Post on 15-Nov-2014
v;jsneiym;?yiNdnx;%IyyjuvReds'iht;
aq p[qmoå?y;y"îÄWe TvoôjeR Tv;ÿ v;Öyvÿ Sq deÖvo vÿæ sivÖt; p[;pÃRytuû ≈eœÿtm;yÖkmRÃ,Ö a;Py;ÿy?vmfl‰;ôåîN{;ÿy .;ôgMp[Öj;vÿtIrnmIôv;åaÿyÖ+m;m; vÿ SteônåÈÃxtÖ m;`xÿ so /[uûv;åaÖiSmNgopÿt* Sy;tbÖ◊I≤Rjÿm;nSy pÖxUNp;ÿih 1
vsoÿ… pÖiv]ÿmisô ¥*rÿis pOiqôVyùis m;tÖ·rêÿno ÖmoRùåisivôê/;ÿåais ) prôme,Ö /;ª;ô νhÿSvô m; ◊;ôm;R teÿ ≤ÖDpÿit◊;RWIRt(2
vsoÿ… pÖiv]ÿmis xÖt/;ÿrÄ\vsoÿ… pÖiv]ÿmis sÖhßÿ/;rm( )deÖvSTv;ÿ sivôt; puÿn;tuû vsoÿ… pÖiv]eÿ, xÖt/;ÿre, suûPv;ák;mÿ/u=… 3
s; ivôê;yuû… s; ivôêk¡m;ôR s; ivôê/;ÿy;… )îN{ÿSy Tv; .;ôg˝ someÖn;tÿniCmô iv„,oÿ hVy˝ rÿ= 4
a¶eÿ v[tpte v[Ötçÿ·r„y;imô tCzÿkÉyÖNtNmeÿ r;?yt;m( )îÖdmÖhmnOÿt;TsÖTymupwÿim 5
kSTv;ÿ ≤un·ˇ_ô s Tv;ÿ ≤un·ˇ_ô kSmwÿ Tv; ≤un·ˇ_ô tSmÿw Tv; ≤un·ˇ_)kmÃR,e v;\ÖveW;ÿy v;m( 6
1
p[Tyÿu∑Ö r=Ö… p[Tyÿu∑;ôåar;ÿtyoô in∑ÿ¢Ö r=oô in∑ÿ¢;ôåar;ÿty… )ÖvRáNt·rÿ=ÖmNvÿeim 7
/Urÿisô /UvÖR /UvRÃNtÖN/UvRÖ t\≤oôSm;N/UvRÃitô tN/ÿUvÖR y\vÖyN/Uv;RÃm… )deÖv;n;ÿmisô vi ÿtmÖ siòÿtmÖMpip[ÿtmÖÔu∑ÿtmNdevÖÙtÿmm( 8aÓuÿtmis hivô/;RnÖNνhÿSvô m; ◊;ôm;R teÿ ≤ÖDpit◊;RWIRt( )iv„,uÿSTv; £mt;muû® v;t;Öy;pÿhtÖ r=oô ≤CzÿNt;ôMpçÿ 9
deÖvSyÿ Tv; sivôtuÆ p[ÿsÖveáiênoÿb;ôR >y;ÿMpUû„,o hSt;ÿ>y;m( )aÖ¶yeÖ ju∑ÿ©O�;MyÖ¶IWom;ÿ>y;ôÔu∑ÿ©O�;im 10
.Uût;yÿ Tv;Öô n;r;ÿtyeÖ Svùri.ôiv:yeÿWÖNνhÿNt;ôNdu≤;‹Ã…pOiqôVy;muûvRáNt·rÿ=ÖmNveÿim pOiqôVy;STv;ô n;.*Ãs;dy;ôMyidÿTy;å ÖpSqeå¶eÿ hÄVy˝ rÿ= 11
pÖiv]eÿ Sqo vw„,ôVy*ù sivôtuvRÃæ p[sÖvå¨Tpuÿn;ôMyiCzÿ{e, pÖiv]eÿ,ÖsU≤RÃSy rÄiXmi.ÿæ )devIÃr;poåag[eguvoåag[epuûvogÿ[åîÖmmÖ¥ ≤ÖD•ÿyÖt;g[ÿe ≤ÖDpÿit˝suû/;tu\Ã≤ÖDpÿitNdevÖyuvÿm( 12
≤uû„m;åîN{oÿvO,It vO]ÖtU≤eRÃ ≤UûyimN{ÿmvO,I?v\vO]ÖtU≤eRÖ p[oi=ÿt; Sq)aÖ¶yÿe Tv;ô ju∑ÖMp[o=;ÿMyô¶IWom;ÿ>y;NTv;ô ju∑ÖMp[o=;ÿim )dwVy;ÿyÖ kmRÃ,e xuN/?vNdevyÖJy;ywÖ ≤√oxuÿı;…pr;jÖflu·rÖd\vÖStCz⁄ÿN/;im 13
[AdhyŒya 1] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
2
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
xm;RôSyvÿ/Ut˝ r=ovÿ/Ut;ôåar;ÿtÖyoidÿTy;ôSTvgÿisô p[itÖTv;idÿitveR u )ai{ÿris v;nSpôTyo g[;v;ÿis pOûqubuÿ›Ö… p[itô Tv;idÿTy;ôSTvGveÿ u14
aÖ¶eStÖnUrÿis v;ôco ivôsjRÃnNdeÖvvIÿtye Tv; gO�;im bOûhd(g[;ÿv;isv;nSpôTyÆ s îÖdNdÖeve>yoÿ hÄivÆ xÿmI„v suûximÿ xmI„v )hivÿ„’ûdeihô hivÿ„’ûdeihÿ 15
k⁄û‘⁄û$oùisô m/uÿij◊ÖåîWÖmUjRÖm;vÿdÖ Tvy;ÿ vÖy˝ sÿÏ;ût˝ sÿÏ;tÔe„mvÖWRvOÿımisô p[itÿ Tv; vÖWRvOÿı\ve uû pr;ÿpUtÖ r=Ö…pr;ÿpUt;ôåar;ÿtÖyoåpÿhtÖ r=oÿ v;ôyuvoRô ivivÿnˇ_⁄ deÖvo vÿæsivôt;ihrÿ<yp;i,ô… p[itÿ gO>,;ôTviCzÿ{e, p;ôi,n;ÿ 16
/Oi∑ÿrÄSyp;ÿ¶eåaÖi¶m;ôm;dÿÔihô in„£ôVy;dÿ seÖ/; deÿvÖyj\Ãvh )/[uûvmÿis pOiqôvINÎÿ h b[ ôvinÿ Tv; =]Övinÿ sj;tÖvNyupÿd/;imô.[;tOÿVySy vÖ/;yÿ 17
a¶eÖ b[ ÿ gO>,I„v /Ö®,ÿmSyôNt·rÿ=Nνh b[ ôvinÿ Tv; =]Övinÿsj;tÖvNyupÿd/;imô .[;tOÿVySy vÖ/;yÿ )/Ö]Rmÿisô idvÿNνh b[ ôvinÿ Tv; =]Övinÿ sj;tÖvNyupÿd/;imô.[;tOÿVySy vÖ/;yÿ )ivê;ÿ>yôSTv;x;ÿ>yôå¨pÿ d/;imô ictÿ Sqo?vRôictoô.OgÿU,;ômi©ÿrs;ô tpÿs; tPy?vm( 18
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
3
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
xm;RôSyvÿ/UtÖ r=ovÿ/Ut;Öåar;ÿtÖyoidÿTy;ôSTvgÿisô p[itôTv;idÿitveR u )i/ôW,;ÿis pvRÖtI p[itô Tv;idÿTy;ôSTvGveÿ u idôv Sk¡M.ônIrÿisi/ôW,;ÿis p;vRteÖyI p[itÿ Tv; pvRÖtI vÿe u /;ôNyùmis 19
/;ôNyùmis i/nuûih deÖv;Np[;ô,;yÿ Tvod;ôn;yÿ Tv; Vy;ôn;yÿ Tv; )dIô ;Rmnuû p[isÿitôm;yuÿWe /;NdeÖvo vÿæsivôt; ihrÿ<yp;i,ô…p[itÿgO>,;ôTviCzÿ{e, p;ôi,n;ô c=uÿWe Tv; mÖhIn;ôMpyoÿis 20
deÖvSyÿ Tv; sivôtuÆ p[ÿsÖváeiênoÿb;Rô >y;ÿMpûU„,o hSt;ÿ>y;m( )s\vÿp;imô sm;pÖåaoWÿ/Ii.ô… smoWÿ/yoô rsÿen )s˝ reÄvtIôjRgÿtIi.… pOCyNt;ôã sMm/uÿmtIômR/uÿmtIi.… pOCyNt;m(21
jnÿyTyw Tv;ô s\≤*ÃmIôdmÖ¶eirÄdmÖ¶IWomÿyoirÖWe Tv;ÿ ÖmoRùisivôê;yuÿ®Ö®p[ÿq; å Ö®p[ÿqSvoô® teÿ ≤ÖDpÿit… p[qt;mÖi¶∑eÖ TvcÖMm;ihÿ sI∂eÖvSTv;ÿ sivôt; ≈ÿpytuû viWRôœºi/ô n;k¡É 22
m; .eÖm;R s\ivÿKq;ôåatÿme®≤RÖDotÿme®Ö≤Rjÿm;nSy p[Öj; .Uÿy;iT]ôt;yÿTv; i√ôt;yÿ Tvwkôt;yÿ Tv; 23
deÖvSyÿ Tv; sivôtuÆ p[ÿsÖveáiênoÿb;ôR >y;ÿMpUû„,o hSt;ÿ>y;m( )a;dÿde?vrÄ’tÿNdeÖve>yôåîN{ÿSy b;ô rÿisô di=ÿ,… sÖhßÿ.Oi∑…xÖttÿej; v;ôyurÿis itôGmteÿj; i√WÖto vÖ/Æ 24
pOiqÿiv devyjÖNyoWÿ?y;Stôe mUlÖMm; ihÿ isW\v[Öj©ÿCz goôœ;nÖ\vWRÃtu
[AdhyŒya 1] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
4
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
tÖe ¥*bRÃ/;ôn deÿv sivt… prÄmSy;ÿMpOiqôVy;ã xÖtenÖp;xwô≤oáRSm;N√πi∑ô ≤çÿ vÖyiN√ô„mStmtoô m; m*Ãk™ 25
ap;ôr®ÿMpOiqôVyw dÿevÖyjÿn;ä?y;s\vÖ[j©ÿCz goôœ;nÖ\vWRÃtu teÖ¥*bR/;ôn deÿv sivt… prÄmSy;ÿMpOiqôVy;ã xÖtenÖ p;xwÖ≤oRáSm;N√πi∑ô≤çÿ vÖyiN√ô„mStmtoô m; m*Ãk™ ) arÿroÖ idvÖMm; pÿ¢o {ÖPsSteô¥;Mm; Sk¡NvÖ[j©ÿCz goôœ;nÖ\vWRÃtu teÖ ¥*bRÃ/;ôn deÿv sivt…prÄmSy;ÿMpOiqôVy;ã xÖtenÖ p;xÖw≤oáRSm;N√πi∑ô yçÿ vÖyiN√ô„mStmtoôm; m*Ãk™ 26
g;ôyÖ]e,ÿ Tv;ô zNdÿs;ô p·rÿgO�;imô ]w∑ëÿ.en Tv;ô zNdÿs;ô p·rÿ gO�;imôjgÿten Tv;ô zNdÿs;ô p·rÿgO�;im ) suû+m; c;isÿ ixôv; c;ÿisSyoôn; c;isÿ suûWd;ÿ c;ôSyUjRÃSvtIô c;isô pyÿSvtI c 27
puûr; £ÀûrSyÿ ivôsOpoÿ ivriPx•ud;ôd;y pOiqôvIÔIôvd;ÿnum( )≤;mwrÿy\íÖN{mÿis Svô/;i.ôSt;muû /Ir;ÿsoåanuûidXyÿ ≤jÿNte )p[o=ÿ,Iôr;s;ÿdy i√WÖto vÖ/oùåis 28p[Tyuÿ∑Ö r=Ö… p[Tyuÿ∑;ôåar;ÿtyoô in∑ÿ¢Ö r=oô in∑ÿ¢;ôåar;ÿty… )ainÿixtois spàÖi=√;ôijnÿNTv; v;jeÖ?y;ywÖ sMm;ÿiJmR )p[Tyÿu∑Ö r=Ö… p[Tyuÿ∑;ôåar;ÿtyoô in∑ÿ¢Ö r=oô in∑ÿ¢;ôåar;ÿty… )ainÿixt;is spàÖi=√;ôijnIÃNTv; v;jeô?y;ywÖ sMm;ÿiJmR 29
aidÿTywô r;ò;ÿisô iv„,oÿveRÖ„poùSyUûjeR Tv;dB/ÿen Tv;ôc=uûW;vÿpXy;im ) aÖ¶eijRô◊;isÿ suûÙdeRÖve>yoô /;ªeÿ/;ªe me .vÖ≤juÿWeyjuWe 30sÖivôtuSTv;ÿ p[sÖvå¨Tpuÿn;ôMyiCzÿ{e, pÖiv]eÿ,Ö sU≤RÃSy rÄiXmi.ÿæ )
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
5
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
sÖivôtuvRÃæ p[sÖvå¨Tpuÿn;ôMyiCzÿ{e, pÖiv]eÿ,Ö sU≤RÃSy rÄiXmi.ÿæ )tejoÿis xuû£mÿSyômOtÿmisô /;mÖ n;m;ÿisip[ôyNdeÖv;n;ômn;ÿ/O∑NdevÖyjÿnmis 31
îit p[qmoå?y;y"
[AdhyŒya 1] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
6
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
aq i√tIyoå?y;y"
’„,oÿSy;%rÄeœáo¶yÿe Tv;ô ju∑ÖMp[o=;ÿimô veidÿris bÖihRWÿe Tv;ôju∑;ôMp[o=;ÿim bÖihRrÿis ßuûG>ySTv;ô ju∑ÖMp[o=;ÿMyidÿTywÖ VyuNdÿnm( 1
aidÿTywÖ VyuNdÿnmisô iv„,oÿ StuûpoáåSyU,ÃRm[dsNTv; StO,;imSv;sÖSq;NdeÖve>yoô .uvÿptyeÖ Sv;h;ô .uvÿnptyÖe Sv;h;ÿ.Uût;n;ôMptÿyÖe Sv;h;ÿ 2
gÖN/ÖvRSTv;ÿ ivôê;vÿsuû… p·rÿd/;tuû ivêôSy;·rÿ∑‰wô ≤jÿm;nSyp·rÖi/rÿSyôi¶·rÖ@åÈÃi@ôtÆ )îN{ÿSy b;ô rÿisô di=ÿ,oô ivêÖSy;·rÿ∑‰ôw ≤jÿm;nSyp·rÄi/rÿSyôi¶·rÖ@åÈÃi@ôtÆ )imô];v®ÿ,* TvoˇrÄtÆ p·rÿ/ˇ;N/[uûve,Ö /mRÃ,;ô ivêôSy;·rÿ∑‰Öw≤jÿm;nSy p·rÖi/rÿSyôi¶·rÖ@åÈÃi@ôtÆ 3
vIôithoÿ]NTv; kve ¥uûmNtÖ simÿ/Imih ) a¶eÿ bOûhNtÿm?vôre 4
sÖimdÿisô sU≤RÃSTv; puûrSt;ÿTp;tuû kSy;ÿiídÖi.xÿSTyw )sÖivôtub;RôÙ SqôåË,ÃRm[dsNTv; StO,;im Sv;sÖSqNdeûve>yôåa; Tv;ôvsÿvo ®Ä{;åa;ÿidôTy;Æ sÿdNtu 5
Oût;Cyÿis juûÙn;Rª;ô sediMp[ôye,Ö /;ª;ÿ ip[ôy˝ sdÖåa;sIÿd Oût;CyÿSyupÖ.O•;ª;ô sediMpô[ye,Ö /;ª;ÿ ipô[y˝ sdÖåa;sIÿdOût;Cyÿis /[uûv; n;ª;ô sediMp[ôye,Ö /;ª;ÿ ip[y˝ sdÖåa;sIÃd ip[ôye,Ö
/;ª;ÿ ip[ôy˝ sdåa;sIÃd ) /[uûv;åaÿsd•ûOtSyô ≤on*ô t; ivÿ„,o
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
7
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
p;ih p;ôih ≤ÖDMp;ôih ≤ÖDpÿitMp;ôih m;\≤ÿDÖNyùm( 6
a¶eÿ v;jijô√;jÿNTv; s·rÖ„yNt\Ãv;jôijtÖ sMm;ÿiJmR )nmoÿ deÖve>yÿæ Svô/; ipôtO>yÿæ suûymÿe me .Uy;StômSk¡•mÖ¥ 7
aSk¡•mÖ¥ deÖve>yôåa;Jyô siM.ÿ[y;sÖmiõÿ™ [,; iv„,oô m;Tv;vÿ£imW\ÖvsuÿmtIm¶e te z;ôy;mupÿSqeW\Öiv„,oô Sq;nÿmsIôtåîN{oÿvIô≤Rùm’,odûU?voRù?vôråa;Sq;ÿt( 8
a¶Öe vehoRô]\vedURûTyámvÿt;ôNTv;N¥;v;ÿpOiqôvIåavÖ TvN¥;v;ÿpOiqôvIiSÿv∑Ö’∂Öºve>yÖåîN{Öåa;Jyÿen hÖivW;ÿ .UûTSv;h;ô sÔ‰oitÿW;ôJyoitÿæ 9
myIôdimN{ÿåîiN{ôyNdÿ/;TvôSm;n[;yoÿ mÖ v;ÿn… scNt;m( )aÖSm;k¡ sNTv;ôixWÿæ sÖTy; nÿæ sNTv;ôixWÖå¨pÿÙt; pOiqôvIm;ôtopÖ m;MpOÿiqôvI m;ôt; ◊ÿyt;mÖi¶r;¶Iÿ/[;ôTSv;h;ÿ 10
¨pÿÙtoô ¥*i„pÖtopÖ m;N¥*i„pôt; ◊ÿyt;mÖi¶r;¶Iÿ/[;ôTSv;h;ÿ )deÖvSyÿ Tv; sivôtuÆ p[ÿsÖváeiênoÿb;Rô >y;ÿMpUû„,o hSt;ÿ>y;m( )p[itÿgO�;MyÖ¶eÇ;ûSyeùnÖ p[;Xn;ÿim 11
EÖtNteÿ dev sivt≤RÖDMp[; ûbORhÖSptÿye b[Ö ,eÿ )tenÿ ≤ÖDmÿvÖ tenÿ ≤ÖDpÿitôNtenÖ m;mÿv 12
mnoÿ jUûitjuRÃWt;ôm;JyÿSyô bOhÖSpitÿ≤RÖDimômNtÿnoôTv·rÿ∑\≤ÖD˝simômNdÿ/;tu ) ivêÿe deÖv;sÿåîÖh m;ÿdyNt;ômo3Mp[itÿœ 13
[AdhyŒya 2] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
8
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
EÖW; tÿeåa¶e sÖimˇy;ô v/RÃSvô c; cÿ Py;ySv )vÖi/ôRWIômihÿ c vÖym; cÿ Py;isWImih )a¶ÿe v;jijô√;jÿNTv; ssOûv;ãs\Ãv;jôijtÖ sMm;iJmR 14
aÖ¶IWomÿyoô®i∆ÿitômnU∆ÿeWÖ\v;jÿSy m; p[sÖvenÖ p[oh;ÿim )aÖ¶IWom*ô tmpÿnudt;\ô≤áoSm;N√πi∑ô ≤çÿ vÖyiN√ô„mov;jÿSywnMp[sÖven;poÿh;im ) îÖN{;ô¶‰o®i∆ÿitômnU∆ÿeWÖ\v;jÿSy m;p[sÖvenÖ p[oh;ÿim )îÖN{;ô¶I tmpÿnudt;\ô≤áoSm;N√πi∑ô ≤çÿ vÖyiN√ô„mov;jÿSywnMp[sÖven;poÿh;im 15
vsuÿ>ySTv; ®Ö{e>yÿSTv;ÿidÖTye>yÿSTv;ô sÔ;ÿn;q;N¥;v;pOiqvIimô];v®ÿ,* Tv;ô vO∑‰;ÿvt;m( ) VyNtuû vyoô _˝ ·rh;ÿ,;mÖ®t;MpOWÿtIgRCz vÖx; pOiXnÿ.URûTv; idvÿ©Czô ttoÿ noô vOi∑ôm;vÿh) cÖ=uû„p;åaÿ¶eåisô c=uÿmeR p;ih 16
≤Mpÿ·rÖi/MpÖ≤R/ÿTq;ôåa¶eÿ dev p;ôi,i.ÿguRûÁm;ÿn… )tNtÿåEÖtmnuû joWÿM.r;MyôeW neÊvdÿpcÖety;ÿt;åaÖ¶eÆ ip[ôyMp;qopIÿtm(17
sÖãôßÖv.;ÿg; SqeôW; bOûhNtÿæ p[StrÄeœ;Æ pÿ·rÖ/ey;ÿí deÖv;Æ )îÖm;\v;cÿmÖi. ivêeÿ gOû,Ntÿåa;ôs¥;ôiSmNbÖihRiWÿ m;dy?vôã Sv;h;ôv;$( 18
Oût;cIÿ Sqoô /u≤*Rà p;t˝ suûªe Sqÿæ suûªe m;ÿ /ˇm( )yDÖ nmÿí tÖå¨pÿ c ≤ÖDSyÿ ixôve siNtÿœSvÖ iSvù∑e mÖe siNtÿœSv
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
9
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
19
a¶eÿdB/;yoxItm p;ôih m;ÿ idÖ¥oÆ p;ôih p[isÿTyw p;ôih du·rÿ∑‰wp;ôih durÿµÖNy;åaÿivÖW•ÿæ ipôtu é¡,u suûWd;ô ≤on*ô Sv;h;ô v;@Ö¶yÿes\vÖexpÿtyeÖ Sv;h;ô srÿSvTyw ≤xo.ÖigNyÖw Sv;h;ÿ 20
vÖedoùisô ≤enÖ TvNdÿev ved deÖve>yoÿ veÖdo.ÿvÖStenÖ mÁ\ÃvÖedo .ÿUy;… )dev;ÿ g;tuivdo g;ôtu\ivôÊv; g;ôtuimÿt ) mnÿsSptåîÖmNdÿev ≤ÖDãSv;h;ô v;tÿe /;… 21
sMbÖÖihRrÿ¤;ã hÖivW;ÿ OûtenÖ sm;ÿidÖTywvRsuÿi.ô… sMmô®i∫ÿæ )simN{oÿ ivôêdeÿvei.r¤;iNdôVy•.oÿ gCztûu ≤TSv;h;ÿ 22
kSTv;ô ivmuÿçitô s Tv;ô ivmuÿçitô kSmwÿ Tv;ô ivmuÿçitô tSmÿw Tv;ôivmuÿçit )poW;ÿyÖ r=ÿs;M.;ôgoùis 23
s\vcÃRs;ô pyÿs;ô sNtÖnUi.ôrgÿNmihô mnÿs;ô s˝ ixôvenÿ )Tv∑;ÿ suûd]oô ivdÿ/;tuû r;yonuÿm;∑uR tÖNvoá ≤i√ilÿ∑m( 24
idôiv iv„,uûVyRù£ãStô j;gÿtenÖ zNdÿs;ô ttoô in.Rà _oô ≤oáSm;N√πi∑ô≤çÿ vÖyiN√ô„moáNt·rÿ=Öe iv„,uûVyRù£ãStô ]w∑ÿë.enÖ zNdÿs;ô ttoôin.Rà _ôo ≤oáSm;N√πi∑ô ≤çÿ vÖyiN√ô„mÆ pOÿiqôVy;\iv„,uûVyRù£ãStg;yÖ]e,Ö zNdÿs;ô ttoô in.Rà _ôo ≤oáSm;N√πi∑ô ≤çÿvÖyiN√ô„moáSm;d•;dÖSyw p[ÿitôœ;y;ôåagÿNmô Sváæ sHJyoitÿW;.Um25
[AdhyŒya 2] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
10
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
SvôyÖM.Urÿisô ≈eœoÿ rÄiXmvRÃcoRôd;åaÿisô vcoRà me deih )sU≤ÃRSy;ôvOtÖmNv;vÿteR 26
a¶ÿe gOhpte sugOhpÖitSTvy;ÿ¶eÖh©Oûhpÿitn; .Uy;s˝sugOhpÖitSTvMmy;ÿ¶e gOûhpÿitn; .Uy;… )aÖSqUû·r ,*ô g;hRÃpTy;in sNtu xÖt˝ ihm;ô… sU≤RÃSy;ôvOtÖmNv;vÿteR27
a¶eÿ v[tpte v[Ötmÿc;·rWÖNtdÿxkôNtNmeÿr;/IôdmÖh\≤åEÖv;iSmô soùiSm28
aÖ¶yeÿ kVyôv;hÿn;yÖ Sv;h;ô som;ÿy iptOûmteÖ Sv;h;ÿ )apÿht;ôåasuÿr;Ö r=;ÿãis veidôWdæ 29
≤e Âôp;i,ÿ p[itmuûçm;ÿn;ôåasuÿr;Ö… sNtÿæ Svô/y;ô crÿiNt )pÖr;Öpuroÿ inôpuroÖ ≤e .rÿNTyôi¶∑;\Lloôk;Tp[,uÿd;TyôSm;t( 30
a]ÿ iptro m;dy?v\≤q;.;ôgm;vOÿW;y?vm( )amIÿmdNt ipôtroÿ ≤q;.;ôgm;vOÿW;iyWt 31
nmoÿ v… iptroÖ rs;yÖ nmoÿ v… iptrÖ… xoW;ÿyÖ nmoÿ v… iptrojIôv;yÖ nmoÿ v… iptr… Svô/;yÖw nmoÿ v… iptro `oôryÖ nmoÿ v…iptro mÖNyveÖ nmoÿ v… iptÿrÄ… iptÿroÖ nmoÿ vo gOûh;•ÿæ iptro dˇsÖto vÿæ iptro de„mwÖt√ÿæ iptroÖ v;sÖåa;/ÿ 32
a;/ÿ iptroÖ g.ÃR ⁄m;ôrMpu„k¡rßjm( ) ≤qeÖh pu®ÖWosÿt( 33
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
11
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
ËjR‚ÖvhÿNtIrÄmOtÿÏ»ûtMpyÿæ k°ôl;lÿMp·rÖßutÿm( ) Svô/; Sqÿ tÖpRyÿtme ipôtøn( 34
îit i√tIyoå?y;y"
[AdhyŒya 2] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
12
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
aq tOtIyoå?y;y"sÖim/;ôi¶NdÿuvSyt ûOtwboRÃ/yÖt;itÿiqm( ) a;iSmÿNhÖVy; juÿhotn 1
susÿimı;y xoôicWeÿ ûOtNtIôv[Ôuÿhotn ) aÖ¶yeÿ j;ôtvÿedse 2
tNTv;ÿ sÖimi∫ÿri©ro ûOtenÿ v/Ry;mis ) bOûhCzoÿc; ≤ivœ‰ 3
¨pÿ Tv;¶e hÖiv„mÿtI ûORt;cIÿ≤RNtu h≤Rt ) juûWSvÿ sÖim/oô mmÿ 4
.U.uRvÖ… Svá¥*R·rÿv .Uûª; pÿOiqôvIvÿ v·rôM,; )tSy;ÿSte pOiqiv devyjin pOûœáºi¶mÿ•;ÖdmÖ•;¥;ôy;dÿ/e 5
a;y©*Æ pOiXnÿr£mIôdsÿdNm;ôtrÿMpuûrÆ ) ipôtrÿç pÖ[yNTSvÿæ 6
aÖNtíÿrit rocÖn;Sy p[;ô,;dÿp;nÖtI ) Vyÿ:yNmihôWo idvÿm( 7
i]ô Äxı;mÖ ivr;ÿjitÖ v;KpÿtÖ©;yÿ /Iyte ) p[itÖvStoôrh ¥ui.ÿæ8
aÖi¶JyoRitôJyoRitÿrÖi¶Æ Sv;h;ô sU≤oôR JyoitôJyoRitô… sU≤ÖR… Sv;h;ÿ )aÖi¶vRcoôR JyoitôvRcÖR… Sv;h;ô sU≤oôR vcoôR JyoitôvRcR… Sv;h;ÿ )Jyoitô… sU≤ÖR… sU≤oôR Jyoitô… Sv;h;ÿ 9
sÖjUdÖeRven sivô]; sÖjU r;}yeN{ÿvTy; ) jûuW;Ö,oåaÖi¶veRtu Sv;h;ÿ )sÖjUdÖeRvenÿ sivÖ]; sÖjU®ÖWseN{ÿvTy; ) jûuW;ô,Æ sU≤oÃR vetûu Sv;h;ÿ10
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
13
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
ÖpÖpÖ[yNtoÿåa?vÖrMmN]\Ãvocem;ô¶yÿe ) a;ôreåaÖSme cÿ Í<vÖte 11
aÖi¶mUûR/;R idôvÆ kÖk⁄Tpitÿæ pOiqôVy;åaÖym( ) aÖp;ã ret;ÿãisijNvit 12
Ö.; v;ÿimN{;¶Iåa; ûv?y;ÿå Ö.; r;/ÿs… sÖh m;ÿdÖy?yÿw )Ö.; d;ôt;r;ÿivôW;ã rÿyIô,;mûu.; v;jÿSy s;ôtyÿe ¸ve v;m( 13
aÖyNtÖe ≤oinÿAû≥iTvyoô ≤toÿ j;ôtoåaroÿcq;… )tÔ;ôn•ÿ¶Öåa;roôh;q;ÿ no v/Ry; rÄiym( 14
aÖyimôh p[ÿqÖmo /;ÿiy /;ôtOi.ôhoRt;ô ≤ijÿœoåa?vÖre„vI@‰ÿæ )≤m“ÿv;noô .Ogÿvo iv®®ÖcuvRnÿeWu icô]\ivô>vù\ivôxeivÿxe 15
aÖSy pÖ[à;mnûu ¥utÿ xuû£NduÿduÓÖºåaÓÿy… ) pyÿæ shßÖs;mOiWÿm(16
tÖnûUp;åaÿ¶eis tÖNvùMme p;Á;yûud;Råaÿ¶eÖSy;yÿumeR deih vcoôRd;åaÿ¶eisôvcoÃR me deih ) a¶eÖ ≤Nmÿe tÖNv;ùåËônNtNmÖåa;pOÿ, 17îN/;ÿn;STv; xÖt˝ ihm;ÿ ¥ûumNtÖ Ö simÿ/Imih ) vyÿSvNtovyÖS’tÿ shÿSvNt… shÖS’tÿm( ) a¶ÿespàÖdM.ÿnÖmdÿB/;soôåad;ÿ>ym( ) ic];ÿvso SvÖiSt tÿep;ôrmÿxIy 18
sNTvmÿ¶Öe sU≤ÃRSyô vcRÃs;gq;ô… smOWIÿ,;ã Stûutenÿ )
[AdhyŒya 3] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
14
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
siMp[ôye,Ö /;ª;ô smÖhm;yÿuW; s\vcRÃs;ô sMpÖ[jy;ô s˝ r;ÖySpoWÿe,iGmWIy 19
aN/Ö Sq;N/oÿ vo .=IyÖ mhÿ SqÖ mhoÿ vo .=IôyojÖR SqojR‚Ãvo.=Iy r;ÖySpoWÿ Sq r;ÖySpoWÃ\vo .=Iy 20
revÿtIô rmÿ?vmÖiSmNyon;ÿvÖiSmNgoôœºáiSm\LlokáÉiSmN=yeÿ ) îÄhwvStÖ m;pÿg;t 21
sÖ ihôt;isÿ ivêÂôPyUèj;R m;ivÿx g*pÖTyenÿ ) ¨pÿ Tv;¶e idôveidÿvedoW;ÿvStiıRÖy; vÖym( ) nmoô .rÿNtÖåEmÿis 22
r;jÿNtm?vÖr;,;ÿ©oûp;mûOtSyÖ dIidÿivm( ) v/ÃRm;nÖã Sve dmeÿ 23
s nÿæ ipôtevÿ sUûnve¶e sUp;yÖno .ÿv ) scÿSv; n… SvôStyÿe 24
a¶Öe Tv•oôåaNtÿmå Öt ];ôt; ixôvo .ÿv; vÂôQyùæ )vsÿurÄi¶vRsuÿ≈v;ôåaCz;ÿ ni= ¥uûm ÿm˝ rÄiyNd;ÿ… 25
tNTv;ÿ xoicœ dIidv… sûuª;yÿ nûUnmIÿmhÖe si%ÿ>y… )s noÿ boi/ ≈ûu/I hvÿmu®Ä„y; ,oÿåa`;yÖtÆ sÿmSm;t( 26
î@ÖåEÁidÿtÖ Eihô k;My;ôåEtÿ ) miyÿ v… k;mÖ/rÿ,M.Uy;t( 27
soôm;nÖã Svrÿ, é,uûih bÿ[ ,Spte ) kô=IvÿNtÖ\≤åa*ÿixôjÆ 28
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
15
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
≤o rÖev;NyoåaÿmIvÖh; vÿsûuivTpÿui∑ôvıRÃn… ) s nÿæ isWˇ_⁄û≤StûurÆ 29
m; nÖ… x˝soôåarÿ®Wo /ûUitRÆ p[,Öõ™nTyÃRSy ) r=;ÿ ,o b[ ,Spte30
mihÿ ]Iô,;mvoÿåStu ¥uû=iMmô]Sy;ÿ≤RÖM,Æ ) dûur;ô/WR‚Öv®¡,Sy 31
nÖih teW;ÿmÖm; cÖn n;?vÿsu v;rÄ,eWÿu ) Èxeÿ ·rôpurÄ xÿ s… 32
te ih pûu];soôåaidÿtÖe… p[jIôvsÖe mTy;ÃRy ) Jyoitô≤RCzÖNTyjÿßm(33
kÖd;cÖn StÖrIrÿisô neN{ÿ síis d;ôxuWÿe ) ¨poôpe•u mÿ vÖN.UyÖåî•utÖe d;nÿNdÖevSyÿ pOCyte 34
tTsÿivôtuvRrÿe<yÖM.goÃR deÖvSyÿ /Imih ) i/yoô ≤o nÿæ p[coôdy;ÿt(35
p·rÿ te dûU@.oô rqoôSm;2\ –åaÿXnotu ivôêtÿæ ) ≤enÖ r=ÿisd;ôxuWÿæ 36
.U.uRvÖ… SvÖæ supÖ[j;Æ pÖ[j;i.ÿæ Sy;ã suûvIroÿ vIôrwÆ sûupoWÖ… poWÿw…)n≤ÃR pÖ[j;Mmÿe p;ihô xãSyÿ pÖxUNmÿe p;ôÁqÿ≤R ipôtuMmÿe p;ih 37
[AdhyŒya 3] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
16
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
a;gÿNm ivôêveÿdsmÖSm>yÃ\vsûuiv ÿmm( ) a¶ÿe sm[;@Öi. ¥ûuªmÖi.shÖåa;yÿCzSv 38
aÖymÖi¶gûORhpÿitôg;RhÃRpTy… p[j;y;ÿ vsuûiv ÿm… ) a¶ÿe gOhptÖei.¥ûuªmÖi. shÖåa;yÿCzSv 39
aÖymÖi¶Æ pÿurIÖ„yoù riyôm;Npÿui∑ôv/ÃRn… ) a¶eÿ purI„y;ôi. ¥ûuªmÖi.shÖåa;yÿCzSv 40
gOh;ô m; ibÿ.ItÖ m; vÿep?vÖmUjÖRiMb.ÿ[tÖåEmÿis ) ËjRÖiMb.ÿ[√…sûumn;ÿ… sumÖe/; gûOh;nwimô mnÿs;ô modÿm;n… 41
≤eW;ÿmÖ?yeitÿ pÖ[vsÖNyeWÿu s*mnÖso bÖÛÆ ) gûOh;nupÿ◊y;mhÖe te noÿj;nNtu j;nÖtÆ 42
¨pÿÙt;åîÖh g;vÖå¨pÿÙt;åaj;ôvyÿæ ) aqoôåa•ÿSyk°ôl;lÖå¨pÿÙto gûOheWÿu n… ) =em;ÿy vÖ… x;NTyÖw p[pÿ¥e ixôv˝xÖGm˝ xÖ\≤oÆ xÖ\≤oÆ 43
p[Ö ;ôisnoÿ hv;mhe mÖ®tÿí ·rÖx;dÿs… ) kÖrÄM.e,ÿ sÖjoWÿs… 44
≤d(g[;mÖe ≤drÿ<yeÖ ≤TsÖ.;y;\ô≤idÿiN{Öye ) ≤denÿí’ûm;vÖyimôdNtdvÿyj;mhÖe Sv;h;ÿ 45
mo WU ,ÿåîÖN{;]ÿ pOûTsu dÖevwriStÖ ih „m;ÿ te xui„m•vÖy;Æ )mÖhiíô¥Syÿ mIô!üWoÿ ≤ÖVy; hÖiv„mÿto mÖ®toô vNdÿtÖe gIÆ 46
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
17
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
a£ôNkmÃR kmÖR’tÿæ sÖh v;ôc; mÿyoô.uv;ôÿ ) dÖeve>yÖ… kmÃR’ûTv;StÖMp[etÿ sc;.uv… 47
avÿ.Oq incuMpu, incÖe®rÿis incuMpûu,Æ ) avÿ dÖevwdÖeRv’¡tÖmenoÿy;isWÖmvÖ mTyÖwRmRTyÃR’tMpu®Ör;V,oÿ dev ·rÖWSp;ÿih 48
pUû,;R dÿivôR pr;ÿptÖ supUÿ,;ôR punÖr;pÿt ) vÖòevÖiv£°ÿ,;vh;ôåîWÖmUjÃR xt£to 49
dÖeih mÖe dd;ÿim tÖe in mÿe /eihô in tÿe d/e ) inôh;rÿçÖ hr;ÿis meinôh;rÖi•hÿr;i, tÖe Sv;h;ÿ 50
a=Ö•mIÿmdNtÖ Ávÿ ipô[y;åaÿ/UWt ) aStoÿWtÖ Sv.;ÿnvoô ivp[;ônivÿœy; mÖtI ≤oj;ô iNvùN{ teÖ hrIÿ 51
suûsÖNdOxÿNTv; vÖyMm ÿvNviNdWIômihÿ ) p[ nûUnMpûU,RbÿN/ur Stûuto≤;ÿisô vx;ô2\ –åanuû ≤oj;ô iNvùN{ tÖe hrIÿ 52
mnoô Nv;◊;ÿmhe n;r;xÖ ÄsenÖ Stomÿen ) ipôtøû,;çÖ mNmÿi.… 53
a; nÿåEtûu mnÖ… punÖ… £TveÖ d=;ÿy jIôvseÿ ) JyoKcÖ sU≤ÃRNdûOxe54
punÿnR… iptroô mnoô dd;ÿtu dwVyoô jnÿæ ) jIôv\v[;tÿ scemih55
[AdhyŒya 3] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
18
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
vÖy˝ soÿm v[Öte tvÖ mnÿStÖnUWûu ib.ÿ[t… ) pÖ[j;vÿNt… scemih56
EÖW tÿe ®{ .;ôgÆ sÖh Svß;iMbÿky;ô tÔÿuWSvÖ Sv;hÖwW tÿe ®{.;ôgåa;ô%uStÿe pÖxuÆ 57
avÿ ®Ö{mÿdImÖÁvÿ dÖevN}yÿMbkm( ) ≤q;ÿ noô vSyÿsÖSkrÄ¥¥q;ÿnÖ… ≈eyÿsSkrÄ¥q;ÿ no Vyvs;ôyy;ÿt( 58
.ôeWÖjmÿis .eWÖj©veê;ÿyÖ pu®¡W;y .eWÖjm( ) sûu%MmÖeW;yÿ mÖe„yw59
}yÿMbk\≤j;mhe sugÖiN/Mpÿui∑ôv/ÃRnm( ) Öv;ôR®ÖkimÿvÖbN/ÿn;NmûOTyomÃRu=IyÖ m;mOt;ÿt( ) }yÿMbk\≤j;mhesugÖiN/Mpÿitôvedÿnm( )
Öv;ôR®Ökimÿv bN/ÿn;idôto mÿu=IyÖ m;mutÿæ 60
EÖt ÿe ®{;vÖsNtenÿ pÖro mUjÿvÖtotIÿih ) avÿtt/Nv;ôipn;ÿk;vsÖ… ’· ÿv;s;ôåaihÿ s•… ixôvotIÿih 61
}y;ôyuWÔÖmdÿ¶e… kÖXypÿSy }y;yûuWm( ) ≤∂ÖºveWÿu }y;yûuWNt•oÿåaStu}y;yûuWm( 62
ixôvo n;m;ÿisô Svi/ÿitSte ipôt; nmÿSteåaStûu m; m;ÿ ih˝sI… )invÿ ‹y;ôMy;yÿuWÖe•;¥;ÿy pÖ[jnÿn;y r;ôySpoW;ÿy sup[j;ôSTv;yÿ
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
19
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
suûvI≤;ÃRy 63îit tOtIyoå?y;y"
[AdhyŒya 3] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
20
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
aq ctuqoRå?y;y"
EdmÿgNm devÖyjÿnMpOiqôVy; ≤]ÿdÖev;soôåajuÿWNtÖ ivêeÿ )AûKs;ôm;>y;ÿã sÖNtrÿNtoô ≤jÿu.IR r;ÖySpoWÿe,Ö simôW; mÿdem )îÖm;åa;pÖ… xmÿu me sNtu dÖevIroWÿ/Öe ];yÿSvÖ Svi/ÿteÖ mwnÿih˝sI… 1
a;poÿåaÖSm;Nm;ôtrÿæ xuN/yNtu ûOtenÿ no OtÖPvùæ punNtu )ivêÖ Ö ih ·rôp[MpÖ[vhÿiNt dÖevI®idd;ÿ>yÖ…xuicôr; pûUtåEÿim )dIô=;ôtÖpsoÿStÖnUrÿisô t;NTv;ÿ ixôv;ãxÖGm;Mp·rÿd/e .Ö{\v,ÖRMpu„yÿn( 2
mÖhIn;ôMpyoÿis vcoRôd;åaÿisô vcoÃR me deih )vOû]Sy;ÿis kÖnInÿkí=uûd;Råaÿisô c=ÿumeR deih 3
icôTpitÿm;R pun;tu v;ôKpitÿm;R pun;tu dÖevom;ÿ sivôt; pÿun;ôTviCzÿ{e, pÖiv]ÿe,Ö sU≤ÃRSyrÄiXmi.ÿæ ) tSyÿ te piv]pte pÖiv]ÿpUtSyÖ≤Tk;ÿm… puûne tCzÿkÉym( 4
a; voÿ dev;såÈmhe v;ômMpÿ[yTyù?vÖre )a; voÿ dev;såa;ôixWoÿ ≤ÖiDy;ÿso hv;mhe 5
Sv;h;ÿ ≤ÖDMmnÿsÖ… Sv;hoôrorÄNt·rÿ=;ôTSv;h;ô ¥;v;ÿpOiqôvI>y;ôãô
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
21
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
Sv;h;ô v;t;ôd;rÿ.Öe Sv;h;ÿ 6
a;kÀ¡Tyw pÖ[yujÖe¶yÖe Sv;h;ÿ mÖe/;yÖw mnÿsÖe¶yeÖ Sv;h;ÿ dIô=;yÖwtpÿsÖe¶yÖe Sv;h;ô srÿSvTyw pûU„,áe¶yeÖ Sv;h;ÿ ) a;poÿdevIbROhtIivRêxM.uvoô ¥;v;ÿpOiqvIôå¨roÿåaNt·r= ) bOhÖSptÿyehÖivW;ÿ iv/emÖ Sv;h;ÿ 7
ivêoÿ deÖvSyÿ nÖetumRtoÃR vurIt sÖ:ym( )ivêoÿ r;ôyåîÿWu?yit ¥ª\vÿO,It pûu„ysÖeSv;h;ÿ 8
AûKs;ômyoô… ixLpÿe SqÖSte v;ôm;rÿ.Öe te m;ÿ p;tÖm;Sy ≤DSyoôdOcÿæ)xm;ÃRisô xmÃR me ≤CzÖ nmÿSteåaStûu m; m;ÿih˝sI… 9
ËgÃRSy;i©rÄSyU,ÃRm[d;ôåËjÖRMmiyÿ /eih ) somÿSy nIôivrÿisôiv„,oô… xm;ÃRisô xmRÖ ≤jm;nÖSyeN{ÿSyÖ ≤oinÿris susÖSy;Æ’ûWIS’¡i/ ) ¨CzÿySv vnSptåËô?voR m;ÿp;ôÁ˝hÿsÖåa;Sy ≤ÖDSyoôdOcÿæ 10
vÖ[t é¡,ut vÖ[t é¡,ut;ôi¶b[R ;ôi¶≤ÖRDo vnÖSpitÿ≤ÖRiDyÿæ )dwvIôiN/yÿMmn;mhe sumO@«ôk;mÖi.∑ÿyevcoôR/;\≤Dv;ÿhs˝ sutIôq;R noÿåasÖ√xeÿ )
[AdhyŒya 4] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
22
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
≤e dÖev; mnoÿj;t; mnoôyujoô d=ÿ£tvÖStenoÿvNtûu te nÿæ p;Ntûu te>yÖ… Sv;h;ÿ 11
ê;ô];Æ pIôt; .ÿvt ≤ûUym;ÿpoåaÖSm;k¡mÖNt®Ödrÿe sûuxev;ÿæ )t;åaÖSm>yÿmyÖ+m;åaÿnmIôv;åan;ÿgsÖ… SvdÿNtudÖevIrÄmOt;ÿåAt;ôvO/ÿæ 12
îÖyNtÿe ≤iDy;ÿ tÖnUrÄpo mÿuç;imô n pÖ[j;m( )aÖ ÖhoômucÖ… Sv;h;ÿ’t;… pOiqôvIm;ivôÿxt pOiqôVy; sM.ÿv 13
a¶eÖ Tv˝ suj;ÿgOih vÖy˝ sumÿiNdWImih )r=;ÿ ,oÖåapÿ[yuCzNpÖ[bu/ÿe nÖ… punÿS’i/ 14
punÖmRnÖ… punÖr;yuÿmÖRåa;gÖNpunÿæ p[;ô,Æpunÿr;ôTm; mÖåa;gÖNpunÖí=uû… punÖ…≈o]ÿMmåa;gÿn( )vwÖê;ônÖroåadÿB/StnûUp;åaÖi¶nÃRæ p;tudu·rÖt;dÿvÖ¥;t( 15
Tvmÿ¶e v[tÖp;åaÿis dÖevåa; mTyÃeR„v; ) Tv\≤ÖDe„vI@‰ÿæ )r;SveyÿTsoôm; .Uyoÿ .r dÖevo nÿæ sivôt; vsoÿd;ôRt; vSvÿd;t( 16
EÖW; tÿe xu£ tÖnUrÄet√cÖRSty;ô sM.ÿvÖ .[;jÿ©Cz )jUrÿis /ûOt; mnÿs;ô ju∑;ô iv„,ÿve 17
tSy;ÿSte sÖTysÿvs… p[sÖve tÖNvoù ≤N]mÿxIyÖ Sv;h;ÿ )
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
23
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
xuû£mÿis cÖN{mÿSyÖmOtÿmis vwêdÖevmÿis 18
icdÿis mÖn;isô /Irÿisô di=ÿ,;is =Öi]y;ÿis≤iDy;ôSyidÿitrSyu.yt…xIô„,IR )s; nÖ… suûp[;ÿcIô supÿ[tICyei/ imô]STv;ÿ pÖidbÿ›It;MpûUW;?vÿnSp;ôiTvN{;ôy;?yÿ=;y 19
anuÿ Tv; m;ôt; mÿNyt;ômnuÿ ipôt;nûu .[;t;ô sgÖ>yoRnuû s%;ô syUÿQy… )s; dÿeiv deÖvmCzÖπhIN{;ÿyÖ somÿ ®Ö{STv;vÿtRytu SvÖiSt somÿs%;ôpunÖreihÿ 20
vSVyÖSyidÿitrSy;idôTy;isÿ ®Ö{;isÿ cÖN{;isÿ )bOhÖSpitÿÇ; suûªe rÿM,;tu ®Ö{o vsÿui.ôr;cÿkÉ 21
aidÿTy;STv; mûU/R•;ijÿ imR devÖyjÿne pOiqôVy;åî@;ÿy;SpÖdmÿisûOtvÖTSv;h;ÿ )
aÖSme rÿmSv;ôSme tÖe bN/uûSTve r;yoô me r;yoô m; vÖy˝ r;ÖySpoWÿe,Öivy*ÿ„mÖ totoô r;yÿæ 22
smÿ:ye dÖeVy; i/ôy; sNdi=ÿ,yoô®cÿ=s; )m; mÖåa;yuû… p[moÿWIômoRåaÖhNtvÿ vIôr\ivÿdeyÖ tvÿ deiv sÖNdOixÿ 23
EÖW tÿe g;yÖ]o .;ôgåîitÿ meÖ som;ÿy b[Ut;dÖeW tÖe ]w∑ÿë.o .;ôgåîitÿ mÖesom;ÿy b[Ut;dÖeW tÖe j;gÿto .;ôgåîitÿ mÖe som;ÿyb[Ut;CzNdon;ôm;n;ôãô s;m[;ÿJy©ûCzπitÿ meÖ som;ÿy b[Ut;d;Sm;ôkoùisxûu£StÖe g[Áoÿ ivôictÿSTv;ô ivicÿNvNtu 24
[AdhyŒya 4] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
24
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
aÖi. TyNdÖev˝ sÿivôt;rÿmoô<yoùæ kÖiv£¡tûumc;ÃRim sÖTysÿv˝ràÖ/;mÖi. ipÖ[yMmÖit Öivm( )Ëô?v;R ≤Sy;ômitô.;Råaidÿ¥utÖTsvIÿminô ihrÿ<yp;i,rimmItsûu£tÿuæ ’ûp; Svÿæ )pÖ[j;>yÿSTv; pÖ[j;STv;ÿnuûp[;,ÿNtu pÖ[j;STvmÿnûup[;i,ÿih 25
xûu£NTv;ÿ xûu£É,ÿ £°,;im cÖN{çÖN{e,;ÖmOtÿmÖmOtÿen )sÖGme tÖe gorÄSme tÿe cÖN{;i,Ö tpÿsStÖnUrÿis p[Öj;pÿtÖevR,ÃRæ prÄme,ÿpÖxun;ÿ £°yse shßpoôWMpÿuWeym( 26
imô]o nÖåEihô suimÿ]/ÖåîN{ÿSyoô®m;ivÿxÖ di=ÿ,mûux•ûuxNtÿãSyoônÆ Syoônm( )Sv;nÖ .[;j;Ï;ÿrÄe bM.;ÿrÄe hStÖ suhÿStÖ ’x;ÿnvÖete vÿæsomÖ£yÿ,;ôSt;nÿ[=?vÖMm; voÿ d.n( 27
p·rÿ m;¶Öe duíÿ·rt;ä;/ÖSv; m;ô sucÿ·rte .j )¨d;yÿuW; Sv;ôyuWodÿSq;mÖmOt;2\–åanuÿ 28
p[itô pNq;ÿmpµih SviStÖg;mÿnÖehsÿm( )≤en ivê;Ö… p·rô i√Woÿ vO,·ˇ_¡ ivôNdtÖe vsuÿ 29
aidÿTy;ôSTvgÖSyidÿTywÖ sdÖåa;sIÿd )aStÿ>n;ô∂‰;\vÿOWÖ.oåaÖNt·rÿ=ÖmimÿmIt v·rÖm;,ÿMpOiqôVy;Æ )a;sIÿdÖi√ê;ô .uvÿn;in sÖm[;i@±vêe ;inô v®ÿ,Sy vÖ[t;inÿ 30
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
25
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
vnÿeWu VyáNt·rÿ=Ntt;nÖ v;jÖmvÃRTsûu pyÿå Öißy;ÿsu )ÖTsu £tûu\v®ÿ,o ivô+vái¶iNdôiv sU≤RÃmd/;ôTsomÖm{*ÿ 31
sU≤RSyÖ c=ûur;roÿh;ô¶erÄ+,Æ kÖnInÿkm( )≤]wtÿxei.ôrIyÿsÖe .[;jÿm;no ivpÖiít;ÿ 32
¨ß;ôvetÿN/UW;Rh* ≤ûuJyeq;ÿmnÖ≈UåavIÿrh,* b[ Öcodÿn* )SvÖiSt ≤jÿm;nSy gOûh;NgÿCztm( 33
.Ö{o mÿeisô p[CyÿvSv .uvSptÖe ivê;ÿNyÖi. /;m;ÿin ) m; Tv;ÿ p·rpÖ·r,oÿ ivdÖNm; Tv;ÿ p·rpÖiNqnoÿivdÖNm; Tv;ô vOk;ÿåa`;ôyvoÿ ivdn( )XyÖeno .ûUTv; pr;ÿptÖ ≤jÿm;nSy gOûh;NgÿCzÖ t•*ÿ s\S’ûtm( 34
nmoÿ imô]SyÖ v®ÿ,SyÖ c=ÿse mÖho dÖev;yÖ tdOût˝ sÿp≤Rt )dûUreÄdOxÿe dÖevj;ÿt;y kÖÉtvÿe idôvSpuû];yÖ sU≤;ÃRy x˝st 35
v®ÿ,Syoô M.ÿnmisô v®ÿ,Sy SkM.ÖsjÃRnI Sqoôv®ÿ,SyåAtÖsdÿNyisô v®ÿ,SyåAtÖsdÿnmisôv®ÿ,SyåAtÖsdÿnÖm;sIÿd 36
≤; tÖe /;m;ÿin hÖivW;ô ≤jÿiNtÖ t; tÖe ivê;ÿ p·rô.UrÿStu ≤ÖDm( )gÖyÖSf;nÿæ pÖ[trÿ,… suûvIrovIÿrh;ô p[cÿr; somÖ du≤;ÃRn( 37
îit ctuqoRå?y;y"
[AdhyŒya 4] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
26
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
aq pçmoå?y;y"
aÖ¶eStÖnUrÿisô iv„,ÿve Tv;ô somÿSy tÖnUrÿisô iv„,ÿvÖeTv;itÿqer;itôQymÿisô iv„,ÿve Tv; XyeÖn;yÿ Tv; somÖ.OtÖe iv„,ÿveTv;ô¶yeÿ Tv; r;ySpoWÖde iv„,ÿve Tv; 1
aÖ¶ejÖRin]ÿmisô vOWÿ,* Sqå ÖvRXyÿSy;ôyurÿis puÂÖrv;ÿåais )g;ôyÖ]e,ÿ Tv;ô zNdÿs; mNq;imô ]w∑ÿë.en Tv;ô zNdÿs; mNq;imôj;gÿten Tv;ô zNdÿs; mNq;im 2
.vÿt•Ö… smÿns*ô scÿets;vrÖeps*ÿ )m; ≤ÖD˝ ihÿ is∑ÖMm; ≤ÖDpÿitÔ;tveds* ixôv* .ÿvtmÖ¥ nÿæ 3
aÖ¶;vÖi¶íÿritô p[ivÿ∑ÖåAWIÿ,;Mpûu]oåaÿi.xiStÖp;v;ÿ )s nÿæ SyoônÆ sûuyj;ÿ ≤jÖeh dÖeve>yoÿ hÖVy˝ sdÖmpÿ[yuCzÖNTSv;h;ÿ4
a;pÿtye Tv;ô p·rÿptye gO�;imô tnûUnP]eÿx;KvÖr;yÖ xKvÿnÖåaoijÿœ;y )
an;ÿ/O∑mSyn;/ûO„yNdÖev;n;ômojonÿi.xSTyi.xiStÖp;åaÿni.xStÖeNymÔÿs; sÖTymupÿgeWã iSvÖte m;ÿ /;… 5
a¶eÿ v[tp;ôSTve vÿ[tp;ô ≤; tvÿ tÖnU·rÖy˝ s; miyÖ ≤o mmÿ tÖnUrÄeW;s; Tviyÿ )sÖh n*ÿ v[tpte v[Öt;Nynÿu me dIô=;NdIô=;pÿitômRNyÿt;ômnûutpÖStpÿSpit… 6
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
27
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
aÖ Öxurÿ xu∑e dev soôm;Py;ÿyt;ôimN{;ÿywk/nÖivdÿe )a; tu>yÖimN{Ö… Py;yÿt;ôm; TvimN{;ÿy Py;ySv )a;Py;ÿyy;ôSm;NTs%IÿNTsÖNy; mÖe/y;ÿ SvÖiSt tÿe dev somsûuTy;mÿxIy )E∑;ô r;yÖ… p[eWe .g;ÿyåAûtmOÿtv;ôid>yoô nmoô ¥;v;ÿpOiqôvI>y;ÿm( 7
≤; tÿeåa¶ey…xÖy; tÄnUvRiWÃRœ; g◊rÄeœ; )Ög[\vcoôåap;ÿv/IÊvÖeW\vcoôåap;ÿv/IôTSv;h;ÿ )
≤; tÿeåa¶e rj…xÖy; tÖnUvRiWÃRœ; g◊rÖeœ; )Ög[\vcoôåap;ÿv/IÊvÖeW\vcoôåap;ÿv/IôTSv;h;ÿ )
≤; tÿeåa¶e h·rxÖy; tÖnUvRiWÃRœ; g◊rÄeœ; )Ög[\vcoôåap;ÿv/IÊvÖeW\vcoôåap;ÿv/IôTSv;h;ÿ 8
tÖ¢;yÿnI meis ivô ;yÿnI meÖSyvÿt;Nm; n;iqôt;dvÿt;Nm;Vyiqôt;t( )ivôdedÖi¶nR.oô n;m;¶eÿåai©rÄåa;yÿun;ô n;ªeihô ≤oáSy;MpÿOiqôVy;misô≤ en;ÿ/O∑Ö•;mÿ ≤ÖiDyÖNtenÖ Tv; dÿ/e ivôdedÖi¶nR.oôn;m;¶ÿeåai©rÄåa;yÿun;ô n;ªeihô ≤o i√ôtIyÿSy;MpOiqôVy;misô≤ en;ÿ/O∑Ö•;mÿ ≤iDyÖNtenÖ Tv;dÿ/e ivôdedÖi¶nR.oôn;m;¶ÿeåai©rÄåa;yÿun;ô n;ªeihô ≤StOûtIyÿSy;MpOiqôVy;misô≤ en;ÿ/O∑Ö•;mÿ ≤ÖiDyÖNtenÖ Tv; dÿ/e )anÿu Tv; dÖevvIÿtye 9
isôãôÁùis spàs;ôhI dÖeve>yÿæ kLpSv isôãôÁùis spàs;ôhIdÖeve>yÿæ xuN/Sv isôãôÁùis spàs;ôhI dÖeve>yÿæ xuM.Sv 10
[AdhyŒya 5] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
28
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
îÄN{Ö oôWSTv;ô vsÿui.… pûurSt;ÿTp;tûu p[cÿet;STv; ®Ä{wÆ pÖí;Tp;ÿtuûmnoÿjv;STv; ipôtOi.ÿdRi=,ÖtÆ p;ÿtu ivôêk¡m;R Tv;idôTyw®¡ rÄtÆp;ÿiTvÖdmÖhNtÖ¢\v;bÃRihÖ/;R ≤ÖD;i•ÆsÿOj;im 11
isôãôÁùisô Sv;h;ÿ isôãôÁùSy;idTyÖvinô… Sv;h;ÿ isôãôÁùisb[ ôvinÿæ =]Övinô… Sv;h;ÿ isôãôÁùis sup[j;ôvnIÿr;ySpoWÖvinô… Sv;h;ÿ isôãôÁáSy;vÿh dÖev;Nyjÿm;n;yÖ Sv;h;ÿ.ûUte>yÿSTv; 12
/[uûvoùis pOiqôvINÎÿ h /[uvÖi=dÿSyÖNt·rÿ=Nνh;CyutÖi=dÿisôidvÿNνhÖ;¶eÆ purIÿWmis 13
≤uûÔtÖe mnÿå Öt ≤ÿuÔtÖe i/yoô ivp[;ô ivpÿ[Sy bOhÖto ivÿpÖiítÿæ )iv ho];ÿ d/e vyun;ôivdekôåîNmÖhI dÖevSyÿ sivôtuÆ p·rÿ∑ëitô…Sv;h;ÿ 14
îÖd\iv„,uûivRcÿ£me ]Öe/; indÿ/e pÖdm( )smÿU!mSy p;ãsuûre Sv;h;ÿ 15
îr;ÿvtI /enûumtIô ih .ûUt˝ sUÿyvÖisnIô mnÿve dxôSy; )VyÿSk>n;ô rodÿsI iv„,veÖte d;ô/qÃR pOiqôvImÖi.toÿ mÖyU%ôw… Sv;h;ÿ16
deÖvÖ≈ut*ÿ dÖeve„v; `oÿWtÖMp[;cIôp[etÿm?vÖr ôLpyÿNtIåËô?v‚R≤ÖD•ÿÿytÖMm; ijô◊rtm( )
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
29
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
Sv©oûœm;vÿdtNdevI du≤ÖeRåa;yûum;R inv;ÃRid∑MpÖ[j;Mm; inv;ÃRid∑Öm]ÿrmeq;ô\v„mÃRNpOiqôVy;Æ 17
iv„,oônuRk\¡vIô≤;ùRi,ô p[voc\Ö≤Æ p;iqRÃv;in ivmÖme rj;ÿãis )≤oåaSk¡.;yÖdu ÿr˝ s/Sq\Ãivc£m;ô,S]ôe/o®¡g;ôyo iv„,ÿve Tv;18
idôvo v;ÿ iv„,å Öt v;ÿ pOiqôVy; mÖho v;ÿ iv„,å ÖrorÄNt·rÿ=;t( )Ö.; ih hSt;ô vsÿun; pûO,Sv; p[yÿCzô di=ÿ,;ôdot sÖVy;i√„,ÿve
Tv; 19
p[ ti√„,uÿ Stvte vIÖ≤eùR, mûOgo n .IômÆ k¡⁄cÖro igÿ·rôœ;Æ )≤Syoô®Wÿu i]ôWu ivô£mÿ,e„vi/i=ôyiNtÖ .uvÿn;inô ivê;ÿ 20
iv„,oÿ rÄr;$ÿmisô iv„,oô… XnP]ÿe Sqoô iv„,oô… SyUrÿisôiv„,oÿ/û[Ruvoôis )vÖw„,ôvmÿisô iv„,ÿve Tv; 21
dÖevSyÿ Tv; sivôtuÆ pÿ[sÖváeiênoÿb;ôR >y;MpûU„,o hSt;ÿ>y;m( )a;dÿdÖe n;≤ÃRsIôdmÖh˝ r=ÿs;§Iûv;åaipÿ ’Nt;im )bûOh•ÿis bûOh{ÿv; bOhÖtIimN{;ÿyÖ v;cÿ‚vd 22
rÄ=oôh,ÿ‚vlgÖhnÿ‚vw„,ÖvIimôdmÖhNt\vÿlÖgmuiTk¡r;imô ≤Mme in∑‰oô≤mÖm;Tyoÿ incÖ%;nÖedmÖhNt\vÿlÖgmuiTk¡r;imô ≤Mmÿe sm;ôno≤msÿm;no incÖ%;nÖedmÖhNt\vÿlôgmuiTk¡r;imô ≤MmôesbÿN/ûu≤RmsÿbN/uinRcÖ%;nÖedmÖhNt\vÿlgmuiTk¡r;imô ≤Mmÿe sj;ôto
[AdhyŒya 5] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
30
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
≤msÿj;to incÖ%;noT’ûTy;i ¡r;im 23
SvÖr;@ÿis spTnÖh; sÿ]Ör;@ÿSyi.m;itôh; jÿnr;@ÿis r=oôh;sÿvÖRr;@ÿSyim]Öh; 24
rÄ=oôh,oÿ vo vlgÖhnÖ… p[o=;ÿim vw„,Öv;n[ÿ=oôh,oÿ vovlgÖhnovÿny;im vw„,Öv;n[ÿ=oôh,oÿ vo vlgÖhnovÿStO,;imvw„,Öv;n[ÿ=oôh,*à v;\vlgÖhn;ôå¨pÿd/;im vw„,ÖvI rÿ=oôh,*ÿv;\vlgÖhn*ô p≤ÃURh;im vw„,ÖvI vÿw„,Övmÿis vw„,Öv; Sqÿ 25
deÖvSyÿ Tv; sivôtuÆ pÿ[sÖváeiênoÿb;ôR >y;ÿMpUû„,o hSt;ÿ>y;m( )a;dÿdÖe n;≤RÃsIôdmÖh˝ r=ÿs;§Iûv;åaipÿ ’Nt;im )≤voÿis ≤Övy;ôSmd(√πWoÿ ≤Övy;r;ÿtIidôRve Tv;ôNt·rÿ=;y Tv; pOiqôVywTv;ô xuN/ÿNt;\Lloôk;Æ ipÿtOûWdÿn;… iptûOWdÿnmis 26
¨i∂vÿã St.;ôn;Nt·rÿ=MpO,Ö Î˝hÿSv pOiqôVy;N¥ÿut;ônSTv;ÿ m;®Ötoimÿnotu imô];v®ÿ,* /û[uve,Ö /mÃR,; )bÖ[ Övinÿ Tv; =]Övinÿ r;ySpoWÖvinÖ p≤UÃRh;im )b[ ÿ νh =Ö]NÎû Öh;yÿuÎ≥ h pÖ[j;NÎÿ h 27
/[uûv;isÿ /û[uvoáy\≤jÿm;noôiSm•;ôytÿne pÖ[jy;ÿ pÖxui.ÿ.URy;t( )ûOtenÿ ¥;v;pOiqvI pU≤eRq;ôimN{ÿSy CzÖidrÿis ivêjÖnSyÿ Cz;ôy;
28
p·rÿ Tv; igvR,oô igrÿåîÄm; .ÿvNtu ivôêtÿæ )vOûı;yûumnûu vOıÿyoô ju∑;ÿ .vNtûu ju∑ÿy… 29
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
31
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
îN{ÿSyÖ SyUrÄsIN{ÿSy /[uûvoùis ) EÖeN{mÿis vwêdÖevmÿis 30
