รายงาน

วชา Environmental Management Accounting รหสวชา 03760433

เรอง รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 มาตรา 67 บรษท ไออารพซ จ ากด (มหาชน)

เสนอ ผศ. พชนจ เนาวพนธ

จดท าโดย (sec.800) 5430110183 นางสาวจฑาทพ ทดสขสกล R13

5430110540 นางสาวพมพชนก ไชยสถาน R13

5430110825 นางสาวสขวสา รงสรเดชา R13

5430110841 นางสาวสภาภรณ ตนตวงศ R13

5430110957 นางสาวศศมล ศรพนจ R13

คณะวทยาการจดการ สาขาการบญชบรหาร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตศรราชา

ค าน า

รายงานเลมน เปนสวนหนงของวชา Environmental Management Accounting ซงไดจดน าเสนอเนอหา

เกยวกบรฐธรรมนญการจดการดานสงแวดลอมในมาตรา 67 สภาพแวดลอมโดยรวมขององคการ การจดการ

มลพษ ขอมลองคการและแนวทางการจดการรายงานตอสาธารณชน และคณะผจดท าไดน าเสนอขอมลของ

บรษท ไออารพซ จ ากด (มหาชน) เนองจากบรษท ไออารพซ จ ากด (มหาชน) เปนองคการทมการจดท าบญช

สงแวดลอมและมการจดการดานสงแวดลอมเปนหลกอกทงยงมกจกรรมดาน CSR พรอมทงดแลสาธารณชนใน

ละแวกองคการทไดรบผลกระทบและมการจดท ารายงานความย งยน ทงนเพอเปนการศกษาถงการคดตนทน

สงแวดลอม หนสนสงแวดลอมทจะเกดขนเพอน าไปพฒนาองคการและสภาพแวดลอมตอไป

คณะผจดท า

สารบญ เรอง หนา กฎหมายรฐธรรมนญ มาตรา 67 1 การวเคราะหองคประกอบของกฎหมายรฐธรรมนญ

การจดท ารายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม (EIA) 2 การจดท ารายงานการประเมนผลกระทบดานสงแวดลอมและสขภาพ (EHIA) 6 การจดท าประชาพจารณ 8 การขอรบอนญาตจากคณะกรรมการสงแวดลอม 16

ความหมายผลกระทบตอสงแวดลอม 17 การจดท าบญชทเกยวของ

การจดท า EIA ทมผลกระทบตอบญชของบรษท 25 สงผลกระทบตอ สนทรพย หนสน ทน รายได ตนทน คาใชจายอยางไร 30 การด าเนนการทางบญช 31

ตวอยางของบรษทและการพฒนาปโตรเลยม

ขอมลเกยวกบองคการ แนวคดและการด าเนนงาน 34 คดพพาทของบรษท 48 ผลทบรษทไดรบ 57 การพฒนาปโตรเลยม 58 ผลกระทบตอการจดการบญชปโตรเลยม 65

บรรณานกรม 67

ห น า | 1

บทท 1

กฎหมายรฐธรรมนญมาตรา 67

ห น า | 2

บทท 2 การวเคราะหองคประกอบของกฎหมายรฐธรรมนญ

การจดท ารายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม (EIA)

ห น า | 3

โครงการทตองไดรบอนญาตจากทางราชการและโครงการทไมตองเสนอขอรบความเหนชอบจากคณะรฐมนตร ส านกงานนโยบายและแผนสงแวดลอม (สผ.) กองวเคราะหผลกระทบสงแวดลอมจะตองตรวจสอบ

ความถกตองสมบรณ ภายใน 15 วน ถารายงานไมถกตองหรอไมสมบรณ จะถกสงกลบไปใหเจาของโครงการแกไข แตถาถกตองสมบรณ ส านกงานฯ จะพจารณาเสนอความเหนเบองตนเกยวกบรายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอมภายใน 15 วน เพอน าเสนอใหคณะกรรมการผช านาญการพจารณาตอไปใหแลวเสรจภายใน 45 วน ในกรณทคณะกรรมการผช านาญการใหความเหนชอบกบรายงานฯ หนวยงานผอนญาตจะออกใบอนญาต ใหเจาของโครงการด าเนนการตอไปได แตหากไมเหนชอบกบรายงานฯ ใหเจาของโครงการ ด าเนนการแกไขรายงานฯ

แลวยน รายงานทไดแกไขเพมเตม หรอไดจดท าใหมทงฉบบ แลวใหส านกงานฯ สรปผลการพจารณาและน าเสนอคณะกรรมการผช านาญการใหแลวเสรจภายใน 30 วน ทงนถาคณะกรรมการผ ช านาญการมไดพจารณาใหแลวเสรจตามก าหนดเวลาใหถอวาคณะกรรมการผช านาญการเหนชอบกบรายงานฯ ฉบบแกไขนน หนวยงานผอนญาต สามารถออกใบอนญาตใหเจาของโครงการด าเนนการตอไปได

ภาพท1 : ขนตอนการพจารณา EIA ส าหรบ โครงการทตองไดรบอนญาตจากทางราชการและโครงการทไมตองเสนอขอรบความเหนชอบจากคณะรฐมนตร

ห น า | 4

โครงการของรฐ รฐวสาหกจ และโครงการรวมกบเอกชนซงตองเสนอขอรบความเหนชอบจากคณะรฐมนตร จะตองจดท ารายงานการวเคราะห ผลกระทบสงแวดลอมตงแตขนศกษาความเหมาะสมของโครงการ เพอน าเสนอคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาตโดย ส านกงานนโยบายและแผนสงแวดลอม จะเปนฝายเลขานการคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาต โดยเสนอความเหนประกอบการพจารณา ของคณะรฐมนตรตอไป ทงนคณะรฐมนตรอาจขอรบความเหนจากบคคล หรอสถาบนเพอประกอบการพจารณาใหความเหนตอโครงการฯได ในการพจารณารายงานฯโดยทโครงการประเภทน ไมไดก าหนดระยะเวลาในการพจารณาไวในกฎหมาย

ห น า | 5

ขนตอนและระยะเวลาการพจารณาผมสทธขอรบใบอนญาตท ารายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม

การพจารณาผมสทธขอรบใบอนญาตท ารายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอมในการพจารณาผม

สทธขอรบใบอนญาตท ารายงานการวเคราะหผลกระทบสง แวดลอมของส านกงานนโยบายและแผน

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม มการด าเนนการทงสน 10 ขนตอน รวมระยะเวลาไมเกน 55 วนท าการ ดงน

ขนตอน ระยะเวลา

1. งานสารบรรณสงเรองใหกลมงานนตการ 1 วน

2. กลมงานนตการตรวจสอบคณสมบตนตบคคล 2 วน

3. กลมงานนตการสงเรองใหส านกวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม 1 วน

4. ส านกวเคราะหผลกระทบสงแวดลอมตรวจสอบเอกสารแสดงคณสมบตผเสนอขอเปนผช านาญการ

7 วน

5. ส านกวเคราะหผลกระทบสงแวดลอมสรปคณสมบต ผลงาน และประสบการณของนตบคคลผเสนอขอเปนผช านาญการและเจาหนาท

10 วน

6. คณะอนกรรมการกลนกรองการขออนญาตท ารายงานฯ สมภาษณ ผเสนอขอเปนช านาญการ

20 วน

7. คณะกรรมการผช านาญการพจารณาผมสทธท ารายงานฯ พจารณาขนสดทาย - วน

8. สรปมตการพจารณาของคณะกรรมการผช านาญการพจารณาผมสทธฯ 3 วน

9. รบรองมตคณะกรรมการผช านาญการพจารณาผมสทธฯ 7 วน

10. แจงผลการพจารณา

4 วน

รวม 55 วน

ห น า | 6

การจดท ารายงานการประเมนผลกระทบดานสงแวดลอมและสขภาพ (EHIA)

ห น า | 7

ความหมายของ EHIA

EHIA มาจากตวยอของ EIA และ HIA ซงเปนการศกษาถงผลกระทบของสงแวดลอมและสขภาพ ซง

HIA เปนสวนหนงของการศกษาผลกระทบใน EIA โดย EIA เปนตวยอมาจาก Environmental Impact

Assessment ซงหมายถง การประเมนผลกระทบจากโครงการพฒนาทจะมตอสขภาพหรอความสมบรณของ

สงแวดลอมทงทางบวกและทางลบ รวมทงความเสยงทจะมผลตอสภาพความสมบรณของระบบนเวศและการ

เปลยนแปลงทจะเกดขนตอธรรมชาต ซงบางครงอาจน าไปสภยพบตตอสงแวดลอมทรายแรง การประเมนผล

กระทบจากโครงการพฒนาทจะมตอสขภาพหรอความสมบรณของสงแวดลอมทงทางบวกและทางลบ รวมทง

ความเสยงทจะมผลตอสภาพความสมบรณของระบบนเวศและการเปลยนแปลงทจะเกดขนตอธรรมชาต ซง

บางครงอาจน าไปสภยพบตตอสงแวดลอมทรายแรง

ส าหรบประเทศไทยไดประกาศใชกฎหมายสงแวดลอมอยางเปนทางการฉบบแรก คอ พระราชบญญต

สงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2518 ซงในปในป พ.ศ. 2535 ไดมการปรบปรงและ

เปลยนแปลงกฎหมายสงแวดลอมออกเปน พระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอม พ.ศ. 2535 ใน

สวนของการท ารายงานวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม และกฎหมายฉบบดงกลาวไดมการก าหนดหลกเกณฑ

แกผรกษาการ (แตยงมไดระบไวในมาตราโดยตรง) วธการ ระเบยบปฏบต แนวทางการจดท ารายงานการ

วเคราะหผลกระทบสงแวดลอมตลอดจนเอกสารทเกยวของซงตองน าเสนอพรอมรายงานฯ เพมเตม

โดยท รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2540 ไดระบไวชดในมาตราท 56 โดยมประเดนหลกทส าคญ คอ

โครงการพฒนาใด ๆ กตามทสงผลกระทบตอสงแวดลอมและคณภาพชวตชมชน จะไมไดรบอนญาตใหด าเนน

กจการใด ๆ หากไมมการศกษาผลกระทบสงแวดลอมกอน ดงนน จากกฎหมายหลกฉบบนของไทย ท าให

กฎหมายและขอบงคบตาง ๆ ตองปฏบตตามภายใตเงอนไขดงกลาว

ห น า | 8

การท าประชาพจารณ

ค าวา ประชาพจารณ ประกอบดวยค าวา ประชา หมายถง ประชาชน กบค าวา พจารณ ซงหมายถง

พจารณา ตรวจตรา สอบสวน ใหความคดเหน

ประชาพจารณ หมายถง รบฟงความคดเหนของประชาชนในเรองทมผลกระทบชวตของประชาชนทก

คน การท าประชาพจารณควรจดใหไดรบความคดเหนจากประชาชนทกหมเหลา และท าในวงกวางเพอใหได

ขอสรปทสะทอนความคดเหนจากประชาชนอยางแทจรง กอนทจะตดสนใจด าเนนการใดๆ ทเกยวกบสงทมผล

ตอประชาชนจ านวนมาก

การประชาพจารณเปนกระบวนการทรฐเปดโอกาสใหประชาชนไดแสดงความคดเหนในปญหาส าคญ

ของชาตทมขอใหเกยวของหลายฝาย โดยเฉพาะผมสวนไดสวนเสยโดยตรงไดมโอกาสรบทราบขอมลโดย

ละเอยด แสดงความคดเหนและมสวนรวมในการใหขอมลตอโครงการหรอนโยบายนน ไมวาจะเหนดวยหรอไม

เหนดวยกตามรวมทงการท าประชาพจารณเปนการด าเนนกจกรรมการมสวนรวมของประชาชนอยางเปน

ทางการ ตามระเบยบส านกนายกฯ จงจ าเปนตองมการแตงตงคณะกรรมการประชาพจารณ มการประกาศเชญ

ชวนใหผทมสวนไดสวนเสยเขารวมประชาพจารณ มการลงทะเบยนเพอการเขารวมประชาพจารณ

วตถประสงคของการท าประชาพจารณ

การประชาพจารณเปนทเปดโอกาสส าหรบบคคลผทไดรบผลกระทบจากโครงการของรฐไดแสดงความคดเหน

ในสวนทเกยวกบโครงการดงกลาว โดยอาจจะใชการพจารณาเปนการประชมหารออยางเปนทางการระหวาง

เจาหนาทของรฐทรบผดชอบตอการด าเนนโครงการ และกลมผลประโยชน หรอบคคลผมสวนไดเสยจาก

โครงการดงกลาว หนวยงานของรฐไมจ าเปนตองไดรบอ านาจพเศษตามรฐธรรมนญหรอกฎหมายในการจด

ประชาพจารณ โดยถอเปนเรองทปกตและเปนการเหมาะสมทรฐบาลจะปรกษาประชาชนกอนการเนนการท

ส าคญ ประชาพจารณไมใชการด าเนนคดทประกอบไปดวยโจทย และจ าเลย แมวาในกระบวนการประชา

พจารณผเขารวมอาจไดรบอนญาตใหสงหนงสอหรอเอกสารแกสวนราชการ กระบวนการจะเปนไปตามทสวน

ราชการเหนสมควร และเมอสนสดกระบวนการเจาหนาทจะเปนผตดสนใจด าเนนการตามดลยพนจของตน

แมวาบคคลในกระบวนการประชาพจารณไมเหนดวยเปนจ านวนเทาใดกตาม ประชาพจารณจดท าขนเพอ

จดประสงคดงตอไปน

ห น า | 9

1. เพอใหการตดสนใจของรฐสอดคลองกบประโยชน

2. เพอลดความขดแยงจากการตดสนใจของรฐ

3. เพอใหขอมลทถกตองและเพยงพอแกประชาชน

4. เพอเปนทางเลอกในการมสวนรวมของประชาชนตอการตดสนใจของรฐ

5. เพอใหการจดสรรทรพยากรเกดประโยชนตอสวนรวมมากทสด

หลกการประชาพจารณ (สบวงค กาฬวงค, 2546) มดงน

1. จะตองกระท าขนกอนมการตดสนใจของรฐ

2. จะตองเปดโอกาสใหผไดรบผลกระทบแสดงความคดเหนอยางทวถง

3. การด าเนนการประชาพจารณตองเปนไปโดยเทยงตรงและเปดเผย

4. ขอสรปจากการประชาพจารณมฐานะเปนเพยงขอเสนอแนะ

บทบาทของการประชาพจารณในทางกฎหมาย และการบรหารราชการ

การพจารณทางนตบญญต : กระบวนการศกษาปญหาดานนโยบายเบองตน

การประชาพจารณเกยวกบรางกฎหมายทจะเสนอเพอใหเกดเปนโครงการตาง ๆ นน โดยกระบวนการมขนตอน

ดงน

1. ขนแรก การก าหนดสภาพของปญหาและประเดนทจะท าการพจารณา คณะกรรมาธการแตละคณะม

คณะท างานซงมประสบการณ เฉพาะดาน และประกอบดวยนกกฎหมายจ านวนหนง คณะท างานจะรวบรวมผล

การศกษา และขอมลทเกยวของกบปญหา และจดใหมการสอบถามอยางไมเปนทางการไปยงผเชยวชาญ จากนน

ประธานคณะกรรมาธการ และสมาชกกรรมาธการในคณะจะพจารณาวาบคคลทเกยวของใดบางทตองเชญให

เขารวมการพจารณ

2. ขนทสอง การคดเลอกบคคลทเกยวของ โดยมวตถประสงค ๒ ประการ

ห น า | 10

ประการแรก คอการรวบรวมขอมลเพอจดท าบนทก บนทกขอมลนจะมอบใหกบสมาชกนตบญญตในขณะ

พจารณารางกฎหมาย และจะเปดเผยตอสาธารณชนโดยถอเปนสวนหนงของประวตรางกฎหมายทผานการ

พจารณา

ประการทสอง การคดเลอกบคคลผชแจง คอ การสรางแรงสนบสนนทางการเมองในการผานรางกฎหมาย

วตถประสงคนสมพนธกบวตถประสงคในการท าใหประชาชนโดยทวไปทราบถงโครงการ และการไดรบความ

ไววางใจของประชาชน เพอใหผสงเกตการณมองวาคณะกรรมาธการด าเนนการอยางยตธรรม

3. ขนท 3 ขนตอนการท าประชาพจารณ ประธานคณะกรรมาธการจะท าหนาทประธาน และกรรมาธการอนซง

เปนสมาชกนตบญญตจากพรรคการเมองจะปรากฏตวหลงแทนเวท โดยมคณะท างานอยเบองหลงเพอใหความ

ชวยเหลอในการประชาพจารณ บคคลทไดรบเชญจะยนหนงสอหรอเอกสาร และจะน าเสนอขอมลดงกลาวโดย

สรปดวยวาจา กรรมธการจะสอบถามเพอความกระจางของขอมล หรอเพอความชดเจนในประเดนท ม

ความส าคญ หรอเพอโตแยงและแสดงความไมเหนดวยกบผไดรบเชญ โดยคณะท างานมกเตรยมค าถามให

สมาชกนตบญญตเปนการลวงหนา ตามปกตบคคลทไดรบผลประโยชนจะนงสงเกตการณในกลมผเขารวม

ประชม

4. ขนท 3 การรวบรวมบนทก มการพมพบนทกการพจารณซงจะรวมหนงสอหรอเอกสาร ซงบคคลทไดรบเชญ

เตรยมไวลวงหนา บอยครงทจะมค าถามในระหวางการพจารณแกบคคลทไดรบเชญ และตองใหตอบเปนลาย

ลกษณอกษรในการบนทกการพจารณ ซงจะมอบแกสมาชกนตบญญตในการพจารณารางกฎหมาย

การประชาพจารณในขนตอนการปฏบตตามนโยบาย

แมวาจะมการศกษาและถกเถยงเกยวกบปญหาใดปญหาหนงกอนทจะมการตรากฎหมายเพอด าเนนการแกไข

ปญหาหรอด าเนนโครงการใด และแมจะมการตรากฎหมายแลว กฎหมายซงใหอ านาจด าเนนการแกหนวยงาน

ดงกลาวมกไมก าหนดแนวทางการด าเนนการทชดเจน เชน กฎหมายก าหนดใหอ านาจการสรางเขอนหรอทาง

ดวน แตกมไดก าหนดสถานทในการด าเนนการไว ดงนนในขนตอนการด าเนนการตามกฎหมายจงจ าเปนตองม

การประชาพจารณ

ซงมลกษณะแตกตางไปจากการพจารณทางนตบญญตทไดกลาวถงขางตน

1. การออกกฎระเบยบอยางไมเปนทางการ : การพจารณทางการปกครอง

ห น า | 11

สวนราชการมกตองออกกฎเกณฑทวไป เพอด าเนนการตามทกฎหมายแมบทก าหนด กฎเกณฑดงกลาวอาจม

เนอหาเปนการก าหนดระดบของมลพษทางอตสาหกรรม หรอกฎหมายวาดวยวธปฏบตราชการทางปกครองของ

รฐบาลก าหนด

ขนตอนด าเนนงานทงายส าหรบการออกกฎ โดยขนแรกหนวยงานจะแจงตอสาธารณชน โดยแจงจะระบ

ขอเสนอเบองตนของหนวยงาน และเชญใหบคคลทวไปแสดงความคดเหนเกยวกบขอเสนอเปนลายลกษณ

อกษร จากนนหนวยงานตองเปดรบขอสงเกตตามระยะเวลาทก าหนดซงอาจเปนระยะเวลาสามสบหรอหกสบวน

และหลงจากหนวยงานพจารณาขอสงเกตและไดรางกฎระเบยบเรยบรอยแลว หนวยงานตองอธบายเกยวกบ

เนอหาของกฎเกณฑดงกลาวดวย

ตวอยางเชนเมอส านกงานคมครองสงแวดลอมจะออกกฎก าหนดระดบมลพษทางน าและอากาศของกจการ

อตสาหกรรม ส านกงาน ฯ จะตองแจงตอสาธารณชนถงวตถประสงคในการด าเนนการและระดบของมลพษทจะ

ก าหนด หลงจากไดรบขอสงเกตจากกลมอตสาหกรรมและสงแวดลอมแลว ส านกงานฯ จะพจารณาวากฎทจะ

ก าหนดควรมลกษณะและเนอหาเชนใด และในการประกาศกฎ ส านกงานฯ จะระบเหตผลความจ าเปนในการ

ออกกฎดงกลาว ซงเปนการตอบค าถามตอขอสงเกตทส าคญวาเหตใดจงไดรบการยอมรบหรอปฏเสธไปในตว

ขนตอนการออกกฎอยางไมเปนทางการเปนวธการทงาย รวดเรว ไมเสยเงนคาใชจายสง และมประสทธภาพใน

