกลบประเทศไทยในฐานะทตของ “จตวญญาณแหงการคนควาวจย” เพอแบงปนประสบการณเชงวทยาศาสตรทจะสรางแรงบนดาลใจใหแก (วาท) นกวทยาศาสตรไทยรนตอๆ ไป
ฉบบท 28กรกฎาคม 2558‹ÍÂâÅ¡¢ŒÍÁÙÅ¢‹ÒÇÊÒÃÇÔ·ÂÒÈÒʵÃ�à¾×èͤس 17
ใบสมครสมาชก
สทธพเศษสำหรบสมาชก
ไดรบ e-magazine สาระวทย อยางตอเนองทางอเมลโดยไมเสยคาใชจายใดๆ
ซอหนงสอของ สวทช. ลด 20% ทศนยหนงสอ สวทช.
สงซอทางไปรษณย คาจดสงฟร ! (เฉพาะในประเทศ)หมายเหต 1. ทานสามารถสงไฟลหรอถายเอกสารแบบฟอรมนเพอใหทานอนทสนใจ
สมครเปนสมาชกได
2. โปรดสงใบสมครกลบมายงกอง บ.ก. ตามทอยขวามอ หรอทางโทรสาร
หรอทางอเมล
สาระวทย เปนนตยสารอเลกทรอนกส (e-magazine) รายเดอน มจดประสงคเพอเผยแพรขอมลขาวสารและความรดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยทงของไทยและตางประเทศ ใหแกกลมผอานทเปนเยาวชน และประชาชนทวไปทสนใจในเรองดงกลาว โดยสามารถดาวนโหลดไดฟรท www.nstda.or.th/sci2pub/ หรอ บอกรบเปนสมาชกไดโดยไมเสยคาใชจายใดๆ จดทำโดย ฝายสอวทยาศาสตร สำนกงานพฒนา วทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (สวทช.)
ขอความตางๆ ทปรากฏในนตยสารอเลกทรอนกสฉบบน เปนความเหนโดยอสระของผเขยน สำนกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต ไมจำเปนตองเหนพองดวย
‹ÍÂâÅ¡¢ŒÍÁÙÅ¢‹ÒÇÊÒÃÇÔ·ÂÒÈÒʵÃ�à¾×èͤس
ชอ/สกล ......................................................................................................................................................................................................................................................
ทอยปจจบน จงหวด ..................................................................................................................................................................................................................................
โทรศพท ...........................................................................................E-mail (โปรดเขยนตวบรรจง) .......................................................................................................
วฒการศกษา ปวช./ปวส. ม. 6 ปรญญาตร ปรญญาโท
ปรญญาเอก อนๆ ...............................................................................................................................................
อาชพปจจบน คร/อาจารย นกเรยน (ชน............) นสต/นกศกษา (ป............คณะ.....................................................)
รบราชการ/พนง. รฐวสาหกจ พนง. บรษทเอกชน ธรกจสวนตว อนๆ..........................................
วนท .........../............./....................
กองบรรณาธการ สาระวทย
ฝายสอวทยาศาสตร สำนกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต
111 อทยานวทยาศาสตรประเทศไทย
ถ.พหลโยธน ต.คลองหนง อ.คลองหลวง จ.ปทมธาน 12120
โทรสาร 0 2564 7016
e-mail: [email protected]
สมครสมาชกสงมาตามทอยดานลาง
คำคม นกวทยนำช ย ช วว วรรธน
ไมเคล ฟาราเดย (22 กนยายน พ.ศ. 2334 - 25 สงหาคม พ.ศ. 2410)
เปนนกวทยาศาสตรชาวองกฤษทมผลงานเกยวกบคลนแมเหลกไฟฟาและเคมไฟฟา เขาเปนผคนพบสารเบนซน (benzene) และพฒนาอปกรณไฟบนเซน (Bunsen burner) รนแรก ๆ จนกลายมาเปนอปกรณทขาดไมไดในหองปฏบตการเคมในปจจบน หากปราศจากงานวจยพนฐานทางไฟฟาของเขาแลว เทคโนโลยจำนวนมาก ทเกยวของกบไฟฟาคงเกดขนไมได ชอหนวยความจ (capacitance) ในระบบ SI กตงชอตามชอของเขาคอ ฟารด (farad) แมวาเขาจะไดรบการศกษาในระบบ โรงเรยนนอยมาก แตกเรยนรดวยตวเองจนเปนนกวทยาศาสตรตวอยางคนหนงในประวตศาสตร...
เออรเนสต รทเทอรฟอรด (Ernest Rutherford ) นกวทยาศาสตรผเสนอแนะแบบจำลองอะตอม ยกยองใหฟาราเดยเปนหนงในผคนพบทยงใหญตลอดกาล หากพจารณาจากความหลากหลายของหวเรอง และความลมลกของเนอหาทคนพบ
Nothing is too wonderful to be true, if it be consistent with the laws of nature; and in such things as these experiment is the best test of such consistency.
- Michael Faraday
ไมมสงใดทมหศจรรยเกนวาจะเปนจรง หากสอดคลองกบกฎตางๆ ในธรรมชาต และการทดลองกเปนวธการทดสอบทดทสดสำหรบความสอดคลองตองกนทวานน
- ไมเคล ฟาราเดย
http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Faraday-Millikan-Gale-1913.jpg