ivô.Urÿis pÖ[v;hÿ,oô vi ÿris hVyÖv;hÿn… ) ê;ô]oùisôp[cÿet;Stûuqoùis ivôêvÿed;å Öixgÿis 31
Öixgÿis kôivrÏ;ÿ·rrisô bM.;ÿ·rrvÖSyUrÿisÖ duvÿSv;HzûuN?yUrÿism;j;ôRlIyÿæ sÖm[;@ÿis ’ûx;nÿuæ p·rôW¥oÿisô pvÿm;noô n.oÿispÖ[tKv;ÿ mOû∑oùis hVyÖsUdÿnåAût/;ÿm;isô SvùJyoRit… smûu{oùis 32
sÖmûu{oùis ivôêVyÿc;åaÖjoáSyek¡p;ôdihÿris bûufiyoáv;gÿSyÖwN{mÿisô sdoôS≤OtÿSy √;r*ô m; m;ô sNt;ÿ¢Öm?vÿn;m?vptÖe p[m;ÿ itr SvÖiSt mÖeiSmNpÖiq dÿevÖy;nÿe .Uy;iNmô]Syÿ m;ô 33
imô]Syÿ m;ô c=ÿuWe=?vÖm¶ÿy… sgr;ô… sgÿr; SqÖ sgÿre,Ö n;ª;ôr*{Öe,;nIÿkÉn p;ôt m;ÿ¶y… ippûOt m;ÿ¶yo gop;ôytÿ m;ô nmoÿ voStuûm; m;ÿ ih˝is∑ 34
Jyoitÿris ivôê¡p\ivêÿeW;NdÖev;n;ÿã sÖimt( )Tv˝ soÿm tnûU’ŒoÖ √πWoÿ>yoôNy’¡te>y娮 ≤ÄNt;isô v¡qÖãôSv;h;ÿ juW;ô,oåaÖ¢ur;JyÿSy vetûu Sv;h;ÿ 35
a¶eÖ nyÿ sûupq;ÿ r;ÖyeåaÖSm;iNvê;ÿin dev vÖyun;ÿin ivô√;n( )≤uûyoô?yáSm∆ÿu r;Ö,menoô .Uiyÿœ;NtÖe nmÿ娷ˇ_\iv/em 36
aÖy•oÿåaÖi¶vR·rÿvS’,oTvÖyMmO/ÿæ pûuråEÿtu p[i.ôNdn( )aÖy\v;j;ÿÔytuû v;jÿs;t;vÖy˝ x]ÿUÔytûu j Ã≥W;,Ö… Sv;h;ÿ 37
[AdhyŒya 5] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
32
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
Ö® ivÿ„,oÖ iv£¡mSvoô® =y;ÿy nS’i/ )ûOtÏ»ÿtyone ipbÖ p[pÿ[ yÖDpÿitiNtrÄ Sv;h;ÿ 38
devÿ sivtrÄeW tÖe somÖSt˝ rÿ=SvÖ m; Tv;ÿ d.n( )EûtÊvNdÿev som dÖevo dÖev;2\–å¨p;ÿg;åîÖdmÖhMmÿnûu„y;ùNTsÖhr;ÖySpoWÿe,Ö Sv;h;ô invR®¡,SyÖ p;x;ÿNmuCye 39
a¶ÿe v[tp;ôSTve vÿ[tp;ô ≤; tvÿ tÖnUmR≤.ÿUdÄeW; s; Tviyô ≤o mmÿtÖnUSTv≤.ÿUUidôy˝ s; miyÿ )≤Öq;ôyÖq•*ÿ v[tpte vÖ[t;Nynÿu me dIô=;NdIô=;pÿitôrmÖãôSt;nûutpÄStpÿSpit… 40
Ö® ivÿ„,oÖ iv£¡mSvoô® =y;ÿy nS’i/ )ûOtÏ»ÿtyone ipbÖ p[pÿ[ yÖDpÿitiNtrÄ Sv;h;ÿ 41
aTyÖNy;2\–åag;ô•;Ny;2\–å¨p;ÿg;mÖv;RKTv;ô prÄe>yoivÿdMpÄrovÿre>y…)tNTv;ÿ juW;mhe dev vnSpte devyÖJy;yÿw dÖev;STv;ÿ devyÖJy;yÿwjuWNt;ô\iv„,ÿve Tv; ) aoWÿ/Öe ];yÿSvô Svi/ÿtÖe mwnÿ ih˝sI… 42
¥;Mm; lÿe%IrÄNt·rÿ=ÖMm; ihÿ sI… pOiqôVy; sM.ÿv )aÖy˝ ih Tv;ô Svi/ÿitôSteitÿj;n… p[i,ôn;yÿ mhÖte s*.ÿg;y )atÖSTvNdÿev vnSpte xÖtvÿLxoô ivroÿh sÖhßÿvLx;ô iv vÖy˝®ÿhem 43
îit pçmoå?y;y"
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
33
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
aq Wœoå?y;y"
dÖevSyÿ Tv; sivôtuÆ pÿ[sÖváeiênoÿb;ôR >y;ÿMpûU„,o hSt;ÿ>y;m( )a;dÿdeÖ n;≤ÃRsIôdmÖh˝ r=ÿs;§Iûv;åaipÿ ’Nt;im )≤voÿis ≤Övy;ôSmd(√πWoÿ ≤Övy;r;ÿtIidÖRve Tv;ôNt·rÿ=;y Tv; pOiqôVywTv;ô xuN/ÿNt;\Lloôk;Æ ipÿtOWdÿn;… iptûOWdÿnmis 1
aÖg[Öe,Irÿis Sv;vÖexå ÿ•etûø,;mÖetSyÿ ivˇ;ôdi/ÿ Tv; Sq;SyitdÖevSTv;ÿ sivôt; m?v;ÿnˇ_⁄ suipPpÖl;>yÖSTv*Wÿ/I>y… )¥;mgÿ[e,;SpO=Öåa;Nt·rÿ=ÖMm?yÿen;p[;… pOiqôvImupÿre,;νhI… 2
≤; tÖÄe /;m;ÿNyûuXmisô gmÿ?yÖw ≤]Ö g;voô .U·rÿÍ©;åaÖy;sÿæ )a];hÖ tdÿu®g;ôySyÖ iv„,oÿ… prÖmMpdÖmvÿ .;·rô .U·rÿ )bÖ[ Övinÿ Tv; =]Övinÿ r;ySpoWÖvinô p≤ÃURh;im )b[ ÿ νh =Ö]NÎû ûh;yÿuÎR h pÖ[j;NÎÿ h 3
iv„,oô… km;RÃi, pXytÖ ≤toÿ vÖ[t;inÿ pSpÖxe ) îN{ÿSyÖ ≤uJyÖ…s%;ÿ 4
ti√„,oÿ… prÄmMpÖd˝ sd;ÿ pXyiNt sûUryÿæ ) idôvIùvÖ c=ûur;tÿtm(5
pÖ·rôvIrÿisô p·rÿ Tv;ô dwvIôivÃRxoÿ VyyNt;ôMprIôm\≤jÿm;nÖ Ö r;yoÿmnûu„y;ù,;m( )idôvÆ sUûnurÿSyÖeW tÿe pOiqôVy;\Lloôkåa;ÿrÄ<yStÿe pÖxëÆ 6
[AdhyŒya 6] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
34
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
Öp;ôvIrÄSyupÿ dÖev;NdwvIôivRxÖ… p[;gÿu®Öixjoô vi ÿtm;n( )devÿ Tv∑ÖvRsÿu rm hÖVy; tÿe SvdNt;m( 7
revÿtIô rmÿ?vÖMbOhÿSpte /;ôry;ô vsÿUin )AûtSyÿ Tv; devhivÖ… p;xÿenÖ p[itÿmuç;imô /W;ôR m;nÿuW… 8
dÖevSyÿ Tv; sivôtuÆ p[ÿsÖveáiênoÿb;ôR >y;ÿMpUû„,o hSt;ÿ>y;m( )aÖ¶IWom;ÿ>y;ôÔu∑Öi•yÿuniJm )aÖŒSTv*Wÿ/Iô>yoånÿu Tv; m;ôt; mÿNyt;ômnuÿ ipôt;nûu .[;t;ô sgÖ>yoRnûus%;ô syÿUQy… ) aÖ¶IWom;ÿ>y;NTv;ô ju∑ÖMp[o=;ÿim 9
aÖp;MpÖe®rÄSy;poÿ dÖevIÆ SvÿdNtu Sv;ô içôTs∂ÿºvhÖivÆ )sNtÿe p[;ô,o v;tÿen gCzt;ôãô sm©;ÿinô ≤jÿ]wÖ… s\≤ÖDpÿitr;ôixW;ÿ 10
ûOten;ô _* pÖxU\S];ÿyeq;ôãô revÿitô ≤jÿm;ne ipô[yN/;åa;ivÿx )ÖrorÄNt·rÿ=;TsÖjUdÄeRvenÖ v;tÿen;ôSy hÖivWÖSTmnÿ; ≤jÖ smÿSy tÖNv;ù
.v )vWoôR vWIÃRyis ≤ÖDe ≤ÖDpÿitN/;ô… Sv;h;ÿ dÖeve>yoÿ dÖeve>yÖ… Sv;h;ÿ11
m;ihÿ.ûURm;R pOd;ÿk⁄ûnRmÿStåa;t;n;nÖv;R p[eihÿ )OûtSyÿ k⁄ûLy;å¨pÿåAûtSyÖ pQy;ôåanÿu 12
devIÃr;p… xûuı; voÿ!(vÖ Ö supÿ·riv∑; dÖeveWûu supÿ·riv∑;vÖyMpÿ·rvÖe∑;roÿ .Uy;Sm 13
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
35
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
v;cÿNte xuN/;im p[;ô,Ntÿe xuN/;imô c=ÿuSte xuN/;imô ≈o]ÿNtexuN/;imô n;i.ÿNte xuN/;imô me!ÿNte xuN/;im p;ôyuNtÿe xuN/;imcÖ·r];\ÃSte xuN/;im 14
mnÿStÖåa;Py;ÿyt;ô\v; Ö_åa;Py;ÿyt;Mp[;ô,StÖåa;Py;ÿyt;ôç=ÿuStÖåa;Py;ÿyt;ôãô ≈o]ÿNtÖåa;Py;ÿyt;m( )≤ ÿe £ûÀr\≤d;iSqÿtÖNt Öåa;Py;ÿyt;ôi•„$‰;ÿyt;ôNt ÿe xu?ytûuxmhoÿ>y… )aoWÿ/Öe ];yÿSvÖ Svi/ÿteÖ mwnÿ ih˝sI… 15
r=ÿs;M.;ôgoùisô inrÿStÖ Ö r=ÿåîÖdmÖh˝ r=oôi. itÿœ;mIôdmÖh˝r=ovÿb;/åîdmÖh˝ r=oÿ/ÖmNtmoÿ ny;im ) ûOtenÿ ¥;v;pOiqvIôp[o,ÃuRv;q;\ôv;yoô ve Stoôk;n;ÿmÖi¶r;JyÿSy vetûu Sv;h;ôSv;h;ÿ’teåËÖ?vRnÿ.sMm;®Öt©ÿCztm( 16
îÖdm;ÿpÄ… p[vÿht;vÖ¥çÖ mlÿçÖ ≤t( )≤∞;ÿi.dûu{oh;nÿOt\Ä≤∞ÿ xÖepeåaÿ.Iô®,ÿm( )a;poÿ m;ô tSm;ôdenÿsÖ… pvÿm;ní muçtu 17
sNtÖe mnoô mnÿs;ô sMp[;ô,Æ p[;ô,enÿ gCzt;m( )re@ÿSyÖi¶Ç;ÿ ≈I,;ÖTv;pÿSTv;ô smÿ·r,ÖNv;tÿSy Tv;ô /[;Jyÿw pûU„,orãÁ;ÿåËÖ„m,oÿ VyiqWÖTp[yÿutÖN√πWÿæ 18
ûOtÏ»ÿtp;v;n… ipbtÖ vs;\Ãvs;p;v;n… ipbt;ôNt·rÿ=Sy hÖivrÿisSv;h;ÿ ) idxÿæ pÖ[idxÿåa;ôidxoÿ ivôidxÿå Öi∂xoÿ idôG>yÆ
[AdhyŒya 6] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
36
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
Sv;h;ÿ 19
EÖeN{Æ p[;ô,oåa©πÿåa©ûπ indIÃ?ydÖwN{å ÿd;ônoåa©ÿπåa©ûπ in/Iÿt… )devÿ Tv∑Ö.UR·rÿ teÖ s˝ sÿmetûu slÿ+m;ô ≤i√WÿuÂpÖM.v;ÿit )dÖevÖ]; ≤NtÖmvÿsÖe s%;ôyonÿu Tv; m;ôt; ipôtroÿ mdNtu 20
sÖmûu{©ÿCzÖ Sv;h;ôNt·rÿ=©CzÖ Sv;h;ÿ dÖev˝ sÿivôt;rÿ©CzÖ Sv;h;ÿimô];v®ÿ,* gCzÖ Sv;h;ÿhor;ô]e gÿCzô Sv;h;ô zNd;ÿãis gCzÖSv;h;ô ¥;v;ÿpOiqôvI gÿCzÖ Sv;h;ÿ ≤ÖD©ÿCzÖ Sv;h;ô somÿ©CzÖSv;h;ÿ idôVy•.oÿ gCzÖ Sv;h;ôi¶\vÿwê;nÖr©ÿCzÖ Sv;h;ô mnoÿ mÖeh;idÃR ≤CzÖ idvÿNte /ûUmo gÿCztûu SváJyoRitÿæ pOiqôvIM.SmÖn;pÿO,ÖSv;h;ÿ 21
m;po m*Wÿ/IihR sIô/;Rªoÿ/;ªo r;jÖ\Sttoÿ v®, no muç )≤d;ô rÄfl‰;åîitô v®Ö,eitô xp;ÿmheÖ ttoÿ v®, no muç )sûuimôi]ôy; nÖåa;pÖåaoWÿ/y… sNtu d(uimRi]ôy;StSmwÿ sNtûuyoáSm;N√πi∑ô ≤ÿç vÖyiN√ô„mÆ 22
hÖiv„mÿtI·rôm;åa;poÿ hÖiv„m;ô2\–åa;ivÿv;sit )hÖiv„m;ÿNdeÖvoåaÿ?vÖro hÖiv„m;ÿ2\–åaStûu sU≤ÃRæ 23
aÖ¶evoRpÿ•gOhSyÖ sdÿis s;dy;mIN{;ô¶‰o.;ÃRgÖ/eyIÿ Sqimô];v®ÿ<yo.;RgÖ/eyIÿ Sqô ivêÿeW;NdÖev;n;ÿM.;gÖ/eyIÿ Sq )aÖmU≤;Rå¨pÖ sU≤ÖeR ≤;i.ÿv;ôR sU≤ÃRæ sÖh ) t; noÿ ihNvNTv?vÖrm(24
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
37
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
Öde Tv;ô mnÿse Tv; idôve Tv;ô sU≤;ÃRy Tv; )ËÖ?vRimômmÿ?vÖriNdôiv dÖeveWûu ho];ÿ ≤Cz 25
somÿ r;jÖiNvê;ôSTvMpÖ[j;å Öp;vÿrohÖ ivê;ôSTv;MpÖ[j;å Öp;vÿrohNtu)Íû,oTvôi¶Æ sÖim/;ô hvÿMme Íû<vNTv;poÿ i/ôW,;ÿí dÖevIÆ )≈ot;ÿ g[;v;,o ivôduWoô n ≤D˝ Íû,otÿu devÆ sÿivôt; hvÿMmÖe Sv;h;ÿ26
devIÿr;poåap;•p;ô¥o vÿåËÖimRhRRÃivô„yùåîiN{Öy;v;ÿNmÖidNtÿm… )tNdÖeve>yoÿ devÖ]; dÿ xu£Öpe>yoô ≤eW;ÿM.;ôg Sq Sv;h;ÿ 27
k;iWÃRris smuû{SyÖ Tv; i=ÿTy;ô娕ÿy;im )sm;poÿåaÖi∫rÿGmtÖ smoWÿ/Ii.ôroWÿ/I… 28
≤mÿ¶e pûOTsu mTyÖRmv;ô v;jÿeWuû ≤Ôûun;Æ )s ≤Nt;ô xêÿtIô·rWÖ… Sv;h;ÿ 29
dÖevSyÿ Tv; sivôtuÆ p[ÿsÖváeiênoÿb;ôR >y;ÿMpûU„,o hSt;ÿ>y;m( )a;dÿdeÖ r;v;ÿis g.Iôrimômmÿ?vÖr éû/IN{;ÿy sûuWUtÿmm( )
Ö Ömenÿ pÖivnojÃRSvNtÖMm/ÿumNtÖMpyÿSvNti•g[;ô>y;ù SqdevÖ≈utÿStÖpRyÿt m;ô mnoÿ me 30
mnoÿ me tpRytÖ v;cÿMme tpRyt p[;ô,Mmeÿ tpRytÖ c=uÿmeR tpRytÖ≈o]ÿMme tpRyt;ôTm;nÿMme tpRyt pÖ[j;Mmÿe tpRyt pÖxUNmÿe tpRytgÖ,;Nmÿe tpRyt gÖ,; mÖe m; ivtÿOWn( 31
[AdhyŒya 6] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
38
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
îN{;ÿy Tv;ô vsuÿmte ®Ö{vÿtÖåîN{;ÿy Tv;idôTyvÿtÖåîN{;ÿyTv;i.m;itôfle )XyÖen;yÿ Tv; somÖ.OteÖ¶yÿe Tv; r;ySpoWÖde 32
≤ ÿe som idôiv Jyoitô≤RTpOÿiqôVy;\≤duûr;vÖNt·rÿ=e )ten;ôSmw ≤jÿm;n;yoô® r;ôye ’û?yi/ÿ d;ô]e voÿc… 33
ê;ô]; Sqÿ vO]Öturoô r;/oÿgUt;RåaÖmOtÿSyÖ pàIÿ… )t; dÿevIdeRvÖ]em\≤ÖD•ÿyÖtopÿÙt;ô… somÿSy ipbt 34
m; .eÖm;R s\ivÿKq;ôåËjÃRN/TSvÖ i/Wÿ,e vIô@±vI sÖtIvIÿ@yeq;ômUjRÃNd/;q;m( ) p;ôPm; hÖto n somÿæ 35
p[;gp;ôgudÿg/Ör;KsÖvRtÿSTv;ô idxÖåa;/;ÿvNtu ) aMbÖ in„pÿrÖsmÖrIivÃRd;m( 36
TvmÖ© p[xÿ isWo dÖevÆ xÿivœÖ mTyÃRm( )n TvdÖNyo mÿ v•iSt mi@ÖRteN{Ö b[vIÿim tÖe vcÿæ 37
îit Wœoå?y;y"
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
39
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
aq s¢moå?y;y"
v;ôcSptÿye pvSvÖ vO„,oÿåaÖ Öxu>y;ô©.ÿiStpUt… )dÖevo dÖeve>yÿæ pvSvÖ ≤eW;ÿM.;ôgoisÿ 1
m/uÿmtInÖRåîWÿS’i/ô ≤ ÿe soôm;d;ÿ>yÖ•;mÖ j;gÿOivô tSmÿw te somÖsom;ÿyÖ Sv;h;ô Sv;hoôváRNt·rÿ=ÖmNvÿeimô Sv; é¡tois 2
Sv; é¡toisô ivêeÿ>yåîiN{Öye>yoÿ idôVye>yÖ… p;iqÃRve>yoô mnÿSTv;∑uûSv;h;ÿ Tv; su.vÖ sU≤;ÃRy dÄeve>yÿSTv; mrIicôpe>yoô dev;ÿãxoô≤SmÖw Tve@Öº tTsÖTymÿup·rôp[ut;ÿ .Ö©πnÿ hÖtoás* f$(p[;ô,;yÿ Tv; Vy;ôn;yÿTv; 3
ÖpÖy;ômgÿOhItoSyÖNt≤ÃRCz m`vNp;ôih somÿm( )֮Ąy r;yÖåEWoÿ ≤jSv 4
aÖNtStÖe ¥;v;ÿpOiqôvI dÿ/;MyÖNtdÃR/;MyûuváRNt·rÿ=m( )sÖjUdÄeRvei.ôrvÿrwÄ… prÿwí;Nt≤;ôRme mÿ vNm;dySv 5
Sv; é¡toisô ivêeÿ>yåîiN{Öye>yoÿ idôVye>yÖ… p;iqÃRve>yoô mnÿSTv;∑uûSv;h;ÿ Tv; su.vÖ sU≤;ÃRy dÖeve>yÿSTv; mrIicôpe>yÿå¨d;ôn;yÿ Tv;6
a; v;ÿyo .UW xuicp;ôå¨pÿ n… sÖhßÿNte inôyutoÿ ivêv;r )¨poÿ teÖåaN/oô m¥ÿmy;imô ≤Syÿ dev di/ôWe pÿUvÖRpey\Ãv;ôyveÿ Tv; 7
[AdhyŒya 7] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
40
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
îN{ÿv;yUåîÄme suût;å¨pÖ p[yoÿi.ôr;gÿtm( ) îNdÿvo v;mûuxiNtÖ ih )ÖpÖy;ômgOÿhItois v;ôyvÿåîN{v;ôyu>y;ÿNTvÖwW tÖe ≤oinÿæ
sÖjoWoÿ>y;NTv; 8
aÖy\v;ÿiMm];v®,; sûutÆ somÿåAt;vO/; ) mmeidôh ≈uÿtÄ Ö hvÿm()
ÖpÄy;ômgOÿhItois imô];v®¡,;>y;NTv; 9
r;ôy; vÖy˝ sÿsÖv;ãsoÿ mdem hÖVyenÿ dÖev; ≤vÿsenÖ g;vÿæ )t;N/ÖenuiMmÿ];v®,; ≤uûv•oÿ ivôê;h;ÿ / ÖmnÿpSf⁄rNtImeÖW tÖe≤oinÿA≥t;ôyu>y;ÿNTv; 10
≤; v;ô x;ô m/ÿumÖTyiêÿn; sûUnOt;ÿvtI )ty;ÿ ≤ÖDiMmÿim=tm( ) ÖpÖy;ômgÿOhItoSyÖiê>y;ÿNTvÖwW tÄe≤oinôm;R?vIÿ>y;NTv; 11
tMpÖ[àq;ÿ pûUvRq;ÿ ivôêqÖemq;ÿ JyÖeœt;ÿitMbihÖRWdÿã SvÖivRdÿm( )pÖ[tIôcIôn\vûOjnÿNdohsÖe /uinÿm;ôxuÔyÿNtÖmnûu y;sûu v/ÃRse )ÖpÖy;ômgOÿhItoisô x<@;ÿy TvÖwW tÖe ≤oinÿvIôRrt;ÿMp;ôÁpÿmO∑Ö… x<@oÿ
dÖev;STv;ÿ xu£ôp;Æ p[,ÿyÖNTvn;ÿ/O∑;is 12
sûuvIroÿ vIôr;Npÿ[jÖnyÖNprIÿÁÖi. r;ÖySpoWÿe, ≤jÿm;nm( )sÖÔÖGm;ôno idôv; pÿOiqôVy; xuû£Æ xûu£xoÿicW;ô inrÿStÖ… x<@ÿæxûu£Sy;ÿi/ôœ;nÿmis 13
aiCzÿ•Sy te dev som suûvI≤ÃRSy r;ÖySpoWÿSy didôt;rÿæ Sy;m )
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
41
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
s; pÿ[qÖm; s\S’¡itivôRêv;ÿr;ô s pÿ[qÖmo v®¡,o imô]oåaÖi¶Æ 14
s pÿ[qÖmo bOhÖSpitÿiíikôTv;\StSm;ôåîN{;ÿy sûutm; jÿuhotÖ Sv;h;ÿ )tûOMpNtûu ho];ô m?voô ≤;Æ iSvÿ∑;ô ≤;Æ sup[Iÿt;ô… su ÿt;ô≤TSv;h;y;ÿ@Ö¶It( 15
aÖy\vÖeníoÿdyÖTpOiXnÿg.;ôR JyoitÿjRr;yûU rjÿso ivôm;nÿe )îÄmmÖp;ã sÿ©ûme sU≤ÃRSyÖ ixxuû• ivp[;ÿ mÖit.Iÿ ·rhiNt )ÖpÖy;ômgOÿhItoisô mk;Ã≥y Tv; 16
mnoô n ≤eWûu hvÿneWu itôGm\ivpÖ… xCy;ÿ vnûuqo {vÿNt; )a; yÆ x≤;ÃRi.StuivnûOM,oåaÖSy;≈Iÿ,It;ôidxÖ©.ÿSt;vÖeW tÖe ≤oinÿæpÖ[j;Æ p;ôÁpÿmO∑oô mkoÃR dÖev;STv;ÿ miNqÖp;Æ p[,ÿyÖNTvn;ÿ/O∑;is17
suûpÄ[j;Æ pÖ[j;Æ pÿ[jÖnyÖNprIÿÁÖi. r;ôySpoWÿe,Ö ≤jÿm;nm( )sÖÔÖGm;ôno idôv; pÿOiqôVy; mÖNqI mÖiNqxoÿicW;ô inrÿStoô mkoÃRmÖiNqnoÿi/ôœ;nÿmis 18
≤e dÿev;so idôVyek;ÿdxÖ Sq pÿOiqôVy;m?yek;ÿdxÖ Sq )aÖPsûui=toÿ mihônwk;ÿdxÖ Sq te dÿev;so ≤ÖDimômÔÿuW?vm( 19
ÖpÄy;ômgOÿhItoSy;gÖ[yù,oisô Sv;ùg[y,… ) p;ôih ≤ÖDMp;ôih≤ÖDpÿit\'Öiv„,uûSTv;imÿiN{Öye,ÿ p;tûu iv„,ûuNTvMp;ÿÁÖi. svÿn;in p;ih20
[AdhyŒya 7] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
42
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
somÿæ pvtÖe somÿæ pvtÖeSmw b[ ÿ,eÖSmw =Ö];y;ôSmw sÿuNvÖte≤jÿm;n;y pvtåîÖWåËôjeR pÿvteÖŒåaoWÿ/I>y… pvtÖe¥;v;ÿpOiqôvI>y;ÿMpvte su.ûUt;yÿ pvteÖ ivêÿe>ySTv; dÖeve>yÿåEÖW tÖe≤oinôivRêÿe>ySTv; deÖve>yÿæ 21
ÖÖpÖy;ômgÿOhItoÖsIN{;ÿy Tv; bûOh√ÿtÖe vyÿSvtå¨Kq;ôVyù©»�;im )≤ ÿåîN{ bûOh√yÖStSmÿw Tv;ô iv„,ÿve TvÖwW tÖe ≤oinÿ®ÄKqe>yÿSTv;dÖeve>yÿSTv; dev;ôVyù\≤ÖDSy;yÿuWe gO�;im imô];v®¡,;>y;NTv; 22
imô];v®¡,;>y;NTv; dev;ôVyù\≤ÖDSy;yuÿWe gO�;ûmIN{;ÿy Tv;dev;ôVyù\≤ÖDSy;yÿuWe gO�;ûmIN{;ôi¶>y;ÿNTv; dev;ôVyù\≤ÖDSy;yuÿWegO�;ûmIN{;ôv®ÿ,;>y;NTv; dev;ôVyù\≤ÖDSy;yÿuWegO�;ûmIN{;ôbOhÖSpitÿ>y;NTv; dev;ôVyù\≤ÖDSy;yÿuWegO�;ômIN{;ôiv„,ÿu>y;NTv; dev;ôVy\ù≤DSy;yÿuWe gO�;im 23
mûU/;RnÿiNdôvoåaÿrÄitMpÿOiqôVy; vÿwê;nÖrmOûtåa;j;ôtmÖi¶m( )kÖiv˝ sÖm[;jÖmitÿiqôÔn;ÿn;m;ôs•; p;]ÿÔnyNt dÖev;Æ 24
ÖpÖy;ômgOÿhItois /û[uvoùis/û[uvi=ÿit/û[uRv;,;ÿN/û[uvtÖmoCyÿut;n;mCyutÄi= ÿmåEÖW tÖe≤oinÿvwRê;nÖr;yÿ Tv; )/û[uvN/û[uve,Ö mnÿs; v;ôc; somÖmvÿny;im )aq;ÿ nÖåîN{Öåîi√xoÿspÄà;Æ smÿnsÖSkrÿt( 25
≤Stÿe {ÖPs SkNdÿitô ≤StÿeåaÖ Öxug[;RvÿCyuto i/ôW,ÿyo®ÖpSq;ÿt( )aÖ?vÖ≤oRv;ôR p·rÿ v;ô ≤Æ pÖiv];ô Nteÿ juhoimô mnÿs;ô vWÿ$(’tÄãô
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
43
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
Sv;h;ÿ dÖev;n;ÿmûuT£mÿ,mis 26
p[;ô,;yÿ me vcoôRd; vcÃRse pvSv Vy;ôn;yÿ me vcoôRd; vcÃRsepvSvod;ôn;yÿ me vcoôRd; vcÃRse pvSv v;ôce mÿe vcoôRd; vcÃRsepvSvÖ £tûUd=;ÿ>y;Mme vcoôRd; vcÃRse pvSvÖ ≈o];ÿy me vcoôRd;vcÃRse pvSvÖ c=uÿ>y;RMme vcoôRds*ô vcÃRse pveq;m;ôTmnÿe me 27
a;ôTmnÿe me vcoôRd; vcÃRse pvÖSv*jÿse me vcoôRd; vcÃRse pvÖSv;yÿuWeme vcoôRd; vcRÃse pvSvÖ ivê;ÿ>yo me pÖ[j;>yoÿ vcoôRds*ô vcÃRsepveq;m( 28
koÿis ktÖmoùisô kSy;ÿisô ko n;m;ÿis )≤Syÿ teÖ n;m;mÿNmihô ≤NTv;ô somÖen;tIÿtOp;m ).U.uRvÖ… Svùæ supÖ[j;Æ pÖ[j;i.ÿæ Sy;ã sûuvIroÿ vIôrwÆ sûupoWÖÆ poWwÿ…29
ÖpÄy;ômgÿOhItoisô m/ÿve Tvopy;ômgÿOhItoisô m;/ÿv;yTvopy;ômgÿOhItois xûu£;yÿ Tvopy;ômgÿOhItoisô xucÿyeTvopy;ômgOÿhItoisô n.ÿse Tvopy;ômgÿOhItoisô n.ÖSy;ùyTvopy;ômgOÿhItosIôWe Tvoÿpy;ômgÿOhItoSyûUjeR Tvoÿpy;ômgÿOhItoisôshÿse Tvopy;ômgÿOhItois shÖSy;ùy Tvopy;ômgÿOhItoisô tpÿseTvopy;ômgÿOhItois tpÖSy;ùy Tvoÿpy;ômgÿOhItoSy˝hsSpÄtyÿe Tv;30
îN{;ÿ¶Iôåa;gÿt˝ sûut©Iûi.RnR.oô vrÿe<ym( ) aÖSy p;ÿtiN/ôyeiWôt;)
[AdhyŒya 7] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
44
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
ÖpÄy;ômgOÿhItosIN{;ôi¶>y;ÿNTvÖwW tÖe ≤oinÿ·rN{;ôi¶>y;ÿNTv; 31
a; `;ô ≤eåaÖi¶imÿN/Öte StûO,iNtÿ bÖihRr;ÿnuûWk™ ) ≤eW;ôimN{oô ≤uv;ôs%;ÿ )
ÖpÄy;ômgÿOhItoSy¶IôN{;>y;ÿNTvÖwW tÖe ≤oinÿr¶IôN{;>y;ÿNTv; 32
aom;ÿsíWR,I/Otoô ivêÿe dev;sÖåa;gÿt )d;ôê;ãsoÿ d;ôxuWÿæ sûutm( )
ÖpÖy;ômgOÿhItoisô ivêÿe>ySTv; dÖeve>yÿåEÖW tÖe ≤oinôivRêÿe>ySTv;dÖeve>yÿæ 33
ivêeÿ dev;sÖåa;gÿt Í,uût; mÿåîÄm˝ hvÿm( )EdMbÖihRinRWIÿdt )
ÖpÄy;ômgÿOhItoisô ivêÿe>ySTv; dÖeve>yÿåEÖW tÖe ≤oinôivRêÿe>ySTv;dÖeve>yÿæ 34
îN{ÿ m®TvåîÄh p;ÿihô somÖ\≤q;ÿ x;≤;ôRteåaipÿb… sûutSyÿ )tvÖ p[,IÿtIô tvÿ xUrÄ xmÖR•;ivÿv;siNt kÖvyÿæ suyÖD;Æ )ÖpÄy;ômgÿOhItoôsIN{;ÿy Tv; mÖ®TvÿtåEÖW tÖe ≤oinô·rN{;ÿy Tv;
mÖ®Tvÿte 35
mÖ®TvÿNt\vOWÖ.\v;ÿvO/;ônmk¡v;·riNdôVy˝ x;ôsimN{ÿm( )ivôê;ôs;hÖmvÿsÖe nUtÿn;yoôg[ sÿhoôd;imôh t˝ ÿvem )
ÖpÄy;ômgÿOhItoôsIN{;ÿy Tv; mÖ®TvÿtåEÖW tÖe ≤oinô·rN{;ÿy Tv;mÖ®Tvÿte )
ÖpÄy;ômgOÿhItois mÖ®t;ôNTv*jÿse 36
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
45
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
sÖjoW;ÿåîN{Ö sgÿ,o mÖ®i∫Ö… somÿiMpb vO]Öh; xÿUr ivô√;n( )jÖih x]ûU1\–rpÖ mO/oÿ nudÖSv;q;.ÿy é,uih ivôêtoÿ n… )
ÖpÄy;ômgOÿhItoôsIN{;ÿy Tv; mÖ®TvÿtåEÖW tÖe ≤oinô·rN{;ÿy Tv;mÖ®Tvÿte 37
mÖ®Tv;ÿ2\–åîN{ vOWÖ.o r,;ÿyÖ ipb;ô somÿmnu„vÖ/Mmd;ÿy )a;isÿçSv jÖ#rÖe m?vÿåËÖimRNTv˝ r;j;ÿisô p[itÿpTsûut;n;ÿm( )
ÖpÄy;ômgÿOhItoôsIN{;ÿy Tv; mÖ®TvÿtåEÖW tÖe ≤oinô·rN{;ÿy Tv;mÖ®Tvÿte 38
mÖh;2\–åîN{oÿ nOûvd;cÿWRi,ôp[;å Öt i√ôbh;ÃRåaimônÆ shoÿi.… )aÖSmÖ{‰ùGv;vO/e vIô≤;ùRyoô®Æ pûOquÆ su’¡t… kÖtORi.ÿ.URt( )
ÖpÄy;ômgÿOhItois mhÖeN{;yÿ TvÖwW tÖe ≤oinÿmRhÖeN{;yÿ Tv; 39
mÖh;2\–åîN{oô ≤åaojÿs; pÖjRNyoÿ vOi∑ôm;2\–åîÿv ) StomÿwvÖRTsSyÿv;vO/e )
ÖpÄy;ômgÿOhItois mhÖeN{;yÿ TvÖwW tÖe ≤oinÿmRhÖeN{;yÿ Tv; 40
¨dûu TyÔ;ôtveÿdsNdÖev\vÿhiNt kÖÉtvÿæ )dûOxe ivê;ÿyÖ sU≤ÄRãô Sv;h;ÿ 41
icô]NdÖev;n;ômudÿg;ôdnIÿkôç=ÿuimôR]SyÖ v®¡,Sy;ô¶eÆ )a;p[;ô ¥;v;ÿpOiqôvIåaÖNt·rÿ=Ö Ö sU≤ÃRåa;ôTm; jgÿtStÖSquWÿíÖ Sv;h;ÿ42
[AdhyŒya 7] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
46
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
a¶Öe nyÿ suûpq;ÿ r;ôyeåaÖSm;iNvê;ÿin dev vÖyun;ÿin ivô√;n( )≤ûuyoô?yáSm∆ÿu r;ô,menoô .Uiyÿœ;NtÖe nmÿ娷ˇ_\iv/emÖ Sv;h;ÿ 43
aÖy•oÿåaÖi¶vR·rÿvS’,oTvÖyMmO/ÿæ pûuråEÿtu p[i.ôNdn( )aÖy\v;j;ÿÔytûu v;jÿs;t;vÖy˝ x]ÿUÔytûu j Ã≥W;,… Sv;h;ÿ 44
Âôpe,ÿ vo ÂôpmÖ>y;g;ÿNtûuqo voÿ ivôêvÿed;ô iv.ÿjtu )AûtSyÿ pÖq; p[etÿ cÖN{dÿi=,;Ö ivSvÖ… pXyÖ VyáNt·rÿ=Ö\≤tÿSvsdÄSywùæ 45
b[;ô Ö,mÖ¥ ivÿdeyiMptûOmNtÿMpwtOmÖTymOiWÿm;WÖeRy˝ suû/;tÿudi=,m( )aÖSm{;ÿt; devÖ]; gÿCzt p[d;ôt;rÄm;ivÿxt 46
aÖ¶yÿe Tv;ô mÁÖ\v®¡,o dd;tûu soùmOtÄTvmÿxIôy;yÿud;ôR]åEÿi/ô myoômÁÿMp[itg[hIô]e ®Ä{;yÿ Tv;ô mÁÖ\v®ÿ,o dd;tûu soùmOtÄTvmÿxIy p[;ô,od;ô]åEÿi/ô vyoô mÁÿMp[itg[hIô]e bOhÖSptÿye Tv;ô mÁÖ\v®ÿ,o dd;tûusoùmOtÄTvmÿxIyÖ TvGd;ô]åEÿi/ô myoô mÁÿMp[itg[hIô]e ≤Öm;yÿ Tv;ômÁ\Öv®¡,o dd;tûu soùmOtÄTvmÿxIyÖ hyoÿ d;ô]åEÿi/ô vyoômÁÿMp[itg[hIô]e 47
koÿd;ôTkSm;ÿåad;ôTk;moÿd;ôTk;m;ÿy;d;t( )k;moÿ d;ôt; k;mÿæ p[itg[hIôt; k;mwÖt ÿe 48
îit s¢moå?y;y"
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
47
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
aq;∑moå?y;y"
ÖpÖy;ômgÿOhItoSy;idôTye>yÿSTv; )iv„,ÿ娮g;yÖwW tÖe somÖSt˝ rÿ=SvÖ m; Tv;ÿ d.n( 1
kÖd; cÖn StÖrIrÿisô neN{ÿ síis d;ôxuWÿe )¨poÖpe•u mÿ vÖN.UyÄåî•u tÖe d;nÿNdeÖvSyÿ pOCytåa;idôTye>yÿSTv; 2
kÖd; cÖn p[yÿuCzSyûu.e inp;ÿisô jNmÿnI )turIÿy;idTyÖ svÿnNtåîiN{Öym;tÿSq;vÖmOtÿiNdôVy;ùidôTye>yÿSTv; 3
≤ÖDo dÖev;n;ôMp[Tyÿeit sûuªm;idÿTy;soô .vÿt; mO@ÖyNtÿæ )a; voôv;RcIÿ sumÖitvÃRvOTy;dÖ Öhoiíô¥;vÿ·rvoôiv Ör;sÿd;idôTye>yÿSTv; 4
ivvÿSv•;idTyÖwW tÿe sompIôqStiSmÿNmTSv )≈dÿSmw nroÖ vcÿse d/;tnÖ ≤d;ÿxIôd;R dMpÿtI v;ômmÿXnuûtÆ )pum;ÿNpûu]o j;ÿyte ivôNdtÖe vSv/;ÿ ivôê;h;ÿrÄpåEÿ/te gûOhe 5
v;ômmÖ¥ sÿivtv;ôRmmûu êo idôveidÿve v;ômmÖSm>yÿ s;vI… )v;ômSyÖ ih =yÿSy devÖ .UrÿerÄy; i/ôy; v;ÿmÖ.;jÿæ Sy;m 6
ÖpÖy;ômgÿOhItois s;ivô]oùis cnoô/;íÿnoô/;åaÿisô cnoô miyÿ /eih)ijNvÿ ≤ÖDiÔNvÿ ≤ÖDpÿitôM.g;ÿy dÖev;yÿ Tv; sivô]e 7
[AdhyŒya 8] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
48
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
ÖpÖy;ômgOÿhItois sûuxm;ÃRis sup[itœ;ôno bûOhdÿu=;yÖ nmÿæ )ivêÿe>ySTv; dÖeve>yÿåEÖW tÖe ≤oinôivRêÿe>ySTv; dÖeve>yÿæ 8
ÖpÖy;ômgOÿhItoisô bOhÖSpitÿsutSy dev som tÖåîNdoÿ·riN{Öy;vÿtÖ…pàIÿvtoô g[h;ÿ2\–åA?y;sm( )aÖhMpÖrSt;ÿdÖhmÖvSt;ô¥dÖNt·rÿ=ÖNtdÿu me ipôt;.ÿUt( )aÖh˝ sU≤RÃmu.Öytoÿ ddx;ôRhNdÖev;n;ÿMprÄm©ëh;ô ≤t( 9
a¶;3–åî pàIÿvNTsÖjUdÖeRvenÖ Tv∑û; somÿiMpbÖ Sv;h;ÿ )pÖ[j;pÿitôvORW;ÿis retoô/; retoô miyÿ /eih pÖ[j;pÿteStÖe vO„,oÿ retoô/soÿretoô/;mÿxIy 10
ÖpÖy;ômgOÿhItoisô h·rÿris h;·ryojÖno h·rÿ>y;NTv; )h≤oRÃ/;ôRn; Sqÿ sÖhsoÿm;ôåîN{;ÿy 11
≤StÿeåaêÖsinÿ.RÖ=o ≤o goôsinôStSyÿ tåîÖ∑yÿjuWStûutStoÿmSyxÖStoKqÖSyopÿÙtÖSyopÿÙto .=y;im 12
dÖev’¡tÖSywnÿsovÖyjÿnmis mnûu„yù’tÖSywnÿsovÖyjÿnmisipôtO’¡tÖSywnÿsovÖyjÿnmSy;ôTm’¡tÖSywnÿsovÖyjÿnmÖSyenÿsåEnsovÖyjÿnmis )≤∞;ôhmenoÿ ivô√;\íÖk;rÄ ≤∞;ivÿ√;ô\StSyÖ svÖRSywnÿsovÖyjÿnmis13
s\vcÃRs;ô pyÿs;ô sNtÖnUi.ôrgÿNmihô mnÿs;ô s˝ ixôvenÿ )Tv∑;ÿ sûud]oô ivdÿ/;tûu r;yonÿum;∑Ru tÖNvoá ≤i√ilÿ∑m( 14
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
49
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
simÿN{ ,oô mnÿs; neiWô goi.ô… s˝ sûU·ri.ÿmR vÖNTsã SvÖSTy; )sMb[ ÿ,; dÖev’¡t\Ö≤diStô sNdÖev;n;ÿã sumÖt* ≤ÖiDy;ÿn;ôãô Sv;h;ÿ15
s\vcÃRs;ô pyÿs;ô sNtÖnUi.ôrgÿNmihô mnÿs;ô s˝ ixôvenÿ )Tv∑;ÿ sûud]oô ivdÿ/;tûu r;yonÿum;∑Ru tÖNvoá ≤i√ilÿ∑m( 16
/;ôt; r;ôitÆ sÿivôtedÔÿuWNt;MpÖ[j;pÿitinRi/ôp; dÖevoåaÖi¶Æ )Tv∑;ô iv„,uÿæ p[Öjy;ÿ s˝rr;Ö,; ≤jÿm;n;yÖ {ivÿ,Nd/;tÖ Sv;h;ÿ17
suûg; voÿ dev;ô… sdÿn;åakmÖR ≤åa;ÿjÖGmed˝ svÿnÔuW;ô,;Æ ).rÿm;,;Ö vhÿm;n; hÖvIã„yÖSme /ÿ vsvoô vsÿUinô Sv;h;ÿ 18
≤;\2–åa;vÿhå¨xÖto deÿv dÖÖev;\St;Np[erÿyÖ Sveåaÿ¶e sÖ/Sqÿe )jÖi=ôv;ãsÿæ pipôv;ãsÿíÖ ivêesuÿÏÖmRã SvÖr;itÿœÖt;nûu Sv;h;ÿ19
vÖy˝ ih Tv;ÿ p[yÖit ≤ÖDeåaÖiSm•¶Öe hot;ÿrÄmvÿO,ImhIôh )A/ÿgy;ôåA/ÿguût;xÿimœ;… p[j;ônNyÖDmuÿpy;ih ivô√;NTSv;h;ÿ 20
dev;ÿ g;tuivdo g;ôtu\ivôÊv; g;ôtuimÿt )mnÿsSptåîÖmNdÿev ≤ÖDã Sv;h;ô v;tÿe /;… 21
≤Dÿ ≤ÖD©ÿCz ≤ÖDpÿit©CzÖ Sv;\≤oinÿ©CzÖ Sv;h;ÿ )
[AdhyŒya 8] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
50
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
EÖW tÿe ≤ÖDo ≤ÿDpte sÖhsÿU _v;kÖ… svÃRvIrÄStÔuÿWSvÖ Sv;h;ÿ 22
m;ihÿ.ûURm;R pOd;ÿk⁄… ) Ö®˝ ih r;j;ô v®ÿ,íÖk;rÖ sU≤;RÃyÖpNq;ômNvÿetÖv;å ÿ )aÖpdÖe p;d;ô p[itÿ/;tvek®Öt;pÿvÖ _; ÿdy;ôiv/ÿiít( )nmoô v®ÿ,;y;ôi.iœÿtoô v®ÿ,SyÖ p;xÿæ 23
aÖ¶ernIÿkmÖpåa;ivÿvex;ôp;•p;ÿTp[itôr=ÿ•sûu≤ùRm( )dmÿedme sÖim/\Ã≤+y¶Öe p[itÿ te ijô◊; ûOtmu∞ÿr<yÖTSv;h;ÿ 24
sÖmûu{e tÖe ˙dÿymÖPSváNtÆ sNTv;ÿ ivxÖNTvoWÿ/I®Öt;pÿæ )≤ÖDSyÿ Tv; ≤Dpte sûU _oˇ_*ÿ nmov;ôkÉ ivÿ/emÖ ≤TSv;h;ÿ 25
devIÿr;påEÖW voô g.RÖSt˝ sup[IÿtÖ Ö su.ÿOtiMb.Ot )devÿ somÖwW tÿe loôkStiSmôHzçÖ v+vÖ p·rÿ c v+v 26
avÿÃ.Oq incuMpu, inceÖ®rÿis incuMpûu,Æ )avÿ dÖevwdÖeRv’¡tÖmenoÿy;isWÖmvÖ mTyÖwRmRTyRÃ’tMpu®Ör;V,oÿ dev·rÖWSp;ÿih ) dÖev;n;ÿã sÖimdÿis 27
Ejÿtûu dxÿm;Syoô g.oÃR jÖr;yÿu,; sÖh )≤q;ôy\v;ôyurejÿitô ≤q;ÿ smûu{åEjÿit )EÖv;yNdxÿm;Syoôåaßÿ∆Ör;yÿu,; sÖh 28
≤Sywÿ te ≤ÖiDyoô g.oôR ≤SyÖw ≤oinÿihRrÄ<yyIÿ )a©;ûNyÓÿut;ô ≤SyÖ tMm;ô]; smÿjIgmÖãô Sv;h;ÿ 29
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
51
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
puû®ÄdÖSmo ivWÿuÂpÖåîNdÿurÄNtmRÃihôm;nÿm;nÔÖ /Irÿæ )Ek¡pdIiN√ôpdIÿiN]ôpdIôçtÿu„pdImÖ∑;pÿdIôM.uvÖn;nÿu p[qNt;Öãô Sv;h;ÿ30
m®ÿtoô ≤SyÖ ih =yÿe p;ôq; idôvo ivÿmhs… )s sÿugoôp;tÿmoô jnÿæ 31
mÖhI ¥*Æ pÿOiqôvI cÿ nåîm\≤ÖDiMmÿim=t;m( )ipôpûOt;•oô .rIÿmi.… 32
a;itÿœ vO]hÖn[q\Ã≤uû _; tÖe b[ ÿ,;Ö hrIÿ )aÖv;ôRcInÖ Ö su tÖe mnoô g[;v;ÿ ’,otu vÖ¶un;ÿ )
ÖpÖy;ômgÿOhItoôsIN{;ÿy Tv; Wo@ÖixnÿåEÖW tÖe ≤oinô·rN{;ÿy Tv;Wo@Öixnÿe 33
≤ûu+v; ih kôÉixn;ô hrIÖ vOWÿ,; k+yÖp[; )aq;ÿ nåîN{ somp; igôr;mupÿ≈uitçr )
ÖpÖy;ômgOÿhItoôsIN{;ÿy Tv; Wo@ÖixnÿåEÖW tÖe ≤oinô·rN{;ÿy Tv;Wo@Öixnÿe 34
îN{ÖimırIÿ vhÖtopÿ[it/O∑xvsm( ) AWIÿ,;ç StuûtI®pÿ ≤ÖDçÖm;nÿuW;,;m( ) ÖpÖy;ômgOÿhItoôsIN{;ÿy Tv; Wo@ÖixnÿåEÖW tÖe≤oinô·rN{;ÿy Tv; Wo@Öixnÿe 35
≤Sm;ô• j;ôtÆ proÿåaÖNyoåaiStô ≤åa;ÿivôvexÖ .uvÿn;inô ivê;ÿ )
[AdhyŒya 8] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
52
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
pÖ[j;pÿit… pÖ[jy;ÿ s˝rr;Ö,S]Ii,ô JyotIÿãiW scteÖ s Woÿ@ÖxI 36
îN{ÿí sÖm[;@±v®ÿ,íÖ r;j;ô t* tÿe .Ö=çÿ£tûurg[ÿåEÖtm( )tyoÿrÄhmnÿu .Ö=M.ÿ=y;imô v;GdÖevI jÿuW;ô,; somÿSy tOPytu sÖhp[;ô,enÖ Sv;h;ÿ 37
a¶eÖ pvÿSvÖ Svp;ÿåaÖSme vcRÃæ sûuvI≤ÃRm( )d/ÿ{ÖiyMmiyô poWÿm( )
ÖpÖy;ômgÿOhItoSyÖ¶yÿe Tv;ô vcÃRsåEÖW tÖe ≤oinÿrĶyÿe Tv;ô vcÃRse )a¶ÿe vcRiSvÖNvcRÃSv;ô\STvNdÖeve„visô vcRÃSv;nÖhMmÿnûu„yùeWu .Uy;sm(38
Ö·ˇœÖ•ojÿs; sÖh pIôTvI ixpÿ[eåavepy… )somÿimN{ cÖmUsûutm( )
ÖpÖy;ômgÿOhItoôsIN{;ÿyÖ Tv*jÿsåEÖW tÖe ≤oinô·rN{;ÿyÖ Tv*jÿse )îN{*ÿijôœ*ijÿœÖSTvNdÖeve„vSyoijÿœoôhMmÿnûu„yùeWu .Uy;sm( 39
adOÿ≈mSy kÖÉtvoô iv rÄXmyoô jn;ô2\–åanÿu ).[;jÿNtoåaÖ¶yoÿ ≤q; )
ÖpÖy;ômgOÿhItoisô sU≤;ÃRy Tv; .[;ôj;yÖwW tÖe ≤oinô… sU≤;ÃRy Tv;.[;ôj;yÿ )sU≤ÃR .[;ijœÖ .[;ijÿœÖSTvNdÖeve„visô .[;ijÿœoôhMmÿnûu„yùeWu .Uy;sm(40
¨dûu TyÔ;ôtveÿdsNdÖev\vÿhiNt kÉôtvÿæ )dOûxe ivê;ÿyÖ sU≤ÃRm( )
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
53
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
ÖpÖy;ômgOÿhItoisô sU≤;ÃRy Tv; .[;ôj;yÖwW tÖe ≤oinô… sU≤;ÃRy Tv;.[;ôj;yÿ 41a;ijÿ [ kÖlxÿMmÖÁ; Tv;ÿ ivxÖiNTvNdÿv… )punÿÂÖj;R invÿtRSvÖ s; nÿæ sÖhßÿN/u+voô®/;ÿr;ô pyÿSvtIôpunÖm;Rivÿxt;{ÖiyÆ 42
î@ºÖ rNtôe hVyÖe k;MyÖe cN{Öe JyoteidÿitÖ srÿSvitô mihô iv≈ÿuit )EÖt; tÿeåafl‰Öe n;m;ÿin dÖeve>yoÿ m; sûu’tÿMb[Ut;t( 43
iv nÿåîN{Ö mO/oÿ jih nIôc; ≤ÿCz pOtNyÖtÆ )≤oåaÖSm;2\–åaÿi.ôd;sÖTy/ÿr©my;ô tmÿæ )
ÖpÖy;ômgOÿhItoÖsIN{;ÿy Tv; ivômO/ÿåEÖW tÖe ≤oinô·rN{;ÿy Tv; ivômO/ÿe44
v;ôcSpit\Ãivôêk¡m;R,mûUtyÿe mnoôjuv\Öv;jÿeåaÖ¥; ÿvem )s noô ivê;ÿinô hvÿn;in joWi√ÖêxÿM.ûUrvÿse s;ô/uk¡m;R )
ÖpÖy;ômgOÿhItoôsIN{;ÿy Tv; ivôêk¡mR,åEÖW teÖ ≤oinô·rN{;ÿy Tv;ivôêk¡mR,e 45
ivêÿkmRNhÖivW;ô v/ÃRnen ];ôt;rÄimN{ÿm’,orvÖ?ym( )tSmÖw ivxÖ… smÿnmNt pûUvIRrÄymûug[o ivôhVyoô ≤q;sÿt( )
ÖpÖy;ômgOÿhItoôsIN{;ÿy Tv; ivôêk¡mR,åEÖW tÖe ≤oinô·rN{;ÿy Tv;ivôêk¡mR,e 46
ÖpÖy;ômgÿOhItoSyÖ¶yÿe Tv; g;yÖ]CzÿNds©»�;ômIN{;ÿy Tv;i]ô∑uPzÿNds©»�;imô ivêÿe>ySTv; dÖeve>yoô
[AdhyŒya 8] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
54
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
jgÿCzNds©»�;Mynûu∑u¢ÿei.gÖrÆ 47
v[exIÿn;NTv;ô pTmÖ•;/ÿUnoim k⁄kUûnn;ÿn;NTv;ô pTmÖ•;/ÿUnoim.ÖNdn;ÿn;NTv;ô pTmÖ•;/ÿUnoim mÖidNtÿm;n;NTv;ô pTmÖ•;/ÿUnoimmÖ/uNtÿm;n;NTv;ô pTmÖ•;/ÿUnoim xûu£NTv;ÿ xûu£åa;/ÿUnoôMyˆoÿ ÂôpesU≤ÃRSy rÄiXmWÿu 48
kÖkû⁄.˝ Âôp\vÿOWÖ.Syÿ rocte bûOhCzû⁄£Æ xûu£Syÿ puroôg;Æ somÖ…somÿSy puroôg;Æ )≤ ÿe soôm;d;ÿ>yÖ•;mÖ j;gÿOivô tSmÿw Tv; gO�;imô tSmÿw te somÖsom;ÿyÖ Sv;h;ÿ 49
ÖixKTvNdÿev som;ô¶eÆ ipÖ[yMp;qopIÿih vÖxI TvNdÿev soômeN{ÿSyipô[yMp;qopIÿÁÖSmTsÿ%;ô TvNdÿev somÖivêÿeW;NdÖev;n;ÿiMpÖ[yMp;qopIÿih 50
îÖh ritÿ·rôh rÿm?vimôh /Oitÿ·rÖh Sv/ÿOitô… Sv;h;ÿ )ÖÖpÖsOûjN/Ö®,ÿMm;ô]e /Ö®,oÿ m;ôtrÖN/yÿn( )
r;ÖySpoWÿmÖSm;sÿu dI/rÄTSv;h;ÿ 51
sÖ]SyÖåAiıÿrÄSygÿNmÖ JyoitÿrÖmOt;ÿåa.Um )idvÿMpOiqôVy;åa?y;®ÿh;ôm;ivÿd;m dÖev;NTSvôJyoRitÿæ 52
≤uûvNtimÿN{;pvRt; puroôyu/;ô ≤o nÿæ pOtÖNy;dpÖ tNtÖimıÿt\Övjÿ[e,ÖtNtÖimıÿtm( )dûUre cÖ ;yÿ CzNTsÖÌhÿn\Ö≤idnÿ=t( )
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
55
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
aÖSm;kô Ö x]ûUNp·rÿ xUr ivôêtoÿ dÖm;R dÿWIR∑ ivôêtÿæ ).U.uRvÖ… Svùæ supÖ[j;Æ pÖ[j;i.ÿæ Sy;m sûuvIr;ÿ vIôrwÆ suûpoW;ô… poWÿw…53
pÖrÄmÖeœ‰ái./Iÿt… pÖ[j;pÿitv;ôRic Vy; ÿt;y;ômN/oôåaCzÿπt… sivôt; sÖNy;\ivôêk¡m;R dIô=;y;ÿMpûUW; soÿmÖ£yÿ<y;ôimN{ÿí 54
îN{ÿí mÖ®tÿí £Öy;yoôpoiTqÖtosÿur… pÖ<ym;ÿno imô]Æ £°ôto iv„,ÿuæixipivô∑åËôr;v;sÿ•oô iv„,ÿunÖRriN/ÿW… p[oôÁm;ÿ,Ö… somÿæ 55
p[oôÁm;ÿ,Ö… somÖåa;gÿtoô v®ÿ,åa;sÖN¥;m;sÿ•oôi¶r;¶Iÿ/Ö[åîN{oÿhivô/;RneqÿvoRp;viÓôym;ÿ,oÖ ivêeÿ deÖv;Æ 56
ivêeÿ dÖev;åaÖ ÖxuWûu Nyùu¢oô iv„,ÿur;p[ItÖp;åa;ÿPy;ô ≤m;ÿno ≤ÖmÆsûUym;ÿnoô iv„,ÿuæ siM.ô[ym;ÿ,o v;ôyuÆ pûUym;ÿn… xuû£Æ pûUtÆxuû£Æ =IÿrÄ≈ImÖRNqI sÿ û_⁄≈IivRêeÿ dÖev;Æ 57
ivêeÿ dÖev;íÿmÖseWU•IôtosûuhoRm;ôyo¥ÿto ®Ö{o Ùûym;ÿnoô v;toô>y;vÿO onûOc=;ô… p[itÿ:y;to .Ö=o .Ö+ym;ÿ,… ipôtroÿ n;r;xÖ Ös;Æ sÖ•ÆisN/ÿuæ 58
sÖ•Æ isN/ÿurv.ûOq;yo¥ÿt… smuû{où>yviÓôym;ÿ,… silôlÆp[Plÿutoô≤yoôrojÿs; Ski.ôt; rj;ÿãis vIô≤ùeRi.vIôRrtÿm;ô xivÿœ; )≤; pTyÿetÖeåapÿ[tIt;ô shoÿi.ôivR„,ÿUåagÖNv®ÿ,; pûUvRÙÿt* 59
[AdhyŒya 8] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
56
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
deÖv;iNdvÿmgNyÖDSttoÿ m;ô {ivÿ,m∑u mnûu„y;ùnÖNt·rÿ=mgNyÖDSttoÿm;ô {ivÿ,m∑u ipôtøNpÿOiqôvImÿgNyÖDSttoÿ m;ô {ivÿ,m∑uû ≤˚çÿloôkmgÿNyÖDSttoÿ me .Ö{mÿ.Ut( 60
ctÿuiS]˝xÖ Ntÿvoô ≤e ivÿtiàÖre ≤åîÄm\≤ÖDã Svô/y;ô ddÿNte )teW;ÿiHzô•˝ sMvÖet∂ÿ/;imô Sv;h;ÿ ÖmoRåaPyeÿtu dÖev;n( 61
≤ÖDSyô dohoô ivtÿt… pu®Ö]; soåaÿ∑Ö/; idvÿmÖNv;tÿt;n )s ≤ÿD /u+vÖ mihÿ me p[Öjy;ÿã r;ÖySpoW\ÖivêÖm;yÿurxIyÖ Sv;h;ÿ62
a;pÿvSvô ihrÿ<yvÖdêÿvTsom vIôrvÿt( )v;jÖ©omÿNtm;.ÿrÄ Sv;h;ÿ 63
îTy∑moå?y;y"
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
57
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
aq nvmoå?y;y"
devÿ sivtÖ… p[sÿuv ≤ÄDMp[sÿuv ≤ÄDpÿitôM.g;ÿy )idôVyo gÿN/ÖvRÆ k¡ÉtÄpUÆ kÉtÿ•… pun;tu v;ôcSpitôv;Rjÿ•… SvdtûuSv;h;ÿ 1
/[uûvÖsdÿNTv; nûOWdÿMmnÄ…sdÿmupy;ômgÿOhItoôsIN{;ÿy Tv;ô ju∑ÿ©»�;MyÖeW tÖe ≤oinô·rN{;ÿy Tv;ô ju∑ÿtmm( )aÖPsuûWdÿNTv; OtÄsd\ÃVyomÖsdÿmupy;ômgÿOhItoôsIN{;ÿy Tv;ôju∑ÿ©»�;MyÖeW teÄ ≤oinÖ·rN{;ÿy Tv;ô ju∑ÿtmm( )pOûiqôivsdÿNTv;Nt·r=ÖsdÿiNdivôsdÿNdevÖsdÿ•;kÖsdÿmupy;ômgÿOhItoôsIN{;ÿy Tv;ô ju∑ÿ©»�;MyÖeW tÖe ≤oinô·rN{;ÿy Tv;ô ju∑ÿtmm( 2
aÖp;ã rsÖmu√ÿysÖ Ö sU≤ÄeR sNtÿ sÖm;ihÿtm( )aÖp;ã rsÿSyÖ ≤o rsÖSt\voÿ gO�;Myu Ömmÿupy;ômgÿOhItoôsIN{;ÿy Tv;ôju∑ÿ©»�;MyÖeW tÖe ≤oinô·rN{;ÿy Tv;ô ju∑ÿtmm( 3
g[h;ÿåËj;R tyoô VyNtoô ivp[;ÿy mÖitm( )teW;\ôivixÿip[y;,;\voôhimWÖmUjÖR Ö smÿg[.mupy;ômgOÿhItoôsIN{;ÿy Tv;ôju∑ÿ©»�;MyÖeW tÖe ≤oinô·rN{;ÿy Tv;ô ju∑ÿtmm( )sÖMpOc*ÿ SqÖ… sMm;ÿ .Ö{e,ÿ pO¤\ivôpOc*ÿ Sqoô iv m;ÿ p;ôPmn;ÿ pO¤m(4
îN{ÿSyÖ vj[oÿis v;jÖs;STvy;ôy\v;jÿ set( )v;jÿSyÖ nu pÿ[sÖve m;ôtrÿMmÖhImidÿitô•;mÖ vcÿs; kr;mhe )≤Sy;ÿimôd\ivêÖM.uvÿnm;ivôvexÖ tSy;ÿ•o dÖevÆ sÿivôt; /mÃR s;ivWt(
[AdhyŒya 9] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
58
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
5
aÖPSváNtrÄmOtÿmÖPsu .ÿeWÖjmÖp;mûut p[xÿiStô„vê;ô .vÿt v;ôijnÿæ )devIÿr;poô ≤o vÿåËÖimRÆ p[tÿUitR… kÖk⁄Nm;ÿNv;jÖs;Sten;ôy\v;jÿ set(6
v;toÿ v;ô mnoÿ v; gN/Öv;RÆ sÖ¢ivÿ xit… )teåag[eêÿmyuÔÖ\SteåaÿiSmÔÖvm;dÿ/u… 7
v;tÿr˝h; .v v;ijNyûuJym;ÿnÖåîN{ÿSyevÖ di=ÿ,… i≈ôywi/ÿ )≤ûuÔNtÿu Tv; mÖ®toÿ ivôêvÿedsÖåa; tÖe Tv∑;ÿ pÖTsu jÖvNdÿ/;tu 8
jÖvo ≤Steÿ v;ijôi•ihÿtoô guh;ô ≤Æ Xyôene prIÿ oôåacÿr∞Ö v;tÿe )tenÿ no v;ijôNblÿv;ôNbleÿn v;jÖij∞Ö .vÖ smÿne c p;riyô„,uÆ)v;ijÿno v;jijtoô v;jÿ s·rÖ„yNtoô bOhÖSptÿe.;ôRgmvÿij [t 9
deÖvSy;ôh˝ sÿivôtuÆ sÖve sÖTysÿvsoô bOhÖSptÿe® Öm•;k¡ ®heym( )deÖvSy;ôh˝ sÿivôtuÆ sÖve sÖTysÿvsåîN{ÿSyo Öm•;k¡ ®heym( )dÖevSy;ôh˝ sÿivôtuÆ sÖve sÖTypÿ[svsoô bOhÖSptÿe® Öm•;k¡m®hm( )dÖevSy;ôh˝ sÿivôtuÆ sÖve sÖTypÿ[svsÖåîN{ÿSyo Öm•;k¡m®hm( 10
bOhÿSptÖe v;jÿÔyÖ bOhÖSptÿyÖe v;c\ÃvdtÖ bOhÖSpit\ôv;jÿÔ;pyt )îN{Ö v;jÿÔÖyeN{;ÿyÖ v;c\ÃvdÖteN{\Öv;jÿÔ;pyt 11
EÖW; vÖ… s; sÖTy; s\Öv;gÿ.ûU¥y;ô bOhÖSpit\ôv;jÖmjIÿjpÖt;jIÿjptÖbOhÖSpit\Öv;j\ÖvnÿSptyoô ivmÿuCy?vm( )
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
59
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
EÖW; vÖ… s; sÖTy;s\Öv;gÿ.ûU¥yeN{\Öv;jÖmjIÿjpÖt;jIÿjpÖteN{\Öv;j\ÖvnÿSptyoôivmÿuCy?vm( 12
deÖvSy;ôh˝ sÿivôtuÆ sÖve sÖTypÿ[svsoô bOhÖSptÿev;RjÖijtoôv;jÿÔeWm( )v;ijÿno v;jijôto?vÿn Sk>nûuvNtoô ≤ojÿn;ô imm;ÿn;ô… k;œ;ÿ©Czt13
EÖW Sy v;ôjI i=ÿpÖi,Ntÿur<yit g[Iôv;y;ÿMbÖıoåaÿipkÖ=åa;ôsinÿ)£tuÿNdi/ô£;åanÿu sÖ Ösinÿ„ydTpÖq;m˚;ûãôSyNv;ôpnIÿf,ÖTSv;h;ÿ14
Öt Sm;ÿSyô {vÿtStur<yÖtÆ pÖ,R• vernÿuv;it p[gÖi/Rnÿæ )XyÖenSyÿevÖ /[jÿtoåa ÖsMp·rÿ di/ô£;V,ÿæ sÖhoj;R t·rÿ]tÖ… Sv;h;ÿ15
x•oÿ .vNtu v;ôijnoô hvÿeWu dÖevt;ÿt; imôt{ÿv… Svôk;‹Æ )jÖM.yÖNtoihô\vOkÖ Ö r=;ÿãisô snÿeMyÖSm¥ÿuyvÖ•mIÿv;… 16