การเปดโอกาสใหกลมผลประโยชนทอาจไดรบผลกระทบ แจงใหรฐบาลทราบถงผลกระทบทอาจเกดจาก

โครงการของรฐบาล นอกจากนนกลมผลประโยชนยงมนใจวาตนมโอกาสทจะแสดงความคดเหนและไดรบ

ค าตอบจากรฐบาล อยางไรกตามกระบวนการนกไมถอเปนการพจารณทางนตบญญต เนองจากผมอ านาจ

ตดสนใจมไดเผชญหนากบบคคลทเกยวของ ซงไมสามารถเรยกรองใหมการด าเนนการอยางใดอยางหนงดวย

วาจาโดยตรง ดงน นการออกกฎอยางไมเปนทางการจงถกเรยกในบางครงวา ‚การพจารณดวยเอกสาร‛

กระบวนการนถอเปนการพจารณอยางแทจรง เนองจากผแสดงความคดเหนสามารถคาดหวงไดวาความคดเหน

ของตนจะไดรบการพจารณา แตในขณะเดยวกนกระบวนการนกไมมความยดหยนเทากบการน าเสนอดวยวาจา

และไมเปนทพงพอใจเทากบการปรากฏตวและมสวนรวมในกระบวนการในบางครง สวนราชการเลอกทจะเพม

กระบวนการพจารณทางนตบญญตในการพจารณดวยเอกสารส าหรบการออกกฎ โดยอาจจดใหมการพจารณขน

ในทตาง ๆ ทวประเทศ และรวบรวมขอมลเพอประกอบการพจารณาในการออกกฎหมาย การด าเนนการเชนน

เปนการรวมประโยชนของทงสองกระบวนการไวดวยกน

ห น า | 12

2. การออกกฎอยางเปนทางการ กฎหมายวาดวยวธปฏบตราชการ ทางปกครองยงก าหนดขนตอนไวอยาง

ละเอยด ส าหรบการออกกฎซงเรยกวา การออกกฎอยางเปนทางการ อนมลกษณะเปนกระบวนการพจารณาคด

เพอการออกกฎโดยมบคคลทไดระบชอโดยเฉพาะเจาะจงสองฝาย ซงจะสงเอกสารหลกฐานทอาจมการโตแยง

ความถกตอง และมผพพากษาคดปกครองท าค าตดสน ตวอยางเชนครงหนงกฎหมายก าหนดใหส านกงานอาหาร

และยาจดใหมการพจารณาคดเพอตดสนปรมาณของถวเหลองและน ามนในเนยถวเหลองซงใชเวลาตดสนนาน

กวาสบป การออกกฎอยางเปนทางการเปนกระบวนการทลาชา และสนเปลองคาใชจาย จงไมเปนทนยมใชใน

ปจจบน

3. การออกกฎโดยเจรจา สวนราชการไดท าการทดลองกระบวนการใหมทเรยกวา การออกกฎโดยการเจรจา

โดยมแนวคามคดในการรวบรวมกลมผลประโยชนทมสวนเกยวของกบเรองทก าลงพจารณา เพอท าการเจรจา

เกยวกบโครงการและหาขอสรปทเปนฉนทานมต ส าหรบการพจารณาของสวนราชการ โดยสวนราชการจะ

คดเลอกกลมผลประโยชนทอาจเขารวมและจดเจาหนาทเพอท าหนาทเปนผประสานในการด าเนนการประชม

และทบทวนขอสรป หากขอสรปเปนทยอมรบหนวยงานจะน าเสนอขอเสนอดงกลาวตอสาธารณชนเสมอนเปน

ขอเสนอของหนวยงานเอง ปจจบนยงเปนการเรวเกนไปทจะสรปวาการออกกฎโดยการเจรจาไดประสบ

ความส าเรจเพราะแมวาจะมประโยชนในแงการเปดโอกาสใหกลมผลประโยชนมสวนรวมในขนตน แตขอเสย

ของวธการดงกลาวคอหนวยงานอาจเสยการควบคมกระบวนการตดสนใจของตนเอง

การก าหนดรปแบบการประชาพจารณในกระบวนการด าเนนการตามนโยบาย (ปญญา อดชาชน,

2545 อางใน สมพศ สขแสน)

วธการจดการประชาพจารณในสถานการณตางๆ มดงน

1.เจาหนาทของรฐผรบผดชอบในการด าเนนการพจารณ โดยปกตเมอหนวยงานจดใหมการพจารณขาราชการ

ระดบสงของหนวยงานมกไดรบเลอกใหเปนผด าเนนการพจารณ ขาราชการผท าหนาทประธานในการพจารณ

มกเปนนกกฎหมาย เนองจากอาจมประเดนปญหาเกยวกบความเหมาะสมของกระบวนการและการปฏบตอยาง

เปนธรรมในการพจารณ และมกเปนผมความคนเคยกบประเดนปญหาทจะท าการพจารณา เนองจากการประชา

พจารณอาจใชเวลายาวนาน ขาราชการผเปนประธานอาจตองท าหนาทเปนระยะเวลาตอเนองเพอด าเนนการ

ห น า | 13

พจารณและรวบรวมผล พรอมทงท าขอเสนอเพอใหหวหนาหนวยงานจะด าเนนการพจารณดวยตนเอง เพอ

แสดงใหเหนถงความส าคญของเรองทพจารณา

2. บคคลผเขารวมในการพจารณ การแจงการพจารณในหนงสอพมพของทางการตอสาธารณะ อาจน ามาซงการ

ตอบรบของสาธารณะมากเกนกวาทหนวยงานจะรบพจารณาได บางหนวยงานไดประสานกระบวนการทงสอง

ในการเชญบคคล โดยในขนตอนแรกหนวยงานจะแจงใหสาธารณชนทราบถงการพจารณดวยเอกสาร และเมอ

ทราบจากขอสงเกตทไดรบวามกลมผลประโยชนใดทเกยวของและมความส าคญกจะเชญกลมผลประโยชนนน

เขารวมการประชาพจารณตอไป

3. สถานทจดการพจารณ รฐบาลมกจดการประชาพจารณในเมองหลวงของประเทศ เนองจากเปนทตงของทง

หนวยงานและกลมผลประโยชน อยางไรกตามไมนานมานหนวยงานเรมทจะจดการประชาพจารณในเมองใน

ระดบภมภาคทส าคญเชนเดยวกน แมวาขอเสนอจะมผลกระทบตอประชาชนทงประเทศและเมอขอเสนอม

ผลกระทบอยางมากตอเขตพนทใด แนนอนวาจะมการจดประชาพจารณในเขตพนทนน

4. เวลาในการจดการพจารณ เวลาในการจดการประชาพจารณขนอยกบวตถประสงคของหนวยงาน หาก

หนวยงานตองการแนวทางในการด าเนนการเกยวกบประเดนปญหาทเกดขนในขนตอนแรกๆ ของกระบวนการ

กควรจดใหมการพจารณาในชนแรก แตหากประสงคใหมการวจารณขอเสนอเปนการเฉพาะกควรจดการ

พจารณาขนในชวงเวลาตอมา

5. กระบวนการในการพจารณ การพจารณทางเอกสารเปนกระบวนการพจารณทเหมาะสมกบความตองการของ

หนวยงานและกลมผลประโยชน นอกจากนนยงมความเหมาะสมส าหรบประเดนปญหาทมลกษณะทางเทคนค

สง ซงอาจไมเหมาะกบการใชการพจารณทางนตบญญต อยางไรกตามการพจารณทางเอกสารอาจมประโยชนไม

มากนกส าหรบประชาชนโดยทวไปซงอาจแสดงความคดเหนดวยวาจาไดอยางมประสทธภาพมากกวา

6. ขนตอนกอนการท าประชาพจารณ เมอรฐบาลตดสนใจทใหมการท าประชาพจารณ สงทส าคญทสดใน

เบองตนคอ การแตงตงคณะกรรมการประชาพจารณ ความส าเรจและการยอมรบของประชาชนขนอยกบการ

ท างานของคณะกรรมการประชาพจารณเปนส าคญ ดงน

6.1 ขนตอนกอนท าการประชาพจารณ (Pre-hearing stage)

6.2 ขนตอนการท าประชาพจารณ (Hearing stage)

ห น า | 14

6.3 ขนตอนควบคมความประพฤตและการปฏบตตามกระบวนการท าประชาพจารณ

7. การปฏบตตามรายงานของคณะกรรมการประชาพจารณ คณะกรรมการประชาพจารณดวยความชวยเหลอ

ของคณะกรรมการทปรกษา มหนาทจดท าผลสรปการศกษาการท าประชาพจารณขนสดทาย (Final Report)

พรอมขอเสนอแนะเพอรายงานตอผแตงตง

8. การปฏบตตามรายงานสรปผลการศกษา การท าประชาพจารณ โดยปกตแลว เอกสารรายงานสรปผล

การศกษาการท าประชาพจารณเพอไดสงรายงานใหรฐบาลแลว เอกสารจะไดรบการเผยแพรตอประชาชนทนท

แตอยางไรกตาม รฐบาลตองระมดระวงเกยวกบการตดสนใจการปฏบตตามสรปผลการศกษาการท าประชา

พจารณอยางมาก เนองจากตองรบผดชอบทางการเมอง และการตรวจสอบโดยสอมวลชน

9. งบประมาณ ส าหรบการท าประชาพจารณ โดยทวไปแลวรฐบาลจะตองจดสรรงบประมาณใหเพยงพอตาม

ความเหมาะสมตามกรอบการศกษาของการท าประชาพจารณในแตละเรอง ดงนนจ านวนคาใชจายจะมจ านวน

แตกตางกนไป ขนอยกบลกษระและระยะเวลาของการศกษา

ผลกระทบของการประชาพจารณ

ประชาพจารณอาจสงผลกระทบตอการพจารณากฎหมายและการบรหารราชการแผนดนสามประการคอ

ประการแรก กระบวนการสาธารณะทกอยางตองเสยคาใชจายและท าใหการตดสนใจลาชา การพจารณทางนต

บญญตทจดขนในหลายสถานทจะตองเสยเวลาและคาใชจายมากกวาการพจารณาดวยเอกสาร

ประการทสอง ในบางครงกระบวนการทางสงคมถกใชเปนเครองมอในการหนวงเหนยวหรอกอใหเกดความ

สบสนกบโครงการของรฐบาล กลมผลประโยชนทโตแยงโครงการใดโครงการหนงมกอางตอศาลวา ตนไมได

รบสทธในการเขารวมการพจารณตามทกฎหมายก าหนด และรองขอใหมการพจารณาค าตดสนของหนวยงาน

ใหม ท าใหเหนวาประเทศไทยอาจตองทดลองขนตอนการประชาพจารณซงหนวยงานมสทธเดดขาดในการ

ตดสนใจด าเนนการโดยไมใหสทธในการอทธรณ หรออาจใชกระบวนการของคณะกรรมการวนจฉยรองทกข

ประการทสาม เปนประการทส าคญทสด คอกระบวนการสาธารณะสงผลกระทบตอการตดสนใจของหนวยงาน

ไมมากกนอย โดยเฉพาะในประเดนปญหาทวไปทมลกษณะทางเทคนค

ห น า | 15

การประชาพจารณในปจจบน ไดตอบสนองตอกลมผลประโยชนทมจ านวนมากขน แนวโนมในการน า

กระบวนการประชาพจารณมาใชเพอใหการด าเนนการของสวนราชการตอบสนองตอความตองการของ

ประชาชนมากขน จงถอเปนการคมคากบเวลาและคาใชจายทเสยไป

บ.ไออารพซ จ ากด(มหาชน) จดท าประชาพจารณ เตรยมขยายโรงผลต ทามกลางชาวบานทเหนดวยและหวน

ความปลอดภยในทกดาน

บรษท ไออารพซ จ ากด (มหาชน) ไดจดการประชมรบฟงความคดเหนการทบทวนรางรายงานการ

วเคราะหผลกระทบสงแวดลอมและสขภาพ ในโครงการโรงงานเอทลเบนซนสไตรนโมโนเมอร (ขยายก าลงการ

ผลต ครงท 1 ) โดยการปรบปรงและเพมประสทธภาพดวยพลงงานสะอาด บรษท ไออารพซ จ ากด (มหาชน)

โดยมหนวยงานทเกยวของ และ ประชาชนจากชมชนตาง ๆ มารวมรบฟงและแสดงความคดเหน มากกวา 300

คน ณ โรงแรมสตาร อ.เมอง จ.ระยอง

ทงนการจดประชมก เพอใหผเขารวมประชมไดตรวจสอบความถกตองและความครบถวนของราง

รายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอมและสขภาพ และใหผเขารวมประชมไดน าเสนอขอมล ขอเทจจรง

และขอคดเหนเพมเตม เพอน าไปปรบปรงรางรายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอมและสขภาพ

ขณะทชาวบานหลายคนทอาศยใกลโรงงานฯดงกลาว บอกวา เมอในสมย กอน มปญหามากจรง แต

ในชวง 2-4 ปทผานมา รสกวาดขน เมอมปญหา โรงงานกเขามาดแล ตรงไหนทไมดกบอกใหโรงงานมาแกไข

ซงทางชมชนกอยได และคนในชมชนสวนมากกอายยน ซงเรองตาง ๆ ในชมชน โรงงานกใหความชวยเหลอทง

ในเรองของกลมตาง ๆ ในชมชน ทกสนเดอนจะมหนวยแพทยเคลอนทเขามาดแล รวมไปถงสวนสขภาพใน

ชมชนดวย ถาชมชนตองการอะไร จะเสนอโครงการไป โรงงานกเขามาดแลเอาใจใส สวนเรองความปลอดภย

รสกมนใจ เพราะ โรงงานมอบถงดบเพลง 50 ลก ตดตงในแตละจด ภายในชมชน

ห น า | 16

การขอรบอนญาตจากคณะกรรมการสงแวดลอม

ห น า | 17

บทท 3

ความหมายของการวเคราะหผลกระทบตอสงแวดลอม

การศกษาผลกระทบตอสงแวดลอมหรอท เรา เรยกตดปากวา EIA (Environmental Impact

Assessment) หมายถงการประเมนผลกระทบจากโครงการพฒนาทจะมผลกระทบตอสขภาพและสงแวดลอม

รวมถงความเสยงทจะมผลตอความสมบรณของระบบนเวศน และการเปลยนแปลงทจะเกดขนตอธรรมชาต ซง

บางครงอาจน าไปสภยภบตตอสงแวดลอมอยางรายแรง วตถประสงคของการประเมนกเพอใหเปนการประกน

ไดวา ผทมอ านาจในการตดสนใจ ไดพจารณาอยางรอบคอบถงผลกระทบของโครงการพฒนาทจะมตอ

สงแวดลอมกอนท าการอนมตใหด าเนนโครงการ

ตามหลกการและวตถประสงคดงกลาวขางตน หากหนวยงานทรบผดชอบมการปฏบตอยางเขาใจ และม

ความเทยงธรรมแลว กระบวนการ EIA กจะเปนกระบวนการทเปนทพงของประชาชน สามารถสะทอนปญหา

ความเดอดรอนและความตองการของประชาชนได แตจากการมประสบการณตรงในพนท อ.เกาะสมย จากกรณ

โครงการขดเจาะส ารวจและผลตปโตรเลยมในพนทสมปทาน รอบๆ เกาะสมย เกาะพะงน และเกาะเตา ตงแตป

2552 จนถงปจจบน พบวากระบวนการศกษาผลกระทบสงแวดลอมทถอปฏบตกนอย มไดมเปาประสงคทจะ

ศกษาผลกระทบจากการด าเนนโครงการอยางตรงไปตรงมา เพอเปนฐานขอมลในการพจารณาอนมตหรอไม

อนมตจากหนวยงานทเกยวของและรบผดชอบ เสมอนหนงวาเปนการศกษาเพอใหครบกระบวนความตามท

กฎหมายก าหนดไวเทานน ดงจะเหนไดวาบรษทผรบท า EIA ยงไมเคยมรายงานปรากฏใหเหนเลยวา ผรบ

สมปทานรายใดไมควรจะด าเนนโครงการ ในขณะเดยวกนหนวยงานผพจารณาโครงการกไมปรากฏเชนกนวา ม

มตสงระงบการขดเจาะส ารวจหรอผลตปโตรเลยมหลมใดหรอแปลงใด

ผลลพธทเกดขนจากการใช EIA เปนเพยงเครองมอหาความชอบธรรม ในการเขาถงทรพยากรของ

ประเทศ จงเกดกระแสการตอตานและไมยอมรบ การจดเวทรบฟงความคดเหนของบรษท รวมถงการไมยอมรบ

ในเนอหา หรอระเบยบปฏบตของ EIA เอง ดงเปนขาวปรากฏแทบทกพนทในภาคใตทมการจดเวทรบฟงความ

คดเหน

ห น า | 18

ความไมโปรงใสในกระบวนการจดท า EIA

1. การแจงขอมลขาวสารลาชาไมทวถง ในการจดประชมรบฟงความคดเหน เกอบทกกรณผเขารวมเวทจะไดรบ

การแจง วนเวลา อยางกระชนชด หรอไมไดรบทราบ ไมทวถง ท าใหมผเขารวมนอย และไมมการเตรยมตว ควร

จะตองมการระบใหเปนระเบยบปฏบตทชดเจนถงระยะเวลาทเหมาะสม และจะตองใชสอประเภทใดบาง เพอให

ประชาชนไดรบขอมลขาวสารอยางทวถง

2. การคดเลอกพนทและกลมตวอยางรบฟงความคดเหนไมเหมาะสม ในทางปฏบต บรษทผศกษาผลกระทบ

มกเลอกพนทศกษาทเหนวาจะไดค าตอบทเปนประโยชนตอบรษทผวาจาง (ผรบสมปทาน) เชน พนทหางไกล

จากแทนขดเจาะ ซงไมไดเกยวของกบสภาพพนทและปญหาทจะเกดขน ดงนนการเลอกพนทรบฟงความคดเหน

ควรจะไดรบการก ากบดแลจากหนวยงานทเปนกลาง หรอราชการ หรอคณะกรรมการทมการจดตงขนเพอ

พจารณา

การเลอกกลมตวแทนเพอเขารวมเวทรบฟงความคดเหนหรอเพอสอบถามความคดเหน มกไมครอบคลมทกพนท

และกลมอาชพ ท าใหประชาชนจ านวนมากยงไมรบทราบวามการเขามารบฟงความคดเหนแลว ในขณะทบรษท

ผจดมกเนนการเชญขาราชการ หวหนาสวนราชการ ก านน ผใหญบาน ตวแทนองคกร ท าใหบรรยากาศการ

ประชมไมเออตอการแสดงความคดเหนของประชาชน

3. รปแบบการจดประชมรบฟงความคดเหน โดยสวนใหญแลว บรษททปรกษาผจดเวทมกเลอกเอาสถานท

ราชการ เชน ศาลากลางจงหวด เทศบาล อ าเภอ หรอแมแตใน ส านกงานพลงงานจงหวดเปนสถานทจด แลว

น าเอาขาราชการระดบสงมาเปนประธาน เพอผลทางจตวทยาตอผเขารวมประชม ซงหากประธานมความโนม

เอยงไปทางผรบสมปทาน กยงท าใหเปนเวทไมมผคดคาน หรอมกนอย ในบางกรณ หนวยราชการ เชน กรม

เชอเพลงธรรมชาต กเคยลงมาเปนผด าเนนรายการเอง จดเวทรวมกบบรษททปรกษา ซงกยงท าใหดไมเหมาะสม

มากขน เพราะผด าเนนรายการมกวางตวไมเปนกลาง

4. การหลกเลยงการจดเวทรบฟงความคดเหน เปนวธการทบรษททปรกษาและบรษทน ามนนยมปฏบต (Focus

Group) โดยการนดหมายการพดคยในกลมเลกๆ อาจนดหมายเฉพาะบคคลคนเดยว หรอ 2 – 3 คน การพดจาม

เหตผล หวานลอม และเสนอประโยชน สามารถเปลยนความคด หรอลดระดบการตอตานลงได หากไมมความ

มนคงในจตใจเพยงพอ หรอขาดขอมลขอเทจจรงทจะโตแยงความคด การพดคยแบบเจาะรายบคคลเชนน บรษท

ห น า | 19

ทปรกษามกอางวาเปนขนตอนและวธการหนงในการศกษาผลกระทบ และอางความชอบธรรม วาไดปฏบตตาม

เงอนไขตามกฎหมาย และอางตอชมชนไดวาไดมการรบฟงความคดเหนแลว

5. เนอหาในการศกษาผลกระทบท าไมครบถวน การศกษาผลกระทบทกบรษทมไดท าการประเมนผลกระทบ

หรอความเสยหายในเชงธรกจของพนท ในกรณทเกดน ามนรวไหล แตกลบพยายามบอกวา ไมมโอกาสจะเกด

การรวไหล เนองจากสารพดเหตผล เชน มมาตรฐานการท างานด มระบบควบคมน ามนรวไหลทด ซงไมใชการ

ตอบค าถามของสงคม การหลกเลยงทจะตอบค าถามกเนองจากวา หากเกดเหตการณรวไหลทรนแรงจรงบรษท

ผรบสมปทานไมสามารถจะชดเชยความเสยหายทเกดขนได ทงความเสยหายตอธรกจดานทองเทยว และดาน

อนๆ ทมทต งอยบนเกาะและนอกเกาะ ทงนเนองจากวาขนาดและจ านวนประเภทธรกจทเชอมโยงอยก บการ

ทองเทยวบนเกาะสมย เกาะพะงน และเกาะเตานน มขนาดใหญมาก และมมลคามหาศาลเกนกวาทบรษทจะรบ

ชดเชยคาเสยหายได แตกมความจ าเปนอยางยงทต องมการศกษาวาหากเกดกรณสถานการณเลวรายขน ม

อะไรบางทกระทบ และคดเปนมลคาเทาไร

การประเมนความเสยหายตอธรรมชาตและสงแวดลอม กเชนเดยวกบกรณความเสยหายเชงธรกจ ในกรณเกด

สถานการณเลวรายขน ธรรมชาตอะไรบางทตองสญเสยไป หรอตองฟนฟใหกลบมาเชนเดม เชน คณภาพน า

ทะเล ปะการง หญาทะเล สตวหายาก หาดทราย เปนตน และหากประเมนเปนมลคาทางเศรษฐศาสตรแลวคด

เปนมลคาเทาไร สงเหลานบรษทผศกษาผลกระทบมเคยเอยถง และไมตองการใหประชาชนไดเรยนรขอเทจจรง

6. การสรปเนอหารายงานผลกระทบไมสอดคลองความเปนจรง ในการสรปเนอหาการประชมรบฟงความ

คดเหน บรษทผจดมกสรปไมครบถวน ความเหนทขดแยงจะไมไดรบการบนทกเสมอ เชนในรายงานการรบฟง

ความคดเหนครงท 1 ทเกาะสมย ของบรษทซาลามานเดอร แปลง G4/50 กไมมบนทกในรายงานวามผคดคาน

จ านวนมากจนไมสามารถเปดเวทได และเชนเดยวกบการยนหนงสอใหการรบฟงความคดเหนครงท 2 ของ

บรษทซาลามานเดอรเปนโมฆะทส านกงานพลงงานจงหวดเมอวนท 3 พ.ค.2556 กไมมบนทกในรายงานการ

ประชม ซงเปนการบดเบอนความจรงและไมประสงคจะใหคณะกรรมการ คชก.ทราบ ดงนนการสรปขอมล

อนๆ ทด าเนนการโดยบรษททปรกษา จงอนมานไดท านองเดยวกนวา ไมอาจจะใหความเชอถอไววางใจไดวา

เปนขอมลทถกตองเทยงธรรม ไมมความล าเอยงเพอใหบรษทผวาจางไดประโยชน

7. การพจารณาของคณะกรรมการ คชก. ขาดความโปรงใส การสรปความเหนขนคณะกรรมการผช านาญการ

(คชก.) ซงเปนผพจารณาอนมตรายงานผลกระทบสงแวดลอม เปนขนตอนทประชาชนมความรสกวามการ

ห น า | 20

ท างานทปกปด ขาดการเปดเผยขอมล และการท างานตอสาธารณชน เชน รายชอคณะกรรมการทไดรบการ

แตงตง มบคคลใดบาง ผานการคดสรรโดยใคร และวธใด มสดสวนของคณะกรรมการเชนไร และประชาชนม

สวนรวมอยางไรบาง และเพราะเหตใด เสยงคดคานของประชาชนเปนเวลาถง 4 ปเตม จงไมมผลตอการระงบ

ยบย งการอนมตผาน EIA ไดเลย จงสมควรทจะเปดเผยและเผยแพรการท างานของคณะกรรมการชดนให

สาธารณะชนไดรบรมากกวาทเปนอยในปจจบน เพอสรางความโปรงใสในการท างาน และไมตกอยภายใต

อทธพลทางการเมองและผลประโยชนอยางทประชาชนเขาใจ

8. การเสนอประโยชนแอบแฝงใหกบชมชน ในชวงป 2553 เปนททราบกนดวากระแสการคดคานการขดเจาะ

ส ารวจปโตรเลยมเกดขนแทบทกชมชนในเกาะทงสาม ดงนนวธการทบรษทน ามนจะไดรบการยอมรบ กคอการ

เปลยนความคดของชมชน ดงนนในชวงป 2553 เปนตนมา เราจงพบเหนความชวยเหลอในดานตางๆ ของบรษท

น ามนทงของตางชาตและสญชาตไทย มอบใหกบชมชน โรงเรยน องคกร ภาคธรกจ กลมอาชพตางๆ องคกร

ปกครองทองถน องคกรสอ รวมทงทอาจแอบแฝงมากบโครงการของภาคราชการทยงไมอาจตรวจสอบยนยนได

ความพยายามอยางตอเนอง โดยมเงนทนและบคลากรสนบสนนด าเนนการ ไดท าใหชมชนเกดความคดท

สนบสนนการขดเจาะส ารวจและผลตปโตรเลยมมากขน รวมทงเกดความรสกเคลอบแคลงสงสยและไมพอใจ

ในตวบคคล และกลมทเคลอนไหวคดคานการขดเจาะส ารวจ เพราะอาจท าใหไมไดประโยชนหรอความ

ชวยเหลอทคาดหวงวาจะได ตวอยางรปธรรมทพบเหนความชวยเหลอแบบมประโยชนแอบแฝง เชน การทาส

โรงเรยน การมอบเงนสนบสนนใหองคกรสอในจงหวดสราษฎรธาน การจดกจกรรมไปศกษาดงาน เปนตน การ

เปลยนความคดโดยใชเงนและวตถเปนตวลอ เปนวธการทสรางความเหนแกตวและความแตกแยกใหเกดขนกบ

สงคมอยางเลวราย จนอาจกลาวไดวา สงคมมองไมเหนคณธรรม ไมเหนแกประโยชนสวนรวมและชาต

บานเมอง เปนปฐมบทของการลมสลายของชมชน วฒนธรรมและประเทศชาตในทสด

ขอเสนอเพอแกไขการศกษาผลกระทบ (EIA)

1.) ภาครฐตองทบทวนท าความเขาใจตอหลกสทธชมชนและสทธมนษยชน

ในสภาพความจรงทปรากฏ การกระท าตามนโยบายดานพลงงานของรฐทก าลงสรางผลกระทบตอท ง

สงแวดลอมและการด ารงชพตามปกตสขของประชาชนและชมชนตางๆ ลวนไมสอดคลองกบแนวนโยบายแหง

รฐตามระบบประชาธปไตย ทรฐตองค านงถงหลกสทธชมชนตามรฐธรรมนญป 2550 มาตรา 66 และ 67 ท

ก าหนดวา ชมชนทองถนมสทธในการรกษาและใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยาง

ห น า | 21

สมดลยและย งยน เชนเดยวกบหลกสทธมนษยชน กฎหมายภายใตรฐธรรมนญไทย ไดนยามของสทธมนษยชน

ครอบคลมทงสทธ, เสรภาพ ความเสมอภาค และศกดศรความเปนมนษย เปนสนธสญญาทประเทศไทยม

พนธกรณทตองปฏบตตาม การละเลยหรอเพกเฉยทจะปฏบตตาม หลกสากลทส าคญในการบรหาร

ประเทศ เทากบเปนการละเมดตออธปไตยของปวงชน ซงนยามวาประชาชนคอผมอ านาจสงสดในการปกครอง

ประเทศ

2.) รฐตองเรงทบทวนการท างานของหนวยงานทพจารณาอนมตโครงการใหใชกฎหมายอยางเครงครด

นอกจากรฐธรรมนญ พ.ศ.2550 มาตรา 67 ไดใหสทธแกบคคลทจะรวมกบรฐและชมชน ในการอนรกษ

บ ารงรกษา ทรพยากรธรรมชาต สงแวดลอม แลวยงมกฎหมายอกหลายฉบบ เชน พรบ.ปาไม 2484, พรบ.วตถ

อนตราย 2535, พรบ.สงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอม พ.ศ.2535 เปนตน แตปญหาความเสอมโทรมของ

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมกลบทวความรนแรงขน สาเหตหลกกคอ การเลอกปฏบต และขาดการ

บงคบใชอยางจรงจงเกษตรกรและชมชนทองถนจ านวนมากถกบงคบใชกฎหมายอยางเครงครด ขณะทกลมทน

ทมท งเงนทนและสายสมพนธกบผมอ านาจอทธพลตางๆ กลบท าใหยาก (รจระ บญนาค) ไมตางกบกรณ

ผลกระทบตอสงแวดลอมและชมชน จากการขดเจาะปโตรเลยมประชดชมชนบนเกาะและชายฝง อกทงยงตงอย

บนฐานทรพยากรทางธรรมชาตทมความอดมสมบรณและหลากหลายทางชวภาพ เปนแหลงวางไขและเตบโต

ของปลาหลากหลายสายพนธหนวยงานรฐทมสวนเกยวของกบการพจารณาอนญาตใหมการขดเจาะส ารวจ และ

ผลตปโตรเลยม เชน คณะกรรมการผช านาญการ (คชก.) และส านกงานสงแวดลอมและแผน (สผ.) กลบเพกเฉย

ทจะสงระงบโครงการ เพอใหมการทบทวนตรวจสอบตามการเรยกรองเปนเวลากวา 4 ป ของประชาชนในพนท

เกาะสมย เกาะพะงน และเกาะเตา จงเปนการสมควรทรฐตองทบทวนการพจารณาการปฏบตงานของผเกยวของ

กบการอนมตการด าเนนตามโครงการขดเจาะส ารวจปโตรเลยม โดยยดเอาหลกและเจตนารมณของกฎหมาย

สงแวดลอม มาปฏบตอยางเครงครด เพอปกปองรกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของชาต

3.) ตองแกไขระเบยบเงอนไขกฎหมาย เพอการท า EIA ทสมบรณ

3.1) รฐตองมการผนวกการขดเจาะส ารวจและผลตปโตรเลยมใหอยในประเภทโครงการกอผลกระทบ

“รนแรง” เพอมใหเปนชองทางใหผกอผลกระทบใชเปนขออางในการไมตองศกษาผลกระทบอยางรอบดาน

ควรแกไขเงอนไขทางกฎหมาย ใหครอบคลมทกประเภทโครงการ ไมวาประเภทใด เลกหรอใหญ หากม

หลกฐานหรอขอมลชชดวาไดสรางผลกระทบตอสงแวดลอมและวถการด ารงชพของชมชนแลว จะตองม

ห น า | 22

การศกษาผลกระทบอยางละเอยดและรอบดาน รวมทงดานยทธเศษสตรการพฒนาพนทเศรษฐกจมวลรวมและ

ชมชน, สขภาพ และความมนคงทางสงคม

3.2) บรษทหรอองคกร ผศกษาผลกระทบสงแวดลอมตองมความเปนกลาง คณสมบตของความเปนกลาง ตอง

ไดมาจากการยอมรบจากหนวยงานและองคกรทมความเปนกลางททกฝายใหการยอมรบ ปจจบนบรษทผรบ

ศกษาผลกระทบสงแวดลอมไมมความเปนกลาง มสายสมพนธใกลชดกบบรษทผรบสมปทาน ท าใหการศกษา

ผลกระทบ ไมอาจเชอถอไดในสายตาของประชาชน กระบวนการศกษาผลกระทบสงแวดลอมจากโครงการ

ขนาดใหญ จ าเปนตองกระท าโดยเจาหนาทของรฐ หรอหนวยงานทางวชาการทไมไดอาศยงบประมาณ หรอ

ความชวยเหลอจากกลมทนใดๆ

รายละเอยดการศกษาดาน EIA

ขนตอนการศกษาผลกระทบดานสงแวดลอม

1) ศกษาองคประกอบโครงการ และลกษณะขององคประกอบโครงการระบบเครอขายน า แผนด าเนนโครงการ

ในระยะตางๆ แผนการและวธการกอสรางอยางละเอยด ตลอดจนความจ าเปนทตองมโครงการ ซงขอมลเหลาน

จะใชเปนพนฐานส าคญในการประเมนผลกระทบสงแวดลอม

2) รวบรวมขอมลทตยภม (Secondary Data) พนฐานทจ าเปนจากแหลงตางๆ ทเกยวของ ในการรวบรวมขอมล

ดานส าคญจะจดท าเปนระบบฐานขอมลเพอสามารถน าไปวเคราะห และแสดงผลความสมพนธเชอมโยงกบ

สาขาทรพยากรสงแวดลอมและคณคาอนๆ โดยฐานขอมลดงกลาวจะครอบคลมพนทศกษาและพจารณา การ

เปลยนแปลงตามฤดกาลในอดตและปจจบนตามความจ าเปน ตลอดจนโครงการหรอแผนงานในอนาคต

3) วเคราะหขอมลทรวบรวมได เพอเลอกสรรขอมลทเกยวของและเปนประโยชนหรอทเชอถอได น ามา

วเคราะหขอมลทางดานสถตตามความจ าเปน และหาความสมพนธของขอมลตางๆ เพอใชเปนพนฐานในการ

ประเมนผลกระทบสงแวดลอม

4) ด าเนนการส ารวจภาคสนาม โดยการตรวจสอบ สงเกตการณ การสมภาษณ และการเกบตวอยาง เพอเกบ

ขอมลปฐมภม การเกบตวอยางทรพยากรสงแวดลอมในดานทมผลกระทบทมนยส าคญ และการวเคราะหใน

หองปฏบตการ และเสนอผลการวเคราะหขอมลจดท าเปนสภาพแวดลอมในปจจบนบรเวณพนทโครงการ ระบบ

เครอขายน า

ห น า | 23

5) เสนอผลการวเคราะหขอมล แสดงสภาพในอดต ปจจบน และการคาดการณหรอพยากรณ สภาพหรอ

แนวโนมในอนาคตในสภาวะทไมมโครงการ (Without Project Conditions) รวมถงการแสดงความสมพนธ ของ

ทรพยากรสงแวดลอมและคณคาตางๆ ทมผลกระทบอยางมนยส าคญ

6) วเคราะหผลกระทบสงแวดลอมหรอคาดการณการเปลยนแปลงสภาพทรพยากรสงแวดลอมตางๆ ในอนาคต

ในกรณทมโครงการ (With Project Conditions) ระบบเครอขายน าในพนทโครงการทอาจสงผลกระทบ ตอ

ทรพยากรสงแวดลอมในปจจบนบรเวณโครงการระบบเครอขายน า

7) ศกษาความสมพนธระหวางทรพยากรสงแวดลอมและคณคาตางๆ และ/หรอผลกระทบขององคประกอบ

ตางๆ ของโครงการ และของโครงการทงหมด (Overall Project) เพอท าใหการประเมนผลกระทบสงแวดลอม

ไดผลสมบรณและมความถกตองมากยงขน

8) ก าหนดมาตรการปองกน แกไข และลดผลกระทบสงแวดลอม ทอาจเกดขนจากการด าเนนโครงการระบบ

เครอขายน าในพนทโครงการระบบเครอขายน า พรอมทงเสนอมาตรการตดตามตรวจสอบคณภาพสงแวดลอม

และแผนปฏบตการสงแวดลอมทมความจ าเปน ทงในระยะกอสรางและด าเนนการโครงการฯ

9) ด าเนนการจดท ารายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม โครงการระบบเครอขายน า ตามขอบเขตท

ก าหนดใน TOR และขอบเขตการศกษาผลกระทบสงแวดลอมทก าหนดโดยส านกงานนโยบายและแผน

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (สผ.)

ห น า | 24

ประเดนการศกษาทรพยากรสงแวดลอมและคณคาทศกษาของโครงการระบบเครอขายน า

ปจจยทรพยากรสงแวดลอมและคณคา

ทรพยากรสงแวดลอม

ทางกายภาพ รวม 8 หวขอ

ทรพยากรสงแวดลอม ทางชวภาพ รวม 4 หวขอ

คณคาการใชประโยชน ของมนษย

รวม 14 หวขอ

คณคาตอคณภาพชวต รวม 5 หวขอ

1. สภาพภมประเทศ 2. สภาพภมอากาศ 3. อทกวทยาน าผวดน 4. คณภาพน าผวดน 5. อทกธรณวทยาและ

คณภาพน าใตดน 6. ธรณวทยาและการเกด

แผนดนไหว 7. ทรพยากรดน 8. การตกตะกอนและการ

กดเซาะ

1. นเวศวทยาทางน า 2. ทรพยากรปาไม 3. ทรพยากรสตวปา 4. พนทชมน า

1. การใชประโยชนทดน 2. การใชน า 3. การบรหารการใชน า 4. การคมนาคมทางบกและทางน า 5. การเกษตรกรรมและปศสตว 6. การชลประทาน 7. การระบายน า และการปองกนน า

ทวม 8. ทรพยากรแรและการท าเหมองแร 9. การใชประโยชนจากปา 10. การใชพลงงานและไฟฟา 11. การอตสาหกรรม 12. การจดการน าเสยและขยะมลฝอย 13. การประมงและการเพาะเลยงสตว

น า 14. การจดการลมน า

1. สภาพเศรษฐกจ-สงคม

2. สาธารณสขและอาชวอนามย

3. โบราณคดและสงมคณคาทางประวตศาสตร

4. สนทรยภาพและการทองเทยว

5. การชดเชยทรพยสนและการอพยพตงถนฐานใหม

ห น า | 25

บทท 4

การจดท าบญชทเกยวของ

การจดท า EIA ทมผลกระทบตอบญชของบรษท ไออารพซ จ ากด (มหาชน)

เขตประกอบการอตสาหกรรม บรษท ไออารพซจ ากด (มหาชน) พฒนาขนตามนโยบายการพฒนาพนท

ชายฝงทะเลภาคตะวนออก (Eastern Seaboard) เพอใหเปนศนยรวมของโรงงานอตสาหกรรมปโตรเคมครบวงจร

ทประกอบดวยอตสาหกรรมปโตรเคมขนตน (Upstream Petrochemical Industry) อตสาหกรรมปโตรเคมขน

กลาง (Intermediate Petrochemical Industry) และอตสาหกรรมปโตรเคมขนปลาย (Downstream Petrochemical

Industry) ภายในพนทประกอบดวยโรงงานปโตรเคมตางๆแลวยงรวมถงโรงไฟฟาพลงความรอนรวมโรงผลต

ไอน าและความรอนรวมและระบบสาธารณปโภคของเขตประกอบการฯ (Utilities) เชน ระบบผลตไอน าระบบ

ระบายน าระบบบ าบดน าเสยเปนตนทงนเขตประกอบการฯไดจดท ารายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม

เพอน าเสนอส านกงานคณะกรรมการสงเสรมการลงทน โดยส านกงานคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาตได

แจงส านกงานคณะกรรมการสงเสรมการลงทน เหนชอบกบมาตรการปองกนและแกไขผลกระทบกระเทอนตอ

คณภาพสงแวดลอมตามหนงสอเลขทวพ0504/11271 ลงวนท 29 ตลาคม พ.ศ.2534 โดยใชชอวา‚ศนย

อตสาหกรรมระยอง‛ ของ บรษท อตสาหกรรมปโตรเคมกลไทยจ ากด จากนนกระทรวงอตสาหกรรมไดม

ประกาศกระทรวงอตสากรรมฉบบท 7 (พ.ศ. 2537) ลงวนท 20 เมษายน 2537 ใหเปน ‚เขตประกอบการ

อตสาหกรรม บรษท อตสาหกรรมปโตรเคมกลไทยจ ากด‛จนกระทงปจจบนไดมการเปลยนชอเปน ‚เขต

ประกอบการอตสาหกรรม บรษท ไออารพซจ ากด (มหาชน)‛ โดยกรมโรงงานอตสาหกรรมไดแจงรบทราบการ

