Türk Milli Eğitiminin Sorunları ve Çözüm Yolları

Timur KaraçayBaşkent Üniversitesi

tkaracay@baskent.edu.tr

Klâsi Eğitim Sistemimizin Genel Karakteri

Demokratik , Çağdaş, Bilimsel, Lâik, Karma

Yeter mi?

21.Yüzyıla taşınmak

Neden Eğitim?

Eğitim bizim için değil, gelecek kuşakların hayatı içindir!

Eğitimin Değişen Rolü

Klasik anlamda eğitimin rolü, çocuğun bilgi ve becerilerini artırarak onu hayata hazırlamaktır. Ama, çağımızda eğitimi kimse bu dar anlamıyla görmüyor.

Eğitim sistemi, bu klasik rolünün yanında, geleceğin sosyo-ekonomik yapısını da şekillendirme rolünü üstlenmiştir.

Evrensel Değerler

Her ülkenin eğitim sistemi, o ülkenin geleceğini belirler.

Çağdaş bilgi ve teknolojiye sahip olmayan bir ülkenin, ekonomik bağımsızlığını ve hatta siyasal bağımsızlığını koruyabilmesi olanaksız olduğu gibi,

Evrensel Değerler

... 21.yüzyılda giderek globalleşecek olan

dünyada, evrensel değerleri olmayan bir eğitim sisteminin ulusal idealler gerçekleştirmesi de olanaksızdır.

TIME : Okullarımızı 20.yüzyılın dışına taşımalıyız Kabuğumuzdan çıkmalıyız Dünyayı daha iyi bilmeliyiz Yeni bilgi araçlarını kullanmalıyız Yaratıcı toplum oluşturmalıyız ... Tarih derslerinde iç savaş kronolojisini

ezberletmek yerine, dünya tarihini algılatmak...

Türk Eğitim Sisteminde Dönüşüm Gereklidir 21.yy’da geçerli olabilecek bir eğitim

felsefesini ortaya koyabilmek için, içine girdiğimiz bu yüzyılın dünyayı nasıl

biçimlendirebileceğini doğru kestirebilmemiz gerekir.

Bu kestirimi yapabilmek için de biraz gerilere bakmakta yarar vardır.

Anadolu’da Eğitime Egemen Olma İstekleri1920'ler : 1. TBMM hükûmetinin Maarif Vekâleti,

2. Osmanlı Devleti'nin Maarif-i Umûmiyye Nezâreti,

3. Yunanlıların işgali altındaki bölgelerde Yunanlıların Anadolu Eğitim Genel Müdürlüğü.

Anadolu’da Eğitime Egemen Olma İstekleriYunanlıların Anadolu'ya tayin ettikleri Eğitim Genel

Müdürü, verdiği bir emirle, işgal altındaki yerlerin bütün okullarını Yunan hükûmetine bağlıyor ve genelgesinde şöyle diyordu:

Şimdilik yalnız dil dersleriyle tarih öğretimini değiştiriyoruz.

Rumca, resmi dil olacaktır. Bundan sonra özel ve resmî okullar yoktur; hepsi

bir idare altında toplanmıştır.

CUMHURİYET EĞİTİMİNİN HAZIRLIK DÖNEMİ (1920-1923)

Hamdullah Suphi Bey'in başkanlığında, içlerinde Mustafa Necati Bey'in bulunduğu 12 kişilik

"Maarif Encümeni" kuruluyor.

CUMHURİYET EĞİTİMİNİN HAZIRLIK DÖNEMİ (1920-1923)

1920 Mayıs ayı başlarında, TBMM'nin ilk Maarif Vekilliğine Rıza Nur Bey, Meclisçe seçiliyor.

İstanbul'da "Maarif-i Umumiyye Nezareti", Ankara'da "Maarif Vekâleti"

CUMHURİYET EĞİTİMİNİN HAZIRLIK DÖNEMİ (1920-1923)

Temmuz 1920: Ankara da bir "Muallime ve Muallimler Cemiyeti" kuruluyor;

Bu dernek, 7 Mayıs 1921'de "Türkiye Muallime ve Muallimler Birliği" adını alıp Bakanlığın da desteğiyle geniş bir örgütlenmeye gidiyordu.

CUMHURİYET EĞİTİMİNİN HAZIRLIK DÖNEMİ (1920-1923)

H. Suphi Bey:

Bugünkü Türkiye'yi medreselerin değil batı örneğine göre kurulan okulların kurtardığını belirterek şöyle diyordu: Maarifimizin ruhu milliyet, istikameti garp, hedefi millî iktisattır.

CUMHURİYET EĞİTİMİNİN HAZIRLIK DÖNEMİ (1920-1923)

Hamdullah Suphi Bey:

• Yeni Türkiye'de çocuklar hayat için hazırlanacaklar,

• Mektep, bir iş evidir, esnaf ocağıdır. Mektep, meslek tahsiline yarar,

• Türk mektepleri, Türk milletinin iktisadî rafahını vücuda getirecek ziraî, ticarî ve sınaî terakkiyata ve tedrisata malik kılınmalıdır.

• Türk mektepleri sür'atle nazariyeden ameliyeye geçmek üzere umumî bir istihaleye tâbi tutulmalıdır.

Dönüşümü kavramak

Bölünmüşlük, öngörüsüzlük, bilgisizlik: 11 Eğitim Sendikası Sayısız dernek Çağı kavrayamama Ulusal ideallerin yokluğu Evrensel ideallerin yokluğu

Eğitimde Hakimiyet Akımları

Siyasi ağırlıklı görüşler Dini ağırlıklı görüşler Bireyci görüşler Toplumcu görüşler Ekonomik ağırlıklı görüşler

Dünya Neyi Tartışıyor?Gelecekte eğitimde

öğretmenin rolü ne olacak? okulun rolü ne olacak? devletin rolü ne olacak?

Okul-Öğrenci-Öğretmen Sayıları

Statü Okul Öğrenci Öğretmen

Okul Öncesi 2.821 550.146 8.248

İlköğretim 34.990 10.673.935 389.859

Ortaöğretim 7.435 3.258.254 185.317

Genel Ortaöğretim 3.406 2.075.617 102.581

Mesl.Tekn.Ortaöğretim 4.029 1.182.637 82.736

Yaygın Eğitim 9.630 3.886.638 69.530

Yükseköğretim 77 2.073.428 79.555

Toplam 54.953 20.442.401 732.509

MEB Bütçesi

15.000 Saat

Ortaöğretim bitene kadar kadar çocuklarımız okulda ortalama 15.000 saat harcıyor.

Bunun iyi bir karşılığını beklemek hakkı herkes için vardır.

Okulöncesi

Ailelerin sosyo-ekonomik yapısı Nüfus artışı Kente göç –varoşların oluşumu- Aile içi ve çevre eğitiminin yozlaşması Okulöncesi kurumların sayısal yetersizliği

İlköğretim

5 yıl 5+3 yıl 8 yıl

İlköğretimin hastalığı: İmkân ve fırsat eşitliği yaratamama Erken yaşta mesleğe yönlendirme!

Ortaöğretim

Genel Amaçlı Okullar Mesleki ve Teknik Okullar

Orta Öğretim Sisteminin Hastalığı: İmkân eşitliği AB Standardı ÖSYM ye hedefli olma! Mesleki ve Teknik Okulların Yapısı ve hedefi

Yükseköğretim (AB)

Aşırı merkeziyetçi bir yönetim, Kısıtlı idari ve mali özerklik, Düşük ve azalan kamu kaynakları, Yetersiz öğrenci harçları, Eğitimde verimsizlik, Düşük mezuniyet oranları ve uzayan eğitim

süreleri, Araştırmada verimsizlik

Yükseköğretim (Türkiye)

Üniversitelerin sayısal yetersizliği Rantabl olmayan büyük üniversiteler Ortaöğretimdeki hastalıkların yansıması Yönetimsel Problemler Mali Problemler

Yaşamboyu Eğitim

Hızla gelişen ve değişen teknoloji, okul bilgilerini kısa zamanda aşıyor.

İş ve hayat, sürekli öğrenmeyi zorunlu kılıyor.

Öğrenmeyi öğrenme

Din Eğitimi

Anayasada zorunlu kılınan din eğitimi, önümüzdeki on yıllarda Türkiye’nin gündeminde ağırlıklı olarak kalacaktır.

Din Eğitimi bir dinin bir mezhebinin eğitimini veremez.

Din eğitimi ya okullardan bütünüyle kalkmalı ya da yalnızca din kültürü kapsamına sokulmalıdır.

Eğitimde Genel Problem

Kısıtlı Mali Kaynak Aşırı Merkeziyetçi Sistem Yüksek Öğretimde Beyin Göçü

Neden Eğitim?

Klâsik amaçlar, + Doğayı koruma, Dünyayı anlama.

Yüksek teknoloji, yüksek katma-değer, yüksek verimli ekonomi,

Bunlar, ancak üstün bilgi ve yüksek beceri sahibi insanlarla yaratılabilir.

Bilgi Çağına Geçiş

Gelişmiş ülkeler, Endüstri Çağından Bilgi Çağına geçiş sürecindedir.