te noôåavÃRNto hvnÖ≈utoô hv\Öivêÿe Í<vNtu v;ôijnoÿ imôt{ÿv… )sÖhÖßÖs; mÖe/s;ÿt; sinÖ„yvoÿ mÖho ≤e /nÿ simôqeWÿu ji.ô[re 17
v;jÿev;jevt v;ijno noÖ /nÿeWu ivp[;åamOt;åAtD;… )aÖSy m?vÿæ ipbt m;ôdyÿ?vNtûO¢; ≤;ÿt pÖiqi.ÿdeRvÖy;nÿw… 18
[AdhyŒya 9] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
60
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
a; m;ô v;jÿSy p[sÖvo jÿgMy;ôdeme ¥;v;ÿpOiqôvI ivôê¡pe )a; m;ÿ gNt;iMpôtr;ÿ m;ôtr;ô c; m;ô somoÿåamOtÖTvenÿ gMy;t( )v;ijÿno v;jijtoô v;jÿ ssûOv;ãsoô bOhÖSpteÿ.;Rôgmvÿij [tinmOj;ôn;Æ 19
a;ôpyÖe Sv;h;ÿ Sv;ôpyeÖ Sv;h;ÿipôj;yÖ Sv;h;ô £tÿvÖe Sv;h;ô vsÿveÖSv;h;ÿhÖpRtÿyÖe Sv;h; ÿe mûuG/;yÖ Sv;h;ÿ muûG/;yÿ vwn˝ixôn;yÖSv;h;ÿ ivnÖ Öixnÿåa;NTy;yÖn;yÖ Sv;h;NTy;ÿy .*vÖn;yÖ Sv;h;ô.uvÿnSyô ptÿyÖe Sv;h;i/ÿptyÖe Sv;h;ÿ 20
a;yÿu≤ÖRDenÿ kLpt;Mp[;ô,o ≤ÖDenÿ kLpt;ôç=ÿu≤ÖRDenÿ kLpt;ôãô≈o]\Ã≤ÖDenÿ kLpt;MpûOœ\≤ÖDenÿ kLpt;\≤ÖDo ≤ÖDenÿ kLpt;m( )p[Öj;pÿte… pÖ[j;åaÿ.UmÖ SvùdeRv;åagNm;ômOt;ÿåa.Um 21
aÖSme voÿåaiSTviN{ôymÖSme nûOM,mûut £tÿurÄSme vc;Ëãis sNtu v…)nmoÿ m;ô]e pÿOiqôVyw nmoÿ m;ô]e pÿOiqôVy;åîÖyNtÖe r;@( yôNt;isô ≤mÿno /û[uvoùis /Ö®,ÿæ ) ’û„yw Tv;ô =em;ÿy Tv; rÄ ≤wTv;ô poW;ÿy Tv; 22
v;jÿSyôemMpÿ[sÖvÆ sÿuWûuvegÖ[e somÖ Ö r;j;ÿnÖmoWÿ/I„vÖPsu )t;åaÖSm>yÖMm/ÿumtI.RvNtu vÖy˝ r;ô∑e j;ÿgOy;m pûuroihÿt;ô… Sv;h;ÿ23
v;jÿSyeôm;Mpÿ[sÖvÆ ixÿi≈yÖe idvÿimôm; cÖ ivê;ô .uvÿn;in sÖm[;$( )
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
61
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
aidÿTsNtNd;pyit p[j;ônNs noÿ rÄiy˝ svÃRvIrÄi•yÿCztûu Sv;h;ÿ24
v;jÿSyô nu pÿ[sÖvåa;bÿ.UvÖem; cÖ ivê;ô .uvÿn;in sÖvRtÿæ )snÿeimô r;j;ô p·rÿy;it ivô√;NpÖ[j;Mpui∑\ÃvÖ/Ryÿm;noåaÖSme Sv;h;ÿ25
somÖ Ö r;j;ÿnÖmvÿsÖei¶mÖNv;rÿ.;mhe ) a;ôidôTy;iNv„,uû ÖsU≤ÃRÃMbÖ[ ;,ÿçÖ bOhÖSpitôãô Sv;h;ÿ 26
aÖ≤ÖRm,ÖMbOhÖSpitôimN{ôNd;n;ÿy cody )v;c\Öiv„,uû Ö srÿSvtIã sivôt;rÿç v;ôijnÖã Sv;h;ÿ 27
a¶ÖeåaCz;ÿ vdÖeh nÖ… p[itÿ n… sûumn;ÿ .v )p[ noÿ ≤Cz shßijôÊv˝ ih /ÿnÖd;åaisô Sv;h;ÿ 28
p[ noÿ ≤CzTv≤ÖRm; p[ pUûW; p[ bOhÖSpitÿæ )p[ v;GdÖevI dÿd;tu nÖ… Sv;h;ÿ 29
deÖvSyÿ Tv; sivôtuÆ pÿ[sÖváeiênoÿb;ôR >y;ÿMpûU„,o hSt;ÿ>y;m( )srÿSvTyw v;ôco ≤ÖNtu≤ÖRiN]yÿe d/;imô bOhÖSptÿeÇû;s;m[;ÿJyen;ôi.iWÿç;Mys* 30
aÖi¶rek;ÿ=re, p[;ô,mudÿjyÖ mu∆ÿeWmÖiên*ô √‰ù=re, i√ôpdoÿmnûu„y;ánudÿjyt;ôNt;nu∆ÿeWÖ\iv„,uûS}yù=re,Ö ]I\Lloôk;nudÿjyÖ ;nu∆ÿeWÖ ÖsomÖítuÿr=re,Ö ctÿu„pd… pÖxUnudÿjyÖ ;nu∆ÿeWMpUûW; pç;ÿ=re, 31
[AdhyŒya 9] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
62
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
pUûW; pç;ÿ=re,Ö pçÖ idxÖå¨dÿjyÖ ;å¨∆ÿeW˝ sivôt; W@ÿ=re,ÖW@ûétUnudÿjyÖ ;nu∆ÿeWMmÖ®tÿæ sÖ¢;=ÿre, sÖ¢g[;ôMy;NpÖxUnudÿjyÖ\St;nu∆ÿeWÖMbOhÖSpitÿrÄ∑;=ÿre,g;yÖ]ImudÿjyÖ ;mu∆ÿeWiMmÖ]o nv;ÿ=re, 32
imô]o nv;ÿ=re, i]ôvOtÖãô StomÖmudÿjyÖ mu∆eÿW\Öv®ÿ,oô dx;ÿ=re,ivôr;jÖmudÿjyÖ ;mu∆ÿeWÖimN{ÖåEk;ÿdx;=re,i]ô∑ë.ÖmudÿjyÖ ;mu∆ÿeW\Öivêÿe dÖev; √;dÿx;=re,ÖjgÿtIômudÿjyÖ\St;mu∆ÿeW\ÖvsÿvÖS]yoÿdx;=re, 33
vsÿvÖS]yoÿdx;=re, ]yodÖxã StomÖmudÿjyÖ\Stmu∆ÿeW˝®Ö{;ítÿudRx;=re, ctudÖRxã StomÖmudÿjyÖ\Stmu∆ÿeWm;idôTy;Æpçÿdx;=re, pçdÖxã StomÖmudÿjyÖ\Stmu∆ÿeWÖmidÿitô… Wo@ÿx;=re,Wo@Öxã StomÖmudÿjyÖ mu∆ÿeWMpÖ[j;pÿit… sÖ¢dÿx;=re, s¢dÖxãStomÖmudÿjyÖ mu∆ÿeWm( 34
EÖW tÿe inA≥te .;ôgStÔÿuWSvô Sv;h;ôi¶neÿ]e>yo dÖeve>yÿæ purÄ…sŒÖ…Sv;h;ÿ ≤Ömnÿe]e>yo dÖeve>yoÿ di=,;ôsŒÖ… Sv;h;ÿ ivôêdÿevne]e>yo dÖeve>yÿæpí;ôTsŒÖ… Sv;h;ÿ imô];v®ÿ,ne]e>yo v; mÖ®•ÿe]e>yo v;dÖeve>yÿå¨ˇr;ÖsŒÖ… Sv;h;ô somÿne]e>yo dÖeve>yÿå¨p·rôsŒoôduvÿSvŒÖ… Sv;h;ÿ 35
≤e dÖev;åaÖi¶nÿe];… purÄ"sdÖSte>yÖ… Sv;h;ô ≤e dÖev; ≤Ömnÿe];di=,;ôsdÖSte>yÖ… Sv;h;ô ≤e dÖev; ivôêdÿevne];… pí;ôTsdÖSte>yÖ…
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
63
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
Sv;h;ô ≤e dÖev; imô];v®ÿ,ne]; v; mÖ®•ÿe]; voˇr;ÖsdÖSte>yÖ…Sv;h;ô ≤e dÖev;Æ somÿne];å¨p·rÖsdoô duvÿSvNtÖSte>yÖ… Sv;h;ÿ 36
a¶eÖ shÿSvô pOtÿn;åaÖi.m;ÿtIôrp;ÿSy )dûu∑rÄStrÄ•r;ÿtIôvRcoÃR/; ≤ÖDv;ÿhis 37
deÖvSyÿ Tv; sivôtuÆ pÿ[sÖváeiênoÿb;ôR >y;ÿMpûU„,o hSt;ÿ>y;m( )Öp;ôãôxovIôR≤ùeR, juhoim hÖt˝ r=Ö… Sv;h;ô r=ÿs;NTv;
vÖ/;y;vÿi/„mÖ r=ovÿi/„m;ômumÖs* hÖtÆ 38
sÖivôt; Tv;ÿ sÖv;n;ÿã suvt;mÖi¶gûORhpÿtIn;ôãô somoô vnÖSptIÿn;m()bOhÖSpitÿv;ôRcåîN{oô Jywœ‰;ÿy ®Ö{Æ pÖxu>yoÿ imô]Æ sÖTyo v®ÿ,oô/mÃRptIn;m( 39
îÖmNdÿev;åasupÖà˝ sÿuv?vMmhÖte =Ö];yÿ mhÖte Jywœ‰;ÿy mhÖtej;nÿr;Jy;ôyeN{ÿSyeiN{ôy;yÿ )îÖmmÖmu„yÿ pûu]mÖmu„yÿw puû]mÖSyw ivôxåEÖW voÿmIô r;j;ôsomoôSm;k¡Mb[; Ö,;n;ôãô r;j;ÿ 40
îit nvmoå?y;y"
[AdhyŒya 9] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
64
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
dxmoå?y;y"
aÖpo dÖev; m/ÿumtIrgO>,Ö•UjÃRSvtI r;jÖSváiít;ÿn;… )≤;i.ÿimÖR];v®ÿ,;vÖ>yiWÿçÖNy;i.ô·rN{ÖmnÿyÖ•Tyr;ÿtI… 1
vO„,ÿåËôimRrÿis r;∑ûd; r;ô∑Mmeÿ deihô Sv;h;ô vO„,ÿåËôimRrÿis r;∑ûd;r;Ö∑mÖmu„mÿw deih vOWsÖenoùis r;∑ûd; r;Ö∑Mmÿe deihô Sv;h;ÿ vOWseÖnoùis r;∑ûd; r;ô∑mmu„mwÿ deÁÖqeRtÿ Sq 2
aÖqeRtÿ Sq r;∑ûd; r;ô∑Mmÿe d Ö Sv;h;ôqeRtÿ Sq r;∑ûd; r;Ö∑mÖmu„mÿwdÖ *jÿSvtI Sq r;∑ûd; r;ô∑Mmÿe d Ö Sv;h*jÿSvtI Sq r;∑ûd;r;Ö∑mÖmu„mÿw dÖ ;pÿæ p·rv;ôih,Iÿ Sq r;∑ûd; r;ô∑Mmÿe d Ö Sv;h;pÿæp·rv;ôih,Iÿ Sq r;∑ûd; r;Ö∑mÖmu„mÿw dˇ;ôp;Mpitÿris r;∑ûd; r;ô∑Mmÿedeihô Sv;h;ôp;Mpitÿris r;∑ûd; r;Ö∑mÖmu„mÿw deÁÖp;©.oÃRis r;∑ûd;r;ô∑Mmeÿ deihô Sv;h;ôp;©.oRÃis r;∑ûd; r;Ö∑mÖmu„mÿw deihô sU≤ÃRTvcsSq 3
sU≤ÃRTvcs Sq r;∑ûd; r;Ö∑Mmÿe d Ö Sv;h;ô sU≤ÃRTvcs Sq r;∑ûd;r;Ö∑mÖmu„mÿw d Ö sU≤ÃRvcRs Sq r;∑ûd; r;ô∑Mmÿe d Ö Sv;h;ôsU≤ÃRvcRs Sq r;∑ûd; r;Ö∑mÖmu„mÿw d Ö m;Nd;ÿ Sq r;∑ûd; r;Ö∑Mmeÿ d ÖSv;h;ô m;Nd;ÿ Sq r;∑ûd; r;Ö∑mÖmu„mÿw dˇ v[jÖi=tÿ Sq r;∑ûd;r;Ö∑Mmÿe d Ö Sv;h;ÿ v[jÖi=tÿ Sq r;∑ûd; r;Ö∑mÖmu„mÿw d Ö v;x;ÿ Sqr;∑ûd; r;Ö∑Mmÿe d Ö Sv;h;ô v;x;ÿ Sq r;∑ûd; r;Ö∑mÖmu„mÿw d Öxivÿœ; Sq r;∑ûd; r;ô∑Mmÿe d Ö Sv;h;ô xivÿœ; Sq r;∑ûd;r;Ö∑mÖmu„mÿw d Ö xKvÿrI Sq r;∑ûd; r;Ö∑Mmÿe d Ö Sv;h;ô xKvÿrI Sq r;∑ûd; r;Ö∑mÖmu„mÿw dˇ jnÖ.Otÿ Sq r;∑ûd; r;Ö∑Mmÿe d Ö
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
65
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
Sv;h;ÿ jnÖ.Otÿ Sq r;∑ûd; r;Ö∑mÖmu„mÿw dˇ ivêÖ.Otÿ Sq r;∑ûd;r;Ö∑Mmÿe d Ö Sv;h;ÿ ivêÖ.Otÿ Sq r;∑ûd; r;Ö∑mÖmu„mÿw dÖ ;pÿæ Svôr;jÿSq r;∑ûd; r;Ö∑mÖmu„mÿw dˇ )m/ÿumtIômR/ÿumtIi.… pOCyNt;ôMmihÿ =Ö]Õûi]y;ÿy vNv;ôn;åan;ÿ/O∑;…sIdt sÖh*jÿsoô mihÿ =]ÖÕûi]y;ÿyÖ d/ÿtI… 4
somÿSyÖ iTviWÿrisô tvÿev mÖe iTviWÿ.URy;t( )aÖ¶yÖe Sv;h;ô som;ÿyÖ Sv;h;ÿ sivô]e Sv;h;ô srÿSvTyÖw Sv;h;ÿpûU„,e Sv;h;ô bOhÖSptÿyÖe Sv;heN{;ÿyÖ Sv;h;ô `oW;ÿyÖ Sv;h;ôXlok;ÿyÖ Sv;h;ãx;ÿyÖ Sv;h;ô .g;ÿyÖ Sv;h;ÿ≤ÖRM,e Sv;h;ÿ 5
pÖiv]ÿe Sqo vw„,ÖVy*ù sivôtuvÃRæ p[sÖvå¨Tpÿun;ôMyiCzÿ{e, pÖiv]ÿe,ÖsU≤ÃRSy rÄiXmi.ÿæ )ainÿ.O∑mis v;ôco bN/ÿuStpoôj;Æ somÿSy d;ô]mÿis Sv;h;ÿr;jÖSvùæ 6
sÖ/Öm;doÿ ¥ûuiªnIôr;pÿåEÖt;åan;ÿ/O∑;åapÖSyoá vs;ÿn;… )pÖSTy;ùsu c£ôÉ v®ÿ,… sÖ/SqÿmÖp;ã ixxÿum;ôRtOtÿm;SvôNtÆ 7
=Ö]SyoLbÿmis =Ö]Syÿ jÖr;˛vÿis =Ö]Syô ≤oinÿris =Ö]Syôn;i.ÿrÄsIN{ÿSyô v;]RÃflmis imô]Sy;ÿisô v®ÿ,Sy;isôTvy;ôy\vûO]\vÿ/et( )dûOv;isÿ ®Öj;isÿ =uûm;isÿ )p;ôtwnÖMp[;çÿMp;ôtwnÿMpÖ[TyçÿMp;ôtwnÿiNtô≤RçÿiNdôG>yÆ p;ÿt 8
a;ôivmÃR≤;ôRRåa;ivÿ oåaÖi¶gûORhpÿitôr;ivÿ ÖåîN{oÿ vOûı≈ÿv;ôåa;ivÿ *
[AdhyŒya 10] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
66
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
imô];v®ÿ,* /ûOtvÿ[t;ôv;ivÿ … pUûW; ivôêvÿed;ôåa;ivÿ eÖ ¥;v;ÿpOiqôvIivôêxÿM.uv;ôv;ivô ;idÿit®Ö®xÿm;R 9
aveÿ∑; dNdÖxUk;ô… p[;cIôm;roÿh g;yÖ]I Tv;ÿvtu rqNtÖr˝ s;mÿi]ôvOTStomoÿ vsÖNtåAûtub[R Ö {ivÿ,ÖNdi=ÿ,;ôm;roÿh 10
di=ÿ,;ôm;roÿh i]ô∑uPTv;ÿvtu bûOhTs;mÿ pçdÖx Stomoÿ g[Iô„måAûtuÆ=Ö]N{ivÿ,Mp[ÖtIcIôm;roÿh 11
p[ÖtIcIôm;roÿhÖ jgÿtI Tv;vtu vwÂÖp˝ s;mÿ s¢dÖx StomoÿvÖW;RåAûtuivR@±{ivÿ,ÖmudIÿcIôm;roÿh 12
¨dIÿcIôm;roÿh;nûu∑uPTv;ÿvtu vwr;ôj˝ s;mÿwkivô Öx Stomÿæ xÖrdûOtuÆflÖN{ivÿ,mûU?v;Rm;roÿh 13
Ëô?v;Rm;roÿh pÖi¤STv;ÿvtu x;KvrrwvÖte s;mÿnI i],v]yiS]ô Öx*Stom*ÿ hemNtixixôr;vûOtU vcoRô {ivÿ,ÖMp[TyÿStÖ•mÿuce… ixrÿæ 14
somÿSyÖ iTviWÿrisô tvÿev mÖe iTviWÿ.URy;t( )mûOTyoÆ p;ôÁojoÿisô shoÿSyômOtÿmis 15
ihrÿ<yÂp;å ÖWsoÿ ivroôkå Ö.;ivÿN{;ôå¨idÿqÖ… sU≤ÃRí )a;roÿht\v®, im]Ö gtÖRNttÿí=;q;ômidÿitôiNditÿç imô]oùisôv®ÿ,ois 16
somÿSy Tv; ¥ûuªen;ôi.iWÿç;MyÖ¶e.[;Rjÿs;ô sU≤ÃRSyô vcÖRseN{ÿSyeiN{Öye,ÿ
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
67
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
)=Ö];,;ÿÕÖ]pÿitrÖe?yitÿ idô¥UNp;ÿih 17
îmNdeÿv;åaspÖà˝ sÿuv?vMmhÖte =Ö];yÿ mhÖte Jywœ‰;ÿy mhÖtej;nÿr;Jy;ôyeN{ÿSyeiN{ôy;yÿ )îÖmmÖmu„yÿ pûu]mÖmu„yÿw pûu]mÖSyw ivôxåEÖW voÿmIô r;j;ôsomoôSm;k¡Mb[; Ö,;n;ôãô r;j;ÿ 18
p[ pvRÃtSy vOWÖ.Syÿ pûOœ;•;vÿíriNt Svôiscÿåîy;ôn;Æ )t;åa;vÿvO]•/Ör;gudÿ _;ôåaihÿMbûufiyámnuû rIyÿm;,;… )iv„,oÿivôR£mÿ,misô iv„,oôivR£;ÿNtmisô iv„,oÿ… £;ôNtmÿis 19
p[j;ÿptÖe n TvdÖet;NyÖNyo ivê;ÿ Âôp;i,ô p·rô t; bÿ.Uv )≤Tk;ÿm;Ste ju ûmSt•oÿåaSTvÖymÖmu„yÿ ipôt;s;vÖSy ipôt; vÖyãSy;ÿmÖ ptÿyo ryIô,;ã Sv;h;ÿ )®{Ö ≤ e i£ivô prÄ•;mÖ tiSmÿN ûtmÿSymÖe∑mÿisô Sv;h;ÿ 20
îN{ÿSyô vj[oÿis imô];v®ÿ,yoSTv; p[x;ôS]oÆ p[ÖixW;ÿ ≤uniJm )aVyÿq;yw Tv; SvÖ/;yÖw Tv;·rÿ∑oûåajÃuRno mÖ®t;ÿMp[sÖvenÿ jÖy;p;ÿmÖmnÿs;ô simÿiN{ôye,ÿ 21
m; tÿåîN{ te vÖyNtÿur;W;ô@yÿu _;soåabÖ[ t;ô ivdÿs;m )itœ;ô rqÖmi/ô y\vÿj[hÖSt; rÄXmINdÿev ≤msÖe Svê;ÿn( 22
aÖ¶yeÿ gûOhpÿtyÖe Sv;h;ô som;ÿyÖ vnÖSptÿyÖe Sv;h;ÿ mÖ®t;ômojÿsÖeSv;heN{ÿSyeiN{ôy;yÖ Sv;h;ÿ )
[AdhyŒya 10] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
68
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
pOiqÿiv m;tÖm;R m;ÿ ih˝sIômoRåaÖhNTv;m( 23
hÖ ÖsÆ xÿuicôW√suÿrNt·r=Ösıot;ÿ veidôWditÿiqduRro,Öst( )nûOW√ÿrÄsdÿOtÖs√‰oÿmÖsdÖBj; goôj;åAÿtÖj;åaÿi{ôj;åAûtMbûOht( 24
îyÿdÖSy;yÿurÄSy;yûumRiyÿ /eihô ≤uõ™õÿisô vcoÃRisô vcoôR miyÿ/eÖÁUgÖRSyUjÖRMmiyÿ /eih )îN{ÿSy v;\vI≤ÖR’toÿ b;ôÙåaÿ>yûup;vÿhr;im 25
Syoôn;isÿ sûuWd;ÿis =Ö]Syô ≤oinÿris )Syoôn;m;sIÿd sûuWd;ôm;sIÿd =Ö]Syô ≤oinôm;sIÿd 26
inWÿs;d /Oûtvÿ[toô v®ÿ,… pÖSTy;áSv; )s;m[;ÿJy;y sûu£tuÿæ 27
aÖi.ô.UrÿSyôet;StÖe pçÖ idxÿæ kLpNt;ôMb[ Ö\STvMbÖ[ ;isÿ sivôt;isÿsÖTypÿ[svoô v®ÿ,ois sÖTy*j;ôåîN{oÿisô ivx*ÿj; ®Ö{oùis sûuxevÿæ)b ÿk;rÖ ≈eyÿSkrÖ .UyÿSkÖreN{ÿSyô vj[oÿisô tenÿ me r?y 28
aÖi¶Æ pOûqu/RmÃR,ÖSpitÿjuRW;ô,oåaÖi¶Æ pûOqu/RmÃR,ÖSpitôr;JyÿSy vetûuSv;h;ô Sv;h;ÿ’t;ô… sU≤ÃRSy rÄiXmi.ÿ≤Rt?v˝sj;ôt;n;ÿMm?yÖmeœ‰;ÿy 29
sÖivô]; p[ÿsivô]; srÿSvTy; v;ôc; Tv∑;ÿ ÂôpwÆ pûU„,;pÖxui.ô·rN{ÿe,;ôSme bOhÖSpitÿn;ô b[ ÿ,;ô v®ÿ,Öen*jÿs;ôi¶n;ô tejÿs;ô
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
69
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
somÿenÖ r;D;ô iv„,ÿun; dxÖMy; dÖevtÿy;ô p[sÿUtÄ… p[sÿp;Rim 30
aÖiê>y;ÿMpCySvÖ srÿSvTyw pCyÖSveN{;ÿy sûu];M,ÿe pCySv )v;ôyuÆ pûUtÆ pÖiv]ÿe, p[ÖTy ±somoôåaitÿßut… ) îN{ÿSy ≤uJyÖ…s%;ÿ 31
k⁄ûivdÖ© ≤vÿmNtoô ≤vÿiçô¥q;ô d;NTyÿnupUvR\ivôyUyÿ )îÖhehÿwW; é,uihô .ojÿn;inô ≤e bÖihRWoô nmÿ娷ˇ_\≤jÿiNt )
ÖpÖy;ômgÿOhItoSyÖiê>y;ÿNTv;ô srÿSvTyÖw TveN{;ÿy Tv; sûu];M,ÿe 32
≤ûuv˝ sûur;mÿmiên;ô nmÿuc;v;sûure sc;ÿ )ivôipôp;ôn; xûÿ.SptIåîN{Ö mÃRSv;vtm( 33
pÖû]imÿv ipôtr;ÿvÖiênoô.eN{;ôvqûu… k;VyÿwdÖR Ösn;ÿi.… )≤Tsuûr;m\VyipÿbÖ… xcIÿi.ô… srÿSvtI Tv; m`v•i.„,k™ 34
îit dxmoå?y;y"
[AdhyŒya 10] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
70
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
Ek;dxoå?y;y"
≤ûuÔ;ônÆ p[ÿqÖmMmnÿStÖTv;yÿ sivôt; i/yÿæ )aÖ¶eJyoRitÿinôRc;˛≤ÿ pOiqôVy;åa?y;.ÿrt( 1
≤uû _ÉnÖ mnÿs; vÖyNdÖevSyÿ sivôtuÆ sÖve )SvôGy;ùRyÖ xKTy;ÿ 2
≤ûuKTv;yÿ sivôt; dÖev;NTSvÿ≤ÖRto i/ôy; idvÿm( )bûOh∆‰oitÿæ k·r„yÖtÆ sÿivôt; p[sÿuv;itô t;n( 3
≤ûuÔtÖe mnÿå Öt ≤ÿuÔtÖe i/yoô ivp[;ô ivpÿ[Sy bOhÖto ivÿpÖiítÿæ )iv ho];ÿ d/e vyun;ôivdekÖåîNmÖhI dÖevSyÿ sivôtuÆ p·rÿ∑uit… 4
≤ûuje v;ôMb[ ÿ pûUVyR•moÿi.ôivR Xlok¡åEtu pÖQyùev sûUreÆ )Íû<vNtûu ivêeÿåaÖmOtÿSy pûu];åa; ye /;m;ÿin idôVy;inÿ tÖSquÆ 5
≤Syÿ pÖ[y;,ÖmNvÖNyåî¥ÖyudÖeRv; dÖevSyÿ mihôm;nÖmojÿs; )≤Æ p;iqÃRv;in ivmÖme såEtÿxoô rj;ÿãis dÖevÆ sÿivôt; mÿihTvôn;6
devÿ sivtÖ… p[sÿuv ≤ÖDMp[sÿuv ≤ÖDpÿitôM.g;ÿy )idôVyo gÿN/ÖvRÆ k¡ÉtÖpUÆ kÉtÿ•… pun;tu v;ôcSpitôv;Rcÿ•… Svdtu 7
îÖm•oÿ dev sivt≤ÖRDMp[,ÿy dev;ôVyù si%ôivdÿs];ôijtÃÿN/nÖijtÿã SvÖijRtÿm( )
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
71
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
Aûc; StomÖ Ö smÿ/Ry g;yÖ]e,ÿ rqNtÖrMbûOhÌ;ÿyÖ]vÿtRinô Sv;h;ÿ 8
deÖvSyÿ Tv; sivôtuÆ pÿ[sÖváeiênoÿb;ôR >y;ÿMpûU„,o hSt;ÿ>y;m( )a;dÿde g;yÖ]e,Ö CzNdÿs;i©rÄSvTpÿOiqôVy;ÆsÖ/Sq;ÿdÖi¶MpÿurIÖ„yùmi©rÄSvd;.ÿrÄ ]w∑uÿ.enÖ CzNdÿs;i©rÄSvt( 9
ai.[ÿrisô n;≤ÃRisô Tvy;ÿ vÖymÖi¶˝ xÿkÉmÖ %inÿtu sÖ/SqÖåa; )j;gÿtenÖ CzNdÿs;i©rÄSvt( 10
hStÿåa;ô/;yÿ sivôt; ib.Ö[di.[ÿ ihrÄ<yyIÿm( )aÖ¶eJyoRitÿinRÖc;˛≤ÿ pOiqôVy;åa?y;.ÿrÄd;nÿu∑u.enÖ CzNdÿs;i©rÄSvt(11
p[tÿUtR\v;ijô•;{ÿvÖ v·rÿœ;ômnÿu s\Övtÿm( )idôiv tÖe jNmÿ prÄmmÖNt·rÿ=eÖ tvÖ n;i.ÿæ pOiqôVy;mi/ô yoinô·rt(12
≤uûÔ;q;ôãô r;sÿ.\≤ûuvmÖiSmNy;mÿe vOW<vsU )aiÖ¶M.rÿNtmSmÖyum( 13
≤ogÿeyoge tÖv Stÿr\Äv;jÿev;je hv;mhe )s%;ÿyÖåîN{ÿmûUtyÿe 14
p[ÖtUvÖR•eÁÿvÖ£;mÖ•xÿStI ®Ö{Syô g;,ÿpTyMmyoô.Ureihÿ )ÖváRNt·rÿ=\ÖvIùih SvÖiStgÿVyUitôr.ÿy;in ’û<vNpûU„,; sÖyuj;ÿ sÖh
15
[AdhyŒya 11] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
72
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
pOûiqôVy;ÆsÖ/Sq;ÿdÖi¶MpÿurIÖ„yùmi©rÄSvd;.ÿr;Öi¶MpÿurIÖ„yùmi©rÄSvdCzÿπmoôi¶-MpuÿrIÖ„yùmi©rÖSv∫ÿ·r„y;m… 16
aNvÖi¶®ÖWs;ômgÿ[m:yÖdNvh;ÿin p[qÖmo j;ôtvÿed;… )anûu sU≤ÃRSy pu®Ä]; cÿ rÄXmInnûu ¥;v;ÿpOiqôvIåa;tÿtNq 17
a;ÖgTyÿ v;ôJy?v;ÿnÖ Ö sv;ôR mO/oô iv/ÿUnute )aÖi¶˝ sÖ/Sqeÿ mhÖit c=uÿW;ô inicÿk°Wte 18
a;ô£Myÿ v;ijNpOiqôvImÖi¶imÿCz ®Äc; Tvm( ).UMy;ÿ vûOTv;yÿ no b[Uihô ≤tÖ… %nÿemÖ t\vÖym( 19
¥*Stÿe pûOœMpÿOiqôvI sÖ/Sqÿm;ôTm;Nt·rÿ=˝ smûu{o ≤oinÿæ )ivô:y;yÖ c=uÿW;ô TvmÖi.itÿœ pOtNyôtÆ 20
¨T£;ÿm mhÖte s*.ÿg;y;ôSm;d;ôSq;n;ÿ∂iv,oôd; v;ÿijn( )vÖyã Sy;ÿm sumÖt* pÿOiqôVy;åaÖi¶ƒnÿNtå ÖpSqÿeåaSy;… 21
¨dÿ£mI∂iv,oôd; v;ôJyv;RkÖ… suloôk˝ su’¡tMpOiqôVy;m( )ttÿæ %nem sûup[tIÿkmÖi¶ã Svoô ®h;ÿ,;ôåai/ô n;k¡mu Ömm( 22
a; Tv;ÿ ij`imôR mnÿs; ûOtenÿ p[iti=ÖyNtÖM.uvÿn;inô ivê;ÿ )pûOquiNtÿrÄí; vyÿs; bûOhNt\ÖVyicÿœÖm•ÿw r.ÖsNdOx;ÿnm( 23
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
73
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
a; ivôêtÿæ pÖ[TyçÿiÔ`MyRrÄ=s;ô mnÿs;ô t∆ÿuWet )m≤ÃR≈I SpOhÄy√ÿ,oRåaÖi¶n;Ri.ômOxÿe tÖNv;á j.ÃuRr;,… 24
p·rô v;jÿpit… kÖivrÄi¶hÖRVy;Nyÿ£mIt( )d/Ö{à;ÿin d;ôxuWÿe 25
p·rÿ Tv;¶ôe pur\ÃvÖy\ivp[ÿ shSy /Imih )/OûW√ÿ,RiNdôveidÿve hÖNt;rÿM.©ûur;vÿt;m( 26
Tvmÿ¶eÖ ¥ui.ôSTvm;ÿxuxûu=i,ôSTvmÖŒSTvmXmÿnÖSp·rÿ )Tv\vnÿe>yÖSTvmoWÿ/I>yÖSTv•ûO,;•ÿOpte j;ysÖe xuicÿæ 27
deÖvSyÿ Tv; sivôtuÆ pÿ[sÖváeiênoÿb;ôR >y;ÿMpûU„,o hSt;ÿ>y;m( )pûOiqôVy;Æ sÖ/Sq;ÿdÖi¶MpÿurIÖ„yùmi©rÄSvT%ÿn;im )Jyoitÿ„mNtNTv;¶e sûup[tIÿkÖmjÿße, .;ônun;ô dI¥ÿtm( )ixôvMpÖ[j;>yoihÿ sNtMpOiqôVy;ÆsÖ/Sq;ÿdÖi¶MpÿurIÖ„yùmi©rÄSvT%ÿn;m… 28
aÖp;MpûOœmÿisô ≤oinÿrĶeÆ sÿmûu{mÖi.tÖ… ipNvÿm;nm( )v/ÃRm;no mÖh;2\–åa; cÖ pu„k¡re idôvo m;]ÿy; v·rôM,; pÿ[qSv 29
xmÃR cÖ Sqo vmÃR cÖ SqoiCzÿ{e b ûleå Ö.e )VycÿSvtIô s\vÿs;q;M.ûOtmÖi¶MpuÿrIÖ„yùm( 30
s\vÿs;q;ã SvÖivRd;ÿ sÖmIcIôå¨rÿs;ô Tmn;ÿ )aÖi¶mÖNt.ÃR·rÖ„yNtIô Jyoitÿ„mNtÖmjÿßÖimt( 31
[AdhyŒya 11] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
74
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
puûrIÖ„yoùis ivôê.ÿr;Öåaqÿv;R Tv; p[qÖmo inrÿmNqd¶e )Tv;mÿ¶Öe pu„k¡r;Öd?yqÿv;ôR inrÿmNqt )mûU›oR ivêÿSy v;ô tÿæ 32
tmuÿ Tv; dÖ?yõ™õéiWÿæ pûu]åÈÃ/ÖeåaqÿvR,… )vOû]Öh,ÿMpurNdÖrm( 33
tmuÿ Tv; p;ôQyo vOW;ô smIÿ/e dSyûuhNtÿmm( )/ÖnÖÔÖy˝ r,ÿer,e 34
sIdÿ hotÖ… Svå ÿ loôkÉ icÿikôTv;Ns;ôdy;ÿ ≤ÖD˝ suÿ’ûtSyÖ ≤on*ÿ)dÖev;ôvIdÖeRv;NhÖivW;ÿ ≤j;ôSy¶ÿe bûOh¥jÿm;nÖe vyoÿ /;… 35
in hot;ÿ hotûOWdÿnÖe ivd;ÿnSTvÖeWo dIÿidôv;2\–åaÿsdTsûud=ÿæ )adÿB/v[tp[mitôvRisÿœ… shßM.ÖrÆ xuicÿij◊oåaÖi¶Æ 36
s˝sIÿdSv mÖh;2\–åaÿisô xocÿSv devÖvItÿm… )iv /ûUmmÿ¶eåa®ÄWiMmÿye?y sOûj pÿ[xSt dxRÖtm( 37
aÖpo dÖevI®pÿ sOjÖ m/uÿmtIryÖ+m;yÿ pÖ[j;>yÿæ )t;s;ÿm;ôSq;n;ôdui∆ÿht;ômoWÿ/y… suipPpÖl;Æ 38
sNtÿe v;ôyum;ÃRtÖ·rê;ÿ d/;tU ;ôn;y;ô ˙dÿy\Ö≤i√k¡Stm( )≤o dÖev;n;ôçrÿis p[;ô,qeÿnÖ kSmÿw devÖ vWÿ@Stûu tu>yÿm( 39
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
75
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
suj;ÿtoô JyoitÿW; sÖh xmRÖ v¡qÖm;sÿdÖTSvùæ )v;soÿåa¶e ivôê¡pÖ Ö s\VyÿySv iv.;vso 40
¨duÿ itœ Sv?vôr;v;ÿ no dÖeVy; i/ôy; )dûOxe cÿ .;ôs; bOÿhÖt; suÿxûuKvinôr;¶ÿe ≤;ih suxÖiSti.ÿæ 41
Ëô?vRåËô Wu ,ÿåËôtyÖe itœ;ÿ deÖvo n sÿivôt; )Ëô?voR v;jÿSyô sinÿt;ô ≤dÖiÔi.ÿv;ôR i∫ÿivôR◊y;ÿmhe 42
s j;ôto g.oRÃåaisô rodÿSyoôr¶Öe c;®ÖivR.ÿOtÖåaoWÿ/IWu )icô]Æ ixxûu… p·rÖ tm;ÿãSyÖ _UNp[m;ôtO>yoôåai/ô kinÿ£dÌ;… 43
iSqôro .ÿv vIô@±vù©åa;ôxu.ÃRv v;ôJyùvRn( )pûOqu.ÃRv sûuWdÖSTvmÖ¶eÆ pÿurIWÖv;hÿ,… 44
ixôvo .ÿv pÖ[j;>yoô m;nÿuWI>yÖSTvmÿi©r… )m; ¥;v;ÿpOiqôvIåaÖi.xoÿcIôm;RNt·rÿ=ÖMm; vnÖSptIÿn( 45
p[wtÿu v;ôjI kinÿ£dÖ•;nÿdÖ{;sÿ.Ö… pTv;ÿ ).rÿ•Öi¶MpÿurIÖ„yáMm; p;ô¥;yÿuW… pûur; )vOW;ôi¶\vOWÿ,ÖM.rÿ•Öp;©.ÃR smûui{yÿm( )a¶Öåa;y;ÿih vIôtyÿe 46
Aût˝ sÖTymûOt˝ sÖTymÖi¶MpÿurIÖ„yùmi©rÄSv∫ÿr;m… )aoWÿ/yÖ… p[itÿmod?vmÖi¶mÖet˝ ixôvm;ôyNtÿmÖ>y]ÿ ≤u„m;Æ )
[AdhyŒya 11] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
76
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
VySyôiNvê;ôåainÿr;ôåamIÿv; inôWIdÿ•oôåapÿ dumRÖitÔÿih 47
aoWÿ/yÖ… p[itÿgO>,ItÖ pu„pÿvtI… suipPpÖl;Æ )aÖy\voô g.ÃRåAûiTvyÿæ p[à˝ sÖ/SqÖm;sÿdt( 48
iv p;jÿs; pûOqun;ô xoxÿuc;noô b;/ÿSv i√ôWo rÄ=soôåamIÿv;… )sûuxmÃR,o bOhÖtÆ xmRÃi, Sy;mÖ¶erÄh˝ sûuhvÿSyô p[,Iÿt* 49
a;poô ih œ; mÿyoô.uvÖSt; nÿåËôjeR dÿ/;tn )mÖhe r,;ÿyÖ c=ÿse 50
≤o vÿæ ixôvtÿmoô rsÖStSyÿ .;jytÖeh nÿæ )ÖxÖtI·rÿv m;ôtrÿæ 51
tSm;ôåarÿ©m;m voô ≤Syô =y;ÿyÖ ijNvÿq )a;poÿ jÖnyÿq; c n… 52
imô]Æ sÖ ÖsOJyÿ pOiqôvIM.UimÿçÖ JyoitÿW; sÖh )suj;ÿtÔ;ôtveÿdsmyÖ+m;yÿ Tv;ô s˝sÿOj;im pÖ[j;>yÿæ 53
®Ö{;Æ sÖ ÖsOJyÿ pOiqôvIMbûOh∆‰oitô… smIÿi/re )teW;ÿM.;ônurjÿßÖåîCz⁄û£o dÖeveWÿu rocte 54
s˝sOÿ∑Ö;\vsuÿ.I ®Ö{w/IRrÿw… kmÖR<y;áMmOdÿm( )hSt;ÿ>y;MmûO√« éûTv; isÿnIv;ôlI ’¡,otûu t;m( 55
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
77
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
isônIôv;ôlI sÿukpÖd;R sÿuk⁄rIÖr; Sv*ÿpÖx; )s; tu>yÿmidte mÖÁo%;Ndÿ/;tûu hStÿyo… 56
Ö%; éÿ,otûu xKTy;ÿ b;Ö >y;ômidÿiti/ôRy; )m;ôt; pûu]\≤qoôpSqÖe s;i¶iMbÿ.tuûR g.ÖRåa; )mÖ%SyÖ ixroÿis 57
vsÿvSTv; ’<vNtu g;yÖ]e,Ö CzNdÿs;i©rÄSvd(/[uûv;isÿ pOiqôVyùis/;ôry;ô miyÿ pÖ[j;ã r;ÖySpoWÿ©*pÖTy˝ sûuvI≤ÃR sj;ôt;Nyjÿm;n;y®Ä{;STv;ÿ ’<vNtûu ]w∑uÿu.enÖ CzNdÿs;i©rÄSvd(/û[uv;SyôNt·rÿ=mis/;ôry;ô miyÿ p[Öj;ã r;ôySpoWÿ©*pÖTy˝ suûvI≤ÃRsj;ôt;Nyjÿm;n;y;idôTy;STv;ÿ ’<vNtûu j;gÿtenÖCzNdÿs;i©rÄSvd(/[uûv;isô ¥*rÿis /;ôry;ô miyÿ pÖ[j;ãr;ÖySpoWÿ©*pÖTy˝ sûuvI≤ÃR sj;ôt;Nyjÿm;n;yÖ ivêÿe Tv; dÖev;vwÿê;nÖr;Æ ’¡<vÖNTv;nÿu∑u.enÖ CzNdÿs;i©rÄSvd(/[uûv;isô idxoÿis/;ôry;ô miyÿ pÖ[j;ã r;ôySpoWÿ©*pÖTy˝ sûuvI≤ÃR sj;ôt;Nyjÿm;n;y58
aidÿTywô r;ò;ôSyidÿit∑Öe iblÿ©»>,;tu )’ûTv;yÖ s; mÖhImûu%;MmûONmyI\ô≤oinÿmÖ¶yÿe )pûu]e>yÖ… p[;yÿCzÖdidÿit… ≈Öpy;ôinitÿ 59
vsÿvSTv; /UpyNtu g;yÖ]e,Ö CzNdÿs;i©rÄSv&û{;STv;ÿ /UpyNtûu]w∑uÿ.enÖ CzNdÿs;i©rÄSvd;ÿidôTy;STv;ÿ /UpyNtûu j;gÿtenÖCzNdÿs;i©rÖSvi√êeÿ Tv; dÖev; vÿwê;nÖr; /ÿUpyÖNTv;nuÿ∑u.enÖCzNdÿs;i©rÖSvidN{ÿTSv; /Upytûu v®ÿ,STv; /Upytûu iv„,ÿuSTv;
[AdhyŒya 11] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
78
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
/Upytu 60
aidÿitÇ; dÖevI ivôêdeÿVy;vtI pOiqôVy;ÆsÖ/Sqÿeåai©rÄSvT%ÿnTvv$ dÖev;n;ÿNTv;ô pàIÿdÖeRvIivôRêdÿeVy;vtI…pOiqôVy;Æ sÖ/Sqeÿåai©rÄSv∂ÿ/tU%e i/ôW,;ÿSTv;dÖevIivôRêdÿeVy;vtI… pOiqôVy;Æ sÖ/Sqÿeåai©rÄSvdÖ.IùN/t;mu%Öev¡]IÇ; dÖevIivôRêdÿeVy;vtI… pOiqôVy;ÆsÖ/Sqÿeåai©rÄSvCzÿpyNtU%Öe ¶;STv;ÿ dÖevIivôRêdÿeVy;vtI…pOiqôVy;Æ s/Sqÿeåai©rÄSvTpÿcNtU%eÖ jnÿyÖSTv;iCzÿ•p];dÖevIivôRêdÿeVy;vtI… pOiqôVy;Æ sÖ/Sqÿeåai©rÄSvTpÿcNtU%e 61
imô]Syÿ cWR,Iô/Otovoÿ deÖvSyÿ s;nÖis )¥ûuªiçô]≈ÿvStmm( 62
deÖvSTv;ÿ sivôto√ÿptu sup;ôi,Æ Svÿõ™guû·rÆ sÿub;ô ®Öt xKTy;ÿ )aVyÿqm;n; pOiqôVy;m;x;ô idxÖåa;pÿO, 63
ÖTq;yÿ bOhÖtI .Övodÿu itœ /û[uv; Tvm( )im]wÖt;Ntÿå Ö%;Mp·rÿdd;ôMyi.ÿÊy;åEÖW; m; .ÿeid 64
vsÿvÖSTv;CzÿéNdNtu g;yÖ]e,Ö CzNdÿs;i©rÄSv&û{;STv;CzÿéNdNtûu]w∑uÿ.enÖ CzNdÿs;i©rÄSvd;ÿidôTy;STv;CzéÿNdNtûu j;gÿtenÖCzNdÿs;i©rÄSvi√êÿe Tv; dÖev; vÿwê;nÖr;åa;CzÿéNdÖNTv;nÿu∑u.enÖCzNds;i©rÄSvt( 65
a;kÀ¡itmÖi¶MpÖ[yujÖãô Sv;h;ô mnoÿ mÖe/;mÖi¶MpÖ[yujÖãô Sv;h;ÿ
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
79
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
icô \ivD;ÿtmÖi¶MpÖ[yujÖãô Sv;h;ÿ v;ôco iv/OÿitmÖi¶MpÖ[yujÖãôSv;h;ÿ pÖ[j;pÿtyÖe mnÿvÖe Sv;h;ô¶yeÿ vwê;nÖr;yÖ Sv;h;ÿ 66
ivêoÿ deÖvSyÿ nÖetumRtoÃR vurIt sÖ:ym( )ivêoÿ r;ÖyåîÿWu?yit ¥ûuª\vÿO,It pûu„ysÖe Sv;h;ÿ 67
m; su i.ÿTq;ô m; su ·rÖWoMbÿ /Oû„,u vIôryÿSv su )aÖi¶íÖed ¡·r„yq… 68
νhÿSv deiv pOiqiv SvÖStyÿåa;sûurI m;ôy; SvÖ/y;ÿ ’ût;isÿ )ju∑ÿNdÖeve>yÿåîÖdmÿStu hÖVym·rÿ∑;ô Tvmuidÿih ≤DeåaÖiSmn( 69
{(vÿ•… sÖipRr;ÿsuit… pÖ[ào hot;ô vrÿe<y… )shÿsSpûu]oåa∫⁄ÿt… 70
prÿSy;ôåai/ÿ s\Övtovÿr;2\–åaÖ>y;tÿr )≤];ôhmiSmÖ t;2\–åaÿv 71
pÖrÖmSy;ÿ… pr;Övtoÿ roÖihdÿêåîÖh;gÿih )puûrIÖ„yùæ pu®ipô[yo¶eÖ TvNtÿr;Ö mO/ÿæ 72
≤dÿ¶Öe k;inô k;inÿ icôd; tÖe d;¡i, dÖ?misÿ )svÖRNtdÿStu te ûOtNt∆ÿuWSv ≤ivœ‰ 73
≤dÊyÿupÄiji◊ÿk;ô ≤√Öm[oåaÿitôspÃRit )svÖRNtdÿStu te ûOtNt∆ÿuWSv ≤ivœ‰ 74
[AdhyŒya 11] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
80
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
ahÿrhÖrp[ÿy;vÖM.rÄNtoê;ÿyevÖ itœÿte `;ôsmÿSmw )r;ÖySpoWÿe,Ö simôW; mdÖNto¶Öe m; tÖe p[itÿvex; ·rW;m 75
n;.;ÿ pOiqôVy;Æ sÿim/;ôneåaÖ¶* r;ÖySpoW;ÿy bOhÖte hÿv;mhe )îÖrÄMmÖdMbûOhdÿuKq\Ö≤jÿ]ÖÔet;ÿrmÖi¶MpOtÿn;su s;sÖihm( 76
≤;Æ sen;ÿåaÖ.ITvÿrIr;Vy;ôi/nIô®gÿ,;å Öt )≤e StÖen; ≤e cÖ tSk¡r;ÖSt;\StÿeåaÖ¶eipÿd/;My;ôSyùe 77
dã∑;ÿ>y;MmÖilMlUûÔM>yÖwStSk¡r;2\–å Öt )hnÿu>y;ã StÖen;N.ÿgvÖSt;\STvƒ;ÿdÖ su%;ÿidt;n( 78
≤e jnÿeWu mÖilMlÿv StÖen;sÖStSk¡r;Ö vnÿe )≤e k=eÿ„v`;ôyvÖSt;\Stÿe d/;imô jM.ÿyo… 79
≤oåaÖSm>yÿmr;tIôy;¥íÿ noô √πWÿtÖe jnÿæ )inNd;ô¥oåaÖSm;iN/Ps;ÿ∞Ö svÖRNtMmÿSmÖs; k⁄¡® 80
s˝ixÿtMmÖe b[ Ö s˝ixÿt\vIô≤áRMblÿm( )s˝ixÿtÕÖ]iÔô„,u ≤Sy;ôhmiSmÿ puûroihÿt… 81
¨dÿeW;Mb;ôÙåaÿitrÄmu√coôRåaqoô blÿm( )i=ô,oimô b[ ÿ,;Öim];ônu•ÿy;imô Sv;2\–åaÖhm( 82
a•ÿpÖte•ÿSy no deÁnmIôvSyÿ xûui„m,ÿæ )
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
81
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
p[pÿ[ d;ôt;rÿNt;·rWÖåËjRÕo /eih i√ôpdeÖ ctÿu„pde 83îTyek;dxoå?y;y"
[AdhyŒya 11] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
82
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
aq √;dxoå?y;y"
dOûx;ôno ®ÖKmå ÖVy;R Vyÿ¥*∂ûumRWÖRm;yÿuæ i≈ôye ®ÿc;ônÆ )aÖi¶rÖmOtoÿåa.vÖ√yoÿi.ô≤RdÿenÖN¥*rjÿnyTsûuret;ÿ… 1
nˇ_oôW;s;ô smÿns;ô iv¡pe /;ôpyÿetÖe ixxuûmek¡ smIôcI )¥;v;ô=;m;ÿ ®ÖKmoåaÖNtivR.;ÿit dÖev;åaÖi¶N/;ÿryN{iv,oÖd;Æ 2
ivê;ÿ ÂÖp;i,ô p[itÿmuçte kÖivÆ p[;s;ÿvI∫Ö{iN√ôpdÖe ctÿu„pde )iv n;k¡m:yTsivôt; vrÖe<yonuÿ pÖ[y;,ÿmuûWsoô ivr;ÿjit 3
sûupÄ,oùRis gÖ®Tm;\ÃiS]ÖvO Öe ixroÿ g;yÖ]ç=ÿubORh{qNtÖre pÖ=* )Stomÿåa;ôTm; zNd;ôãôSy©;ÿinô ≤jÿUãiWô n;mÿ )s;mÿ te tÖnUv;ÃRmdÖeVy\≤D;yÖiDyÖMpuCzÖiN/„<y;ÿ… xÖf;Æ )sûupÖ,oùRis gÖ®Tm;ôiNdvÿ©CzÖ Svùæ pt 4
iv„,oô… £moÿis spàÖh; g;ÿyÖ]HzNdÖåa;roÿh pOiqôvImnûu iv£¡mSvôiv„,oÖ… £moÿSyi.m;itôh; ]w∑uÿ.ÖHzNdÖåa;roÿhÖ;Nt·rÿ=Ömnûu iv£¡mSvôiv„,oÖ… £moÿSyr;tIyÖto hÖNt; j;gÿtÖHzNdÖåa;roÿhÖ idvÖmnuûiv£¡mSvô iv„,oÖ… £moÿis x]UyÖto hÖNt;nÿu∑u.ÖHzNdÖåa;roÿhÖidxonûu iv£¡mSv 5
a£¡NddÖi¶ StÖnyÿi•vÖ ¥*Æ =;m;ô re·rÿh√«ô®/ÿæ smÖÔn( )sÖ¥o jÿD;ôno iv hIimôıoåa:yôd; rodÿsI .;ônun;ÿ .;TyôNtÆ 6
a¶eÿ>y;vitR•Öi. m;ô invÿtÖRSv;yÿuW;ô vcRÃs; pÖ[jy;ô /nÿen )
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
83
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
sÖNy; mÖe/y;ÿ rÄ ≤; poWÿe, 7
a¶ÿeåai©r… xÖtNtÿe sNTv;ôvOtÿæ sÖhßÿNtå¨p;ôvOtÿæ )a/;ô poWÿSyô poWÿe,Ö punÿnoR nÖ∑m;’¡i/ô punÿnoR rÄiym;’¡i/ 8
punÿÂôj;R invÿtRSvô punÿr¶åîÖW;yÿuW; )punÿnR… p;ôÁ˝hÿs… 9
sÖh rÄ ≤; invÿtÖRSv;¶Öe ipNvÿSvô /;rÿy; )ivôêPSNy;ÿ ivôêtÖSp·rÿ 10
a; Tv;ÿh;WRmÖNtrÿ.U/û[uRviStôœ;ivÿc;cil… )ivxÿSTv;ô sv;ÃR v;HzNtûu m; Tv{;ô∑mi/ÿ.[xt( 11
¨duÿ Öm\vÿ®,Ä p;xÿmÖSmdv;ÿ/Öm\iv mÿ?yômã ≈ÿq;y )aq;ÿ vÖym;ÿidTy vÖ[te tv;n;ÿgsoôåaidÿtye Sy;m 12
ag[eÿ bûOh•ûuWs;ÿmUû?voRåaÿSq;i•jRgÖNv;Ntmÿsoô JyoitôW;g;ÿt( )aÖi¶.;Rônun;ô ®xÿt;ô Sv©ûåa; j;ôto ivê;ô sµ;ÿNyp[;… 13
hÖ ÖsÆ xuÿicôW√sÿurNt·r=Ösıot;ÿ veidôWditÿiqduRro,Öst( )nûOW√ÿrÄsdÿOtÖs√‰oÿmÖsdÖBj; goôj;åAÿtÖj;åaÿi{ôj;åAûtMbûOht( 14
sIdÖ TvMm;ôturÄSy;å ÖpSqôe ivê;ÿNy¶e vÖyun;ÿin ivô√;n( )mwn;ôNtpÿs;ô m;icRW;ôi.xoÿcIrÄNtrÿSy;ã xûu£JyoÿitôivR.;ÿih 15
[AdhyŒya 12] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
84
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
aÖNtrÿ¶e ®Öc; Tvmûu%;y;ô… sdÿnÖe Sve )tSy;ôSTv˝ hrÿs;ô tpÖÔ;tÿved… ixôvo .ÿv 16
ixôvo .ûUTv; mÁÿm¶eÖåaqoÿ sId ixôvSTvm( )ixôv;Æ ’ûTv; idxÖ… sv;ôR… Sv\≤oinÿimôh;sÿd… 17
idôvSp·rÿ p[qÖmÔÿDeåaÖi¶rÄSm;id(√ÄtIyÖMp·rÿ j;ôtvÿed;… )tOûtIyÿmÖPsu nûOm,;ôåajÿßÖimN/;ÿnåEnÔrte Sv;ô/IÆ 18
ivôµ; tÿåa¶e ]Öe/; ]Öy;i,ÿ ivôµ; tÖe /;mÖ iv.ÿOt; pu®Ö]; )ivôµ; tÖe n;mÿ prÄm©ëh;ô ≤i√ôµ; tmuTsÖ\≤tÿåa;jÖgNqÿ 19
sÖmûu{e Tv;ÿ nûOm,;ÿåaÖPSváNtnûORc=;ÿåÈ/e idôvoåaÿ¶ÖåË/ÿn( )tûOtIyÿe Tv;ô rjÿis tiSqôv;ãsÿmÖp;mûupSqÿe mihôW;åaÿv/Rn( 20
a£¡NddÖi¶ StÖnyÿi•vÖ ¥*Æ =;m;ô re·rÿh√Iô®/ÿæ smÖÔn( )sÖ¥o jÿD;ôno iv hIimôıoåa:yôd; rodÿsI .;ônun;ÿ .;TyôNtÆ 21
≈Iô,;muÿd;ôro /Ö®,oÿ ryIô,;MmÿnIôW;,;ôMp[;pÃR,Ö… somÿgop;… )vsÿuæ sûUnuÆ shÿsoåaÖPsu r;j;ô iv.;ôTygÿ[å ÖWs;ÿim/;ônÆ 22
ivêÿSy kôÉtu.uRvÿnSyô g.RÖåa; rodÿsIåapO,;ô∆;yÿm;n… )vIô@uiçôdi{ÿmi.nTpr;ôyÔn;ô ≤dÖi¶myÿjNtÖ pçÿ 23
ÖixKp;ÿvÖkoåaÿrÄitÆ sÿumÖe/; mteRÄvÖi¶rÄmOtoô in/;ÿiy )îyÿitR /ûUmmÿ®ÖWM.·rÿ.[ÖduCz£É,ÿ xoôicW;ô ¥;imnÿ=n( 24
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
85
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
dOûx;ôno ®ÖKmå ÖVy;R Vyÿ¥*∂ûumRWÖRm;yuÿæ i≈ôye ®ÿc;ônÆ )aÖi¶rÄmOtoÿåa.vÖ√yoÿi.ô≤RdeÿnÖN¥*rjÿnyTsuûret;ÿ… 25
≤StÿeåaÖ¥ ’û,vÿ∫{xocepûUpNdÿev OûtvÿNtm¶e )p[ t•ÿy p[tÖr\vSyoôåaCz;ôi. sûuªNdÖev.ÿ _\≤ivœ 26
a; tM.ÿj s*≈vÖse„vÿ¶å ÖKqå ÿKqÖåa;.ÿj xÖSym;ÿne )ipô[yÆ sU≤ÃeR ip[ôyoåaÖ¶; .ÿv;ôTyu∆;ôtenÿ i.ôndÖdu∆inÿTvw… 27
Tv;mÿ¶Öe ≤jÿm;n;ôåanûu ¥UiNvê;ô vsÿu di/rÄe v;≤;ÃRi, )Tvy;ÿ sÖh {ivÿ,imôCzm;ÿn; vÖ[j©omÿNtmûuixjoô ivvÿv[u… 28
aSt;ÿVyôi¶nÖRr;ã sûuxevoÿ vwê;nÖråAiWÿi.ô… somÿgop;… )aÖ√ÖπWe ¥;v;ÿpOiqôvI ÿvemÖ dev;ÿ /Ö rÖiymÖSme sûuvIrÿm( 29
sÖim/;ôi¶NdÿuvSyt ûOtwboÃR/yÖt;itÿiqm( )a;iSmÿNhÖVy; jÿuhotn 30
¨duÿ Tv;Ö ivêeÿ dÖev;åa¶Öe .rÿNtûu ic· ÿi.… )s noÿ .v ixôvSTv˝ sûup[tIÿko ivô.;vÿsu… 31
p[edÿ¶Öe Jyoitÿ„m;Ny;ih ixôvei.ÿrÄicRi.ôÇm( )bûOhi∫ÿ.;Rônui.ô.;RsÖNm; ihÿ sIStÖNv;ù pÖ[j;Æ 32
a£¡NddÖi¶ StÖnyÿi•vÖ ¥*Æ =;m;ô re·rÿh√Iô®/ÿæ smÖÔn( )
[AdhyŒya 12] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
86
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
sÖ¥o jÿD;ôno iv hIimôıoåa:yôd; rodÿsI .;ônun;ÿ .;TyôNtÆ 33
p[p[;ôymÖi¶.ÃRrÄtSyÿ Í<vôe iv yTsU≤oRô n rocÿte bûOh∫;Æ )aÖi. yÆ pûU®MpOtÿn;su tÖSq* dIôd;yÖ dwVyoôåaitÿiq… ixôvo nÿæ34
a;poÿ devIô… p[itÿgO>,ItÖ .SmÿwtTSyoône ’¡,u?v˝ surÄ.;å ÿ loôkÉ )tSmÿw nmNt;ôÔnÿy… sûupàIÿm;ôRtevÿ pûu]iMbÿ.Ot;ôPSveùnt( 35
aÖPSvù¶eÖ si/ô∑vÖ s*Wÿ/Iôrnuÿ®?yse )g.ÖeR sÔ;ÿysÖe punÿæ 36
g.oRÃåaÖSyoWÿ/In;ô©.oôR vnÖSptIÿn;m( )g.oRô ivêÿSy .ûUtSy;¶Öe g.oÃRåaÖp;mÿis 37
p[Ös¥Ö .Smÿn;ô ≤oinÿmÖpíÿ pOiqôvImÿ¶e )sÖ ÖsOJyÿ m;ôtOi.ôÇÔ‰oitÿ„m;ôNpunÖr;sÿd… 38
punÿr;Ös¥Ö sdÿnmÖpíÿ pOiqôvImÿ¶e )xeWÿe m;ôtu≤RqoôpSqÖeNtrÿSy;ã ixôvtÿm… 39
puÿnÂÖj;R invÿtRSvÖ punÿr¶åîÄW;yuÿW; )punÿnR… p;ôÁ˝hÿs… 40
sÖh rÄ ≤; invÿtÖRSv;¶eÖ ipNvÿSvô /;rÿy; )ivôêPSNy;ÿ ivôêtÖSp·rÿ 41
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
87
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
bo/;ÿ meåaÖSy vcÿso ≤ivœÖ m˝ihÿœSyô p[.ÿOtSy Sv/;v… )pIyÿit Tvoôåanÿu Tvo gO,;it vÖNd;®¡∑e tÖNv\ùvNdeåa¶e 42
s boÿi/ sûU·rmÖR v;ô vsÿuptÖe vsuÿd;vn( )≤uûyo?yáSmd(√πW;ÿãis ivôêk¡mR,ôe Sv;h;ÿ 43punÿSTv;idôTy; ®Ö{; vsÿvÖ… simÿN/t;ôMpunÿbÖ[R ;,oÿ vsunIq ≤ÖDwÆ )
ûOtenÖ TvNtÖNv\ùv/RySv sÖTy;Æ sÿNtuû ≤jÿm;nSyô k;m;ÿ… 44
apeÿtÖ vIùtÖ iv cÿ spRÖt;toô ≤e]Ö Sq pÿur;ô,; ≤e cÖ nUtÿn;… )ad;ÿ¥ÖmoùvÖs;nÿMpOiqôVy;åa£¡i•ômiMpôtroÿ loôkmÿSmw 45
sÖHD;nÿmis k;mÖ/rÿ,ÖMmiyÿ te k;mÖ/rÿ,M.Uy;t( )aÖ¶e.RSm;ÿSyô¶eÆ purIÿWmisô ictÿ Sq p·rÖictÿåË?vÖRictÿæ≈y?vm( 46
aÖy˝ soåaÖi¶≤RiSmÖNTsomÖimN{ÿæ suûtNdÖ/e jÖ#reÿ v;vx;ônÆ )sÖhÖißy\Öv;jÖmTyÖ• si¢ÿ ssÖv;NTsNTStÿUyse j;tved… 47
a¶Öe ≤ eÿ idôiv vcRÃæ pOiqôVy;\≤doWÿ/I„vÖPSv; yÿj] )≤en;ôNt·rÿ=muûv;RùtÖtNqÿ TvÖeWÆ s .;ônurÿ,RÖvo nOûc=;ÿ… 48
a¶eÿ idôvoåa,ÖRmCz;ÿ ijg;ôSyCz;ÿ dÖev;2\–åË¡icWÖe i/„<y;ô ≤e )≤; roÿcÖne pÖrSt;ôTsU≤RÃSyô ≤;í;ôvSt;ÿdupÄitœÿNtÖåa;pÿæ 49
puûrIÖ„y;ùsoåaÖ¶yÿæ p[;vÖ,ei.ÿæ sÖjoWÿs… )
[AdhyŒya 12] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
88
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
juûWNt;\Ã≤ÖDmÖ&hoÿnmIôv;åîWoÿ mÖhIÆ 50
î@;ÿm¶e pu®Äd˝sÿ sÖin©oÆ xÿê Öm˝ hvÿm;n;y s;/ )Sy;•ÿæ sUûnuStnÿyo ivôj;v;¶eÖ s; tÿe sumÖit.UÃRTvÖSme 51
aÖyNteÖ ≤oinÿAû≥iTvyoô ≤toÿ j;ôtoåaroÿcq;… )tÔ;ôn•ÿ¶Öåa;roÖh;q;ÿ no v/Ry; rÄiym( 52
icdÿisô ty;ÿ dÖevtÿy;i©rÄSvd(/[uûv; sIÿd p·rôicdÿisô ty;ÿdÖevtÿy;i©rÄSvd(/[uûv; sIÿd 53
loôkMpÿO, iHzô{MpûO,;qoÿ sId /û[uv; Tvm( )îÖN{;ô¶I Tv;ô bOhÖSpitÿrÄiSmNyon;ÿvsIWdn( 54
t;åaÿSyô sUdÿdohsÖ… somÿã ≈I,iNtô pOXnÿy… )jNmÿNdÖev;n;\ôivxÿiS]ô„v;roÿcÖne idôvÆ 55
îN{\Öivê;ÿåavIvO/NTsmûu{VyÿcsÖi©rÿæ )rÖqItÿm˝ rÄqIn;ô\v;j;ÿn;ôãô sTpÿitôMpitÿm( 56
simÿtÖ Ö s ¡Lpeq;ôãô siMpÿ[y* roicô„,U sÿumnÖSym;ÿn* )îWÖmUjRÃmÖi. s\Övs;ÿn* 57
s\v;ôMmn;ÿãisô s\v[Öt; smÿu icô ;Ny;k¡rm( )a¶ÿe purI„y;i/ôp; .ÿvÖ Tv•ÖåîWÖmUjÖR\≤jÿm;n;y /eih 58
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
89
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
a¶eÖ TvMpÿurIÖ„yoù riyôm;Npÿui∑Öm;\2–åaÿis )ixôv;Æ ’ûTv; idxÖ… sv;Rô… Sv\≤oinÿimôh;sÿd… 59
.vÿt•Ö… smÿns*ô scÿets;vrÄeps*ÿ )m; ≤ÖD˝ ihÿ is∑ÖMm; ≤ÖDpÿitÔ;tveds* ixôv* .ÿvtmÖ¥ nÿæ60
m;ôtevÿ pûu]MpÿOiqôvI pÿurIÖ„yùmi¶ã Sve ≤on;ÿv.;®Ö%; )t;\ivêwÿdeÖRvwAû≥tui.ÿæ s\ivd;ônÆ pÖ[j;pÿitivôRêk¡m;ôR ivmÿuçtu 61
asÿuNvNtÖmyÿjm;nimCz StÖenSyÖeTy;miNvÿihô tSk¡rSy )aÖNymÖSmidÿCzô s; tÿåîÄTy; nmoÿ deiv inA≥tÖe tu>yÿmStu 62
nmÖ… su tÿe inA≥te itGmtejoyÖSmy\ÖivcOÿt; bÖN/mÖetm( )≤ÖmenÖ Tv\≤ÖMy; s\Ãivd;ôno Öme n;kôÉåai/ÿrohywnm( 63