เปลยนแปลงดงกลาวตามหนงสอทอก 0301/(ส.6) 239 ลงวนท 9 มกราคม พ.ศ.2550

การด าเนนการของเขตประกอบการฯ จนถงปจจบน ไดมโรงงานอตสาหกรรมเขามาอยในเขต

ประกอบการฯ เพมมากขน รวมทงมการปรบเปลยนการด าเนนการตางๆใหสอดคลองเหมาะสมกบสถานการณ

ซงท าใหขอมลพนฐานทางดานสงแวดลอมมการเปลยนแปลงไป โดยเฉพาะดานคณภาพอากาศทเปนประเดน

หลกทตองมความชดเจน ทางบรษท ไออารพซจ ากด (มหาชน) จงไดจดท าบญชอตราการระบายมลสารทาง

อากาศของเขตประกอบการฯขนมาเพอจะน าไปสการบรหารจดการในภาพรวมใหมความชดเจนในการยดถอ

ปฏบตถกตอง ทนสมยสอดคลองกบสภาวการณทเปลยนไป

ห น า | 26

เนองจากเขตประกอบการฯมโครงการพฒนาตางๆเกดขน ดงนน เพอใหการบรหารจดการและควบคม

อตราการระบายมลสารทางอากาศในภาพรวมของโรงงานตางๆ ทอยในพนทของเขตประกอบการฯทงทอยใน

กลมของบรษท ไออารพซจ ากด (มหาชน) และในบรษทอน เปนไปอยางมประสทธภาพประกอบกบปจจบน ป

2555 เขตประกอบการฯไดด าเนนการจดท ารายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอมฯโครงการเขต

ประกอบการอตสาหกรรมไออารพซสวนขยายดงนน บรษท ไออารพซจ ากด (มหาชน) จงไดจดท าบญชการ

ระบายมลสารทางอากาศขนมาเพอประกอบการศกษาผลกระทบดานคณภาพอากาศรวมถงเพอใชเปนฐานขอมล

ของบรษทฯในการด าเนนการตอไป

วตถประสงค

(1) เพอรวบรวมอตราการระบายมลสารทางอากาศจากทกแหลงก าเนดทอยในพนทของเขตประกอบการและใช

เปนฐานขอมล

(2) เพอใชเปนขอมลประกอบการบรหารจดการการระบายมลสารในพนทไดอยางเหมาะสม

(3) เพอใชในการควบคมดแลโรงงานซงเปนแหลงก าเนดมลสารใหมการระบายอยในอตราทก าหนด

รายละเอยดเขตประกอบการปจจบน

เขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซบรษท ไออารพซจ ากด (มหาชน) ตงอยภายในต าบลเชงเนน

ต าบลตะพง และต าบลบานแลง อ าเภอเมองระยอง จงหวดระยอง พนททไดรบการประกาศเปนเขต ประกอบการ

อตสาหกรรม ทงหมด 4,335 ไร โดยพนทประกอบดวย 2 สวน ไดแก

พนทดานทศใตของถนนสขมวท

โรงงานอตสาหกรรมในพนทดานทศใตจ านวน 29 โรง ประกอบดวยอตสาหกรรมปโตรเคมขนตนและขน

ตอเนอง จนถงอตสาหกรรมผลตเมดพลาสตกซงเปนอตสาหกรรมขนปลาย กบระบบสาธารณปโภคทจ าเปน

ดงน

1. โรงงานเขาขายตองจดท ารายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม

1.1 โรงงานทอยในเครอของบรษทฯจ านวน 9 โรงงาน ไดแก โรงแปรสภาพคอนเดนเสทเรสซดว (Condensate

Residue) โรงกลนน ามน (Refinery) โรงงานผลตเอททลน (ETP) โรงงานแปรสภาพคอมไบนแกสออยล (DCC)

โรงงานอะโรเมตกส (BTX) โรงงานผลตเมดพลาสตกโพลเอททลนชนดความหนาแนนสงและ/หรอชนดความ

ห น า | 27

หนาแนนตอเชงเสน (HDPE/LLDPE) โรงงานผลตเมดพลาสตกโพลโพรพลน(PP) โรงงานผลตเมดพลาสตกเอบเอส

(ABS, SAN) โรงงานหนวยผลตโพรพลน(PRP)

1.2 ระบบสาธารณปโภคและสาธารณปการในเครอของบรษทฯจ านวน 1 โรงงาน ไดแก โรงไฟฟาพลงความ

รอนรวม (PW)/ โรงผลตไอน าและความรอนรวม (CHPI)

1.3 โรงงานอนๆ ทอยนอกเครอของบรษทฯจ านวน 8 โรงไดแก

1. บมจ. อเบะเคมคอลส ( เอเซย) จ านวน 3 โรงงาน

1.1 โรงงานคาโปแลคตมและป ยแอมโมเนยซลเฟต

1.2 โรงงานผลตเมดไนลอน

1.3 โรงงานผลตเมดไนลอน Compounding

2. บรษท อเบะไฟนเคมคอลส (เอเซย) จ ากด : UFA จ านวน 1 โรงงาน เปนโรงงานท าผลตภณฑเคมเชน 1,6

Hexanediol

3. บรษท ยางสงเคราะหไทยจ ากด : TSL จ านวน 1 โรงงาน เปนโรงงานผลตยางสงเคราะห

4. บรษท ไทยอนซนเนอเรท จ ากด : TIL จ านวน 1 โรงงาน เปนโรงงานผลตและจ าหนายไอน า

5. บรษท ไทยไนเตรท จ ากด (TNC) จ านวน 1 โรงงานเปนโรงงานผลตสารกรดไนตรกแอคซดแอมโมเนย

ไนเตรท

6. บรษท ทพไอ โพลน จ ากด จ านวน 1 โรงงาน เปนโรงงานผลตโพลเอทธลนชนดความหนาแนนต า (LDPE)

2. โรงงานซงไมเขาขายตองจดท ารายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม

2.1 โรงงานอนๆในเครอของบรษทฯจ านวน 8 โรงงานไดแก โรงงาน CP, ACB, EPS

CCM,CD1,HA1,Polyol และ TPU

2.2 ระบบสาธารณปโภคของบรษทฯไดแก หนวยบ าบดน าเสย 1 โรงงาน

2.3 โรงงานอนๆ นอกเครอของบรษทฯจ านวน 2 โรง ไดแกโรงงานระยองอะเซธลน และโรงงานไดอะ

โพลอะครเลต

3. ลานถงกกเกบ (Tank Farm)

ห น า | 28

พนทดานเหนอของถนนสขมวท

โรงงานอตสาหกรรมในพนทดานทศเหนอจ านวน 7 โรง ประกอบดวยอตสาหกรรมปโตรเคมขนตนและขน

ตอเนอง จนถงอตสาหกรรมผลตเมดพลาสตกซงเปนอตสาหกรรมขนปลาย กบระบบสาธารณปโภคทจ าเปน

ดงน

1. โรงงานเขาขายตองจดท ารายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม

1.1 โรงงานทอยในเครอของบรษทฯจ านวน 3 โรงงาน ไดแก โรงงานผลตเอทลเบนซนสไตรนโมโนเมอร (EBSM) โรงงานผลตเมดพลาสตกโพลสไตรน (PS) และโรงงานผลตน ามนหลอลนพนฐาน(Lube Base Oil)

1.2 โรงงานอนๆ ทอยนอกเครอของบรษทฯจ านวน 1 โรงงาน ไดแก โรงงานผลตเหลกของบรษท อตสาหกรรมเหลกกลาไทยจ ากด (มหาชน) หรอ TSSI

2. โรงงานทไมเขาขายตองจดท ารายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม

2.1 ระบบสาธารณปโภคและสาธารณปการไดแก หนวยบ าบดน าเสย 1 โรงงาน

2.2 โรงงานทอยนอกเครอของบรษทฯจ านวน 2 โรงงาน ไดแก โรงผลตและจ าหนายคอนกรตผสมเสรจ

ของ บรษท ทพไอคอนกรตจ ากด (มหาชน) รวมโรงงานในเขตประกอบการฯ จ านวน 36 โรง

ประเภทโรงงาน จ านวนโรงงาน

กลมไออารพซ 23

กลมท 1 โรงงานทเขาขายตองท า EIA/EHIA 12

กลมท 2 โรงงานทไมเขาขายตองท า EIA/EHIA 8

กลมท 3 ลานถงกกเกบ -

กลมท 4 สาธารณปโภค 3

กลมนอกไออารพซ 13

โรงงานทเขาขายตองท า EIA/EHIA 9

ห น า | 29

โรงงานทไมเขาขายตองท า EIA/EHIA 4

รวม 36

องคประกอบของคณะท างาน

จากค าสงของกรมโรงงานอตสาหกรรมท 275/2550 ลงวนท 21 ธนวาคม 2550 เรองแตงตงคณะท างาน

ปรบปรงการประเมนการประเมนศกยภาพการรองรบมลสารทางอากาศ พนทเขตประกอบการฯมคณะท างานซง

รองอธบดกรมโรงงานอตสาหกรรมเปนประธาน และคณะท างานประกอบดวยผแทนจากหนวยงานตางๆไดแก

กระทรวงพลงงาน กรมควบคมมลพษ การนคมอตสาหกรรมแหงประเทศไทยส านกงานนโยบายและแผน

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมสมาคมวศวกรรมสงแวดลอมแหงประเทศไทย บรษท ไออารพซจ ากด

(มหาชน) บรษท ปตท. จ ากด (มหาชน) ผแทนภาคประชาชน และกรมโรงงานอตสาหกรรม

วธการศกษา

1. การปรบปรงขอมลน าเขาและตวแปรน าเขาอนๆของแบบจ าลองทางคณตศาสตรทใชประเมนผลกระทบดาน

อากาศพนทเขตประกอบการฯ

2. การเลอกใชแบบจ าลองทางคณตศาสตรการประเมนความแมนย าของแบบจ าลองทางอากาศและการ

ประเมนผลกระทบทางอากาศส าหรบมลสาร 3 ชนดไดแก ปรมาณฝ นละอองทงหมด (TSP) กาซซลเฟอรได

ออกไซด (SO2) และไนโตรเจนไดออกไซด (NO2) ของเขตประกอบการฯ

3. การเสนอแนะแนวทางการจดการคณภาพอากาศของเขตประกอบการฯทเหมาะสมและมความเปนไปได

ในทางปฏบต

ผลการศกษา

ผลการท างานของคณะท างานท าใหไดขอมลบญชอตราการระบายมลสารทางอากาศซงจดเปนEmission

Inventory rev. 0 ซงบรษทฯไดน ามาใชเปนบญชขอมลตงตนในการประเมนผลกระทบดานคณภาพอากาศของ

โรงงานทเกดขนใหม หลงจากทคณะท างานไดมมตรบรองการศกษานตงแตปพ.ศ. 2552 เปนตนมาจากผลการ

คาดการณผลกระทบทางอากาศของพนทเขตประกอบการฯดวยแบบจ าลองคณตศาสตรทางอากาศ AERMOD

โดยท าการประเมนผลกระทบในชวงปพ.ศ. 2548-2550 ในกรณของแหลงก าเนดมลสารในพนท เขต

ห น า | 30

ประกอบการฯ ทงหมด ทงทเปนของบรษท ไออารพซจ ากด (มหาชน) รวมกบแหลงก าเนดอนของโรงงานกลม

ทไมอยในบรษทฯ ทงทเปดด าเนนการแลวและทยงไมเปดด าเนนการซงเปน Worst Case พบวามลสารทาง

อากาศทงฝ นละอองทงหมด (TSP) มความเขมขนสงสด 24 ชวโมงและ 1 ปประมาณ 20

เปอรเซนตของคามาตรฐานเทานน สวนกาซซลเฟอรไดออกไซด (SO2) มความเขมขนสงสด 1 ชวโมง 24

ชวโมงและ 1 ปมคาประมาณ 69, 90 และ 91 เปอรเซนตของคามาตรฐานตามล าดบ และกาซไนโตรเจนได

ออกไซด (NO2) มความเขมขนสงสด 1 ชวโมงและ 1 ปมคาประมาณ 88 และ 64 เปอรเซนตของคามาตรฐาน

โดยต าแหนงทไดรบผลกระทบระยะสนจะอยบรเวณรอบๆโรงงาน เชน บานตะพง บานปลวกเกตกลมโรงงาน

คาโปรแลคตมคายมหาสรสงหนาท เปนตน สวนต าแหนงทไดรบผลกระทบระยะยาวจะอยทางดานทศ

ตะวนออกเฉยงเหนอของเขตประกอบการฯ อยางไรกตามแมวาผลกระทบจากมลสารทางอากาศทประเมนได

จากแบบจ าลองทางคณตศาสตรจะมคาอยในเกณฑมาตรฐานคณภาพอากาศในบรรยากาศแตผลกระทบจากกาซ

ซลเฟอรไดออกไซดและกาซไนโตรเจนไดออกไซดมความเขมขนสงสดใกลเคยงกบคามาตรฐานคณภาพอากาศ

ในบรรยากาศคอนขางมากจงตองมการตดตามเฝาระวงอยางตอเนองรวมทงมก าหนดแนวทางในการปรบลดมล

สารดงกลาวใหลดนอยลง

สงผลกระทบตอ สนทรพย หนสน ทน รายได ตนทน คาใชจาย ขององคการอยางไร

มลคาของสนทรพยอาจเพมขนเนองจากองคการตองมการน าเทคโนโลยในการก าจดมลพษและดแล

ปองกนสงแวดลอม

กรณทองคการมการท าลายตอสงแวดลอมหรอมการท าใหชนชมเกดความเสยหายจะสงผลใหองคการ

ตองไดรบการฟองรองจากชมชนจนท าใหเกดหนสนตอสงแวดลอมได และเมอองคการมการท าให

สงแวดลอมปนเปอนมลพษองคการจะตองรบผดชอบในการก าจดมลพษซงถอเปนการประมาณการ

หนสนทอาจจะเกดขน

ตามรฐธรรมนญมาตรา 67 นนองคการตองมการดแลชมชนมากขนสงผลใหตนทนและคาใชจายของ

องคการเพมขน

ห น า | 31

การด าเนนการทางบญช

การบญชเพอสงแวดลอมเปนววฒนาการทางการบญชแขนงหนงทนกบญชสมยใหมไดพฒนาขนมา

และเปนการบญชทตระหนกถงปญหาสงแวดลอมทมผลกระทบตอธรกจ ซงพยายามคนหามาตรการเพอ

หลกเลยงผลกระทบดานลบทมตอสงแวดลอมจากการบญชแบบดงเดม โดยระบรายไดและคาใชจายทเกยวของ

กบสงแวดลอมจากระบบบญชแบบเดมออกมาใหได และพยายามประเมนผล และรายงานในรปแบบใหม เพอ

ชวยใหธรกจสามารถเสนอขาวสารขอมลเพมเตมใหกบผทเกยวของทกฝายทงภายในและภายนอกธรกจ ขาวสาร

ขอมลทตองการของผทเกยวของทกฝายในการด าเนนธรกจ เพอน ามาใชในการพจารณากอนการตดสนใจ ระบบ

ขาวสารขอมลทถกตอง ทนเวลาและตรงประเดน ท าใหการตดสนใจมประสทธภาพและมประสทธผลยงขน ผท

มสวนรวมเกยวของกบธรกจไมวาทางตรงหรอทางออมยอมตองการขาวสารขอมลเกยวกบธรกจอกมากมายท

ธรกจยงเปดเผยไมเพยงพอ ทงขาวสารขอมลเชงปรมาณและเชงคณภาพ ทงขอมลทางดานการเงน (Financial

Information) และทางดานอน ๆ ทไมเกยวกบดานการเงน (Non-Financial Information) ซงนกบญชเปนผทม

บทบาทและหนาทโดยตรงกบระบบขาวสารขอมลใหมประสทธภาพ และม ประสทธผลสงสด

เนองจากในตางประเทศมการเคลอนไหวมากในดานการอนรกษสงแวดลอม มการออกกฎระเบยบ

มากมาย ตลอดจนมการสงเสรมใหองคการธรกจตระหนกถงผลกระทบดงกลาวดงนน ในทางปฏบต นกบญช

สมยใหมจงตองมสวนเกยวของกบปญหาสงแวดลอม ดวยเหตผลทส าคญ 2 ประการ คอ

1. ปญหาสงแวดลอมเปนปญหาธรกจ ซงสงผลตอความไดเปรยบเชงการแขงขน ประสทธภาพดาน

ตนทน มลคาของสนทรพย หนสนทอาจจะเกดขน และความเสยงดานสง-แวดลอมของกจการ นกบญชเองซง

เปนผรบผดชอบในระบบสารสนเทศจงตองเขามามสวนรวมอยางหลกเลยงไมได

2. ปญหาสงแวดลอมเปนประเดนทควรน ามาตรวจสอบ โดยเฉพาะอยางยงในภาวะปจจบนทประชาชน

เรยกรองใหหนวยงานของรฐเขามาท าหนาทตรวจสอบดานสงแวดลอมในกจการตางๆ อยางจรงจง ดงนน การ

บญชสงแวดลอมไดมการขยายขอบเขตของการตรวจสอบ แมวาการตรวจสอบสภาพแวดลอมจะไมเกยวของกบ

การตรวจสอบบญชแบบดงเดม แตเนองจากปจจบนมความตองการในการตรวจสอบดงกลาวมากขน นกบญช

จ าตองมทกษะและประสบการณในเรองน เพอลดความเสยงภยดานสงแวดลอมของกจการ

ห น า | 32

ส าหรบในประเทศไทย บางองคกรไดเรมมสวนรวมในการชวยอนรกษสงแวดลอมแลว ซงจะมตนทน

หรอคาใชจายทจายไปเพออนรกษสงแวดลอม หรอท าใหสงแวดลอมดขน ดงนนนกบญชควรเขามามบทบาทใน

การจดท าบญชเพอสงแวดลอม แตปญหาทคาดวาจะเกดกบ นกบญชขององคกรทใชการบญชเพอสงแวดลอม

คอ การขาดมาตรฐานการบญช และ มาตรฐานการสอบบญชทเกยวของกบการบญชเพอสงแวดลอมทสามารถ

น าไปเปนกรอบ ในการปฏบตงานไดอยางชดเจน จงท าใหเกดปญหาในทางปฏบตอยหลายประการ เชน การ

รบร (Recognition) วาจะรบรคาความเสยหาย เมอเกดคดความฟองรองเรยกคาเสยหายจากคกรณเมอใด ควรจะ

รบรเมอเกดคดฟองรองตอศาล หรอเมอองคกรจะตองจายเงนชดเชย คาเสยหายเปนจ านวนมาก จะบนทก

รายงาน และจดประเภทของรายงานนอยางไร เปนระยะเวลากงวด รวมทงการเปดเผยอยางไร จงจะถกตอง

เหมาะสม ไมมากจนท าลายชอเสยง และภาพลกษณขององคกร หรอเปดเผยนอยจนท าใหดเหมอนวาไมท าการ

เปดเผยขอมลอยาง เพยงพอ

การรายงานสงแวดลอม

ฝายวจยและพฒนา ใชเพอการออกแบบผลตภณฑทไมท าลายสงแวดลอม เชน การน ากลบมาใชใหม

หรอการยอยสลายงาย

ฝายจดซอ ใชเพอการจดหาวตถดบทสามารถน ามาทดแทนทรพยากรธรรมชาต หรอสามารถน ากลบมา

ใชใหมไดอกครงเมอหมดอายการใชงาน

ฝายการตลาด ใชเพอการสงเสรมการขาย เพอเพมความพงพอใจของผบรโภคตอสนคาหรอบรการ

รวมทงการก าหนดราคาขายสนคาหรอบรการวาเปนมตรกบสงแวดลอม

ฝายสงแวดลอม ใชเพอการวเคราะหผลการปฏบตงาน เพอเพมประสทธภาพของกระบวนการจดการ

สงแวดลอม

ฝายบญช ใชเพอการน าเสนอขอมลทงทเปนตวเลขทางการเงนและไมเปนตวเงน เพอจดท ารายงานเสนอ

ตอผบรหารน าไปใชวางแผน ควบคม และตดสนใจ

ห น า | 33

ขอบเขตของการบญชสงแวดลอม

การบญชส าหรบหนสนทอาจเกดขน และความเสยง

การบญชส าหรบการประเมนมลคาสนทรพย และโครงการจายลงทน

การวเคราะหตนทนในเรองพลงงาน ของเสย และการปองกนสภาพแวดลอม

การประเมนโครงการลงทนเกยวกบปจจยสภาพแวดลอม

การประเมนตนทนและผลประโยชนของโปรแกรมการปรบปรงสงแวดลอม

การพฒนาเทคนคทางการบญชเพอแสดงสนทรพย หนสน และตนทนเชงนเวศนทไมใชทางการเงน

ในการเปดเผยขอมลทเกยวกบตนทนสงแวดลอมและหนสนสงแวดลอม

สงแวดลอมวากจการอาจเปดเผยขอมลเพมเตมซงเปนการอธบายรายการทมอยในงบดลหรองบก าไรขาดทน

เบดเสรจหรอเปดเผยในหมายเหตประกอบงบการเงนหรอเปดเผยไวในรายงานแยกตางหากจากงบการเงน ดงน

ตนทนสงแวดลอม ไดแก

(1) ประเภทของรายการทเปนตนทนสงแวดลอม

(2) รายการทรวมอยในตนทนสงแวดลอม

(3) จ านวนตนทนสงแวดลอมทบนทกเปนตนทนของสนทรพยในระหวางงวด

(4) เปดเผยตนทนทเกยวของกบสงแวดลอมซงเปนผลมาจากการไมปฏบตตามกฎหมายสงแวดลอมรวมทงการ

ชดเชยผลเสยหายทมสาเหตมาจากมลพษทางสงแวดลอมเปนรายการแยกตางหาก

หนสนดานสงแวดลอม ไดแก

(1) เปดเผยหนสนทมตอสงแวดลอมเปนรายการแยกตางหากในงบ ดลหรอในหมายเหตประกอบงบการเงน

(2) ขอมลพนฐานทใชในการวดคาของหนสนทมตอสงแวดลอม

(3) ค าอธบายเกยวกบประเภทของหนสนระยะเวลาและเงอนไขของการช าระหน

ห น า | 34

บทท 5

ตวอยางของบรษทและการพฒนาปโตรเลยม

ขอมลเกยวกบองคการ แนวคดและการด าเนนการ

บรษท ไออารพซ จ ากด (มหาชน) หรอ ‚ไออารพซ‛ (‚บรษทฯ‛) เดมชอ บรษท อตสาหกรรม

ปโตรเคมกลไทย จ ากด (มหาชน) หรอ ‚ทพไอ‛ จดทะเบยนเปนนตบคคลเมอป พ.ศ. 2521 โดย

กลมเลยวไพรตน จดทะเบยนแปรสภาพเปนบรษทมหาชน เมอวนท 10 ตลาคม 2537 และจดทะเบยนในตลาด

หลกทรพยแหงประเทศไทย เมอวนท 17 มนาคม 2538 บรษทฯ เรมผลตเมดพลาสตกเพอจ าหนายในป 2525

และไดขยายสายการผลตผลตภณฑเมดพลาสตกชนดตางๆ เพมขน รวมทงขยายโรงงานและสรางสาธารณปโภค

พนฐานส าหรบอตสาหกรรมปโตรเคมครบวงจร ตอมาบรษทฯ ประสบภาวะวกฤตทางการเงน หลงจากการ

ลอยตวคาเงนบาทเมอป 2540 บรษทฯ เขาสกระบวนการฟนฟกจการเมอป 2543 และประสบความส าเรจในการ

ฟนฟกจการเมอวนท 26 เมษายน 2549

ปจจบนบรษทฯ และบรษทในเครอไออารพซ เปนผประกอบการอตสาหกรรมปโตรเคมครบวงจรแหง

แรกของภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต มโรงงานอยทจงหวดระยอง ซงเปนเขตประกอบการอตสาหกรรม

ภายใตการจดการของบรษทฯ พรอมสาธารณปโภคทสนบสนนการด าเนนอตสาหกรรม ปโตรเคมครบวงจร

เชน ทาเรอน าลก คลงน ามน โรงไฟฟา

แนวคด

บรษท ไออารพซ จ ากด (มหาชน) และบรษทฯ ในเครอไออารพซ ถอเปนนโยบายหลกในการให

ความส าคญตอการจดการระบบคณภาพ ความปลอดภย อาชวอนามย สงแวดลอม และระบบคณภาพ

หองปฏบตการ ดวยแนวความคดทจะใหเปนการพฒนาอยางย งยน ผบรหารและพนกงานของทกหนวยงาน ตอง

รบผดชอบการด าเนนงานภายใตนโยบายรวมปฏบต ดงตอไปน

1.ด าเนนการภายใตกฎหมาย ขอก าหนดผลตภณฑ คณภาพ ความปลอดภย อาชวอนามย และ

สงแวดลอม ตลอดจนมาตรฐานสากลทเกยวของ

ห น า | 35

2.มงมนในการสรางความพงพอใจใหกบลกคาอยางสงสด โดยการน าเสนอสนคาทมคณภาพ ผาน

กระบวนการผลตอยางเปนระบบ และผานกระบวนการสงมอบตามก าหนดทลกคาตองการ

3.ก าหนดมาตรการตรวจสอบ และควบคมความเสยงทอาจเกดขนจากกระบวนการท างานทสอดคลอง

กบกจกรรมการด า เนนธรกจ ของบรษทฯ อยางสม า เสมอ อนจะน าไปสความปลอดภยตอสขภาพ

สงแวดลอมและชมชน

4.ใหมการปรบปรงการด าเนนงานอยางตอเนอง และการควบคมความไมเปนไปตามขอก าหนด เพอ

น าไปส การรกษาระบบงานคณภาพ ความปลอดภย อาชวอนามย และสงแวดลอม โดยใชเทคนคทางดาน

วศวกรรม กจกรรมการเพมผลผลตและการจดการอนๆ ทเหมาะสม และก าหนดใหเปนแผนด าเนนการซงจะม

การทบทวนวตถประสงคและเปาหมายการจดการทกป

5.ใหการสนบสนนทรพยากรตางๆ และสงเสรมใหมการพฒนาบคคลากร เพอใหพนกงานทกระดบม

จตส านกรวมในการปฏบตงานของตนใหถกตอง ซงจะน าไปสการสรางระบบทมประสทธภาพ

การด าเนนงาน

บรษท ไออารพซ จ ากด (มหาชน) มงมนและใหความส าคญกบการบรหารจดการดานคณภาพ ความปลอดภย อา

ชวอนามยและสงแวดลอม โดยมงเนนการด าเนนธรกจใหเตบโตอยางเขมแขงและย งยน ควบคกบการดแลสงคม

ชมชนและสงแวดลอม (Economy, Social and Ecology) ใหอยรวมกนไดอยางสมดล โดย

ยดหลกธรรมาภบาลสงแวดลอม ดงเชน

หลกนตธรรม (Rule of Law) เปนการยดถอการปฏบตตามขอก าหนดและกฎหมาย ดาน QSHE เปนมาตรฐาน

เบองตน

1.มการรายงานผลการปฏบตตามมาตรการลดผลกระทบและมาตรการตดตามตรวจสอบคณภาพ

สงแวดลอมไปยงหนวยงานราชการทเกยวของเปนประจ าทก 6 เดอน

2.มการรายงานตามแบบแจงรายละเอยดสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลว ส าหรบผกอก าเนดสงปฏกลหรอ

วสดทไมใชแลวไปยงหนวยงานราชการทเกยวของเปนประจ าทกป

ห น า | 36

3.มการตรวจวดสขศาสตรอตสาหกรรมหรอสภาวะแวดลอมในการท างานในพนทปฏบตงาน

หลกคณธรรม (Ethics) เนนการยดมนในความถกตองดงาม มการคนประโยชนใหกบสงคม และมคณธรรมใน

การด าเนนธรกจตอพนกงานตลอดจนการสงเสรมสนบสนนใหประชาชนพฒนาตนเองไปพรอมกน

1.การจดตงศนยการเรยนรเครอขายชมชน ไออารพซ

2.โครงการหนวยแพทยเคลอนทเพอตรวจสขภาพประจ าปใหกบชมชน

3.การตรวจสขภาพประจ าปของพนกงาน

4.พนกงานไดรบการปฏบตอยางเทาเทยมกน เชน ดานการจางงาน การพฒนาศกยภาพในการท างาน ความกาวหนาในอาชพ

5.โครงการคลนกปนน าใจ (คลนกเวชกรรม) เพอตรวจและรกษาใหกบชมชนโดยรอบ

6.การใหความรดานสขภาพแกชมชนในพนท

7.โครงการสงเสรมอาชพกลมชมชน

8.โครงการจตอาสาตางๆ

หลกความโปรงใส (Transparency) มการตรวจสอบความถกตอง และเปดเผยขอมลได

1.ตดตงปายแสดงขอมลหรอ Display Board เพอสอสารผลการตรวจสอบคณภาพอากาศและขอมล

ตางๆ ใหชมชนรบทราบ

2.โครงการเปดบานสานสมพนธ หรอ Open House โดยมชมชนและหนวยงานราชการเขาเยยมชม

โรงงานเปนระยะๆ

หลกการมสวนรวม (Participation) เปดโอกาสใหผมสวนไดเสยทงภาคประชาชนและพนกงานมสวนรวมใน

การรบรและเสนอความเหนประกอบการตดสนใจและหามาตรการปองกนและแนวทางแกไขรวมกน

ห น า | 37

1.การจดเวทน าเสนอและรบฟงความคดเหนสาธารณะ เพอการมสวนรวมแสดงความคดเหนประกอบการตดสนใจของผมสวนไดเสย

2.การจดตงคณะกรรมการพหภาค เพอมสวนรวมเสนอแนะ วางแผน และเพอเสรมสรางความเขาใจอนดรวมกนระหวางองคกร ชมชนและหนวยงานราชการ

3.การสรางบรรยากาศในการท างานทด และมการรบฟงขอคดเหนของพนกงาน

หลกส านกรบผดชอบ (Accountability) หมายถง การตระหนกในความรบผดชอบตอสงคม การใสใจปญหา

สาธารณะและการกระตอรอรน ในการแกปญหาตลอดจนความเคารพในความคดเหนทแตกตางและความกลาท

จะยอมรบผลด และเสยจากการกระท าของตนเอง

1.มขนตอนในการรบเรองรองเรยน ตรวจสอบสาเหต มการน าเรองเขาสกระบวนการพจารณาแกไข

โดยเรวหากเกดจากกจกรรมของบรษทฯ

2.การเพมพนทสเขยวในเขตประกอบการฯ เพอปองกนฝ นละอองสรางความเชอมนตอชมชนเรองความ

ปลอดภยและสงแวดลอม และสรางทศนยภาพทสวยงาม

หลกความยงยน (Sustainability) หมายถงการบรหารจดการและการใชทรพยากรทมจ ากด เพอใหเกดประโยชน

สงสดแกสวนรวม โดยใหองคกรมความประหยด ใชของอยางคมคา สรางสรรคสนคาและบรการทมคณภาพ

สามารถแขงขนไดในเวทโลก และรกษาทรพยากรธรรมชาตใหสมบรณย งยน

1.มการรณรงคเกยวกบการประหยดทรพยากรเพอสรางจตส านกทดใหกบพนกงาน

2.โครงการอนรกษพลงงาน

3.โครงการอนรกษน า บรหารจดการน า

4.โครงการอนรกษลมน าชมชนและอนรกษปาชายเลน

5.การจดการดานคณภาพตามมาตรฐานระบบการจดการไดแก ISO 9001, ISO14001, TIS/BS OHSAS

18001, ISO/IEC17025, ISO 50001 เปนตน

ห น า | 38

กลมธรกจ IRPC

"ไออารพซ" เปนผบกเบกอตสาหกรรมปโตรเคมครบวงจรแหงแรกในเอเชยตะวนออกเฉยงใต โดยม

โรงกลนน ามน และโรงงานปโตรเคมตงอยยานชายฝงทะเล ภาคตะวนออก ต าบลเชงเนน อ าเภอเมองระยอง

จงหวดระยอง ซงเปนเขตประกอบการอตสาหกรรมภายใตการจดการของบรษทฯ พรอมธรกจบรหารและ

จดการทรพยสน สวนท เปนท ดนเปลาในจงหวดระยอง และจงหวดอนๆ กวา 10,000 ไร ประกอบดวย

สาธารณปโภคพนฐานทสนบสนนการด าเนนธรกจทงทาเรอน าลก คลงน ามน และโรงไฟฟา

โรงกลนน ามนของบรษทฯ มก าลงการกลน 215,000 บารเรลตอวน จดอยในอนดบ 3 ของก าลงการกลน

น ามนภายในประเทศ สามารถผลตผลตภณฑน ามนทหลากหลาย ประกอบไปดวยน ามนเชอเพลงชนดตางๆ

น ามนหลอลนพนฐาน ยางมะตอย และผลตภณฑพลอยไดตางๆ นอกจากน แนฟทาซงไดจากกระบวนการกลน

ยงน าไปใชเปนวตถดบส าหรบผลตโอเลฟนสและอะโรเมตกส ซงใชเปนสารตงตนส าหรบการผลตผลตภณฑป

โตรเคมขนปลาย และจ าหนายใหกบโรงงานผลตพลาสตกส าเรจรปตางๆ

บรษท ไออารพซ จ ากด (มหาชน) เปนผด าเนนธรกจปโตรเคมครบวงจรแหงแรกในเอเซยตะวนออก

เฉยงใต โรงกลนน ามนและโรงงานปโตรเคมของบรษทฯ ต งอยจงหวดระยอง ซงเปนเขตประกอบการ

อตสาหกรรมภายใตการจดการของบรษทฯ พรอมสาธารณปโภคพนฐานทสนบสนนการด าเนนธรกจทง ทาเรอ

น าลก คลงน ามน และโรงไฟฟา ธรกจหลกของบรษทฯ แบงไดเปนดงน

1. ธรกจปโตรเลยม

ห น า | 39

วสยทศนและเปาหมาย

เราจะเปน บรษทปโตรเคมชนน าของเอเซย ทมการผลตแบบครบวงจร ภายในป 2557 และเปนผน า

ธรกจปโตรเคม และการกลนครบวงจร ในอาเซยน (Top Quartile Integrated Petrochemical Complex in Asia

by 2014)

สความเปนผน าในธรกจปโตรเคมครบวงจรดวยความมงมนและเขมแขง

ไอ อาร พ ซ ผบกเบกอตสาหกรรมปโตรเคมครบวงจรแหงแรกในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตดวย

อตราการกลนน ามน 215,000 บารเรลตอวน จดอยในอนดบ 3 ของก าลงการกลนน ามนภายในประเทศ โดยม

สายการผลตเชอมโยงกบโรงงานปโตรเคม ตงแตตนน าจนถงปลายน าพรอมสาธารณปโภคพนฐานครบครนท

สนบสนนการด าเนนธรกจทงทาเรอน าลกคลงน ามนและโรงไฟฟา ดวยศกยภาพของสนทรพยและแผนกลยทธ

ทเสรมสรางความแขงแกรงขององคกร พรอมกบความมงมนและทมเทของพนกงานไออารพซ " เราพรอมทจะ

กาวขนสความเปนผน าในธรกจปโตรเคมของเอเชยภายในป 2557 "

กจกรรมเพอสงคม

ถอวาชมชนรอบโรงงานเปนเสมอนเพอนบานทตองเสรมสรางความมนคงอยางย งยนซงกนและกน

นอกจากการปฏบตงานทจะตองยดถอเรองความปลอดภยและสงแวดลอมเปนหลกแลว ไออารพซยงถอเปน

หนาทของผบรหารและพนกงานทกคนทจะตองมสวนรวมในการพฒนาความเปนอยทดชองชมชน โดยเนน

กระบวนการท างานรวมกนกบชมชนทเปนมตรเกอกลกนและ สอดคลองกบประโยชน สงคมสวนรวม พงพา

อาศยและอยรวมกน เราจงตองรวมมอรวมใจกนในการสงเสรมใหเกดการพฒนาคณภาพของทกชวตใน

ครอบครวรวมกนดแลบานหลงนของเราใหนาอยตลอดไป

ห น า | 40

จากฐานแนวคดดงกลาว กไดเปลยนเปนกจกรรมอนมคณคา โดยไออารพซไดรเรมโครงการและ

กจกรรมเพอสาธารณะประโยชนตางๆ ทงดานการศกษา สขภาพอนามยและศลปวฒนธรรม โดยเฉพาะอยางยง

ดานสงแวดลอม บรเวณรอบโรงงาน และละแวกใกลเคยง เพอสรางความสมพนธอนดระหวางองคกรกบสงคม

โดยรวม

ห น า | 41

2. ธรกจปโตรเคม

บรษท ไออารพซ จ ากด (มหาชน) หรอ "IRPC" ไดกาวเขาสการแขงขนในธรกจปโตรเคมตงแต ป 2525

โดยมการขยายก าลงการผลตผลตภณฑเมดพลาสตกชนดตางๆ และปรบปรงกระบวนการการผลตอยางตอเนอง

นอกจากน IRPC ไมหยดย งทจะพฒนาสวนผสมผลตภณฑหรอปรบปรงสตรการผลต รวมถงสรรสราง

ผลตภณฑใหมความหลากหลาย เพอตอบสนองความตองการของลกคาปลายทางในอตสาหกรรมตางๆ จนได

รบค ากลาวขานวา ‚IRPC เปนผผลตผลตภณฑปโตรเลยมและปโตรเคมทมความครบวงจรรายแรกแหงเอเชย

ตะวนออกเฉยงใต‛

จากวนนนถงวนน IRPC ไมหยดนงทจะพฒนาผลตภณฑใหไดคณภาพตามมาตรฐานสากล คนควา

พฒนาผลตภณฑใหมๆ การลงทนในโครงการตางๆ เชน การขยายก าลงการผลตเพอสนองตออปสงคในตลาดท

เพมสงขน ตลอดจนการเพมประสทธภาพดานการบรหารจดการ การด าเนนงานดานการขายและการตลาด การ

ด าเนนธรกจรวมกบลกคาและคคาทงในประเทศและตางประเทศทวโลก ผานเทคโนโลยทมความทนสมยเพอ

เพมความรวดเรว อกทงยงเสรมสรางใหเกดศกยภาพทางการแขงขนมากยงขน

ห น า | 42

3. ธรกจทาเรอ

ทาเรอ ไออารพซ ตงอยบรเวณพนทเดยวกนกบโรงกลนน ามนของบรษทฯ จงหวดระยอง โดยใหบรการ

เทยบเรอเพอขนถายสนคา พรอมสงอ านวยความสะดวก เพอใหบรการลกคาในการเทยบทา เชน เรอลากจง

บรการน ารอง เรอบรการ เครองชง ลานตสนคาคอนเทนเนอร โกดงเกบสนคา เครองจกรและอปกรณในการขน

ถายสนคา เปนตน

ทาเรอหลกประกอบดวย

ทาเรอปโตรเคม และปโตรเลยมเหลว (Liquid & Chemical Terminal) หรอทาเรอ LCT เรมกอสรางขนในป

พ.ศ 2521 เพอใชเปนทาเทยบเรอขนถายสนคาประเภทของเหลวและกาซ ความยาวประมาณ 1,623 เมตร

ประกอบดวยทาเทยบเรอขนาดใหญ 6 ทา สามารถรบเรอไดตงแตขนาด 1,000 – 250,000 ตน

ทาเรอ LCT ใหบรการเทยบเรอเพอขนถายสนคาดวยอปกรณขนถายททนสมย มประสทธภาพและความ

ปลอดภย นอกจากทางทาเรอ จะใหบรการสนคาของบรษทฯ เองแลว ยงเปดใหบรการแกบรษทฯ ทวไปจาก

ภายนอกเขามาใชบรการเทยบเรอและขนถายสนคาไดดวย ทาเรอ LCT มปรมาณสนคาผานทา 15 ลานตนตอป

และรองรบเรอมากกวา 2,000 ล าตอป

ห น า | 43

ทาเรอคอนเทนเนอร และสนคาทวไป (Bulk & Container Terminal) หรอทาเรอ BCT มลกษณะเปนแขนยนลง

ไปในทะเล เทยบทาได 2 ดานตวทามความยาว 900 เมตร และความกวาง 44 เมตร ประกอบดวย ทาเทยบเรอ 6

ทา สามารถรบเรอล าเลยงไดตงแตขนาด 800 ตนจนถงขนาด 150,000 ตน ทาเรอคอนเทนเนอรและสนคาทวไป

ใหบรการขนถายสนคาทวไป เชน เหลก กะลาปาลม ถานหน สนแร เปนตน โดยปจจบนมปรมาณสนคาผานทา

1.4 ลานตนตอป

นอกจากนทางทาเรอ IRPC ยงมโครงการทจะน าสายเรอตางๆ มาเทยบทาเพอตอบสนองความตองการของลกคา

ทน าเขาและสงออกสนคาประเภทตคอนเทนเนอรในอนาคตอกดวย

ห น า | 44

ธรกจใหบรการถงเกบสนคา

นอกจากบรเวณดานทาเรอแลว IRPC ยงใหบรการถงเกบผลตภณฑปโตรเคม และปโตรเลยมเหลว ส าหรบลกคา

ภายนอก โดยขนถายผานทาเรอปโตรเคม และปโตรเลยมเหลว หรอทาเรอ LCT เพอรองรบการน าเขาและ

สงออก ภาคอตสาหกรรมในเขตภาคตะวนออก อกทง IRPC มคลงน ามน 5 แหง กระจายไปตามภมภาคไดแก

คลงน ามนระยอง คลงน ามนพระประแดง คลงน ามนอยธยา คลงน ามนชมพร และคลงน ามนแมกลอง ยงให

บรการถงเกบผลตภณฑปโตรเลยมเหลวส าหรบลกคาภายนอกดวย เพอรองรบการจดจ าหนายผลตภณฑน ามน

ของ IRPC

ท าเลและสงอ านวยความสะดวก

ทาเรอ IRPC ตงอยหางจาก ถ.สขมวทเพยง 2 กม. เทานน โดยถนนทเขาไป บรเวณทาเรอกวางขวางสะดวกสบาย

สามารถเขา-ออกได 2 เสนทาง คอเสนทางรมคลองชลประทาน และเสนทาง พน ร. 7 ซงเชอมตอถนนสขมวท

ไดหลายเสนทาง

ทางทาเรอไดจดเตรยมอปกรณและเครองมอ เพออ านวยความสะดวกไวอยางเพยงพอ ไดแก

Tractor Head และ Container Chassis ไวบรการลกคาระหวางโรงงานและทาเรอรวมถงบรเวณทาเรอ

Reach Stacker Hopper ตวใหญ 4 ตว ตวเลก 4 ตว เพอขนถายสนคาทเปน เมดหรอกอน เชน ถานหน

เปนตน

นอกจากนยงไดจดระบบไฟฟาและไฟแสงสวางส ารองไวใชในระวางเรอ พรอมทงมน าจดและน ามนเชอเพลง

เตรยมพรอมไวบรการแกลกคา ส าหรบเรอทตองการใชบรการเรอลากจงและน ารอง ทางทาเรอกมใหบรการ

นอกจากนยงมเครองชงน าหนกขนาด 80 ตน จ านวน 2 เครอง และโรงพกสนคาขนาดใหญ 2 หลง

บรการส าหรบสายเรอ/ตวแทนเรอ

เรอลากจง

เจาหนาทน ารอง

ห น า | 45

เรอบรการ

รบเชอก

น าจด

โรงพกสนคา

บรการชงน าหนก

เครน/รถยก

สงอ านวยความสะดวก

ศนยควบคมทาเรอ

ทนไฟน ารอง

อปกรณสบถายสนคากาซและของเหลว

โกดงและลานวางกองสนคา

ระบบไฟฟาแสงสวางบนทาเทยบเรอ

แผนทความลกรองน า

ระบบรกษาความปลอดภย

บรการจดการและวางแผนเรอเขาเทยบทา

อปกรณชวยชวต

4. ธรกจบรหารและจดการทรพยสน

เปนหนวยธรกจทด าเนนการบรหารและจดการทรพยสนในสวนทเปนทดนเปลาภายใตแบรนด RECO

ซงมทงทต งอยในจงหวดระยองและจงหวดอนๆ รวมทงสนประมาณ 10,000 ไร เพอสนบสนนธรกจหลกใน

กลมไออารซพ กลม ปตท. และเพอรองรบนกลงทนจากภายนอก ซงการขยายธรกจในอนาคตเนนการด าเนน

ธรกจทเปนมตรตอชมชนและสงแวดลอม โดยโครงการประกอบดวยนคมอตสาหกรรมระยอง (บานคาย) ตงอย

ทอ าเภอบานคาย จงหวดระยอง และเขตประกอบการอตสาหกรรม ไออารพซ (EIZ) ตงอยทต าบลเชงเนน อ าเภอ

เมอง จงหวดระยอง ซงเปนโครงการทเพยบพรอมดวยสาธารณปโภคพนฐานส าคญ โดยมโรงผลตพลงไอน า

และไฟฟารวม และมการเพมศกยภาพปรบปรงระบบสายสงเพอสรางเสถยรภาพดานพลงงานไฟฟาในเขต

ห น า | 46

ประกอบการอตสาหกรรม พรอมรอบรบโครงการตางๆ ของบรษทฯ และลกคาจากภายนอก อกทงมหนวย

Solutions Provider ทสนบสนนการด าเนนโครงการอยางเตมรปแบบ

บทบาทของผมสวนไดเสย

บรษทฯ ใหความส าคญกบผมสวนไดเสยทกฝาย โดยค านงถงผมสวนไดเสยทเกยวของกบบรษทฯ ตามหลกการ

ก ากบดแลกจการทด เพอใหบรรลการพฒนาอยางย งยนรวมกน โดยบรษทฯ ไดก าหนดกลมผมสวนไดเสยและ

ด าเนนบทบาทอยางเหมาะสมในการดแลสทธประโยชน หรอ ปองกน แกไข เยยวยาผลกระทบ

จากการด าเนนงานของบรษทฯ ไมวาจะโดยทางตรงหรอทางออม รวมทงด าเนนกจกรรมเพอดแลและเสรมสราง

สมพนธภาพทดกบผมสวนไดเสยแตละกลม ดงน

1.ผถอหน

บรษทฯ มงมนทจะรบผดชอบและสรางความพงพอใจสงสดใหกบผ ถอหน โดยค านงถงการ

เจรญเตบโตของบรษทฯ อยางย งยน และใหผลตอบแทนทเหมาะสมอยางตอเนอง โดยการด าเนนงานอยาง

โปรงใส ดวยระบบบญช ระบบการควบคม และตรวจสอบภายในทเชอถอได บรษทฯ มการเปดเผยขอมลแกผ

ถอหนและนกลงทน ทงนกลงทนรายยอยและสถาบน อยางตอเนองผานทางหลายชองทาง เพอใหผถอหนและ

นกลงทนสามารถเขาถงขอมลไดอยางสะดวกรวดเรว อาท การจดประชมสามญผถอหน (AGM) โครงการผถอ

หนเยยมชมกจการ (Plant Visit) การจดประชมนกวเคราะห (Analyst Meeting) และสถาบนจดอนดบความ

นาเชอถอ (Credit Rating) เปนตน

2.พนกงาน

พนกงานถอเปนปจจยส าคญสความส าเรจขององคกร บรษทฯ จงมงมนสรางระบบการบรหาร

ทรพยากรบคคลและการประเมนผลการปฏบตงานทเปนธรรม อธบายไดเสรมสรางโอกาสและความกาวหนา

ทางอาชพ พฒนาองคความรและศกยภาพของพนกงานอยางตอเนอง ดแลรกษาสภาพแวดลอมการท างานใหม

ความปลอดภยตามมาตรฐานสากลขนสง รวมทง เสรมสรางวฒนธรรมและบรรยากาศการท างานทด นอกจากน

ยงขยายผลความ "หวงใย แบงปน ใสใจ" ไปสครอบครวของพนกงาน อยางสม าเสมอ กจกรรมหลากหลาย

ห น า | 47

รปแบบทบรษทฯ จดใหแกพนกงาน อาท กจกรรม "กรรมการผจดการใหญพบพนกงาน" รายไตรมาสเพอเปด

โอกาสใหพนกงานไดรบฟง ซกถามและแลกเปลยนความคดเหนอยางใกลชดกบกรรมการผจดการใหญ การให

ขอมลแกพนกงานผาน วารสาร"ไออน" เปนรายเดอน การสงเสรมการพฒนามลคาเพมท งดานธรกจและ

จรยธรรมของพนกงานทกระดบขององคกร ดวยโครงการประกวดรางวล Presidential Awards กจกรรม IRPC

Family Day การมอบทนการศกษาบตรพนกงานและการส ารวจความรสกนกคดและความคาดหวงของพนกงาน

(Engagement Survey) ซงจดใหมขนเปนประจ าทกป

3.ลกคา

บรษทฯ มความมงมนในการสรางความพงพอใจและความมนใจกบลกคาเพอใหไดรบผลตภณฑและ

บรการทด ปลอดภย มคณภาพและเปนธรรมในระดบราคาทเหมาะสม โดยยกระดบมาตรฐานใหสงขนอยาง

ตอเนอง รวมถงรกษาสมพนธภาพทดและย งยน ดวยเหตน บรษทฯ จงไดจดกจกรรมตางๆขนเปนประจ าทกป

เชน การส ารวจความพงพอใจ การพฒนาดานเทคนค กจกรรมลกคาสมพนธ เปนตน เพอเสรมสรางความพง

พอใจและสมพนธภาพทแขงแกรงตอลกคา

4.คคา คแขงทางการคา และเจาหน

บรษทฯ ยดถอความเสมอภาคและความซอสตยในการด าเนนธรกจและผลประโยชนรวมกนบนหลก

จรรยาบรรณทด ปฏบตตามกฎหมาย กตกาและเงอนไขทมตอคสญญาอยางเครงครด สรางพนธมตรทางการคา

รวมทงรกษาสมพนธภาพทดกบทกฝายเพอใหเกดการพฒนาธรกจและอตสาหกรรมรวมกนอยางย งยน เปน

คณประโยชนแกสงคมและประเทศชาตโดยรวม

5.ชมชน สงคมและสงแวดลอม

ไออารพซไดด าเนนธรกจดวยส านกรบผดชอบตอสงคมและสงแวดลอม จงมความตระหนก หวงใยและ

ใสใจถงความปลอดภยของชมชน และคณภาพชวตของประชาชนและสงคมอยเสมอ โดยบรษทฯ ไดด าเนน

ธรกจควบคไปกบการปองกนและลดผลกระทบทเกดหรออาจเกดขนกบชมชนและสงแวดลอม รวมทงมการ

ตอบแทนสงดๆกลบคนสชมชนและสงคมโดยรวม เพอใหเตบโตรวมกนอยางย งยน รวมทงใหความส าคญกบ

ห น า | 48

การใชทรพยากรธรรมชาตและพลงงานอยางคมคาและมประสทธภาพ ควบคไปกบการอนรกษธรรมชาตและ

พลงงานอยางย งยน พรอมกบมสวนรวมในการลดภาวะโลกรอน รวมทงมงมนพฒนาพลงงานทางเลอก

คดพพาทของ IRPC

ผวาระยองสงไออารพซหยด 90 วน หลงเกดเหตระเบดและไฟไหม

เมอเวลา 10.00น.วนท 10 มถนายน ทอาคาร 10 ป บรษท ไออารพซ จ ากด(มหาชน)มการแถลงขาวกรณ

การเกดเหตระเบดมไฟลกไหมทหนวยปรบปรงคณภาพน ามนเตา(หนวย VGOHT :Vacuum Gas Oil Hydro

Treating) เพอปอนหนวยแครกเกอรเพอผลตเปนสารโพรไพลน ภายในบรษท ไออารพซ จ ากด(มหาชน) ต.เชง

เนน อ.เมองระยองเมอเวลา 18.00น.วนท 9 มถนายนทผานมา

โดยมนายโพธวฒน เผาพงศชวง ผชวยผจดการใหญ บรษท ไออารพซ จ ากด(มหาชน) พรอมดวยนาย

ศกดา พนธกลา รองอธบดกรมโรงงานอตสาหกรรมและคณะโดยเปนการแถลงผานวดโอคอนเฟอรเรนสจาก

ศนยเอเนอรยคอมแพลกซ อาคารบ ชน 6 ถนนวภาวดรงสต กรงเทพฯซงมนายสกฤตย สรบถโสภณ กรรมการ

ผจดการใหญ บรษท ไออารพซ จ ากด เปนผแถลงพรอมกลาวแสดงความเสยใจตอเหตการณทเกดขน ใน

เบองตนสนนษฐานวาสาเหตเกดจากการรวไหลของสารไฮโดรคารบอนดเปนเหตใหเกดเพลงไหม หลงเกดด

ห น า | 49

เหตไดตดแยกระบบของหนวยผลตทเกดเพลงไหมออกจากโรงงานอนๆของบรษทฯ สามารถควบคมเพลงใหอย

ในวงจ ากดตงแตเวลา 19.00น.วนเดยวกน และไดดบเพลงไดท งหมดเมอเวลา 20.20น.วนเดยวกนและไมม

ผไดรบบาดเจบแตอยางใด สงผลกระทบสงแวดลอมจากเขมาควนไฟ บรษทนไดสงรถเคลอนทออกไปตรวจวด

สภาพอากาศโดยรอบโรงงานทนททเกดเหต เพอตรวจสอบผลกระทบตอชมชนและสงแวดลอม เบองตนพบวาม

ผลกระทบเลกนอยตอสภาพอากาศ ซงทางบรษทฯจะเฝาระวงผลกระทบตอชมชนอยางใกลชด พรอมสงหนวย

แพทยเคลอนทออกไปตรวจเยยมประชาชน พรอมรบฟงปญหาเพอสรางความมนใจเกยวกบเรองสขภาพอนามย

นายสกฤตย สรบถโสภณ กลาววาขณะนอยระหวางตรวจสอบความเสยหายจากการเกดเพลงไหม

ส าหรบโรงกลนและโรงงานปโตรเคมโดยสวนใหญยงสามารถด าเนนการผลตได มเพยงหนวยทเกดเพลงไหม

และหนวยผลตใกลเคยงจะตองหยดด าเนนการชวคราว บรษทฯประเมนวามผลกระทบตอการผลตโดยรวมไม

มากนก มลคาความเสยหายอยระหวางการตรวจสอบรวมกบบรษทประกนภย ดดยบรษทฯมวงเงนประกน 1,200

ลานเหรยญสหรฐ

ดานนายศกดา พนธกลา รองอธบดกรมโรงงานอตสาหกรรม กลาววาไดรบค าสงจากอธบดฯใหลงมา

ตรวจสอบขอเทจจรงสาเหตการเกดระเบดและมไฟไหม จะเขาไปตรวจสอบจดเกดเหตในวนน พรอมผสอขาว

แตเนองจากบรษทฯมขอกฏหมายในเรองของการประกน และรบรองความปลอดภย บรษทฯไมสามารถควบคม

ได จงไมมอ านาจทจะพาผสอขาวเขาไปจดเกดเหตได แตความคบหนาในขณะนกรมโรงงานมค าสงใหหยดและ

ใหผบรหารไออารพซ เซนรบทราบค าสง ขณะเดยวกนไดรบแจงวานายธาน สามารถกจ ผวจ.ระยอง ลงนาม

ค าสงใหหยดเปนเวลา 90 วน ขณะเดยวกนเจาหนาทส านกการมสวนรวมกรมโรงงานลงพนทวามผลกระทบตอ

ประชาชนรอบโรงงานอยางไรและใหค าแนะน าเกยวกบเรองกฏหมาย การฟองรองจากผลกระทบทเกดขน

ห น า | 50

คดตวอยาง-ศาลสง มาบตาพด เขตควบคมมลพษ (ขาวสด)

คด ตวอยาง-ศาลสง มาบตาพด เขตควบคมมลพษ 27 โจทกชาวบาน-เฮลน ศาลปกครองชนคมอตฯ แกมลพษ

ภายใน60วน! ฝายรง.ดนรฐยนอทธรณ

ศาลปกครองระยอง พพากษาให ‚มาบตาพด‛ และอกหลายต าบลของระยอง เปนเขตควบคมมลพษ

ทางการตองควบคม-ขจดมลพษภายใน 60 วน ระบพบหลกฐานนคมอตสาหกรรมมาบตาพด กอมลพษทงทาง

อากาศ ทางน า จนมผลกระทบตอสข ภาพประชาชนอยางรนแรง ปวยเปนมะเรงมากกวาคนในอ าเภออน 3-5 เทา

สมควรประกาศเปนเขตควบคมมลพษไดแลว ฝายโจทกทเปนชาวบานในพนทรวม 27 คนเฮลน บางคนถงกบ

หลงน าตาดวยความดใจ วอนคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาตอยายนอทธรณ ทางดานเจาของโรงงาน

อตสาหกรรมใหญในพนท จรฐบาลอทธรณ ชผลของค าตดสนจะสงผลกระทบตอการทองเทยวของระยอง

เมอเวลา 11.00 น. วนท 3 มนาคม ศาลปกครองระยอง โดยนางสายสดา เศรษฐบตร อธบดศาลปกครอง

ระยอง ตลาการเจาของส านวน พรอมดวย นายประสทธศกด มลาภ รองอธบดศาลปกครองระยอง และนายสร

ศกด มไหศรโยดม ตลาการศาลปกครองระยอง องคคณะไดอานค าพพากษาคดท นายเจรญ เดชคม โจทกผยน

ห น า | 51

ฟองท 1 พรอมดวย พวกรวม 27 คน ทไดยนฟองคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาต กรมควบคมมลพษ เมอ

เดอนตลาคม 2550

ค าฟองสรปวา การด าเนนการของการนคมอตสาหกรรม ในเขตเทศบาลเมองมาบตาพด ไดกอใหเกด

ผลกระทบตอสขภาพอนามยของประชาชนในพนทมาบตาพดอยาง รนแรง ทงมลพษทางอากาศ ทางน า และ

กากของเสยอนตราย จนท าใหประชาชนในพนทเจบปวยจ านวนมาก แตคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาต

กลบละเลยมไดประกาศก าหนดใหพนททมปญหา ทงเขตต าบลมาบตาพด และพนทใกลเคยงทมปญหาจาก

มลพษ เปนเขตควบคมมลพษ ตามท พ.ร.บ.สงเสรมและรกษาสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ.2535 บญญตไว

ศาลพเคราะหแลวเหนวา ปรากฏตามรายงานของกรมควบคมมลพษ ในการประชมของคณะกรรมการ

สงแวดลอมแหงชาต ครงท 11/2548 เกยวกบปญหามลพษทางอากาศในพนทเขตเทศบาลเมองมาบตาพด พบวาม

สารอนทรยระเหยมากกวา 40 ชนด เปนสารกอมะเรง 20 ชนด โดยพบสารอนทรยระเหยกอมะเรงทมคากอ

มะเรงเกนระดบเฝาระวงคณภาพ ทางอากาศในบรรยากาศ 19 ชนด จงสรปวาหากระบายออกมาเตมท กจะมคา

เกนมาตรฐานตามคาทไดรบอนญาต ซงกตรงกบสถาบนมะเรงแหงชาตทไดน าเสนอขอมลจากโครงการศกษา

ระบาด วทยาของโรคมะเรงในประเทศไทยของ จ.ระยอง ปพ.ศ.2540-2544 รายงานวาสถตการเกดมะเรงทก

ชนด และโรคมะเรงเมดเลอดขาวของ อ.เมองระยอง สงกวาอ าเภออนๆ ของจงหวด 3 เทาถง 5 เทา นอกจากน

แหลงน าจด แมน า คลอง รวมถงทะเลและน าบาดาลในพนท สวนใหญมคาต ากวาเกณฑมาตรฐาน พบการ

ปนเปอนโลหะหนกเกนมาตรฐาน คอ สงกะส แมงกานส สารหน และพบสารอนทรยระเหยงายเกนมาตรฐาน

ศาลรบฟงวา เขตเทศบาลเมองมาบตาพด เปนพนทซงมปญหามลพษ ซงมแนวโนมทรายแรงถงขนาด

เปนอนตรายตอสขภาพอนามยของประชาชน หรออาจกอใหเกดผลกระทบเสยหายตอคณภาพสงแวดลอม จง

สมควรทผถกฟองคดจะประกาศเปนเขตควบคมมลพษ เพอด าเนนการควบคม ลด และขจดมลพษ ซงเทาทผาน

มา คณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาต กไดประกาศเขตควบคมมลพษไปแลว 17 พนท ใน 12 จงหวด โดยไม

ปรากฏวาจะตองมการตรวจวดหาคาตางๆ เชนเดยวกบในพนทมาบตาพด และยงไมไดประกาศการควบคม

มลพษในพนททถกฟอง

ศาลจงมค าพพากษา ใหคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาต ผถกฟองคด ประกาศใหทองทเขตเทศบาล

เมองมาบตาพดทงหมด รวมทง ต.มาบตาพด ต.หวยโปง ต.เนนพระ ต.ทบมา และต.มาบขา อ.เมองระยอง

ห น า | 52

ตลอดจนทองท ต.บานฉาง อ.บานฉาง จ.ระยอง ทงต าบลเปนเขตควบคมมลพษ เพอด าเนนการควบคม ลด และ

ขจดมลพษ ตามทก าหนดไวในกฎหมายตอไป ทงน ใหด าเนนการใหแลวเสรจภายในก าหนด 60 วน นบตงแต

วนทมค าพพากษา

หลงฟงค าตดสน ชาวบานทมารอฟงค าพพากษาชมอแสดงความดใจ บางคนถงกบกลนน าตาไวไมอย

นายเจรญ เดชคม ผฟองรอง กลาววา รสกดใจทศาลไดเหนถงความเดอดรอนของชาวบานทตองตอสมายาวนาน

นบ 10 ป จนมาถงวนน กตองขอบคณศาล ขอวงวอนผานไปยงคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาตวาอยาได

อทธรณตออกเลย เพราะชาวบานไดรบความเดอดรอน จนบางคนตองปวยจนเสยชวตไปแลวหลายรายจาก

มลพษทเกดขน ซงหากจะอทธรณ ทางชาวบานกจะลกขนสตอไป และจะทวความเขมขนเพมขน เพราะถอวา

เปนการฆาประชาชนทางออม

ทางดานน.ส.สรรตน ชวาพทกษ ตวแทนจากกรมควบคมมลพษ กลาวเพยงวา จะน าผลการตดสนสงตอ

ใหกบทางผใหญเปนผพจารณาตอไป มาในวนนกมหนาทเพยงตวแทนทเขามารบฟงค าพพากษา จงไมสามารถ

ใหค าตอบใดๆ ได

สวนนายสรชย โตงาม ผประสานงานดานกฎหมายภาคประชาชน กลาววา คดนถอเปนคดตวอยาง

ชาวบานลกขนมาเรยกสทธของตวเองทเกดผลกระทบจากโรงงานอตสาหกรรม จนน าไปสการฟองรองตอศาล

ปกครองจนไดรบชยชนะ แตกยงคงเปนเพยงกาวแรก เพราะหากมการอทธรณ ผลบงคบของค าพพากษาทตอง

แกไขใหแลวเสรจภายใน 60 วนกถอเปนสนสด จงตองรอวาทางคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาตทวนนสง

เพยงตวแทนเขา มารบฟง จะอทธรณตอไปหรอไม

นายสทธ อชฌาสย ผประสานงานเครอขายประชาชนภาคตะวนออก แกนน าทตอสเรองน กลาววา

อยากฝากไปยงคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาต ทไมใชชดเกา เปนคณะกรรมการชดใหมทเพงไดรบเลอกเขา

มา วาไมควรจะอทธรณตออก เพราะทผานมาชาวบานเดอดรอนอยางหนก และเตรยมน าเรองเสนอตอ นาย

อภสทธ เวชชาชวะ นายกรฐมนตร เพอใหชวยประสานไปทางคณะกรรมการสงแวดลอมเพอไมใหอทธรณ ซง

หากไมมการอทธรณ ตนเองกจะมการประชมรวมกบชาวบานทงหมดทไดรบผลกระทบ เพอหาขอสรปวาจะหา

มาตรการทดในการตดตามประเมนผลการท างานในการควบคม มลพษตอไป

ห น า | 53

‚หลงจากนเครอขายจะเดนหนาตอเรองการด าเนนการเกยวกบแผนลดและขจด มลพษ รวมทงการ

เตรยมขยายปโตรเคมเฟส 3 ซงชาวบานตองการใหทบทวนโครงการดวย นอกจากน ก าลงปรกษากบนก

กฎหมายวาจะสามารถฟองอาญาและแพงกบบอรดชดนเกยวกบ ความรบผดชอบดวย‛ นายสทธกลาว

ผสอขาวรายงานวา การยนฟองของชาวบานครงน สบเนองจากรฐบาลมโครงการขยายปโตรเคม ระยะท

3 แตชาวบานทอาศยอยรอบมาบตาพด ประสบปญหาความเจบปวยดวยโรคมะเรงและระบบทางเดนหายใจมา

นานกวา 20 ป จากการมนคมอตสาหกรรมมาบตาพด โดยมผลการยนยนจากสถาบนมะเรงแหงชาตวาคนระยอง

เปนมะเรงมากขน รวมทงหลกฐานชดเจนจาก ดร.เรณ เวชรตนพมล เกยวกบการเปลยนแปลงทางพนธกรรม

และดร.เดชรตน สขก าเนด นกวชาการดานพลงงาน เปนตน แตคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาต กลบชะลอ

การประกาศเขตควบคมมลพษตาม มาตรา 59 พ.ร.บ.สงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ.2535

ทางดานนายชาญชย ชยรงเรอง รมว.อตสาหกรรม กลาววา จะเรยกหนวยงานทเกยวของมาหารอถงค า

ตดสนของศาล ซงขณะนยงไมทราบรายละเอยด คงตองพจารณาดวาค าตดสนดงกลาวจะกระทบตอ

ภาคอตสาหกรรมอยางไรบาง ซงเหนวาปญหาทกอยางมทางออก และทกเรองสามารถเจรจากนได

นาย พยงศกด ชาตสทธผล รองประธานสภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย (ส.อ.ท.) และผบรหาร

บรษท สยามยไนเตดสตล (1995) จ ากด ทต งอยในต.หวยโปง อ.เมอง จ.ระยอง กลาววา ไมรสกกงวลวาค าสง

ศาลฯ ในครงน จะมปญหาตอการด าเนนธรกจ เนองจากทผานมาบรษทใหญๆ ในเขตมาบตาพด และจ.ระยอง

ท าตามมาตรฐานมลพษอยางเขมงวด แตการประกาศใหเปนเขตควบคมมลพษ อาจสงผลตอความรสกท าใหเกด

ความรสกทไมดตอจ.ระยอง และจะท าใหภาพพจนของจ.ระยองเสยไป อาจกระทบตอการทองเทยว และพชผก

ผลไมจากพนทดงกลาว เพราะคนอาจกลวทจะมาเทยว หรอซอผลไมใน จ.ระยอง

นายพยงศกด กลาววา การลงทนในเขตจ.ระยองเขมงวดมานานแลว สวนการลงทนใหมๆ ด าเนนตาม

แผนควบคมมลพษทกโครงการ ซงการมาประกาศใหเปนเขตควบคมมลพษ อาจกระทบตอการลงทนทยงไม

เรมตนทอาจท าใหชะลอการลงทนออกไปกอน สวนการลงทนตอเนองจากโครงการเดมคงตองพจารณากนใหม

เพราะการลงทนหลงจากนไป ตองผานขนตอนการพจารณาทมากขน อาจจะสงผลกระทบตอภาพรวมของการ

ลงทน เพราะในเขตมาบตาพดถอเปนหวใจหลกในการลงทนของประเทศ หวงวาผ ท เปนจ า เลย คอ

คณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาต จะยนอทธรณตอค าตดสนของศาล

ห น า | 54

นายชายนอย เผอนโกสม ประธานกลมอตสาหกรรม โรงกลนน ามนปโตรเลยม สภาอตสาหกรรมแหง

ประเทศไทย (ส.อ.ท.) ผบรหารบรษท ปตท.อะโรเมตกสและการกลน จ ากด (มหาชน) ตงอยในต.มาบตาพด อ.

เมอง จ.ระยอง กลาววา ก าลงศกษาค าตดสนของศาลฯ ทออกมาวาจะมผลกระทบตอการลงทนอยางไรบาง และ

ตองดในเรองของกฎระเบยบทตองปฏบตตาม กอนหนานการลงทนใหมๆ ในเขตมาบตาพดตองลดมลพษในเขต

ดงกลาวใหไดกอนจงจะลงทนได หากลดมลพษได 100% จะสามารถลงทนไดเพยง 80% โครงการทจะลงทน

ตองผานแผนการรายงานผลกระทบตอสงแวดลอม (อไอเอ)

นาย ชายนอย กลาววา ในชวงทผานมากลมโรงกลนน ามน และกลมอตสาหกรรมใหญๆ ไดลงทนปรบ

ลดมลพษทมาบตาพดไปมากแลว และด าเนนตามกฎหมายสงแวดลอมอยางเขมงวด กคงตองตดตามวาหลง

ประกาศใหมาบตาพดเปนเขตควบคมมลพษแลว จะมกฎระเบยบใหมๆ อะไรทตองปฏบตตามเพมอก ขณะ น

ฝายเอกชนก าลงเตรยมขอมลใหพรอม หากภาครฐจะเรยกไปหารอถงเรองดงกลาว สวนเรองของการอทธรณคง

เปนหนาทของภาครฐในการพจารณา

นายศภชย วฒนางกร ประธานกลมอตสาหกรรม ปโตรเคม สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย (ส.อ.ท.)

กลาววา เมอศาลตดสนออกมาคงตองวากนไปตามนน เอกชนพรอมทจะปฏบตตามค าตดสน โครงการใหญคง

ไมมปญหาเพราะดแลในเรองการควบคมมลพษใหเปนไปตาม มาตรฐานอยแลว แตเปนหวงวาค าตดสนของศาล

จะกระทบตอการทองเทยว เพราะนอกจากในเรองอตสาหกรรมแลว จ.ระยองเปนสถานททองเทยวทส าคญแหง

หนง

นายศภชย กลาววา ตองขอดกอนวาจะมกฎระเบยบอะไรออกมาใหตองปฏบตตามเพมเตมหรอไม ใน

สวนตวคดวาผถกกลาวหาในเรองนควรอทธรณ เพอใหผทเกยวของในสวนอนๆ อาท ฝายราชการ เอกชน และผ

ก ากบดแล ไดชแจงขอมล แตการอทธรณคงไมใชหนาทของเอกชน ซงเอกชนยนดทจะท าตามค าสงศาล คดวา

ไมนาจะมปญหาในการปฏบต เพราะทผานมาอตสาหกรรมใหญๆ ลงทนในเรองของสงแวดลอมมากน

พอสมควร เพราะโครงการลงทนใหญๆ ระดบหมนลานคงไมกลาเสยงทจะถกปดจากปญหามลพษ

นายศภชย กลาววา การประกาศเขตควบคมจะกระทบตอการตดสนใจเขามาลงทนของตางชาต ขณะน

เองประเทศเพอนบานของไทย พยายามดงอตสาหกรรมปโตรเคมไปลงทนยงประเทศของตน อาท เวยดนาม

ห น า | 55

มาเลเซย สงคโปร และอาจสงผลกระทบตอการลงทนในอตสาหกรรมอนๆ ทอาจจะตองชะลอออกไป หรอยาย

ฐานไปลงทนในประเทศเพอนบานแทน

ชาวมาบตาพดฟงค าพพากษาคดฟองคณะกรรมการสงแวดลอม

วนท 3 มนาคม 2552 เวลา 11.00 น. ทศาลปกครองระยอง

แถลงขาวทโรงแรมโกลเดนทซต เวลา 15.00 น.

ชาวบานมาบตาพด อ.เมอง จ.ระยอง จะฟงค าพพากษาคดฟองคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาต ฐาน

ละเลยตอหนาทไมประกาศพนทมาบตาพดเปนเขตควบคมมลพษเพอควบคมลดและขจดมลพษ และขอให

คณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาตประกาศใหพนทมาบตาพดเปนเขตควบคมมลพษ วนท 3 มนาคม 2552 เวลา

11.00 น. ทศาลปกครองระยอง จากนน 15.00 น. ชาวบานมาบตาพด น าโดย นายเจรญ เดชคม พรอมดวยนาย

สทธ อชฌาศย ผประสานงานเครอขายประชาชนภาคตะวนออก นายสรชย ตรงงาม ทนายความ และทม

นกวชาการดานสงแวดลอม น าโดย นายศภกจ นนทะวรการ จะแถลงขาวตอสอมวลชน ทหองสรอยเพชร

โรงแรมโกลเดนทซต อ.เมอง จ.ระยอง

-----------------------------------------

การนดฟงค าพพากษาของศาลปกครองระยอง วนท 3 มนาคม 2552 เวลา 11.00 น. สบเนองจาก เมอ

วนท 1 ตลาคม 2550 ประชาชนทอาศยอยในพนทมาบตาพด อ.เมอง จ.ระยอง จาก 11 ชมชนรอบนคม

อตสาหกรรมมาตาพด ซงเผชญกบปญหาสขภาพและสงแวดลอมจากการประกอบกจการอตสาหกรรมหนกใน

นคมอตสาหกรรมมาเปนเวลานาน ไดมอบอ านาจใหโครงการนตธรรมสงแวดลอม โดยนายสรชย ตรงงาม นาย

สงกรานต ปองบญจนทร นางสาวมนทนา ดวงประภา และนายสทธ อชฌาศย ผประสานงานเครอขายประชาชน

ภาคตะวนออก ฟองคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาต ฐานละเลยตอหนาทไมประกาศพนทมาบตาพดเปนเขต

ควบคมมลพษ เพอควบคม ลดและขจดมลพษ และขอใหคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาตประกาศใหพนท

มาบตาพดเปนเขตควบคมมลพษ โดยมนายเจรญ เดชคม กบพวกรวม 27 คน เปนโจทก ในคดหมายเลขด าท

192/2550

ห น า | 56

ตอมา 23 กมภาพนธ 2552 เวลา 10.30 น. ศาลปกครองระยองนดนงพจารณาคดครงแรก เพอใหคกรณ

แถลงดวยวาจาตอหนาศาล ผฟองคดไดยนค าแถลงการณ และผถกฟองคดยนค าชแจงตอศาล และไมมการแถลง

ดวยวาจา สวนตลาการผแถลงคดไดชแจงดวยวาจาตอองคคณะประกอบค าแถลงการณเปนหนงสอ มประเดน

ส าคญ โดยสรป คอ

ประเดนท 1 การทผถกฟองคดไมประกาศเขตควบคมมลพษ เปนการละเลยตอหนาทหรอไม ตลาการผ

แถลงเหนวา ตามมาตรา 56 รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2540 และมาตรา 67 รฐธรรมนญแหง

ราชอาณาจกรไทย พ.ศ.2550 ไดรบรองสทธในด ารงชวตในสงแวดลอมทดของประชาชน รวมถง มาตรา 59

พ.ร.บ.สงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ.2535 ซงไดบญญตวา ในกรณทปรากฏวาทองท

ใดมปญหามลพษซงมแนวโนมทจะรายแรงถงขนาด เปนอนตรายตอสขภาพอนามยของประชาชนหรออาจ

กอใหเกดผลกระทบเสยหายตอ คณภาพสงแวดลอม ใหคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาตมอ านาจประกาศใน

ราชกจจานเบกษาก าหนดให ทองทนนเปนเขตควบคมมลพษเพอด าเนนการ ควบคม ลด และขจดมลพษได

ประเดนท 2 ค าขอทายค าฟองของผฟองคดขอใหคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาตปฏบต หนาทตาม

มาตรา 59 พ.ร.บ.สงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ.2535 โดยประกาศใหพนทมาบตาพด และ

เทศบาลมาบตาพด ตลอดจนพนทขางเคยงทมปญหาสงแวดลอมรายแรงถงขนาดเปนอนตรายตอสขภาพอนามย

หรอกอใหเกดความเสยหายตอสงแวดลอมเปนเขตควบคมมลพษ เพอด าเนนการควบคม ลด

ตามขอเทจจรงในส านวนคดทผฟองคดไดยนเอกสารของนกวชาการทไดมการ ศกษาขอมลทเกยวของ

เสนอตอศาล ชใหเหนวาโรงงานอตสาหกรรมในเขตมาบตาพดและใกลเคยงกอใหเกดมลพษ ผลการ ศกษาตางๆ

สรปไดสอดคลองกนวานคมอตสาหกรรมมาบตาพด นคมอตสาหกรรมผาแดง นคมอตสาหกรรมเอเชย นคม

เหมราชตะวนออก เปนพนทมปญหามลพษทางน า อากาศ ขยะพษ และมแนวโนมกอใหเกดความเสยหาย

เอกสารดงกลาวเปนทนาเชอถอ และขอมลทเปนประจกษคอมการรวไหลของสารเคม มผปวยดวยโรค

ทางเดนหายใจ และโรคมะเรงสง รวมถงเหตการณทโรงเรยนในมาบตาพด ตองยายโรงเรยนจากเดมซงอยใน

พนทกนชน เหนไดวามผลกระทบตอความเปนอยของประชาชนในพนท และมลพษมแนวโนมสงขนและมการ

สะสมเปนเวลานาน มโรงงานเพมขนอกจ านวนมาก

ห น า | 57

ตลาการผแถลงคด ไดสรปความคดเหนใหผถกฟองประกาศเขตควบคมมลพษในพนทมาบตาพด บาน

ฉาง มาบขา เนนพระ และทบมา ภายใน 45 วนนบแตศาลมค าพพากษา โดยความเหนดงกลาวเปนของตลาการผ

แถลงคด ไมผกพนองคคณะตลาการผรบผดชอบคด ดงนน ค าพพากษาอาจมแนวเดยวกบตลาการผแถลงคด

หรอไมแตกตางไปกได

ผลทบรษทไดรบ

คดฟองรองตางๆมผลกระทบตอการด าเนนธรกจอยางมาก โดยเฉพาะอยางยงจะเกดหนสนทตอง

ประมาณการขนจากการถกฟองรองจากศาล ในระหวางทก าลงด าเนนการนนจะตองมการเปดเผยขอมลใน

หมายเหตประกอบงบการเงน สงผลกระทบตอการลงทนในบรษท ตวอยางคดลาสด เมอเวลาประมาณ 18.31

น. วนท 9 มถนายน 2557 เกดเหตระเบดและเพลงไหมโรงงาน IRPC อ.เมอง จ.ระยองโดยเพลงไดลกลามอยาง

หนก และมเสยงระเบดดงขนอยางตอเนองอกประมาณ 3 ครง เหตการณนสงผลใหผวาราชการจงหวดระยองได

สงปดโรงงานเปนเวลา 90 วน สงผลใหตองหยดการผลต รวมถงตองรบผดชอบกบมลพษทเกดขนและสขภาพ

ของประชาชนในระแวกใกลเคยง

ห น า | 58

การพฒนาปโตรเลยม

ปโตรเลยมหรอ น ามนดบเปนของเหลวไวไฟทเกดเองตามธรรมชาต ประกอบดวยสารผสมซบซอน

ระหวางไฮโดรคารบอนทมน าหนกโมเลกลตางกน กบสารประกอบอนทรยทเปนของเหลวอน ๆ ซงพบในชน

ธรณวทยาใตผวโลก เปนเชอเพลงซากดกด าบรรพ เกดไดจากซากสงมชวต (มกเปนแพลงกตอนสตวและ

สาหราย) จ านวนมากทบถมกนใตหนตะกอนและไดรบความรอนและความดนมหาศาล

การขดเจาะน ามนเปนวธการสวนใหญในการไดมาซงปโตรเลยม ซงเปนขนตอนหลงการศกษาโครงสรางธรณวทยา การวเคราะหแองตะกอน และลกษณะหนกกเกบปโตรเลยมหลงขดเจาะข นมาแลว ปโตรเลยมจะถกกลนและแยกเปนผลตภณฑบรโภคหลายชนด ตงแตแกสโซลนและน ามนกาด ไปจนถงยางมะตอยและตวท าปฏกรยาเคมซงใชในการท าพลาสตกและเภสชภณฑ นอกจากน ปโตรเลยมยงใชในการผลตวสดอกหลายชนด

ปโตรเลยมมธาตองคประกอบหลก 2 ชนด คอ คารบอนและไฮโดรเจน และอาจมธาตอโลหะชนดอนปนอยดวย เชนก ามะถน ออกซเจน และไนโตรเจน ทงนปโตรเลยมเปนไดทง 3 สถานะ คอ ของแขง ของเหลว และแกส ข นอยกบองคประกอบ รวมถงความรอนและความดนของสภาพแวดลอมในการเกดและการกกเกบปโตรเลยม แบงตามสถานะไดเปนสองชนดหลก คอ น ามนดบและแกสธรรมชาต โดยแกสธรรมชาตน น ประกอบดวยคารบอนตงแต 1-4 อะตอม

การส ารวจหาแหลงปโตรเลยม

การส ารวจหาแหลงปโตรเลยม เปนการหาพนทซงอาจมชนหนกกเกบปโตรเลยมอย โดยสามารถแบงขนตอนไดเปนดงน

ขนตอนการส ารวจหาขอมล (Exploration)

ในการส ารวจหาแหลงปโตรเลยม นกธรณวทยาจะใชวธการส ารวจอยหลายวธดวยกน ดงน

การขดเจาะหลมเพอเกบตวอยางหน (Core Drilling) เปนวธการทอาศยการขดเจาะและเกบตวอยางหนในหลมเจาะขนมาจากหลมเจาะหลายๆ หลมในบรเวณทท าการศกษา และอาศยการศกษาตวอยางของหนจากหลมเจาะ รวมทงระดบทแนนอนของตวอยางหน กจะสามารถเปรยบเทยบชนดของชนหน และโครงสรางของชนหนในบรเวณทศกษาได

ห น า | 59

การส ารวจโดยคลนสนสะเทอน (Seismic Prospecting) เปนวธการทอาศยความรและหลกการของคลนไหวสะเทอนโดยอาศยวตถระเบด ส ารวจโดยการขดเจาะหลมตนประมาณ 50 เมตร เพอใชเปนจดระเบด เมอจดระเบดขน จะกอใหเกดคลนไหวสะเทอนวงผานลงไปในชนหนและเกดการสะทอนกลบขนมาสผวดน และค านวณหาความลกทคลนไหวสะเทอนนเดนทางได จากนนกจะสามารถทราบโครงสรางทางธรณขางลางได

การส ารวจโดยความโนมถวง (Gravity Prospecting) เปนวธการทอาศยความแตกตางกนของคาความถวงจ าเพาะของหนชนดตางๆ ภายใตเปลอกโลก ถาชนหนวางตวอยในแนวระนาบ จะสามารถวดคาความโนมถวงทคงทได แตหากชนหนการเอยงเท คาของความโนมถวงทวดไดจะแปรผนไปกบการวางตวหรอโครงสรางของชนหนนน ซงกจะท าใหทราบลกษณะการวางตวและโครงสรางของชนหนนนไดจากการแปลผลขอมลทไดมา

ทงน วธการทง 3 วธการดงกลาวขางตนน ท าใหทราบไดวาโครงสรางทพบนนมความเหมาะสมแกการเปนแหลงกกเกบน ามนมากนอยเพยงใด แตไมไดบงชชดเจนวาชนหนนนจะเปนชนหนกกเกบน ามนหรอไม โดยการส ารวจมวธแตกตางกนไปขนอยก ลลกษณะภมประเทศ หลงจากไดขอมลการส ารวจแลวจะก าหนดแผนการเจาะเพอพอสจนการมการสะสมของปโตรเลยมตอไป

ขนตอนการขดเจาะ (Drilling)

เปนการขดเจาะหลมเพอการผลต โดยหลงจากทท าการส ารวจทางธรณวทยา จนทราบวานาจะมปโตรเลยมอยในบรเวณใดบาง กจะตองท าการเจาะหลมส ารวจ (Exploration Well) โดยใชวธสมเจาะ เพอส ารวจหาปโตรเลยมในบรเวณทยงไมเคยมการเจาะพสจนมากอน จากนนกจะมการประเมนคณคาทางเศรษฐกจและหาขอบเขตของแหลงกกเกบนน เพอใหแนใจวาแหลงกกเกบนมปรมาณมากพอในเชงพาณชย จงจะท าการเจาะหลมเจาะเพอน าปโตรเลยมทสะสมตวอยนนขนมาใชประโยชนตอไป

หลงจากทส ารวจทางธรณวทยาและธรณฟสกสดวยการวดคลนความไหวสะเทอน (Seismic Survey) และแปลความหมายเพอหาแหลงกกเกบปโตรเลยมอยตรงสวนใดบางใตพนดนและก าหนดจดเพอท าการเจาะส ารวจ คราวนกเปนหนาทของเจาหนาทฝายขดเจาะทตองท าการเจาะ "หลมส ารวจ" (Exploration Well) โดยใชวธเจาะสมซงเราจะเรยกหลมชนดนวา ‘หลมแรกส ารวจ’ (Wildcat Well) เพอส ารวจหาปโตรเลยมในบรเวณทยงไมเคยมการเจาะพสจนเลย จากนนเมอถงขนตอนของการประเมนคณคาทางเศรษฐกจและหาขอบเขตของแหลงกกเกบปโตรเลยม เราจะเจาะหลมทเรยกวา "หลมประเมนผล" (Delineation Well) และหลงจากทเราแนใจแลววาม

ห น า | 60

แหลงกกเกบปโตรเลยมในปรมาณทมากพอในเชงพาณชย เราจงเจาะ "หลมเพอการผลตปโตรเลยม" (Development Well) เพอน าปโตรเลยมทสะสมตวอยใตพนดนขนมาใชประโยชนตอไป

การขดเจาะหลมเพอส ารวจและผลตปโตรเลยมนนเปนงานททาทายและมความส าคญอยางยงเนองจากเราตองขดไปทความลกประมาณ 3-4 กโลเมตรใตพนทะเล ในสมยกอนการขดเจาะหลม 1 หลมนนตองใชเวลากวา 60 วน โดยใชงบประมาณกวา 5 ลานดอลลารสหรฐ ตอหลม[ตองการอางอง]ซงถอวาเปนการลงทนทสงและมความเสยงมาก เพราะหากเราขดไปแลวพบปรมาณน ามนหรอแกสธรรมชาตทไมคมคาในเชงพาณชย การลงทนนนกสญเปลา แตในปจจบน ดวยเทคโนโลยทพฒนาและทนสมยมากยงขน ระยะเวลาในการขดเจาะลดลงเหลอเพยง 4-5 วนตอ 1 หลม และใชงบประมาณนอยลงกวาเดม

ขนตอนการผลต (Production)

หลงจากทมการขดเจาะเอาปโตรเลยมขนมาแลว ปโตรเลยมทไดกจะผานเขาสกระบวนการตางๆ บนแทนเพอแยกเอา น า แกสคารบอนไดออกไซด และสารปนเปอนอนๆ ออกจากน ามนดบและแกสธรรมชาตนน เพอน าเอาน ามนดบและแกสธรรมชาตไปใชในการผลต

ขนตอนการสละหลม (Abandonment)

ในกรณทของหลมทไมไดใชประโยชนแลว จะมการอดซเมนตลงไปตามทอผลต เพอปองกนไมใหของไหลทมอยในชนหนไหลไปสชนหนอน ซงอาจไปท าลายชนหนกกเกบปโตรเลยมใกลเคยง หรอเขาไปปนเปอนกบชนน าใตดนได

การผลตปโตรเลยม

เมอแยกเอา น า แกสคารบอนไดออกไซด และสารปนเปอนอนๆ ออกจากน ามนดบและแกสธรรมชาต

น ามนดบจะถกสงผานไปยงสถานแยกปโตรเลยมเพอแปรสภาพใหเปนผลตภณฑส าเรจรปชนดตางๆ ท

เหมาะสมตอการใชประโยชนในรปแบบตางๆ

การแยก (Separation)

โดยสวนใหญจะแยกโดยวธการกลนล าดบสวน (Fractional Distillation) โดยอาศยความแตกตางของจด

เดอดของสารประกอบไฮโดรคารบอนแตละชนดทรวมอยในน ามนดบ โดยน าน ามนมาใหความรอนทอณหภม

ห น า | 61

368-385 องศาเซลเซยส แลวผานเขาไปในหอกลน น ามนทรอนจะกลายเปนไอลอยขนไปยอด และควบแนน

เปนของเหลวตกลงบนถาดรองรบในแตละชวงของผลตภณฑทตองการ จากนนของไหลในถาดกจะไหลออกมา

ตามทอเพอน าไปเกบแยกตามประเภท และน าไปใชตอไป

การเปลยนโครงสราง (Conversion)

เนองจากผลตภณฑทไดอาจมคณภาพทไมดพอ จงตองใชวธทางเคมเพอเปลยนโครงสรางของน ามน ใหน ามนท

ไดมคณภาพทด เหมาะแกการน าไปใชประโยชนในรปแบบตางๆ

การปรบคณภาพ (Treating)

เปนการก าจดสงแปลกปลอมออกจากน ามนน ามนทไดมการเปลยนแปลงโครงสรางแลว ซงสง

แปลกปลอมทส าคญจะเปนสารจ าพวกก ามะถน ซงจะใชวธการฟอกดวยไฮโดรเจน หรอฟอกดวยโซดาไฟเพอ

เปนการก าจดสารนนออก

การผสม (Blending)

คอการน าผลตภณฑทไดมาเตมหรอผสมสารทเหมาะสม เพอใหไดผลตภณฑส าเรจรปตามทตองการ

เชน การผสมน ามนเบนซนเพอเพมเลขออกเทน หรอผสมน ามนเตาเพอใหไดความหนดตามทตองการ

การส ารวจและพฒนาแหลงปโตรเลยม

การส ารวจแหลงปโตรเลยม

การส ารวจหาปโตรเลยมเรมตนดวยการส ารวจทางธรณวทยาโดยอาศย ภาพถายทางอากาศ หรอ

ภาพถายจากดาวเทยม ชวยใหคาดคะเนโครงสรางของชนหนใตพนดนได อยางคราวจากนนจงท าการส ารวจใน

ขนรายละเอยด โดยนกธรณวทยาจะออกส ารวจดหน ทโผลพนพนดน ตามหนาผา หรอรมแมน าล าธาร เพอให

เขาใจลกษณะทางธรณวทยาของ ชนหนทอยลกลงไปหลายกโลเมตรขอมลจากการส ารวจทงหมดจะถกบนทก

ห น า | 62

ไวในแผนททางธรณวทยาแตทงหมดน จะตองไดรบการยนยนใหแนนอนโดยการส ารวจทางธรณฟสกสอก

ชนหนง

การส ารวจทางธรณฟสกส มหลายวธ ทนยมกนมากม 2 วธ คอ

1.การวดคาความไหวสะเทอน (Seismic Survey)

ท าไดโดยการจดระเบดใตพนดน ใหเกดคลนความไหวสะเทอนวงลงไปกระทบชนหน ใตพนดนแลว

สะทอนกลบขนมาเขาเครองรบสญญาณ ระยะเวลาของคลนทสะทอนกลบขนมา จากชนหนตาง ๆ จะถกน ามา

ค านวณหาความหนาและต าแหนงของชนหนทเปนตวสะทอน คลนได ส าหรบในบางพนททเขาถงไดงายอาจใช

รถส ารวจทางธรณฟสกสซงมแปนตรงกลาง ใตทองรถท าหนาทกระแทกพนดนเปนจงหวะ ๆ ใหเกดคลนความ

สนสะเทอนและม เครองรบสญญาณคลนสะทอนกลบจากพนดน เพอน าไปแปลผลตอไป

1. การวดคาความไหวสะเทอน 2 มต (2D Seismic Survey)

2. การวดคาความไหวสะเทอน 3 มต (3D Seismic Survey)

2.การวดคาความเขมสนามแมเหลก (Electromagnetic Survey)

ใชหลกการวาหนตางชนดกนจะมความสามารถในการดดซมแมเหลกตางกน การเจาะส ารวจ เปน

ขนตอนสดทายของการส ารวจหาปโตรเลยม เพอใหแนใจวาม ปโตรเลยมสะสมตวอยหรอไม

1. แทนเจาะ (Drilling Rig)

ความยากงายของกระบวนการเจาะจะเปนตวก าหนดระดบของความซบซอนในองคประกอบของแทน

เจาะเอง อยางไรกตาม แมวาแทนเจาะจะมอยมากมายหลากหลายประเภท แตสวนประกอบพนฐานของแทนเจาะ

ทงหลายนนกคลายคลงกน

แทนเจาะโดยทวไปจะสามารถแบงออกไดเปน 2 ประเภทหลก ๆ คอ

-บนบก (Onshore)

-ในทะเล (Offshore) ไดแก Barge, Jack-up, Fix Platform, Semi-Submersible, Drill Ship

ห น า | 63

แทนเจาะบนบกโดยรวมแลวจะไมตางกน แตส าหรบแทนเจาะในทะเลนน จะแตกตางกนตามความเหมาะสมใน

การใชงานกบสภาพแวดลอมทาง ทะเลทตางกนไป

2. เครองขดเจาะ (Drill String)

เพอการส ารวจปโตรเลยมทงบนบกและในทะเลนนคลายคลงกน คอมลกษณะ ทเปนสวานหมน โดยม

สวนประกอบทส าคญ ไดแก

- หวเจาะ ท าดวยโลหะแขง มฟนคม ซงเมอถกหมนดวยแรงหมน และแรงกดทมากมหาศาลฟนคมของมนจะตด

หนและดนทขวางหนาใหขาดสะบนเปน เศษเลกเศษนอย ท าใหกานเจาะสามารถทะลวงลงใตดนใหลกยง ๆ ขน

- กานเจาะ เปนทอนตรงกลางซงยาวทอนละประมาณ 10 เมตร และเพอจะเจาะใหไดลกตามตองการจงจะตองน า

กานเจาะแตละทอนมาขนเกลยวตอกน ใหยาวขน

3. น าโคลน (Drilling Mud)

ประกอบดวย น าธรรมดา สารเคม และแรบางชนดซงผสมกนจนมน าหนก และความหนดขนตามตองการ เมอ

น าโคลนถกสงลงไปในหลมผานชองวางในกานเจาะ ความหนดขนของน าโคลนจะยดเหนยวเศษดนหนใหลอย

แขวนอยได กอนทจะถกดนขนมา พรอมกนยงปากหลมอกครงหนง โดยผานชองวางระหวางกานเจาะกบผนง

หลม น าโคลนนอกจากใชล าเลยงเศษดนหนขนมาแลว ยงท าหนาทเปนวสดหลอลนใหแกหวเจาะ และความ

หนกของมนยงชวยตานแรงดนจากชนหนในหลมไดดวย

4. การหย งธรณหลมเจาะ (Well Logging)

คอการทดสอบวาชนหนตาง ๆ ทเราเจาะผานไปนนมปโตรเลยมแทรกเกบอยหรอไม ซงมหลายวธ เชน

การใชเครองมอหย งธรณหยอนลงไปในหลม ซงสวนใหญเปนเครองมอไฟฟา เครองรบสงกมมนตภาพรงส

และคลนเสยง เพอวดคาคณสมบตของชนหน และสงทอยภายใน ชองวางของชนหน

อกวธหนงคอการเกบตวอยางจากหลมเจาะมาพสจนปโตรเลยมหรอสารประกอบ ไฮโดรคารบอน เพอ

ตรวจสอบคณสมบตเฉพาะตวคอตดไฟได

5. การปองกนหลมเจาะพง (Casing)

ห น า | 64

เครองมอส าคญทใชปองกนอบตเหตจากแรงดนใตหลมประกอบดวยวาลว และทอ หลายตอน ซงจะปด

ปากหลมอยางหนาแนนเพอตานแรงดนทอาจพงขนมา ท าใหเกดการระเบด (Blow-out) และไฟลกไหมเปน

อนตรายได เมอเจาะหลมลกพอสมควรแลว ยงตองมมาตรการ ปองกนหลมถลม ซงท าไดโดยการสงทอกรลงไป

ตามความลกของหลมแลวลงซเมนตยดทอ กรเหลกตดกบผนงหลมอกทหนง

การพฒนาแหลงปโตรเลยม

จากผลการเจาะสม ถาพบรองรอยปโตรเลยมทหลมใดกจะเจาะหลมเพมเตมในบรเวณนนอกจ านวน

หนง เพอหา ขอบเขตความกวางยาวของแหลง และปรมาณปโตรเลยมทนาจะกกเกบอยในแหลงนน กอนทจะ

เจาะหลมทดลองผลตตอไป

การเจาะหลมทดลองผลตกเพอค านวณหาปรมาณน ามนทคาดวาจะผลตไดในแตละวน และปรมาณ

น ามนส ารองวาจะมมากพอในเชงพาณชยหรอไม กลาวคอ จะไดผลคมกบ การลงทนผลตหรอไม

ตามปกตปโตรเลยมหรอน ามนดบและกาซธรรมชาตทสะสมตวลกลงไปใตผวโลกจะมคาความดนสง

กวาบรรยากาศอยแลว การน าน ามนดบและกาซธรรมชาตจากพนดนขนมา จงอาศยแรงดนธรรมชาตดงกลาว

โดยใหมการควบคมการไหลทเหมาะสม

จากปากหลมปโตรเลยมจะไหลผานทอไปยงเครองแยกและตอนนเองน าและเมดหนดนทรายทเจอปน

จะถกแยกออกไปกอนจากนนปโตรเลยมจะถกสงผานทอรวมไปยง สถาน ใหญเพอแยกน ามนดบและกาซ

ธรรมชาตออกจากกนในการแยกขนสดทายจะมกาซ เจอปนสวนนอยทตองเผาทงเพราะคณสมบตของมนไม

ตรงกบกาซสวนใหญทจะท าการ ซอขาย

ผลกระทบตอการจดการบญชปโตรเลยม

ห น า | 65

กฎหมายส าหรบการส ารวจและผลตปโตรเลยม ประกาศกรมทรพยากรธรณ เรอง หลกเกณฑ และวธ

เสนองบบญชคาใชจาย ในการประกอบกจการปโตรเลยม โดยอาศยอ านาจตามความในมาตรา 77 แหง

พระราชบญญตปโตรเลยม พ.ศ. 2514 กรมเชอเพลงธรรมชาต ก าหนดหลกเกณฑ และวธการเสนองบบญช

คาใชจาย ในการประกอบกจการปโตรเลยม ดงตอไปน

ขอ 1 ใหยกเลกประกาศกรมเชอเพลงธรรมชาต เรอง หลกเกณฑและวธการเสนองบบญชคาใชจายในการ

ประกอบกจการปโตรเลยม ตามประกาศลงวนท 11 สงหาคม พ.ศ. 2547

ขอ 2 ในการประกอบกจการปโตรเลยม ผรบสมปทานและผรวมประกอบกจการปโตรเลยมทกรายตองจดท า

และเสนองบบญชคาใชจายในการประกอบกจาการปโตรเลยมตามแบบ ชธ/ป9 ทายประกาศน ใหอธบดกรม

เชอเพลงธรรมชาตทราบทกป ปละ 4 ครง โดยใหจดท าบญชคาใชจายเปนรอบระยะเวลาสามเดอนประดทน เรม

ตงแตเดอนมกราคม เมษายน กรกฎาคม และตลาคม ตามล าดบ

ในกรณทเปนการเสนองบบญชคาใชจายเปนครงแรก ใหผรบสมปทานจดท าและเสนองบบญช

คาใชจาย โดยเรมตงแตวนทไดรบสมปทานจนถงวนครบรอบระยะเวลาสามเดอน ตามทก าหนดในวรรคหนง

ขอ 3 ใหน าสงงบบญชคาใชจายในการประกอบกจการปโตรเลยมทส านกก ากบและบรหารสมปทานปโตรเลยม

กรมเชอเพลงธรรมชาต ภายในก าหนดเวลาไมเกนหนงเดอนนบตงแตวนสนสดรอบระยะเวลาสามเดอน ดงน

(1) ผด าเนนงาน (Operator) ตามสมปทาน เปนผจดท าและเสนองบบญชคาใชจายในการประกอบกจการ

ปโตรเลยมรวม (Joint Ventures Expense) เปนรายแปลงส ารวจ และ

(2) ผรบสมปทานและผรวมประกอบกจการปโตรเลยมทกราย เปนผจดท าและเสนองบบญชคาใชจายใน

การด าเนนงานของบรษท (Coporate Expense) ทนอกเหนอจากคาใชจายทผด าเนนงานไดจดสงแลวตาม (1) เปน

รายแปลงส ารวจ ทงนเวนแตผรบสมปทานปโตรเลยมทอยภายใตบงคบแหงพระราชบญญตปโตรเลยม พ.ศ.

2514 กอนการแกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตปโตรเลยม (ฉบบท 4) พ.ศ. 2532 ใหผรบสมปทานจดท าและ

เสนองบบญชคาใชจายเปนรายบรษท

ห น า | 66

ขอ 4 ในกรณทผรบสมปทานถอสมปทานทมแปลงส ารวจหลายแปลง หรอถอสมปทานหลายสมปทานแลวแต

กรณ ไมสามารถแบงแยกรายไดหรอรายจายตามแปลงส ารวจหรอสมปทานไดอยางชดเจน ใหน าหลกเกณฑตาม

กฎกระทรวงฉบบท20 (พ.ศ. 2536) มาใชบงคบโดยอนโลม

ขอ 5 ประกาศนใหใชบงคบตงแตวนท 1 มกราคม พ.ศ. 2550 เปนตนไป

ประกาศ ณ วนท 12 กมภาพนธ พ.ศ. 2550

ไกรฤทธ นลคหา

อธบดกรมเชอเพลงธรรมชาต

ห น า | 67

บรรณานกรม

กฏหมายส าหรบการส ารวจและผลตปโตรเลยม. คนหาเมอ 12 กนยายน 2557 :

http://law.dmf.go.th/detail.php?lan=th&itm_no=I210419401

ส านกวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม.ขนตอนการพจารณารายงาน EIA .คนหาเมอ 11 กนยายน 2557 :

http://www.onep.go.th/eia/index.php?option=com_content&view=article&id=33&Itemid=129

ปญญา อดชาชน. (2545). ‚การประชาพจารณในประเทศแคนาดา‛ อางใน สมพศ สขแสน วารสารศาล

รฐธรรมนญ, (4)12, (2545 กนยายน-ธนวาคม) หนา 124-141.

สร อกสรสกล. (2547). ‚ประชาพจารณ ท าแลว ท าอกกได ไมผดกตกา‛ หนงสอพมพมตชนรายวน, (25

มนาคม 2547), 27(9512).

สบวงค กาฬวงค. (2546). ‚ ประชาพจารณในประเทศ : หลกการปญหาและแนวทางแกไข,‛ วารสารมนษย

สงคมวทยาการ. 27-33.

กงส าเรจรป, EHIA การประเมนผลกระทบสงแวดลอม,คนหาเมอ 10 กนยายน 2557:

http://www.tpa.or.th/writer/read_this_book_topic.php?bookID=34&pageid=3&read=true&count=true

บญชการระบายมลสารทางอากาศ. คนหาเมอ 10 กนยายน 2557 :

http://www.iceh.or.th/iceh/Re_EHIA/5611_IRPC/Appendix05-1.pdf

Pralong Krutnoi. ประชาพจารณ (Public Hearings). คนหาเมอ 13 กนยายน 2557 :

http://www.gotoknow.org/posts/461696

ขาวชาวมาบตาพดฟงค าพพากษาคดฟองคณะกรรมการสงแวดลอม. คนหาเมอ 12 กนยายน 2557 :

http://www.oknation.net/blog/thaimung/2009/03/01/entry-1