Sanayi toplumunun yarattığı okul tipi dönüşüm sürecine girmek üzeredir.

Okullaşma oranlarını yükseltmek yeterli bir hedef değildir.

Türk Yükseköğetiminde Milat 3 Temmuz 2006 :

Yüksek Öğretim Kurulu Cumhurbaşkanına “Türkiyenin Yükseköğretim Stratejisi”

raporunu sundu.

TÜRKİYE’NİNYÜKSEKÖĞRETİM STRATEJİSİ

Rapor üç ana bölümden oluşmaktadır.

Dünyadaki Yüksek Öğretim Sistemlerinde Yeni Eğilimler ve Beklentiler

Avrupa Yüksek Öğretim Alanı ve Bologna Süreci

Türkiye’nin Yüksek Öğretim Sistemindeki Beklentiler

Üniversiteye Giriş Sistemi

ÖSS yerine beş ayrı sınav : Lise 2'de alan belirleme sınavı Ortaöğretim sonunda olgunlaşma sınavı Mühendislik, tıp, hukuk fakülteleri için ders

düzeyi seçme sınavı Meslek yüksekokulları için temel düzey

seçme sınavı Özel yetenek gerektiren programlar için

üniversitelerin ilgili bölümlerinin açacağı bir sınav.

Yükseköğretimin Yönetimi/Yönetişimi (Governance) Üniversite üzerinde potansiyel siyasi baskıları

azaltmak Üniversite yönetiminde iç verimliliği artırmak, Üniversite performansını artırmak, Hesap verebilirlik ve saydamlığı sağlamak, Üniversite ile dış çevre arasında güçlü bir işbirliği

gerçekleştirmek.

Yükseköğretimin Yönetimi/Yönetişimi (Governance)

İş yönetimi (managerial) [ABD, Kanada]

Meslektaşlar yönetimi [Finlandiya, Yunanistan, Fransa, Almanya,

İsviçre, Japonya] Girişimci Model

[İngiltere, Avustralya, Hollanda, Avusturya, Norveç, Danimarka, Japonya, Kore]

Üniversite Özerkliği

Kendi bina ve makina-teçhizatına sahip olma

Borç alabilme

Bütçeyi serbest harcama

Akademik yapıyı oluşturma ve dersleri belirleme

Akademik personeli atama / çıkarma

Ücretleri belirleme

Öğrenci sayısını belirleme

Öğrenim harcını belirleme

Hollanda EVET EVET EVET KISMEN EVET EVET EVET KISMEN

Polonya EVET EVET EVET EVET EVET KISMEN EVET KISMEN

İngiltere EVET KISMEN EVET EVET EVET EVET KISMEN KISMEN

Kore KISMEN KISMEN KISMEN EVET

Türkiye KISMEN KISMEN KISMEN

Japonya KISMEN KISMEN

AvrupaYükseköğrenim Alanında Kalite Güvence İlke ve Standartları

Üye ülkelerde aynı kalite ölçütleri, Aynı değerlendirme ve denetleme süreçleri, Saydamlığı artırma, Uluslararası öğrenci hareketliliği, Eğitim sürelerinin ve diplomaların tanınması

AVRUPA YÜKSEKÖĞRETİM ALANININ OLUŞUMU VE BOLOGNA SÜRECİ

1990: Dünyanın en rekabetçi bilgi tabanlı ekonomik

gücü olma isteği, Avrupa’da yükseköğretim sistemlerinin

uyumlaştırılması, yakınlaştırılması, Avrupa Yükseköğretim Alanı (European Higher

Education Area EHEA) oluşturulması

Avrupa Yükseköğretim Alanı Bologna Süreci (Bologna, Prag, Berlin, Bergen Bildirileri)

Hizmetlerin serbest dolaşımı, Diploma denkliği ve akreditasyon, Öğrenci hareketliliği, Üniversiteler arasında işbirliği Bilim ve teknolojide rekabet gücünün

artırılması.

Açık Fikirler

İletişim teknolojilerinin yaygınlaşması Online dersler Öğretmenin rolü Okulun rolü Devletin rolü

Türk Eğitim Sisteminde Dönüşüm Zorunluluğu Avrupa Birliği Yenilikçilik Göstergeleri Sanayi Toplumu Eğitim Paradigması ve Bilgi Toplumu

Eğitim Paradigması Eğitimde Geleceğe Yönelik Gereksinmeler Eğitimli İnsanın Tanımı Öğrenme ve Öğretme Biçimleri

Değişen Bilgi Tabanı

Farklı düşün! 21.yy için eğitim Yüksek standartlar Üstün başarılar Yaşamboyu öğrenme

Sabrınız için teşekkürler

T.Karaçay