≤Sy;ÿSte `oråa;ôsÔûuhoMyÖeW;MbÖN/;n;ÿmvÖsjÃRn;y )≤;NTv;ô jnoô .Uimô·ritÿ pÖ[mNdÿtÖe inAÃ≥itNTv;ôhMp·rÿved ivôêtÿæ 64
≤Ntÿe dÖevI inA≥Ãitr;bÖbN/Ö p;xÿõ™g[Iôv;SvÿivcOûTym( )tNtÖe iv„y;ôMy;yÿuWoô n m?y;ôdqÖwtiMpôtumÿiıô p[sUÿt… )nmoô .UTyÖw ≤edçÖk;rÿ 65
inôvexÿn… sÖ©mÿnoô vsUÿn;\ôivê;ÿ ÂÖp;i.cÿ∑eÖ xcIÿi.… )deÖvåîÿv sivôt; sÖTy/ÖmeRN{oô n tÿSq* smÖre pÿqIôn;m( 66
[AdhyŒya 12] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
90
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
sIr;ÿ ≤uÔiNt kÖvyoÿ ≤ûug; ivtÿNvtÖe pOqÿk™ )/Ir;ÿ dÖeveWÿu suªÖy; 67
≤ûunˇ_Ö sIr;Ö iv yuûg; tÿnu?v éûte ≤on*ÿ vptÖeh bIjÿm( )igôr; cÿ ≈uûi∑Æ s.ÿr;ôåasÿ•oô nedIÿyÖåîTsûO<yùæ pÖKvmey;ÿt( 68
xuûn˝ suf;l;ô iv’¡WNtûu .Uimÿ xuûn˚°ôn;x;ÿåaÖi.yÿNtu v;ôhwÆ )xun;ÿsIr; hÖivW;ô toxÿm;n; suipPpÖl;åaoWÿ/I… ktRn;ôSme 69
ûOtenÖ sIt;ô m/uÿn;ô smÿJyt;\ôivêÿwdÖeRvwrnÿumt; mÖ®i∫ÿæ )ËjÃRSvtIô pyÿs;ô ipNvÿm;n;ôSm;NTsIÿtÖe pyÿs;ô>y;vÿvOTSv 70
l;©ÿlÖMpvIÿrvTsuûxevÿ somÖipTsÿ® )tdu√ÿpitô g;mivÿMp[fÖVyRùçÖ pIvÿrIMpÖ[Sq;vÿ{qÖv;hÿ,m( 71
k;mÿ ;mdu e /u+v imô];yÖ v®ÿ,;y c )îN{;ÿy;ôiê>y;ÿMpûU„,e pÖ[j;>yôåaoWÿ/I>y… 72
ivmuÿCy?vmfl‰; devy;n;ôåagÿNmÖ tmÿsSp;ôrmÖSy )Jyoitÿr;p;m 73
sÖjUrBdoôåayÿvoi.… sÖjU®ÖW;åa®¡,Ii.… ) sÖjoWÿs;vÖiên;ôd˝soÿi.… sÖjUÆ sUrÄåEtÿxen sÖjUvÃwRê;nÖråî@ÿy; ûOtenÖ Sv;h;ÿ 74
≤;åaoWÿ/Iô… pUv;ÃR j;ôt; dÖeve>yÿiS]yûugMpûur; )mnÖw nu bÖ.[U,;ÿmÖh˝ xÖtN/;m;ÿin sÖ¢ cÿ 75
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
91
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
xÖt\voÿåaMbÖ /;m;ÿin sÖhßÿmûut voô ®hÿæ )a/;ÿ xt£Tvo ≤ûUyimômMmÿeåagÖd é¡t 76
aoWÿ/Iô… p[itÿmod?vÖMpu„pÿvtI… pÖ[sUvÿrI… )aê;ÿåîv sÖijTvÿrIvIôR®/ÿæ p;riyô„<vùæ 77
aoWÿ/Iô·ritÿ m;trÄSt√oÿ devIô®pÿb[uve )sÖneyÖmêÖ©;\v;sÿåa;ôTm;nÖNtvÿ pU®W 78
aÖêÖTqe voÿ inôWdÿnMpÖ,Re voÿ vsÖit„’ût; )goô.;jÖåîiTkl;ÿsqÖ ≤TsÖnvÿqÖ pU®¡Wm( 79
y]*Wÿ/I… sÖmGmÿtÖ r;j;ÿnÖ… simÿt;ivv )ivp[Ö… så ÿCyte i.ôWgÿ[=oôh;mIÿvÖc;tÿn… 80
aÖê;ôvÖtIã soÿm;vÖtImûUjRyÿNtIômudoÿjsm( )a;ivÿiTsô sv;ôRåaoWÿ/IrÄSm;åaÿ·rÖ∑t;ÿtye 81
¨Cz⁄„m;ôåaoWÿ/In;ô©;voÿ goôœ;idÿverte )/nÿ sinô„yNtIÿn;m;ôTm;nÖNtvÿ pU®W 82
î„’¡itôn;Rmÿ vo m;ôt;qoÿ ≤ûUyã Sqô in„’¡tI… )sIôr;Æ pÿtÖi],Iÿ SqnÖ ≤d;ômyÿitô in„’¡q 83
aitô ivê;ÿæ p·rôœ; Stôenåîÿv vÖ[jmÿ£mu… )
[AdhyŒya 12] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
92
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
aoWÿ/Iô… p[;cÿuCyvûu≤RiTkçÿ tÖNvoá rpÿæ 84
≤idôm; v;ôjyÿ•ÖhmoWÿ/IôhRStÿåa;dÖ/e )a;ôTm; ≤+mÿSy nXyit pûur; jIÿvÖgO.oÿ ≤q; 85
≤Sy*ÿW/I… p[ÖspÖRq;©ÿm©ûMp®¡„p®… )ttoô ≤+m\Öivb;ÿ/?vå Ög[o mÿ?ymÖxI·rÿv 86
s;ôk\≤ÿ+mÖ p[pÿtÖ c;Wÿe, ikikdIôivn;ÿ )s;ôk\v;tÿSyô /[;Jy;ÿ s;ôk•ÿXy inôh;k¡y; 87
aÖNy; voÿåaÖNy;mÿvTvÖNy;NySy;ôå¨p;ÿvt )t;Æ sv;RÃæ s\ivd;ôn;åîÖdMmÖe p[;vÿt;ô vcÿæ 88
≤;Æ fÖilnIô≤;RåaÿfÖl;åaÿpuû„p; ≤;íÿ pûui„p,Iÿ… )bOhûSpitÿp[sUt;ôSt; noÿ muçÖNTv˝hÿs… 89
mûuçNtÿu m; xpÖQy;ádqoÿ v®Ö<y;ùdûut )aqoÿ ≤ÖmSyô p@±vIÿx;ôTsvRÃSm;∂ºvikiLbbÖÖW;t( 90
aÖvÖptÿNtIrvdiNdÖvåaoWÿ/yÖSp·rÿ )≤ÔÖIvmÖXnv;ÿmhwÖ n s ·rÿ„y;itô pU®¡W… 91
≤;åaoWÿ/Iô… somÿr;DIbÖR◊IÆ xÖtivÿc=,;… )t;s;ÿmisô Tvmÿu Öm;rÄ ;m;ÿyÖ x˝ Öde 92
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
93
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
≤;åaoWÿ/Iô… somÿr;DIôivRiœÿt;… pOiqôvImnÿu )bOhÖSpitÿp[sUt;åaÖSyw sNdÿ vIô≤ùRm( 93
≤;íÖedmuÿpÍû<viNtô ≤;íÿ dûUrMpr;ÿgt;… )sv;RÃæ sÖ©Tyÿ vI®/oôSyw sNdÿ vIô≤ùRm( 94
m; voÿ ·rWT%inôt; ≤Smÿw c;ôhƒn;ÿim v… )i√ôp;∞tÿu„p;dÖSm;kÖ Ö svÃRmSTvn;tûurm( 95
aoWÿ/yÖ… smÿvdNtÖ somÿen sÖh r;D;ÿ )≤Smÿw ’û,oitÿ b[; ô,St˝ r;ÿjNp;ry;mis 96
n;ôxÖiyô]I bÖl;sÖSy;xÃRså¨pÖict;ÿmis )aqoÿ xÖtSyô ≤+m;ÿ,;Mp;k;ôrorÿisô n;xÿnI 97
Tv;©ÿN/Öv;Råaÿ%n\ÖSTv;imN{ÖSTv;MbOhÖSpitÿæ )Tv;moÿW/Öe somoô r;j;ÿ ivô√;Ny+m;ÿdmuCyt 98
shÿSv mÖeåar;ÿtIô… shÿSv pOtn;yÖtÆ )shÿSvô svRÃMp;ôPm;nÖ Ö shÿm;n;SyoW/e 99
dIô ;RyuÿStåaoW/e %inôt; ≤Smÿw c Tv;ô %n;ÿMyôhm( )aqoô TvNdIô ;Ryuÿ.UûRTv; xÖtvÿLx;ô ivroÿht;t( 100
Tvmuÿ m;SyoÿW/Öe tvÿ vûO=;å¨pÿSty… )¨pÿiStrStûu soáSm;k\ô≤oåaÖSm;2\–åaÿi.ôd;sÿit 101
[AdhyŒya 12] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
94
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
m; m;ÿ ih˝sI∆inôt; ≤Æ pÿOiqôVy; ≤o v;ô idvÿ sÖTy/ÿm;Rô Vy;nÿ$()≤í;ôpíÖN{;Æ p[ÿqÖmo jÖj;nÖ kSmÿw dÖev;yÿ hÖivW;ÿ iv/em 102
aÖ>y;vÿtRSv pOiqiv ≤ÖDenÖ pyÿs; sÖh )vÖp;NtÿeåaÖi¶·rÿiWôtoåaÿroht( 103
a¶Öe ≤ eÿ xûu£\≤∞ÖN{\≤TpûUt\≤∞ÿ ≤ÖiDyÿm( )t∂Öºve>yoÿ .r;mis 104
îWÖmUjRÃmÖhimôtåa;dÿmOûtSyô ≤oinÿMmihôWSyô /;r;ÿm( )a; m;ô goWÿu ivxÖTv; tÖnUWûu jh;ÿim sÖeidminÿr;ÖmmIÿv;m( 105
a¶eÖ tvÖ ≈voô vyoô mihÿ .[;jNteåaÖcRyoÿ iv.;vso )bOhÿ∫;noô xvÿs;ô v;jÿmûuKQyáNd/;ÿis d;ôxuWÿe kve 106
p;ôvÖkvÿc;‹… xûu£vÿc;ôRåanÿUnvc;ôRå¨idÿyiWR .;ônun;ÿ )pûu]o m;ôtr;ÿ ivôcrÄ•up;ÿvis pûO,i=ô rodÿsIå Ö.e 107
ËjoRÃnp;∆;tved… suxÖiSti.ômRNdÿSv /Iôiti.ÿihôRtÆ )TveåîWÖ… sNdÿ/uû.UR·rÿvpRsiíô]otÿyo v;ômj;ÿt;… 108
îÖrÄJy•ÿ¶e p[qySv jÖNtui.ÿrÄSme r;yoÿåamTyR )s dÿxÖRtSyô vpuÿWoô ivr;ÿjis pOû,i=ÿ s;nÖisõ™£tÿum( 109
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
95
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
îÖ„kôt;Rrÿm?vôrSyô p[cÿetsÖÕyÿNtÖ Ö r;/ÿso mÖhÆ )r;ôit\v;ômSyÿ sûu.g;ÿMmÖhIimWÖNd/;ÿis s;nÖis˝ rÄiym( 110
Aût;v;ÿnMmihôW\ivôêdÿxRtmÖi¶˝ sûuª;yÿ di/re pûuro jn;ÿ… )≈uTk¡,R sÖp[qÿStmNTv; igôr; dwVyÖMm;nÿuW; ≤ûug; 111
a;Py;ÿySvô smÿetu te ivôêtÿæ somÖ vO„<yÿm( ).v;ô v;jÿSy s©ûqe 112
sNteÖ py;ÿãisô smÿu ≤Ntuû v;j;ô… s\vO„<y;ÿNyi.m;itôW;hÿæ )a;ôPy;yÿm;noåaÖmOt;ÿy som idôiv ≈v;ÿãSyu Öm;inÿ i/„v 113
a;Py;ÿySv midNtmÖ somÖ ivêÿei.rÄ Öxui.ÿæ ).v;ÿ n… sÖp[qÿStmÖ… s%;ÿ vûO/e 114
a; teÿ vÖTso mnoÿ ≤mTprÄm;i∞ÿTsÖ/Sq;ÿt( )a¶Öe Tv;˚;ÿmy; igôr; 115
tu>yÖNt;åaÿi©rStmÖ ivê;ÿæ sui=ôtyÖ… pOqÿk™ )a¶eÖ k;m;ÿy ≤eimre 116
aÖi¶Æ ipô[yeWuû /;mÿsuû k;moÿ .ûUtSyô .VyÿSy )sÖm[;@ºkoô ivr;ÿjit 117
îit √;dxoå?y;y"
[AdhyŒya 12] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
96
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
aq ]yodxoå?y;y"miyÿ gO�;ôMygÿ[eåaÖi¶˝ r;ÖySpoW;ÿy sup[j;ôSTv;yÿ suûvI≤;ÃRy )m;mÿu dÖevt;ÿ… scNt;m( 1
aÖp;MpûOœmÿisô ≤oinÿrĶeÆ sÿmûu{mÖi.tÖ… ipNvÿm;nm( )v/ÃRm;no mÖh;2\–åa; cÖ pu„k¡re idôvo m;]ÿy; v·rÖM,; pÿ[qSv 2
b[ ÿ jD;ônMpÿ[qÖmMpûurSt;ôi√ sIÿmÖtÆ sûu®coÿ vÖenåa;ÿv… )s bûufiy;ùå¨pÖm;åaÿSy ivôœ;Æ sÖtíÖ ≤oinômsÿtíÖ ivvÿæ 3
ihôrÄ<yôgÖ.RÆ smÿvtÖRt;gÿ[e .ûUtSyÿ j;ôtÆ pitôrek¡åa;sIt( )s d;ÿ/;r pOiqôvIN¥;mûutem;˚Smÿw dÖev;yÿ hÖivW;ÿ iv/em 4
{ÖPsíÿSkNd pOiqôvImnûu ¥;imômçÖ ≤oinômnûu yíÖ pUvRÃæ )sÖm;ôn\≤oinômnÿu sÖçrÿNtN{ÖPs∆uÿhoôMynÿu sÖ¢ ho];ÿ… 5
nmoÿStu sÖpeR>yoô ≤e kÉ cÿ pOiqôvImnÿu )≤eåaÖNt·rÿ=eÖ ≤e idôiv te>yÿæ sÖpeR>yoô nmÿæ 6
≤;åîWÿvo ≤;tûu/;n;ÿn;\ô≤e v;ô vnÖSptIô1\–rnuÿ )≤e v;ÿvÖ$eWûu xerÿteÖ te>yÿæ sÖpeR>yoô nmÿæ 7
≤e v;ômI roÿcÖne idôvo ≤e v;ô sU≤ÃRSy rÄiXmWÿu )≤eW;ÿmÖPsu sdÿS’ûtNte>yÿæ sÖpeR>yoô nmÿæ 8
’û,uû„v p;jÖ… p[isÿitô• pûOQvI\≤;ôih r;jÖev;mÿv;ô2\–åî.ÿen )
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
97
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
tûO„vImnûu p[isÿitN{U,;ônoSt;ÿisô iv?yÿ rÄ=sÖStipÿœŸ… 9
tvÿ .Ö[m;sÿåa;xûuy; pÿtÖNTynÿuSpOx /OWÖt; xoxÿuc;n… )tpUÿã„y¶e jûu◊;ù ptÖ©;nsÿiNdtoô ivsÿOjÖ iv„vÿgûuLk;Æ 10
p[itô Spxoô ivsÿOjÖ tUi,ÃRtmoô .v;ÿ p;ôyuivôRxoåaÖSy;åadÿB/… )≤o noÿ dUûreåaÖ xÿ soô ≤oåaNTy¶eÖ m; ik¡∑Öe Vyiqôr;dÿ/WIRt( 11
¨dÿ¶e itœÖ p[Ty;tÿnu„vÖ Nyáim];ÿ2\–åaoWt;·ˇGmhete )≤o noôåar;ÿit˝ sim/;n cÖ£É nIôc; tN/ÿ+ytÖs• xu„k¡m( 12
Ëô?voR .ÿvÖ p[itÿivô?y;?yôSmd;ôiv„’¡,u„vÖ dwVy;ÿNy¶e )avÿ iSqôr; tÿnuih ≤;tûujUn;ÿÔÖ;immj;ÿimôMp[mÿO,Iihô x]ÿUn( ) aÖ¶eÇ;û tejÿs; s;dy;im 13
aÖi¶mUûR/;R idôvÆ kÖk⁄Tpitÿæ pOiqôVy;åaÖym( )aÖp;ã ret;ÿãis ijNvit )îN{ÿSyô Tv*jÿs; s;dy;im 14
.uvoÿ ≤ÖDSyô rjÿsí nÖet; ≤];ÿ inôyui∫ô… scÿse ixôv;i.ÿæ )idôiv mûU/;RnÿNdi/We SvôW;RiÔô◊;mÿ¶e c’We hVyôv;hÿm( 15
/[uûv;isÿ /Ö®,;StÿOt; ivôêk¡mR,; )m; Tv;ÿ smûu{å¨äÿ/IôNm; suÿpÖ,oRVyÿqm;n; pOiqôvINÎÿ h 16
p[Öj;pÿitÇ; s;dyTvÖp;MpûOœº sÿmuû{Syemÿn( )
[AdhyŒya 13] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
98
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
VycÿSvtIôMp[qÿSvtIôMp[qÿSv pOiqôVyùis 17
.Urÿisô .UimÿrÄSyidÿitris ivôê/;ÿy;ô ivêÿSyô .uvÿnSy /Ö]IR )pûOiqôvI\≤ÿCz pOiqôvINÎÿ h pOiqôvIMm; ihÿ sI… 18
ivêÿSmw p[;ô,;y;ÿp;ôn;yÿ Vy;ôn;yoÿd;ôn;yÿ p[itôœ;yÿw cÖ·r];ÿy )aÖi¶Ç;ûi.p;ÿtu mÖÁ; SvôSTy; zÖidRW;ô xNtÿmenÖ ty;ÿdeÖvtÿy;i©rÄSvd(/[uûv; sIÿd 19
k;<@;ÿTk;<@;TpÖ[rohÿNtIô p®ÿW…p®WÖSp·rÿ )Eûv; noÿ dUvÖeR p[tÿnu sÖhßÿe, xÖtenÿ c 20
≤; xÖtenÿ p[tÖnoiWÿ sÖhßeÿ, ivôrohÿis )tSy;ÿSte devI∑kÉ ivô/emÿ hÖivW;ÿ vÖym( 21
≤;Stÿeåa¶Öe sU≤ÖeR ®coô idvÿm;tÖNviNtÿ rÄiXmi.ÿæ )t;i.ÿnoRåaÖ¥ sv;ÃR.I ®Äce jn;ÿy nS’i/ 22
≤; voÿ dev;ô… sU≤ÖeR ®coô go„vêÿeWûu ≤; ®cÿæ )îN{;ÿ¶Iû t;i.ô… sv;ÃR.Iô ®cÿ•o /ˇ bOhSpte 23
ivôr;@±Jyoitÿr/;ryTSvôr;@±Jyoitÿr/;ryt( )pÖ[j;pÿitÇ; s;dytu pûOœº pÿOiqôVy; Jyoitÿ„mtIm( )ivêÿSmw p[;ô,;y;ÿp;ôn;yÿ Vy;ôn;yÖ ivêÖÔ‰oitÿ≤RCz )aÖi¶∑ei/ÿpitôSty;ÿ dÖevtÿy;i©rÄSvd(/[uûuv; sIÿd 24
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
99
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
m/uÿíÖ m;/ÿvíÖ v;sÿiNtk;vûOtUåaÖ¶erÿNt…XlôeWoùisôkLpÿet;ôN¥;v;ÿpOiqôvI kLpÿNt;ôm;pÖåaoWÿ/yÖ… kLpÿNt;mÖ¶yÖ…pOqÖõ™mmÖ Jywœ‰;ÿyÖ svÿ[t;… )≤eåaÖ¶yÖ… smÿnsoNtÖr; ¥;v;ÿpOiqôvIåîÖme )v;sÿiNtk;vûOtUåaÿi.ôkLpÿm;n;ôåîN{ÿimv dÖev;åaÿi.ôs\ivÿxNtûu ty;ÿdÖevtÿy;i©rÄSvd(/[uuûve sIÿdtm( 25
aW;ÿ!;isô shÿm;n;ô shÖSv;r;ÿtIô… shÿSv pOtn;yÖtÆ )sÖhßÿvI≤;Risô s; m;ÿ ijNv 26
m/uû v;t;ÿåAt;yÖte m/uÿ =riNtô isN/ÿv… )m;?vIÿnR… sÖNTvoWÿ/I… 27
m/uû n ÿ_mûutoWsoô m/ÿumÖTp;iqÃRvÖ Ö rjÿæ )m/ûu ¥*rÿStu n… ipôt; 28
m/ÿum;•oô vnÖSpitômR/ÿum;2\–åaStûu sU≤ÃRæ )m;?vIôg;Rvoÿ .vNtu n… 29
aÖp;©M.ÿNTsIdÖ m; Tv;ô sU≤oôRi.t;ÿPsIôNm;i¶vwRÃê;nÖrÆ )aiCzÿ•p];… pÖ[j;åaÿnuûvI=ÖSv;nÿu Tv; idôVy; vOi∑ÿæ sct;m( 30
]INTsÿmuû{;NTsmÿsOpTSvôg;RnÖp;MpitÿvORWÖ.åî∑ÿk;n;m( )purIÿW\Övs;ÿn… su’ûtSyÿ loôkÉ t]ÿ gCzô ≤]Ö pUvÖeR prÿet;… 31
mÖhI ¥*Æ pÿOiqôvI cÿ nåîÖm\≤ÖDiMmÿim=t;m( )
[AdhyŒya 13] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
100
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
ipôpOût;•oô .rIÿmi.… 32
iv„,oô… km;ÃRi, pXytÖ ≤toÿ vÖ[t;inÿ pSpÖxe )îN{ÿSyô ≤uJyÖ… s%;ÿ 33
/[uûv;isÿ /Ö®,Öeto jÿDe p[qÖmmÖe>yo ≤oinÿ>yoôåai/ÿ j;ôtvÿed;… )s g;ÿyÖ}y; i]ô∑u.;ÿnûu∑u.;ÿ c dÖeve>yoÿ hÖVy\vÿhtu p[j;ônn( 34
îÖWe r;Öye rÿmSvô shÿse ¥ûuªåËôjeRåapÿTy;y )sÖm[;@ÿis Svôr;@ÿis s;rSvôt* TvoTs*ô p[;vÿt;m( 35
a¶ÿe ≤uû+v; ih ≤e tv;ê;ÿso dev s;ô/vÿæ )ar\ÄvhÿiNt mÖNyvÿe 36
≤ûu+v; ih dÿevÖÙtÿm;ô2\–åaê;ÿ2\–åa¶e rÄqI·rÿv )in hot;ÿ pUûVyRÆ sÿd… 37
sÖMyKßÿviNt sÖ·rtoô n /en;ÿåaÖNt Ö≥d; mnÿs; pûUym;ÿn;… )ûOtSyô /;r;ÿåaÖi.c;ÿkxIim ihrÄ<yyoÿ vetÖso m?yÿeåaÖ¶eÆ 38
Aûce Tv;ÿ ®Äce Tv;ÿ .;ôse Tv;ô JyoitÿWe Tv; )a.UÿidÖd\ivêÿSyÖ .uvÿnSyÖ v;ijÿnmÖ¶evwRê;nÖrSyÿ c 39
aÖi¶JyoRitÿW;ô Jyoitÿ„m;n[ûuKmo vcRÃs;ô vcRÃSv;n( )sÖhûßÖd;åaÿis sÖhß;ÿy Tv; 40
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
101
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
a;ôidÖTy©.RÖMpyÿs;ô smÿõ™i/ sÖhßÿSy p[itÖm;\ivÖê¡pm( )p·rÿvOõ™i/ô hrÿs;ô m;i.mÿãSq;… xÖt;yuÿW é,uih cIôym;ÿn… 41
v;tÿSy jûUit\v®ÿ,SyÖ n;i.ÖmêÿÔD;ôn˝ sÿ·rÄrSyÖ m?yeÿ )ixxuÿ•ÖdIn;ôãô h·rÄmi{ÿbu›Öm¶eÖ m; ihÿ sI… prÄme Vyoÿmn( 42
ajÿßÖimNduÿm®ÄWM.uÿrÄ<yumÖi¶mIÿ@º pUûvRicÿ· Ö•moÿi.… )s pvRÃi.A≥tuûxÆ kLpÿm;noô g;Mm; ihÿ sIôridÿit\ivôr;jÿm( 43
v¡]IôNTv∑uûvR®ÿ,SyÖ n;i.ÖmivÿÔD;ôn;ã rjÿsÖ… prÿSm;t( )mÖhIã s;ÿhÖßImsuÿrSy m;ôy;m¶eÖ m; ihÿ sI… prÄme Vyoÿmn( 44
≤oåaÖi¶rĶer?yj;ÿytÖ xok;ÿTpOiqÖVy;å Öt v;ÿ idÖvSp·rÿ )≤enÿ p[Öj; ivÖêk¡m;R jÖj;nÖ tmÿ¶eÖ he@Ö… p·rÿ te vO,ˇ_⁄ 45
icÖ]NdeÖv;n;ômudÿg;ÖdnIÿkÖç=uÿimRÖ]SyÖ v®ÿ,Sy;ô¶eÆ )a;p[;ô ¥;v;ÿpOiqôvIåaÖNt·rÿ=Ö Ö sU≤ÃRåa;ôTm; jgÿtStÖSquWÿí 46
îÖmMm; ihÿ sIi√≥Öp;dÿMpÖxu sÿhß;ô=o me/;ÿy cIÖym;ÿn… )mÖyuMpÖxuMme/ÿm¶e juWSvô tenÿ icNv;ônStôNvoá inWIÿd )mÖyuNteÖ xugOÿCztuû ≤iN√Ö„mStNteÖ xugOÿCztu 47
îÖmMm; ihÿ sIôrek¡xfMpÖxu ¡in£Öd\v;ôijnÖ\v;ijÿneWu )g*ôrm;ÿrÄ<ymnÿu te idx;imô tenÿ icNv;ônStÖNvoá inWIÿd )g*ôrNteÖ xugOÿCztuû ≤iN√Ö„mStNteÖ xugOÿCztu 48
[AdhyŒya 13] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
102
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
îÖm˝ s;ÿhÖß˝ xÖt/;ÿrÄmuTs\ÃVyÖCym;ÿn˝ s·rÄrSyÖ m?yÿe )OûtNduh;ÿn;ômidÿitÖÔn;ôy;¶eÖ m; ihÿ sI… prÄme Vyoÿmn( )
gÖvÖym;ÿrÄ<ymnuÿ te idx;imÖ tenÿ icNv;ônStÖNvoá inWId )gÖvÖyNteÖ xugOÿCztuû ≤iN√„mStNtÖe xugOÿCztu 49
îÖmmÿU,;RÖyu\v®ÿ,SyÖ n;i.ÖNTvcÿMpxûUn;iN√ÖpdÖ;çtuÿ„pd;m( )Tv∑ÿuæ p[Öj;n;ÿMp[qÖmÔÖin]Öm¶eÖ m; ihÿ sI… prÄme Vyoÿmn( )¨∑ÿm;rÄ<ymnuÿ te idx;imÖ tenÿ icNv;ônStÖNvoá inWIÿd )¨∑ÿNteÖ xugÿOCztuû ≤iN√Ö„mStNtÖe xugÿOCztu 50
aÖjo ÁÖ¶erjÿin∑Ö xok;ôTsoåaÿpXy∆inÖt;rÄmg[ÿe )tenÿ deÖv; deÖvt;ômg[ÿm;y\ÖStenÖ rohÿm;yÖ•upÖ me?y;ÿs… )xÖrÄ.m;ÿrÄ<ymnuÿ te idx;imô tenÿ icNv;ônStÖNvoá inWId )xÖrÄ.NteÖ xugOÿCztuû ≤iN√Ö„mStNteÖ xugOÿCztu 51
Tv\≤ÿivœ d;ôxuWoÖ nø\Æ p;ÿih Í,uû/I igrÿæ )r=;ÿ toôkmuût Tmn;ÿ 52
aÖp;NTvemÿNTs;dy;MyÖp;NTvoµÿNTs;dy;MyÖp;NTv;ô.SmÿNTs;dy;MyÖp;NTv;ô JyoitÿiW s;dy;MyÖp;NTv;yÿnes;dy;My,ÖRve Tv;ô sdÿne s;dy;im smuû{e Tv;ô sdÿne s;dy;ims·rÄre Tv;ô sdÿne s;dy;MyÖp;NTv;ô =yeÿ s;dy;MyÖp;NTv;ô si/ÿiWs;dy;MyÖp;NTv;ô sdÿne s;dy;MyÖp;NTv;ÿ sÖ/Sqeÿ s;dy;MyÖp;NTv;ô≤on*ÿ s;dy;MyÖp;NTv;ô purIÿWe s;dy;MyÖp;NTv;ô p;qÿis s;dy;img;yÖ]e,ÿ Tv;ô zNdÿs; s;dy;imô ]w∑ÿu.en Tv;ô zNdÿs; s;dy;imôj;gÿten Tv;ô zNdÿs; s;dy;ôMy;nuÿ∑u.en Tv;ô zNdÿs; s;dy;imô
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
103
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
p;¤ÿπn Tv;ô zNdÿs; s;dy;im 53
aÖyMpûuro .uvÖStSyÿ p[;ô,o .*ÿv;yÖno vÿsÖNtÆ p[;ÿ,;yÖno g;ÿyÖ]Iv;ÿsÖNtI g;ÿyÖ}yw g;ÿyÖ]©;ÿyÖ];dÿup;Öãôxu®ÿp;ãôxoiS]ÖvOiT]ÖvOtoÿrqNtÖr\visÿœåAiWæ p[Öj;pÿitgOhIty;ô Tvy;ÿ p[;ô,©»ÿ�;impÖ[j;>yÿæ 54
aÖyNdÿi=Ö,; ivôêk¡m;Rô tSyÖ mnoÿ vwêkmÖR,§ûI„mom;ÿnÖsiS]Ö∑uBg[w„mIÿ i]Ö∑u.ÿæ Sv;ôrãSv;ôr;dÿNt≤;ôRmoùNt≤;Rôm;TpÿçdÖxÆpÿçdÖx;äOûh∫Ör√;ÿjôåAiWÿæ p[Öj;pÿitgOhIty;ô Tvy;ô mnoÿ gO�;im
p[Öj;>yÿæ 55
aÖyMpÖí;i√ÖêVyÿc;ôStSyÖ c=uÿvwRêVycÖs\vÖW;Rí;ÿ=uû„yoá jgÿtIv;ôWIR jgÿTy;ôåAKsÿmÖmOKsÿm;Cz⁄û£Æ xuû£;Tsÿ¢dÖxÆsÿ¢dÖx;√wÿÂÖpÔômdÿi¶ôA≥iWÿæ p[Öj;pÿitgOhIty;ô Tvy;ô c=uÿgOR�;imp[Öj;>yÿæ 56
îûdmuÿ Ör;TSvôStSyÖ ≈o]ÿ s*ôv˝xÖrCzû*}yùnuû∑uPx;ÿrÄ¥ùnuû∑u.ÿåEeÖ@mwÖ@;NmÖNqImÖiNqnÿåEkivÖ ÖxåEÿkivÖ Öx;√wÿr;Öj\ivôê;imÿ]ÖåAiWÿæp[Öj;pÿitgOhIty;ô Tvy;ô ≈o]ÿ©»�;im p[Öj;>yÿæ 57
îÖymuûp·rÿ mÖitStSywô v;Ñ;ôTy; hÿemÖNto v;ôCyÆ pÖi¤hwÃRmÖNtI pÖ¤‰winÖ/nÿvi•Ö/nÿvtåa;g[yÖ,åa;ÿg[yÖ,;iT]ÿ,vT]yiS]Ö Öx*i]ÿ,vT]yiS]Ö Öx;>y;ÿã x;KvrrwvÖte ivôêk¡mRÖåAiWÿæ
[AdhyŒya 13] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
104
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
p[Öj;pÿitgOhIty;ô Tvy;ô v;cÿ©»�;im p[Öj;>yoÿ loôkNt;åîN{ÿm( 58 giltmN];" --loôkMpOÿ, iCzô{MpOû,;qoÿ sId /[uûv; Tvm( )îÖN{Ö;¶I Tv;ô bOhÖSpitÿrÄiSmNyon;ÿvsIWdn( –t;åaÿSyÖ sUdÿdohsÖ… somÿã ≈I,iNtÖ pOXnÿy… )jNmÿNdÖev;n;\ôivxÿiS]Ö„v; roÿcÖne idÖvÆ –îN{\Öivê;ÿåavIvO/NTsmuû{VyÿcsÖi©rÿæ )rÄqItÿm˝ rÄqIn;\ôv;j;ÿn;ôãô sTpÿitÖMpitÿm( –
îit ]yodxoå?y;y"
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
105
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
aq ctudRxoå?y;y"
/[uûvi=ÿit/[uRûvyoÿin/[uRûv;isÿ /[uûv\≤oinÖm;sIÿd s;/uûy; )¨:yÿSy kÉôtuMp[ÿqÖmÔuÿW;ô,;iên;ÿ?vÖ≤UR s;ÿdyt;imÖh Tv;ÿ 1
k⁄ûl;ôiynIÿ OûtvÿtIô purÿiN/… Syoône sIÿdÖ sdÿne pOiqôVy;Æ )aÖi. Tv;ÿ ®Ä{; vsÿvo gO,iNTvôm; b[ ÿ pIipihÖs*.ÿg;y;ôiên;ÿ?vÖ≤UR s;ÿdyt;imôh Tv;ÿ 2
SvwdR=wÖdR=ÿipteÖh sIÿd deÖv;n;ÿã suûªe bOÿhÖte r,;ÿy )ipÖtevÿwi/ sûUnvÖåa; suûxev;ÿ Sv;veÖx; tÖNv;á s\ivÿxSv;ôiên;ÿ?vÖ≤URs;ÿdyt;imÖh Tv;ÿ 3
pOûiqÖVy;Æ purIÿWmÖSyPsoô n;mÖ t;NTv;ô ivêeÿåaÖi.gÿO,Ntu deÖv;Æ )StomÿpOœ; OûtvÿtIôh sIÿd p[Öj;vÿdÖSme {ivô,;yÿjSv;ôiên;ÿ?vô≤URs;ÿdyt;imôh Tv;ÿ 4
aidÿTy;STv; pOûœº s;ÿdy;MyÖNt·rÿ=Sy/Ö]IR‚ivô∑M.ÿnIiNdÖx;mi/ÿpàIôM.uvÿn;n;m( ) ËôimR{RÖPsoåaÖp;mÿisivôêk¡m;R tÖåAiWÿrÄiên;ÿ?vÖ≤UR s;ÿdyt;imÖh Tv;ÿ 5
xuû£íÖ xuicÿíÖ g[w„m;ÿvOûtUåaÖ¶erÿNt…XleÖWoùisô kLpeÿt;ôN¥;v;ÿpOiqÖvIkLpÿNt;ôm;pÖåaoWÿ/yÖ… kLpÿNt;mÖ¶yÖ… pOqÖõ™mmÖ Jywœ‰;ÿyÖsv[ÿt;… )≤eåaÖ¶yÖ… smÿnsoNtÖr; ¥;v;ÿpOiqôvIåîme )g[w„m;ÿvOûtUåaÿi.ÖkLpÿm;n;ôåîN{ÿimv deÖv;åaÿi.Ös\ivÿxNtuû ty;ÿ
[AdhyŒya 14] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
106
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
deÖvtÿy;i©rÄSvd(/[uûve sIÿdtm( 6
sÖjUA≥ûtui.ÿæ sÖjUivRô/;i.ÿæ sÖjUdeÖRvwÆ sÖjUdeÖRvwvRÃyon;ô/wrĶyeÿ Tv;vwê;nÖr;y;ôiên;ÿ?vô≤UR s;ÿdyt;imôh Tv;ÿ sÖjUA≥ûtui.ÿæsÖjUivRô/;i.ÿæ sÖjUvRsuÿi.… sÖjUdeÖRvwvRÃyon;ô/wrĶyeÿ Tv;vwê;nÖr;y;ôiên;ÿ?vÖ≤UR s;ÿdyt;imôh Tv;ÿ sÖjUA≥ûtui.ÿæsÖjUivÖR/;i.ÿæ sÖjU ®Ä{wÆ sÖjUdeÖRvwvRÃyon;ô/wrĶyeÿ Tv;vwê;nÖr;y;ôiên;ÿ?vÖ≤UR s;ÿdyt;imôh Tv;ÿ sÖjUA≥ûtui.ÿæsÖjUivRô/;i.ÿæ sÖjUr;ÿidÖTywÆ sÖjUdeÖRvwvRÃyon;ô/wrĶyeÿ Tv;vwê;nÖr;y;ôiên;ÿ?vÖ≤UR s;ÿdyt;imôh Tv;ÿ sÖjUA≥ûtui.ÿæsÖjUivÖR/;i.ÿæ sÖjUivRêwÿdeÖRvwÆ sÖjUdÖeRvwvÃRyon;ô/wrĶyeÿ Tv;vwê;nÖr;y;ôiên;ÿ?vÖ≤UR s;ÿdyt;imôh Tv;ÿ 7
p[;ô,Mmeÿ p;Áp;ônMmeÿ p;ih Vy;ônMmeÿ p;ihÖ c=uÿmRå ÖVy;R iv.;ÿihÖ≈o]ÿMme Xloky )aÖpÆ ipÖNv*Wÿ/IijRNv i√Öp;dÿvÖ ctuÿ„p;Tp;ih idÖvo vOi∑Ömerÿy 8
mUû/;R vyÿæ pÖ[j;pÿitÖXzNdÿæ =Ö]\vyoô myÿNdÖHzNdoÿ iv∑ÖM.ovyoi/ÿpitÖXzNdoÿ ivÖêk¡m;ôR vyÿæ prmeÖœI zNdoÿ bÖSto vyoÿivvÖlHzNdÖo vOi„,ôvRyoÿ ivxÖ;lHzNdÖ… pu®ÿWoô vyÿStÖN{HzNdoÿVy;ô [o vyon;ÿ/O∑ÖHzNdÿæ isÖ Öho vyÿXzÖidXzNdÿæ pœÖv;@±vyoÿbOhÖtI zNdÿå Ö=; vyÿæ kÖk⁄PzNdÿåAWÖ.o vyÿæ sÖtobOÿhtIÖzNdoÿnÖ@±v;Nvyÿæ 9
aÖnÖ@±v;Nvyÿæ pÖi¤XzNdoÿ /eÖnuvRyoô jgÿtIôzNdÖS}yivôvRyÿiS]ô∑uPzNdoÿ
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
107
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
idTyÖv;@±vyoÿ ivôr;$(zNdÖ… pç;ÿivôvRyoÿ g;yÖ]I CzNdÿiS]vÖTsovyÿå Öi„,KzNdÿStu≤RÖv;@±vyoÿnuû∑uPzNdoÿloôkNt;åîN{ÿm( 10giltmN];" --loôkMpOÿ, iCzô{MpOû,;qoÿ sId /[uûv; Tvm( )îÖN{Ö;¶I Tv;ô bOhÖSpitÿrÄiSmNyon;ÿvsIWdn( –t;åaÿSyÖ sUdÿdohsÖ… somÿã ≈I,iNtÖ pOXnÿy… )jNmÿNdÖev;n;\ôivxÿiS]Ö„v; roÿcÖne idÖvÆ –îN{\Öivê;ÿåavIvO/NTsmuû{VyÿcsÖi©rÿæ )rÄqItÿm˝ rÄqIn;\ôv;j;ÿn;ôãô sTpÿitÖMpitÿm( –----------------------îN{;ÿ¶IôåaVyÿqm;n;ôim∑ÿk;Nνht\≤uûvm( )pOûœºnÖ ¥;v;ÿpOiqôvIåaÖNt·rÿ=çÖ ivb;ÿ/se 11
ivôêk¡m;R Tv; s;dyTvÖNt·rÿ=Sy pOûœºVycÿSvtIôMp[qÿSvtImÖNt·rÿ=\≤Cz;ôNt·rÿ=NνhÖ;Nt·rÿ=ÖMm; ihÿ sI…)ivêÿSmw p[;ô,;y;ÿp;ôn;yÿ Vy;ôn;yoÿd;ôn;yÿ p[itôœ;yÿw cÖ·r];ÿy )v;ôyuÇ;ûi.p;ÿtu mÖÁ; SvôSTy; CzÖidRW;Ö xNtÿmenÖ ty;ÿdeÖvtÿy;i©rÄSvd(/[uûv; sIÿd 12
r;D‰ÿisô p[;cIô idiGvÖr;@ÿisÖ di=ÿ,;ô idKsÖm[;@ÿis p[ÖtIcIôidKSvôr;@ÖSyudIÿcIô idgi/ÿpà‰is bOhÖtI idk™ 13
ivôêk¡m;R Tv; s;dyTvôNt·rÿ=Sy pOûœº Jyoitÿ„mtIm( )ivêÿSmw p[;ô,;y;ÿp;ôn;yÿ Vy;ôn;yÖ ivêÖÔ‰oitÿ≤RCz )
[AdhyŒya 14] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
108
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
v;ôyu∑ei/ÿpitôSty;ÿ deÖvtÿy;i©rÄSvd(/[uûv; sIÿd 14
n.ÿí n.ÖSyùíÖ v;iWÃRk;vûOtUåaÖ¶erÿNt…XleôWoùisôkLpeÿt;ôN¥;v;ÿpOiqôvI kLpÿNt;ôm;pÖåaoWÿ/yÖ… kLpÿNt;mÖ¶yÖ…pOqÖõ™mmÖ Jywœ‰;ÿyÖ sv[ÿt;… )≤eåaÖ¶yÖ… smÿnsoNtôr; ¥;v;ÿpOiqÖvIåîÖme )v;iWRÃk;vûOtUåaÿi.ôkLpÿm;n;ôåîN{ÿimv deÖv;åaÿi.ôs\ivÿxNtuû ty;ÿdeÖvtÿy;i©rÄSvd(/[uûve sIÿdtm( 15
îÖWíoôjRíÿ x;rÄd;vûOtUåaÖ¶erÿNt…XleôWoùisô kLpeÿt;ôN¥;v;ÿpOiqôvIkLpÿNt;ôm;pÖåaoWÿ/yÖ… kLpÿNt;mÖ¶yÖ… pOqÖõ™mmÖ Jywœ‰;ÿyÖsv[ÿt;… )≤eåaÖ¶yÖ… smÿnsoNtÖr; ¥;v;ÿpOiqôvIåîÖme )x;ôrÄd;vOûtUåaÿi.ôkLpÿm;n;ôåîN{ÿimv deÖv;åaÿi.ôs\ivÿxNtuû ty;ÿdÖevtÿy;i©rÄSvd(/[uûve sIÿdtm( 16
a;yÿumeR p;ih p[;ô,Mmÿe p;Áp;ônMmÿe p;ih Vy;ônMmÿe p;ihÖ c=uÿmeRp;ihÖ ≈o]ÿMme p;ihÖ v;cÿMme ipNvÄ mnoÿ me ijNv;ôTm;nÿMme p;ihÖJyoitÿmeR ≤Cz 17
m; CzNdÿæ p[Öm; CzNdÿæ p[itôm; CzNdoÿåaßIôvyÖXzNdÿæpÖi¤XzNdÿå Öi„,KzNdoÿ bOhÖtI zNdoÿnuû∑uPzNdoÿ ivôr;$(zNdoÿg;yÖ]I zNdÿiS]ô∑uPzNdÖo jgÿtIô CzNdÿæ pOiqôvI CzNdÿæ 18
pOûiqôvI CzNdoôNt·rÿ=ÖHzNdoô ¥*XzNdÖ… sm;ôXzNdoô n=ÿ];i,ô zNdoôv;KzNdoô mnÖXzNdÿæ ’ûiWXzNdoô ihrÿ<yÖHzNdoô g*XzNdoôj;
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
109
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
CzNdoêÖXzNdÿæ 19
aÖi¶deÖRvt;ô v;toÿ dÖevt;ô sU≤oÃR dÖevt;ÿ cÖN{m;ÿ deÖvt;ô vsÿvodeÖvt;ÿ ®Ö{; deÖvt;ÿidÖTy; dÖevt;ÿ mÖ®toÿ deÄvt;ô ivêeÿ deÖv; deÖvt;ôbOhÖSpitÿdeÖRvteN{oÿ deÖvt;ô v®ÿ,o deÖvt;ÿ 20
mUû/;Risô r;@±/[ûuv;isÿ /Ö®,;ÿ /Ö}yRùisô /rÿ,I )a;yuÿWe Tv;ô vcRÃse Tv; ’û„yw Tv;ô =em;ÿy Tv; 21
≤N]Iô r;@‰ÖN}yùisô ≤mÿnI /[ûuv;isÖ /·rÿ]I )îÖWe TvoôjeR Tv;ÿ rÄ ≤w Tv;ô poW;ÿy Tv; loôkNt;åîN{ÿm( 22giltmN];" --loôkMpOÿ, iCzô{MpOû,;qoÿ sId /[uûv; Tvm( )îÖN{Ö;¶I Tv;ô bOhÖSpitÿrÄiSmNyon;ÿvsIWdn( –t;åaÿSyÖ sUdÿdohsÖ… somÿã ≈I,iNtÖ pOXnÿy… )jNmÿNdÖev;n;\ôivxÿiS]Ö„v; roÿcÖne idÖvÆ –îN{\Öivê;ÿåavIvO/NTsmuû{VyÿcsÖi©rÿæ )rÄqItÿm˝ rÄqIn;\ôv;j;ÿn;ôãô sTpÿitÖMpitÿm( –
a;ôxuiS]ÖvO∫;ôNtÆ pÿçdÖxo Vyoÿm; s¢dÖxo /Ö®,ÿåEkivô ÖxÆp[tUÿitRr∑;dÖxStpoÿ nvdÖxoù.IvÖtRÆ sÿivô Öxo vcoRà √;ivô ÖxÆsÖM.rÿ,S]yoivô Öxo ≤oinÿítuivRô Öxo g.;ÃR…pçivô ÖxåaojÿiS],ÖvÆ £tuÿreki]Ö ÖxÆ pÿ[itÖœ; ]ÿyiS]ô Öxob[Ö›Syÿ ivô∑pÿçtuiS]ô Öxo n;k¡æ Wi$(]ô Öxo ivÿvÖtoùR∑;cTv;·rÖ Öxo/Ö]Rçÿtu∑oômÆ 23
[AdhyŒya 14] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
110
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
aÖ¶e.;Rôgoùis dIô=;y;ôåa;i/ÿpTyôMb[ ÿ SpOûtiN]ôvOTStomÖåîN{ÿSy.;ôgoùisô iv„,oôr;i/ÿpTyÕÖ]ã SpOûtMpÿçdÖx StomoÿnOûc=ÿs;M.;ôgoùis /;ôtur;i/ÿpTyÔÖin]ÿã SpOût˝ sÿ¢dÖx Stomoÿimô]Syÿ .;ôgoùisô v®ÿ,ÖSy;i/ÿpTyiNdôvo vOi∑Öv;Rtÿ SpOûtåEÿkivô ÖxStomoô vsUÿn;M.;ôgÆ 24
vsUÿn;M.;ôgoùis ®Ä{;,;ôm;i/ÿpTyôçtÿu„p;TSpOûtçÿtuivRô ÖxStomÿåa;idÖTy;n;ÿM.;ôgoùis mÖ®t;ôm;i/ÿpTyô©.;Rà SpOût;Æ pÿçivô ÖxStomoidÿTyw .;ôgoùis pUû„,åa;i/ÿpTyômojÿ SpOûtiN]ÿ,Öv StomoÿdeÖvSyÿ sivôtu.;ôRgoùisô bOhÖSpteÖr;i/ÿpTy˝ sÖmIcIôidRxÿSpOût;íÿtu∑oôm Stomoô ≤v;ÿn;M.;ôgÆ 25
≤v;ÿn;M.;ôgoáSyyÿv;n;ôm;i/ÿpTyMp[Öj; SpOût;íÿtuíTv;·rÖ ÖxStomÿåA.Uû,;M.;ôgoùisÖ ivêeÿW;NdeÖv;n;ôm;i/ÿpTyM.UûtãSpOûtN]ÿyiS]Ö Öx StomÖ… shÿí 26
shÿí shÖSyùíÖ hwmÿiNtk;vOûtUåaÖ¶erÿNt…XleôWoùisôkLpÿet;ôN¥;v;ÿpOiqôvI kLpÿNt;ôm;pÖåaoWÿ/yÖ… kLpÿNt;mÖ¶yÖ…pOqÖõ™mmÖ Jywœ‰;ÿyÖ sv[ÿt;… )≤eåaÖ¶yÖ… smÿnsoNtôr; ¥;v;ÿpOiqôvIåîÖme )hwmÿiNtk;vOûtUåai.ôkLpÿm;n;ôåîN{ÿimv deÖv;åaÿi.ôs\ivÿxNtuû ty;ÿdeÖvtÿy;i©rÄSvd(/[uûve sIÿdtm( 27
Ek¡y;Stuvt p[Öj;åaÿ/IyNt p[Öj;pÿitôri/ÿpitr;sIi ÖsOi.ÿrStuvtÖb[ ;ÿsOJytÖ b[ ÿ,ÖSpitÖri/ÿpitr;sITpÖçi.ÿrStuvt .Uût;NyÿsOJyNt
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
111
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
.Uût;n;ôMpitôri/ÿpitr;sITsÖ¢i.ÿrStuvt s¢åAûWyoÿsOJyNt/;ôt;i/ÿpitr;sI•Övi.ÿrStuvt 28
nÖvi.ÿrStuvtipôtroÿsOJyÖNt;idÿitÖri/ÿpà‰;sIdek;dÖxi.ÿrStuvtåAûtvoÿsOJyNt;tRÖv;åai/ÿptyåa;s\S]yodÖxi.ÿrStuvtÖ m;s;ÿåasOJyNts\vTsÖroi/ÿpitr;sITpçdÖxi.ÿrStuvt=Ö]mÿsOJyÖteN{oi/ÿpitr;sITs¢dÖxi.ÿrStuvt g[;ôMy;ÆpÖxvoÿsOJyNtÖ bOhÖSpitÖri/ÿpitr;sI•vdÖxi.ÿrStuvt 29
nÖvÖdÖxi.ÿrStuvtxU{;ô≤;RvÿsOJyet;mhor;Ö]eåai/ÿpàIåa;St;ômek¡iv˝xTy;StuvÖtwk¡-xf;… pÖxvoÿsOJyNtÖ v®ÿ,oi/ÿpitr;sIôT]yoÿiv˝xTy;Stuvt=ûu{;Æ pÖxvoÿsOJyNt pUûW;i/ÿpitr;sIôTpçÿiv˝xTy;Stuvt;rÄ<y;ÆpÖxvoÿsOJyNt v;ôyuri/ÿpitr;sITsÖ¢ivÿ xTy;StuvtÖ ¥;v;ÿpOiqôvIVyÿwt;\Övsÿvo®Ä{;åa;ÿidÖTy;åaÿnuûVy;ùy\ÖStåEÖv;i/ÿptyåa;sÖ•vÿiv˝xTy;Stuvt30
nvÿiv˝xTy;StuvtÖ vnÖSptÿyosOJyNtÖsomoi/ÿpitr;sIôdek¡i]˝xt;Stuvt p[Öj;åaÿsOJyNtô≤v;ôí;yÿv;ôí;i/ÿptyåa;s\ÖS]yÿiS]˝xt;Stuvt.Uût;Nyÿx;MyNpÖ[j;pÿit… prmeÖœ‰i/ÿpitr;sILloôkNt;åîN{ÿm( 31giltmN];" --loôkMpOÿ, iCzô{MpOû,;qoÿ sId /[uûv; Tvm( )îÖN{Ö;¶I Tv;ô bOhÖSpitÿrÄiSmNyon;ÿvsIWdn( –
[AdhyŒya 14] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
112
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
t;åaÿSyÖ sUdÿdohsÖ… somÿã ≈I,iNtÖ pOXnÿy… )jNmÿNdÖev;n;\ôivxÿiS]Ö„v; roÿcÖne idÖvÆ –îN{\Öivê;ÿåavIvO/NTsmuû{VyÿcsÖi©rÿæ )rÄqItÿm˝ rÄqIn;\ôv;j;ÿn;ôãô sTpÿitÖMpitÿm( –
îit ctudRxoå?y;y"
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
113
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
aq pçdxoå?y;y"
a¶ÿe j;ôt;Np[,uÿd; n… sÖpà;ôNp[Tyj;ÿt;•ud j;tved… )ai/ÿ no b[Uih suûmn;ôåaheÿ@\ÖStvÿ Sy;mÖ xm‚ÃRiS]Öv¡qå Ö∫* 1
shÿs; j;ôt;Np[,uÿd; n… sÖpà;ôNp[Tyj;ÿt;Ô;tvedo nudSv )ai/ÿ no b[Uih sumnÖSym;ÿno vÖyã Sy;ÿmÖ p[,uÿd; n… sÖpà;ÿn( 2
Woô@ÖxI StomÖåaojoô {ivÿ,çtuíTv;·rÖ Öx StomoÖ vcoÖR {ivÿ,m( )aÖ¶eÆ purIÿWmÖSyPsoô n;mÖ t;NTv;ô ivêeÿåaÖi.gOÿ,Ntu dÖev;Æ )StomÿpOœ; OûtvÿtIôh sIÿd p[Öj;vÿdÖSme {ivÖ,;yÿjSv 3
EvÖXzNdoô v·rÿvÖXzNdÿæ xÖM.UXzNdÿæ p·rÖ.UXzNdÿåa;ôCzCzNdÖomnÖXzNdÖo VycÖXzNdÖ… isN/uûXzNdÿæ smuû{XzNdÿæs·rÖrHzNdÿæ kÖk⁄PzNdÿiS]kÖk⁄PzNdÿæk;ôVyHzNdoÿåaïûpHzNdÖo=rÿpi¤ÖXzNdÿæ pÖdpÿi¤ÖXzNdoÿiv∑Ö;rpÿi¤ûXzNdÿæ =uûro .[jÖXzNdÿåa;ôCzCzNdÿæ p[ÖCzCzNdÿæ 4
a;ôCzCzNdÿæ pÖ[CzCzNdÿæ s\Ö≤CzNdoÿ ivôyCzNdoÿ bOûhCzNdoÿrqNtÖrHzNdoÿ ink;ôyXzNdoÿ ivvÖ/XzNdÖo igrÄXzNdÖo.[jÖXzNdÿæ sÖãôStuPzNdoÿnuû∑uPzNdÖåEvÖXzNdÖo v·rÿvÖXzNdÖovyÖXzNdoÿ vyÖS’CzNdÖoiv„pÿ/;ôRXzNdoÿ ivx;ôlHzNdÿXzÖidXzNdoÿdUrohÖ,HzNdÿStÖN{HzNdoÿåa Ö;˚HzNdÿæ 5
rÄiXmn;ÿ sÖTy;yÿ sÖTyiÔÿNvÖ p[eitÿn;ô /mRÃ,;ô /mRÃiÔÖNv;iNvÿTy;
[AdhyŒya 15] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
114
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
idÖv; idvÿiÔNv sÖiN/n;ôNt·rÿ=e,;ôNt·rÿ=iÔNv p[itÖi/n;ÿpOiqÖVy; pOÿiqÖvIiÔÿNv iv∑ÖM.enÖ vO∑‰;ô vOi∑ÿiÔNvpÖ[vy;ˆ;hÿijRNv;nuûy; r;}y;ô r;]IÿiÔNvoÖixj;ô vsuÿ>yoô vsUÿiÔNvp[kôÉten;ÿidÖTye>yÿåa;idÖTy;iÔÿNvÖ tNtuÿn; r;ÖyÆ 6
tNtuÿn; r;ÖySpoWeÿ, r;ÖySpoWÿiÔNv s˝sÖpeR,ÿ ≈uût;yÿ≈uûtiÔÿNvÖw@ºn*Wÿ/Ii.ôroWÿ/IijRNvo Ömenÿ tÖnUi.ÿStÖnUijÃRNvvyoô/s;/IÿteÖn;/IÿtiÔNv;i.ôijt;ô tejÿs;ô tejoÿ ijNv 7
p[Öitôpdÿis p[itÖpdeÿ Tv;nuûpdÿSynuûpdeÿ Tv; sÖMpdÿis sÖMpdeÿ Tv;ôtejoÿisÖ tejÿse Tv; i]ÖvOdÿis 8
i]ÖvOdÿis i]ÖvOteÿ Tv; p[ÖvOdÿis p[ÖvOtÿe Tv; ivôvOdÿis ivôvOtÿe Tv;sÖvOdÿis sÖvOteÿ Tv;£ômoùSy;£ôm;yÿ Tv; sõ™£ômoùis sõ™£ôm;yÿTvoT£ômoùSyuT£ôm;yÖ TvoT£;ÿiNtrÄSyuT£;ÿNTyÖw Tv;i/ÿpitnoÖjoRjRÃiÔNv9
r;D‰ÿisô p[;cIô idGvsÿvSte deÖv;åai/ÿptyoôi¶heRtIôn;Mp[ÿit/Öt;Ri]ôvOÊv;ô Stomÿæ pOiqôVy;ã ≈ÿyÖTv;JyÿmuûKqmVyÿq;yw St>n;turqNtÖr˝ s;mÖ p[itÿiœTy;åaÖNt·rÿ=ÖåAWÿySTv; p[qmÖj; dÖeveWÿuidÖvo m;]ÿy; v·rÖM,; p[ÿqNtu iv/Öt;R c;ôymi/ÿpitíÖ te Tv;ô svÃeRs\ivdÖ;n; n;k¡Sy pOûœº SvôgeR loôkÉ ≤jÿm;nç s;dyNtu 10
ivÖr;@ÿisÖ di=ÿ,;ô idg[ûu{;Steÿ deÖv;åai/ÿptyÖåîN{oÿ hetIôn;Mp[ÿit/Öt;RpÿçdÖxSTv;ô Stomÿæ pOiqôVy;ã ≈ÿytuû p[å ÿgmuûKqmVyÿq;ywSt>n;tu bOûhTs;mÖ p[itÿiœTy;åaÖNt·rÿ=ÖåAWÿySTv; p[qmÖj; deÖveWÿu
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
115
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
idÖvo m;]ÿy; v·rÄM,; pÿ[qNtu iv/Öt;R c;ôymi/ÿpitíÖ te Tv;ô sveÃRs\ivdÖ;n; n;k¡Sy pûOœº SvÖgeR loôkÉ ≤jÿm;nç s;dyNtu 11
sÖm[;@ÿis p[ÖtIcIô idg;ÿidÖTy;Steÿ deÖv;åai/ÿptyoô v®ÿ,ohetIôn;Mp[ÿit/Öt;R sÿ¢dÖxSTv;ô Stomÿæ pOiqÖVy;ã ≈ÿytum®TvôtIyÿmuûKqmVyÿq;yw St>n;tu vwÂôp˝ s;mÖp[itÿiœTy;åaÖNt·rÿ=ÖåAWÿySTv; p[qmÖj; deÖveWÿu idÖvo m;]ÿy;v·rÄM,; pÿ[qNtu iv/Öt;R c;ôymi/ÿpitíÖ te Tv;ô sveÃR s\ivdÖ;n;n;k¡Sy pûOœº SvôgeR loôkÉ ≤jÿm;nç s;dyNtu 12
Svôr;@ÖSyudIÿcIô idÑÖ®tÿSte deÖv;åai/ÿptyÖ… somoÿhetIôn;Mp[ÿit/ÖtwRk¡ivÖ ÖxSTv;ô Stomÿæ pOiqÖVy;ã ≈ÿytuûin„kÉ¡vLymuûKqmVyÿq;yw St>n;tu vwr;Öj˝ s;mÖp[itÿiœTy;åaÖNt·rÿ=ÖåAWÿySTv; p[qmÖj; dÖeveWuÿ idÖvo m;]ÿy;v·rÖM,; pÿ[qNtu iv/Öt;R c;ôymi/ÿpitíÖ te Tv;ô sveÃR s\ivdÖ;n;n;k¡Sy pOûœº SvôgeR loôkÉ ≤jÿm;nç s;dyNtu 13
ai/ÿpà‰is bOhÖtI idiGvêeÿ te deÖv;åai/ÿptyoôbOhÖSpitÿheRtIôn;Mp[ÿit/Öt;R i]ÿ,vT]yiS]Ö Öx* Tv;ô Stom*ÿ pOiqôVy;ã≈ÿyt;\vwêdev;i¶m;®Äteå ÖKqeåaVyÿq;yw St>nIt;ã x;KvrrwvÖtes;mÿnIô p[itÿiœTy;åaÖNt·rÿ=ÖåAWÿySTv; p[qmÖj; dÖeveWÿu idÖvom;]ÿy; v·rÖM,; pÿ[qNtu iv/Öt;R c;ôymi/ÿpitíÖ te Tv;ô sveÃRs\ivdÖ;n; n;k¡Sy pOûœº SvôgeR loôkÉ ≤jÿm;nç s;dyNtu 14
aÖyMpuûro h·rÿkÉxÖ… sU≤ÃRriXmÖStSyÿ rqgOûTsíÖ rq*ÿj;ísen;nIg[;mÖ<y*ù )
[AdhyŒya 15] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
116
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
puûiÔÖkôSqôl; cÿ £tuSqôl; c;ÿPsÖrs*ÿ dÖõ™+,vÿæ pÖxvoÿ heÖitÆp*®ÿWeyo vÖ/Æ p[hÿeitôSte>yoô nmoÿåaStûu te noÿvNtuû te noÿ mO@yNtuû te≤iN√Ö„mo ≤íÿ noô √πi∑Ö tmeÿW;ôÔM.eÿ d?m… 15
aÖyNdÿi=Ö,; ivôêk¡m;ôR tSyÿ rqSvôníÖ rqeÿic]í sen;nIg[;mÖ<y*ù)meÖnÖk; cÿ shjÖNy; c;ÿPsÖrs*ÿ ≤;tuû/;n;ÿ hÖetI r=;ÿãisÖp[hÿeitôSte>yoô nmoÿåaStuû te noÿvNtuû te noÿ mO@yNtuû te ≤iN√Ö„mo ≤íÿnoÖ √πi∑Ö tmeÿW;ôÔM.ÿe d?m… 16
aÖyMpÖí;i√ÖêVyÿc;ôStSyÖ rqÿp[otÖí;sÿmrqí sen;nIg[;mÖ<y*ù )pÖ[MlocÿNtI c;nuûMlocÿNtI c;PsÖrs*ÿ Vy;ô [; heÖitÆ sÖp;RÆp[hÿeitÖSte>yoô nmoÿåaStuû te noÿvNtuû te noÿ mO@yNtuû te ≤iN√Ö„mo ≤íÿnoô √πi∑ô tmÿeW;ôÔM.eÿ d?m… 17
aÖymuÿ Ör;Ts\Ö≤√ÿsuûStSyÖ t;+yRÖí;·rÿ∑neimí sen;nIg[;mÖ<y*ù )ivÖê;cIÿ c Oût;cIÿ c;PsÖrs;ôv;poÿ heÖitv;RtÖ… p[heÿitÖSte>yoônmoÿåaStuû te noÿvNtuû te noÿ mO@yNtuû te ≤iN√Ö„mo ≤íÿ noô √πi∑ÖtmeÿW;ôÔM.ÿe d?m… 18
aÖymuûp≤ÖRv;RGvÿsuûStSyÿ senÖij∞ÿ sûuWe,ÿí sen;nIg[;mÖ<y*ù )ÖvRxIÿ c pUûvRicÿ·ˇí;PsÖrs;ÿvvÖSfÀjRÃNhÖeitivRô¥uTp[heÿitÖSte>yoô
nmoÿåaStuû te noÿvNtuû te noÿ mO@yNtuû te ≤iN√Ö„mo ≤íÿ noô √πi∑ôtmeÿW;ÖÔM.ÿe d?m… 19
aÖi¶mURû/;R idÖvÆ kôk⁄Tpitÿæ pOiqÖVy;åaÖym( )
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
117
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
aÖp;ã ret;ÿãis ijNvit 20
aÖymÖi¶Æ sÿhÖiß,oô v;jÿSy xÖitnÖSpitÿæ )mUû/;R kôvI rÿyIô,;m( 21
Tv;mÿ¶eÖ pu„k¡r;Öd?yqÿv;ôR inrÿmNqt )mûU›oR ivêÿSy v;ô tÿæ 22
.uvoÿ ≤ÖDSyÖ rjÿsí neÖt; ≤];ÿ inôyui∫Ö… scÿse ixôv;i.ÿæ )idÖiv mUû/;RnÿNdi/We SvôW;RiÔÖ◊;mÿ¶e c’We hVyôv;hÿm( 23
aboÿ?yôi¶Æ sÖim/;ô jn;ÿn;ôMp[itÿ /eÖnuimÿv;yÖtImuûW;sÿm( )≤Ö◊;åîÿvÖ p[ vÖy;muûi∆h;ÿn;ô… p[ .;ônvÿæ isßteÖ n;kômCzÿ 24
avoÿc;m kôvyeÖ me?y;ÿyÖ vcoÿ vÖNd;®ÿ vOWÖ.;yÖ vO„,eÿ )givÿiœroÖ nmÿs;ô StomÿmÖ¶* idÖvIùv ®ÄKmmÿu®ÄVyçÿm≈et( 25
aÖyimÖh p[ÿqÖmo /;ÿiy /;ôtOi.ôhoRt;ô ≤ijÿœoåa?vÖre„vI@‰ÿæ )≤m“ÿv;noô .Ogÿvo iv®®ÄcuvRneÿWu icô]\ivÖ>v\ùivôxeivÿxe 26
jnÿSy goôp;åaÿjin∑Ö j;gOÿivrÄi¶Æ suûd=ÿæ suivôt;yÖ nVyÿse )Oûtp[ÿtIko bOhÖt; idÿivÖSpOx;ÿ ¥uûmi√.;ÿit .rÄte>yÖ… xuicÿæ 27
Tv;mÿ¶eÖåai©ÿrsoô guh;ÿ ihÖtmNvÿivNdiHzi≈y;ô,\vneÿvne )s j;ÿyse mÖQym;ÿnÖ… shoÿ mÖhÊv;m;ÿÛû… shÿsSpûu]mÿi©r… 28
[AdhyŒya 15] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
118
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
s%;ÿyÖ… s\vÿæ sÖMyçÖimWÖãô Stomÿç;ô¶yeÿ )viWRÃœ;y i=tIôn;mUûjoR nP]eÖ shÿSvte 29
s˝sÖim¥uÿvse vOWÖ•¶eÖ ivê;ÿNyÖ≤Råa; )îÖ@SpÖde simÿ?yseÖ s noô vsUûNy;.ÿr 30
Tv;içÿ]≈vStmÖ hvÿNte ivô=u jÖNtvÿæ )xÖoic„k¡ÉxMpu®ip[Öy;¶eÿ hÖVy;yÖ vo!ÿve 31
EÖn; voÿåaÖi¶•mÿsoôjoR np;ÿtÖm; ÿve )ip[ÖyçeitÿœmrÄitã Svÿ?vÖr\ivêÿSy dUûtmÖmOtÿm( 32
ivêÿSy dUûtmÖmOt\ÖivêÿSy dUûtmÖmOtÿm( )s yoÿjteåa®ÄW; ivôê.oÿjs;ô s dÿu{vÖTSv;ù t… 33
s duÿ{vÖTSv;ù tÖ… s dÿu{vÖTSv;ù t… )sûub[ ;ÿ ≤ÖDÆ suûxmIô vsUÿn;NdÖev˝ r;/oô jn;ÿn;m( 34
a¶Öe v;jÿSyÖ gomÿtÖåÈx;ÿn… shso ≤ho )aÖSme /ÿeih j;tvedÖo mihÖ ≈vÿæ 35
såîÿ/;ôno vsuÿ„kôivrÄi¶rIÖ@ºNyoÿ igôr; )rÄevdÖSm>yÿMpuvR,Ik dIidih 36
=Öpo r;ÿj•uût Tmn;¶eÖ vStoÿ®ÄtoWsÿæ )s itÿGmjM. rÄ=soÿ dhÄ p[itÿ 37
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
119
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
.Ö{o noÿåaÖi¶r; ÿto .Ö{; r;ÖitÆ suÿ.g .Ö{oåaÿ?vÖrÆ )
.Ö{;å Öt p[xÿSty… 38
.Ö{;å Öt p[xÿStyo .Ö{Mmnÿæ ’,u„v vO]ÖtU≤ÃeR )≤en;ÿ sÖmTsÿu s;ôshÿæ 39
≤en;ÿ sÖmTsuÿ s;ôshovÿ iSqôr; tÿnuihÖ .U·rÄ x/ÃRt;m( )vÖnem;ÿ teåaÖi.i∑ÿi.… 40
aÖi¶NtMmÿNyeô ≤o vsuûrStÖ\≤\≤iNtÿ /Öenvÿæ )aStÖmvRÃNtåa;ôxvoStÖi•Ty;ÿso v;ôijnÖåîWÿã StoôtO>yÖåa;.ÿr41
soåaÖi¶≤oR vsuÿgOûR,e s\≤m;ôyiNtÿ /eÖnvÿæ )smvRÃNto r uû&vÖ… s˝ suÿj;ôt;sÿæ sUûryÖåîWÿã StoôtO>yÖåa;.ÿr42
Ö.e suÿíN{ sÖipRWoô dvIRà ≈I,IWåa;ôsinÿ )Öto nÖå¨TpÿupU≤;Rå ÖKqeWÿu xvsSptÖåîWÿã StoôtO>yÖåa;.ÿr 43
a¶Öe tmÖ¥;êÖ• StomwÖ… £tuû• .Ö{˝ ÿidÖSpOxÿm( ) Aû?y;m;ÿ tÖåaohÿw… ) 44
a/;Ö Áù¶eÖ £toÿ.RÖ{SyÖ d=ÿSy s;ô/oÆ )rÄqIA≥ûtSyÿ bOhÖto bÖ.Uqÿ 45
[AdhyŒya 15] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
120
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
EÖi.noRÃåaÖkìú.Rv;ÿ noåaÖv;Rõ™Svô,R Jyoitÿæ )a¶eÖ ivêeÿi.… suûmn;ôåanIÿkì… 46
aÖi¶˝ hot;ÿrMmNyeÖ d;SvÿNtÖ\vsuÿ sUûnu shÿso j;ôtveÿds\Öivp[Ö•j;ôtveÿdsm( )≤åËô?vRy;ÿ Sv?vÖro deÖvo dÖev;Cy;ÿ ’ûp; )
OûtSyÖ iv.[;ÿi∑Ömnuÿvi∑ xoôicW;Öju◊;ÿnSy sÖipRWÿæ 47
a¶eÖ Tv•oôåaNtÿmå Öt ];Öt; ixôvo .ÿv v¡Qyùæ )vsuÿrÄi¶vRsuÿ≈v;ôåaCz;ÿ ni= ¥uûm ÿm˝ rÄiyNd;ÿ… )tNTv;ÿ xoicœ dIidv… suûª;yÿ nUûnmIÿmhÖe si%ÿ>y… 48
≤enÖåAWÿyÖStpÿs; sÖ]m;yÖi•N/;ÿn;åaÖi¶ã Svÿr;Ö.rÿNt… )tiSmÿ•Öhi•dÿ/eÖ n;k¡ÉåaÖi¶\≤m;Ö mRnÿv StIô,RbÿihRWm( 49
tMpàIÿi.ÖrnuÿgCzπm dev;… puû]w.[;RtOÿi.®Ät v;ô ihrÿ<yw… )n;k¡©»>,;ôn;Æ sÿu’tSyÿ loôkÉ tOûtIyeÿ pOûœºåai/ÿ rocÖne idôvÆ 50
a; v;ôco m?yÿm®h∫urÄ<yurÄymÖi¶Æ sTpÿitÖíeik¡t;n… )pOûœº pOÿiqÖVy; inihÿtoô divÿ¥utd/SpÖd éÿ,ut;Ö\≤e pÿOtÖNyvÿæ 51
aÖymÖi¶vIRôrtÿmo vyoô/;Æ sÿhÖißyoÿ ¥ott;ômp[ÿyuCzn( )ivô.[;jÿm;n… s·rÄrSyô m?yôå¨pÖp[y;ÿih idÖVy;inÖ /;mÿ 52
sÖMp[Cyÿv?vÖmupÿ sÖMp[y;ôt;¶eÿ pÖqo deÿvÖy;n;ÿN’,u?vm( )
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
121
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
punÿæ ’<v;ôn; ipôtr;Ö ≤uv;ÿn;ôNv;t;ÿãsIôÊviyô tNtuÿmeÖtm( 53
¨äuÿ?ySv;¶eÖ p[itÿj;gOihÖ Tvimÿ∑;pUûteR s˝sOÿjeq;mÖyçÿ )aÖiSmNTsÖ/SqÖeåa?yu ÿriSmÖiNvêÿe dev;ô ≤jÿm;n;í sIdt 54
≤enÖ vhÿis sÖhßô\≤en;ÿ¶e svRvedÖsm( )tenÖem\≤D•oÿ nyÖ SvùdeÖRveWuû gNtÿve 55
aÖyNtÖe ≤oinÿA≥ûiTvyoô ≤toÿ j;ôtoåaroÿcq;… )tÔÖ;n•ÿ¶Öåa;roÖh;q;ÿ no v/Ry; rÄiym( 56
tpÿí tpÖSyùí xwixÖr;vOûtUåaÖ¶erÿNt…XleôWoùisô kLpeÿt;ôN¥;v;ÿpOiqôvIkLpÿNt;ôm;pÖåaoWÿ/yÖ… kLpÿNt;mÖ¶yÖ… pOqÖõ™mmÖ Jywœ‰;ÿysv[ÿt;… )≤eåaÖ¶yÖ… smÿnsoNtÖr; ¥;v;ÿpOiqôvIåîÖme )xwÖixÖr;vOûtUåaÿi.ÖkLpÿm;n;ôåîN{ÿimv deÖv;åaÿi.ôs\ivÿxNtuû ty;ÿdÖevtÿy;i©rÄSvd(/[uûve sIÿdtm( 57
pÖrÄmeÖœI Tv;ÿ s;dytu idÖvSpOûœº Jyoitÿ„mtIm( )ivêÿSmw p[;ô,;y;ÿp;ôn;yÿ Vy;ôn;yÖ ivêÖÔ‰oitÿ≤RCz )sU≤RÖStei/ÿpitôSty;ÿ deÖvtÿy;i©rÄSvd(/[uûv; sIÿd 58
loôkMpOÿ, izô{MpOû,;qoÿ sId /[ûuv; Tvm( )îÖN{Ö;¶I Tv;ô bOhÖSpitÿrÄiSmNyon;ÿvsIWdn( 59
t;åaÿSyô sUdÿdohsÖ… somÿã ≈I,iNtô pOXnÿy… )
[AdhyŒya 15] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
122
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
jNmÿNdeÖv;n;\ôivxÿiS]ô„v; roÿcÖne idôvÆ 60
îN{Ö\ivê;ÿåavIvO/NTsmuû{VyÿcsÖi©rÿæ )rÄqItÿm˝ rÄqIn;ô\v;j;ÿn;ôãô sTpÿitôMpitÿm( 61
p[oqÖdêoô n yvÿseivô„yNyÖd; mÖhÆ sÖ\vrÿ,;ô√‰Sq;ÿt( )a;dÿSyô v;toôåanuÿv;it xÖoicr/ÿ Sm teÖ v[jÿn éû„,mÿiSt 62
a;ôyoÇû; sdÿne s;dy;ôMyvÿtXz;ôy;y;ÿã smuû{Syô ˙dÿye )rÄXmIôvtIôM.;SvÿtIôm; y; ¥;M.;Sy; pOÿiqôvImovRÖNt·rÿ=m( 63
pÖrÄmeÖœI Tv;ÿ s;dytu idÖvSpOûœº VycÿSvtIôMp[qÿSvtIôiNdv\Ã≤CzôidvÿNνhÖ idvÖMm; ihÿ sI… )ivêÿSmw p[;ô,;y;ÿp;ôn;yÿ Vy;ôn;yoÿd;ôn;yÿ p[itôœ;ywÿ cÖ·r];ÿy )sU≤RÃSTv;ôi.p;ÿtu mÖÁ; SvôSTy; CzÖidRW;ô xNtÿmenÖ ty;ÿdeÖvtÿy;i©rÄSvd(/[uûve sIÿdtm( 64
sÖhßÿSy p[Öm;isÿ sÖhßÿSy p[itÖm;isÿ sÖhßÿSyoôNm;isÿs;hÖßoùis sÖhß;ÿy Tv; 65
îit pçdxoå?y;y"
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
123
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
aq Wo@xoå?y;y"
nmÿSte ®{ mÖNyvÿå Öto tÖåîWÿveÖ nmÿæ )b;ô >y;ÿmuût teÖ nmÿæ 1
≤; teÿ ®{ ixôv; tÖnUr`oôr;p;ÿpk;ixnI )ty;ÿ nStÖNv;á xNtÿmy;ô ig·rÿxNt;ôi.c;ÿkxIih 2
≤;imWuÿi©·rxNtÖ hSteÿ ibô.„yRStÿve )ixÖv;i©ÿ·r]Ö t; ÿ⁄®Ö m; ihÿ sIô… pu®ÿWÖÔgÿt( 3
ixÖvenÖ vcÿs; Tv;ô ig·rÄx;Cz;ÿ vd;mis )≤q;ÿ nÖ… svRÖim∆gÿdyÖ+m˝ suûmn;ôåasÿt( 4
a?yÿvocdi/vÖ _; p[ÿqÖmo dwVyoÿ i.ôWk™ )ahI\ÃíÖ sv;RÃÔÖM.yÖNTsv;RÃí ≤;tu/;ôNyoù/Ör;cIô… pr;ÿsuv 5
aÖs* ≤St;ôm[oåaÿ®Ä,å Öt bÖ.[uÆ suÿmÖ©lÿæ )≤e cÿwn˝ ®Ä{;åaÖi.toÿ idÖ=u i≈ôt;Æ sÿhßÖxovwÿW;ôãô he@ÿåÈmhe 6
aÖs* ≤oÿvÖspÃRitÖ nIlÿg[Ivoô ivloÿiht… )Ötwnÿ©ûop;åaÿdO≈Ö•dÿO≈•udhÖ;≤Ráæ s dûO∑o mOÿ@y;it n… 7
nmoÿStuû nIlÿg[Iv;y shß;ô=;yÿ mIô!uWeÿ )aqoô ≤eåaÿSyô sTv;ÿnoôhNte>yoÿkrÄ•mÿæ 8
[AdhyŒya 16] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
124
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
p[muÿçÖ /NvÿnÖSTvmuû.yoôr;à‰oôRJy;Rm( )≤;íÿ tÖe hStÖåîWÿvÖ… pr;Ö t; .ÿgvo vp 9
ivJyÖN/nuÿæ kpÖidRnoô ivxÿLyoô b;,ÿv;2\–å Öt )aneÿx•SyÖ ≤;åîWÿvåa;ô.urÿSy inW©ûi/Æ 10
≤; teÿ heÖitmIRÃ!u∑mÖ hSteÿ bÖ.Uvÿ tÖe /nuÿæ )ty;ôSm;iNvÖêtÖSTvmÿyÖ+my;ô p·rÿ.uj 11
p·rÿ teÖ /Nvÿno heÖitrÄSm;NvOÿ,ˇ_⁄ ivôêtÿæ )aqoô ≤åîÿWuûi/Stv;ôreåaÖSmi•/eÿihÖ tm( 12
aÖvÖtTyÖ /nuûÇ˝ shÿß;=Ö xteÿWu/e )inôxI≤RÃ xÖLy;n;ôMmu%;ÿ ixÖvo nÿæ suûmn;ÿ .v 13
nmÿStÖåa;yuÿ/;ôy;n;ÿtt;y /Oû„,veÿ )Ö.;>y;ÿmuût teÖ nmoÿ b;ô >y;ôNtvÖ /Nvÿne 14
m; noÿ mÖh;Ntÿmuût m; noÿåa.RÖkMm; nÖå¨=ÿNtmuût m; nÿå¨i=Ötm( )m; noÿ v/I… ipôtrÄMmot m;ôtrÄMm; nÿæ ip[ôy;StÖNvoù ®{ rI·rW… 15
m; nÿStoôkÉ tnÿyeÖ m; nÖåa;yuÿiWô m; noô goWuû m; noôåaêeÿWu rI·rW…)m; noÿ vIôr;n[ÿu{ .;ôimnoÿ v/IhRÖiv„mÿNtÖ… sdÖimÊv;ÿ hv;mhe 16
nmoô ihrÿ<yb;hve sen;ôNyùe idÖx;çÖ ptÿyeÖ nmoô nmoÿ vOû=e>yoô
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
125
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
h·rÿkÉxe>y… pxûUn;MptÿyeÖ nmoô nmÿæ xÖi„pÔÿr;yÖ iTvWIÿmtepqIôn;MptÿyeÖ nmoô nmoô h·rÿkÉx;yopvIôitneÿ puû∑;n;ôMptÿyeÖ nmoô nmoÿb>luûx;yÿ 17
nmoÿ b>luûx;yÿ Vy;ôi/ne•;ÿn;ôMptÿyeÖ nmoô nmoÿ .ÖvSyÿ hÖeTywjgÿt;ôMptÿyeÖ nmoô nmoÿ ®Ä{;y;ÿtt;ôiyneÖ =e];ÿ,;ôMptÿyeÖ nmoô nmÿæsUût;y;hÿNTyÖw vn;ÿn;ôMptÿyeÖ nmoô nmoô roihÿt;y 18
nmoô roihÿt;y Sqôptÿye vOû=;,;ôMptÿyeÖ nmoô nmoÿ .uvÖNtyeÿv;·rvS’ût;y*Wÿ/In;ôMptÿyeÖ nmoô nmoÿ mÖiN],eÿ v;i,ôj;yÖk=;ÿ,;ôMptÿyeÖ nmoô nmÿå Ö∞w oÃRW;y;£ÖNdyÿte pˇIôn;MptÿyeÖ nmoônmÿæ ’Tò;yÖty;ÿ 19
nmÿæ ’Tò;yÖty;ô /;vÿteÖ sTvÿn;ôMptÿyeÖ nmoô nmÖ… shÿm;n;yinVy;ôi/nÿåa;Vy;ôi/nIÿn;ôMptÿyeÖ nmoô nmoÿ inWÖi©,eÿ kk⁄û.;yÿSteôn;n;ôMptÿyeÖ nmoô nmoÿ inceÖrveÿ p·rcÖr;y;rÿ<y;n;ôMptÿyeÖ nmoô nmoôvçÿte 20
nmoô vçÿte p·rÖvçÿte St;yUûn;MptÿyeÖ nmoô nmoÿ inWÖi©,ÿåîWui/ômteÖtSk¡r;,;ôMptÿyeÖ nmoô nmÿæ sOk;ôiy>yoô ij`;ÿãsŒo mu„,Öt;MptÿyeÖnmoô nmoÿisômŒoô nˇ_ôçrÿŒo iv’ûNt;n;ôMptÿyeÖ nmÿæ 21
nmÿ娄,IôiW,eÿ ig·rcÖr;yÿ k⁄luûç;n;ôMptÿyeÖ nmoô nmÿåîWuûmŒoÿ/Nv;ôiy>yÿí voô nmoô nmÿåa;tNv;ône>yÿæ p[itôd/;ÿne>yí voô nmoônmÿåa;ôyCzÖŒoSyÿŒí voô nmoô nmoÿ ivsOûjŒÿæ 22
[AdhyŒya 16] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
126
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
nmoÿ ivsOûjŒoô iv?yÿŒí voô nmoô nmÿæ SvôpŒoô j;gÿ[Œí voô nmoônmÖ… xy;ÿne>yÖåa;sIÿne>yí voô nmoô nmÖiStœÿŒoô /;vÿŒí voônmoô nmÿæ sÖ.;>yÿæ 23
nmÿæ sÖ.;>yÿæ sÖ.;pÿit>yí voô nmoô nmoêeÖ>yoêÿpit>yí voônmoô nmÿåa;Vy;ôi/nIÿ>yo ivÖiv?yÿNtI>yí voô nmoônmÖå¨gÿ,;>yStO hÖtI>yÿí voô nmoô nmoÿ gÖ,e>yÿæ 24
nmoÿ gÖ,e>yoÿ gÖ,pÿit>yí voô nmoô nmoô v[;teÿ>yoô v[;tÿpit>yí voônmoô nmoô gOTseÿ>yoô gOTsÿpit>yí voô nmoô nmoô iv¡pe>yoivôê¡pe>yí voô nmoô nmÖ… sen;ÿ>y… 25
nmÖ… sen;ÿ>y… sen;ôin>yÿí voô nmoô nmoÿ rÄiq>yoÿåarÄqe>yÿí voônmoô nmÿæ =Ö O>yÿæ s§hÖItO>yÿí voô nmoô nmoÿmÖhŒoÿåa.ÖRkÉ>yÿí voô nmÿæ 26
nmÖSt=ÿ>yo rqk;ôre>yÿí voû nmoû nmÖ… k⁄l;ÿle>y… kÖm;Rreÿ>yívoô nmoô nmoÿ inW;ôde>yÿæ puûiÔ∑eÿ>yí voô nmoô nmÿæ êÖin>yoÿmOgÖyu>yÿí voô nmoô nmÖ… ê>yÿæ 27
nmÖ… ê>yÖ… êpÿit>yí voô nmoô nmoÿ .Öv;yÿ c ®Ä{;yÿ cÖ nmÿæxÖv;Ryÿ c pxuûptÿye cÖ nmoô nIlÿg[Iv;y c ixitôk<#;ÿy cÖ nmÿækpÖidRneÿ 28
nmÿæ kpÖidRnÿe cÖ Vyuù¢kÉx;y cÖ nmÿæ shß;ô=;yÿ c xÖt/ÿNvnecÖ nmoÿ ig·rxÖy;yÿ c ixipivô∑;yÿ cÖ nmoÿ mIô!u∑ÿm;yÖ ceWuÿmte cÖ
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
127
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
nmoÿ ÓÖSv;yÿ 29
nmoÿ ÓÖSv;yÿ c v;mÖn;yÿ cÖ nmoÿ bOhÖte cÖ vWIRÃyse cÖ nmoÿvOûı;yÿ c sÖvO/ÿe cÖ nmog[‰;ÿy c p[qÖm;yÿ cÖ nmÿåa;ôxveÿ 30
nmÿåa;ôxveÿ c;ijÖr;yÿ cÖ nmÖ… xI [‰;ÿy cÖ xI>y;ÿy cÖnmÖåËMy;RÃy c;vSvôNy;ùy cÖ nmoÿ n;deÖy;yÿ cÖ √«Py;ÿy c 31
nmoÿ Jyeôœ;yÿ c kinôœ;yÿ cÖ nmÿæ pUvRÖj;yÿ c;prÖj;yÿ cÖ nmoÿm?yÖm;yÿ c;pgÖL.;yÿ cÖ nmoÿ j ÖNy;ùy c buûfiy;ùy cÖ nmÖ…so>y;ÿy 32
nmÖ… soMy;ÿy c p[itsÖ≤;Rùy cÖ nmoô ≤;My;ÿy cÖ =eMy;ÿy cÖ nmÖ…XloKy;ÿy c;vs;ôNy;ùy cÖ nmÿå¨vRÖ≤;Rùy cÖ %Ly;ÿy cÖ nmoôvNy;ÿy 33
nmoô vNy;ÿy cÖ k+y;ÿy cÖ nmÿæ ≈Öv;yÿ c p[it≈Öv;yÿ cÖnmÿåa;ôxuWeÿ,;y c;ôxurÿq;y cÖ nmÖ… xUr;ÿy c;v.eÖidneÿ cÖ nmoÿibÖiLmneÿ 34
nmoÿ ibôiLmneÿ c kvÖicneÿ cÖ nmoÿ vÖimR,eÿ c vÂÖiqneÿ cÖ nmÿæ≈uût;yÿ c ≈utseÖn;yÿ cÖ nmoÿ duNduû>y;ùy c;hnÖNy;ùy cÖ nmoÿ /Oû„,veÿ35
nmoÿ /Oû„,veÿ c p[mOûx;yÿ cÖ nmoÿ inWÖi©,eÿ ceWui/ômteÿ cÖnmÿStIô+,eWÿve c;yûui/neÿ cÖ nmÿæ Sv;yuû/;yÿ c suû/Nvÿne c 36
[AdhyŒya 16] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
128
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
nmÖ… ßuTy;ÿy cÖ pQy;ÿy cÖ nmÖ… k;$‰;ÿy cÖ nIPy;ÿy cÖ nmÖ…k⁄Ly;ÿy c srÄSy;ùy cÖ nmoÿ n;deÖy;yÿ c vwxÖNt;yÿ cÖ nmÖ…kÀPy;ÿy 37
nmÖ… kÀPy;ÿy c;vÖ$‰;ùy cÖ nmÖo vI/[‰;ÿy c;tÖPy;ùy cÖ nmoôme~y;ÿy c iv¥uûTy;ùy cÖ nmoô v„y;RÃy c;vÖ„y;Ryÿ cÖ nmoô v;Ty;ÿy38
nmoô v;Ty;ÿy cÖ re„My;ÿy cÖ nmoÿ v;StÖVy;ùy c v;Stuûp;yÿ cÖ nmÖ…som;ÿy c ®Ä{;yÿ cÖ nmÿSt;ôm[;yÿ c;®Ä,;yÿ cÄ nmÿæ xÖ©veÿ 39
nmÿæ xÖ©veÿ c pxuûptÿye cÖ nmÿå Ög[;yÿ c .Iôm;yÿ cÖ nmoÿg[evÖ/;yÿc dUrevÖ/;yÿ cÖ nmoÿ hÖN]e cÖ hnIÿyse cÖ nmoÿ vOû=e>yoô h·rÿkÉxe>yoônmÿSt;ôr;yÿ 40
nmÿæ xM.Öv;yÿ c myo.Öv;yÿ cÖ nmÿæ x Ör;yÿ c mySkÖr;yÿ cÖnmÿæ ixÖv;yÿ c ixvtÿr;y c 41
nmÖ… p;≤;RÃy c;v;ô≤;Rùy cÖ nmÿæ p[Ötrÿ,;y coô rÿ,;y cÖnmÖStIQy;ÃRy cÖ kÀLy;ÿy cÖ nmÖ… x„Py;ÿy cÖ fÉNy;ÿy cÖ nmÿæiskÖTy;ùy 42
nmÿæ iskÖTy;ùy c p[v;ôÁ;ùy cÖ nmÿæ ik˝ixÖl;yÿ c =yÖ,;yÿcÖ nmÿæ kpÖidRneÿ c pulÖStyeÿ cÖ nmÿåî·rÖ<y;ùy c p[pÖQy;ùy cnmoô v[Jy;ÿy 43
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
129
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
nmoô v[Jy;ÿy cÖ goœ‰;ÿy cÖ nmÖStLPy;ÿy cÖ geÁ;ÿy cÖ nmoÿ˙dÖ ≤;ùy c inveÖ„Py;ùy cÖ nmÖ… k;$‰;ÿy c g◊rÄeœ;yÿ cÖ nmÖÖÖ…xu„Ky;ÿy 44
nmÖ… xu„Ky;ÿy c h·rÖTy;ùy cÖ nmÿæ p;ãsÖVy;ùy c rjÖSy;ùy cÖnmoÖ loPy;ÿy colÖPy;ùy cÖ nmÖåËVy;RÃy cÖ sUVy;RÃy cÖ nmÿæpÖ,;Ryÿ 45
nmÿæ pÖ,;Ryÿ c p,RxÖd;yÿ cÖ nmÿå¨Ìuûrm;ÿ,;y c;i.flÖte cÖnmÿåa;i%dÖte cÿ p[i%dÖte cÖ nmÿåîWuû’Œoÿ /nuû„’Œÿí voô nmoônmoÿ v… ik·rÖkÉ>yoÿ deÖv;n;ô Ö ˙dÿye>yoô nmoÿ ivicNvÖTkÉ>yoô nmoÿivi=,ÖTkÉ>yoô nmÿåa;inhRÖte>yÿæ 46
{;pÖeåaN/ÿsSpteÖ d·rÿ{Ö nIlÿloiht )a;ôs;Mp[Öj;n;ÿmeÖW;MpÿxUûn;Mm; .Öem;R roÖÑo cÿ nÖ… ikçÖn;mÿmt( 47
îÖm; ®Ä{;yÿ tÖvseÿ kpÖidRneÿ =Öy√«ÿr;yÖ p[.ÿr;mhe mÖtIÆ )≤q;ô xmsÿid(√ôpdeÖ ctuÿ„pdeÖ ivêÿMpuû∑§;mÿeåaÖiSm•ÿn;tuûrm( 48
≤; teÿ ®{ ixÖv; tÖnUÆ ixÖv; ivôê;h;ÿ .eWÖjI )ixôv; ®ÄtSyÿ .eWÖjI ty;ÿ no mO@ jIôvseÿ 49
p·rÿ no ®Ä{Syÿ heÖitvORÃ,ˇ_û⁄ p·rÿ TveôWSyÿ dumRÖitrÿ ;ôyoÆ )avÿ iSqôr; mÖ vÿŒStnu„vÖ mI!(vÿStoôk;yÖ tnÿy;y mO@ 50
[AdhyŒya 16] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
130
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
mI!uÿ∑mÖ ixvÿtm ixÖvo nÿæ suûmn;ÿ .v )pÖrÄme vOû=åa;yuÿ/i•ô/;yÖ ’· ô\vs;ÿnÖåa;cÿrÖ ipn;ÿkÖiMb.[Öd;gÿih51
ivik¡·r{Ö ivloÿihtÖ nmÿSteåaStu .gv… )≤;Steÿ sÖhßÿ heÖtyoôNymÖSmi•vÿpNtuû t;Æ 52
sÖhß;ÿi, shßÖxo b;ô◊oStvÿ heÖtyÿæ )t;s;ômIx;ÿno .gv… pr;ÖcIn;ô mu%;ÿ ’i/ 53
asÿƒ‰;t; sÖhß;ÿi,Ö ≤e ®Ö{;åai/Ö .UMy;ÿm( )teW;ÿã shßyojÖnevÖ /Nv;ÿin tNmis 54
aÖiSmNmÿhÖTyù,RÖveáNt·rÿ=e .Öv;åai/ÿ )teW;ÿã shßyojÖnevÖ /Nv;ÿin tNmis 55
nIlÿg[Iv;… ixitôk<#;ô idvÿ ®Ö{;å¨pÿi≈t;… )teW;ÿã shßyojÖnevÖ /Nv;ÿin tNmis 56
nIlÿg[Iv;… ixitôk<#;ÿ… xÖv;RåaÖ/Æ =ÿm;cÖr;Æ )teW;ÿã shßyojÖnevÖ /Nv;ÿin tNmis 57
≤e vOû=eWuÿ xÖi„pÔÿr;Ö nIlÿg[Iv;ô ivloÿiht;… )teW;ÿã shßyojÖnevÖ /Nv;ÿin tNmis 58
≤e .Uût;n;ômi/ÿptyo ivixÖ%;sÿæ kpÖidRnÿæ )
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
131
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
teW;ÿã shßyojÖnevÖ /Nv;ÿin tNmis 59
≤e pÖq;Mpÿiqôr=ÿyåEelbOûd;åa;ÿyuû≤uR/ÿæ )teW;ÿã shßyojÖnevÖ /Nv;ÿin tNmis 60
≤e tIôq;Rinÿ p[ÖcrÿiNt sOûk;hÿSt; inWÖi©,ÿæ )teW;ÿã shßyojÖnevÖ /Nv;ÿin tNmis 61
≤e•eÿWu ivôiv?yÿiNtô p;]eÿWuû ipbÿtoô jn;ÿn( )teW;ÿã shßyojÖnevÖ /Nv;ÿin tNmis 62
≤åEÖt;vÿNtíÖ .Uy;ÿãsíÖ idxoÿ ®Ä{; ivÿtiSqôre )teW;ÿã shßyojÖnevÖ /Nv;ÿin tNmis 63
nmoÿStu ®Ä{e>yoô ≤e idÖiv ≤eW\;ÿvÖWRimWÿv… )te>yoô dxÖ p[;cIôdRxÿ di=Ö,; dxÿ p[ÖtIcIôdRxodIÿcIôdRxoô?v;RÆ )te>yoô nmoÿåaStuû te noÿvNtuû te noÿ mO@yNtuû te ≤iN√Ö„mo ≤íÿ noô √πi∑ÖtmeÿW;ôÔM.eÿ d?m… 64
nmoÿStu ®Ä{e>yoô ≤eáNt·rÿ=eÖ ≤eW;ô\v;tÖåîWÿv… )te>yoô dxÖ p[;cIôdRxÿ di=Ö,; dxÿ p[ÖtIcIôdRxodIÿcIôdRxoô?v;RÆ )te>yoô nmoÿåaStuû te noÿvNtuû te noÿ mO@yNtuû te ≤iN√Ö„mo ≤íÿ noô √πi∑ÖtmeÿW;ôÔM.ÿe d?m… 65
nmoÿStu ®Ä{e>yoô ≤e pÿOiqôVy;\≤eW;ôm•ÖimWÿv… )te>yoô dxÖ p[;cIôdRxÿ di=ô,; dxÿ p[ÖtIcIôdRxodIÿcIôdRxÖo?v;RÆ )
[AdhyŒya 16] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
132
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
te>yoô nmoÿåaStuû te noÿvNtuû te noÿ mO@yNtuû te ≤iN√Ö„mo ≤íÿ noô √πi∑ÖtmeÿW;ôÔM.e d?m… 66
îit Wo@xoå?y;y"
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
133
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
aq s¢dxoå?y;y"
aXmÖ•UjÖRMpvRÃte ixi≈y;ô,;mÖŒåaoWÿ/I>yoô vnÖSpitÿ>yoôåai/ôsM.OÿtÖMpyÿæ )t;•ÖåîWÖmUjRÃN/ˇ m®t… s˝rr;Ö,;åaXm\ÃSteÖ =uNmiyÿtÖåËGyRiN√Ö„mStNteÖ xugOÿCztu 1
îÖm; mÿeåa¶Öåî∑ÿk; /eÖnvÿæ sÖNTvek;ÿ cÖ dxÿ cÖ dxÿ c xÖtçÿxÖtçÿ sÖhßÿç sÖhßÿç;ôyutÿç;ôyutÿç inôyutÿç inôyutÿç p[ÖyutÖç;buÃRdçÖNyùbuRdç smuû{íÖ m?yÖç;Ntÿí pr;Ö/RíwÖt; meÿåa¶Öåî∑ÿk; /ÖenvÿæsNTvÖmu];mui„ÿm\LloôkÉ 2
Aûtvÿ SqåAt;ôvO/ÿåAtuûœ; SqÿåAt;ôvO/ÿæ )OûtÖíutoÿ m/uûíutoÿ ivôr;joô n;mÿ k;mÖdu ;ôåa=Iÿym;,;… 3
sÖmuû{SyÖ Tv;vÿkÖy;¶eÖ p·rÿVyy;mis )p;ôvÖkoåaÖSm>yÿ ixÖvo .ÿv 4
ihÖmSyÿ Tv; jÖr;yuû,;¶eÖ p·rÿVyy;mis )p;ôvÖkoåaÖSm>yÿ ixÖvo .ÿv 5
¨pÖ Jm•upÿ vetÖsevÿtr nÖdI„v; )a¶eÿ ipô mÖp;mÿisÖ m<@ÜÿikÖ t;i.Ör;gÿihÖ sem•oÿ ≤ÖDMp;ÿvÖkvÿ,RixÖv éÿi/ 6
aÖp;imÖd•‰yÿn˝ smuû{Syÿ inôvexÿnm( )
[AdhyŒya 17] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
134
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
aÖNy;\SteÿåaÖSm ÿpNtu hÖetyÿæ p;vÖkoåaÖSm>yÿ ixÖvo .ÿv 7
a¶eÿ p;vk roÖicW;ÿ mÖN{y;ÿ dev ijô◊y;ÿ )a; deÖv;Nvÿi=Ö ≤i=ÿ c 8
s nÿæ p;vk dIidÖvo¶eÿ deÖv;2\–åîÖh;vÿh )¨pÿ yÖD˝ hÖivíÿ n… 9
p;ôvÖÖky;ô ≤iíÖtyÿNTy; ’ûp; =;mÿn[u®Äcå ÖWsoô n .;ônun;ÿ )tUvRÖ• y;mÖ•etÿxSyô nU r,Öåa; yo Oû,e n tÿtOW;ô,oåaÖjrÿæ 10
nmÿSteÖ hrÿse xoôicWeÖ nmÿSteåaSTvÖicRWÿe )aÖNy;\SteÿåaÖSm ÿpNtu heÖtyÿæ p;vÖkoåaÖSm>yÿ ixôvo .ÿv 11
nOûWdÖe ve@ÿPsuûWdeÖ ve@(bÿihÖRWdÖe ve@(vÿnÖsdeÖ ve$(SvôivRdeÖ ve$( 12
≤e dÖev; deÖv;n;\Ã≤ÖiDy;ÿ ≤ÖiDy;ÿn;ã s\vTsÖrI,Ömupÿ .;ôgm;sÿte )aÖ ût;doÿ hÖivWoÿ ≤ÖDeåaÖiSmNTSvôyiMpÿbNtuû m/uÿno OûtSyÿ 13
≤e deÖv; deÖve„vi/ÿ devÖTvm;yÖNye b[ ÿ,… puråEÖt;roÿåaÖSy )≤e>yoô nåAûte pvÿteÖ /;mÖ ikçÖn n te idÖvo n pOÿiqÖVy;åai/Ö òuWuÿ14
p[;ô,Öd;åaÿp;nÖd; Vy;ÿnÖd; vÿcoRôd; vÿ·rvoôd;Æ )aÖNy;\SteÿåaÖSm ÿpNtu hÖetyÿæ p;vÖkoåaÖSm>yÿ ixÖvo .ÿv 15
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
135
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
aÖi¶iStôGmenÿ xoôicW;ô ≤;sÖi√êÖ•‰ái],ÿm( )aÖi¶noÃR vnte rÄiym( 16
≤åîÖm; ivê;ô .uvÿn;inÖ ju◊ÖdOiWôhoRt;ô NysIÿdiTpôt; nÿæ )såa;ôixW;ô {ivÿ,imôCzm;ÿn… p[qmÖCzdvÿr;Ö2\–åa;ivÿvex 17
ikã iSÿvd;sIdi/ôœ;nÿm;ôrM.ÿ,˚tÖmiTSÿvTkÖq;sIÿt( )≤toÖ .UimÿÔÖnyÿiNvÖêk¡m;ôR iv ¥;m*,oRNmihÖn; ivôêcÿ=;… 18
ivôêtÿí=u®Ät ivôêtoÿmu%o ivôêtoÿb;¸®Ät ivôêtÿSp;t( )sMb;ô >y;ôN/mÿitÖ sMptÿ]wÖ¥;Rv;ô.UmIÿ jÖnyÿNdeÖvåEk¡æ 19
ikã iSvô√nÖ å Ö s vOû=åa;ÿsÖ ≤toô ¥;v;ÿpOiqôvI inÿ∑tÖ=uÆ )mnIÿiW,oô mnÿs; pOûCzteduû t¥dÖ?yitÿœÖ∫⁄vÿn;in /;ôryÿn( 20
≤; teÖ /;m;ÿin prÄm;i,ô ≤;vÖm; ≤; mÿ?yÖm; ivÿêkmR•uûtem; )ix=;ô si%ÿ>yo hÖiviWÿ Sv/;v… Svôy\≤ÿjSv tÖNv\ùvO/;ônÆ 21
ivêÿkmRNhÖivW;ÿ v;vO/;ônÆ Svôy\≤ÿjSv pOiqôvImuût ¥;m( )muÁÿNTvÖNyeåaÖi.tÿæ sÖpà;ÿåîÖh;Sm;k¡MmÖ v;ÿ sUû·rrÿStu 22
v;ôcSpit\Ãivôêk¡m;R,mUûtyeÿ mnoôjuvÖ\v;jeÿåaÖ¥; ÿvem )s noô ivê;ÿinÖ hvÿn;in joWi√ÖêxÿM.Uûrvÿse s;ô/uk¡m;R 23
ivêÿkmRNhÖivW;ô v/RÃnen ];ôt;rÄimN{ÿm’,orvÖ?ym( )tSmwô ivxÖ… smÿnmNt pUûvIRrÄymuûg[o ivôhVyoô ≤q;sÿt( 24
[AdhyŒya 17] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
136
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
c=uÿW… ipôt; mnÿs;ô ih /Iroÿ OûtmeÿneåajnÖ•ªÿm;ne )≤ÖdedNt;ôåadÿdOhNtÖ pUvRÖåa;id∂‰;v;ÿpOiqôvIåaÿp[qet;m( 25
ivôêk¡m;Rô ivmÿn;ôåa;i√h;ÿy; /;ôt; ivÿ/;ôt; pÿrÖmot sÖNdOk™ )teW;ÿimÖ∑;inÖ simÖW; mÿdiNtÖ ≤];ÿ s¢åAûWINpÖråEk¡m;ôÛÆ 26
≤o nÿæ ipôt; jÿinôt; ≤o ivÿ/;ôt; /;m;ÿinô vedÖ .uvÿn;inô ivê;ÿ )≤o dÖev;n;ÿ•;mÖ/;åEk¡åEÖv t˝ sÿMp[ÖXnM.uvÿn; ≤NTyôNy; 27
tåa;yÿjNtÖ {ivÿ,Ö Ö smÿSm;ôåAWÿyÖ… pUveÃR j·rÄt;roÖ n .Uûn; )aÖsUteRÖ sUteÖR rjÿis inWÖ e ≤e .Uût;inÿ sÖm’¡<vi•Öm;inÿ 28
pÖro idÖv; pÖråEÖn; pOÿiqÖVy; pÖro deÖvei.ÖrsuÿrwÄ≤RdiSÿt )kã iSvÖÌ.RÃMp[qÖmNd/Ö[åa;poô ≤]ÿ deÖv;Æ sÖmpÿXyNtÖ pUveÃR 29
timÌ.RÃMp[qÖmNdÿ/Ö[åa;poÖ ≤]ÿ deÖv;Æ sÖmgÿCzNtÖ ivêeÿ )aÖjSyÖ n;.;ôv?yekÖmipRÃtÖ\≤iSmôiNvê;ÿinÖ .uvÿn;in tÖSquÆ 30
n t\ivÿd;qÖ ≤åîÖm; jÖj;n;ôNy¥uû„m;kÖmNtÿrMb.Uv )nIôhÖ;re,Ö p[;vOÿt;ô jLPy;ÿ c;suûtOpÿå¨KqÖx;sÿíriNt 31
ivôêk¡m;Rô Ájÿin∑ deÖvåa;idÌÿN/ôvoRåaÿ.vid(√ÖtIyÿæ )tOûtIyÿæ ipôt; jÿinÖt*Wÿ/In;mÖp;©.R‚ÖVyùd/;Tpu®Ä]; 32
a;ôxuÆ ixx;ÿno vOWÖ.o n .Iômo ÿn; ÖnÆ =o.ÿ,íWR,Iôn;m( )
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
137
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
sÖõ™£NdÿnoinimÖWåEÿkvIôrÆ xÖt˝ sen;ÿåajyTs;ôkimN{ÿæ 33
sÖõ™£Ndÿnen;inimÖWe,ÿ ijÖ„,un;ÿ ≤uTk;ôre,ÿ duí‰vÖnenÿ /Oû„,un;ÿ )tidN{eÿ, jytÖ tTsÿh?vÖ\≤u/oÿ nrÖåîWuÿhStenÖ vO„,;ÿ 34
såîWuÿhStwÖ… s inÿWÖi©i.ÿvRÖxI sãßÿ∑Ö; s yu/ÖåîN{oÿ gÖ,enÿ )sÖ ÖsOû∑ÖijTsoÿmÖp; b;ÿ xÖ?yuèRg[/ÿNv;ô p[itÿiht;i.ÖrSt;ÿ 35
bOhÿSpteÖ p·rÿdIy;ô rqeÿn r=Öoh; im];ÿ2\–åapÖb;/ÿm;n… )p[Ö.ÖÔNTsen;ÿ… p[mOû,o ≤uû/; jyÿ•ÖSm;k¡me?yivôt; rq;ÿn;m( 36
bÖlÖivôD;ôy SqivÿrÄ… p[vIÿrÄ… shÿSv;Nv;ôjI shÿm;nå Ög[Æ )aÖi.vIÿroåaÖi.sÿTv; shÖoj; jw]ÿimN{Ö rqÖm;itÿœ goôivt( 37
goô]Öi.dÿ©oûivd\Övj[ÿb; ûÔyÿNtÖmJmÿ p[mOû,NtÖmojÿs; )îÖm˝ sÿj;t;ôåanÿu vIry?vôimN{ÿ s%;yoôåanuû s˝rÿ.?vm( 38
aÖi. goô];i,Ö shÿs;ô g;hÿm;nodÖyo vIôrÆ xÖtmÿNyuû·rN{ÿæ )dûuí‰ÖvÖnÆ pOÿtn;ôW;@ÿyuû?yoáSm;kÖ Ö sen;ÿåavtuû p[ yuûTsu 39
îN{ÿåa;s;•Öet; bOhÖSpitÖdRi=ÿ,; ≤ÖDÆ puûråEÿtuû somÿæ )deÖvÖseÖn;n;ÿmi..ÔtIôn;ÔyÿNtIn;MmÖ®toÿ ≤ÖNTvg[ÿm( 40
îN{ÿSyÖ vO„,oô v®ÿ,SyÖ r;Dÿåa;idÖTy;n;ÿMmÖ®t;Öãô x/RÃå Ög[m( )mÖh;mÿns;M.uvnCyÖv;n;ôÏoWoÿ deÖv;n;ôÔyÿt;ômudÿSq;t( 41
[AdhyŒya 17] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
138
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
¨ıÿWRy m`vÖ•;yuÿ/;ôNyuTsTvÿn;Mm;mÖk;n;ôMmn;ÿãis )¨√ÿé]hNv;ôijn;ô\v;ijÿn;ôNyu{q;ÿn;ôÔyÿt;\≤Ntuû `oW;ÿ… 42
aÖSm;kÖimN{Ö… smOÿteWu ?vôje„vÖSm;k\Ö≤;åîWÿvÖSt; jÿyNtu )aÖSm;k\ÃvIôr;å¨ ÿre .vNTvôSm;2\– ÿ dev;åavt;ô hveÿWu 43
aÖmIW;ÿiçÖ Mp[ÿitloô.yÿNtI gOhÖ;,;©;ÿNyPveÖ preÿih )aÖi. p[eihÖ indRÃh ÖTsu xok¡ìrÄN/en;ôim];ôStmÿs; scNt;m( 44
avÿsO∑Ö; pr;ÿptÖ xrÿVyeÖ b[ ÿs˝ixte )gCz;ôim];ôNp[pÿ¥Svô m;mIW;Ö çÖnoiCÿzW… 45
p[et;ô jyÿt; nrÄåîN{oÿ vÖ… xmRÃ ≤Cztu )Ög[; vÿæ sNtu b;ôhvoÿn;/Oû„y; ≤q;sÿq 46
aÖs* ≤; sen;ÿ m®tÖ… preÿW;mÖ>ywitÿ nÖåaojÿs;ô Sp/RÃm;n; )t;õ™gUÿhtÖ tmÖs;pÿv[tenÖ ≤q;ômIåaÖNyoåaÖNy• j;ônn( 47
≤]ÿ b;ô,;Æ sÖMptÿiNt k⁄m;ôr; ivÿixô%;åîÿv )t•ÖåîN{Öo bOhÖSpitÖridÿitô… xmRÃ ≤Cztu ivôê;hÖ; xmRÃ ≤Cztu 48
mm;RÃi, teÖ vmRÃ,; Cz;dy;imÖ somÿSTv;ô r;j;ômOtÖen;nuÿvSt;m( )ÖrovRrIÿyoô v®ÿ,Ste ’,otuû jyÿNtÖNTv;nuÿ deÖv; mÿdNtu 49
¨deÿnmu Ör;•Öy;¶eÿ Oten;¸t )r;ÖySpoWeÿ,Ö s˝sOÿj pÖ[jy;ÿ c bÖ éÿi/ 50
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
139
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
îN{eÖmMp[ÿtÖr;•ÿy sj;ôt;n;ÿms√ÖxI )smeÿnÖ\vcRÃs; sOj deÖv;n;ÿM.;gÖd;åaÿst( 51
≤Syÿ k⁄ûmoR gOûhe hÖivStmÿ¶e v/Ry;ô Tvm( )tSmwÿ dÖev;åai/ÿb[v•ÖyçÖ b[ ÿ,ÖSpitÿæ 52
¨duÿ Tv;ô ivêeÿ deÖv;åa¶eÖ .rÿNtuû ic· ÿi.… )s noÿ .v ixôvSTv˝ suûp[tIÿko ivô.;vÿsu… 53
pçÖ idxÖo dwvIÿ≤RÖDmÿvNtu dÖevIrp;mÿitNdumÖRitMb;/ÿm;n;… )r;ÖySpoWeÿ ≤ÖDpÿitm;ô.jÿNtI r;ÖySpoWeÖåai/ÿ yÖDoåaÿSq;t( 54
simÿıeåaÖ¶;vi/ÿ m;mhÖ;nå ÖKqpÿ]ÖåÈ@‰oÿ gO.IôtÆ )tÖ¢ÏûmRMpÿ·rÖgOÁ;ÿyjNtoôj;R ≤¥ÖDmyÿjNt deÖv;Æ 55
dwVy;ÿy /Ö]eR jo∑ÿ^e devÖ≈IÆ ≈Imÿn;… xÖtpÿy;… )pÖ·rÄgOÁÿ deÖv; ≤ÖDm;ÿyNdeÖv; deÖve>yoÿåa?vÖ≤RNtoÿåaSqu… 56
vIôt˝ hÖivÆ xÿimÖt˝ xÿimôt; ≤j?ywÿ tuûrIyoÿ ≤ÖDo ≤]ÿ hÖVymeitÿ )ttoÿ v;ôk;åa;ôixWoÿ no juWNt;m( 57
sU≤ÃRriXmôhR·rÿkÉx… puûrSt;ÿTsivôt; JyoitÖ®dÿy;ô2\–åajÿßm( )tSyÿ pUûW; p[ÿsÖve ≤;ÿit ivô√;NTsÖMpXyôiNvê;ô .uvÿn;in goôp;Æ 58
ivôm;nÿåEÖW idôvo m?yÿåa;Ståa;pipÖ[v;n[odÿsIåaÖNt·rÿ=m( )
[AdhyŒya 17] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
140
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
s ivôê;cIÿrÄi.cÿ∑e Oût;cIÿrNtÖr; pUvÖRmpÿrç kÉÖtum( 59
Ö=; sÿmuû{oåaÿ®Ö,Æ suÿpÖ,RÆ pUvRÃSyÖ ≤oinÿiMpÖtur;ivÿvex )m?yeÿ idÖvo inihÿtÖ… pOiXnÖrXm;ô ivcÿ£meÖ rjÿsSp;ôTyNt*Ã 60
îN{Ö\ivê;ÿåavIvO/NTsmuû{VyÿcsÖi©rÿæ )rÄqItÿm˝ rÄqIn;ô\v;j;ÿn;ôãô sTpÿitôMpitÿm( 61
deÖvÖÙ≤RÖDåa; cÿ v=TsuªÖÙ≤RÖDåa; cÿ v=t( )≤=ÿdÖi¶dÖeRvo deÖv;2\–åa; cÿ v=t( 62
v;jÿSy m; p[sÖvå ÿd(g[Ö;.e,odÿg[.It( )a/;ÿ sÖpà;ôinN{oÿ me ing[;ô.e,;/ÿr;2\–åak… 63
Öd(g[Ö;.çÿ ing[;ô.çÖ b[ ÿ deÖv;åaÿvIvO/n( )a/;ÿ sÖpà;ÿinN{;ô¶I meÿ ivWUûcIn;ôNVyùSyt;m( 64
£mÿ?vmÖi¶n;ô n;kÖmu:yÖ Ö hSteÿWuû ib.[ÿt… )idÖvSpOûœã SvÿgRÖTv; imô≈; deÖvei.ÿr;?vm( 65
p[;cIômnuÿ p[ÖidxÖMp[eihÿ ivô√;nÖ¶erÿ¶e puûroåaÿi¶.RveÖh )ivê;ôåa;x;ô dI¥;ÿnoô iv.;ôÁUjRÕo /eih i√ÖpdeÖ ctuÿ„pde 66
pOûiqôVy;åaÖhmudÖNt·rÿ=Öm;®ÿhmÖNt·rÿ=Ö;i∂vÖm;®ÿhm( )idÖvo n;k¡Sy pOûœ;TSvôJyoRitÿrg;mÖhm( 67
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
141
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
Svô≤RNtoô n;peÿ=NtÖåa; ¥;ã roÿhiNtÖ rodÿsI )≤D\≤e ivôêtoÿ/;rÄ Ö suivÿ√;ãso ivteinôre 68
a¶eÖ p[eihÿ p[qÖmo deÿvyÖt;ç=uÿdeÖRv;n;ÿmuût mTyR;ÿn;m( )îyÿ=m;,;ô .Oguÿi.… sÖjoW;ô… Svù≤RNtuû ≤jÿm;n;… SvôiSt 69
nˇ_oôW;s;ô smÿns;ô iv¡pe /;ôpyeÿteÖ ixxuûmek¡ smIôcI )¥;v;ô=;m;ÿ ®ÄKmoåaÖNtivR.;ÿit deÖv;åaÖi¶N/;ÿryN{iv,oôd;Æ 70
a¶ÿe shß;= xtmU/RHzÖtNteÿ p[Ö;,;Æ sÖhß\ÃVy;ôn;Æ )Tv˝ s;ÿhÖßSyÿ r;ÖyåÈÃixWeÖ tSmwÿ te iv/emÖ v;j;ÿyÖ Sv;h;ÿ 71
suûpÖ,oRùis gÖ®Tm;ÿNpOûœº pOÿiqÖVy;Æ sIÿd ).;ôs;Nt·rÿ=Öm;pOÿ,Ö JyoitÿW;ô idvÖmu ÿ.;nÖ tejÿs;ô idxÖå¨∂Oÿ h 72
a;ôju◊;ÿn… suûp[tIÿk… puûrSt;ôd¶eÖ Sv\≤oinôm;sIÿd s;/uûy; )aÖiSmNTsÖ/SqÖeåa?yu ÿriSmÖiNvêeÿ dev;ô ≤jÿm;ní sIdt 73
t;ã sÿivôtuvRrÿe<ySy icô];m;h\vOÿ,e sumÖit\ivôêjÿNy;m( )≤;mÿSyô k<voôåaduÿhÖTp[pIÿn;ã sÖhßÿ/;r;ÖMpyÿs; mÖhI©;m( 74
ivô/emÿ te prÄme jNmÿ•¶e ivô/emÖ StomwÖrvÿre sÖ/Sqÿe )≤Sm;ô¥onÿe®Äd;·rÿq;ô ≤jÖe tMp[ Tve hÖvIãiWÿ ju reÄ simÿıe 75
p[eıoÿåa¶e dIidih pûuro nojÿßy; sUûMy;Rù ≤ivœ )Tv;ã xêÿNtÖå¨pÿyiNtÖ v;j;ÿ… 76
[AdhyŒya 17] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
142
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
a¶eÖ tmÖ¥;êÖ• StomwÖ… £tûu• .Ö{˝ ÿidÖSpOxÿm( )Aû?y;m;ÿ tÖåaohwÿ… 77
ic· ÿÔuhoimô mnÿs; ûOtenÖ ≤q;ÿdeÖv;åîÖh;gmÿNvIôithoÿ];åAt;ôvO/ÿæ )pTyeÖ ivêÿSyÖ .Umÿno juûhoimÿ ivôêk¡mR,e ivôê;h;d;ÿ>y˝ hÖivÆ 78
sÖ¢ teÿåa¶e sÖim/ÿæ sÖ¢ ijÖ◊;Æ sÖ¢åAWÿy… sÖ¢ /;mÿ ipô[y;i,ÿ)sÖ¢ ho];ÿ… s¢Ö/; Tv;ÿ ≤jiNt sÖ¢ ≤onIôr;pOÿ,Sv OûtenÖ Sv;h;ÿ79
xuû£Jyoÿití icô]Jyoÿití sÖTyJyoÿitíÖ Jyoitÿ„m;\í )xuû£íÿåAtÖp;í;Tyÿ h;… 80
ÈÖdOõ™c;ÿNy;ôdOõ™cÿ sÖdOõ™cÖ p[itÿsdOõ™c )imôtíÖ siMmÿtíÖ s.ÿr;… 81
Aûtíÿ sÖTyíÿ /[ûuvíÿ /Ö®,ÿí )/Öt;R cÿ iv/Öt;R cÿ iv/;rÄyÆ 82
AûtÖij∞ÿ sTyÖij∞ÿ senÖij∞ÿ suûWe,ÿí )aiNtÿim]í dUûreåaÿim]í gÖ,Æ 83
ÈÖdO=;ÿsåEt;ôdO=;ÿsåËô Wu ,ÿæ sÖdO=;ÿsÖ… p[itÿsdO=;sÖåEtÿn )
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
143
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
imôt;sÿíÖ siMmÿt;so noåaÖ¥ s.ÿrso m®to ≤ÖDeåaÖiSmn( 84
Svtÿv;\í p[ ;ôsI cÿ s;NtpÖníÿ gOhmÖe/I cÿ )£°ô@« cÿ xÖ;k° coÿ∆eÖWI 85
îN{ÖNdwvIôivRxoÿ mÖ®tonuÿvTm;Rno.vÖNyqeN{NdwvIôivRxoÿmÖ®tonuÿvTm;Rôno.ÿvn( )EÖvimÖm\≤jÿm;nÖNdwvIÿíÖ ivxoÿ m;nuûWIí;nuÿvTm;Rno .vNtu 86
îÖmã StnÖmUjRÃSvNtN/y;ôp;Mp[pIÿnm¶e s·rÖrSyÖ m?yeÿ )¨TsÿÔuWSvô m/uÿmNtmvRNTsmuûi{yÖ Ö sdÿnÖm;ivÿxSv 87
OûtiMmÿim=e OûtmÿSyô ≤oinÿ ORûte i≈Öto OûtMvÿSyô /;mÿ )aÖnuû„vô/m;vÿh m;ôdyÿSvô Sv;h;ÿ’t\vOW. vi= hÖVym( 88
sÖmuû{;dUûimRmR/uÿm;ô2\–å¨d;ÿrÄdup;ôãôxun;ô smÿmOtÖTvm;ÿn$( )OûtSyô n;mÖ guÁ\Ö≤diStÿ ijô◊; deÖv;n;ÿmÖmOtÿSyô n;i.ÿæ 89
vÖy•;mÖ p[b[ÿv;m; OûtSy;ôiSmNyÖDe /;ÿry;m;ô nmoÿi.… )¨pÿ b[Ö ; Íÿ,vCzÖSym;ÿnÖçtuÿæÍ©ovmIÌÖ*råEÖtt( 90
cÖTv;·rÄ Í©;û ]yoÿåaSyÖ p;dÖ; √π xÖIWeR sÖ¢ hSt;ÿsoåaSy )i]/;ÿ bÖıo vOÿWÖ.o roÿrvIit mÖho deÖvo mTy;ôR2\–åa;ivÿvex 91
i]/;ÿ ihÖtMpÖi,i.ÿguRûÁm;ÿnÖ©ivÿ deÖv;soÿ OûtmNvÿivNdn( )îN{ÖåEkÖ Ö sU≤ÖRåEk¡Ôj;n veÖn;dek¡ã Svô/y;ô in∑ÿt=u… 92
[AdhyŒya 17] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
144
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
EÖt;åaÿWRiNtô ˙¥;ÿTsmuû{;CzÖtv[ÿj; ·rÄpu,;ô n;vÖc=eÿ )OûtSyô /;r;ÿåaÖi.c;ÿkxIim ihrÄ<yyoÿ vetÖso m?yÿåa;s;m( 93
sÖMyKßÿviNt sÖ·rtoÖ n /en;ÿåaÖNt ≥Öd; mnÿs; pUûym;ÿn;… )EÖteåaÿWRNTyUûmRyoÿ OûtSyÿ mOûg;åîÿv i=pÖ,orIWÿm;,;… 94
isN/oÿ·rv p[;?vÖne xUÿ Ön;soô v;tÿp[imy… ptyiNt ≤Ö◊;Æ )OûtSyô /;r;ÿåa®ÄWo n v;ôjI k;œ;ÿ i.ôNd•UûimRi.Ö… ipNvÿm;n… 95
aÖi.p[ÿvNtÖ smÿnevÖ ≤oW;ÿ… kLy;ô<yáæ Smyÿm;n;soåaÖi¶m( )OûtSyÖ /;r;ÿ… sÖim/oÿ nsNtÖ t; juÿW;ô,o hÿ≤Rit j;ôtveÿd;… 96
kÖNy;ùåîv vhÖtumetÖv;å ÿåaÖÔ‰ùÔÖ;n;åaÖi.c;ÿkxIim )≤]Ö somÿæ sUûytÖe ≤]ÿ ≤ÖDo OûtSyÖ /;r;ÿåaÖi. tTpÿvNte 97
aÖ>yùWRt su∑uûit©Vyÿm;ôijmÖSm;suÿ .Ö{; {ivÿ,;in /ˇ )îÖm\≤ÖD•ÿyt deÖvt;ÿ no OûtSyÖ /;r;ô m/uÿmTpvNte 98
/;mÿNteÖ ivêÖM.uvÿnÖmi/ÿi≈ÖtmÖNtÆsÿmuû{e Ö¥áNtr;yuÿiW )aÖp;mnIÿkÉ simÖqe ≤åa;.OÿtÖStmÿXy;mÖ m/uÿmNtNtåËôimRm( 99
îit s¢dxoå?y;y"
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
145
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
aq;∑;dxoå?y;y"
v;jÿí me p[sÖvíÿ meÖ p[yÿití meÖ p[isÿití me /Iôitíÿ meÖ £tuÿí meÖSvrÿí meÖ Xlok¡í me ≈Övíÿ meÖ ≈uitÿí meÖ Jyoitÿí meÖ Svùí me ≤ÖDenÿkLpNt;m( 1
p[;ô,íÿ mep;ôníÿ me Vy;ôníÖ mesuÿí me icÖ çÿ mÖåa;/Iÿtç meÖ v;KcÿmeÖ mnÿí meÖ c=uÿí meÖ ≈o]ÿç meÖ d=ÿí meÖ blÿç me ≤ÖDenÿ kLpNt;m(2
aojÿí meÖ shÿí måa;ôTm; cÿ me tÖnUíÿ meÖ xmÃR c mÖe vmRà cÖme©;ÿin cÖ meSqIÿin c meÖ p¡ãiW c meÖ xrIÿr;i, c mÖåa;yuÿí mejÖr; cÿ me ≤ÖDenÿ kLpNt;m( 3
Jywœ‰ÿç mÖåa;i/ÿpTyç me mÖNyuíÿ meÖ .;mÿíÖ memÿíÖ meM.ÿí me jeÖm;cÿ me mihÖm; cÿ me v·rÖm; cÿ me p[iqôm; cÿ me viWÖRm; cÿ me{;i ôm; cÿ me vOûıçÿ meÖ vOiıÿí me ≤ÖDenÿ kLpNt;m( 4
sÖTyçÿ me ≈Öı; cÿ meÖ jgÿ∞ meÖ /nÿç meÖ ivêÿç meÖ mhÿí me £°ô@;cÿ meÖ modÿí me j;ôtçÿ me jinô„ym;ÿ,ç me sUû _çÿ me su’ûtçÿ me≤ÖDenÿ kLpNt;m( 5
Aûtçÿ meÖmOtÿç meyÖ+mçÖ men;ÿmy∞ me jIôv;tuÿí me dI`;RyuûTvçÿmenimô]çÖ me.ÿyç me suû%çÿ meÖ xyÿnç me sUûW;íÿ me suûidnÿç me≤ÖDenÿ kLpNt;m( 6
[AdhyŒya 18] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
146
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
≤ÖNt; cÿ me /Öt;R cÿ meÖ =emÿí mÖe /Oitÿí meÖ ivêÿç mÖe mhÿí mes\Öiv∞ÿ meÖ D;]ÿç meÖ sUíÿ me p[ÖsUíÿ meÖ sIrÿç meÖ lyÿí me ≤ÖDenÿkLpNt;m( 7
xçÿ meÖ myÿí me ipÖ[yçÿ menuk;ômíÿ mÖe k;mÿí me s*mnÖsíÿ meÖ .gÿímeÖ {ivÿ,ç me .Ö{çÿ meÖ ≈eyÿí meÖ vsIÿyí meÖ ≤xÿí me ≤ÖDenÿkLpNt;m( 8
ËKcRà me sUûnOt;ÿ c meÖ pyÿí meÖ rsÿí me Oûtçÿ meÖ m/uÿ c meÖ siGÿ/ímeÖ spIÿití me ’ûiWíÿ meÖ vOi∑ÿí mÖe jw]ÿç mÖåa*i∫ÿ¥ç me ≤ÖDenÿkLpNt;m( 9
rÄiyíÿ meÖ r;yÿí me puû∑çÿ meÖ pui∑ÿí me ivô.u cÿ me p[Ö.u cÿ me pUû,Rçÿ mepUû,Rtÿrç meÖ k⁄yÿvçÖ mei=ÿtçÖ me•ÿçÖ me=uÿ∞ me ≤ÖDenÿ kLpNt;m( 10
ivô çÿ meÖ ve¥ÿç me .Uûtçÿ me .ivô„y∞ÿ me suûgçÿ me supÖQyùçmåAûıçÿ mÖåAiıÿí me KlOû¢çÿ meÖ KlOi¢ÿí me mÖitíÿ me sumÖitíÿme ≤ÖDenÿ kLpNt;m( 11
v[Iôhyÿí meÖ ≤v;ÿí meÖ m;W;ÿí meÖ itl;ÿí me muû{;íÿ mÖe %Lv;ÿí meipô[y©ÿvíÖ me,ÿví me Xy;ôm;k;ÿí me nIôv;r;ÿí me goô/Um;ÿí memÖsUr;ÿí me ≤ÖDenÿ kLpNt;m( 12
aXm;ÿ c meÖ mO· ÿk; c me igôryÿí meÖ pvRÃt;í meÖ isk¡t;í meÖvnÖSptÿyí mÖe ihrÿ<yçÖ meyÿí me Xy;ômçÿ me loôhçÿ meÖ sIsÿç meÖ]puÿ c me ≤ÖDenÿ kLpNt;m( 13
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
147
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
aÖi¶íÿ mÖåa;pÿí me vIô®/ÿí mÖåaoWÿ/yí me ’∑pÖCy;íÿme’∑pÖCy;íÿ me g[;ôMy;íÿ me pÖxvÿåa;rÄ<y;íÿ me ivô çÿ mÖe iv· ÿíme .Utçÿ meÖ .Uitÿí me ≤ÖDenÿ kLpNt;m( 14
vsuÿ c me vsÖitíÿ mÖe kmRÃ c meÖ x·ˇ_¡íÖ meqRÃí mÖåEmÿí måîÖTy;cÿ meÖ gitÿí me ≤ÖDenÿ kLpNt;m( 15
aÖi¶íÿ mÖåîN{ÿí meÖ somÿí mÖåîN{ÿí me sivôt; cÿ mÖåîN{ÿí mÖesrÿSvtI c mÖåîN{ÿí me pUûW; cÿ mÖåîN{ÿí meÖ bOhÖSpitÿí mÖåîN{ÿíme ≤ÖDenÿ kLpNt;m( 16
imô]íÿ mÖåîN{ÿí meÖ v®ÿ,í mÖåîN{ÿí me /;ôt; cÿ mÖåîN{ÿí meÖ Tv∑;ÿc mÖåîN{ÿí me mÖ®tÿí mÖåîN{ÿí meÖ ivêeÿ c me deÖv;åîN{ÿí me ≤ÖDenÿkLpNt;m( 17
pOûiqôvI cÿ mÖåîN{ÿí meÖNt·rÿ=ç mÖåîN{ÿí meÖ ¥*íÿ mÖåîN{ÿí meÖsm;ÿí mÖåîN{ÿí meÖ n=ÿ];i, c mÖåîN{ÿí meÖ idxÿí mÖåîN{ÿí me≤ÖDenÿ kLpNt;m( 18
aÖ Öxuíÿ me rÄiXmíÖ med;ÿ>yíÖ mei/ÿpití må¨p;ôãôxuíÿ meNt≤;ôRmíÿmåEeN{v;yÖvíÿ me mw];v®Ä,íÿ måa;iêôníÿ me p[itp[ÖSq;nÿí mexuû£íÿ me mÖNqI cÿ me ≤ÖDenÿ kLpNt;m( 19
a;ôg[ÖyÖ,íÿ me vwêdeÖvíÿ me /[ûuvíÿ me vwê;nÖríÿ måEeN{;ô¶íÿ memÖh;vÿwêdeví me m®TvôtIy;ÿí meÖ in„k¡ÉvLyí me s;ivô]íÿ me
[AdhyŒya 18] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
148
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
s;rSvôtíÿ me p;àIvÖtíÿ me h;·ryojÖníÿ me ≤ÖDenÿ kLpNt;m( 20
ßucÿí me cmÖs;íÿ me v;yÖVy;ùin c me {o,klÖxíÿ meÖ g[;v;ÿ,ímei/ôWvÿ,e c me pUtÖ.O∞ÿ måa;/vÖnIyÿí meÖ veidÿí me bÖihRíÿmev.Oûqíÿ me Svg;k;ôríÿ me ≤ÖDenÿ kLpNt;m( 21
aÖi¶íÿ me ÖmRíÿ mÖekúíÿ meÖ sU≤RÃí me p[;ô,íÿ meêmeÖ/íÿ me pOiqôvI cÖmeidÿití meÖ iditÿí meÖ ¥*íÿ meÖ©ëlÿyÖ… xKvÿryoô idxÿí me ≤DenÿkLpNt;m( 22
v[Ötçÿ måAûtvÿí meÖ tpÿí me s\vTsÖríÿ mehor;Ö]eåË¡vRœÖIvebOÿh{qNtÖre cÿ me ≤ÖDenÿ kLpNt;m( 23
Ek;ÿ c me itôßíÿ me itôßíÿ meÖ pçÿ c meÖ pçÿ c me sÖ¢ cÿ me sÖ¢cÿ meÖ nvÿ c meÖ nvÿ c mÖåEk;ÿdx c mÖåEk;ÿdx c meÖ ]yoÿdxc meÖ ]yoÿdx c meÖ pçÿdx c meÖ pçÿdx c me sÖ¢dÿx c mesÖ¢dÿx c meÖ nvÿdx c meÖ nvÿdx c mÖåEk¡iv˝xitímÖåEk¡iv˝xití meÖ ]yoÿiv˝xití meÖ ]yoÿiv˝xití meÖpçÿiv˝xití meÖ pçÿiv˝xití me sÖ¢ivÿ xití mesÖ¢ivÿ xití meÖ nvÿiv˝xití meÖ nvÿiv˝xití mÖåEk¡i]˝x∞mÖåEk¡i]˝x∞ meÖ ]yÿiS]˝x∞ me ≤ÖDenÿ kLpNt;m( 24
ctÿßí meÖ∑* cÿ meÖ∑* cÿ meÖ √;dÿx c meÖ √;dÿx c meÖ Wo@ÿx c meÖWo@ÿx c me iv˝xÖitíÿ me iv˝xÖitíÿ meÖ ctuÿivR xití meÖctuÿivR xití meÖ∑;ivÿ xití meÖ∑;ivÿ xití meÖ √;i]ÿ x∞ meÖ√;i]ÿ x∞ meÖ Wi$(]ÿ x∞ meÖ Wi$(]ÿ x∞ me cTv;·rÄ Öx∞ÿ me
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
149
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
cTv;·rÖ Öx∞ÿ meÖ ctuÿíTv;·r˝x∞ meÖ ctuÿíTv;·r˝x∞meÖ∑;cÿTv;·r˝x∞ me ≤ÖDenÿ kLpNt;m( 25
}yivÿí me }yÖvI cÿ me idTyÖv;$(cÿ me idTy*ôhI cÿ meÖ pç;ÿiví mepç;ôvI cÿ me i]vÖTsíÿ me i]vÖTs; cÿ me tu≤ÖRv;$(cÿ me tu≤*RôhI cÿ me≤ÖDenÿ kLpNt;m( 26
pÖœÖv;$(cÿ me pœÖ*hI cÿ må Ö=; cÿ me vÖx; cÿ måAWÖ.íÿ mevÖeh∞ÿ menÖ@±v;\íÿ me /eÖnuíÿ me ≤ÖDenÿ kLpNt;m( 27
v;j;ÿyÖ Sv;h;ÿ p[sÖv;yÖ Sv;h;ÿipôj;yÖ Sv;h;ô £tÿveÖ Sv;hÖ; vsÿveÖSv;h;ÿhÖpRtÿyeÖ Sv;h; ÿe muûG/;yÖ Sv;h;ÿ muûG/;yÿ vwn˝ixÖn;yÖ Sv;h;ÿivnÖ ixnÿåa;NTy;yÖn;yÖ Sv;h;NTy;ÿy .*vÖn;yÖ Sv;h;ô .uvÿnSyÖptÿyeÖ Sv;h;i/ÿptyeÖ Sv;h;ÿ p[Öj;pÿtyeÖ Sv;h;ÿ )îÖyNteÖ r;i<mÖ];ÿy ≤ÖNt;isô ≤mÿnåËôjeR Tv;ô vO∑‰ÿw Tv;p[Öj;n;ôNTv;i/ÿpTy;y 28
a;yuÿ≤ÖRDenÿ kLpt;Mp[;ô,o ≤ÖDenÿ kLpt;ôç=uÿ≤ÖRDenÿ kLpt;ôãô≈o]\Ã≤ÖDenÿ kLpt;\ôv;GyÖDenÿ kLpt;ôMmnoÿ ≤ÖDenÿ kLpt;m;ôTm;≤ÖDenÿ kLpt;Mb[Ö ; ≤ÖDenÿ kLpt;ôÔ‰oitÿ≤RÖDenÿ kLpt;ôãô Svù≤ÖRDenÿkLpt;MpOûœ\≤ÖDenÿ kLpt;\≤ÖDo ≤Denÿ kLpt;m( )StomÿíÖ ≤juÿíÖåAKcô s;mÿ c bOûh∞ÿ rqNtÖrçÿ )SvÿdeRv;åagNm;ômOt;ÿåa.Um p[Öj;pÿte… p[Öj;åaÿ.UmÖ ve$(Sv;h;ÿ 29
v;jÿSyô nu pÿ[sÖve m;ôtrÿMmÖhImidÿitÖ•;mÖ vcÿs; kr;mhe )≤Sy;ÿimÖd\ivêÖM.uvÿnm;ivôvexÖ tSy;ÿ•o dÖevÆ sÿivÖt; /mRÃ s;ivWt(
[AdhyŒya 18] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
150
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
30
ivêeÿåaÖ¥ mÖ®toô ivêÿåËôtI ivêeÿ .vNTvÖ¶yÖ… simÿı;… )ivêeÿ no deÖv;åavÖs;gÿmNtuû ivêÿmStuû {ivÿ,\Öv;joÿåaÖSme 31
v;joÿ n… sÖ¢ p[ÖidxÖítÿßo v; pr;Övtÿæ )v;joÿ noô ivêwÿdeÖRvw/Rnÿs;t;ivôh;vÿtu 32
v;joÿ noåaÖ¥ p[suÿv;itô d;nÖ\v;joÿ deÖv;2\–åAûtui.ÿæ kLpy;it )v;joô ih m;ô svRÃvIrÔÖj;nÖ ivê;ôåa;xÖ; v;jÿpitjRyeym( 33
v;jÿæ puûrSt;ÿduût mÿ?yôto noô v;joÿ deÖv;NhÖivW;ÿ v/Ry;it )v;joô ih m;ô svRÃvIrçÖk;rÖ sv;Rôåa;xÖ; v;jÿpit.Rveym( 34
sMm;ÿ sOj;imô pyÿs; pOiqôVy;Æ sMm;ÿ sOj;MyÖi∫roWÿ/Ii.… )soôh\v;jÿ sneym¶e 35
pyÿæ pOiqôVy;MpyÖåaoWÿ/IWuû pyoÿ idÖVyáNt·rÿ=eÖ pyoÿ /;… )pyÿSvtI… p[Öidxÿæ sNtuû mÁÿm( 36
deÖvSyÿ Tv; sivôtuÆ p[ÿsÖveáiênoÿb;Rô >y;ÿMpUû„,o hSt;ÿ>y;m( )srÿSvTyw v;ôco ≤ÖNtu≤RÖN]e,;ô¶eÆ s;m[;ÿJyen;ôi.iWÿç;im 37
Aût;ôW;@ûét/;ÿm;ôi¶gRÃN/ôvRStSy*Wÿ/yoPsÖrsoô mudÖo n;mÿ )s nÿåîÖdMb[ ÿ =Ö]Mp;ÿtuû tSmwÖ Sv;hÖ; v;$(t;>yÖ… Sv;h;ÿ 38
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
151
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
sÖ ÖihÖto ivôês;ÿm;ô sU≤oRÃ gN/ÖvRStSyÖ mrIÿcyoPsÖrsÿåa;ôyuvoôn;mÿ )s nÿåîÖdMb[ ÿ =Ö]Mp;ÿtuû tSmwÖ Sv;hÖ; v;$(t;>yÖ… Sv;h;ÿ 39
sûuWûuM,Æ sU≤ÃRriXmíÖN{m;ÿ gN/ÖvRStSyÖ n=ÿ];<yPsÖrsoÿ .Öek⁄rÿyoôn;mÿ )s nÿåîÖdMb[ ÿ =Ö]Mp;ÿtuû tSmwÖ Sv;hÖ; v;$(t;>yÖ… Sv;h;ÿ 40
îÖiWôro ivôêVyÿc;ô v;toÿ gN/ÖvRStSy;poÿåaPsÖrsÖåËjoRô n;mÿ )s nÿåîÖdMb[ ÿ =Ö]Mp;ÿtuû tSmwÖ Sv;hÖ; v;$(t;>yÖ… Sv;h;ÿ 41
.uûJyuÆ sÿupÖ,oR ≤ÖDo gÿN/ÖvRStSyÖ di=ÿ,;åaPsÖrsÿ St;ôv; n;mÿ )s nÿåîÖdMb[ ÿ =Ö]Mp;ÿtuû tSmwÖ Sv;hÖ; v;$(t;>yÖ… Sv;h;ÿ 42
p[Öj;pÿitivRôêk¡m;Rô mnoÿ gN/ÖvRStSyÿåAKs;ôm;NyÿPsÖrsÖåE∑ÿyoôn;mÿ )s nÿåîÖdMb[ ÿ =Ö]Mp;ÿtuû tSmwÖ Sv;hÖ; v;$(t;>yÖ… Sv;h;ÿ 43
s noÿ .uvnSy pte p[j;pteÖ ≤Syÿ tå Öp·rÿ gOûh; ≤Syÿ vÖeh )aÖSmw b[ ÿ,eÖSmw =Ö];yÖ mihÖ xmRÃ ≤Czô Sv;h;ÿ 44
sÖmuû{oùisÖ n.ÿSv;n;ô{Rd;ÿnu… xÖM.UmRÃyoô.UrÄi. m;ÿ v;ihÖ Sv;h;ÿm;®Ätoùis mÖ®t;ÿ©û,Æ xÖM.UmÃRyoô.UrÄi. m;ÿ v;ihÖ Sv;h;ÿvÖSyUrÿisôduvÿSv;HzÖM.UmRÃyoô.UrÄi. m;ÿ v;ihÖ Sv;h;ÿ 45
≤;Stÿeåa¶eÖ sU≤ÖeR ®coô idvÿm;tÖNviNtÿ rÄiXmi.ÿæ )
[AdhyŒya 18] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
152
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
t;i.ÿnoRåaÖ¥ sv;RÃ.I ®Äce jn;ÿy nS’i/ 46
≤; voÿ dev;ô… sU≤ÖeR ®coô go„vêÿeWuû ≤; ®cÿæ )îN{;ÿ¶Iô t;i.Ö… sv;RÃ.Iô ®cÿ•o /ˇ bOhSpte 47
®cÿ•o /eih b[; Ö,eWûu ®cÖ Ö r;jÿsu nS’i/ )®cÖ\ivXyeÿWu xUû{eWuû miyÿ /eih ®Äc; ®cÿm( 48
tÊv;ÿ ≤;imÖ b[ ÿ,;ô vNdÿm;nÖStd; x;ÿStÖe ≤jÿm;no hÖivi.ÃRæ )aheÿ@m;no v®,eÖh boô?yu®ÿx˝sÖ m; nÖåa;yûu… p[moÿWI… 49
Svô,R ÖmRÆ Sv;hÖ; Svá,;RkúÆ Sv;hÖ; Svá,R xuû£Æ Sv;hÖ; Svá,RJyoitô… Sv;hÖ; Svá,R sU≤ÖR… Sv;h;ÿ 50
aÖi¶\≤ÿuniJmÖ xvÿs; Oûtenÿ idÖVy˝ suÿpÖ,R‚vyÿs; bOûhNtÿm( )tenÿ vÖy©ÿmem bÖ[›Syÿ ivô∑pÖãô Svoá ®h;ÿ,;ôåai/ô n;k¡mu Ömm( 51
îûm* teÿ pÖ=;vÖjr*ÿ ptÖi],*Ö ≤;>y;ôãô r=;ÿãSypÖhãSyÿ¶e )t;>y;ÿMptem suû’t;ÿmu loôk\≤]ÖåAWÿyo jÖGmuÆ p[ÿqmÖj;Æ puÿr;Ö,;Æ52
îNdûudR=ÿæ XyôenåAût;v;ô ihrÿ<yp=… xk⁄ûno .uÿrÄ<yuÆ )mÖh;NTsÖ/Sqeÿ /[uûvåa;inWÿ oô nmÿSteåaStuû m; m;ÿ ih˝sI… 53
idÖvo mUû/;Risÿ pOiqôVy; n;i.ÖÂgRÖp;moWÿ/In;m( )ivôê;yuû… xmRÃ sÖp[q;ô nmÿSpÖqe 54
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
153
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
ivêÿSy mUû/R•i/ÿitœis i≈ÖtÆ sÿmuû{e teÖ ˙dÿymÖPSv;yuÿrÄpodÿ odÖi/iM.ÿNt )idÖvSpÖjRNy;ÿdÖNt·rÿ=;TpOiqôVy;Sttoÿ noô vO∑‰;ÿv 55
îÖ∑o ≤ÖDo .Oguÿi.r;xÖId;R vsuÿi.… )tSyÿ nåîÖ∑Syÿ p[IôtSyÖ {ivÿ,Öeh;gÿme… 56
îÖ∑oåaÖi¶r; ÿt… ipptuR nåîÖ∑˝ hÖivÆ )SvôgedNdeÖve>yoô nmÿæ 57
≤d;kÀ¡t;TsÖmsuÿßoıOûdo v;ô mnÿso v;ô sM.OÿtÖç=uÿWo v; )tdÿnuû p[etÿ suû’t;ÿmu loôk\≤]ÖåAWÿyo jÖGmuÆ p[ÿqmÖj;Æ puÿr;Ö,;Æ 58
EÖt˝ sÿ/SqÖ p·rÿ te dd;imô ≤m;ôvh;ÿCzπvÖi/Ô;ôtveÿd;… )aÖNv;ôgÖNt; ≤ÖDpÿitvoôRåa]Ö tã Smÿ j;nIt prÄme Vyoÿmn( 59
EÖtÔ;ÿn;q prÄme VyoÿmÖNdev;ÿæ s/Sq; ivôd ÂÖpmÿSy )≤dÖ;gCz;ÿTpÖiqi.ÿdeRvÖy;nÿw·r∑;pUûteR ’¡,v;q;ôivrÿSmw 60
¨äuÿ?ySv;¶eÖ p[itÿj;gOihÖ Tvimÿ∑;pUûteR s˝sOÿjeq;mÖyçÿ )aÖiSmNTsÖ/SqÖeåa?yu ÿriSmÖiNvêÿe dev;ô ≤jÿm;ní sIdt 61
≤enÖ vhÿis sÖhßÖ\≤en;ÿ¶e svRvedÖsm( )tenÖem\≤ÖD•oÿ nyÖ SvùdeÖRveWûu gNtÿve 62
[AdhyŒya 18] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
154
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
p[ÖStÖre,ÿ p·rÖi/n;ÿ ßuûc; ve¥;ÿ c bÖihRW;ÿ )Aûcem\≤ÖD•oÿ nyÖ SvùdeÖRveWuû gNtÿve 63
≤∂Ö \≤Tpÿr;Öd;nÖ\≤TpUûtR‚≤;íÖ di=ÿ,;… )tdÖi¶vwÃRêkmÖR,Æ SvÿdeÖRveWÿu no d/t( 64
≤]Ö /;r;Öåanÿpet;ô m/oÿ ORûtSyÿ cÖ ≤;Æ )tdÖi¶vwÃRêkmRÖ,Æ SvÿdeÖRveWÿu no d/t( 65
aÖi¶rÿiSmÖ jNmÿn; j;ôtveÿd; OûtMmÖe c=uÿrÄmOtÿMmåa;ôsn( )aÖkúiS]Ö/;tUû rjÿso ivôm;nojÿßo ÖmoR hÖivrÿiSmÖ n;mÿ 66
Acoô n;m;ÿiSmÖ ≤jÿUãiWô n;m;ÿiSmÖ s;m;ÿinÖ n;m;ÿiSm )≤eåaÖ¶yÖ… p;çÿjNy;åaÖSy;MpOÿiqÖVy;mi/ÿ )teW;ÿmisÖ Tvmuÿ ÖmÆ p[ noÿ jIôv;tÿve suv 67
v;]RÃhTy;yÖ xvÿse pOtn;ôW;Á;ÿy c )îN{Ö Tv;vÿtRy;mis 68
sÖhd;ÿnuMpu®Ùt i=ÖyNtÿmhÖStimÿN{Ö siMÿp,Ö‘⁄,;ÿ®m( )aÖi. vOû]\v/RÃm;nÖiMpy;ÿ®mÖp;dÿimN{ tÖvs;ÿ j`Nq 69
iv nÿåîN{Ö mO/oÿ jih nIôc; ≤ÿCz pOtNyÖtÆ )≤oåaÖSm;2\–åaÿi.Öd;sÖTy/ÿr©my;ô tmÿæ 70
mOûgo n .IômÆ k⁄¡cÖro igÿ·rÖœ;Æ pÿr;ÖvtÖåa;jÿgNq;ô prÿSy;… )
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
155
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
sOûk˝ sÖ Öx;yÿ pÖivimÿN{ itÖGm\iv x]UÿNt;i!Ö iv mO/oÿ nudSv 71
vwÖê;ônÖro nÿåËôtyÖåa;p[y;ÿtu pr;Övtÿæ )aÖi¶nRÃæ su∑uûtI®pÿ 72
pOû∑o idÖiv pOû∑oåaÖi¶Æ pOÿiqôVy;MpOû∑o ivê;ôåaoWÿ/Iôr;ivÿvex )vwÖê;ônÖrÆ shÿs; pOû∑oåaÖi¶Æ s noô idv;ô s ·rÖWSp;ÿtuû nˇ_¡m( 73
aÖXy;mÖ t˚;mÿm¶eÖ tvoôtIåaÖXy;mÿ rÄiy˝ rÿiyv… suûvIrÿm( )aÖXy;mÖ v;jÿmÖi. v;ôjyÿNtoôXy;mÿ ¥uûªmÿjr;ÖjrÿNte 74
vÖyNtÿeåaÖ¥ rÿ·rÖm; ih k;mÿmu ;ônhÿSt;ô nmÿsopÖs¥ÿ )≤ijÿœºnÖ mnÿs; ≤i= deÖv;nßÿe/t;ô mNmÿn;ô ivp[oÿåa¶e 75
/;ômÖCzdÖi¶·rN{oÿ b[Ö ; deÖvo bOhÖSpitÿæ )sceÿtsoô ivêeÿ deÖv; ≤ÖDMp[;vÿNtu n… xuû.e 76
Tv\≤ÿivœ d;ÖxuWoÖ nø\Æ p;ÿih Í,uû/I igrÿæ )r=;ÿ toôkmuût Tmn;ÿ 77
îTy∑;dxoå?y;y"
[AdhyŒya 18] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
156
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
aqwkoniv'xoå?y;y"
Sv;ô√INTv;ÿ Sv;ôdun;ÿ tIôv[;NtIôv[e,;ômOt;ÿmÖmOteÿn )m/uÿmtIMm/uÿmt; sOûj;imÖ s˝ someÿn )somoÿSyôiê>y;ÿMpCySvô srÿSvTyw pCyÖSveN{;ÿy suû];M,eÿ pCySv1
prIÖto iWÿçt; suût˝ somoÖ ≤å ÿ Öm˝ hÖivÆ )dÖ/ÖNv; ≤o n≤oÃRåaÖPSváNtr;suûW;vÖ somÖmi{ÿi.… 2
v;ôyoÆ pUûtÆ pÖiv]eÿ, p[ÖTy ±somoôåaitÿ&t… )îN{ÿSyÖ ≤uJyÖ… s%;ÿ )v;ôyoÆ pUûtÆ pÖiv]eÿ,Ö p[; ±somoôåaitÿ&t… )îN{ÿSyÖ ≤uJyÖ… s%;ÿ 3
puûn;itÿ te p·rÖßutÖ Ö somÖ Ö sU≤RÃSy duihÖt; )v;rÿe,Ö xêÿt;ô tn;ÿ 4
b[ ÿ =Ö]MpÿvteÖ tejÿåîiN{Öy˝ surÿy;ô somÿæ suûtåa;suÿtoô md;ÿy )xuû£É,ÿ dev deÖvt;ÿ… ippOiG/Ö rseÖn;•Ö\≤jÿm;n;y /eih 5
k⁄ûivdÖ© ≤vÿmNtoô ≤vÿiçÖ¥q;ô d;NTyÿnupUûvR‚ivôyUyÿ )îÖhehÿwW; é,uihÖ .ojÿn;inÖ ≤e bÖihRWoô nmÿ娷ˇ_\ô≤jÿiNt )
ÖpÖy;ômgOÿhItoSyôiê>y;ÿNTv;ô srÿSvTywÖ TveN{;ÿy Tv; suû];M,ÿåEÖW teÖ≤oinôStejÿse Tv; vIû≤;Rùy Tv;ô bl;ÿy Tv; 6
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
157
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
n;n;ô ih v;ÿNdeÖvihÿtÖ Ö sdÿS’ûtMm; s˝sOÿ=;q;MprÄme Vyoÿmn( )sur;Ö Tvmisÿ xuûi„m,Iô somÿåEÖW m; m;ÿ ih˝sIô…Sv;\≤oinÿm;ivôxNtIÿ 7
ÖpÖy;ômgOÿhItoSy;iêônNtejÿæ s;rSvÖt\vIô≤RùmwÖN{Mblÿm( )EÖW teÖ ≤oinômoRd;ÿy Tv;nÖNd;yÿ Tv;ô mhÿse Tv; 8
tejoÿisô tejoô miyÿ /eih vIô≤Rùmis vIô≤RáMmiyÿ /eihÖ blÿmisôblÖMmiyÿ /eÖÁojoôSyojoô miyÿ /eih mÖNyurÿis mÖNyuMmiyÿ /eihÖshoÿisô shÖo miyÿ /eih 9
≤; Vy;ô [\ivWUÿickoô.* vOk¡çÖ r=ÿit )XyeÖnMpÿtÖi],ÿ isÖ Öh˝ semMp;ôTv˝hÿs… 10
≤d;ÿipôpeWÿ m;ôtrÿMpuû]Æ p[muÿidtoô /yÿn( )EÖtˇdÿ¶eåanOû,o .ÿv;ôMyhÿt* ipôtr*Ö my;ÿ )sÖMpOcÿ Sqô sMm;ÿ .Ö{e,ÿ pO¤ ivôpOcÿ Sqô iv m;ÿ p;ôPmn;ÿ pO¤ 11
deÖv; ≤ÖDmÿtNvt .eWÖjiM.ÖWj;ôiên;ÿ )v;ôc; srÿSvtI i.ôWigN{;ÿyeiN{Öy;i,Ö d/ÿt… 12
dÖI=;ywÿ Âôp˝ x„p;ÿi, p[;yÖ,IyÿSyÖ toKm;ÿin )£ÖySyÿ Âôp˝ somÿSy l;ôj;Æ soÿm;ôãôxvoô m/uÿ 13
a;ôitÖQyÖÂôpMm;sÿrMmh;vIôrSyÿ nÖ¶Ûÿæ )ÂôpmuÿpÖsd;ÿmeÖt· Ößo r;]Iô… sur;suÿt; 14
[AdhyŒya 19] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
158
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
somÿSy Âôpõ™£°ôtSyÿ p·rÖßuTp·rÿiWCyte )aÖiê>y;ÿNduûG/M.eÿWÖjimN{;ÿywÖN{˝ srÿSvTy; 15
a;ôsÖNdI ÂÖp˝ r;ÿj;sÖN¥w ve¥wÿ k⁄ûM.I suÿr;Ö/;nIÿ )aNtÿrå¨ˇrveÖ¥; ÂÖp˚;ÿrotÄÖro i.ÖWk™ 16
ve¥;ô veidô… sm;ÿPyte bÖihRW;ÿ bÖihR·rÿiN{Öym( )≤UpeÿnÖ ≤Upÿåa;PyteÖ p[,IÿtoåaÖi¶rÄi¶n;ÿ 17
hÖivô/;RnÖ\≤dÖiên;¶Iÿ/[\≤TsrÿSvtI )îN{;ÿywÖN{˝ sdÿS’ûtMpÿàIôx;lÖ©;hRÃpTy… 18
p[ÖwWei.ÿæ p[ÖwW;n;ÿ“oTy;ôp[Ii.ÿr;Öp[I≤ÖRDSyÿ )p[Öy;ôjei.ÿrnuy;ôj;NvÿW$(k;ôrei.ôr; ÿtI… 19
pÖxui.ÿæ pÖxUn;ÿ“oit puroÖ@;xwÿhRÖvIã„y; )zNdoÿi.… s;im/eÖnI≤;RôJy;ùi.vRW$(k;ôr;n( 20
/;ôn;Æ k¡rÄM.Æ sˇ_¡v… prIv;ôpÆ pyoô di/ÿ )somÿSy ÂÖp˝ hÖivWÿåa;ôim=Ö; v;ijÿnÖMm/uÿ 21
/;ôn;n;ÿã ÂÖpïvÿlMprIv;ôpSyÿ goô/Um;ÿ… )sˇ_U¡n;ã ÂÖpMbdÿrmupÖv;k;ÿ… krÄM.Syÿ 22
pyÿso ÂÖp\≤¥v;ÿ dÖ›o ÂÖp ÖkúN/ÿUin )
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
159
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
somÿSy ÂÖp\v;ijÿn˝ s*ôMySyÿ ÂÖpm;ôim=;ÿ 23
a;≈;ÿvÖyeitÿ Stoôi]y;ÿ… p[Ty;≈;ôvoåanuÿÂp… )≤jeitÿ /;˛≤;ÂÖpMp[ÿg;ôq; ≤ÿeyj;mÖh;Æ 24
aÖ/RÖåAûcw®ÄKq;n;ÿã ÂÖpMpÖdwr;ÿ“oit inôivdÿæ )p[Ö,ÖvwÆ xÖS];,;ÿã ÂÖpMpyÿs;ô somÿåa;Pyte 25
aÖiê>y;ÿMp[;t…svÖnimN{eÿ,wÖN{Mm;?yÿiNdnm( )vwÖêÖdeÖv˝ srÿSvTy; tOûtIyÿm;ô¢˝ svÿnm( 26
v;ôyÖVywùv;RyÖVy;ùNy;“oitô steÿn {o,klôxm( )k⁄ûM.I>y;ÿmM.Oû,* suûte Sq;ôlIi.ÿ Sq;ôlIr;ÿ“oit 27
≤juÿi.Rr;PyNteô g[hÖ; g[hÖw Stom;ÿíÖ iv∑uÿtI… )zNdoÿi.®Kq;xÖS];i,ô s;ª;ÿv.Oûqåa;ÿPyte 28
î@;ÿi..RÖ=;n;ÿ“oit sU _v;ôkÉn;ôixWÿæ )xÖ\ ≤un;ÿ pàIs\≤;ôj;NTsÿim∑yÖjuW;ÿ sÖãôSq;m( 29
v[Ötenÿ dIô=;m;ÿ“oit dIô=y;ÿ“oitô di=ÿ,;m( )di=ÿ,; ≈Öı;m;ÿ“oit ≈Öıy;ÿ sÖTym;ÿPyte 30
EÖt;vÿ{Uûp\≤ÖDSyÖ ≤∂ºÖvwb[R ÿ,; ’ûtm( )tdeÖtTsvRÃm;“oit ≤ÖDe s*ÿ];mÖ,I suûte 31
[AdhyŒya 19] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
160
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
sur;ÿvNtMbihRWdÿ suûvIr‚ÿ≤ÖD˝ ihÿNviNt mihÖW; nmoÿi.… )d/;ÿn;ô… somÿiNdÖiv dÖevt;ÿsuû mdeÖmeN{Ö\≤jÿm;n;… SvÖk;‹Æ 32
≤SteÖ rsÖ… sM.OÿtÖåaoWÿ/IWuû somÿSyô xu„mÖ… surÿy; suûtSyÿ )tenÿ ijNvÖ ≤jÿm;nÖMmdeÿnÖ srÿSvtImÖiên;ôivN{ÿmÖi¶m( 33
≤mÖiên;ô nmuÿcer;suûr;di/ô srÿSvôTysuÿnoidiN{Öy;yÿ )îûmNt˝ xuû£Mm/uÿmNtÖimNdûu Ö somÖ Ö r;j;ÿnimÖh .ÿ=y;im 34
≤d]ÿ ·rÖ¢˝ rÄisnÿæ suûtSyÖ ≤idN{ÖoåaipÿbÖCzcIÿi.… )aÖhNtdÿSyÖ mnÿs; ixÖvenÖ somÖ Ö r;j;ÿnimÖh .ÿ=y;im 35
ipôtO>yÿæ Sv/;ôiy>yÿæ Svô/; nmÿæ ipt;mÖhe>yÿæ Sv/;ôiy>yÿæSvô/; nmÖ… p[ipÿt;mhe>y… Sv/;ôiy>yÿæ Svô/; nmÿæ )a=ÿiNpÖtromIÿmdNt ipôtrotIÿtOpNt ipôtrÄ… iptÿrÄ… xuN/ÿ?vm( 36
puûnNtuÿ m; ipôtrÿæ soôMy;sÿæ puûnNtuÿ m; ipt;mÖh;Æ puûnNtuûp[ipÿt;mh;… ) pÖiv]eÿ, xÖt;yuÿW; )puûnNtuÿ m; ipt;mÖh;Æ puûnNtuû p[ipÿt;mh;… )pÖiv]eÿ, xÖt;yuÿW;ô ivêÖm;yuûVyRùXnvw 37
a¶Öåa;yUÿãiW pvsÖåa;suûvojRÖimWÿç n… )a;ôre b;ÿ/Sv duûCz⁄n;ÿm( 38
puûnNtÿu m; devjÖn;Æ puûnNtuû mnÿs;ô i/yÿæ )puûnNtuû ivê;ÿ .Uût;inÖ j;tÿved… punIôih m;ÿ 39
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
161
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
pÖiv]eÿ, punIih m; xuû£É,ÿ devÖ dI¥ÿt( )a¶eÖ £Tv;ô £tUû1\–rnuÿ 40
≤ eÿ pÖiv]ÿmÖicR„y¶eÖ ivtÿtmNtÖr; )b[ Ö tenÿ pun;tu m; 41
pvÿm;nÖ… soåaÖ¥ nÿæ pÖiv]eÿ,Ö ivcÿWRi,… )≤Æ pot;ô s puÿn;tu m; 42
Ö.;>y;ÿNdev sivt… pÖiv]eÿ, sÖvenÿ c )m;MpuÿnIih ivôêtÿæ 43
vwÖêÖdeÖvI puÿnÖtI deÖVy;g;ô¥Sy;ÿimÖm; bÖ◊‰ùStÖNvoù vIôtpOÿœ;… )ty;ô mdÿNt… s/Öm;deÿWu vÖyã Sy;ÿmÖ ptÿyo ryIô,;m( 44
≤e sÿm;ôn;Æ smÿns… ipôtroÿ ≤mÖr;Jyeÿ )teW;ÿ‚loôkÆ Svô/; nmoÿ ≤ÖDo deÖveWÿu kLpt;m( 45
≤e sÿm;ôn;Æ smÿnso jIôv; jIôveWÿu m;mÖk;Æ )teW;ôãô ≈ImRiyÿ kLpt;mÖiSm\loôkÉ xÖt˝ sm;ÿ… 46
√π sOûtIåaÿÍ,viMptûø,;mÖhNdeÖv;n;ÿmuût mTy;RÃn;m( )t;>y;ÿimÖd\ivêÖmejÖTsmeÿitô ≤dÿNtÖr; ipôtrÿMm;ôtrÿç 47
îûd˝ hÖivÆ p[ÖjnÿnMmeåaStuû dxÿvIrÄ Ö svRÃg,\ SvôStye )
[AdhyŒya 19] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
162
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
a;ôTmÖsinÿ p[j;ôsinÿ pxuûsinÿ lokÖsNyÿ.yÖsinÿ )aÖi¶Æ p[Öj;Mbÿ ûl;Mmeÿ kroÖTv•ÖMpyoô retoÿåaÖSm;suÿ /ˇ 48
¨dIÿrt;ômvÿrÄå¨Tpr;ÿsÖå¨Nmÿ?yôm;Æ ipôtrÿæ soôMy;sÿæ )asuû\ ≤åÈÖyurÿvOûk;åAÿtÖD;Ste noÿvNtu ipÖtroÖ hveÿWu 49
ai©ÿrso n… ipôtroÖ nvÿGv;ôåaqÿv;R,oô .Ogÿv… soôMy;sÿæ )teW;ÿ‚vÖy˝ suÿmÖt* ≤iDy;ÿn;ômipÿ .Ö{e s*ÿmnÖse Sy;ÿm 50
≤e nÖ… pUveÃR ipôtrÿæ soôMy;soÿnUihÖre soÿmpIôq\visÿœ;… )tei.ÿ≤ÖRmÆ sÿ rr;Ö,o hÖvIã„yuûx•uûxi∫ÿæ p[itk;ômmÿ u 51
Tv˝ soÿmÖ p[icÿikto mnIôW; Tv˝ rijÿœÖmnuÿneiWÖ pNq;ÿm( )tvÖ p[,IÿtI ipôtroÿ nåîNdo dÖeveWuû ràÿm.jNtÖ /Ir;ÿ… 52
Tvy;ô ih nÿæ ipôtrÿæ somÖ pUveÖR km;RÃi, cÖ£⁄Æ pÿvm;nÖ /Ir;ÿ… )vÖNv•v;ÿt… p·rÄ/I1\–rpoÿ,uR vIôrei.ÖrêwÿmRÖ v;ÿ .v; n… 53
Tv˝ soÿm ipôtOi.ÿæ s\ivdÖ;nonuû ¥;v;ÿpOiqôvIåa;tÿtNq )tSmÿw tåîNdo hÖivW;ÿ iv/em vÖyã Sy;ÿmÖ ptÿyo ryIô,;m( 54
bihRÃWd… iptråËôTyáv;RigÖm; voÿ hÖVy; cÿ’m; juûW?vÿm( )tåa;gÖt;vÿs;ô xNtÿmeÖn;q;ÿ nÖ… x\≤orÿrÄpo dÿ/;t 55
a;hiMpÖtøNTsuÿivôd];ÿ2\–åaiviTsÖ np;ÿtç ivô£mÿ,çÖ iv„,oÿ… )bÖihRÖWdoô ≤e Svô/y;ÿ suûtSyô .jÿNt ipôTvStåîûh;gÿimœ;… 56
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
163
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
¨pÿÙt;… ipôtrÿæ soôMy;soÿ bihRÖ„yeùWu inôi/Wuÿ ip[ôyeWuÿ )tåa;gÿmNtuû tåîûh ≈uÿvÖNTvi/ÿb[uvNtuû teùvNTvÖSm;n( 57
a;yÿNtu n… ipôtrÿæ soôMy;soÿi¶„v;ô ;Æ pÖiqi.ÿdeRvÖy;,ÿw… )aÖiSmNyÖDe Svô/y;ô mdÖNtoi/ÿb[uvNtuû teùvNTvÖSm;n( 58
ai¶ÿ„v;ˇ;… iptrÄåEh gÿCztÖ sdÿæsd… sdt sup[,Ity… )aÖ ; hÖvIãiWÖ p[yÿt;in bÖihR„yq;ÿ rÄiy˝ svRÃvIrNd/;tn 59
≤eåaÿi¶„v;ô ; ≤eåanÿi¶„v;ˇ;ô m?yÿe idÖvÆ Svô/y;ÿ m;ôdyÿNte )te>yÿæ Svôr;@suÿnIitmeÖt;\≤ÿq;vÖxNtÖNvù Lpy;it 60
aÖi¶Ö„v;ô ;nOÿtuûmtoÿ hv;mhe n;r;xÖ Öse soÿmpIôq\≤åa;ôxuÆ )te noô ivp[;ÿs… suûhv;ÿ .vNtu vÖyã Sy;ÿmÖ ptÿyo ryIô,;m( 61
a;Cy;ô j;nuÿ di=,Öto inôW¥eÖm\≤ÖDmÖi.gOÿ,ItÖ ivêeÿ )m; ihÿ is∑ iptrÄ… kÉnÿic•oô ≤√Öåa;gÿæ pu®ÄWt;ô kr;ÿm 62
a;sIÿn;soåa®Ä,In;ÿmuûpSqÿe rÄiyN/ÿ d;ôxuWÖe mTy;RÃy )puû]e>yÿæ iptrÄStSyÖ vSvô… p[yÿCztÖ tåîûhojRÃNd/;t 63
≤mÿ¶e kVyv;hnÖ TviçÖNmNyÿse rÄiym( )t•oÿ gIôi.RÆ ≈Öv;˛≤ÿNdevÖ]; pÿny;ô ≤ujÿm( 64
≤oåaÖi¶Æ k¡Vyôv;hÿn… ipôtøNy=ÿdOt;ôvO/ÿæ )
[AdhyŒya 19] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
164
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
p[eduÿ hÖVy;inÿ vocit deÖve>yÿí ipôtO>yÖåa; 65
Tvmÿ¶åÈi@ÖtÆ k¡Vyv;hÖn;v;ÿóÖVy;inÿ surÄ.Ii,ÿ ’ûTvI )p[;d;ÿ… ipôtO>yÿæ Svô/y;ô teåaÿ=•Öiı TvNdeÿvÖ p[yÿt; hÖvIãiWÿ66
≤e ceÖh ipôtroÖ ≤e cÖ neh ≤;\íÿ ivôµ ≤;2\–å ÿ cÖ n p[ÿivÖµ )Tv\veÿTqÖ ≤itô te j;ÿtved… Svô/;i.ÿ≤ÖRD˝ su’¡tÔuWSv 67
îûdiMpÖtO>yoô nmoÿåaSTvÖ¥ ≤e pUv;RÃsoô ≤å¨pÿr;såÈÖyuÆ )≤e p;iqRÃveÖ rjÖSy; inWÿ ;ô ≤e v;ÿ nUûn˝ suÿvOûjn;ÿsu ivÖ=u 68
a/;ô ≤q;ÿ n… ipôtrÄ… pr;ÿs… p[Öà;soÿåa¶åAûtm;ÿxuW;ô,;Æ )xucIdÿyÖNdIi/ÿitmuKqôx;sÖ… =;m;ÿ i.ôNdNtoÿåa®Ä,Irpÿv[n( 69
ÖxNtÿSTv;ô in/IÿmÁuûxNtÖ… simÿ/Imih )Öx•uÿxÖtåa;vÿh ipôtøNhÖivWeÖåa ÿve 70
aÖp;MfÉnÿenÖ nmuÿceÖ… ixrÿåîûN{odÿvtRy… )ivê;ô ≤djÿyÖ SpO/ÿæ 71
somoô r;j;ômOtÿ suûtåAÿjIôWe,;ÿjh;NmOûTyum( )Aûtenÿ sÖTyimÿiN{Öy\ivÖp;nÿxuû£mN/ÿsÖåîN{ÿSyeiN{ÖyimÖdMpyoômOtÖMm/uÿ 72
aÖŒÆ =ÖIr\VyÿipbÖT£⁄õ™õ;ÿi©rÄso i/ôy; )
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
165
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
Aûtenÿ sÖTyimÿiN{Öy\ivôp;nÿxuû£mN/ÿsÖåîN{ÿSyeiN{ÖyimÖdMpyoômOtÖMm/ÿu 73
somÿmÖŒo VyÿipbÖCzNdÿs; hÖ ÖsÆ xuÿicôWt( )Aûtenÿ sÖTyimÿiN{Öy\ivôp;nÿxuû£mN/ÿsÖåîN{ÿSyeiN{ÖyimÖdMpyoômOtÖMm/uÿ 74
a•;ÿTp·rÖßutoô rsÖMb[ ÿ,;ô VyùipbT=Ö]MpyÖ… somÿMp[j;pÿit… )Aûtenÿ sÖTyimÿiN{Öy\ivôp;nÿxuû£mN/ÿsÖåîN{ÿSyeiN{ÖyimÖdMpyoômOtÖMm/uÿ 75
retoô mU]Ö\ivjÿh;itô ≤oinÿMp[ivôxidÿiN{Öym( )g.oÃR jÖr;yuû,;vOÿtÖå¨LbÿÔh;itô jNmÿn; )Aûtenÿ sÖTyimÿiN{Öy\ivôp;nÿxuû£mN/ÿsÖåîN{ÿSyeiN{ÖyimÖdMpyoômOtÖMm/uÿ 76
dOûÇ; ÂÖpe Vy;k¡roTsTy;nOûte p[Öj;pÿit… )a≈ÿı;ômnOûtedÿ/;Czûı;ã sÖTye p[Öj;pÿit… )Aûtenÿ sÖTyimÿiN{Öy\ivôp;nÿxuû£mN/ÿsÖåîN{ÿSyeiN{ÖyimÖdMpyoômOtÖMm/uÿ 77vedÿen ÂÖpe VyÿipbTsut;suût* p[Öj;pÿit… )Aûtenÿ sÖTyimÿiN{Öy\ivôp;nÿxuû£mN/ÿsÖåîN{ÿSyeiN{ÖyimÖdMpyoômOtÖMm/uÿ 78
dOûÇ; pÿ·rÖßutoô rsÿ xuû£É,ÿ xuû£\VyÿipbÖTpyÖ… somÿMp[Öj;pÿit… )Aûtenÿ sÖTyimÿiN{Öy\ivôp;nÿ
[AdhyŒya 19] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
166
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
xuû£mN/ÿsÖåîN{ÿSyeiN{ÖyimÖdMpyoômOtÖMm/uÿ 79
sIseÿnÖ tN]ÖMmnÿs; mnIôiW,ÿåË,;RsUû]e,ÿ kÖvyoÿ vyiNt )aÖiên;ÿ ≤ÖD˝ sÿivôt; srÿSvôtIN{ÿSy ÂÖp\v®ÿ,o i.WÖJyn( 80
tdÿSy ÂÖpmÖmOtÖ Ö xcIÿi.iStôßo dÿ/udeÖRvt;ÿ… s˝rr;Ö,;Æ )lom;ÿinô x„pwÿbR û/; n toKmÿi.ôSTvgÿSy m;ôãôsmÿ.vÖ• l;ôj;Æ81
tdÖiên;ÿ i.ôWj;ÿ ®Ä{vÿtRnIô srÿSvtI vyitô pexÖoåaNtÿrm( )aiSÿq mÖ∆;nÖMm;sÿrw… k;rotÖre,Ö d/ÿtoô gv;ÿNTvôic 82
srÿSvtIô mnÿs; pexÖl\vsuû n;sÿTy;>y;\vyit dxRÖt\vpÿuæ )rsÿMp·rÖßut;ô n roihÿt•Ö¶ û/IRrÄStsÿrÄ• vemÿ 83
pyÿs; xuû£mÖmOtÿÔÖin]Ö Ö surÿy;ô mU];ÿ∆nyNtÖ retÿæ )ap;mÿitNdumÖRitMb;/ÿm;n;ôåËvÿ?yÖ\v;tÿ sÖBváNtd;ôr;t( 84
îN{ÿæ suû];m;ô ˙dÿyen sÖTyMpuÿroÖ@;xeÿn sivôt; jÿj;n )≤’¡TKloôm;nÖ\v®ÿ,o i.WÖJyNmtÿòe v;yÖVywánR imÿn;it ipô m( 85
a;ôN];i,ÿ Sq;ôlImR/uû ipNvÿm;n;ô gudÖ;… p;];ÿi, suûdu ;ô n /ÖenuÆ )XyeônSyÖ p]Ö• PlIôh; xcIÿi.r;sÖNdI n;i.ÿ®ÄdrÄ• m;ôt; 86
k⁄ûM.o vÿinôœujRÃinôt; xcIÿi.ô≤RiSmÖ•g[Öe ≤oNy;ô©.oRÃåaÖNtÆ )Plô;ixVyRà _… xÖt/;ÿrÄå¨Tsoÿ duûhe n k⁄ûM.I Svô/;iMpôtO>yÿæ 87
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
167
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
mu%Ö Ö sdÿSyÖ ixrÖåîTstÿen ijÖ◊; pÖiv]ÿmÖiên;ôsNTsrÿSvtI )cpÖ• p;ôyui.ÖRWgÿSyô v;loÿ vÖiStnR xepoô hrÿs; trÄSvI 88
aÖiê>y;ôç=uÿrÄmOtÖ§h;ÿ>y;ôHz;geÿnÖ tejoÿ hÖivW;ÿ Íûtenÿ )p+m;ÿi, goô/UmwÖ… k⁄vÿlw®Ät;inô pexoô n xuû£misÿt\vs;te 89
aivônR meÖWo nÖis vIô≤;Rùy p[;ô,SyÖ pNq;ÿåaÖmOtoô g[h;ÿ>y;m( )srÿSvTyupÖv;kì¡Vy;ôRn•Sy;ÿin bÖihRbRdÿrwjRj;n 90
îN{ÿSy ÂÖpmOÿWÖ.o bl;ÿyÖ k,;RÃ>y;ôãô ≈o]ÿmÖmOtÖ§[h;ÿ>y;m( )≤v;ô n bÖ·hR.[uûRiv kÉsÿr;i, kÖkúN/uÿ jDeÖ m/uÿ s;rÄ Mmu%;ÿt( 91
a;ôTm•uûpSqÖe n vOk¡Syô lomÖ mu%ôe Xm≈Uÿi,ô n Vy;ÿ [loôm )kÉx;ô n xIôWRNyxÿse i≈ôyw ix%;ÿ isô ÖhSyô lomÖ iTviWÿ·riN{Öy;i,ÿ92
a©;ÿNy;ôTmiN.ÖWj;ô tdÖiên;ôTm;nÖm©û… smÿ/;ôTsrÿSvtI )îN{ÿSy Âôp˝ xÖtm;ÿnm;yuÿíÖN{e,Ö JyoitÿrÄmOtÖNd/;ÿn;… 93
srÿSvtIô ≤oNy;ô©.RÃmÖNtrÄiê>y;ôMpàIô su’¡tiMb.itR )aÖp;ã rseÿnÖ v®ÿ,oô n s;ªeN{ÿã i≈ôyw jÖnyÿ•ÖPsu r;j;ÿ 94
tejÿæ pxUûn;ã hÖiv·rÿiN{Öy;vÿTp·rÖßut;ô pyÿs; s;rÄ Mm/uÿ )aÖiê>y;ÿNduûG/iM.ÖWj;ô srÿSvTy; sut;suût;>y;ÿmÖmOtÖ… somÖåîNduÿæ95
îTyekoniv'xoå?y;y"
[AdhyŒya 19] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
168
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
aq iv'xoå?y;y"
=Ö]SyÖ ≤oinÿris =Ö]SyÖ n;i.ÿris )m; Tv;ÿ ih˝sIôNm; m;ÿ ih˝sI… 1
inWÿs;d /Oûtv[ÿtoô v®ÿ,… pÖSTy;áSv; )s;m[;ÿJy;y suû£tuÿæ )mOûTyoÆ p;ÿih ivÖ¥oTp;ÿih 2
deÖvSyÿ Tv; sivôtuÆ p[ÿsÖveáiênoÿb;ôR >y;ÿMpUû„,o hSt;ÿ>y;m( )aÖiênoô.wRWÿJyenÖ tejÿse b[ vcRÖs;y;ôi.iWÿç;imô srÿSvTywô .wWÿJyenvIô≤;Rùy;ô•;¥;ÿy;ôi.iWÿç;ômIN{ÿSyeiN{Öye,Ö bl;ÿy i≈ôyw≤xÿseÖi.iWÿç;im 3
koÿis ktÖmoùisô kSmwÿ Tv;ô k;yÿ Tv; )suXloÿkÖ sumÿ©lÖ sTyÿr;jn( 4
ixroÿ meÖ ≈I≤Rxoô mu%ÖiNTviWÖ… kÉx;ÿíÖ Xm≈Uÿi, )r;j;ÿ me p[;ô,oåaÖmOtÿ sÖm[;$(c=uÿivRôr;$(≈o]ÿm( 5
ijô◊; meÿ .Ö{\v;ÑhÖo mnoÿ mÖNyuÆ Svôr;@±.;mÿæ )mod;ÿ… p[moôd;åaÖ©ëlIôr©;ÿin imô]MmeÖ shÿæ 6
b;ôÙ meÖ blÿimiN{Öy˝ hSt*ÿ meÖ kmRÃ vIô≤Rùm( )a;ôTm; =Ö]muroÖ mmÿ 7
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
169
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
pOû∑ImeRÃ r;Ö∑muûdrÄm˝s*ÿ g[Iôv;íÖ ≈o,Iÿ )ËôÂåaÿrÄàI j;nuÿnIô ivxÖo me©;ÿin sÖvRtÿæ 8
n;i.ÿmeR icô \ivôD;nÿMp;ôyumeRpÿicit.RÖst( )a;ônÖNdÖnÖNd;v;ô<@* meÖ .gÖ… s*.;ÿGyÖMpsÿæ )jÏ;ÿ>y;MpÖŒ;N/moÃRiSm ivôix r;j;ô p[itÿiœt… 9
p[itÿ =Ö]e p[itÿitœ;im r;Ö∑e p[TyêeÿWuû p[itÿitœ;imÖ goWuÿ )p[Ty©πÿWuû p[itÿitœ;My;ôTmNp[itÿ p[;ô,eWuû p[itÿitœ;im puû∑e p[itÖ¥;v;ÿpOiqôVyoÆ p[itÿitœ;im ≤ÖDe 10
]Öy; deÖv;åEk;ÿdx ]yiS]Ö Öx;Æ suûr;/ÿs… )bOhÖSpitÿpuroiht; deÖvSyÿ sivôtuÆ sÖve )deÖv; deÖvwrÿvNtu m; 11
p[ÖqÖm; i√ÖtIywÿi√Ö≥tIy;ÿStOûtIywÿStOûtIy;ÿ… sÖTyenÿ sÖTy\≤ÖDenÿ ≤ÖDo≤juÿi.RÖ≤RjÿUãiWÖ s;mÿi.Ö… s;m;ÿN≤ûOiG.A≥cÿæ puronuv;ôKy;ùi.…puronuv;ôKy;ù ≤;ôJy;ùi.≤;RôJy;ù vW$(kÖ;rwvRÃW$(kÖ;r;åa; ÿiti.ôr ÿtyomeÖ k;m;ôNTsmÿ/RyNtuû .UÆ Sv;h;ÿ 12
lom;ÿinô p[yÿitômRmÖ TvÑÖåa;nÿitôr;gÿit… )m;ôãôsMmÖå¨pÿnitôvRSviSqÿ mÖ∆; mÖåa;nÿit… 13
≤∂ºÿv; devÖhe@ÿnÖNdev;ÿsí’ûm; vÖym( )aÖi¶m;Rô tSm;ôdenÿsoô ivê;ÿNmuçÖTv˝hÿs… 14
[AdhyŒya 20] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
170
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
≤idô idv;ô ≤idô nˇ_Ömen;ÿãis c’ûm; vÖym( )v;ôyum;Rô tSm;ôdenÿsoô ivê;ÿNmuçÖTv˝hÿs… 15
≤idô j;gÖ[¥idô Sv“ÖåEn;ÿãis c’ûm; vÖym( )sU≤oRÃ m;ô tSm;ôdenÿsoô ivê;ÿNmuçÖTv˝hÿs… 16
≤d(g[;meÖ ≤drÿ<yeÖ ≤TsÖ.;y;ô\≤idÿiN{Öye )≤CzÀû{e ≤d≤ÖeR ≤denÿí’ûm; vÖy\≤dekÖSy;i/ô/mRÃi,Ö tSy;ÿvÖyjÿnmis17
≤d;poÿåaÖfl‰;åîitÖ v®Ä,eitÖ xp;ÿmheÖ ttoÿ v®, no muç )avÿ.Oq incuMpu, inceÖ®rÿis incuMpuû,Æ )avÿ deÖvwdeÖRv’¡tÖmenoÿyÖ+yvÖ mTyRÖwmRTyRÃ’tMpu®Är;V,oÿ dev ·rÖWSp;ÿih18
sÖmuû{e teÖ ˙dÿymÖPSváNtÆ sNTv;ÿ ivxÖNTvoWÿ/I®Ät;pÿæ )suûimÖi]Öy; nÖåa;pÖåaoWÿ/y… sNtu duimRi]Öy;StSmwÿ sNtuû≤oáSm;N√πi∑Ö ≤çÿ vÖyiN√Ö„mÆ 19
&ûpÖd;idÿv mumuc;ônÆ iSvô•Æ ò;ôto ml;ÿidv )pUûtMpÖiv]eÿ,eÖv;JyÖm;pÿæ xuN/Ntuû mwnÿs… 20
¨√ÖyNtmÿsÖSp·rÖ Sváæ pXyÿNtÖå¨ ÿrm( )deÖvNdeÿvÖ]; sU≤RÖmgÿNmÖ Jyoitÿ® Ömm( 21
aÖpoåaÖ¥;Nvÿc;·rWÖ Ö rseÿnÖ smÿsO+mih )
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
171
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
pyÿSv;n¶Öåa;gÿmÖNtMm;ô s˝sOÿjÖ vcRÃs; p[Öjy;ÿ cÖ /neÿn c 22
E/oÿSyei/WIômihÿ sÖimdÿisÖ tejoÿisô tejoô miyÿ /eih )sÖm;vÿvitR pOiqôvI smuûW;Æ smuû sU≤ÃRæ )smuû ivêÿimÖdÔgÿt( )vwÖê;ônÖrJyoÿit.URy;s\ivô.UNk;m;ôNVyùXnvwÖ .UÆ Sv;h;ÿ 23
aÖ>y;dÿ/;im sÖim/Öm¶eÿ v[tpteÖ Tviyÿ )v[Ötçÿ ≈Öı;çopÿwmIôN/e Tv;ÿ dIi=ÖtoåaÖhm( 24
≤]Ö b[ ÿ c =Ö]çÿ sÖMyç*ô crÿt… sÖh )t\LloôkMpu<yÖMp[DeÿWÖ\≤]ÿ deÖv;Æ sÖh;i¶n;ÿ 25
≤]eN{ÿí v;ôyuíÿ sÖMyç*ô crÿt… sÖh )t\LloôkMpu<yÖMp[DeÿWÖ\≤]ÿ seÖidnR ivô¥teÿ 26
aÖ Öxun;ÿ teåaÖ ÖxuÆ pOÿCyt;ôMp®ÿW;ô p®ÿæ )gÖN/SteÖ somÿmvtuû md;ÿyÖ rsoôåaCyuÿt… 27
isÖçiNtÖ p·rÿiWçÖNTyuiTsÿçiNt puûniNtÿ c )sur;ÿyw bÖ>vâw mdeÿ ikÖNTvo vÿdit ikÖNTvÆ 28
/;ôn;vÿNt˚rÄiM.,ÿmpUûpvÿNtmuûiKqnÿm( )îN{ÿ p[;ôtjuRÃWSv n… 29
bOûhidN{;ÿy g;ytÖ m®ÿto vO]ÖhNtÿmm( )
[AdhyŒya 20] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
172
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
≤enÖ JyoitÖrjÿny•Ot;ôvO/oÿ deÖvNdeÖv;yÖ j;gOÿiv 30
a?vÿ≤oRôåai{ÿi.… suût˝ somÿMpÖiv]Öåa;nÿy )puûnIôhIN{;ÿyÖ p;tÿve 31
≤o .Uût;n;ômi/ÿpitô≤RiSm\ÃLlôok;åai/ÿi≈ôt;Æ )≤åÈxeÿ mhÖto mÖh;\Stenÿ gO�;imô Tv;mÖhMmiyÿ gO�;imô Tv;mÖhm( 32
ÖpÖy;ômgOÿhItoSyôiê>y;ÿNTv;ô srÿSvTywô TveN{;ÿy Tv; suû];M,ÿåEÖW teÖ≤oinÿrÄiê>y;ÿNTv;ô srÿSvTywô TveN{;ÿy Tv; suû];M,eÿ 33
p[;ô,Öp; meÿåap;nÖp;íÿ=uû„p;Æ ≈oÿ]Öp;íÿ me )v;ôco meÿ ivôê.eÿWjoô mnÿsois ivôl;yÿk… 34
aÖiênÿ’tSy teÖ srÿSvit’tÖSyeN{eÿ, suû];M,;ÿ ’ûtSyÿ )¨pÿÙtÖå¨pÿÙtSy .=y;im 35
simÿıÖåîN{ÿå ÖWs;ômnIÿkÉ puroÖ®c;ÿ pUvRÖ’√;ÿvO/;ônÆ )i]Öi.dÖeRvwiS]Ö Öxt;ô vj[ÿb;¸jRÖ ;nÿ vOû]\iv duroÿ vv;r 36
nr;Öx˝sÖ… p[itÖ xUroÖ imm;ÿnÖStnUûnp;ôTp[itÿ yÖDSyÖ /;mÿ )goi.ÿvRÖp;v;ôNm/uÿn; smÖÔiNhrÿ<ywíÖN{I ≤ÿjitô p[ceÿt;… 37
ÈÖi@Öto deÖvwhR·rÿv;2\–åai.ôi∑r;Öju◊;ÿno hÖivW;ô x/RÃm;n… )puûrÄNdÖro goÿ]Öi.√j[ÿb; ûr;y;ÿtu ≤ÖDmupÿ no juW;ô,Æ 38
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
173
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
juûW;ô,o bÖihRhR·rÿv;•ÖåîN{ÿæ p[;ôcInÿ sIdTp[Öidx;ÿ pOiqôVy;Æ )Ö®Öp[q;ô… p[qÿm;nã Syoônm;ÿidÖTywrÄ _\vsuÿi.… sÖjoW;ÿ… 39
îN{ÖNdurÿæ kvÖ„yoá /;vÿm;n;ô vOW;ÿ,\≤Ntuû jnÿy… suûpàIÿ… )√;roÿ deÖvIrÄi.toô iv≈ÿyNt;ã suûvIr;ÿ vIôrMp[qÿm;n;ô mhoÿi.… 40
ÖW;s;ônˇ_;ÿ bOhÖtI bOûhNtÖMpyÿSvtI suûdu eÖ xUrÄimN{ÿm( )tNtuÿNtÖtMpexÿs; s\ÖvyÿNtI deÖv;n;ÿNdeÖv\≤ÿjt… su®ÄKme 41
dwVy;ô imm;ÿn;ô mnuÿW… pu®Ä]; hot;ÿr;ÖivN{ÿMp[qÖm; suûv;c;ÿ )mUû/RNyÖDSyÖ m/uÿn;ô d/;ÿn; p[;ôcInÖHJyoitÿhRÖivW;ÿ vO/;t… 42
itôßo deÖvIhRÖivW;ô v/RÃm;n;ôåîN{ÿÔuW;ô,; jnÿyoô n pàIÿ… )aiCÿz•ÖNtNtuûMpyÿs;ô srÿSvÖtI@;ÿ deÖvI .;rÿtI ivôêtUÿitR… 43
Tv∑Ö; d/ÖCz⁄„mÖimN{;ÿyÖ vO„,ep;ôkoicÿ∑u≤ÖRxseÿ puûÂi,ÿ )vOW;ô ≤jÖNvOWÿ,ÖM.U·rÿret; mUû/RNyÖDSyÖ smÿnˇ_⁄ deÖv;n( 44
vnÖSpitÖrvÿsO∑Öo n p;xwÖSTmNy;ÿ smÖÔHzÿimôt; n deÖvÆ )îN{ÿSy hÖVywjÖR#rÿMpO,;ônÆ Svd;ÿit ≤ÖDMm/uÿn; Oûtenÿ 45
Stoôk;n;ôimNduûMp[itÖ xUrÄåîN{oÿ vOW;ôym;ÿ,o vOWÖ.Stuÿr;ÖW;$( )OûtÖp[uW;ô mnÿs;ô modÿm;n;ô… Sv;h;ÿ deÖv;åaÖmOt;ÿ m;dyNt;m( 46
a;y;ôiTvN{ovÿsÖå¨pÿ nåîÖh StuûtÆ sÿ/Öm;dÿStuû xUrÿæ )v;ôvOû/;ônStivÿWIô≤RSyÿ pUûvIR¥*RnR =Ö]mÖi..ÿUitô pu„y;ÿt( 47
[AdhyŒya 20] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
174
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
a; nÖåîN{oÿ dUûr;d; nÿåa;ôs;dÿi.i∑Ö’dvÿse ≤;sduûg[Æ )aoijÿœºi.nOûRpitôvRj[ÿb;Û… sÖ©e sÖmTsuÿ tuûvRi,ÿæ pOtÖNyUn( 48
a; nÖåîN{Öo h·rÿi.≤;ôRTvCz;ÿv;RcIônovÿseÖ r;/ÿse c )itœ;ÿit vÖj[I mÖ v;ÿ ivrÄPxIm\≤ÖDmnÿu noÖ v;jÿs;t* 49
];ôt;rÄimN{ÿmivôt;rÄimN{Ö Ö hveÿhve suûhvÖ Ö xUrÄimN{ÿm( )◊y;ÿim xÖ£Mpuÿ®ÙûtimN{ÿã SvôiSt noÿ mÖ v;ÿ /;ôiTvN{ÿæ 50
îN{ÿæ sûu];m;ô Svv;ô2\–åavoÿi.… sumO@«Öko .ÿvtu ivôêveÿd;… )b;/ÿt;ôN√πWoôåa.ÿy é,otu suûvI≤RÃSyô ptÿy… Sy;m 51
tSyÿ vÖy˝ suÿmÖt* ≤ÖiDyÖSy;ipÿ .Ö{e s*ÿmnÖse Sy;ÿm )s suû];m;ô Svv;ô2\–åîN{oÿåaÖSmeåa;ôr;i∞Öd(√πWÿæ snuût≤ÃuRyotu 52
a; mÖN{w·rÿN{Ö h·rÿi.≤;Rôih mÖyUrÿromi.… )m; Tv;ô kÉicôi•yÿmÖiNv• p;ôixnoitô /NveÿvÖ t;2\–åîÿih 53
EÖveidN{Ö\vOWÿ,Ö\vj[ÿb; û\visÿœ;soåaÖ>yùcRNTyÖkìúÆ )s nÿ Stuûto vIôrvÿı;tuû gomÿ¥UûyMp;ÿt SvôiSti.ô… sd;ÿ n… 54
simÿıoåaÖi¶rÿiên; tÖ¢o ÖmoR ivôr;$(sûutÆ )duûhe /eÖnuÆ srÿSvtIô somÿ xuû£imôheiN{Öym( 55
tÖnUûp; i.ôWj;ÿ suûteáiênoô.; srÿSvtI )
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
175
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
m?vô; rj;ÿãsIiN{ÖyimN{;ÿy pÖiqi.ÿvRh;n( 56
îN{Ö;yeNduû Ö srÿSvtIô nr;Öx˝seÿn nÖ¶ ÿm( )a/;ÿt;mÖiên;ô m/uÿ .eWÖjiM.ôWj;ÿ suûte 57
a;ôju◊;ÿn;ô srÿSvôtIN{;ÿyeiN{Öy;i,ÿ vIô≤ùRm( )î@;ÿi.rÄiên;ôivWÖ Ö smUj\Ö Ö s˝ rÄiyNdÿ/u… 58
aÖiên;ô nmuÿce… suût˝ somÿ xuû£Mpÿ·rÖßut;ÿ )srÿSvtIô tm;.ÿräÖihRWeN{;ÿyÖ p;tÿve 59
kÖvÖ„yoá n VycÿSvtIrÄiê>y;ô• duroÖ idxÿæ )îN{Öo n rodÿsIå Ö.e duûhe k;m;ôNTsrÿSvtI 60
ÖW;s;ôn ÿ_miên;ô idveN{ÿ s;ôyimÿiN{ÖywÆ )sÖÔÖ;n;ône suûpexÿs;ô smÿÔ;teÖ srÿSvTy; 61
p;ôt•oÿåaiên;ô idv;ÿ p;ôih nˇ_ÿ srSvit )dwVy;ÿ hot;r; i.Wj; p;ôtimN{Ö Ö sc;ÿ suûte 62
itôßS]eÖ/; srÿSvTyÖiên;ô .;rÄtI@;ÿ )tIôv[Mpÿ·rÖßut;ô somÖimN{;ÿy suWuvuûmRdÿm( 63
aÖiên;ÿ .eWÄjMm/uÿ .eWÖj•Ö… srÿSvtI )îN{Öe Tv∑Ö; ≤xÖ… i≈yÿ Âôp˝Â¡pm/u… suûte 64
[AdhyŒya 20] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
176
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
AûtuûqeN{Öo vnÖSpitÿæ xxm;ônÆ pÿ·rÖßut;ÿ )k°ôl;lÿmÖiê>y;ôMm/uÿ duûhe /eÖnuÆ srÿSvtI 65
goi.ônR somÿmiên;ô m;sÿre, p·rÖßut;ÿ )smÿ/;tÖ Ö srÿSvTy;ô Sv;heN{eÿ suûtMm/uÿ 66
aÖiên;ÿ hÖiv·rÿiN{Öy•muÿcei/RÖy; srÿSvtI )a; xuû£m;ÿsuûr;√sÿu mÖ imN{;ÿy ji.[re 67
≤mÖiên;ô srÿSvtI hÖivWeN{Ömvÿ/Ryn( )s ibÿ.ed vÖlMmÖ •muÿc;v;suûre sc;ÿ 68
timN{ÿMpÖxvÖ… sc;ôiênoô.; srÿSvtI )d/;ÿn;åaÖ>yùnUWt hÖivW;ÿ ≤ÖDåîÿiN{ÖywÆ 69
≤åîN{ÿåîiN{ÖyNdÖ/uÆ sÿivôt; v®ÿ,oô .gÿæ )s suû];m;ÿ hÖiv„pÿitÖ≤Rjÿm;n;y sít 70
sÖivôt; v®ÿ,oô d/Ö¥jÿm;n;y d;ôxuWeÿ )a;dÿ Ö nmuÿceÖvRsuÿ suû];m;ô blÿimiN{Öym( 71
v®ÿ,… =Ö]imÿiN{ÖyM.geÿn sivôt; i≈yÿm( )sûu];m;ô ≤xÿs;ô blÖNd/;ÿn; ≤ÖDm;ÿxt 72
aÖiên;ô goi.ÿiriN{Öymêeÿi.vIRô≤áRMblÿm( )hÖivWeN{Ö Ö srÿSvtIô ≤jÿm;nmv/Ryn( 73
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
177
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
t; n;sÿTy; suûpexÿs;ô ihrÿ<yvtRnIô nr;ÿ )srÿSvtI hÖiv„mÖtIN{Ö kmÃRsu novt 74
t; i.ôWj;ÿ sûukmRÃ,;ô s; suûdu ;ô srÿSvtI )s vOÿ]Öh; xÖt£¡tuû·rN{;ÿy d/u·riN{Öym( 75
≤uûv˝ suûr;mÿmiên;ô nmuÿc;v;suûre sc;ÿ )ivôipôp;ôn;Æ sÿrSvôtIN{Ö mRÃSv;vt 76
puû]imÿv ipôtr;ÿvÖiênoô.eN{Ö;vquû… k;VyÿwdRÖ Ösn;ÿi.… )≤Tsuûr;mÖ\VyipÿbÖ… xcIÿi.ô… srÿSvtI Tv; m`v•i.„,k™ 77
≤iSmÖ•ê;ÿsåAWÖ.;sÿå Ö=,oÿ vÖx; mÖeW;åaÿvsOû∑;sÖåa; ÿt;… )k°Öl;ôlÖpe somÿpOœ;y veÖ/seÿ Öd; mÖitÔÿnyÖ c;®ÿmÖ¶yeÿ 78
ah;ÿVy¶e hÖivr;ÖSyeù te ßuûcIùv OûtçÖMvIùvÖ somÿæ )v;ôjÖsinÿ rÄiymÖSme suûvIrÿMp[xÖStN/eÿih ≤ÖxsÿMbOûhNtÿm( 79
aÖiên;ô tejÿs;ô c=uÿæ p[;ô,enÖ srÿSvtI vIô≤Rùm( )v;ôceN{Öo bleôneN{;ÿy d/u·riN{Öym( 80
gomÿdUû Wu ,;ÿsÖTy;ê;ÿv¥;tmiên; )vÖtIR ®ÿ{; nOûp;˛≤ÿm( 81
n yTproÖ n;Ntÿråa;dÖ/WÃR√OW<vsU )du…x˝soô mTyoÃR ·rÖpuÆ 82
[AdhyŒya 20] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
178
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
t; nÖåa;voÿ!miên; rÄiyiMpÖx©ÿsNdOxm( )i/„<y;ÿ v·rvoôivdÿm( 83
p;ôvÖk; nÖ… srÿSvtIô v;jeÿi.v;RôijnIÿvtI )≤ÖD\vÿ∑u i/ôy;vÿsu… 84
coôdÖiyô]I sUûnOt;ÿn;ôçetÿNtI sumtIôn;m( )≤ÖDNdÿ/eÖ srÿSvtI 85
mÖhoåa,RÖ… srÿSvtIô p[ceÿtyit kÉÖtun;ÿ )i/yoô ivê;ô ivr;ÿjit 86
îN{;y;ÿih ic].;no suût;åîÖme Tv;ôyvÿæ )a<vIÿi.ÖStn;ÿ pUût;sÿæ 87
îN{;y;ÿih i/ôyeiWôto ivp[ÿjUt… suût;vÿt… )¨pÖ b[ ;ÿi, v;ô tÿæ 88
îN{;y;ÿihÖ tUtuÿj;nÖå¨pÖ b[ ;ÿi, h·rv… )suûte dÿi/„v nÖínÿæ 89
aÖiên;ÿ ipbt;ôMm/uû srÿSvTy; sÖjoWÿs; )îN{ÿæ suû];m;ÿ vO]Öh; juûWNt;ÿã soôMyMm/uÿ 90
îit iv'xoå?y;y"îit pUvRiv'xit"
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
179
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
aqoˇriv'xit" aqwkiv'xoå?y;y"
îÖmMmeÿ v®, ≈uû/I hvÿmÖ¥; cÿ mO@y )Tv;mÿvÖSyur;cÿkÉ 1
tÊv;ÿ ≤;imÖ b[ ÿ,;ô vNdÿm;nÖStd;x;ÿSteÖ ≤jÿm;no hÖivi.RÃæ )aheÿ@m;no v®,eÖh boô?yu®ÿx˝sÖ m; nÖåa;yuû… p[moÿWI… 2
Tv•oÿåa¶eÖ v®ÿ,Sy ivô√;NdeÖvSyÖ he@oôåavÿy;issIœ;… )≤ijÿœÖo vi ÿtmÖ… xoxuÿc;noô ivê;ô √πW;ÿãisô p[muÿmuG?yÖSmt( 3
s Tv•oÿåa¶evÖmo .ÿvoôtI neidÿœoåaÖSy;å ÖWsoô Vyuù∑* )avÿy+v noô v®ÿ,Ö Ö rr;ÿ,o vIôih mOÿ@«ôk˝ suûhvoÿ nåEi/ 4
mÖhImUû Wu m;ôtrÿ suvÖ[t;n;ÿmOûtSyÖ pàIômvÿse ¸vem )tuûivô=Ö];mÖjrÿNtImuÂôcIã suûxm;ÃR,Ömidÿit˝ suûp[,Iÿitm( 5
suû];m;ÿ,MpOiqôvIN¥;mÿneÖhsÿ suûxm;RÃ,Ömidÿit˝ suûp[,Iÿitm( )dwvIô•;vÿã Sv·rÖ];mn;ÿgsÖmßÿvNtIôm;®ÿhem; SvôStyeÿ 6
suûn;vÖm;®ÿheyÖmßÿvNtIômn;ÿgsm( )xÖt;·rÿ];ã SvôStyeÿ 7
a; noÿ im];v®,; ûOtwgRVyUÿitmu=tm( )m?vô; rj;ÿãis su£tU 8
[AdhyŒya 21] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
180
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
p[ b;ôhv;ÿ issOtÔÖIvseÿ nÖåa; noô gVyUÿitmu=tÏ»ûtenÿ )a; m;ô jneÿ ≈vyt\≤uv;n; ≈uûtMmeÿ im];v®,;ô hveÖm; 9
x•oÿ .vNtu v;ôijnoô hveÿWu deÖvt;ÿt; imôt{ÿv… Svôk;‹Æ )jÖM.yÖNtoih\ÖvOkÖ Ö r=;ÿãisô snÿeMyÖSm¥uÿyvÖ•mIÿv;… 10
v;jeÿv;jevt v;ijno noô /neÿWu ivp[;åamOt;åAtD;… )aÖSy m?vÿæ ipbt m;ôdyÿ?vNtOû¢; ≤;ÿt pÖiqi.ÿdeRvÖy;nÿw… 11
simÿıoåaÖi¶Æ sÖim/;ô susÿimıoô vreÿ<y… )g;ôyÖ]I zNdÿåîiN{ÖyN}yivôg*RvRyoÿ d/u… 12
tnUûnp;ôCz⁄icÿv[tStnUûp;íÖ srÿSvtI )Öi„,hÖ; CzNdÿåîiN{ÖyiNdÿTyÖv;@±g*vRyoÿ d/u… 13
î@;ÿi.rÄi¶rI@‰Ö… somoÿ deÖvoåamÿTyR… )aÖnuû∑uPzNdÿåîiN{ÖyMpç;ÿivÖg*RvRyoÿ d/u… 14
suûbÖihRrÄi¶Æ pUÿWÖ<v;NTStIô,RbÿihRÖrmÿTyR… )bOûhÖtI zNdÿåîiN{ÖyiN]ÿvÖTso g*vRyoÿ d/u… 15
duroÿ deÖvIidRxoÿ mÖhIb[ÖR ; dÖevo bOhÖSpitÿæ )pÖi¤XzNdÿåîÖheiN{ÖyNtuÿ≤RÖv;@±g*vRyoÿ d/u… 16
ÖWe ≤Ö◊I suûpexÿs;ô ivêeÿ dÖev;åamÿTy;‹… )
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
181
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
i]Ö∑uPzNdÿåîÖheiN{ÖyMpÿœÖv;@±g*vRyoÿ d/u… 17
dwVy;ô hot;ÿr; i.ôWjeN{eÿ, sÖyuj;ÿ ≤uûj; )jgÿtIô zNdÿåîiN{ÖymÿnÖ@±v;Ng*vRyoÿ d/u… 18
itôßåî@Ö; srÿSvtIô .;rÿtI mÖ®toô ivxÿæ )ivôr;$(zNdÿåîÖheiN{ÖyN/eÖnug*RnR vyoÿ d/u… 19
Tv∑;ÿ tuûrIpoôåa∫⁄ÿtåîN{;ô¶I puÿi∑Öv/RÃn; )i√pÿd;ô CzNdÿåîiN{Öymuû=; g*nR vyoÿ d/u… 20
xÖimôt; noô vnÖSpitÿæ sivôt; p[ÿsuûvN.gÿm( )kÖk⁄PzNdÿåîÖheiN{Öy\vÖx; vÖeh√yoÿ d/u… 21
Sv;h;ÿ ≤ÖD\v®ÿ,… su=Ö]o .eÿWÖj ¡rt( )aitÿCzNd;åîiN{ÖyMbOûhdÿOWÖ.o g*vRyoÿ d/u… 22
vÖsÖNtenÿåAûtun;ÿ dÖev; vsÿviS]ÖvOt;ÿ Stuût;Æ )rÄqÖNtÖre,Ö tejÿs; hÖiv·rN{Öe vyoÿ d/u… 23
g[Iô„me,ÿåAûtun;ÿ deÖv; ®Ö{;Æ pÿçdÖxe Stuût;Æ )bOûhÖt; ≤xÿs;ô blÿ hÖiv·rN{Öe vyoÿ d/u… 24
vÖW;Ri.ÿA≥ûtun;ÿidÖTy; Stomeÿ s¢dÖxe Stuût;Æ )vwÖÂÖpe,ÿ ivôx*jÿs; hÖiv·rN{Öe vyoÿ d/u… 25
[AdhyŒya 21] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
182
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
xÖ;rÄdenÿåAûtun;ÿ dÖev;åEÿkivô ÖxåAû.vÿ Stuût;Æ )vwÖr;Öjenÿ i≈Öy; i≈yÿ hÖiv·rN{Öe vyoÿ d/u… 26
heÖmÖNtenÿåAûtun;ÿ deÖv;iS]ÿ,Öve mÖ®tÿ Stuût;Æ )bleÿnÖ xKvÿrIÖ… shoÿ hÖiv·rN{Öe vyoÿ d/u… 27
xÖwixÖÖre,ÿåAûtun;ÿ deÖv;S]ÿyiS]Ö ÖxáemOt;ÿ Stuût;Æ )sÖTyenÿ reÄvtIÿ… =Ö]˝ hÖiv·rN{Öe vyoÿ d/u… 28
hot;ÿ ≤=TsÖim/;ôi¶imÖ@SpÖdáeiêneN{Ö Ö srÿSvtImÖjo /Uûm[o ngoô/UmwÖ… k⁄vÿlw.eRWÖjMm/uû x„pwÖnR tejÿåîiN{ÖyMpyÖ… somÿæ p·rÖßut;ÿ
OûtMm/uû VyNTv;JyÿSyÖ hotÖ≤Rjÿ 29
hot;ÿ ≤=Ö nUûnp;ôTsrÿSvtIômivÿmeÖRWo n .eÿWÖjMpÖq; m/uÿmt;ô.rÿ•ÖiêneN{;ÿy vIô≤RáMbdÿrw®pÖv;k;ÿi..eRWÖjNtoKmÿi.ô… pyÖ… somÿæp·rÖßut;ÿ OûtMm/uû VyNTv;JyÿSyô hotÖ≤Rjÿ 30
hot;ÿ ≤=Ö•r;Öx˝sÖ• nÖ¶ ûMpitÖ Ö surÿy; .eWÖjMmeÖWÆ srÿSvtIi.ôWg[qoô n cÖN{‰áiênoÿvRÖp;åîN{ÿSyvIô≤RáMbdÿrw®pÖv;k;ÿi..eRWÖjNtoKmÿi.ô… pyÖ… somÿæ p·rÖßut;ÿ
OûtMm/uû VyNTv;JyÿSyô hotÖ≤Rjÿ 31
hot;ÿ ≤=idÖ@ºi@Ötåa;ôju◊;ÿnÖ… srÿSvtIôimN{ÖMbleÿn vÖ/Ryÿ•OWÖ.e,ÖgveÿiN{ÖymÖiêneN{;ÿy .eWÖj\≤vÿwæ kÖkúN/uÿi.ômR/uÿ l;ôjwnR m;sÿrÄMpyÖ…somÿæ p·rÖßut;ÿ OûtMm/uû VyNTv;JyÿSyÖ hotÖ≤Rjÿ 32
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
183
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
hot;ÿ ≤=äÖihRÂ,RÃm[d; i.ÖWõ™n;sÿTy; i.ôWj;ôiên;ê;ô ixxuÿmtIi.ôWG/eônuÆ srÿSvtI i.ôWGduûhåîN{;ÿy .eWÖjMpyÖ… somÿæ p·rÖßut;ÿ
OûtMm/uû VyNTv;JyÿSyÖ hotÖ≤Rjÿ 33
hot;ÿ ≤=Ö∂uroÖ idxÿæ kvÖ„yoá n VycÿSvtIrÄiê>y;ô• duroÖidxÖåîN{Öo n rodÿsIô du eÿ duûhe /eÖnuÆ srÿSvTyôiêneN{;ÿy .eWÖj˝xuû£• Jyoitÿ·riN{ÖyMpyÖ… somÿæ p·rÖßut;ÿ OûtMm/uû VyNTv;JyÿSyôhotÖ≤Rjÿ 34
hot;ÿ ≤=TsuûpexÿsoôWe nˇ_ôiNdv;ôiên;ô smÿÔ;teÖ srÿSvTy;ôiTviWÖimN{e n .eÿWÖjã Xyeôno n rjÿs; Öd; i≈ôy; n m;sÿrÄMpyÖ…somÿæ p·rÖßut;ÿ OûtMm/uû VyNTv;JyÿSyÖ hotÖ≤Rjÿ 35
hot;ÿ ≤=Ö∂ŸVy;ô hot;ÿr; i.ôWj;ôiêneN{Ö• j;gOÿivô idv;ô nˇ_ô•.eÿWÖjwÆ xUWÖ Ö srÿSvtI i.ôWKsIseÿn duhåîiN{ÖyMpyÖ… somÿæp·rÖßut;ÿ OûtMm/uû VyNTv;JyÿSyô hotÖ≤Rjÿ 36
hot;ÿ ≤=· ôßo deÖvInR .eÿWÖjN]yÿiS]ô/;tÿvoôpsoÿ ÂÖpimN{eÿihrÄ<yyÿmÖiêne@;ô n .;rÿtI v;ôc; srÿSvtIô mhÖåîN{;ÿyduhåîiN{ÖyMpyÖ… somÿæ p·rÖßut;ÿ OûtMm/uû VyNTv;JyÿSyô hotÖ≤Rjÿ37
hot;ÿ ≤=TsuûretÿsmOWÖ.•≤;RÃpsÖNTv∑;ÿrÄimN{ÿmÖiên;ÿ i.ôWjÖ•srÿSvtIômojoô n jUûit·rÿiN{Öy\vOkoô n rÿ.Öso i.ôWGyxÖ… surÿy;.eWÖjã i≈ôy; n m;sÿrÄMpyÖ… somÿæ p·rÖßut;ÿ OûtMm/uûVyNTv;JyÿSyô hotÖ≤Rjÿ 38
[AdhyŒya 21] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
184
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
hot;ÿ ≤=Ö√nÖSpitÿ ximôt;rÿ xÖt£¡tuM.Iôm• mÖNyur;j;ÿn\Vy;ô [•mÿs;ôiên;ô .;mÖ Ö srÿSvtI i.ôWigN{;ÿyduhåîiN{ÖyMpyÖ… somÿæ p·rÖßut;ÿ OûtMm/uû VyNTv;JyÿSyô hotÖ≤Rjÿ39
hot;ÿ ≤=dÖi¶ã Sv;h;JyÿSy Stoôk;n;ôãô Sv;hÖ;medÿs;ôMpOqÖKSv;hÖ; z;gÿmÖiê>y;ôãô Sv;h;ÿ mÖeW˝ srÿSvTywÖSv;hÿåAWÖ.imN{;ÿy isÖ Öh;yÖ shÿsåîiN{Öyã Sv;hÖ;i¶•.eÿWÖjã Sv;hÖ; somÿimiN{Öyã Sv;heN{ÿ suû];m;ÿ,˝sivôt;rÄ\v®ÿ,iM.ÖWj;ôMpitôãô Sv;h;ô vnÖSpitÿiMp[ÖyMp;qoô n.eÿWÖjã Sv;h;ÿ deÖv;åa;ÿJyÖp; juÿW;ô,oåaÖi¶.eÃRWÖjMpyÖ… somÿæp·rÖßut;ÿ OûtMm/uû VyNTv;JyÿSyô hotÖ≤Rjÿ 40
hot;ÿ ≤=dÖiên*ô Cz;gÿSy vÖp;y;ô medÿso juûWet;ÿã hÖivhoRtÖ≤Rjÿ )hot;ÿ ≤=ÖTsrÿSvtIMmeÖWSyÿ vÖp;y;ô medÿso juûWt;ÿã hÖivhoRtÖ≤Rjÿ )hot;ÿ ≤=ÖidN{ÿmOWÖ.Syÿ vÖp;y;ô medÿso juûWt;ÿã hÖivhoRtÖ≤Rjÿ 41
hot;ÿ ≤=dÖiên*ô srÿSvtIôimN{ÿ suû];m;ÿ,imôme som;ÿ…suûr;m;ÿ,ÖXz;gÖwnR mÖeWwA≥ÃWÖ.wÆ suût;Æ x„pÖwnR toKmÿi.l;ôRjwmRhÿSvNtoômd;ô m;sÿre,Ö p·rÿ„’t;… xuû£;Æ pyÿSvNtoômOt;ô… p[iSqÿt; vom/uûíutÖSt;nÖiên;ô srÿSvôtIN{ÿæ suû];m;ÿ vO]Öh; juûWNt;ÿãsoôMyMm/uû ipbÿNtuû mdÿNtuû VyNtuû hotÖ≤Rjÿ 42
hot;ÿ ≤=dÖiên*ô Cz;gÿSy hÖivWÖåa;ˇ;ÿmÖ¥ mÿ?yôtomedÖå¨∫OÿtMpuûr; √πWoÿ>y… puûr; p*®ÿWe ≤; gOû.o
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
185
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
`St;ÿ•UûnÏû;seåaÿj[;,;\ô≤vÿsp[qm;n;ã suûmT=ÿr;,;ãxt®Äi{y;ÿ,;mi¶„v;ô ;n;ôMpIvoÿpvsn;n;Mp;êRÖtÆ ≈oÿi,ôtÆixÿt;mÖtå ÿTs;dÖto©;ÿd©;ûdvÿ ;n;ô rÿtåEÖv;iên;ÿ juûWet;ÿãhÖivhoRtÖ≤Rjÿ 43
hot;ÿ ≤=ÖTsrÿSvtIMmeÖWSyÿ hÖivWÖåa;vÿydÖ¥ mÿ?yÖtomedÖå¨∫OÿtMpuûr; √πWoÿ>y… puûr; p*®ÿWe ≤; gOû.o`sÿ•UûnÏ;ûseåaÿj[;,;\ô≤vÿsp[qm;n;ã suûmT=ÿr;,;ãxt®Äi{y;ÿ,;mi¶„v;ô ;n;ôMpIvoÿpvsn;n;Mp;êRÖtÆ ≈oi,ÖtÆixÿt;mÖtå ÿTs;dÖto©;ÿd©;ûdvÿ ;n;ô rÿdeÖv˝ srÿSvtI juûWt;ÿãhÖivhoRtÖ≤Rjÿ 44
hot;ÿ ≤=ÖidN{ÿmOWÖ.Syÿ hÖivWÖåa;vÿydÖ¥ mÿ?yÖto medÖå¨∫OÿtMpuûr;√πWoÿ>y… puûr; p*®ÿWe ≤; gûO.o `sÿ•UûnÏ;ûseåaÿj[;,;ô\≤vÿsp[qm;n;ãsuûmT=ÿr;,;ã xt®Äi{y;ÿ,;mi¶„v;ô ;n;ôMpIvoÿpvsn;n;Mp;êRÖtÆ≈oÿi,ôtÆ ixÿt;mÖtå ÿTs;dÖto©;ÿd©;ûdvÿ ;n;ô rÿdeÖvimN{oÿ juûWt;ÿãhÖivhoRtÖ≤Rjÿ 45
hot;ÿ ≤=Ö√nÖSpitÿmÖi. ih ipô∑tÿmy;ô ri.ÿœy; rxÖny;i/ÿt )≤];ôiênoôXz;gÿSy hÖivWÿæ ipô[y; /;m;ÿinô ≤]Ö srÿSvTy; meÖWSyÿhÖivWÿæ ipô[y; /;m;ÿinÖ ≤]eN{ÿSyåAWÖ.Syÿ hÖivWÿæ ip[ôy; /;m;ÿinô≤];ô¶eÆ ip[ôy; /;m;ÿinô ≤]Ö somÿSy ip[ôy; /;m;ÿinÖ ≤]eN{ÿSysuû];M,ÿæ ip[ôy; /;m;ÿinô ≤]ÿ sivôtuÆ ip[ôy; /;m;ÿinô ≤]Ö v®ÿ,Syip[ôy; /;m;ÿinÖ ≤]Ö vnÖSpteÿ… ip[Öy; p;q;ÿãisÖ ≤]ÿdeÖv;n;ÿm;JyÖp;n;ÿiMp[Öy; /;m;ÿinÖ ≤];ô¶ehoRtÿuæ ip[ôy; /;m;ÿinÖt]wÖt;Np[ÖStuTyeÿvopÖStuTyeÿvoôp;vÿß=Ö{.Iÿysåîv ’ûTvI krÿdeÖvNdeÖvo
[AdhyŒya 21] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
186
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
vnÖSpitÿjuRûWt;ÿã hÖivhoRtÖ≤Rjÿ 46
hot;ÿ ≤=dÖi¶ã iSÿv∑Ö’tÖmy;ÿ@Öi¶rÄiênoôXz;gÿSy hÖivWÿæ ip[ôy;/;m;ôNyy;ô$(srÿSvTy; meÖWSyÿ hÖivWÿæ ip[ôy;/;m;ôNyy;ôi@N{ÿSyåAWÖ.Syÿ hÖivWÿæ ip[ôy; /;m;ôNyy;ÿ@Ö¶eÆ ip[ôy;/;m;ôNyy;ô$(somÿSy ip[ôy; /;m;ôNyy;ôi@N{ÿSy suû];M,ÿæ ip[ôy;/;m;ôNyy;ÿ$(sivôtuÆ ip[ôy; /;m;ôNyy;ô@±v®ÿ,Sy ip[ôy;/;m;ôNyy;ô@±vnÖSpteÿ… ip[ôy; p;q;ôãôSyy;ÿ@±deÖv;n;ÿm;JyÖp;n;ÿiMp[Öy;/;m;ÿinÖ ≤=ÿdÖ¶ehoRtuÿæ ip[ôy; /;m;ÿinÖ≤=ÖTSvMmÿihÖm;nÖm;yÿjt;ômeJy;ôåîWÿæ ’û,otuû soåaÿ?vôr; j;ôtveÿd;juûWt;ÿã hÖivhoRtÖ≤Rjÿ 47
deÖvMbÖihRÆ srÿSvtI sudeÖvimN{eÿåaÖiên;ÿ )tejoô n c=uÿrÄ+yoùbRÖihRW;ÿ d/u·riN{Öy\vÿsuûvneÿ vsuû/eyÿSy VyNtuû ≤jÿ48
deÖvI√;RroÿåaÖiên;ÿ i.ôWjeN{Öe srÿSvtI )p[;ô,• vIô≤Rù•Öis √;roÿ d/u·riN{Öy\vÿsuûvneÿ vsuû/eyÿSy VyNtuû ≤jÿ49
deÖvIå ÖW;s;ÿvÖiên;ÿ suû];meN{eÖ srÿSvtI )blÖ• v;cÿm;ôSyùå ÖW;>y;ÿNd/u·riN{Öy\vÿsuûvneÿ vsuû/eyÿSy VyNtuû≤jÿ 50
deÖvI jo∑ûI srÿSvTyÖiêneN{ÿmv/Ryn( )≈o]Ö• k,RÃyoô≤RxÖo jo∑Iÿ>y;Nd/u·riN{Öy\vÿsuûvneÿ vsuû/eyÿSy VyNtuû
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
187
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
≤jÿ 51
deÖvIåËôj;R ÿtIô du ÿe suûdu eN{eÖ srÿSvTyÖiên;ÿ i.ôWj;ÿvt… )xuû£• Jyoitô Stnÿyoôr; ÿtI /ˇåîiN{Öy\vÿsuûvneÿ vsuû/eyÿSy VyNtuû≤jÿ 52
deÖv; deÖv;n;ÿiM.ÖWj;ô hot;ÿr;ÖivN{ÿmÖiên;ÿ )vÖWÖ$(kÖ;rwÆ srÿSvtIô iTviWô• ˙dÿye mÖit˝hotOÿ>y;Nd/u·riN{Öy\vÿsuûvneÿ vsuû/eyÿSy VyNtuû ≤jÿ 53
deÖvIiStôßiStÖßo deÖvIrÄiêne@;ô srÿSvtI )xUWÖ• m?yeÖ n;>y;ôimN{;ÿy d/u·riN{Öy\vÿsuûvneÿ vsuû/eyÿSy VyNtuû≤jÿ 54
deÖvåîN{Öo nr;Öx˝sÿiS]vÂôqÆ srÿSvTyÖiê>y;ÿmIyteÖ rqÿæ )retoô n ÂôpmÖmOtÿÔÖin]ÖimN{;ÿyÖ Tv∑Ö; d/ÿidiN{Öy;i,ÿ vsuûvneÿvsuû/eyÿSy VyNtuû ≤jÿ 55
deÖvo deÖvwvRnÖSpitôihRrÿ<yp,oRåaÖiê>y;ôãô srÿSvTy;suipPpÖlåîN{;ÿy pCyteÖ m/uÿ )aojoô n jUûitA≥ÃWÖ.o n .;m\ÖvnÖSpitÿnoôR d/ÿidiN{Öy;i,ÿ vsuûvneÿvsuû/eyÿSy VyNtuû ≤jÿ 56
deÖvMbÖihRv;R·rÿtIn;m?vÖre StIô,RmÖiê>y;ômU,RÃm[dÖ;… srÿSvTy;SyoônimÿN{ teÖ sdÿæ )ÈÖx;ywÿ mÖNyu r;j;ÿnMbÖihRW;ÿ d/u·riN{Öy\vÿsuûvneÿ vsuû/eyÿSy VyNtuû
[AdhyŒya 21] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
188
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
≤jÿ 57
dÖevoåaÖi¶Æ iSÿv∑Ö’∂ºÖv;Nyÿ=¥q;yÖq˝ hot;ÿr;ÖivN{ÿmÖiên;ÿ v;ôc;v;cÖ Ö srÿSvtImÖi¶˝ somÿã iSv∑Ö’iTÿSv∑ÖåîN{ÿæ suû];m;ÿsivôt; v®ÿ,o i.ôWigÖ∑o deÖvo vnÖSpitô… iSvù∑; deÖv;åa;ÿJyÖp;ÆiSÿv∑oåaÖi¶rÄi¶n;ô hot;ÿ hÖo]e iSvÿ∑Ö’¥xÖo nd/ÿidiN{ÖymUjRÖmpÿicitã Svô/;\vÿsuûvneÿ vsuû/eyÿSy VyNtuû ≤jÿ58
aÖi¶mÖ¥ hot;ÿrmvO,It;ôy\≤jÿm;nÖ… pcÖNpˇ_Iô…pcÿNpuroÖ@;x;ÿNbÖ›•Öiê>y;ôHz;gÖ Ö srÿSvTyw mÖeWimN{;ÿyåAWÖ.˝suûNv•Öiê>y;ôãô srÿSvTy;ôåîN{;ÿy suû];M,eÿ sur;soôm;NTsUÿpÖSq;åaÖ¥59
sUûpÖSq;åaÖ¥ deÖvo vnÖSpitÿr.vdÖiê>y;ôHz;geÿnÖ srÿSvTywmeÖWe,eN{;ÿyåAWÖ.e,;=Ö\St;NmeÿdÖStÆ p[itÿ pcÖt;gOÿ.IWÖt;vIÿvO/NtpuroÖ@;xÖwrpuÿrÄiên;ô sÿrSvôtIN{ÿæ suû];m;ÿ sur;soôm;\STv;mÖ¥ 60
Tv;mÖ¥åAÿWåa;WeRyåAWI,;•p;dvO,It;ôy\≤jÿm;no bÖ >yÖåa;s©ÿte>yåEÖW meÿ deÖveWuû vsuû v;≤;Ryÿ+ytÖåîitô t; ≤; deÖv; deÿvÖd;n;ôNyduûSt;NyÿSm;ôåa; cÖ x;SSv; cÿ gurSveiWôtíÿ hotÖrisÿ.{Öv;Cy;ÿyÖ p[eiWÿtoô m;nuÿW… sU _v;ôk;yÿ sUû _; b[ÿUih 61
îTyekiv'xoå?y;y"
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
189
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
aq √;iv'xoå?y;y"
tejoÿis xuû£mÖmOtÿm;yuû„p;åa;yuÿmeR p;ih )deÖvSyÿ Tv; sivôtuÆ p[ÿsÖveáiênoÿb;Rô >y;ÿMpUû„,o hSt;ÿ>y;ôm;dÿde 1
îÖm;mÿgO>,n[xÖn;mOûtSyô pUvRÖåa;yuÿiW ivôdqeÿWu kÖVy; )s; noÿåaÖiSmNTsuûtåa;bÿ.UvåAûtSyô s;mÿNTsÖrm;ôrpÿNtI 2
aÖi.Ö/;åaÿisÖ .uvÿnmis ≤ÖNt;isÿ /Öt;R )s TvmÖi¶\vwÿê;nÖr˝ spÿ[qs©CzÖ Sv;h;ÿ’t… 3
Svôg; Tv;ÿ deÖve>yÿæ p[Öj;pÿtyeÖ b[ ô•êÿM.ÖNTSy;imÿ deÖve>yÿæp[Öj;pÿtyeÖ tenÿ r;?y;sm( )tMbÿ/;n deÖve>yÿæ p[Öj;pÿtyeÖ tenÿ r;›uih 4
p[Öj;pÿtye Tv;ô ju∑ÖMp[o=;ÿmIN{Ö;i¶>y;ÿNTv;ô ju∑ÖMp[o=;ÿim v;ôyveÿ Tv;ôju∑ÖMp[o=;ÿimô ivêeÿ>ySTv; deÖve>yoô ju∑ÖMp[o=;ÿimô sveRÃ>ySTv;deÖve>yoô ju∑ÖMp[o=;ÿim )≤oåavRÃNtÖiÔ`;ÿãsitÖ tmÖ>yùmIitô v®ÿ,… ) pÖro mtRÃæ pÖrÆ ê;5
aÖ¶yeÖ Sv;hÖ; som;ÿy Sv;hÖ;p;Mmod;ÿyÖ Sv;h;ÿ sivô]e Sv;h;ÿv;ôyveÖ Sv;hÖ; iv„,ÿveÖ Sv;heN{;ÿyÖ Sv;hÖ; bOhÖSptÿyeÖ Sv;h;ÿimô];yÖ Sv;hÖ; v®ÿ,;yÖ Sv;h;ÿ 6
ihÖ Ö;r;yÖ Sv;hÖ; ih ÿét;yÖ Sv;hÖ; £NdÿteÖ Sv;h;ÿv£ÖNd;yÖ Sv;hÖ;
[AdhyŒya 22] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
190
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
p[oqÿteÖ Sv;h;ÿ p[p[oôq;yÖ Sv;h;ÿ gÖN/;yÖ Sv;h;ÿ [;ôt;yÖ Sv;hÖ;inivÿ∑;yÖ Sv;hopÿiv∑;yÖ Sv;hÖ; siNdÿt;yÖ Sv;hÖ; vLgÿteÖSv;h;sIÿn;yÖ Sv;hÖ; xy;ÿn;yÖ Sv;hÖ; SvpÿteÖ Sv;hÖ; j;gÿ[tÖe Sv;hÖ;kÀjÿteÖ Sv;hÖ; p[buÿı;yÖ Sv;h;ÿ ivôjOM.ÿm;,;yÖ Sv;hÖ; ivcÿO ;yÖSv;hÖ; s˝h;ÿn;yÖ Sv;hopÿiSqt;yÖ Sv;h;yÿn;yÖ Sv;hÖ; p[;yÿ,;yÖSv;h;ÿ 7
≤Öte Sv;hÖ; /;vÿteÖ Sv;hoÿ∂û;v;yÖ Sv;hod(&ÿt;yÖ Sv;h;ÿ xUk;ôr;yÖSv;hÖ; xU’¡t;yÖ Sv;hÖ; inWÿ<,;yÖ Sv;hoiTqÿt;yÖ Sv;h;ÿ jÖv;yÖSv;hÖ; bl;ÿyÖ Sv;h;ÿ ivôvtRÃm;n;yÖ Sv;hÖ; ivvÿO ;yÖ Sv;h;ÿiv/UNv;ôn;yÖ Sv;hÖ; iv/Uÿt;yÖ Sv;hÖ; xu≈UÿWm;,;yÖ Sv;h;ÿ Í<vÖteSv;he=ÿm;,;yÖ Sv;hÿei=Öt;yÖ Sv;hÖ; vIùi=t;yÖ Sv;h;ÿ inmeÖW;yÖSv;hÖ; ≤d· ô tSmwô Sv;hÖ; ≤iTpbÿitÖ tSmwô Sv;hÖ; ≤NmU]ÿ ÖroitôtSmwÖ Sv;h;ÿ k⁄vÖRte Sv;h;ÿ ’ût;yÖ Sv;h;ÿ 8
tTsÿivôtuvRrÿe<yÖM.goRÃ deÖvSyÿ /Imih )i/yoô ≤o nÿæ p[coôdy;ÿt( 9
ihrÿ<yp;i,mUûtyeÿ sivôt;rÄmupÿ◊ye )s ce ;ÿ deÖvt;ÿ pÖdm( 10
dÖevSyô cetÿto mÖhIMp[ sÿivôtuhRÃv;mhe )suûmÖit˝ sÖTyr;ÿ/sm( 11
suû∑uûit˝ suÿmtIôvO/oÿ r;Öit˝ sÿivôturIÿmhe )p[ deÖv;yÿ mtIôivdeÿ 12
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
191
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
r;Öit˝ sTpÿitMmÖhe sÿivôt;rÄmupÿ◊ye )a;ôsÖvNdeÖvvIÿtye 13
deÖvSyÿ sivôtumRÖitm;ÿsÖv\ivôêdeÿVym( )i/ôy; .gÿMmn;mhe 14
aÖi¶ã Stomÿen bo/y sim/;ônoåamÿTyRm( )hÖVy; deÖveWÿu no d/t( 15
s hÿVyÖv;@mÿTyRå ÖixGdUûtínoÿiht… )aÖi¶i/Rôy; smOÿ<vit 16
aÖi¶NdUûtMpuûro dÿ/e hVyôv;hÖmupÿb[uve )deÖv;2\–åa;s;ÿdy;idôh 17
ajIÿjnoô ih pÿvm;nÖ sU≤R‚Ãivô/;rÄe xKmÿn;ô pyÿæ )gojIÿry;ô r˝hÿm;,Ö… purÿN?y; 18
ivô.Um;Rô]; p[Ö.UÆ ipô];êoÿisô hyoôSyTyoÿisô myoôSyv;RÃisô si¢ÿrisv;ôJyùisÖ vOW;ÿis nOûm,;ÿåais )≤yuûn;Rm;ÿisô ixxuûn;Rm;ÿSy;idÖTy;n;ôMpTv;iNvÿihÖdev;ÿåa;x;p;l;åEÖtNdeÖve>yoêÖMme/;ÿyÖ p[oi=ÿt˝ r=teÖh riNtÿ·rÖhrÿmt;imôh/Oitÿ·rÖh Sv/Oÿitô… Sv;h;ÿ 19
k;yÖ Sv;hÖ; kSmwÖ Sv;h;ÿ ktÖmSmwÖ Sv;hÖ; Sv;hÖ;i/m;/Iÿt;yÖ
[AdhyŒya 22] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
192
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
Sv;hÖ; mnÿæ p[Öj;pÿtyeÖ Sv;h;ÿ icô \ivD;ÿt;ôy;idÿTywÖ Sv;h;idÿTywmÖÁw Sv;h;idÿTyw sumO@«ôk;ywÖ Sv;hÖ; srÿSvTywÖ Sv;hÖ; srÿSvTywp;vÖk;ywÖ Sv;hÖ; srÿSvTyw bOhÖTyw Sv;h;ÿ pUû„,e Sv;h;ÿ pUû„,ep[ÿpÖQy;ùyÖ Sv;h;ÿ pUû„,e nÖriN/ÿW;yÖ Sv;hÖ; Tv∑ûe Sv;hÖ; Tv∑ÿetuûrIp;ÿyÖ Sv;hÖ; Tv∑ÿe pu®ÄÂp;ÿyÖ Sv;hÖ; iv„,ÿveÖ Sv;hÖ; iv„,ÿvein.UyÖp;yÖ Sv;hÖ; iv„,ÿve ixipivô∑;yÖ Sv;h;ÿ 20
ivêoÿ deÖvSyÿ nÖetumRtoRÃ vurIt sÖ:ym( )ivêoÿ r;ÖyåîÿWu?yit ¥uûª\vOÿ,It puû„yseÖ Sv;h;ÿ 21
a; b[ ÿNb[; Ö,o bÿ[ vcRÖsI j;ÿyt;ôm; r;Ö∑e r;ÿjÖNyáæxUrÿåîWÖVyoùitVy;ô/I mÿh;rÄqo j;ÿyt;ôNdoG/[Iÿ /eÖnuvoR!;ÿnÖ@±v;n;ôxuÆsi¢Ö… purÿiN/Ö≤oRW;ÿ ijô„,U rÿqeÖœ;Æ sÖ.eyoô ≤uv;Sy ≤jÿm;nSy vIôroj;ÿyt;i•k;ômeinÿk;me n… pÖjRNyoÿ vWRtuû flÿvTyo nÖåaoWÿ/y…pCyNt;\≤og=eÖmo nÿæ kLpt;m( 22
p[;ô,;yÖ Sv;h;ÿp;ôn;yÖ Sv;h;ÿ Vy;ôn;yÖ Sv;hÖ; c=uÿWeÖ Sv;hÖ; ≈o];ÿyÖSv;h;ÿ v;ôce Sv;hÖ; mnÿseÖ Sv;h;ÿ 23
p[;Cywÿ idôxe Sv;hÖ;v;RCywÿ idÖxe Sv;hÖ; di=ÿ,;yw idÖxe Sv;hÖ;v;RCywÿidÖxe Sv;h;ÿ p[ÖtICywÿ idÖxe Sv;hÖ;v;RCywÿ idÖxe Sv;hodIÿCyw idÖxeSv;hÖ;v;RCywÿ idÖxe Sv;hÖo?v;Rywÿ idÖxe Sv;hÖ;v;RCywÿ idÖxeSv;h;v;ÿCyw idÖxe Sv;hÖ;v;RCywÿ idÖxe Sv;h;ÿ 24
aÖŒÆ Sv;h;ÿ v;ô>yRÆ Sv;hoÿdÖk;yÖ Sv;hÖ; itœÿNtI>yÖ… Sv;hÖ;ßvÿNtI>yÖ… Sv;hÖ; SyNdÿm;n;>yÖ… Sv;hÖ; kÀPy;ÿ>yÖ… Sv;hÖ;
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
193
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
sU¥;ÿ>yÖ… Sv;hÖ; /;≤;RÃ>yÖ… Sv;h;ÿ,RÖv;yÖ Sv;h;ÿ smuû{;yÖ Sv;h;ÿs·rÖr;yÖ Sv;h;ÿ 25
v;t;ÿy Sv;h;ÿ /Uûm;yÖ Sv;hÖ;.[;yÖ Sv;h;ÿ meÖ ;yÖ Sv;h;ÿivô¥otÿm;n;yÖ Sv;h;ÿ StÖnyÿteÖ Sv;h;ÿvÖSfÀjRÃteÖ Sv;hÖ; vWRÃteÖSv;h;ÿvÖvWRÃteÖ Sv;hÖog[\vWRÃteÖ Sv;h;ÿ xIô [\vWRÃteÖ Sv;hoÿÌ»�ûteSv;hoÌ»ÿhIt;yÖ Sv;h;ÿ p[u„,Öte Sv;h;ÿ xIk;yÖte Sv;hÖ; p[u„v;ÿ>yÖ…Sv;h;ÿ Ó;ûdunIÿ>yÖ… Sv;h;ÿ nIhÖ;r;yÖ Sv;h;ÿ 26
aÖ¶yeÖ Sv;hÖ; som;ÿyÖ Sv;heN{;ÿyÖ Sv;h;ÿ pOiqôVyw Sv;hÖ;Nt·rÿ=;yÖSv;h;ÿ idÖve Sv;h;ÿ idÖG>yÆ Sv;h;x;ÿ>yÖ… Sv;hÖoVyRùw idÖxeSv;hÖ;v;RCywÿ idÖxe Sv;h;ÿ 27
n=ÿ]e>yÖ… Sv;h;ÿ n=Öi]yeÿ>yÖ… Sv;h;ÿhor;Ö]e>yÖ… Sv;h;ÿ/Rm;ôse>yÖ…Sv;hÖ; m;seÿ>yÖ… Sv;hÿåAûtu>yÖ… Sv;h;ÿtRÖve>yÖ… Sv;h;ÿ s\vTsÖr;yÖSv;hÖ; ¥;v;ÿpOiqÖvI>y;ôãô Sv;h;ÿ cÖN{;yÖ Sv;hÖ; sU≤;RÃyÖ Sv;h;ÿrÄiXm>yÖ… Sv;hÖ; vsuÿ>yÖ… Sv;h;ÿ ®Ä{e>yÖ… Sv;h;ÿidÖTye>yÖ… Sv;h;ÿmÖ®ŒÖ… Sv;hÖ; ivêeÿ>yo deÖve>yÖ… Sv;hÖ; mUleÿ>yÖ… Sv;hÖ;x;%;ÿ>yÖ… Sv;hÖ; vnÖSpitÿ>yÖ… Sv;hÖ; pu„peÿ>yÖ… Sv;hÖ; fleÿ>yÖ…Sv;h*Wÿ/I>yÖ… Sv;h;ÿ 28
pûOiqôVyw Sv;hÖ;Nt·rÿ=;yÖ Sv;h;ÿ idÖve Sv;hÖ; sU≤;RÃyÖ Sv;h;ÿ cÖN{;yÖSv;hÖ; n=ÿ]e>yÖ… Sv;hÖ;ŒÆ Sv;h*Wÿ/I>yô… Sv;hÖ; vnÖSpitÿ>yÖ…Sv;h;ÿ p·rPlôve>yÖ… Sv;h;ÿ cr;cÖre>yÖ… Sv;h;ÿ srIsOûpe>yÖ…Sv;h;ÿ 29
[AdhyŒya 22] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
194
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
asÿveÖ Sv;hÖ; vsÿveÖ Sv;h;ÿ ivô.uveÖ Sv;hÖ; ivvÿSvteÖ Sv;h;ÿg,Öi≈yeÖ Sv;h;ÿ gÖ,pÿtyeÖ Sv;h;ÿi.ô.uveÖ Sv;h;i/ÿptyeÖ Sv;h;ÿxUûW;yÖ Sv;h;ÿ s˝sÖp;RyÖ Sv;h;ÿ cÖN{;yÖ Sv;hÖ; JyoitÿWeÖ Sv;h;ÿmilMluûc;yÖ Sv;hÖ; idv;ÿ pÖtyÿteÖ Sv;h;ÿ 30
m/ÿveÖ Sv;hÖ; m;/ÿv;yÖ Sv;h;ÿ xuû£;yÖ Sv;hÖ; xucÿyÖe Sv;hÖ; n.ÿseÖSv;h;ÿ n.ÖSy;ùyÖ Sv;heÖW;yÖ Sv;hÖoj;RyÖ Sv;hÖ; shÿseÖ Sv;h;ÿshÖSy;ùyÖ Sv;hÖ; tpÿseÖ Sv;h;ÿ tpÖSy;ùyÖ Sv;h;ÿãhsSpÖtyeÖ Sv;h;ÿ31
v;j;ÿyÖ Sv;h;ÿ p[sÖv;yÖ Sv;h;ÿipôj;yÖ Sv;hÖ; £tÿveÖ Sv;hÖ; SváæSv;h;ÿ mûU›Re Sv;h;ÿ VyXnuûivneÖ Sv;h;NTy;ÿyÖ Sv;h;NTy;ÿy .*vÖn;yÖSv;hÖ; .uvÿnSyÖ ptÿyeÖ Sv;h;i/ÿptyeÖ Sv;h;ÿ pÖ[j;pÿtyeÖ Sv;h;ÿ 32
a;yuÿ≤RÖDenÿ kLpt;ôãô Sv;h;ÿ p[;ô,o ≤ÖDenÿ kLpt;ôãô Sv;h;ÿp;ôno≤ÖDenÿ kLpt;ôãô Sv;h;ÿ Vy;ôno ≤ÖDenÿ kLpt;ôãô Sv;hoÿd;ôno ≤ÖDenÿkLpt;ôãô Sv;h;ÿ sm;ôno ≤ÖDenÿ kLpt;ôãô Sv;hÖ; c=uÿ≤RÖDenÿkLpt;ôãô Sv;hÖ; ≈o]ÿ‚≤ÖDenÿ kLpt;ôãô Sv;hÖ; v;GyÖDenÿkLpt;ôãô Sv;hÖ; mnoÿ ≤ÖDenÿ kLpt;ôãô Sv;hÖ;Tm; ≤ÖDenÿkLpt;ôãô Sv;h;ÿ b[Ö ; ≤Denÿ kLpt;ôãô Sv;hÖ; Jyoitÿ≤RÖDenÿkLpt;ôãô Sv;hÖ; Svù≤RÖDenÿ kLpt;ôãô Sv;h;ÿ pOûœ\≤ÖDenÿ kLpt;ôãôSv;h;ÿ ≤ÖDo ≤ÖDenÿ kLpt;ôãô Sv;h;ÿ 33
Ek¡SmwÖ Sv;hÖ; √;>y;ôãô Sv;h;ÿ xÖt;yÖ Sv;hwk¡xt;yÖ Sv;hÖ;Vyuù∑‰wÖ Sv;h;ÿ Svôg;RyÖ Sv;h;ÿ 34
îit √;iv'xoå?y;y"
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
195
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
aq ]yoiv'xoå?y;y"
ihÖrÄ<yÖgÖ.RÆ smÿvtRÖt;g[eÿ .UûtSyÿ j;ôtÆ pitôrek¡åa;sIt( )s d;ÿ/;r pOiqôvIN¥;muûtem;˚Smwÿ deÖv;yÿ hÖivW;ÿ iv/em 1
ÖpÖy;ômgOÿhItois p[Öj;pÿtye Tv;ô ju∑ÿ©»�;MyeÖW teÖ ≤oinÖ… sU≤RÃStemihÖm; )≤StehÿNTs\vTsÖre mÿihÖm; sÿMbÖ.UvÖ ≤Steÿ v;ôy;vÖNt·rÿ=e mihÖm;sÿMbÖ.UvÖ ≤Steÿ idÖiv sU≤ÃeR mihÖm; sÿMbÖ.UvÖ tSmwÿ te mihÖªep[Öj;pÿtyeÖ Sv;h;ÿ dÖeve>yÿæ 2
≤Æ p[;ÿ,Öto inÿimWÖto mÿihÖTvwkÖåî{;j;ô jgÿto bÖ.Uvÿ )≤åÈxeÿåaÖSy i√ÖpdÖítuÿ„pdÖ… kSmwÿ deÖv;yÿ hÖivW;ÿ iv/em 3
ÖpÖy;ômgOÿhItois p[Öj;pÿtye Tv;ô ju∑ÿ©»�;MyeÖW teÖ ≤oinÿíÖN{m;ÿStemihÖm; )≤SteÖ r;]*ÿ s\vTsÖre mÿihÖm; sÿMbÖ.UvÖ ≤Steÿ pOiqôVy;mÖ¶* mÿihÖm;sÿMbÖ.UvÖ ≤StÖe n=ÿ]eWu cÖN{mÿis mihÖm; sÿMbÖ.UvÖ tSmwÿ te mihôªep[Öj;pÿtye deÖve>yÖÖ… Sv;h;ÿ 4
≤ûuÔiNtÿ bÖ[›mÿ®ÄWçrÿNtÖMp·rÿ tÖSquWÿæ )rocÿNte rocÖn; idÖiv 5
≤uûÔNTyÿSyÖ k;My;ô hrIÖ ivpÿ=s;ô rqeÿ )xo,;ÿ /Oû„,U nOûv;hÿs; 6
[AdhyŒya 23] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
196
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
≤√;toÿåaÖpoåagÿnIgiNp[Öy;imN{ÿSy tÖNvùm( )EÖtã StoÿtrÄnenÿ pÖq; punÖrêÖm;vÿtRy;is n… 7
vsÿvSTv;ÔNtu g;yÖ]e,Ö CzNdÿs; ®Ä{;STv;ÿÔNtuû ]w∑uÿ.enÖCzNdÿs;idÖTy;STv;ÿÔNtuû j;gÿtenÖ CzNdÿs; ).U.uRvÖ… Svál;RjI3Hz;cI3NyVyeÖ gVyÿåEÖtd•ÿmˇ dev;åEÖtd•ÿmiıp[j;pte 8
kÆ iSÿvdek;ôk° cÿritô kå ÿ iSv∆;yteÖ punÿæ )ikã iSÿviıômSyÿ .eWÖji˚Mv;ôvpÿnMmÖht( 9
sU≤ÃRåEk;ôk° cÿrit cÖN{m;ÿ j;yteÖ punÿæ )aÖi¶ihÖRmSyÿ .eWÖjM.Uimÿr;ÖvpÿnMmÖht( 10
k; iSÿvd;sITpUûvRicÿ· ô… ikã iSÿvd;sIäOûh√yÿæ )k; iSÿvd;sIiTpiliPpÖl; k; iSÿvd;sIiTpxi©ûl; 11
¥*r;ÿsITpUûvRicÿ· Örêÿåa;sIäOûh√yÿæ )aivÿr;sIiTpiliPpÖl; r;i]ÿr;sIiTpxi©ûl; 12
v;ôyuÇ;ÿ pcÖtwrÿvÖTvisÿtg[IvÖXz;gwÿNyRôg[o/ÿímÖswÆ xÿLmÖilvORı‰;ÿ)EÖW Sy r;ÖQyo vOW;ÿ pÖi@±.íÖtui.ÖRredÿgNb[Ö[ ; ’¡„,í novtuû nmoô¶yeÿ13
s˝ixÿto rÄiXmn;ô rqÖ… s˝ixÿto rÄiXmn;ô hyÿæ )
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
197
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
s˝ixÿtoåaÖPSvùPsuûj; bÖ[ ; somÿpurogv… 14
SvÖy\v;ÿij\StÖNvù LpySv Svôy\≤ÿjSv SvôyÔuÿWSv )mÖihÖm; tÖeNyenÖ n sÖ•xeÿ 15
n v;å ÿåEÖtiNm[ÿysÖe n ·rÿ„yis deÖv;2\–åîdeÖiW pÖiqi.ÿæ suûgei.ÿæ)≤];sÿte suû’toô ≤]Ö te ≤ÖyuSt]ÿ Tv; deÖvÆ sÿivôt; dÿ/;tu 16
aÖi¶Æ pÖxur;ÿsIô en;ÿyjNtÖ såEÖt\LloôkmÿjyÖ¥iSÿm•Öi¶Æ s teÿloôko .ÿiv„yitô tÔÿe„yisô ipbÖwt;åaÖpÆ )v;ôyuÆ pÖxur;ÿsIô en;ÿyjNtÖ såEÖt\LloôkmÿjyÖ¥iSÿmNv;ôyuÆ s tÿeloôko .ÿiv„yitô tÔe„yisô ipbwÖt;åaÖpÆ )sU≤ÃRæ pÖxur;ÿsIô en;ÿyjNtÖ såEÖt\LloôkmÿjyÖ¥iSmÖNTsU≤RÖ… s teÿloôko .ÿiv„yitô tÔeÿ„yisô ipbwÖt;åaÖpÆ 17
p[;ô,;yÖ Sv;h;ÿp;ôn;yÖ Sv;h;ÿ Vy;ôn;yÖ Sv;h;ÿ ) aMbeÖåaiMbôkÉMb;ÿilkÉÖ n m;ÿ nyitô kíÖn )ssÿSTyêÖkÆ su.ÿi{k;˚;MpIlv;ôisnIÿm( 18
gÖ,;n;ÿNTv; gÖ,pÿit˝ hv;mhe ip[ôy;,;ÿNTv; ip[Öypÿit˝ hv;mhein/Iôn;NTv;ÿ ini/ôpitÿ hv;mhe vso mm )a;hmÿj;in g.RÖ/m; Tvmÿj;is g.RÖ/m( 19
t;å Ö.* cÖturÿæ pÖdÆ sÖMp[s;ÿry;v SvôgeR loôkÉ p[o,uRÃv;q;\ôvOW;ÿv;ôjI reÿtoô/; retoÿ d/;tu 20
[AdhyŒya 23] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
198
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
¨TsÿKQy;ôåavÿ guûdN/eÿihÖ smÖiÔç;ÿry; vOWn( )≤ S]Iô,;ÔIÿvÖ.ojÿn… 21
≤Ök;sÖk* xÿk⁄iNtôk;hlÖigitô vçÿit )a;hÿiNt gÖ.e psoô ingÿLglIitô /;rÿk; 22
≤ÖkoùsÖk* xÿk⁄NtÖkåa;ôhlÖigitô vçÿit )ivvÿ=tåîv tÖe mu%Öm?vÿ≤oôR m; nÖSTvmÖi..;ÿWq;… 23
m;ôt; cÿ te ipôt; cÖ teg[ÿ‚vOû=Syÿ roht… )p[itÿl;ômIitÿ te ipôt; gÖ.e muûi∑mÿt˝syt( 24
m;ôt; cÿ te ipôt; cÖ teg[ÿe vûO=Syÿ £°@t… )ivvÿ=tåîv teÖ mu%ôMb[ ÖNm; Tv\vÿdo bÖ 25
Ëô?v;Rmeÿn;ômuCz;ÿpy igÖr* .;ôr˝ hrÿi•v )aq;ÿSywô m?yÿme/t;ã xÖIte v;teÿ puûni•ÿv 26
Ëô?vRmeÿnÖmuCzÿyt;iÌÖr* .;ôr˝ hrÿi•v )aq;ÿSyÖ m?yÿmejtu xÖIte v;teÿ puûni•ÿv 27
≤dÿSy;åa˝ û.e¥;ÿ… ’û/u SqUûlmuûp;tÿst( )muû„k;ivdÿSy;åEjto goxÖfÉ xÿkû⁄l;ivÿv 28
≤∂ºÖv;soÿ lÖl;mÿguûMp[ ivÿ∑ÖIimnÖm;ivÿWu… )
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
199
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
sÖKQn; deÿidXyteÖ n;rIÿ sÖTySy;ÿi=Ö.uvoÿ ≤q; 29
≤ıÿ·rÖ,o ≤vÖm· Ö n puû∑MpÖxu mNyÿte )xUû{; ≤d≤ÃRj;r;Ö n poW;ÿy /n;yit 30
≤ıÿ·rÖ,o ≤vÖm· Ö n puû∑MbÖ mNyÿte )xUû{o ≤d≤;RÃyw j;ôro n poWÖmnuÿmNyte 31
dÖi/ô£;V,oÿåak;·rWiÔÖ„,orêÿSy v;ôijnÿæ )suûrÄi. noô mu%;ÿ krÄTp[ ,Öåa;yUÿãiW t;·rWt( 32
g;ôyÖ]I i]ô∑uBjgÿTynuû∑uPpÖ¤‰; sÖh )bOûhÖTyuèi„,h;ÿ kÖk⁄PsUûcIi.ÿæ xMyNtu Tv; 33
i√pÿdÖ; ≤;ítuÿ„pdÖ;iS]pÿdÖ; ≤;íÖ W$(pÿd;… )ivCzÿNdÖ; ≤;íÖ sCzÿNd;… sUûcIi.ÿæ xMyNtu Tv; 34
mÖh;n;ÿª‰o rÄevTyoô ivê;ôåa;x;ÿ… pÖ[.UvÿrI… )mw IÿivRô¥utoô v;cÿæ sUûcIi.ÿæ xMyNtu Tv; 35
n;≤ÃRStôe pà‰oô lomÖ ivicÿNvNtu mnIôWy;ÿ )dÖev;n;ôMpà‰oô idxÿæ sUûcIi.ÿæ xMyNtu Tv; 36
rÄjÖt; h·rÿ,Iô… sIs;ô ≤ujoÿ ≤uJyNtôe kmRÃi.… )aêÿSy v;ôijnÿSTvôic ism;ÿ… xMyNtuû xMyÿNtI… 37
[AdhyŒya 23] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
200
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
k⁄ûivdÖ© ≤vÿmNtoô ≤vÿiçÖ¥q;ô d;NTyÿnupUûvR‚ivÖyUyÿ )îÖhehÿwW; é,uihÖ .ojÿn;inô ≤e bÖihRWoô nmÿ娷ˇ_ô\≤jÿiNt 38
kSTv;Cz‰ÿitô kSTv;ô ivx;ÿiStô kStÖe g;];ÿi, xMyit )kå ÿ te ximôt; kÖivÆ 39
AûtvÿST;åAtuûq; pvRÃ ximôt;roÖ ivx;ÿstu )s\ÖvÖTsÖrSyÖ tejÿs; xÖmIi.ÿæ xMyNtu Tv; 40
aÖ/RÖm;ôs;Æ p¡ãiW teÖ m;s;ôåa;Cz‰ÿNtuû xMyÿNt… )aÖhÖor;Ö];i,ÿ mÖ®toô ivilÿ∑˝ sUdyNtu te 41
dwVy;ÿåa?vô≤RvÖSTv;Cz‰ÿNtuû iv cÿ x;stu )g;];ÿi, pvÖRxSteÖ ism;ÿ… ’<vNtuû xMyÿNtI… 42
¥*Steÿ pOiqôVyáNt·rÿ=\v;ôyuiXzÖ{MpOÿ,;tu te )sU≤RÃSteÖ n=ÿ]w… sÖh loôk é¡,otu s;/uûy; 43
xNteÖ preÿ>yoô g;]eÿ>yÖ… xmÖSTvvÿre>y… )xmÖSq>yoÿ mÖ∆>yÖ… xMvÿStu tÖNváw tvÿ 44
kÆ iSÿvdek;ôk° cÿritô kå ÿ iSv∆;yteÖ punÿæ )ikã iSÿviıÖmSyÿ .eWÖji˚Mv;ôvpÿnMmÖht( 45
sU≤ÃRåEk;ôk° cÿrit cÖN{m;ÿ j;ytÖe punÿæ )aÖi¶ihÖRmSyÿ .eWÖjM.Uimÿr;ÖvpÿnMmÖht( 46
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
201
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
ikã iSvôTsU≤ÃRsmÖHJyoitô… ik˝ sÿmuû{sÿmÖÖ Ö srÿæ )ikã iSÿvTpOiqôVyw vWIRÃyÖ… kSyô m;];ô n ivÿ¥te 47
b[ ô sU≤RÃsmÖHJyoitô¥*RÆ sÿmuû{sÿm Ö srÿæ )îN{ÿæ pOiqÖVyw vWIRÃy;ôNgoStu m;];ô n ivÿ¥te 48
pOûCz;imÿ Tv; icôtyeÿ devs%Ö ≤idÖ Tvm]Ö mnÿs; jÖgNqÿ )≤eWûu iv„,uÿiS]ÖWu pÖde„ve∑ÖSteWuû ivêÖM.uvÿnÖm;ivÿvex;3 49
aipô teWÿu i]ÖWu pÖde„vÿiSmÖ ≤eWuû ivêÖM.uvÿnm;ivôvexÿ )sÖ¥Æ p≤eÃRim pOiqôvImuût ¥;mekÉôn;©ÿπn idôvoåaÖSy pOûœm( 50
kÉ„vÖNtÆ pu®ÿWÖåa;ivÿvexÖ k;NyÖNtÆ pu®ÿWeÖåaipRÃt;in )EÖtd(bÿ[ Ö•upÿvLh;mis Tv;ô ikã iSÿv•Ö… p[itÿvoc;ôSy]ÿ 51
pÖçSvôNtÆ pu®ÿWÖåa;ivÿvexÖ t;NyÖNtÆ pu®ÿWeÖåaipRÃt;in )EÖtÊv;]ÿ p[itmNv;ônoåaÿiSmô n m;ôyy;ÿ .vÖSyu ÿroÖ mt( 52
k; iSÿvd;sITpUûvRicÿ· ô… ikã iSÿvd;sIäOûh√yÿæ )k; iSÿvd;sIiTpiliPpôl; k; iSÿvd;sIiTpxi©ûl; 53
¥*r;ÿsITpUûvRicÿ· Örêÿåa;sIäOûh√yÿæ )aivÿr;sIiTpiliPpôl; r;i]ÿr;sIiTpxi©ûl; 54
k;åÈÃmre ipxi©ûl; k;åÈÃï®ipxi©ûl; )
[AdhyŒya 23] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
202
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
kåÈÃm;ôSkNdÿmWRitô kåÈÖMpNq;\ôivsÿpRit 55
aÖj;reÿ ipxi©ûl; ê;ôivTk¡⁄®ipxi©ûl; )xÖxåa;ôSkNdÿmWRÖTyihÖ… pNq;\ôivsÿpRit 56
kTyÿSy ivôœ;Æ kTyô=r;ÿi,Ö kitÖ hom;ÿs… kitô/; simÿı… )≤ÖDSyÿ Tv; ivôdq;ÿ pOCzÖm]Ö kitô hot;ÿråAtuûxo ≤ÿjiNt 57
W@ÿSy ivôœ;Æ xÖtmÖ=r;ÿ<yxÖIithoRm;ÿ… sÖim/oÿ h itôßÆ )≤ÖDSyÿ te ivôdq;ô p[b[ÿvIim sÖ¢ hot;ÿråAtuûxo ≤ÿjiNt 58
koåaÖSy veÿdÖ .uvÿnSyÖ n;i.Ö o ¥;v;ÿpOiqôvIåaÖNt·rÿ=m( )kÆ sU≤ÃRSy ved bOhÖto jÖin]Ö o vÿed cÖN{mÿs\≤toôj;Æ 59
ved;ôhmÖSy .uvÿnSyô n;i.Ö\vedÖ ¥;v;ÿpOiqÖvIåaÖNt·rÿ=m( )vedÖ sU≤ÃRSy bOhÖto jÖin]Ömqoÿ ved cÖN{mÿs\≤toôj;Æ 60
pOûCz;imÿ Tv;ô prÄmNtÿMpOiqÖVy;Æ pOûCz;imô ≤]Ö .uvÿnSyÖ n;i.ÿæ )pOûCz;imÿ Tv;ô vO„,oôåaêÿSyÖ retÿæ pOûCz;imÿ v;ôcÆ pÿrÄm\Vyoÿm 61
îÖy\veidô… proÖåaNtÿæ pOiqôVy;åaÖy\≤ÖDo .uvÿnSyÖ n;i.ÿæ )aÖy˝ somoô vO„,oôåaêÿSyÖ retoÿ b[Ö ;y\v;ôcÆ pÿrÄm\Vyoÿm 62
suû.UÆ SvÿyÖM.UÆ p[ÿqÖmoáNtmÃRhÖTyù,RÖve )dÖ/e hÖ g.RÃmOûiTvy\Ö≤toÿ j;ôtÆ p[Öj;pÿit… 63
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
203
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
hot;ÿ ≤=Tp[Öj;pÿitô Ö somÿSy mihôªÆ )juûWt;ôiMpbÿtuû somÖ Ö hotÖ≤Rjÿ 64
p[j;ÿpteÖ n TvdeÖt;NyÖNyo ivê;ÿ Âôp;i,ô p·rÖ t; bÿ.Uv )≤Tk;ÿm;Ste ju ûmSt•oÿåaStu vÖyã Sy;ÿmÖ ptÿyo ryIô,;m( 65
îit ]yoiv'xoå?y;y"
[AdhyŒya 23] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
204
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
aq ctuiv|xoå?y;y"
aêÿStUpÖro goÿmOûgSte p[;ÿj;pÖTy;Æ ’û„,g[Iÿvåa;¶eÖyo rÄr;$ÿepuûrSt;ÿTs;rSvôtI meÖ„yá/St;ôıNvoÿr;iêÖn;vÖ/or;ÿm* b;ô◊oÆs*ÿm;p*ô„,Æ Xy;ômo n;>y;ÿã s*≤Ry;ôm* êeÖtíÿ ’û„,íÿp;ôêRyoÿSTv;ô∑* loÿmÖxsÿKq* sÖKQyov;ÃRyÖVyùæ êeÖtÆ puCzÖåîN{;ÿySvpÖSy;ùy veÖh√wÿ„,Övo v;ÿmÖnÆ 1
roihÿto /Uûm[roÿiht… kÖkúN/uÿroihtÖSte s*ôMy; bÖ.[urÿ®Ä,bÿ.[uû…xuk¡b.[uûSte v;ÿ®Ä,;Æ ixÿitôrN/[oôNytÿæixitrN/[… smÖNtixÿitrN/[ÖStes;ÿivô];Æ ixÿitb;ô rÄNytÿæixitb;Û… smÖNtixÿitb; ûSteb;ÿhRSpÖTy;Æ pOWÿtI =uû{pOÿWtI SqUûlpOÿWtIô t; mwÿ];v®Ä<yùæ 2
xuûıv;ÿl… sÖvRxuÿıv;lo mi,Öv;lÖStåa;ÿiêÖn;Æ XyetÿæXyet;ô=où®Ä,Ste ®Ä{;yÿ pxuûptÿye kÖ,;R ≤;ôm;åaÿvilô¢; r*Ö{;n.oÿÂp;… p;jÖRNy;Æ 3
pOiXÿniStrÄíInÿpOiXnÂô?vRpOÿiXnÖSte m;ÿ®Ät;Æ fÖLgUloRÃihtoô,IR pÿlÖ=It;Æ s;ÿrSvôTyùæ PlIhÖ;k,RÃæ xu<#;ôk,oRÃı‰;lohÖk,RÖSte Tv;ô∑;Æ’û„,g[Iÿv… ixitôk=oÿiÔsÖKqStåEÿeN{Ö;¶;Æ’û„,;iÔÖrLp;ÿiÔmÖRh;iÔôStå ÿWÖSy;ùæ 4
ixÖLp; vwÿêdeÖVyoá roihÿ<yÖS}yvÿyo v;ôceivÿD;t;ôåaidÿTywô s¡p;/;ô]e vÿTstÖ≤oRù deÖv;n;ôMpàIÿ>y… 5
’û„,g[Iÿv;åa;¶eÖy;Æ ixÿitô.[voô vsUÿn;ôãô roihÿt; ®Ä{;,;ÿã
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
205
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
êÖet;åaÿvroÖik,ÿåa;idÖTy;n;ô•.oÿÂp;… p;jRÖNy;Æ 6
Ö•ÖtåAÿWÖ.o v;ÿmÖnStåEeÿN{;vw„,Öv;å ÿ•ÖtÆ ixÿitb;ôÛÆixÿitpOûœStåEeÿN{;b;hRSpÖTy;Æ xuk¡Âp; v;ijôn;ÆkÖLm;W;ÿåa;i¶m;®Ät;Æ Xy;ôm;Æ p*ô„,;Æ 7
Et;ÿåEeN{Ö;¶; i√ÿÂôp;åaÿ¶IWoômIy;ÿ v;mÖn;åaÿnÖ@±v;hÿåa;¶;vw„,ôv;vÖx; mwÿ];v®Ä<yoáNytÿåENyo mwÖ}yùæ 8
’û„,g[Iÿv;åa;¶eÖy; bÖ.[vÿæ s*ôMy;Æ êeÖt;v;ÿyÖVy;áåaivÿD;t;ôåaidÿTywô s¡p; /;ô]e vÿTstÖ≤oRùdeÖv;n;ôMpàIÿ>y… 9
’û„,; .*ôm; /Uûm[;åa;ÿNt·rÖ=; bOûhNtoÿ idÖVy;Æ xÖbl;ÿ vw¥uût;Æisô?m;St;ÿrÄk;Æ 10
/Uûm[;NvÿsÖNt;y;lÿ.te êeÖt;Ng[Iô„m;yÿ ’û„,;NvÖW;R>yoÿ®Ä,;HzÖrdeÖ pOWÿtohemÖNt;yÿ ipôx©;ûiHzixÿr;y 11
}yvÿyo g;yÖ}yw pç;ÿvyiS]ô∑u.eÿ idTyÖv;hÖo jgÿTywi]vÖTs;åaÿnuû∑u.eÿ tu≤ÖRv;hÿå Öi„,heÿ 12
pÖœÖv;hoÿ ivôr;jÿå Ö=;,oÿ bOhÖTy;åAÿWÖ.;Æ kÖk⁄.eÿnÖ@±v;hÿæ pÖ¤‰w/eÖnvoitÿCzNdse 13
’û„,g[Iÿv;åa;¶eÖy; bÖ.[vÿæ s*ôMy;å ÿp?vôSt;Æ s;ÿivô]; vÿTstÖ≤ùRæ
[AdhyŒya 24] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
206
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
s;rSvôTyùæ Xy;ôm;Æ p*ô„,;Æ pOXnÿyo m;®Ät; bÿ ÂÖp; vwÿêdeÖv;vÖx; ¥;ÿv;pOiqÖvIy;ÿ… 14
Ö _;Æ sÿçÖr;åEt;ÿåEeN{Ö;¶;Æ ’û„,; v;ÿ®Ö,;Æ pOXnÿyo m;®Ät;Æk;ôy;StUÿpÖr;Æ 15
aÖ¶yenIÿkvte p[qmÖj;n;lÿ.te mÖ®Œÿæ s;NtpÖne>yÿæsv;ôTy;NmÖ®Œoÿ gOhmeÖi/>yoô bi„k¡h;NmÖ®Œÿæ £°ôi@>yÿæs˝sOû∑;NmÖ®ŒÖ… SvtÿvŒonusOû∑;n( 16
Ö _;Æ sÿçÖr;åEt;ÿåEeN{Ö;¶;Æ p[;ÿÍû©; m;ÿheÖN{; bÿ Âôp; vwÿêkmRÖ,;Æ17
/Uûm[; bÖ.[unIÿk;x;… iptøû,;ã somÿvt;MbÖ.[voÿ /Uûm[nIÿk;x;…iptøû,;MbÿihÖRWd;ÿ éû„,; bÖ.[unIÿk;x;… iptøû,;mÿi¶„v;ô ;n;ÿ ûé„,;ÆpOWÿNtS]wyMbÖk;Æ 18
Ö _;Æ sÿçÖr;åEt;ÿ… xun;sIôrIy;ÿ… êeÖt; v;ÿyÖVy;ùæ êÖet;Æ s*ô≤;‹Æ19
vÖsÖNt;yÿ kÖipÔÿl;ôn;lÿ.te g[Iô„m;yÿklÖiv˚;ÿNvôW;R>yÿiStô·ˇrIÿHzÖrdeÖ vi ÃRk; hemÖNt;yÖkk¡r;ÖiHzixÿr;yÖ ivk¡kr;n( 20
sÖmuû{;yÿ ixxuûm;r;Ön;lÿ.te pÖjRNy;ÿy mÖ<@Ük;ÿnÖŒo mTSy;ÿiNmÖ];yÿk⁄lIôpy;ôNv®ÿ,;y n;ô£;n( 21
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
207
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
som;ÿy hÖ Ös;n;lÿ.te v;ôyveÿ bÖl;k;ÿåîN{;ôi¶>y;ôõ™£⁄ç;ÿiNmÖ];yÿmÖÌUNv®ÿ,;y c£v;ôk;n( 22
aÖ¶yeÿ k⁄û$Âôn;lÿ.teÖvnÖSpitÿ>yÖå¨lUÿk;nÖ¶IWom;ÿ>y;ôç;W;ÿnÖiê>y;ÿMmÖyUr;ÿiNmÖ];v®ÿ,;>y; Öpot;ÿn( 23
som;ÿy lÖb;n;lÿ.teÖ Tv∑ÿe k*lIôk;NgoÿW;ôdIdeÖRv;n;ôMpàIÿ>y…k⁄ûlIk;ÿ devj;ôim>yoô¶yeÿ gOûhpÿtye p;®Ä„,;n( 24
a ÿe p;Ör;vÿt;ôn;lÿ.teÖ r;}ywÿ sIc;ôpUrÿhor;Ö]yoÿ… sÖiN/>yoÿjÖtUm;Rseÿ>yo d;Ty*ôh;NTsÿ‚vTsÖr;yÿ mhÖtÆ suÿpÖ,;Rn( 25
.UMy;ÿåa;ô%Un;lÿ.teÖNt·rÿ=;y p;ôõ™];iNdÖve kx;ÿiNdÖG>yonÿk⁄ûl;Nb.[uÿk;nv;NtridÖx;>yÿæ 26
vsuÿ>yÖåAXy;ôn;lÿ.te ®Ä{e>yoô ®Â¡n;idÖTye>yoô Ny ÀûiNvêeÿ>yodeÖve>yÿæ pOWÖt;NTs;ô?ye>yÿæ k⁄luû©;n( 27
Èx;ÿn;yÖ prÿSvtÖåa;lÿ.te imô];yÿ g*ôr;Nv®ÿ,;y mihÖW;NbOhÖSptÿyegvÖy;\STv∑ûå¨∑;ÿn( 28
p[Öj;pÿtyeÖ pu®ÿW;NhÖiStnÖåa;lÿ.te v;ôce PluWIô\í=uÿWe mÖxk;ôHzo];ÿyÖ.O©;ÿ… 29
[AdhyŒya 24] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
208
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
p[Öj;pÿtye c v;ôyveÿ c gomOûgo v®ÿ,;y;rÄ<yo meÖWo ≤Öm;yÖ ’„,oÿmnu„yr;Öj;yÿ mÖkú$ÿæ x;dURûl;yÿ roÖihdÿOWÖ.;yÿ gvÖyI i=ÿp[XyeÖn;yÖvitRÃk;ô nIlÿ©oû… i£imÿæ smuû{;yÿ ixxuûm;roÿ ihÖmvÿte hÖStI 30
mÖyuÆ p[;ÿj;pÖTyå Ölo hÖil+,oÿ vOWdÖ ÖxSte /;ô]e idÖx; Ö o/uÕ;ÿ¶eÖyI k¡lÖiv˚oÿ loiht;ôihÆ puÿ„krs;ôdSte Tv;ô∑; v;ôce £⁄çÿæ31
som;ÿy k⁄luû©åa;ÿrÄ<yoájo nÿk⁄ûlÆ xk;ô te p*ô„,;Æ £oô∑;m;ôyo·rN{ÿSy g*rmOûgÆ ipô√o Nyïÿæ k‘Ö$StenuÿmTyw p[itô≈uTk;ÿywc£v;ôkÆ 32
s*ôrI bÖl;k;ÿ xÖ;gRÆ sOÿjÖyÆ xÖy;<@ÿkÖSte mÖw];Æ srÿSvTywÖ x;·rÿæpu®WÖv;Kê;ôiv∫*ômI x;ÿdUûRlo vOkÖ… pOd;ÿk⁄ûSte mÖNyveÖ srÿSvteÖxuk¡æ pu®WÖv;k™ 33
sûupÖ,RÆ p;ÿjRÖNyåa;ôitv;RÃhÖso divRÃd;ô te v;ôyveÖ bOhÖSptÿyev;ôcSptÿye pw©r;ÖjoùlÖjåa;ÿNt·rÖ=Æ Plôvo mÖÌumRTSyÖSte nÿdIpÖtyeÿ¥;v;pOiqôvIyÿæ kÀûmRÆ 34
puû®ÖWÖmOûgíÖN{mÿso goô/; k;lÿk; d;v;R ;ô$StevnÖSptIÿn; ékÖv;k¡⁄æ s;ivô]o hÖ Öso v;tÿSy n;ô£o mk¡r…k⁄lIôpyÖStekÀ¡p;rSy iÓôyw xLyÿk… 35
EÖ<yˆoÿ mÖ<@Ükoô mUiWÿk; itô·ˇ·rÖSte sÖp;R,;ÿ‚Llop;ôxåa;ÿiêÖnÆ’„,oô r;}y;ôåA=oÿ jÖtUÆ suÿiWôlIk;ô tåîÿtrjÖn;n;ôÔhÿk; vw„,ÖvI
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
209
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
36
aÖNyôv;ôpoù/Rm;ôs;n;ômOXyoÿ mÖyUrÿæ supÖ,RSte gÿN/ôv;R,;ÿmÖp;muû{om;ôs; ÖXypoÿ roÖihTk⁄¡<@Oû,;cIÿ goôl· ÿk;ô tùePsÖrs;ÿMmOûTyveÿisôtÆ37
vÖW;RôÙA≥ÃtUûn;m;ô%uÆ kxoÿ m;Nq;ôlSte ipÿtøû,;Mbl;ÿy;jgÖrovsUÿn; ÖipÔÿl… kÖpotÖå¨lUÿk… xÖxSte inA≥ÃTywÖ v®ÿ,;y;rÄ<yomeÖWÆ 38
iêô]åa;ÿidÖTy;n;ômu∑ûo O,Iÿv;Nv;/[IRnÖsSte mÖTy;åarÿ<y;y sOmÖro®Â¡ r*Ö{Æ Kviyÿæ k⁄û$®ÿd;RTy*ôhSte v;ôijn;ô ;m;ÿy ipôkÆ 39
%ô@±go vwÿêdeÖvÆ ê; ’û„,Æ kÖ,oR gÿdRÖ.StÖr=uûSte r=ÿs;ôimN{;ÿysUkÖrÆ isô Öho m;ÿ®Ät;Æ ’¡kl;ôsÆ ipPpÿk; xÖk⁄inôSte xÿrÄVy;ùyÖwivêeÿW;NdeÖv;n;ÿMpOWÖtÆ 40
îit ctuiv|xoå?y;y"
[AdhyŒya 24] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
210
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
aq pçiv'xoå?y;y"
x;dÿNdÖi∫rvÿk;NdNtmUûlwmORdÖMbSvwÃRSteÖg;Ndã∑;ÿ>y;ôãôsrÿSvTy;åag[ijô◊iÔÖ◊;y;ÿå¨Ts;ôdmÿv£ÖNdenÖ t;luû v;jÖ Öhnuÿ>y;mÖpåa;ôSyeùnÖ vOWÿ,m;ô<@;>y;ÿm;idÖTy;\Xm≈uÿi.ô…pNq;ÿnM.[Uû>y;N¥;v;ÿpOiqôvI vtoRÃ>y;\ivô¥utÿ ÖnInÿk;>y;ã xuûKl;yÖSv;h;ÿ ’û„,;yÖ Sv;hÖ; p;≤;RÃi,Ö p+m;ÿ<yv;ô≤;RùåîÖ=voÿv;ô≤;Rùi,ôp+m;ÿi,ô p;≤;RÃåîÖ=vÿæ 1
v;tÿMp[;ô,en;ÿp;ônenÖ n;isÿkÉå¨py;ômm/ÿrÄe,*œºÿnÖ sdu ÿre,p[k;ôxen;NtÿrmnUk;ôxenÖ b;Ái•veÖ„pMmUû›;RStÿniyôàui•ÿb;ôR/en;ôxinÿMmÖiSt„k¡É, ivô¥utÿ ÖnInÿk;>y;ô ,;RÃ>y;ôãô≈o]Öãô ≈o];ÿ>y;ô ,*ÃR tedÖnImÿ/rkÖ<#πn;ôpÆ xÿu„kkÖ<#πnÿicô MmNy;ÿi.ôridÿit˝ xIô„,;R inA≥Ãitôi•jRÃjRLyen xÖI„,;Rsÿõ™£oôxwÆ p[;ô,;n[Öe„m;,ÿã Stuûpenÿ 2
mÖxk;ôNkÉxÖw·rN{Öãô Svpÿs;ô vheÿnÖ bOhÖSpitÿ xk⁄ins;ôdenÿkÀûm;RHzÖfìr;Ö£mÿ,ã SqUûr;>y;ÿmOû=l;ÿi.…kÖipÔÿl;ÔÖvÔÏ;ÿ>y;ôm?v;ÿnMb;ô >y;ôÔ;MbIÿleÖn;rÿ<ymÖi¶mÿitô®G>y;ÿMpUûW,ÿNdÖo>y;RmÖiên;ôv˝s;ÿ>y;ã ®Ä{˝ ror;ÿ>y;m( 3
aÖ¶eÆ pÿ=Öitv;RôyoinRpÿ=itô·rN{ÿSy tOûtIy;ô somÿSy ctuûQyRidÿTywpçÖmIN{Ö;<yw WÖœI mÖ®t;ÿã s¢ÖmI bOhÖSpteÿr∑ÖMyù≤ÖRM,o nÿvÖmI/;ôtudRÃxÖmIN{ÿSywk;dÖxI v®ÿ,Sy √;dÖxI ≤ÖmSy ]yodÖxI 4
îÖN{Ö;¶‰oÆ pÿ=ÖitÆ srÿSvTywÖ inpÿ=itimÖR]Syÿ tOûtIy;ôp;çÿtuûqIR
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
211
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
inA≥ÃTyw pçÖMyá¶IWomÿyo… WÖœI sÖp;R,;ÿã s¢ÖmI iv„,oÿr∑ÖmI pUû„,onÿvÖmI Tv∑uÿdRxÖmIN{ÿSywk;dÖxI v®ÿ,Sy √;dÖxI ≤ÖMyw ]ÿyodÖxI¥;v;ÿpOiqôVyodRi=ÿ,Mp;ôêR‚ivêeW;NdeÖv;n;ômu ÿrm( 5
mÖ®t;ÿã SkÖN/; ivêeÿW;NdeÖv;n;ÿMp[qÖm; k°k¡s;®Ä{;,;ÿiN√ÖtIy;ÿidÖTy;n;ÿNtOûtIy;ÿ v;ôyoÆ puCzÿmÖ¶IWomÿyoô.;RsÿdÖ*£⁄ç*ô≈oi,ÿ>y;ôimN{Ö;bOhÖSptIÿåËô®>y;ÿiMmÖ];v®ÿ,;vÖLg;>y;ÿm;ô£mÿ,ãSqUûr;>y;ôMblÖïœ;ÿ>y;m( 6
pUûW,ÿ‚vinôœun;ÿN/;ôhINTSqUÿlguûdy;ÿ sÖp;RNgud;ÿi.ivôRÓutÿåa;ôN]wrÄpovÖiStn;ô vOWÿ,m;ô<@;>y;ô\v;ijÿnÖ Ö xepeÿn p[Öj;ã retÿs;ôc;W;ÿiNpÖ enÿ p[dÖr;Np;ôyun;ÿ kÀûXm;Hzÿkipô<@Æ 7
îN{ÿSy £Ö°@oidÿTyw p;jÖSyùiNdÖx;ÔÖ]voidÿTyw.Ös∆IômUt;ÿN˙dy*pÖxen;ôNt·rÿ=MpurIÖtt;ô n.ÿå¨dÖ≤eRù, c£v;ôk*mtÿò;>y;ôiNdvÿ‚vOû‘;>y;ÿi©ûrINPl;ôixi.ô®pÿl;NPlIô ;vÖLmIk;ÿNKlôomi.ÿGl*Rôi.guRLm;ÿiNhÖr;i.ô… ßvÿNtIÓRÖd;Nk⁄ûi=>y;ÿãsmuû{muûdreÿ, vwê;nÖrM.Smÿn; 8
iv/Oÿitô•;>y;ÿ Oût˝ rseÿn;ôpo ≤Uû„,; mrIÿcIivRôp[ui@ÿ±.nIRh;ÖrmUû„m,;ÿxÖIn\vsÿy;ô p[u„v;ôåa≈uÿi.ÓÖ;RdunIÿdURûWIk;ÿi.rÄò; r=;ÿãisicô];<y©ûnR=ÿ];i, ÂÖpe,ÿ pOiqôvINTvôc; jÿuMbÖk;yÖ Sv;h;ÿ 9
ihÖr<yÖgÖ.RÆ smÿvtÖRt;g[ÿe .UûtSyÿ j;ôtÆ pitôrek¡åa;sIt( )s d;ÿ/;r pOiqôvIN¥;muûtem;˚Smwÿ deÖv;yÿ hÖivW;ÿ iv/em 10
[AdhyŒya 25] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
212
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
≤Æ p[;ÿ,Öto inÿimWÖto mÿihÖTvwkÖåî{;j;ô jgÿto bÖ.Uvÿ )≤åÈxÿeåaÖSy i√ôpdÖítuÿ„pdÖ… kSmwÿ deÖv;yÿ hÖivW;ÿ iv/em 11
≤SyÖeme ihÖmvÿNto mihÖTv; ≤Syÿ smuû{˝ rÄsy;ÿ sÖh;ÛÆ )≤Syeôm;Æ p[ÖidxÖo ≤Syÿ b;ôÙ kSmwÿ deÖv;yÿ hÖivW;ÿ iv/em 12
≤åa;ÿTmÖd; bÿlÖd; ≤SyÖ ivêÿå Öp;sÿte p[ÖixWÖ\≤Syÿ dÖev;Æ )≤Syÿ z;ôy;mOtÖ\≤Syÿ mOûTyuÆ kSmwÿ deÖv;yÿ hÖivW;ÿ iv/em 13
a; noÿ .Ö{;Æ £tÿvo ≤Ntu ivôêtodÿB/;soôåapÿrIt;så Öi∫dÿæ )deÖv; noô ≤q;ô sdÖim√éû/eåasÖ•p[;ÿyuvo ri=Öt;roÿ idÖveidÿve 14
dÖev;n;ÿM.Ö{; suÿmÖitA≥ÃjUyÖt;Ndev;n;ÿã r;ÖitrÖi. noô invÿtRt;m( )deÖv;n;ÿã sÖ:ymupÿseidm; vÖyNdeÖv; nÖåa;yuû… p[itÿrNtu jIôvseÿ15
t;NpUvRÃy; inôivd;ÿ Ùmhe vÖyM.gÿiMmÖ]midÿitÖNd=ÿmÖiß/ÿm( )aÖ≤ÖRm,\Öv®ÿ,Ö Ö somÿmÖiên;ô srÿSvtI n… sûu.g;ô myÿSkrt( 16
t•oô v;toÿ myoô.u v;ÿtu .eWÖjNtNm;ôt; pOÿiqôvI tiTpôt; ¥*Æ )td(g[;v;ÿ,… somÖsutoÿ myoô.uvÖStdÿiên; Í,utiN/„<y; ≤uûvm( 17
tmIx;ÿnÖÔgÿtStÖSquWÖSpitÿiN/yiÔÖNvmvÿse Ùmhe vÖym( )pUûW; noô ≤q;ô vedÿs;ômsÿ√éû/e rÿi=Öt; p;ôyurdÿB/… SvôStyeÿ 18
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
213
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
SvôiSt nÖåîN{oÿ vOûı≈ÿv;… SvôiSt nÿæ pUûW; ivôêveÿd;… )SvôiSt nÖSt;+yoRôåa·rÿ∑neim… SvôiSt noô bOhÖSpitÿdR/;tu 19
pOWÿdê; mÖ®tÖ… pOiXÿnm;tr… xu.\Ö≤;v;ÿno ivôdqeÿWuû jGmÿy… )aÖi¶ÖijÖ◊; mnÿvÖ… sUrÿc=soô ivêeÿ no dÖev;åavÖs;gÿmi•Öh 20
.Ö{˚,ReÃi.… Í,uy;m dev; .Ö{MpÿXyem;ô=i.ÿ≤Rj];… )iSqôrwr©ÿStu∑uûv;ãsÿStÖnUi.ôVyRùxemih deÖvihÿt\Ö≤d;yuÿæ 21
xÖtim•u xÖrdÖoåaiNtÿ dev;ô ≤];ÿ níÖ£; jÖrsÿNtÖnUn;ÿm( )puû];soô ≤]ÿ ipôtroÖ .vÿiNtô m; noÿ mÖ?y; rIÿ·rWÖt;yuûgRNtoÿ… 22
aidÿitô¥*RridÿitrÄNt·rÿ=Ömidÿitm;Rôt; s ipôt; s puû]Æ )ivêeÿ deÖv;åaidÿitô… pçÖ jn;ôåaidÿitj;ôRtmidÿitôjRinÿTvm( 23
m; noÿ imô]o v®ÿ,oåa≤ÖRm;yu·rN{ÿåA.uû=; mÖ®tÖ… p·rÿ:yn( )≤√;ôijnoÿ deÖvj;ÿtSyô s¢ÿe… p[vÖ+y;moÿ ivôdqeÿ vIô≤;Rùi, 24
≤i•ôi,Rj;ô reK,ÿs;ô p[;vÿOtSy r;Öit©»ÿ.Iôt;Mmÿu%Öto nyÿiNt )sup[;ÿõÖjo meMyÿi√Öê¡påîN{;pUû„,oÆ ip[ôymPyeÿitô p;qÿæ 25
EÖW Cz;gÿæ puûroåaêeÿn v;ôijn;ÿ pUû„,o .;ôgo nIÿyte ivôêdeÿVy… )aÖi.ôip[yÖ\≤TpÿuroÖ@;xÖmvRÃt;ô Tv∑edÿen˝ s*≈vÖs;yÿ ijNvit 26
≤ıÿivô„yùmOtuûxo dÿevÖy;nÖiN]m;RnuÿW;ô… p≤RêÖ•yÿiNt )a];ÿ pUû„,Æ p[ÿqÖmo .;ôgåEÿit ≤ÖDNdeÖve>yÿæ p[itveÖdyÿ•ÖjÆ 27
[AdhyŒya 25] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
214
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
hot;ÿ?vÖ≤uRr;vÿy;åai¶imôN/o g[;ÿvg[;ô.å Öt xãSt;ô suivÿp[… )tenÿ ≤ÖDenÖ Svùr étenÖ iSvù∑en vÖ=,;ôåa;pOÿ,?vm( 28
≤ûUpÖv[ÖSk;å Öt ≤e ≤ÿUpv;ôh;íÖW;l\Ö≤eåaÿêyUûp;yÖ t=ÿit )≤e c;vÃRtÖe pcÿn˝ sÖM.rÿNTyuûto teW;ÿmÖi.gUÿitRnRåîNvtu 29
¨pÖp[;g;ÿTsuûmNmÿe/;iyô mNmÿ deÖv;n;ôm;xÖ;å¨pÿ vIôtpOÿœ… )aNveÿnÖ\ivp[;ôåAWÿyo mdiNt deÖv;n;ÿMpuû∑e cÿ’m; suûbN/uÿm( 30
≤√;ôijnoô d;mÿ sÖNd;nÖmvRÃtoô ≤; xIÿWRÖ<y;ù rxÖn; r∆ÿurSy )y√;ÿ `;SyÖ p[.Oÿtm;ôSyeá tO,Ö Ö sv;Rô t; tÖeåaipÿ deÖve„vÿStu 31
≤dêÿSy £ÖivWoô mi=Ök;xÖ ≤√;ô Svr*Ö Svi/ÿt* ·rÖ¢miSÿt )≤ıStÿyo… ximôtu≤R•Ö%eWûu sv;Rô t; teÖåaipÿ deÖve„vÿStu 32
≤dUvÿ?ymuûdrÿSy;pÖv;itô ≤åa;ômSyÿ £ÖivWoÿ gÖN/oåaiSÿt )suû’ût; tCzÿimôt;rÿæ ’<vNtUût me/ÿ ÍtÖp;k¡MpcNtu 33
≤ eÖ g;];ÿdÖi¶n;ÿ pÖCym;ÿn;dÖi. xUlÖi•hÿtSy;vÖ/;vÿit )m; t∫ÀMy;ôm;i≈ÿWÖNm; tO,eÿWu deÖve>yÖStduûxŒoÿ r;ÖtmÿStu 34
≤e v;ôijnÿMp·rÖpXyÿiNt pÖKv\≤åÈÃm;ôÛÆ suÿrÄi.inRhÖRreitÿ )≤e c;vRÃto m;ãsi.Ö=;muûp;sÿtå Öto teW;ÿmÖi.gUÿitRnRåîNvtu 35
≤•I=ÿ,Mm;ô\SpcÿNy;å Ö%;y;ô ≤; p;];ÿi, ≤ûU„,åa;ôsecÿn;in )
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
215
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
Ëô„mÖ<y;ùipô/;n;ÿ cÂô,;mÖ ;Æ sUûn;Æ p·rÿ.UWÖNTyêÿm( 36
m; Tv;ôi¶?vRÃnyIıÜûmgÿiN/ÖmoR%; .[;jÿNTyôi.ivÿ _ô ji ÿ[æ )îÖ∑\vIôtmÖi.gUÿtR‚ÖvWÿ$(’tÖNtNdeÖv;sÖ… p[itÿgO>,ÖNTyêÿm( 37
inô£mÿ,i•ÖWdÿn\ivôvtRÃn\Ö≤∞Ö p@±vIÿxÖmvRÃt… )≤∞ÿ pÖp* ≤∞ÿ `;ôisÔÖ ;sÖ sv;Rô t; teÖåaipÿ deÖve„vÿStu 38
≤dê;ÿyÖ v;sÿå¨pStOû,NTyÿ/Iv;ôs\≤; ihrÿ<y;NySmw )sÖNd;nÖmvRÃNtÖMp@±vIÿxiMp[Öy; deÖve„v;y;ÿmyiNt 39
≤ eÿ s;ôde mhÿs;ô xU’¡tSyô p;„<y;RÃ v;ô kxÿy; v; tûutodÿ )ßuûcevÖ t; hÖivWoÿåa?vÖreWuû sv;Rô t; teÖ b[ ÿ,; sUdy;im 40
ctuÿiS]˝x√;ôijnoÿ deÖvbÿN/oôvRõ™£°rêÿSyô Svi/ÿitô… smeÿit )aiCÿz{Ö; g;];ÿ vÖyun;ÿ ’,otÖ p®ÿ„p®rnuû u„y;ô ivxÿSt 41
EkÖSTv∑urêÿSy; ivxÖSt; √; ≤ÖNt;r;ÿ .vtÖStqÿåAûtuÆ )≤; teÖ g;];ÿ,;mOtuûq; ’û,oimô t;t;ô ip<@;ÿn;ôMp[juÿhoMyÖ¶* 42
m; Tv;ÿ tpiTp[Öyåa;ôTm;ipÖyNtÖMm; Svi/ÿitStÖNváåa;itÿiœp e )m; teÿ gOû›urÿivxÖSt;itôh;yÿ izÖ{; g;];ÿ<yÖisn;ô imqUÿ k… 43
n v;å ÿåEÖtiNmÿ[yseÖ n ·rÿ„yis deÖv;2\–åîdeÿiW pÖiqi.ÿæ suûgei.ÿæ)hrIÿ tÖe ≤uÔÖ; pOWÿtIåa.Ut;ômup;ÿSq;√;ôjI /uû·r r;sÿ.Sy 44
[AdhyŒya 25] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
216
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
suûgVyÿ•o v;ôjI Svê‰ÿMpuû ÖsÆ puû];2\–å Öt ivÿê;ôpuWÿ rÄiym( )aÖn;ôg;ôSTv•oôåaidÿit… ’,otu =Ö]•oôåaêoÿ vnt;ã hÖiv„m;ÿn(45
îÖm; nu kÖM.uvÿn; sIW/;ômeN{ÿíÖ ivêeÿ c deÖv;Æ )a;ôidÖTyw·rN{Ö… sgÿ,o mÖ®i∫ÿrÄSm>yÿM.eWÖj; k¡rt( )≤ÖDçÿ nStÖNvùç p[Öj;ç;ÿidÖTyw·rN{ÿæ sÖh sIÿW/;it 46
a¶eÖ Tv•oôåaNtÿmå Öt ];ôt; ixôvo .ÿv; vÂôQyùæ )vsuÿrÄi¶vRsuÿ≈v;ôåaCz;ÿ ni= ¥uûm ÿm˝ rÄiyNd;ÿ… )tNTv;ÿ xoicœ dIidv… suûª;yÿ nUûnmIÿmheÖ si%ÿ>y… 47
îit pçiv'xoå?y;y"
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
217
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
aq Wi@±v'xoå?y;y"
aÖi¶íÿ pOiqôvI cÖ s•ÿteÖ te meÖ s•ÿmt;mÖdo v;ôyuí;ôNt·rÿ=çÖ s•ÿteÖte meÖ s•ÿmt;mÖdåa;ÿidÖTyíÖ ¥*íÖ s•ÿteÖ te meÖ s•ÿmt;mÖdåa;pÿíÖv®ÿ,íÖ s•ÿteÖ te meÖ s•ÿmt;mÖdÆ )sÖ¢ sÖ Ösdoÿåa∑ÖmI .UÿtÖs;/ÿnI )sk;ÿm;ô2\–åa?vÿnSk⁄® sÖHD;nÿmStu meÖmun;ÿ 1
≤qeÖm;\v;cÿ Ly;ô,Im;ôvd;ÿinÖ jneÿ>y… )b[Ö Ör;ÖjÖNy;ù>y;ã xUû{;yÖ c;≤;RÃy cÖ Sv;yÖ c;rÿ,;y c )ip[ôyo deÖv;n;ôNdi=ÿ,;yw d;ôtu·rÖh .Uÿy;smÖyMmeÖ k;mÖ… smOÿ?yt;ômupÿm;ôdo nÿmtu 2
bOhÿSptÖeåaitô ydÖ≤oRåah;RÃ∂‰umi√ô.;itô £tuÿmÖ∆neÿWu )≤∂IôdyÖCzvÿsåAtp[j;tÖ tdÖSm;suû {ivÿ,N/eih icô]m( )
ÖpÖy;ômgOÿhItoisô bOhÖSptÿye TvôwW tÖe ≤oinôbORhÖSptÿye Tv; 3
îN{Ö gomÿi•Öh;y;ÿihÖ ipb;ô somÿ xt£to )ivô¥i∫Ög[;Rvÿi.… suûtm( )
ÖpÖy;ômgOÿhItoôsIN{;ÿy Tv;ô gomÿtåEÖW teÖ ≤oinô·rN{;ÿy Tv;ô gomÿte4
îN{;y;ÿih vO]hÖiNpb;ô somÿ xt£to )gomÿi∫Ög[;Rvÿi.… suûtm( )
ÖpÖy;ômgOÿhItoôsIN{;ÿy Tv;ô gomÿtåEÖW teÖ ≤oinô·rN{;ÿy Tv;ô gomÿte5
[AdhyŒya 26] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
218
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
Aût;v;ÿn\vwê;nÖrmOûtSyô JyoitÿWÖSpitÿm( )ajÿßÏûmRmIÿmhe )
ÖpÖy;ômgOÿhItois vwê;nÖr;yÿ TvwÖW tÖe ≤oinÿvwRê;nÖr;yÿ Tv; 6
vwÖê;ônÖrSyÿ sumÖt* Sy;ÿmÖ r;j;ô ih kÖM.uvÿn;n;mi.ô≈IÆ )îÖto j;ôto ivêÿimôd\ivcÿ∑e vwê;nÖro ≤ÿtteÖ sU≤eÃR, )
ÖpÖy;ômgOÿhItois vwê;nÖr;yÿ TvwôW teÖ ≤oinÿvwRê;nÖr;yÿ Tv; 7
vwÖê;ônÖro nÿåËôtyÖåa;p[y;ÿtu pr;Övtÿæ )aÖi¶®ÄKqenÖ v;hÿs; )
ÖpÖy;ômgOÿhItois vwê;nÖr;yÿ TvwôW teÖ ≤oinÿvwRê;nÖr;yÿ Tv; 8
aÖi¶A≥iWÖ… pvÿm;nÖ… p;çÿjNy… puûroihÿt… )tmIÿmhe mh;gÖym( )
ÖpÖy;ômgOÿhItoSyô¶yeÿ Tv;ô vcRÃsåEÖW teÖ ≤oinÿrĶyeÿ Tv;ô vcRÃse 9
mÖh;2\–åîN{Öo vjÿ[hSt… Wo@ÖxI xmRÃ ≤Cztu )hNtuÿ p;ôPm;n\Ö≤oáSm;N√πi∑ÿ )
ÖpÖy;ômgÿOhItois mheÖN{;yÿ TvwôW teÖ ≤oinÿmRheÖN{;yÿ Tv; 10
t\voÿ dÖSmmOÿtIôWh\ÖvsoÿmRNdÖ;nmN/ÿs… )aÖi. vÖTs• SvsÿreWu /eÖnvÖåîN{ÿ©Iûi.RnRÃv;mhe 11
≤√;ihÿœÖNtdÖ¶yeÿ bOûhdÿcR iv.;vso )mihÿWIvÖ Tv{ÖiySTv√;j;ôå¨dIÿrte 12
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
219
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
EÁUû Wub[v;ÿi,ô te¶ÿåîÖTqetÿr;Ö igrÿæ )EÖi.vRÃ/;RsÖåîNdÿui.… 13
AûtvÿSte ≤ÖD\ivtÿNvNtuû m;s;ÿ rÄ=Ntuÿ teÖ hivÿæ )s\ÖvÖTsÖrSteÿ ≤ÖDNdÿ/;tu n… p[Öj;çÖ p·rÿp;tu n… 14
ÖpÖ◊Öre igÿrIÖ,;ã sÿ©ûme cÿ nÖdIn;ÿm( )i/ôy; ivp[oÿåaj;yt 15
Ö∞; teÿ j;ôtmN/ÿso idÖiv s∫ÀMy;dÿde )Ög[ xmRÖ mihÖ ≈vÿæ 16
s nÖåîN{;ÿyÖ ≤JyÿveÖ v®ÿ,;y mÖ®Œÿæ )vÖ·rÖvoôivTp·rÿßv 17
EÖn; ivê;ÿNyÖ≤Råa; ¥uûª;inô m;nuÿW;,;m( )isW;ÿsNto vn;mhe 18
anuÿ vIôrwrnuÿ pu„y;SmÖ goi.ôrNvêwÖrnuû sveÃR, pûu∑wÆ )anuû i√pÖd;nuû ctuÿ„pd; vÖyNdeÖv; noÿ ≤ÖDmÿOtuûq; nÿyNtu 19
a¶eÖ pàIÿ·rÖh;vÿh deÖv;n;ÿmuxÖtI®pÿ )Tv∑;ÿrÄ Ö somÿpItye 20
aÖi. yÖD©»ÿ,Iih noô ¶;voô ne∑Ö… ipbÿåAûtun;ÿ )
[AdhyŒya 26] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
220
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
Tv˝ ih rÿàÖ/;åaisÿ 21
{Öivô,oôd;Æ ipÿpIWit juûhotÖ p[ cÿ itœt )neÖ∑;dûOtui.ÿ·r„yt 22
tv;ôy˝ somÖSTvmeÁÖv;Rõ™xÿê Öm˝ suûmn;ÿåaÖSy p;ÿih )aÖiSmNyÖDe bÖihR„y; inôW¥;ÿ di/ô„vemÔÖ#rÄåîNdÿuimN{ 23
aÖmevÿ n… suhv;ôåa; ih gNtÿnÖ in bÖihRiWÿ sdtn;ô ri,ÿ∑n )aq;ÿ mNdSv jujuW;ô,oåaN/ÿsÖSTv∑ÿdeÖRvei.ôjRinÿi.… suûmÌÿ,… 24
Sv;idÿœy;ô midÿœy;ô pvÿSv somÖ /;rÿy; )îN{;ÿyÖ p;tÿve suûtÆ 25
rÄ=oôh; ivôêcÿWRi,rÄi. yoinômyoÿhte ){o,eÿ sÖ/Sqôm;sÿdt( 26
îit Wi@±v'xoå?y;y"
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
221
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
aq s¢iv'xoå?y;y"sm;ÿSTv;¶åAûtvoÿ v/RyNtu s\vTsÖr;åAWÿyoô ≤;inÿ sÖTy; )siNdÖVyenÿ dIidih rocÖnenÖ ivê;ôåa;.;ÿih p[ÖidxÖítÿß… 1
sçeÖ?ySv;ÿ¶eÖ p[ cÿ bo/ywnÖmu∞ÿ itœ mhÖte s*.ÿg;y )m; cÿ ·rWdupsÖ ; teÿåa¶e b[Ö ;,ÿSte ≤Öxsÿæ sNtuû m;Nye 2
Tv;mÿ¶e vO,te b[; Ö,;åîÖme ixôvoåaÿ¶e sÖ\vrÿ,e .v; n… )sÖpÖàÖh; noÿåai.m;itôij∞Ö Sve gyeÿ j;gOûÁp[ÿyuCzn( 3
îÖhwv;¶eÖåai/ÿ/;ry; rÄiyMm; Tv;ô in£¡NpUvÖRictoÿ ink;ô·r,ÿæ )=Ö]mÿ¶e suûymÿmStuû tu>yÿmupsÖ ; vÿ/Rt;NteÖåainÿ∑Ot… 4
=Ö]e,;ÿ¶eÖ Sv;yuû… s˝rÿ.Sv imÖ]e,;ÿ¶e im]Ö/eyeÿ ≤tSv )sÖj;ôt;n;ÿMm?ymÖSq;åEÿi/ô r;D;ÿm¶e ivhÖVyoù dIidhÖIh 5
aitô inhÖoåaitÖ iß/oTyicÿ· ÖmTyr;ÿitm¶e )ivê;ô Áù¶e du·rÖt; shÖSv;q;ôSm>yÿ sÖhvIÿr;ã rÄiyNd;ÿ… 6
aÖn;ô/Oû„yo j;ôtveÿd;ôåainÿ∑Oto ivôr;@ÿ¶e =]Ö.O∂IÿidhÖIh )ivê;ôåa;x;ÿ… p[muûçNm;nuÿWI.RÖyÆ ixÖvei.ÿrÄ¥ p·rÿp;ih no vOû/e 7
bOhÿSpte sivtboôR/ywÿnÖ Ö s˝ixÿtiçTsNtÖr;ã s˝ixÿx;i/ )vÖ/RywÿnMmhÖte s*.ÿg;yÖ ivêÿåEnÖmnuÿmdNtu deÖv;Æ 8
aÖmuû]û.Uy;ôd/Ö ≤¥ÖmSyô bOhÿSpteåaÖi.xÿSteÖrmÿuç… )
[AdhyŒya 27] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
222
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
p[Ty*ÿht;mÖiên;ÿ mOûTyumÿSm;∂ºÖv;n;ÿm¶e i.ôWj;ô xcIÿi.… 9
¨√ÖyNtmÿsÖSp·rÖ Sváæ pXyÿNtÖå¨ ÿrm( )deÖvNdeÿvÖ]; sU≤ÖRmgÿNmÖ Jyoitÿ® Ömm( 10
Ëô?v;RåaÿSy sÖim/oÿ .vNTyUû?v;R xuû£; xÖocIã„yÖ¶eÆ )¥ûum ÿm; suûp[tIÿkSy sUûnoÆ 11
tnUûnp;ôdsuÿro ivôêveÿd; deÖvo deÖveWuÿ deÖvÆ )pÖqoåaÿnˇ_⁄û m?v;ÿ Oûtenÿ 12
m?v;ÿ ≤D•ÿ=se p[I,;ôno nr;Öx˝soÿåa¶e )suû’∂ºÖvÆ sÿivÖt; ivôêv;ÿr… 13
aCz;ôymeÿitô xvÿs; Oûteneÿ@;ôno vi ÖnRmÿs; )aÖi¶ã ßucoÿåa?vÖreWÿu p[ÖyTsuÿ 14
s ≤ÿ=dSy mihÖm;nÿmÖ¶eÆ såÈÃMmÖN{; suÿp[Öysÿæ )vsuûíeitÿœo vsuû/;tÿmí 15
√;roÿ deÖvIrNvÿSyÖ ivêeÿ v[Öt; dÿdNteåaÖ¶eÆ )Ö®ÄVycÿsoô /;ª;ô pTyÿm;n;… 16
teåaÿSyÖ ≤oWÿ,e idÖVye n ≤on;ÿå ÖW;s;ônˇ_;ÿ )îÖm\≤ÖDmvt;m?vÖr•ÿæ 17
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
223
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
dwVy;ÿ hot;r;åËô?vRmÿ?vÖr•oô¶eijôR◊;mÖi.gOÿ,Itm( )’û,uût•Ö… iSvùi∑m( 18
itôßo deÖvIbRÖihRred˝ sÿdÖiNTv@;ô srÿSvtIô .;rÿtI )mÖhI gOÿ,;ôn; 19
t•ÿStuûrIpÖm∫⁄ÿtMpu®Ä=u Tv∑;ÿ suûvI≤ÃRm( )r;ÖySpoW\Öiv„yÿtuû n;i.ÿmÖSme 20
vnÿSpÖtevÿsOj;ô rr;ÿ,ÖSTmn;ÿ dÖeveWÿu )aÖi¶hÖRVy˝ xÿimôt; sUÿdy;it 21
a¶eÖ Sv;h;ÿ ’,uih j;tvedÖåîN{;ÿy hÖVym( )ivêeÿ deÖv; hÖiv·rÖdÔÿuWNt;m( 22
pIvoÿåa•; riyôvO/ÿæ sumeÖ/;Æ êeÖtÆ isÿW·ˇ_ inôyut;ÿmi.ô≈IÆ )te v;ôyveÖ smÿnsoô ivtÿSquûivRêe•rÿæ SvpÖTy;inÿ c£⁄Æ 23
r;Öye nu ≤ÔÖDtUû rodÿsIôme r;Öye deÖvI i/ôW,;ÿ /;it deÖvm( )a/ÿ v;ôyui•Öyutÿæ sítÖ Sv;å Öt êeÖt\vsuÿi/iti•reÄkÉ 24
a;poÿ hÖ ≤äOÿhÖtIivRêÖm;yÖNg.ÖNd/;ÿn; jÖnyÿNtIrÄi¶m( )ttoÿ deÖv;n;ôãô smÿvtRÖt;suûrekÖ… kSmwÿ deÖv;yÿ hÖivW;ÿ iv/em 25
≤iíÖd;poÿ mihÖn; pÖ≤RpÿXyÖ∂=ÖNd/;ÿn; jÖnyÿNtI≤ÖRDm( )≤o deÖve„vi/ÿ deÖvåEkÖåa;sIôTkSmwÿ deÖv;yÿ hÖivW;ÿ iv/em 26
[AdhyŒya 27] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
224
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
p[ y;i.Ö≤;Risÿ d;ôê;ãsÖmCz;ÿ inÖyui∫ÿv;Ryivô∑yeÿ duroÖ,e )in noÿ rÄiy˝ suû.ojÿs\≤uvSvô in vIôr©VyÖmê‰ÿçÖ r;/ÿæ 27
a; noÿ inôyui∫ÿæ xÖitnIÿi.r?vÖr˝ sÿhÖiß,Iÿi.ô®pÿy;ih ≤ÖDm( )v;yoÿåaÖiSmNTsvÿne m;dySv ≤UûyMp;ÿt SvôiSti.ô… sd;ÿ n… 28
inôyuTv;ÿNv;yÖv;gÿÁÖy˝ xuû£oåaÿy;im te )gNt;ÿis suNvÖto gOûhm( 29
v;yoÿ xuû£oåaÿy;im teÖ m?vÖoåagÖ[iNdivÿi∑Wu )a;y;ÿihÖ somÿpItye Sp;ôhoR deÿv inôyuTvÿt; 30
v;ôyurÿg[Öeg; ≤ÿDÖp[IÆ s;ôk©ûNmnÿs; ≤ÖDm( )ixÖvo inôyui∫ÿæ ixÖv;i.ÿæ 31
v;yoô ≤e teÿ shÖiß,oô rq;ÿsÖStei.ôr;gÿih )inôyuTv;ôNTsomÿpItye 32
Ek¡y; c dÖxi.ÿí Sv.UtÖe √;>y;ÿimÖ∑yeÿ iv˝xÖtI cÿ )itôsOi.ÿíÖ vhÿse i]Ö xt;ÿ c inôyui∫ÿv;Ryivôh t; ivmuÿç 33
tvÿ v;yvOtSpteÖ Tv∑uÿj;Rm;tr∫⁄t )av;ôãôSy;vOÿ,Imhe 34
aÖi. Tv;ÿ xUr nonuûmoduÿG/;åîv /eÖnvÿæ )
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
225
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
Èx;ÿnmÖSy jgÿt… SvôÎ≥xÖmIx;ÿnimN{ tÖSquWÿæ 35
n Tv;v;ÿ2\–åaÖNyo idÖVyo n p;iqRÃvoô n j;ôto n jÿin„yte )aÖê;ôyNtoÃÿ m`vi•N{ v;ôijnoÿ gÖVyNtÿSTv; hv;mhe 36
Tv;imiı hv;ÿmhe s;ôt* v;jÿSy k;ôrvÿæ )Tv;\vOû]ei„vÿN{Ö sTpÿitô•rÄSTv;˚;œÖ;SvvRÃt… 37
s Tv•ÿií] vj[hSt /O„,uûy; mÖh Stÿv;ônoåaÿi{v… )g;mêÿ rÄQyùimN{Ö si ÿr sÖ]; v;jÖ• ijôGyuWeÿ 38
ky;ÿ niíÖ]åa;.uÿvdUûtI sÖd;vOÿ/Ö… s%;ÿ )ky;ô xicÿœy; vOût; 39
kSTv;ÿ sÖTyo md;ÿn;ôMm˝ihÿœo mTsÖdN/ÿs… )dûO!; icÿd;ô®jeÖ vsuÿ 40
aÖ.I Wu ,Ö… s%Iÿn;mivôt; jÿ·rtøû,;m( )xÖtM.ÿv;SyUûtyeÿ 41
≤ÖD;yÿD; voåaÖ¶yeÿ igôr;igÿr; cÖ d=ÿse )p[p[ÿ vÖymÖmOtÿÔÖ;tveÿdsiMp[ÖyiMmÖ]• xÿ isWm( 42
p;ôih noÿåa¶ÖåEk¡y; p;ôÁuèt i√ÖtIyÿy; )p;ôih gIôi.RiStôsOi.ÿÂj;RMpte p;ôih cÿtÖsOi.ÿvRso 43
[AdhyŒya 27] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
226
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
ËôjoR np;ÿtÖ Ö s ihÖn;ymÿSmÖyud;Rxÿem hÖVyd;ÿtye ).uvÖ√;jeÿ„vivôt; .uvÿ√éû/å Öt ];ôt; tÖnUn;ÿm( 44
s\ÖvÖTsÖroùis p·rvTsÖroùsId;vTsÖroùsI√TsÖroùis vTsÖroùis )ÖWsÿSte kLpNt;mhor;Ö];Steÿ kLpNt;m/Rm;ôs;Steÿ
kLpNt;ôMm;s;ÿSte kLpNt;mOûtvÿSte kLpNt;ã s\vTsÖrSteÿkLpt;m( )p[eTy;ôåETywÖ sç;çÖ p[ cÿ s;ry )suûpÖ,RÖicdÿisô ty;ÿ deÖvtÿy;i©rÄSvd(/[uûvÆ sIÿd 45
îit s¢iv'xoå?y;y"
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
227
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
aq;∑;iv'xoå?y;y"
hot;ÿ ≤=TsÖim/eN{ÿimô@SpÖde n;.;ÿ pOiqôVy;åai/ÿ )idÖvo v„mÖRNTsimÿ?ytÖåaoijÿœíWR,IôshÖ;\veTv;JyÿSyÖ hotÖ≤Rjÿ 1
hot;ÿ ≤=Ö nUûnp;ÿtmUûiti.ÖjeRt;ÿrÄmpÿr;ijtm( )îN{ÿNdeÖvã SvôivRdÿMpÖiqi.ômR/uÿmˇmwÖnRr;Öx˝seÿnÖ tejÿs;ô veTv;JyÿSyôhotÖ≤Rjÿ 2
hot;ÿ ≤=Öid@;ÿi.ô·rN{ÿmIi@Ötm;ôju◊;ÿnÖmmÿTyRm( )deÖvo deÖvwÆ svIÿ≤oRô vj[ÿhSt… purNdÖro veTv;JyÿSyÖ hotÖ≤Rjÿ 3
hot;ÿ ≤=äÖ·hRWIN{ÿi•W√Ör\vOÿWÖ.•≤;RÃpsm( )vsuÿ.I ®Ä{wr;ÿidÖTyw… sÖyuiG.ÿbRÖihRr;sÿdÖ√πTv;JyÿSyÖ hotÖ≤Rjÿ 4
hot;ÿ ≤=Ödojoô n vIô≤Rá Ö shÖo √;rÄåîN{ÿmv/Ryn( )suûp[;ôyÖ,;åaÖiSmNyÖDe iv≈ÿyNt;mOt;ôvO/oô √;rÄåîN{;ÿy mIô!uWeÖVyNTv;JyÿSyÖ hotÖ≤Rjÿ 5
hot;ÿ ≤=duûWeåîN{ÿSy /eÖnU suûdu ÿe m;ôtr;ÿ mÖhI )sÖv;ôtr*Ö n tejÿs; vÖTsimN{ÿmv/Rt;\vIôt;m;JyÿSyÖ hotÖ≤Rjÿ 6
hot;ÿ ≤=Ö∂ŸVy;ô hot;ÿr; i.ôWj;ô s%;ÿy; hÖivWeN{ÿiM.WJyt… )kÖvI deÖv* p[ceÿts;ôivN{;ÿy /ˇåîiN{Öy\vIôt;m;JyÿSyÖ hotÖ≤Rjÿ 7
hot;ÿ ≤=· Ößo deÖvInR .eÿWÖjN]yÿiS]Ö/;tÿvoôpsÖåî@;ô srÿSvtIô
[AdhyŒya 28] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
228
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
.;rÿtI mÖhIÆ )îN{ÿpàIhRÖiv„mÿtIôVyRNTv;JyÿSyÖ hotÖ≤Rjÿ 8
hot;ÿ ≤=ÖÊv∑;ÿrÄimN{ÿNdeÄviM.ôWjÿ suûyjÿÏ»tÖi≈yÿm( )puû®ÄÂpÿ suûretÿsMmÖ onÖimN{;ÿyÖ Tv∑Ö; d/ÿidiN{Öy;i,Ö veTv;JyÿSyÖhotÖ≤Rjÿ 9
hot;ÿ ≤=Ö√nÖSpitÿ ximôt;rÿ xÖt£¡tuiN/Öyo joô∑;rÿimiN{Öym( )m?v;ÿ smÖÔNpÖiqi.ÿæ suûgei.ô… Svd;ÿit ≤DMm/uÿn; OûtenÖveTv;JyÿSyÖ hotÖ≤Rjÿ 10
hot;ÿ ≤=ÖidN{Öãô Sv;h;JyÿSyÖ Sv;hÖ; medÿsÖ… Sv;h;ÿ Stoôk;n;ôãôSv;hÖ; Sv;h;ÿ’tIn;ôãô Sv;h;ÿ hÖVysUÿ _In;m( )Sv;h;ÿ deÖv;åa;ÿJyÖp; juÿW;ô,;åîN{Öåa;JyÿSyÖ VyNtuû hotÖ≤Rjÿ 11
deÖvMbÖihR·rN{ÿ sudeÖvNdÖevwvIôRrvÿTStIô,R‚ve¥;ÿmv/Ryt( )vStoÿvOûRtMp[;ˇ_o.OûRt˝ r;Öy; bÖihR„mÖtoTyÿg;√suûvneÿ vsuû/eyÿSy vetûu≤jÿ 12
deÖvI√;RrÄåîN{ÿ sÏ;ûte vIô@±vIô≤;Rmÿ•v/Ryn( )a; vÖTsenÖ t®ÿ,en k⁄m;ôre,ÿ c mIvÖt;p;v;RÃ,˝reÄ,uk¡k;$•udNt;\vsuûvneÿ vsuû/eyÿSy VyNtuû ≤jÿ 13
dÖevIå ÖW;s;ônˇ_ÉN{ÿ‚≤ÖDe p[ÿyÖTyù◊ºt;m( )dwvIôivRxÖ… p[;y;ÿis∑Ö;ãô sup[IÿteÖ sui/ÿte vsuûvneÿ vsuû/eyÿSyvIt;\ô≤jÿ 14
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
229
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
deÖvI jo∑ûI vsuÿi/tI deÖvimN{ÿmv/Rt;m( )ay;ÿVyÖNy;`; √πW;ôãôSy;Ny; vÿ=Ö√suû v;≤;RÃi,Ö ≤jÿm;n;y ixi=Ötevÿsuûvneÿ vsuû/eyÿSy vIt;ô\≤jÿ 15
deÖvIåËôj;R ÿtIô du eÿ suûdu eÖ pyÖseN{ÿmv/Rt;m( )îWÖmUjRÃmÖNy; vÿ=ÖTsiG/Ö Ö spIÿitmÖNy; nveÿnÖ pUvRÖNdyÿm;ne pur;Ö,enÖnvÖm/;ÿt;ômUjRÃmUûj;R ÿtIåËôjRyÿm;neÖ vsuû v;≤;RÃi,ô ≤jÿm;n;yixi=Öte vÿsuûvneÿ vsuû/eyÿSy vIt;ô\≤jÿ 16
deÖv; dwVy;ô hot;ÿr; deÖvimN{ÿmv/Rt;m( )hÖt; ÿx˝s;ôv;.;ÿ∑Ö;R‚vsuû v;≤;RÃi,ô ≤jÿm;n;y ixi=Öt* vÿsuûvneÿvsuû/eyÿSy vIt;ô\≤jÿ 17
deÖvIiStÖßiStÖßo deÖvIÆ pitôimN{ÿmv/Ryn( )aSpOÿ=Ö∫;rÿtIô idvÿ ®Ä{w≤ÖRD˝ srÿSvôtI@;ô vsuÿmtI gOûh;Nvÿsuûvneÿvsuû/eyÿSy VyNtuû ≤jÿ 18
deÖvåîN{Öo nr;Öx˝sÿiS]vÂôqiSÿ]bN/uûro deÖvimN{ÿmv/Ryt( )xÖtenÿ ixitpOûœ;n;ôm;ihÿt… sÖhßeÿ,Ö p[vÿtRte imô];v®Ä,edÿSyhÖo]mhRÃtoô bOhÖSpitÿ Stoô]mÖiên;?vÿ≤Rv\vsuûvneÿ vsuû/eyÿSy vetuû ≤jÿ19
deÖvo deÖvwvRnÖSpitôihRrÿ<yp,oRô m/uÿx;%… suipPpÖlodeÖvimN{ÿmv/Ryt( )idvÖmg[eÿ,;SpO=Öd;Nt·rÿ=MpOiqôvImÿdO hI√suûvneÿ vsuû/eyÿSy vetuû
[AdhyŒya 28] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
230
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
≤jÿ 20
deÖvMbÖihRv;R·rÿtIn;NdeÖvimN{ÿmv/Ryt( )Sv;ôsÖSqimN{eÖ,;sÿ•mÖNy; bÖhIRã„yô>yù.U√suûvneÿ vsuû/eyÿSy vetûu≤jÿ 21
deÖvoåaÖi¶Æ iSÿv∑Ö’∂ºÖvimN{ÿmv/Ryt( )iSÿv∑ïvRiNTSvÿ∑Ö’iTSvÿ∑mÖ¥ k¡rotu no vsuûvneÿ vsuû/eyÿSy vetûu≤jÿ 22
aÖi¶mÖ¥ hot;ÿrmvO,It;ôy\≤jÿm;nÖ… pcÖNpˇ_Iô…pcÿNpuroÖ@;xÿMbÖ›i•N{;ÿyÖ Cz;gÿm( )sUûpÖSq;åaÖ¥ deÖvo vnÖSpitÿr.vÖidN{;ÿyÖ Cz;geÿn )a Ö MmeÿdÖStÆ p[itÿpcÖt;gÿ[.IôdvIÿvO/TpuroÖ@;xeÿn )Tv;mÖ¥åAÿWe 23giltmN]" --Tv;mÖ¥åAÿWåa;WeRyåAWI,;•p;dvO,It;ôy\≤jÿm;no bÖhu>yÖåa;s©ÿte>yåEÖW meÿ deÖveWuû vsuû v;≤;Ryÿ+ytÖåîitÖ t; ≤; dÖev; deÿvÖd;n;ôNyduûSt;NyÿSm;ôåa; cÖ x;Sv; cÿ gurSveiWôtíÿ hotÖrisÿ.{Öv;Cy;ÿyÖ p[eiWÿtoô m;nuÿW… sU _v;ôk;yÿ sUû _; b[Uÿih –
hot;ÿ ≤=Tsim/;ônMmÖh¥xÖ… susÿimıÖ\vreÿ<ymÖi¶imN{ÿ‚vyoô/sÿm()g;ôyÖ]IHzNdÿåîiN{ÖyN}yivô©;\vyoô d/Ö√πTv;JyÿSyÖ hotÖ≤Rjÿ 24
hot;ÿ ≤=Ö nUûnp;ÿtmuûi∫dÖ\≤©.RÖmidÿitdÖR/e xuicôimN{ÿ‚vyoô/sÿm( )
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
231
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
Öi„,hÖHzNdÿåîiN{ÖyiNdÿTyÖv;hÖ©;\vyoô d/Ö√πTv;JyÿSyô hotÖ≤Rjÿ25
hot;ÿ ≤=dÖI@ºNyÿmIi@Öt\vOÿ]ÖhNtÿmÖim@;ÿi.ôrI@‰Ö Ö shÖ…somÖimN{ÿ‚vyoô/sÿm( )aÖnuû∑u.ÖHzNdÿåîi{ÖyMpç;ÿivô©;\vyoô d/Ö√πTv;JyÿSyô hotÖ≤Rjÿ 26
hot;ÿ ≤=TsubÖihRWÿMpUWÖ<vNtÖmmÿTyÖR Ö sIdÿNtMbÖihRiWÿipÖ[yeámOteN{ÿ‚vyoô/sÿm( )bOhÖtIHzNdÿåîiN{ÖyiN]ÿvÖTs©;\vyoô d/Ö√πTv;JyÿSyô hotÖ≤Rjÿ 27
hot;ÿ ≤=Ö√‰cÿSvtI… sup[;yÖ,;åAÿt;ôvO/oô √;roÿdeÖvIihRÃrÄ<yyIÿb[RÖ ;,ÖimN{ÿ‚ vyoô/sÿm( )pÖi¤HzNdÿåîÄheiN{ÖyNtuÿ≤RÖv;hÖ©;\vyoô d/Ö√‰NTv;JyÿSyÖ hotÖ≤Rjÿ 28
hot;ÿ ≤=Tsuûpexÿs; suixÖLpe bÿOhÖtIå Ö.e nˇ_oôW;s;ô n dÿxRÖteivêÖimN{ÿ‚vyoô/sÿm( )i]Ö∑u.ÖHzNdÿåîÖheiN{ÖyMpÿœÖv;hÖ©;\vyoô d/ÿ√«Öt;m;JyÿSyô hotÖ≤Rjÿ29
hot;ÿ ≤=ÖTp[ceÿts; deÖv;n;ÿmu Öm\≤xÖo hot;ÿr;Ö dwVy;ÿ kÖvIsÖyujeN{ÿ‚vyoô/sÿm( )jgÿtIôHzNdÿåîiN{ÖymÿnÖ@±v;hÖ©;\vyoô d/ÿ√«Öt;m;JyÿSyô hotÖ≤Rjÿ 30
hot;ÿ ≤=ÖTpexÿSvtIiStÖßo dÖevIihRÃrÄ<yyIô.;RrÿtIbORhÖtImRÖhIÆpitÖimN{ÿ‚vyoô/sÿm( )
[AdhyŒya 28] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
232
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
ivôr;jÖHzNdÿåîÖheiN{ÖyN/eÖnu©;• vyoô d/Ö√‰NTv;JyÿSyÖ hotÖ≤Rjÿ31
hot;ÿ ≤=TsuûretÿsÖNTv∑;ÿrMpui∑Öv/RÃn˝ Âôp;i,Öib.ÿ[tÖMpOqÖKpui∑ÖimN{ÿ‚vyoô/sÿm( )i√ÖpdÖHzNdÿåîiN{Öymuû=;,Ö©;• vyoô d/Ö√πTv;JyÿSyô hotÖ≤Rjÿ 32
hot;ÿ ≤=Ö√nÖSpitÿ ximÖt;rÿ xÖt£¡tuû Ö ihrÿ<yp,RmuûiKqnÿrxÖn;iMb.[ÿt\vÖixM.gÖimN{ÿ‚vyoô/sÿm( )kÖk⁄.ÖHzNdÿåîÖheiN{Öy\vÖx;\veÖhtÖ©;\vyoô d/Ö√πTv;JyÿSyÖ hotÖ≤Rjÿ33
hot;ÿ≤=ÖTSv;h;ÿ’tIrÄi¶©»hpÿitMpOqÖGv®ÿ,M.eWÖj ÖivÕÖ]imN{ÿ‚vyoô/sÿm( )aitÿCzNdsÖHzNdÿåîiN{ÖyMbOûhdÿOWÖ.©;\vyoô d/Ö√‰NTv;JyÿSyôhotÖ≤Rjÿ 34
deÖvMbÖihRvRÃyoô/sÿNdeÖvimN{ÿmv/Ryt( )g;ôyÖ}y; zNdÿseiN{Öyç=uû·rN{Öe vyoô d/ÿ√suûvneÿ vsuû/eyÿSy vetuû ≤jÿ35
deÖvI√;Rroÿ vyoô/sÖ Ö xuicôimN{ÿmv/Ryn( )Öi„,hÖ; CzNdÿseiN{ÖyMp[;ô,imN{Öe vyoô d/ÿ√suûvneÿ vsuû/eyÿSy VyNtuû
≤jÿ 36
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
233
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
deÖvIå ÖW;s;ônˇ_;ÿ deÖvimN{ÿ‚vyoô/sÿNdeÖvI deÖvmÿv/Rt;m( )aÖnuû∑u.;ô CzNdÿseiN{ÖyMblÖimN{Öe vyoô d/ÿ√suûvneÿ vsuû/eyÿSyvIt;ô\≤jÿ 37
deÖvI jo∑ûI vsuÿi/tI deÖvimN{ÿ‚vyoô/sÿNdeÖvI deÖvmÿv/Rt;m( )bOûhÖTy; CzNdÿseiN{Öyã ≈o]ÖimN{Öe vyoô d/ÿ√suûvneÿ vsuû/eyÿSyvItÖ;\≤jÿ 38
deÖvIåËôj;R ÿtIô du eÿ suûdu Öe pyÖseN{ÿ‚vyoô/sÿNdeÖvI deÖvmÿv/Rt;m( )pÖ¤‰; CzNdÿseiN{Öy˝ xuû£imN{Öe vyoô d/ÿ√suûvneÿ vsuû/eyÿSyvIt;ô\≤jÿ 39
deÖv; dwVy;ô hot;ÿr; deÖvimN{ÿ‚vyoô/sÿNdeÖv* deÖvmÿv/Rt;m( )i]Ö∑u.;ô CzNdÿseiN{ÖyiNTviWôimN{Öe vyoô d/ÿ√suûvneÿ vsuû/eyÿSyvIt;ô\≤jÿ 40
deÖvIiStÖßiStÖßo deÖvIvRÃyoÖ/sÖMpitôimN{ÿmv/Ryn( )jgÿTy;ô CzNdÿseiN{Öy˝ xUWÖimN{Öe vyoô d/ÿ√suûvnÿe vsuû/eyÿSy VyNtuû≤jÿ 41
deÖvo nr;Öx˝soÿ deÖvimN{ÿ‚vyoô/sÿNdeÖvo deÖvmÿv/Ryt( )ivôr;j;ô CzNdÿseiN{Öy˝ ÂÖpimN{eÖ vyoô d/ÿ√suûvneÿ vsuû/eyÿSy vetuû≤jÿ 42
deÖvo vnÖSpitÿdeRÖvimN{ÿ‚vyoô/sÿNdeÖvo deÖvmÿv/Ryt( )i√pÿdÖ; CzNdÿseiN{ÖyM.gÖimN{Öe vyoô d/ÿ√suûvneÿ vsuû/eyÿSy vetuû ≤jÿ
[AdhyŒya 28] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
234
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
43
deÖvMbÖihRv;R·rÿtIn;NdeÖvimN{ÿ‚vyoô/sÿNdeÖvNdeÖvmÿv/Ryt( )kÖk⁄.;ô CzNdÿseiN{Öy\≤xÖåîN{Öe vyoô d/ÿ√suûvneÿ vsuû/eyÿSy vetuû≤jÿ 44
deÖvoåaÖi¶Æ iSÿv∑Ö’∂ºÖvimN{ÿ‚vyoô/sÿNdeÖvo deÖvmÿv/Ryt( )aitÿCzNds;ô CzNdÿseiN{ÖyÕÖ]imN{Öe vyoô d/ÿ√suûvneÿ vsuû/eyÿSyvetuû ≤jÿ 45
aÖi¶mÖ¥ hot;ÿrmvO,It;ôy\≤jÿm;nÖ… pcÖNpˇ_Iô…pcÿNpuroÖ@;xÿMbÖ›i•N{;ÿy vyoô/seÖ Cz;gm( )sUûpÖSq;åaÖ¥ deÖvo vnÖSpitÿr.vÖidN{;ÿy vyoô/seÖ Cz;gÿen )a Ö MmeÿdÖStÆ p[itÿpcÖt;g[ÿ.IôdvIÿvO/ÖTpuroÖ@;xÿen )Tv;mÖ¥åAÿWe 46giltmN]" --Tv;mÖ¥åAÿWåa;WeRyåAWI,;•p;dvO,It;ôy\≤jÿm;no bÖhu>yÖåa;s©ÿte>yåEÖW meÿ deÖveWuû vsuû v;≤;Ryÿ+ytÖåîitÖ t; ≤; dÖev; deÿvÖd;n;ôNyduûSt;NyÿSm;ôåa; cÖ x;Sv; cÿ gurSveiWôtíÿ hotÖrisÿ.{Öv;Cy;ÿyÖ p[eiWÿtoô m;nuÿW… sU _v;ôk;yÿ sUû _; b[Uÿih –
îTy∑;iv'xoå?y;y"
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
235
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
aqwkoni]'xoå?y;y"
simÿıoåaÖÔN’dÿrMmtIôn;õ™ Oûtmÿ¶eÖ m/uÿmÖiTpNvÿm;n… )v;ôjI vhÿNv;ôijnÿÔ;tvedo deÖv;n;\Ãvi= ip[Öym; sÖ/Sqÿm( 1
Oûten;ôÔNTsMpÖqo deÿvÖy;n;ÿNp[j;ônNv;ôJyPyeÿtu deÖv;n( )anuÿ Tv; s¢e p[Öidxÿæ scNt;ã Svô/;mÖSmw ≤jÿm;n;y /eih 2
È@‰ôí;isô vN¥ÿí v;ij•;ôxuí;isô me?yÿí s¢e )aÖi¶Ç;ÿ deÖvwvRsuÿi.… sÖjoW;ÿ… p[Iôt\vi \Ãvhtu j;ôtveÿd;… 3
StIô,RMbÖihRÆ suû∑rIÿm; juW;ô,o® pOûqu p[qÿm;nMpOiqôVy;m( )deÖvei.ÿ≤uRû _midÿit… sÖjoW;ÿ… Syoôn é¡<v;ôn; suÿivôte dÿ/;tu 4
EÖt;å ÿ v… suû.g;ÿ ivôê¡p;ô iv p=oÿi.ô… ≈yÿm;,;ôå¨d;twÿ… )Aû„v;Æ sÖtIÆ kÖvWÖ… xuM.ÿm;n;ô √;roÿ deÖvIÆ suÿp[;yÖ,; .ÿvNtu 5
aÖNtÖr; imô];v®ÿ,;ô crÿNtIô mu%\Ã≤D;n;ÿmÖi.s\ÃivdÖ;ne )ÖW;s;ÿ v;ã suihrÄ<ye suÿixÖLpeåAûtSyÖ ≤on;ÿivôh s;ÿdy;im 6
p[ÖqÖm; v;ÿã srÄiqn;ÿ suûv,;RÃ deÖv* pXyÿNt*ô .uvÿn;inô ivê;ÿ )aipÿp[yÖçodÿn; v;ôiMmm;ÿn;ô hot;ÿr;Ö Jyoitÿæ p[Öidx;ÿ idôxNt;ÿ 7
a;ôidÖTywnoôR .;rÿtI v∑u ≤ÖD˝ srÿSvtI sÖh ®Ä{wnRÃåa;vIt( )î@opÿÙt;ô vsuÿi.… sÖjoW;ÿ ≤ÖD•oÿ devIrÄmOteÿWu /ˇ 8
[AdhyŒya 29] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
236
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
Tv∑;ÿ vIôrNdeÖvk;ÿmÔj;nÖ Tv∑uûrv;RÃ j;ytåa;ôxurêÿæ )Tv∑eÖd\ivêÖM.uvÿnÔj;n bÖhoