บทท 1

บทนำ�1.1 คว�มสำ�คญและทม�ของปญห�

การดำาเนนธรกจในปจจบนจำาเปนอยางยงทจะตองนำาเทคโนโลยมาใชเพอการตดตอสอสาร โดยเฉพาะในภาคธรกจการนำาเขา สงออก ตองมความรวดเรวในการขนสงสนคาและทำาธรกรรมกบภาครฐ เทคโนโลยทมการพฒนาและนำามาใชในประเทศไทยไดแก เทคโนโลย EDI (Electronic Data Interchange) ซงเปนเทคโนโลยทไดรบความนยมจากภาคธรกจตางๆในปจจบน

ในป พ.ศ. 2541 กรมศลกากรไดนำาเทคโนโลยการรบสงขอมลทางอเลกทรอนกส EDI มาใช เพอประโยชนในการตดตอทำาธรกรรมรบ สงขอมลกบผทเกยวของในภาคธรกจ เพอสนบสนนใหเกดความสะดวกรวดเรวในการจดทำาขอมลใบขนสนคาขาเขาและใบขนสนคาขาออก

การเปลยนแปลงจากการทำาเอกสารดวยกระดาษมาเปนการใชเทคโนโลย EDI ทำาใหเกดการคดคานการนำาเทคโนโลย EDI มาใชในระยะแรกและการเปลยนแปลงนทำาใหการทำางานของภาครฐและภาคเอกชนมความคลองตวมากขน กรมศลกากรจงมนโยบายเพอผลกดนใหผประกอบการเขาใจและยอมรบการใชงานเทคโนโลย EDI ซงประสบผลสำาเรจตอมา โดยระบบงานถกนำามาใชเตมรปแบบในป 2543 เปนตนมา และในป พ.ศ. 2549 กรมศลกากรไดมนโยบายทจะเปลยนแปลงเทคโนโลยใหกาวสความเปนศลกากรระดบโลก โดยนำาเทคโนโลย ebXML มาใชงานในระบบการทำางานใหมทเรยกวา e-Customs และวาจางใหบรษทผผลตและพฒนาซอฟแวรระบบงานคอมพวเตอรเขามาศกษาระบบงานจากเทคโนโลย EDI เดมและทำาการพฒนาระบบงานใหมโดยใชเทคโนโลย ebXML และกรมศลกากรมความพยายามอยางยงในการใหความรความเขาใจแกผทม

1

สวนเกยวของในภาคเอกชน โดยมกำาหนดการทดลองใชเทคโนโลยใหมนเมอวนท 1 มกราคม พ.ศ. 2550 เปนตนมา

การเปลยนแปลงเทคโนโลย EDI เปนเทคโนโลย ebXML นนเกดอปสรรคตางๆ ทงทางดานการใชงานโปรแกรมในระบบ e-Customs แนวทางในการปฏบต งานของเจาหนาท การจดท ำาเอกสาร การฝกอบรมใหเจาหนาทและผประกอบการ จงท ำาใหเกดความไมพอใจในการเปลยนแปลงเทคโนโลยจากหลายๆฝายทเกยวของ เชน ผประกอบการ ตวแทนออกของ และแมแตเจาหนาทผปฏบตงานกมความรสกถงความซบซอนในของระบบงาน จงทำาใหกรมศลกากรตองมมาตรการในการน ำารองการใชงานระบบ e-Customs โดยเร มการเปลยนแปลงในดานขอมลพกดสนคาซงมผลกระทบตอการลดอตราอากรใหมขอมลเฉพาะในระบบงานใหม และปดระบบเดมทใชอยเปนบางสวน เพอใหผประกอบการเปลยนการรบและสงขอมลจาก EDI มาใช e-Customs และเมอเดอนกรกฎาคม พ.ศ. 2550 กรมศลกากรปดการดำาเนนการสงขอมลในระบบ EDI สำาหรบการจดสงขอมลใบขนสนคาขาออกทวประเทศ ใหผประกอบการเปลยนมาใชงานระบบ e-Customs แตในระบบการนำาเขาสนคายงคงใชระบบ EDI เดม เนองมาจากความไมสมบรณในการพฒนาซอฟทแวรใหรองรบการทำางานทมปญหามากมายสำาหรบระบบงานศลกากรในปจจบนได

ดงนน ดานศลกากรลาดกระบงเปนหนวยงานทมความสำาคญหนวยงานหนงของกรมศลกากร ตงอยในเขตลาดกระบง จงหวดกรงเทพมหานคร เปนโรงพกสนคาเพอตรวจปลอยสนคาขาเขาและบรรจสนคาขาออกทขนสงโดยระบบคอนเทนเนอรนอกเขตทำาเนยบทาเรอของการรถไฟแหงประเทศไทย และเปนหนวยงานนำารองในการใชระบบ e-Customs เรมตงแตเดอน มกราคม พ.ศ. 2550 ใหผประกอบการนำาเขาและสงออกใชงานระบบ e-Customs แตผลการตอบรบจากผประกอบการยงไมดเพยงพอ

2

อยางไรกด การเปลยนแปลงทางเทคโนโลยยงคงตองดำาเนนตอไป เพอพฒนาศกยภาพของระบบการทำางานของราชการไทยใหมความทดเทยมกบตางประเทศ การศกษาผลกระทบของการเปลยนแปลงเทคโนโลย EDI ทมการใชงานอยางแพรหลายและเปนทยอมรบในปจจบน มาเปนเทคโนโลย ebXML ในระบบ e-Customs นน เพอนำาแนวทางทไดมาพจารณาแกไขปญหาและอปสรรคของการเปลยนแปลงระบบงานเพอใหเปนทยอมรบของเจาหนาทผปฏบตงาน และภาคธรกจทมสวนไดสวนเสยกบการเปลยนแปลงเทคโนโลย โดยเปรยบเทยบการทำางานของระบบงานทงสองระบบ รปแบบของระบบงานทมความแตกตางกน ความตองการของผทมสวนเกยวของกบการใชระบบงาน และเสนอแนะวธการแกไขปญหาทเกดขนจากการเปลยนแปลงเทคโนโลย ในการศกษาปจจยตางๆทสงผลกระทบตอการเปลยนแปลงน ใชเปนแนวทางในการปรบปรงแกไขปญหาเกยวกบการเปลยนแปลงระบบงาน และเสนอแนะตอผพฒนาโปรแกรมใหแกไขปญหาไดตรงตามความตองการของผใชงาน ซงจะนำาไปสการพฒนากรมศลกากรใหกาวสความเปนมาตรฐานของการเปนหนวยงานทใหการสนบสนนภาคธรกจนำาเขาสงออกตอไป

1.2 วตถประสงค1.2.1 เพอเปรยบเทยบประสทธภาพของเทคโนโลยและ

ระบบการทำางานของเทคโนโลย EDI และ เทคโนโลย ebXML 1.2.2 เพอศกษาปจจยทมผลกระทบตอการเปลยนแปลง

เทคโนโลย EDI เปนเทคโนโลย ebXML ทมผลตอภาคธรกจ1.2.3 เพอจดทำาแนวทางแกไขปญหาของระบบงานเสนอ

แนะแกหนวยงานทเกยวของในการปรบปรงการใหบรการและการพฒนาระบบ

1.3 ขอบเขตของโครงง�น

3

1.3.1 การศกษานทำาการศกษาการทำางานของระบบงานศลกากรเฉพาะ e-Import และ e-Export ทใชเทคโนโลย EDI และ ebXML ของดานศลกากรลาดกระบงดวยการใชงานระบบจรงและนำามาเปรยบเทยบ และใชแบบสอบถามกบกลมตวอยางทสมขนมาเพอนำาขอมลมาประมวลผลและนำาผลทไดนนมาวเคราะหหาปจจยทสงผลกระทบตอการเปลยนแปลงเทคโนโลย ประสทธภาพของเทคโนโลย และขอเสนอแนะแนวทางเพอนำาเสนอใหผทมสวนเกยวของกบการพฒนาระบบตอไป

1.3.2 การศกษานไมไดทำาการศกษาการเขยนโปรแกรม แตเป นการศกษาในเชงการบรหารจดการเพ อใหทราบถงการเปลยนแปลงเทคโนโลยทมตอองคกรทงภาคเอกชนและภาครฐ

1.4 วธก�รศกษ�1.4.1 การวดประสทธภาพของการใชงานเทคโนโลย EDI

และ ebXML ศกษาจากภาคธรกจและเจาหนาทททำาธรกรรมทดานศลกากรลาดกระบง

1.4.2 ศกษาและวเคราะหปจจยททำาใหเกดผลกระทบตอการเปลยนแปลงเทคโนโลย EDI มาเปนเทคโนโลย ebXML และหาแนวทางแกไขปญหาและอปสรรคทเกดขนในการใชงานระบบและหาแนวทางเพอตอบสนองความตองการของผใชงานระบบ

1.4.3 ศกษาผลไดและผลเสยของการเปลยนแปลงและนำามาเปนแนวทางในการแกไข ปองกน และปรบปรงการพฒนาโปรแกรมตอไปในอนาคต

1.4.4 เปรยบเทยบประสทธภาพของเทคโนโลย EDI และ ebXML โดยการเปรยบเทยบความสามารถดานเทคโนโลย ความปลอดภยของระบบ e-Import และ e-Export และเปรยบเทยบขอดขอเสยของการเปลยนแปลงเทคโนโลยของดานศลกากรลาดกระบง โดยใชแบบสอบถามภาคธรกจและเจาหนาท ซงเจาหนาทมจำานวน 142 ราย และภาคธรกจสำารวจตามมลคาการนำาเขาตามเลข

4

ประจำาตวผเสยภาษอากร ประจำาป พ.ศ. 2549 จำานวน 10,300 ราย และตวแทนสายเรออก 6 บรษทจำานวนของตวอยางทใชสมเพอทำาแบบสอบถาม มวธการกำาหนดขนาดของกลมตวอยาง ดงนใชสตรการคำานวณของ Taro Yamane

n = N/ (1+Ne2)

e = ความคาดเคลอนของการสมตวอยางN = จำานวนประชากรn = จำานวนกลมตวอยางขนาดกลมตวอยางของเจาหนาท n = 142/(1+142(0.05)2) = 104.75 ~ 105 รายขนาดของกลมตวอยางผประกอบการและตวแทนออกของ n = 10300/(1+10300(0.05)2) = 385 รายและตวแทนสายเรออก 6 บรษท บรษทละ 3 ราย

1.4.5 ศกษาและเกบรวบรวมขอมลจากเอกสาร รายงานการวจย บทความ วารสาร ขอมลจากอนเตอรเนต ทงในและตางประเทศ

1.5 ประโยชนทค�ดว�จะไดรบ1.5.1 ป ร ะ โ ย ช น เ ช ง ท ฤ ษ ฎ (Theoretical

Contribution)ก. ทำาใหทราบถงประสทธภาพของเทคโนโลยทนำามาใช

ในระบบงานของศลกากร ข. ทำาใหทราบถงการเปลยนแปลงเทคโนโลยของ

องคกรตอการตอบสนองความพงพอใจของภาคเอกชนค. ประโยชนเชงปฏบต (Practical Contribution)ง. ผพฒนาระบบงานและผบรหารสามารถนำาขอมลไปใช

ในการแกไข เปลยนแปลง วางแผนและกำาหนดแนวทางการพฒนาเทคโนโลยเพอใหตอบสนองผใชงานได

5

จ. สามารถนำาขอมลของการวจยมาใชเปนแนวทางปองกนการเกดปญหาของการเปลยนแปลงเทคโนโลยในอนาคต

1.6 ขนตอนในก�รดำ�เนนง�น

ตารางท 1.1 ขนตอนและระยะเวลาในการดำาเนนการวจย

ขนตอนในก�รดำ�เนนง�น

2550 2551ก.ย.

ต.ค.

พ.ย.

ธ.ค.

ม.ค.

ก.พ.

ม.ค.

เม.ย.

พ.ค.

ม.ย.

1.ศ ก ษ า ร ว บ ร ว มขอมลของเทคโนโลย EDI และ ebXML2.ศกษาการใชงานโปรแกรมในระบบ EDI และ e-Customs2.อ อ ก แ บ บแบบสอบถามและคดเลอกตวอยาง

6

3.เกบขอมลกบกลมต ว อ ย า ง โ ด ย ใ ห ท ำาแบบสอบถาม4.เกบรวบรวมขอมล 5.วเคราะหขอมล6.สรปผลการวเคราะหแบะรายงานผลการวจย หาแนวทางแกไขปญหา และเสนอแนะ

1.7 อปกรณทใชในก�รพฒน�ง�น

1.7.1 ฮ�รดแวรก. คอมพวเตอร CPU ไมตำากวา 1.5 GHzข. เครองพมพ Laser 1 เครองค. เครองโทรสาร โทรศพท กระดาษง. แหลงส ำาหรบเก บขอมล External Hard disk

80 GB.1.7.2 ซอฟทแวร

ก. โปรแกรม SPSS สำาหรบ Windows version 15ข. MS.Offices 2003 (Word, Excel,

PowerPoint)ค. MS.Visio 2003

1.8 ขอจำ�กดในก�รทำ�โครงง�น1.8.1 อปสรรคในการส มต วอย างท ม ค วา ม เข า ใ จ

เทคโนโลยทง 2 คอนขางนอยเนองจากกลมตวอยางไมไดรบความร เพยงพอเกยวกบระบบงานทมการเปลยนแปลง

7

1.8.2 ขดจำากดในการคนหาขอมลเกยวกบเทคโนโลย ebXML ทนำามาใชในประเทศไทย

1.9 สมมตฐ�นในก�รศกษ�1.9.1 ประสทธภาพของเทคโนโลย ebXML ทนำามาใช

แทน EDI มลกษณะการทำางานเหมอน EDI แตมประสทธภาพมากกวาทางดานความปลอดภยในการรบและสงขอมล การแกไขขอมล มการยนยนตวตนของผรบและสงขอมลอยางชดเจน ไมเหมอนกบเทคโนโลย EDI ททำาใหเกดความเสยหายตอการปฏบตงานของภาครฐได เนองจากไมมการยนยนตวตนของผรบและสามารถทำาใบขนสนคาไดโดยไมจำากด เพราะไมมการจบขอมลกบ manifest เรอทสงเขามาเหมอนกบ ebXML ดงนน ebXML จงมประสทธภาพทดกวา

1.9.2 ปจจยทจะสงผลกระทบตอการเปลยนแปลงเทคโนโลย ณ ดานศลกากรลาดกระบง ประกอบดวย

ก. ตนทน ประกอบดวย - ตนทนภายใน

1. คาใชจายในการเปลยนซอฟทแวรใหมสง2. คาใชจายในการเชาซอ CA และ ลายเซน

อเลกทรอนกสรายป 3. คาใชจายในการอบรมเจาหนาท4. คาใชจายดานเอกสารกระดาษ5. คาใชจายในการใชบรการ VANs

- ตนทนภายนอก1. กรณไมซอซอฟทแวร คาใชจายในการจาง

เคานเตอร เซอรวสข. พนธมตร ทางหนวยงานภาครฐยงไมมความพรอมใน

การเชอมโยงขอมลในปจจบน ทง BOI การนคมอตสาหกรรม (เขตปลอดอากร) เปนตน ทำาใหตองใชเอกสารประกอบเปนเอกสารอย

8

และกรมศลกากรไมสามารถอพเดทขอมลแบบ real time ไดทกวนแตสามารถนำาไปวางทกระทรวงการคลง 1 ครง/สปดาห ซงทกหนวยงานจะสามารถดงขอมลไปใชได

ค. กระบวนการทำางาน- การทำางานของเจาหนาท ลดภาระการทำางานของเจา

หนาทเพออำานวยความสะดวกทางการคา แตเพมภาระผประกอบการในการยนยนตนเอง

- บรษทตองศกษาทำาความเขาใจระเบยบการปฏบตพธการใหม

- หากมขอผดพลาดทขนตอนการนำาสนคาออกจากอารกขาศลกากร ไมสามารถเปลยนแปลงแกไขได หากพบความผดจะถกดำาเนนการในชนคด

ง. โปรแกรม- การทำางานของโปรแกรมของแตละ software

house ไมเหมอนกน ทำาใหเกดขอผดพลาดในการรบขอมลของศลกากร

- ความสบสนในการใชงานซอฟทแวรซงมความยงยากซบซอน

1.9.3 ควรปรบปรงและใหความรความเขาใจเกยวกบระเบยบพธการและการใชงานโปรแกรมแกผประกอบการ และควรปรบเปลยนซอฟทแวรใหเขาใจงายเหมาะแกการใชงานสำาหรบทกๆธรกจ

9

บทท 2

ทฤษฎ  ง�นวจย และเทคโนโลยทเกยวของในบทน จะนำาเสนอ รปแบบของระบบทนำามาใชกบงาน

ศลกากรในปจจบน เทคโนโลยทเกยวของกบงานศลกากร การเปรยบเทยบขนตอนในการผานพธการศลกากรโดยใช EDI และ e-Customs ขอดและขอเสยของนำาเทคโนโลยมาใชกบระบบงานศลกากร และแนวคดในการวดประสทธภาพของระบบงานศลกากร

2.1 เทคโนโลย Electronic Data Interchange (EDI) ในชวงระยะเวลา 10 ปทผานมา เกดการพฒนาเทคโนโลยทาง

ดานคอมพวเตอรอยางตอเนอง ทงในดานฮารดแวร (Hardware) และซอฟตแวร (Software) ซงสงผลใหเกดการเปลยนแปลงเทคโนโลยตางๆอยางมาก และรวมถงการมเทคโนโลยใหมๆ ทไดถกพฒนาขนเพอใชประโยชนในเชงพาณชยมากมายและนำามาใชในอตสาหกรรมตางๆอยางแพรหลาย เทคโนโลย Electronic Data Interchange (EDI) เปนอกหนงเทคโนโลยทถกนำามาใชเปนเครองมอในการแลกเปลยนและถายโอนขอมลระหวางองคกรทเปนค

10

คาทางธรกจผานกระบวนการสอสารขอมลทางอเลกทรอนกสโดยมวตถประสงคเพอเปนการเพมประสทธภาพในการจดการโซอปทาน ซงจะเปนการเพมความสามารถในการแขงขนทางธรกจขององคกรคำาจำากดความของเทคโนโลย EDI มหลายรปแบบซงมความหมายทใกลเคยงกน ดงน

Electronic Data Interchange (EDI) คอ การแลกเปลยนเอกสารทางธรกจระหวางบรษทคคาในรปแบบมาตรฐานสากลจากเครองคอมพวเตอรเครองหนงไปยงเครองคอมพวเตอรอกเครองหนง มสององคประกอบทสำาคญในระบบ EDI คอ การใช เอกสารอเลกทรอนกสมาแทนเอกสารทเปนกระดาษเอกสารอเลกทรอนกสเหลานตองอยในรปแบบมาตรฐานสากลดวยสองปจจยน ทกธรกจสามารถแลกเปลยนเอกสารกนไดทวโลก

หรอ “EDI คอ การสอสารแลกเปลยนขอมลทางดานการคาทมลกษณะเปนเอกสารอเลกทรอนกส โดยมรปแบบทเปนมาตรฐานระหวางเครองคอมพวเตอรในองคกรทประยกตใชกบเครองคอมพวเตอรในองคกรอนๆผานทางระบบการสอสารทสามารถเชอมตอระหวางองคกรไดโดยไมจำาเปนตองใชแบบฟอรมทเปนกระดาษ”1

___________________________________________________________________

1 Technology Today, ผศ.ดร.ตรทศ เหลาศรหงสทอง ภาควชาวศวกรรมอตสาหการ คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตรและคณะ : พฤศจกายน 2548กระบวนการทำางานของ EDI จะเรมจากการทองคกรใดๆเลอกตดสนใจทจะแลกเปลยนขอมลทเปนเอกสารอเลกทรอนกสกบองคกรอนๆในลกษณะของคคา โดยตองผานขนตอนการกำาหนดรปแบบของโครงขายทจะเชอมโยงขอมลระหวางคคาทงสอง หลงจากนนบรษทคคารายแรกจะทำาการแปลงขอมลทางธรกจนนจากรปแบบทเปนมาตรฐานของตนเองใหเปนรปแบบมาตรฐานของ EDI แลวจง

11

ทำาการจดสงขอมลไปใหบรษทคคารายท 2 รบ โดยบรษทคคารายท 2 กตองเปลยนขอมลนนใหเปนรปแบบทเปนมาตรฐานของบรษทเอง สรปไดวากระบวนการทำางานของ EDI มสวนประกอบหลก คอ

1. คคาทจะทำาการสอสารขอมลทางธรกจผานทางเครองคอมพวเตอร

2. ระบบการสอสารทจะเชอมตอระหวางทง 2 องคกร โดยระบบการสอสารดงกลาวจะเปนระบบใดกได เชน Value Added Network (VAN) หรอ World Wide Web หรอ Integrated Service Digital Network เปนตน

3. ระบบการแปลงขอมลของทง 2 ฝาย (EDI Enabling Software หรอ Translator) ใหเปนขอความมาตรฐานในระบบตางๆ เชน ระบบ UN/EDIFACT หรอ EANCOM โดยมแบบจำาลองพนฐาน

ภาพท 2.1 แสดงโครงสรางพนฐานของ EDI

12

2.1.1 ปจจยสำาคญทมผลตอการนำา EDI มาประยกตใชในองคกร

1. การเลอกมาตรฐานหรอรปแบบของ EDI ระบบและรปแบบของ EDI ทใชอยในปจจบนในภมภาคตางๆมหลายมาตรฐาน และหลากหลายลกษณะการใชงาน การศกษาการเลอกระบบ EDI ใหเหมาะสมกบธรกจเพอทจะสามารถสรางผลประโยชนสงสดใหกบองคกรนนเปนสงทสำาคญ ดงจะเหนไดจากตวอยางของระบบ EDI ทใชกนอยางแพรหลายในปจจบน ไดแก

ก. Supply-Net เปนบรการ EDI แบบครบวงจรเหมาะสำาหรบผคาปลกในการตดตอทำาธรกจการคากบตวแทนจำาหนายสนคา

ข. MarineNet คอระบบ EDI ทใหบรการดานการขนสงทางเรอ เหมาะสำาหรบตวแทนออกของททำาหนาทรบสงเอกสารเพอดำาเนนการออกของกบทาเรอ และการสำาแดงภาษสนคาศลกากร

ค. Cuslink เปนระบบ EDI สำาหรบผนำาเขาและสงออกสนคา สำาหรบตวแทนออกของในการรบสงขอมล เพอสำาแดงคาภาษกบทางศลกากร

2. ความสมพนธระหวางบรษทคคา ความสมพนธทดระหวางธรกจคคาเปนปจจยทสำาคญตอการประยกตใช EDI จะเปนการแลกเปลยนขอมลทางธรกจเชงลกระหวางองคกร ซงการนำา EDI มาใชในองคกรจะทำาใหเกดความสมพนธทดและนโยบายการคาในระยะยาวระหวางองคกร

3. การสนบสนนของผบรหารระดบสง การนำา EDI มาใชเพอใหเกดความสำาเรจตองอาศยความรวมมอจากบคลากรในแผนกตางๆทงภายในและภายนอกองคกร ดงนนการสนบสนนและการผลกดนของผบรหารระดบสงจะเปนการสรางสภาพแวดลอมในการ

13

ทำางานขององคกรในการประยกตใช EDI โดยรวมถงการจดหาบคลากร เงนทน และเครองมอหรออปกรณทจำาเปนตางๆ

4. ระบบโทรคมนาคม ระบบ EDI เปนการแลกเปลยนขอมลระหวางเครองคอมพวเตอรภายในองคกรและระหวางองคกร ซงจะตองมระบบโทรคมนาคมเปนตวสงถายขอมล ทำาใหระบบพนฐานทางดานโทรคมนาคมเปนปจจยทมความสำาคญยง

5. ระบบรกษาความปลอดภยและการตรวจสอบระบบนน เนองจาก EDI เปนการแลกเปลยนขอมลทางธรกจระหวางองคกร ดงนนจงตองมมาตรการในการปองกนไมใหขอมลทางธรกจเกดการรวไหลไปยงภายนอก และตองตรวจสอบความถกตองไดเพอปองกนความผดพลาดทจะเกดขน

6. ความสามารถของผใหบรการดาน EDI ถาองคกรมขอจำากดในการลงทนทำา EDI ดงนนการจางผใหบรการจงเปนอกทางเลอกหนง ผใหบรการจะตองสามารถสรางโครงขายการจดซอทจะปรบปรงระบบการทำางานของหนวยงานใหมประสทธภาพมากขน ลดเวลาการจดการทางธรกรรม และนำาเสนอใหเหนการลดตนทนระยะยาวเมอนำาเทคโนโลยของผใหบรการมาใชองคกรตองสามารถตรวจสอบการทำางานในแตละสวนของผใหบรการได สามารถจดการใบสงซอ และการสงสนคาตลอดจนยนยนการสงสนคาครบกระบวนการผานทางสออเลกทรอนกส

2.1.2 ประโยชนของ EDI1. เพมความพอใจใหกบลกคา และการสรางความสมพนธ

ระหวางองคกรและในการดำาเนนธรกจระยะยาวระหวางองคกร

2. ลดตนทนของสนคาคงคลงภายในองคกรและระหวางองคกรผคาและลกคาใหอยในระดบทเหมาะสม

14

3. เพมความถกตอง รวดเรว และแมนยำาในการจดทำารบสงเอกสาร เชน ใบสงของ (Invoice) และใบสงซอสนคา (Purchase Order)

4. เพมการแลกเปลยนขอมลระหวางธรกจคคา

5. ลดความผดพลาดจากการพมพหรอคดลอกขอมลดบ

6. ลดระยะเวลาในการจดหา (Lead time) สนคาตลอดทงโซอปทาน

7. ลดตนทนคาใชจายในการดำาเนนธรกรรมหรอการจดการ เชน คากระดาษ คาจดสงเอกสาร คาจดเกบเอกสาร และลดจำานวนพนกงาน

8. เพมความรวดเรวในการตอบสนองไปยงลกคา

2.1.3 อปสรรคของการนำา EDI มาใชในองคกร

1. การประยกตใช EDI จำาเปนตองใชทนในการจดหาสง และผลตอบแทนทไดนนเปนผลตอบแทนทางออม ซงโดยทวไปนนนกธรกจจะคำานงถงผลตอบแทนโดยตรงมากกวาผลตอบแทนทางออม จงทำาใหยากตอการตดสนใจลงทนใช EDI

2. การใช EDI ใหเกดประสทธภาพสงสดนนตองนำาระบบ EDI มาใชตลอดทงโซอปทาน โดยรวมถงลกคาและซพพลายเออร ซงในการรวมลงทนนนตองใชระยะเวลาและความพยายามอยางมาก

3. ในการนำา EDI มาประยกตใชในองคกรนน องคกรตองมการเปลยนแปลงการจดการดานทรพยากรบคคลเพอใหรองรบกบการใช EDI โดยผบรหารมสวนชวยในการสรางวสยทศน เพอนำามาบรหารจดการดานเทคโนโลย ดงตอไปน

3.1. การจดการฝกอบรมใหกบพนกงานขององคกรใหสามารถใชเทคโนโลยใหมได

15

3.2. การวาจางผเชยวชาญและทปรกษาในการจดสมมนา เพอสงเสรมและกระตนใหเกดความสำาคญในการนำาเอาเทคโนโลยมาใชในการปฏบตงาน

3.3. มการประเมนการเปลยนแปลงเมอนำาเทคโนโลยมาใช

3.4. ตองจดหาผทมความเขาใจและเชยวชาญมาทำาหนาทดแลระบบ

2.1.4 การนำา EDI มาใชในกจกรรมดานโลจสตกส

1. การบรหารจดการการสงซอสนคา เชน ใบสงซอ ใบแจงหน ใบเสนอราคา ใบแจงการจาย เปนการจดการขอมลดานการเงนทำาใหเกดความสะดวก รวดเรวและถกตองสำาหรบธรกรรมของบรษทและลกคา

2. การบรหารจดการดานการขนสง เชน ใบตราสงสนคา ใบจองตสนคา ใบสงปลอยสนคา

3. การบรหารจดการสนคาคงคลง เชน การควบคมจำานวนของสนคาใหมความเหมาะสม โดย EDI จะสามารถนำามาลดตนทนไดอยางมประสทธภาพ

4. การบรหารจดการดานการบรการลกคา เชน การโอนเงนทางอเลกทรอนกส การรบคนสนคา ซงจะสามารถลดตนทนและสรางความพอใจใหลกคา

2.1.5 เทคโนโลย EDI สำาหรบงานศลกากรกรมศลกากรนำาระบบ EDI (Electronic Data

Interchange) มาใชสำาหรบการสงออกและการนำาเขาสนคาอยางครบวงจร ซงทำาใหการนำาสนคาออกจากอารกขาศลกากรมความสะดวกและรวดเรวขน ผสงออก ผนำาเขา และตวแทนออกของสามารถจดเตรยมใบขนสนคาภายในสำานกงานของตน แลวสงใบขนสนคามายงกรมศลกากรโดยผานระบบ EDI ซงกรมศลกากร

16

สามารถตรวจสอบความถกตองของใบขนสนคาทางระบบไดในทนท หากขอมลทไดรบถกตอง ตวแทนออกของสามารถจดพมพใบขนสนคาและนำามายน ณ ททำาการกรมศลกากรเพอชำาระอากรและตรวจปลอยสนคา โดยกรมศลกากรไดตดตงระบบเพอใชในดานการสงออก ณ สำานกงานศลกากรทาอากาศยานกรงเทพ ตงแต เดอน เมษายน พ.ศ. 2541 และสำานกงานศลกากรทาเรอกรงเทพ ตงแต เดอน กนยายน 2541 และไดตดตงระบบเพอใชในงานนำาเขา ณ สำานกงานศลกากรทาเรอกรงเทพ และสำานกงานศลกากรทาอากาศยานกรงเทพ และตดตงระบบเพอใชในการนำาเขาและสงออก ณ สำานกงานศลกากร และดานศลกากรอนๆ ทวประเทศ ภายในป พ.ศ. 2542 โดยประโยชนทผมสวนเกยวของกบงานศลกากรจะไดรบ คอ สามารถออกของไดรวดเรว ชวยลดความผดพลาดทเกดจากการบนทกขอมลซำาซอน ชวยลดตนทนเกยวกบการบรหารระบบสนคาคงคลง เพราะสามารถกำาหนดเวลาทแนนอนในการซอและตรวจปลอยสนคาออกจากอารกขาศลกากรทำาใหไมจำาเปนตองกกตนสนคา และยงลดคาใชจายเกยวกบการจดการเอกสารตางๆ พรอมทงประหยดเวลาในการเดนทางมาตดตอกบกรมศลกากร และลดปญหาการดำาเนนการเกยวกบการดแลเงนสดและเชค เมอผประกอบการคาเขาสระบบการชำาระเงนผานธนาคาร (Electronic Funds Transfer) และยงมขอมลขาวสารทปรบปรงใหทนสมยพรอมทจะนำามาใชในการบรหารงานไดทนตอความตองการ

วตถประสงคทกรมศลกากรนำาระบบ EDI มาใช คอ เพอเพมประสทธภาพการบรหารงานและปรบปรงคณภาพของการใหบรการแกผประกอบการการคาระหวางประเทศ และหนวยงานอนทเกยวของ เชน ผนำาเขา ผสงออก ตวแทนออกของบรษทตวแทนเรอ และบรษทตวแทนสายการบน เปนตน และสามารถลดตนทนในการบรหารงานขององคกรทงหนวยงานภาครฐและภาคเอกชน เนองจากการแลกเปลยนขอมลดวย EDI สามารถชวยลดขนตอนการตดตอสอสารระหวางองคกร และสามารถถายโอนขอมลขาวสารกนไดโดยตรง

17

ระหวางองคกรดวยความสะดวกและรวดเรว ทงยงมการพฒนาระบบสารสนเทศเพอสนบสนนขอมลขาวสารสำาหรบการบรหาร วางแผน และตดสนใจทมประสทธภาพ และทนตอสถานการณ

2.1.6 รปแบบการใหบรการและผรบบรการระบบ EDI เนนการใหบรการในการออกใบขนสนคา

(ประมาณ 90 % ของการใชงานของทงระบบ) ซงเปนลกษณะการประมวลผลรายการ (Transaction processing) ซงระบบ EDI ทำาใหการใหบรการการออกใบขนสนคามความสะดวกรวดเรวขน โดยทผรบบรการทระบบตรวจสอบแลวผาน Green Line จะสามารถลดขนตอนในการตรวจสอบเอกสารได

ผรบบรการของระบบ EDI จะประกอบดวย 3 สวน ไดแก ผใชระบบโดยตรง (Direct EDI User) ผรบบรการทจดบรการของภาคเอกชน (Private Counter Service) ผ ร บบร การจากตวแทนออกของ (Customs Broker)

2.1.7 การเปรยบเทยบพธการศลกากรในระบบ EDI และระบบ Manual

ตารางท 2.1 การเปรยบเทยบพธการศลกากรในระบบ EDI และระบบ Manual

รายละเอยด ระบบ Manual ระบบ EDI1.ผใช จดทยงไมไดตดตง

ระบบ EDIEDI user (ผนำาเขา, ผสงออก, Broker, Service Counter

18

ของเอกชน)2.การรบขอมลใบขนสนคา

เจาหนาทของกรมศลกากร Key จากใบขนหลงจากตรวจปลอย (ขาเขา) หรอรบบรรทก (ขาออก)

EDI user สงขอมลผานทางสายสอสาร

3.เวลาในการรบขอมล

ยนเอกสารกบเจาหนาท ทำาไดเฉพาะในเวลาทำาการ

เครองคอมพวเตอรดำาเนนการโดยอตโนมตตลอด 24 ชวโมง

4.ประเภทใบขนสนคา

ใบขนทกประเภท ใบขนทกประเภท (ยกเวน ใบขนถายลำาผานแดน, ขอออกของไปกอน หรอกรณพเศษทไมสามารถบนทกดวยระบบปกตได)

5.ขอมลใบขนสนคา

(invoice) ไมตองปอนขอมลใบขนสนคา

ปอนขอมลใบขนสงสนคา

6.การตรวจสอบพธการ

ตองตรวจสอบพธการ ถาใบขนนนถกจดเปนพวก green line ไมมการตรวจสอบพธการ

7. การตรวจของ

ตรวจทก Shipment สมตรวจ

ทมา : ศนยสารสนเทศ กรมศลกากร

19

2.1.8 ขนตอนการทำางานของเทคโนโลย EDI ทใชในกรมศลกากร

การแลกเปลยนขอมลเอกสารธรกจในระบบ EDI มขนตอนในการทำางานระหวางเครองคอมพวเตอรของผสงกบเครองคอมพวเตอรของผรบ ดงตอไปน

1. ผสงเอกสาร EDI (Sending System)1.1. เร มตนผสงเอกสารตองมโปรแกรม (In House

Application) ส ำาหรบบนท กขอม ลของเอกสารต าง ๆ เชน invoice ใบขนสนคา เปนตน โปรแกรมนผ สง เอกสารสามารถพฒนาโปรแกรมขนเองหรอซอโปรแกรมสำาเรจรป

1.2. ผสงเอกสารบนทกรายละเอยดของเอกสารตาง ๆ เขาสเครองคอมพวเตอร

1.3. ผสงเอกสารตรวจสอบความถกตองครบถวน ของขอมลทบนทกลงโปรแกรมในเครองคอมพวเตอรกอนสงไปใหเครองคอมพวเตอรของผรบเอกสาร

1.4. ผสงเอกสารสงใหเครองคอมพวเตอรสงขอมลไปใหเคร องคอมพวเตอรของผรบเอกสารเมอไดรบคำาส ง เคร องคอมพวเตอรของผสงเอกสารกจะทำาการคดแยกขอมล ทตองการสงจากฐานขอมลใหอยในรปทพรอมจะถกแปลงเปนเอกสาร EDI

1.5. ซอฟแวร EDI จะทำาการแปลงขอมลทตองการสงใหอยในรปของเอกสาร EDI หรอเรยกวาเอกสารอเลกทรอนกส เชน EDIFACT Format

1.6. ชดคำาสงทำาหนาทตดตอสอสารขอมลทจะสงไปยงเครองคอมพวเตอรของผใหบรการ EDI

2. ผใหบรการ EDI (VANS: Value added Network System) เครองคอมพวเตอรของผใหบรการ EDI จะดำาเนนการดงตอไปน

2.1. ตรวจสอบสทธการใชบรการ EDI ของผสงเอกสาร เชน ตรวจสอบรหสผาน เปนตน

20

2.2. เมอไดรบขอมลจากผสงเอกสารแลวทำาการแปลงขอมลจากมาตรฐานหนงเปนอกมาตรฐานหนงในกรณทผสงและผรบเอกสารใชมาตรฐาน EDI ทตางกน

2.3. ตรวจสอบขอมลวาตรงตามมาตรฐานหรอไม 2.4. นำาเอกสาร EDI ทไดรบจากผสงเอกสารไปเกบไวใน

Mailbox ของผรบ3. ผรบเอกสาร EDI (Receiving System) เครอง

คอมพวเตอรของผรบเอกสารจะดำาเนนการดงตอไปน3.1. ผรบเอกสารตดตอกบเครองของผใหบรการ EDI

ผานเครอขายสอสาร เชน โทรศพท เพอรบเอกสารทอยใน Mailbox 3.2. อานเอกสาร EDI (EDIFACT Format) จาก

Mailbox และสงขอความตอบรบแจงใหผสงเอกสารทราบวาไดรบขอมลเรยบรอยแลว

3.3. ซอฟแวร EDI แปลงเอกสาร EDI ใหอยในรปแบบทผรบเอกสารเอาไปใชงานภายในองคกรได

3.4. เครองคอมพวเตอรของผรบเอกสารจะนำาขอมลทผานการแปลงเรยบรอยแลวมาทำาการประมวลผล และจดเกบลงในฐานขอมล 2.1.9 ประโยชนทไดรบของการนำาระบบ EDI มาใชในการปฏบต

พธการศลกากร

1. ชวยลดระยะเวลาในการเดนพธการศลกากร เชน ไมตองผานขนตอนการออกเลขทใบขนสนคา หรอเลขทยกเวนอากร เพราะเครองคอมพวเตอรจะออกเลขทใบขนสนคา หรอเลขทยกเวนอากรให

2. ชวยลดความผดพลาดในการคำานวณคาภาษอากร เพราะโปรแกรมคอมพวเตอรไดตรวจสอบการคำานวณแลว

3. กรณใบขนสนคาขาเขา เจาหนาทไมตองบนทกขอมลใบขนสนคาทงฉบบ จะบนทกขอมลบางไฟลเทานน เพราะใบขนสนคาไดถกสงมายงกรมศลกากรในระบบ EDI แลว

21

4. กรณใบขนสนคาขาออก จะลดจำานวนเจาหนาทตรวจสอบลง

5. มระบบขอมลท Update ตลอดเวลา6. ลดตนทนในการบรหารระบบสนคาคงคลง7. กรมศลกากรสามารถใหบรการระบบ EDI ไดตลอด 24

ชวโมง8. ระบบ EDI จะมบรการใหผสงออกสอบถามขอมลจาก

เครองคอมพวเตอร ของกรมศลกากรไดอตโนมต เพอตรวจเชคสนคาทนำาเขา และสงออกวาไดรบอนมตหรอยง2.2 เทคโนโลย ebXML (Electronic Business

eXtensible Markup Language)“แนวโนมของการดำาเนนธรกรรมทางอเลกทรอนกสระหวาง

องคกรนน มการขยายตวอยางรวดเรวทวโลก โดยเฉพาะการดำาเนนธรกรรมพาณชยอเลกทรอนกส ระหวางภาคธรกจ หรอ เรยกวา แบบบทบ (Business to Business) องคกรทเปนคคาทางธรกจตางมการแลกเปลยน เอกสารทางธรกจ ผานสออเลกทรอนกส เชน การรบสงเอกสารการสงซอและใบกำากบสนคา เปนตน การทำาธรกรรมพาณชยอเลกทรอนกส แบบบทบน มประโยชนในดานการแลกเปลยน เอกสารทางธรกจ และยงไดประโยชนในการลดตนทนการดำาเนนการ การเพมประสทธภาพในการดำาเนนธรกจ ความคลองตว และความรวดเรวในการดำาเนนธรกจ องคกรธรกจทวโลกจงใหความสนใจในการพฒนาระบบสารสนเทศ ในองคกรใหสามารถรองรบการทำาพาณชยอเลกทรอนกส ในลกษณะเชอมโยงระหวางธรกจกบธรกจกนมากขน

นอกจากน กรอบนโยบายเทคโนโลยสารสนเทศ ระยะ พ.ศ. 2544-2553 ของประเทศไทย ไดกำาหนดแนวทางสงเสรมเทคโนโลยสารสนเทศเพอยกระดบขดความสามารถของผประกอบการขนาดกลางและขนาดยอม (SMEs) โดยการเชอมโยงระบบธรกรรมทางอเลกทรอนกสของผประกอบการ ประสทธภาพดงกลาว

22

จะเกดขนได ถามมาตรฐานในการแลกเปลยนเอกสารในเชงธรกรรมและการแลกเปลยนบรการระหวางระบบสารสนเทศของผประกอบการเหลานน การดำาเนนธรกรรมทางอเลกทรอนกสในรปแบบดงเดมนน องคกรตางๆ ไดใชระบบการแลกเปลยนขอมลใน รปแบบอดไอ (Electronic Data Interchange) ซงมจดเดนในดานของมาตรฐานทรองรบการดำาเนนงานทางธรกจ มความปลอดภยของขอมล และเปนมาตรฐานเปด

แตการแลกเปลยนขอมลแบบอดไอน ม ขอจำากด ในดานตางๆ ทเปนสวนสำาคญในการพฒนาระบบสำาหรบ ผประกอบการขนาดกลางและขนาดยอม เนองจากเปนระบบทมความซบซอน และตองใชผชำานาญเฉพาะทาง รวมถงคาใชจายในการพฒนาระบบ และคาใชจายในการแลกเปลยนขอมล คอนขางสง เนองจากใชเครอขายเฉพาะในลกษณะ VAN (Value Added Network) ดวยขอจำากดดงกลาวของการแลกเปลยนขอมล ดวยระบบอดไอ จากผลการสำารวจจาก นตยสารฟอรจน พบวาองคกรธรกจ ชนนำา 1000 อนดบแรกของโลกมองคกรทมศกยภาพและไดใชระบบอดไออยถงรอยละ 95 ในขณะทมเพยงรอยละ 2 ของผประกอบการธรกจขนาดกลางและขนาดยอมทวโลก เทานนทไดใชประโยชนจากระบบอดไอ

อยางไรกตาม องคกรธรกจในปจจบน ตางมความสนใจในการรวมเขาส ตลาดการคาทางอเลกทรอนกส ซงเปนตลาดทองคกรแตละองคกรสามารถคนหากนและกนได มการแลกเปลยนเอกสารทางธรกจ และมการแลกเปลยนบรการหรอขอมลตางๆ ระหวางกน โดยทองคกรไมวาจะเปนขนาดใด หรอมสถานทตงอยทแหงใดในโลก กสามารถเชอมโยงถงกนได โดยมตนทนตำา มความปลอดภยของขอมล และไมจำากดแพลตฟอรมของระบบสารสนเทศในองคกรตางๆ เหลานน และ การคาดหวงวาระบบดงกลาวจะชวยลดตนทนในการ ดำาเนนธรกจ ชวยขยายโอกาส ทางธรกจ และชวยเพมขดความสามารถในการแขงขน

23

เทคโนโลยของอนเทอรเนตเปนเทคโนโลยเปดทใชกนอยางแพรหลาย และตนทนในการพฒนาไมสงเหมอนการแลกเปลยนขอมล แบบอดไอ รวมถงมระบบในการปองกนความปลอดภยของขอมล ประกอบกบเทคโนโลยของการแลกเปลยนขอมลในรปของ XML (Extensible Markup Language) ซงเปนภาษาทมโครงสราง สามารถรองรบความตองการในการแลกเปลยนขอมลทางธรกจระหวางองคกรได จากความสามารถของ XML ทำาให XML ไดรบการยอมรบวา เปนภาษาของฐานขอมลบนเวบ และเปนกลไกในการ แลกเปลยนระหวางแอพพลเคชนไดเปนอยางด”2

2.2.1 ebXML (electronic business eXtensible Markup Language) เปนมาตรฐานใหมในการพฒนารปแบบการคาแบบ e-Business เพอแกไขปญหาความหลากหลายของรปแบบขอมลในองคกรตางๆ จากมาตรฐาน EDI เกา โดยมาตรฐานนเปนการประสานความรวมมอระหวาง 2 หนวยงาน 3 คอ

1. United Nations Centre for Trade Facilitation and Electronic Business (UN/CEFACT) เปนหนวยงานสหประชาชาตทำาหนาทดแลนโยบายและการพฒนาเทคโนโลยเกยวกบการตดตอทางการคาและธรกจทางอเลกทรอนกส รจกกนแพรหลายในเรองการพฒนามาตรฐาน UN/EDIFACT ทใชสำาหรบการแลกเปลยนขอมลในรปแบบ EDI (Electronic Data Interchange) ระบบเกา

2. Organization for the Advancement of Structured Information Standards (OASIS) เปนสมาคมผไมมงหวงกำาไรทางธรกจอนเปนการรวมตวระหวางบรษทชนนำาดาน IT ทวโลก เพอจดตงและดแลขอกำาหนดและมาตรฐานตางๆ ทใชในการปฏบตรวมกนระหวางระบบสารสนเทศ ตางแพลตฟอรม (Platform) อยางอตโนมต

24

ebXML คอ ชดของขอกำาหนดในการทำาใหทกๆองคกร ทตงอยในทกๆท สามารถประกอบธรกจรวมกนโดยผานเครอขายอนเทอรเนต โดยชดของขอกำาหนดประกอบดวย 5 สวน

ก. Business Processesข. Core Componentsค. Collaboration Protocol Profile /

Agreementsง. Messagingจ. Registries and repositories

___________________________________________________________________

2 [Online] เขาถงไดจาก http://as.nida.ac.th/~rattakorn/Forum/Enterprise_Architecture/ebXML/ebxml.files/ebxml%20%20(translate).pdf เมอ 11 มนาคม 2551 เวลา 14.30 น.3 (ทมา: กรมศลกากร สวนราชการสงเสรมการบรหารทรพยากรบคคลดเดน ประจำาป 2549 มลนธ พนเอกจนดา ณ สงขลา (2549))2.2.2 โครงสรางทางสถาปตยกรรมของเทคโนโลย ebXML

แตละสวนมหนาทดงตอไปน

25

ทมา: UN/CEFACT and OASIS, 2001

ภาพท 2.2 โครงสรางสถาปตยกรรม ebXML

1. Business Process Specification Schema: เปนสวนทใหคำานยามความหมายของเอกสาร XML (ในรปแบบของ XML DTD) ซงจะอธบายการจดการธรกจขององคกรวาเปนอยางไร ในขณะท CPA/CPP จดการกบทศทางดานเทคนคของการจดการธรกจอเลกทรอนกส ขอจำากดในการจดการโครงสรางฐานขอมลของกระบวนการทางธรกจจดการกบกระบวนการทางธรกจทแทจรง

2. Registry/Repository: การลงทะเบยนเปนกลไกทางเอกสารธรกจและ metadata ทสำาคญสามารถลงทะเบยน และเรยกขอมลคนเปนผลลพธในการคนหาสอบถาม การลงทะเบยนสามารถสรางโดยกลมของอตสาหกรรมหรอองคกรมาตรฐาน

26

repository เปนพนท หรอกลมของพนทซงชไปทเอกสารทลงทะเบยนและสามารถเรยกขอมลแบบธรรมดา เชน HTTP หรอ FTP

3. Trading Partner Information: Collaboration Protocol Profile (CPP) สนบสนนทงแฟมขอมล (DTD) และ ความหมายของโครงสรางฐานขอมล XML ของเอกสาร XML ซงเจาะจงรายละเอยดของการทำาอยางไรใหองคกรสามารถนำาธรกจอเลกทรอนกสมาใช มนเจาะจงบางรายการเหมอนการตดตอธรกจ และขอมลอนเกยวกบองคกร ชนดของเครอขายและโปรโตคอลในการถายโอนไฟลทใช ทอยของเครอขาย การตดตงความปลอดภย และ ทำาอยางไรกบธรกจ (อางถง Business Process Specification) The Collaboration Protocol Agreement (CPA) เจาะจงรายละเอยดของการทำาอยางไรให 2 องคกรมความตกลงในการจดการธรกจอเลกทรอนกสรวมกน มนเปนรปแบบทรวม CPPs ของ 2 องคกรดวยกน

4. Messaging Service: ebXML messaging service สนบสนนเสนทางมาตรฐานในการแลกเปลยนขอความระหวางองคกรทเชอถอไดและปลอดภย มนไมไดควบคมกลไกการถายโอนไฟลเฉพาะ เชน SMTP HTTP หรอ FTP

5. Core Components: ebXML สนบสนนโครงสรางสวนประกอบหลกทสวนประกอบหลกคอจดสำาคญทวไปซงในเบองตนสามารถใชเปนรปแบบเอกสารทางธรกจ

27

2.2.3 เปรยบเทยบขอดขอเสยระหวางเทคโนโลย EDI กบเทคโนโลย ebXML

ตารางท 2.2 การเปรยบเทยบขอดขอเสยระหวางเทคโนโลย EDI กบเทคโนโลย ebXML

รายละเอยด EDI ebXML1. ความปลอดภยของเอกสาร

ไมปลอดภยเพราะรบสงเปน Flat File ธรรมดาสามารถเปดอานได

ปลอดภยเพราะใชการเขารหสขอมลระบบกญแจค

2. การยนยนความเปนเจาของ

ไมสามารถยนยนได สามารถยนยนไดตามขอมล CA ทใชในการลงลายมอชออเลกทรอนกส (Signature)

3. ความสอดคลองกบ พ.ร.บ.วาดวยการทำาธรกรรมทางอเลกทรอนกส

ไมสอดคลอง เนองจากไมสามารถยนยนความเปนเจาของเอกสารได

สอดคลองเพราะมการลงลายมอชออเลกทรอนกสในเอกสารไวอยแลว

4. ใบรบรอง ไมไดใช ใชตามหลกการ

28

อเลกทรอนกส CA กญแจค (PKI)5. สามารถนำาใบรบรอง (CA) ไปใชกบงานธรกรรมอนๆได

ไมได เนองจากไมไดใชใบรบรองทางอเลกทรอนกส

ใชได เนองจากเอกสารทกฉบบสามารถยนยนความเปนเจาของได

6. มาตรฐานทใช B2B Standard คอขอตกลงระหวางองคกร

ebXML Standard เปนมาตรฐานสากลทใชตดตอกนระหวางองคกร

7. คาใชจายในการจดเกบเอกสาร

คาใชจายสง เนองจากตองจดเกบเอกสารทเปนกระดาษอยตามระยะเวลาทหนวยงานตามกฎหมายกำาหนดไว

คาใชจายไมม เนองจากเอกสารถกจดเกบในรปเอกสารอเลกทรอนกสไวในสอ ทเปน Electronic Media

8. ความยากงายในการพฒนาระบบ

ยาก เนองจากใชมาตรฐานทตกลงกนภายใน

งาย เนองจากใชมาตรฐานสากลซงเขาใจในแวดวง IT อยแลว

2.3 เทคโนโลยอนๆในการดำาเนนธรกจพาณชยอเลกทรอนกส ปจจยทเปน

อปสรรคของการพฒนา ไดแก ความไมมนใจในความปลอดภยของการทำาธรกรรมโดยเฉพาะความปลอดภยของขอมล (Information Security) เนองจากขอมลททำาการรบสง หรอแลกเปลยนกนเปนการดำาเนนการผานเครอขายซงถกคกคามไดในหลายรปแบบ เชน

29

การเขาถงโดยผไมมสทธ การแกไข เปลยนแปลง หรอทำาลายขอมล การปฏเสธความรบผดในการทำาธรกรรม เปนตน จงจำาเปนตองมการสรางระบบรกษาความปลอดภยของขอมลขน โดยครอบคลมในประเดนสำาคญ ดงน

1. การระบตวบคคล (Authentication) เพอยนยนตวบคคลผสงหรอผสรางขอมลอเลกทรอนกส

2. การควบคมการเขาถง (Access Control) เพออนญาตใหเฉพาะบคคลทมสทธหรอไดรบอนญาตเทานนในการเขาถงขอมลอเลกทรอนกส

3. การรกษาความลบ (Confidentiality) เพอปองกนมใหบคคลซงไมไดรบอนญาตหรอไมมสทธ สามารถเขามาอานขอมลอเลกทรอนกสได

4. ความถกตองครบถวนของขอมลอเลกทรอนกส (Integrity) เพอปองกนไมใหมการเปลยนแปลง แกไข ทำาลาย หรอสรางขอมลอเลกทรอนกสโดยไมไดรบอนญาต

5. การปองกนการปฏเสธความรบผด (Non - repudiation) เพอปองกนไมใหผสงขอมลหรอ ผรบขอมล ปฏเสธการรบสงขอมลทางอเลกทรอนกส 2.3.1 เทคโนโลยในการรกษาความปลอดภยของขอมล

การรกษาความปลอดภยของขอมลในการทำาธรกรรมทางอเลกทรอนกส ใหมความครอบคลมในเรองของการระบตวบคคล (Authentication) การควบคมการเขาถง (Access Control) การรกษาความลบ (Confidentiality) ความถกตองครบถวนของขอมล (Integrity) และการปองกนการปฏเสธความรบผด (Non - repudiation) นน มความจำาเปนทจะตองอาศยเทคโนโลยตางๆเขามาชวยในการรกษาความปลอดภย ซงเทคโนโลยทนยมใชในปจจบน ไดแก เทคโนโลยการใชรหส (Cryptography) และการลงลายมอชอดจตอล (Digital Signature)

30

1. เทคโนโลยการใชรหส (Cryptography) หมายถง การทำาใหขอมลทจะสงผานไปทางเครอขายอยในรปแบบทไมสามารถอานออกไดดวย การเขารหส (Encryption) ซงผมสทธจรงเทานนจะสามารถอานขอมลไดดวยการถอดรหส (Decryption) ซงการเขาและถอดรหสนนจะอาศยสมการทางคณตศาสตรทซบซอน และตองอาศยกญแจซงอยในรปของพารามเตอรทกำาหนดไวในการเขาและถอดรหส สามารถแบงเปน 2 ประเภท คอ

1.1การใชรหสแบบกญแจสมมาตร (Symmetric Key Cryptography หรอ Secret Key Cryptography) เปนการเขาและถอดรหสโดยใชกญแจสวนตวทเหมอนกนซงจะตองเปนทรกนเฉพาะผสงและผรบเทานน

1.2การใชรหสแบบอสมมาตร (Asymmetric Key Cryptography หรอ Public Key Cryptography) เปนการเขาและถอดรหสดวยกญแจทตางกน โดยเนนไปท ผรบเปนหลก คอ จะใชกญแจสาธารณะของผรบซงเปนทเปดเผยในการเขารหส และจะใชกญแจสวนตวของผรบในการถอดรหส

ตารางท 2.3 ขอดขอเสยของการใชรหสแบบกญแจสมมาตร และกญแจอสมมาตร

กญแจสมมาตร กญแจอสมมาตรขอด

- มความรวดเรวเพราะใชการคำานวณท นอยกวา

- สามารถสรางไดงายโดยใชฮารดแวร

ขอด - การบรหารจดการกญแจ

ทำาไดงายกวา เพราะ ใชกญแจในการเขารหส และถอดรหสตางกน

- สามารถระบผใชโดยการใชรวมกบลายมอชอ อเลกทรอนกส

31

ขอเสย - การบรหารจดการกญแจ

ทำาไดยาก เพราะกญแจในการเขารหสและถอด รหสเหมอนกน

 ขอเสย - ใชเวลาในการเขาและ

ถอดรหสคอนขางนาน เพราะตองใชการคำานวณอยางมาก

ทมา: http://www.ca.tot.or.th

ในการสงขอมลผานเครอขาย นอกจากจะทำาใหขอมลทสงมาเปนความลบสำาหรบผไมมสทธโดยการใชเทคโนโลยการใชรหสแลว สำาหรบการทำานตกรรมสญญาโดยทวไป ลายมอชอจะเปนสงทใชในการระบตวบคคล (Authentication) และยงมการแสดงถงเจตนาในการยอมรบสาระในสญญานนๆ ซงสมพนธกบการปองกนการปฏเสธความรบผด (Non-repudiation) สำาหรบในธรกรรมอเลกทรอนกสจะใชลายมอชออเลกทรอนกส (Electronic Signature) ซงมรปแบบตางๆ แตทไดรบการยอมรบกนมากทสด คอ ลายมอชอดจตอล (Digital Signature) ซงเปนองคประกอบหนงในโครงสรางพนฐานกญแจสาธารณะ (Public Key Infrastructure)

ระบบรกษาความปลอดภยสำาหรบการรบสงเอกสาร ซงระบบกญแจสาธารณะ สามารถชวยรกษาความปลอดภย ดงน

1. รกษาความลบของขอมล2. ตรวจสอบการเปลยนแปลงของขอมล3. ตรวจสอบความเปนเจาของขอมล4. ยอมรบความเปนเจาของขอมล

2.3.2 ลายมอชอดจตอล (Digital Signature)ลายมอชออเลกทรอนกส ทสรางจากเทคโนโลยเขารหสดวย

กญแจสาธารณะ เปนการลงลายมอชอดจตอลยนยนขอความทตองการสงผานเครอขาย ผสงขอความจะใชกญแจสวนตวในการลง

32

ลายมอชอโดยอานกระบวนการทางคณตศาสตร ผรบจะสามารถตรวจสอบความถกตองของลายมอชอดงกลาวโดยใชกญแจสาธารณะของผสง ซงลายมอชอของผสงจะถกรบรองดวยองคกรออกใบรบรอง (Certification Authority) โดยแสดงอยในรปของ ใบรบรองดจตอล (Digital Certification) ประโยชนของลายมอชอดจตอลนน นอกจากจะชวยระบตวผสงขอมลแลว ยงชวยปองกนขอมลใหมความถกตองไมไดผานการแกไข หรอหากมการแกไขมากอนกสามารถตรวจ

2.3.3 ใบรบรองอเลกทรอนกส (Digital Certificate)การเขารหส และ ลายมอช อด จตอลในการท ำาธ รกรรม

สามารถรกษาความลบและ ความถกตองของขอมลและสามารถระบตวบคคลไดในระดบหนง เพอเพมระดบความปลอดภยในการระบตวบ คคล โดยสรางความนาเช อถ อ ใบรบรองด จตอล (Digital Certificate) ซงออกโดยองคกรกลาง เรยกวา องคกรรบรองความถกตอง (Certification Authority) จะถกนำามาใชสำาหรบยนยนในการทำาธรกรรมวาเปนบคคลนนๆจรง ใบรบรองดจตอลทออกตามมาตรฐาน X.509 Version 3 ซงเปนมาตรฐานทไดรบความนยมอยางแพรหลายทสดจะประกอบดวยขอมลดงตอไปน

1. หมายเลขของใบรบรอง (serial number) 2. ว ธ ก า ร ท ใ ช ใ น ก า ร เ ข า ร ห ส ข อ ม ล

(algorithm) 3. หนวยงานทออกใบรบรอง (issuer) 4. เวลาเรมใชใบรบรอง (starting time) 5. เวลาทใบรบรองหมดอาย (expiring time) 6. ผไดรบการรบรอง (subject) 7. กญแจสาธารณะของผไดรบการรบรอง (subject ' s

public key) 8. ลายมอชอดจตอลของหนวยงานทออกใบรบรอง (CA

signature)

33

องคกรออกใบรบรอง (Certification Authority: CA) เปนองคกรทเปนทเชอถอ ททำาหนาทเปนบคคลทสามดำาเนนการออกใบรบรองดจตอล ใหกบผทำาธรกรรมอเลกทรอนกส ทขอใชบรการ โดยบรการตางๆขององคกรออกใบรบรอง ไดแก

1. บรการเทคโนโลยเขารหส ซงประกอบดวยการผลตกญแจสวนตว (generation of private key) การสงมอบกญแจสวนตว (distribution of private key) การผลตกญแจสาธารณะและกญแจสวนตว (generation of public/private key) การผลตลายมอชอดจตอล (generation of digital signature) และการรบรองลายมอชอดจตอล (validation of digital signature)

2. บรการทเกยวของกบการออกใบรบรอง ประกอบดวย การออกใบรบรอง (certificate Issuance) การตพมพใบรบรองเพอเผยแพรแกบคคลทวไป (certificate publishing) การเกบ ตนฉบบใบรบรอง (Certificate archiving) และการกำาหนดนโยบายการออกและอนมตใบรบรอง (Policy creation/approval)

3. บรการเสรมตาง ๆ ไดแก การลงทะเบยน (registration) การตรวจสอบสญญาตาง ๆ (authentication) การกกญแจ (key recovery) เปนตน

34

ทมา: การสมมนา Paperless Customs 1 ธนวาคม 2548ภาพท 2.4 ตวอยางของ CA

2.4 ง�นวจยทเกยวของเปนการศกษางานวจยทเกยวกบเทคโนโลย EDI และ

ebXML ในดานตางๆ ทเปนมการยอมรบแลวทงในประเทศและตางประเทศ 2.4.1 งานวจยเกยวกบผลตอบแทนการลงทนดานไอทของภาครฐโดยทำาการศกษาระบบ EDI ในงานศลกากร

หนวยงานภาครฐอยางเนคเทค (2545: หนา (4-15) - (4-26)) ไดทำาการศกษาวจยเกยวกบผลตอบแทนการลงทนดานไอทของภาครฐโดยทำาการศกษาระบบ EDI ในงานศลกากร พบวา ผใหบรการมความเหนวาประโยชนทสำาคญทสดของระบบ EDI ไดแก การชวยใหบรการไดรวดเรวขน และลดขนตอนในการปฏบตงาน ขณะเดยวกนกสามารถเพมความถกตองในการทำางาน และลดตนทนในการใหบรการในสวนของการประเมนผลประโยชนทเกดแกผใหบรการทสามารถวดมลคาเปนตวเงนนน หนวยงานผใหบรการ (ศนย

35

สารสนเทศ กรมศลกากร) ชแจงวา แมวาการออกใบขนสนคาจะสามารถทจะลดขนตอนในการปฏบตงานได แตกไมสามารถทจะกอใหเกดผลประโยชนทเปนตวเงนใหแกหนวยงานได เนองจากการออกใบขนสนคาเปนเรองทเกยวกบภาษ ซงมความจำาเปนตองมขนตอนในการตรวจสอบทละเอยดถถวน ดงนนแมวาทางหนวยงานจะสามารถปฏบตงานไดอยางรวดเรว และลดขนตอนในการออกใบขนสนคาได แตกมการปรบระบบโครงสรางงาน โดยการโยกยายเจาหนาทไปปฏบตงานในการตรวจสอบ (Post-Audit) มากขน และประโยชนทเกดแกผรบไดแก การประหยดตนทนดานเวลาและคาใชจายในการเดนทาง โดยผลประโยชนทเกดแกผรบ ดงตารางตอไปน

ตารางท 2.4 ผลประโยชนทเกดแกผรบบรการทเปนตวเงนผรบบรการโดยตรง (Direct User) และ ผรบบรการทเปนตวแทน

ออกใบขน (Broker)

36

ทมา: โครงการทดสอบตนแบบระบบการคาไรกระดาษInternet Paperless Trading

2.4.2 โครงการพฒนา ebXMLebXML ไดประกาศขอกำาหนดทางเทคนคเวอรชนแรกเมอ

เดอนพฤษภาคม ค.ศ. 2001 ในการจดองคกรการทำางานของโครงการพฒนามาตรฐาน ebXML น กลม OASIS และ UN/CEFACT ไดแบงการทำางานระหวางกนอยางชดเจน โดยท OASIS จะดแลโครงสรางพนฐาน ซงประกอบดวย

5. Messaging Services6. Collaborative Protocol Profile7. Registries and Repositories8. Implementation, Interoperability and

Conformanceในสวนของมาตรฐานเกยวกบกระบวนการทางธรกจ จะดแลโดย UN/CEFACT ซงประกอบดวย

1. Business Process Model2. Core Components

37

2.4.3 สถาปตยกรรมของ ebXMLองคกรทมความประสงคทจะดำาเนนธรกรรมผานสอ

อเลกทรอนกส แตละองคกรควรจะมกลไกทสามารถดำาเนนการ ดงตอน

1. มการคนพบสนคา และบรการของแตละองคกร ทแตละฝายไดเตรยมขอมลอเลกทรอนกสไวในแหลงทเกบทใดทหนง

2. กำาหนดกระบวนการทางธรกจ และเอกสารทใชแลกเปลยนตดตอกนทางธรกรรมขององคกร

3. มการกำาหนดวธการและรปแบบทใชสำาหรบตดตอสอสาร สำาหรบแลกเปลยนขอมลระหวางองคกร

4. มขอตกลง หรอสญญาของกระบวนการและการแลกเปลยนขอมลทกลาวมาขางตน

5. มความสามารถในการแลกเปลยนขอมลและบรการ จะทำาโดยอตโนมต ตามขอตกลงเหลานนทไดตกลงกนไว

ebXML ไดรบการออกแบบเพอรองรบความตองการ ขนพนฐาน 3 สวน คอ

1. โครงสรางพนฐานทรบรองความสามารถในการแลกเปลยนขอมลขามระบบ ไดแก มาตรฐานของ message ทใชรบสงขอมล ทมการกำาหนดรปแบบการเชอมโยง (interface), packaging rules, predictable delivery, security model และ อนเทอรเฟสบรการทางธรกจ (business service interface) ซงจะเปนตวควบคม message ทเขาและออกจากระบบ ในทกๆครงทมการรบสงขอมล

2. Semantic Framework ทใชประกนกระบวนการในการประกอบธรกจระหวางกน ไดแก เมตาโมเดล (Metamodel) ทใชกำาหนดกระบวนการทางธรกจ และรปแบบของขอมล (information model) ชดของกลไกทางธรกจ (business logic) ทอยใน core component ทแสดง

38

กระบวนการพนฐานทางธรกจ และ XML vocabularies และ ขนตอนการกำาหนด โครงสรางของ message และ นยามความหมายของแตละกจกรรมทไดระบไวในรปแบบกระบวนการทางธรกจ (Business Process Model)

3. เสนอกลไกทชวยใหแตละองคกรสามารถคนหาซงกนและกนไดทางอเลกทรอนกส และตกลงเปนคสญญาทางการคาระหวางกน ไดแก การใช repository รวมกน ซงแตละองคกรจะลงทะเบยน และเขามาคนหาบรการทางธรกจโดยผาน ขอมล profile ของบรษทคคา การใช Collaboration Protocol Agreement (CPA) เพอกำาหนดขอตกลงระหวางกนทางธรกจเมอมฝายใดรองขอ หรอตองการใหมขอตกลงทางธรกรรมอยางเปนทางการระหวางกน และการใช Repository ในการแสดง company profiles, business process model และ message structures

2.4.4 ตวอยางสถานการณการใช ebXML1. กลมอตสาหกรรมทตองการแลกเปลยนธรกจทาง

อเลกทรอนกสกนระหวางพนธมตรทางธรกจ จะดำาเนนการตามขนตอนดงน ออกแบบและกำาหนดกระบวนการทางธรกจ (Business Process) และแบบจำาลองของขอมลทใชสำาหรบการแลกเปลยน (Information Model) ทำาการลงทะเบยนหรอดำาเนนการจดเกบลงในทะเบยนทเกบขอมล (Registry/Repository)

2. บรษทคคาตางพฒนารปแบบการตดตอแลกเปลยนบรการ และ Collaborative Partner Profiles

3. บรษทคคาจะกำาหนด Collaborative Partner Agreement (CPA) เฉพาะในกรณทตองการรปแบบ ของการตกลงในรายละเอยดดานเทคนค และหนาทการทำางานของการบรการระหวางคคา

39

4. บรษทคคาทำาการแลกเปลยนขอมลระหวางกน โดยการรบสงเอกสารธรกจตามมาตรฐาน (ebXML business documents) ผาน ebXML Messaging Services ทรบรองความปลอดภย และเชอถอได

ภาพท 2.3 แสดงการใช ebXML สำาหรบทำาธรกรรมทางการคาโสรตน รตตมณ ศกษา “การเปรยบเทยบระบบ EDI และ

ระบบ ebXML ในการปฏบตพธการศลกากร ” โดยมวตถประสงคเพอทราบผลการเปรยบเทยบระบบ EDI และ ebXML ในการปฏบตพธการศลกากรเพอนำาไปเปนแนวทางในการปฏบตพธการศลกากรใหมประสทธภาพมากขนและขอด ขอเสยของระบบทงสองและทำาใหเขาใจปญหาของระบบทงสองเพอหาแนวทางแกไขปญหาและเพอใหทราบถงขอเสนอแนะเกยวกบระบบ ebXML ของกลมตวอยางในการปฏบตพธการศลกากรใหถกตองตามหลกเกณฑทศลกากรกำาหนด

จากผลการศกษาพบวาทกหนวยงาน ทงศลกากร ผประกอบการ และหนวยงานอนๆยงไมมความพรอมในการปฏบตพธการทถก

40

ตองและมประสทธภาพเมอเปรยบเทยบกบระบบ EDI แตทกฝายเชอมนวา ebXML จะสามารถทำางานไดมประสทธภาพมากกวาระบบ ebXML

การเปรยบเทยบประสทธภาพของระบบ EDI และ ebXML ในระบบ EDI ขนตอนการรบสงขอมลนนมความรวดเรว สวนระบบ ebXML จะสามารถทำาไดทกขนตอนตงแตการรบสงขอมล การชำาระคาภาษอากร การตรวจปลอย ทำาใหไมเสยเวลาในการตดตอเจาหนาท สวนความปลอดภยของขอมลในระบบ EDI ใชรหสเดยวในการเขาถงขอมลสวน ebXML ใชได 2 รหส

ขอดของทง 2 ระบบ ระบบ EDI ชวยประหยดเวลา ลดขนตอนการทำางาน และระบบ ebXML ชวยประหยดเวลา ลดขนตอนการทำางาน ชำาระคาภาษออนไลนได สามารถเรยกขอมลเดมมาใชไดและใชลายมอชออเลกทรอนกสระบตวตน

ขอเสยของทง 2 ระบบ ในระบบ EDI หากการสอสารขดของตองไปพบเจาหนาททำาใหอาจเกดความไมโปรงใส ระบบ ebXML ตองกรอกรายละเอยดมากกวา EDI ทำาใหเสยคาใชจายและเกดความผดพลาดงาย

2.4.5 งานวจยตางประเทศAsuman Dogac, Yildiray Kabak และ Gokce

Laleci แหง Software Research and Development Center, Middle East Technical University, Inonu Bulvari, Campus, 06531, Ankara, Turkey ไดมผลงานวจยเรอง A Semantic-Based Web Service Composition Facility for ebXML Registries ซงกลาวถง เวบเซอรวสทกลายเปนแรงผลกดนหลกของอตสาหกรรมเทคโนโลยสารสนเทศ และมการตดสนใจพฒนาในสวนน โดยมมาตรฐานทยอมรบโดยทวไป คอ SOAP (Simple Object Access Protocol) เพอใชอางถงบรการ และ WSDL (Web Services

41

Description Language) เพออธบายโครงสรางทางเทคนคของบรการ การมความมนคงในการบรการการลงทะเบยนเหมอน UDDI (Universal Description, Discovery and Integration) โดย Microsoft และ IBM และ ebXML (electronic business XML) UN/CEFACT โครงสรางพนฐานสำาหรบเวบเซอรวสทหาไดงายผานเซฟเวอรเหมอน IBM’s WebSphere Microsoft’s .NET Framework หรอ BEA’s Weblogic โปรแกรมทงหมดทำาเพอตดตอกบ SOAP WSDL และ UDDI ประโยชนของธรกจอเลกทรอนกสจนถงธรกจขนาดกลางและขนาดยอมเปนเปาหมายหลกของ ebXML โดยสงแรกทเปนเหตผลวาทำาไมธรกจขนาดกลางและขนาดยอมในปจจบนถงงายในการเขาสโลกของธรกจอเลกทรอนกส

จากการศกษาโดยประสบการณจากสงทเกยวของกบการตดตง EDI ในธรกจขนาดกลางและขนาดยอม มหลายๆเหตผลในการคนหาธรกจอเลกทรอนกสในรปแบบ EDI มนเปนการยากเนองจากราคาตนทนทสง มาตรฐานทยากตอการนำามาใช ความสมบรณของโปรแกรม ซงเหตผลกวางๆ แหลงทมาของปญหาคอ การสนบสนนทางโปรแกรมและการรวมโปรแกรม  โปรแกรมทสนบสนนธรกจอเลกทรอนกสคอพนทขนาดใหญเพราะวามนมผลกระทบตอกระบวนการทางธรกจซงผทเกยวของจำานวนมหาศาลตองการอปกรณอเลกทรอนกส ตวอยางเชน โปรแกรมสำาหรบธรกจซพพลายเออรตองสามารถสรางขอมลสำาหรบแจงการขนสงทางเรอแบบอเลกทรอนกสไปยงลกคากอนสนคาจะสงไป และพมพบารโคดสำาหรบบรรจภณฑ อกสวนหนงคอความสามารถในการอางจำานวนลกคาและจำานวนสนคาภายใน โครงสรางพนฐานของ ebXML ททำากบระดบตำาในสวนกลางและไมเปนหลกแหลงของประเภทในการสนบสนนโปรแกรม ดงนนจงไมมความชวยเหลอทถกสงถงธรกจขนาดกลางและขนาดยอมทระดบน อกมมมองหนงของ ebXML และปญหาของธรกจขนาดกลางและขนาดยอมคอคำาจำากด

42

ความของกระบวนการทางธรกจทธรกจขนาดกลางและขนาดยอมทเกยวของกบ ebXML ไมกำาหนดกระบวนการทางธรกจ แตเปนเพยงวธการในการกำาหนดเทานน แตมนกเปนทเพยงพอสำาหรบเปาหมายของ ebXML ซงไมมอะไรสำาหรบธรกจขนาดกลางและขนาดยอม จงกลาวไดวา ebXML ไมไดชวยธรกจในการสนบสนนดานโปรแกรมสำาหรบธรกจอเลกทรอนกส อกสวนหนงคอการผลตโปรแกรม เชน หนาจอ หรอการรวมกนของธรกจขนาดกลางกบโปรแกรม อาจจะเปนหนทางทดถา ebXML สามารถมหนาทของ EDI ปจจบนและระบบพนฐานของ ebXML ในอนาคต และเหนไดจากการปรบปรงตางๆ ระบบ EDI ปจจบนมหนาท ดงน

1. การแปลงเอกสารในรปแบบมาตรฐานเปนรปแบบของโปรแกรมเฉพาะ

2. การโปรแกรม (mapping) ของการแปลง 3. การสอสาร และเปลยนของเอกสารกบคคา4. การสรางและตดตามการรบร 5. การตรวจสอบการบนทก6. การจดการคคางานเหลานมความซบซอนและเฉพาะเจาะจง ตงแตซอฟแวรท

เกยวของกบ EDI จนถง โครงสรางซงมผลตอธรกจอเลกทรอนกสกบ EDI ทประกอบดวยระบบ EDI อยางเดยวทเชอมกบโปรแกรม ผขายจำานวนมากคนหาหนาทของ EDI ทมความซบซอนและเฉพาะเจาะจงและสรางในระบบของพวกเขา หนาจอระหวาง EDI บนพนฐานระบบธรกจอเลกทรอนกสและโปรแกรมธรกจโดนทวไปใชในรปแบบของ flat files แมวาความสมพนธตารางฐานขอมลและรปแบบทไดถกใชในแตละโอกาส หนาจอและการโปรแกรมตองการความชวยเหลอในกระบวนการเขยนและทดสอบ และโดยปกตตองดแลเปนกรณกรณไปเนองจากความหลากหลายของกระบวนการทางการคาทางธรกจและความตองการดานขอมล

43

 ระบบงานพนฐาน ebXML ในอนาคต ถามรปแบบโครงสรางทางเทคนคทเปนรปแบบ จะมหนาทการทำางานดงตอไปน

1. การแปลงเอกสารในรปแบบมาตรฐาน XML ทงรบและสงในโปรแกรมเฉพาะ

2. การสอสาร แลกเปลยนเอกสารกบคคา3. การสรางและตดตามการรบร 4. การตรวจสอบการบนทก5. การจดการคคา สราง CPP การเจรจากบ CPA และโครง

รางภายนอกของระบบทใช CPA6. โครงรางของระบบทขนอยกบกระบวนการเฉพาะทางธรกจ

ใน BPSS (สมมตวา BPSS เปนคคาขนาดใหญ และ สงนนธรกจขนาดกลางและขนาดยอมไมมขอจำากดในการเปนเจาของ BPSS

7. การจดการและการปฏบตการของกระบวนการทางธรกจทกำาหนดโดย BPSS สงแรกทเหนคอมนมความซบซอนมมากกวาระบบ EDI ปจจบน

โดยสรป ตงแต ebXML ทำาการรวมโปรแกรมเมอมปญหามากขน และไมไดชวยในการสนบสนนพนทอนๆของการสนบสนนโปรแกรม มนจะลมเหลวทงหมดในสวนทธรกจขนาดกลางและขนาดยอมเกยวของ ถาไมดำาเนนการใดๆ แลว ebXML จะสำาเรจไดอยางไร คำาตอบกคอ มนสามารถทำาไดงายกวาและมประสทธภาพสำาหรบองคกรขนาดใหญทเขาสธรกจอเลกทรอนกส  ตวอยางเชน ธรกจขนาดกลางและขนาดยอมทตดตอกบบรษทขนาดใหญไมไดรบผลประโยชนดวยการนำาโครงรางอเลกทรอนกสมาเปนระบบทางการคาได แตอยางไร องคกรขนาดใหญกบ 100 หรอ 1,000 ซพพลายเออรเหนประโยชนทแทจรง มเพยงบางสวนของงานในพนทของ ebXML นอยมาก อยางไรกดมนจะเปนการดกบตลาดทไมไดสนใจองคเหลานในระยะยาว

44

2.4.6 แนวคดเกยวกบการปรบเปลยนเทคโนโลยMediamorphosis คอ การเปลยนแปลงรปแบบสอ

อนเปนผลมาจากความตองการ ความจำาเปน แรงกดดนทางการแขงขน สภาวะทางการเมอง สงคมและนวตกรรมทางเทคโนโลย4 อทธพลของการใชระบบคอมพวเตอรนน มการใชทกษะเพมขนในการคอมพวเตอรมากกวาในอดตทไมมการใชคอมพวเตอรเขามาชวยในการปฏบตงานใหสะดวก รวดเรวมากขน ทงชวยประหยดเวลา แรงงาน กระบวนการผลต และทำาใหเกดประสทธภาพในการทำางานทรวดเรวขนปจจยททำาใหเกดกรปรบเปลยนเทคโนโลย คอ

1. ความจำาเปนขององคกร (Need for Companies) เพอเปนการเออประโยชนตอองคกรใหสามารถแขงขนในยคเทคโนโลยสารสนเทศได เพราะการตองการกาวสระบบศลกากรสากลเหมอนกบหลายๆประเทศ ทำาใหกรมศลกากรตองนำา ebXML มาใชเพอสรางความโปรงใสและเพมศกยภาพในการแขงขนของประเทศ

2. ความตองการดานเทคโนโลยทแตกตางจากเดม (Requirement of other Technology) เพอนำามารองรบกบเทคโนโลยเดมทลาหลงในปจจบน

3. การปฏบตทถกตองกบกฎ ระเบยบ และขอบงคบ (Regulatory and Legal Actions) การประกาศใชระบบ ebXML เปนการนำาปองกนการทจรตในการทำาธรกรรมกบกรมศลกากร

4. แรงผลกดนจากสงคม (General Social Forces) เปนการใชคอมพวเตอรสอสารระหวางผประกอบการกบกรมศลกากรเพอลดระยะเวลาและระยะทาง รวมทงลดจำานวนของการใชเอกสาร

45

___________________________________________________________________4 Roger F. Fidler, Mediamorphosis:Understand New Media (New Jersey: Sage Publication INC, 1997), pp.2-3.2.4.7 โปรแกรม SPSS for Windows Version 12

1. ความสามารถในการจดการขอมล โปรแกรมมระบบจดการขอมลและตวแปรไดหลากหลาย ดงน

1.1. การเปลยนรปแบบของขอมล เชน การคำานวณขอมลเพอสรางตวแปรใหม การเปลยนขอมล เปนตน

1.2. การสรางตวแปรใหมและการเพมขอมล เชน การสรางตวแปร การเพมขอมล

1.3. การเลอกขอมลเฉพาะ เชน เพศ หรอขอมลทตอบวาใช หรอไมใช

1.4. การสรางขอมลแบบอนกรมเวลา1.5. การเรยงลำาดบขอมล1.6. การใหนำาหนกและความสำาคญแกชดขอมล1.7. การกำาหนดโครงสรางของขอมลใหม

2. ความสามารถในการวเคราะหขอมล2.1. การสรปลกษณะของขอมล สามารถทำาไดทง การ

วเคราะหขอมลเชงกลม และขอมลเชงปรมาณ เชนการหาคาสถตเบองตน

2.2. การใชขอมลตวอยางในการสรปลกษณะของประชากร โดยการเปรยบเทยบคาเฉลย การวเคราะหความสมพนธเชงกลม การหาความสมพนธ การวเคราะหการถดถอย การตรวจสอบลกษณะประชากรและการทดสอบทางสถตทไมใชพารามเตอร

3. ความสามารถในการนำาเสนอขอมล ทงแบบตาราง แบบกราฟ

46

4. ความสามารถในการเชอมโยงขอมล การดงขอมลจากแฟมขอมลอนๆมารวมกน และการนำาผลลพธไปใชกบโปรแกรมอน

47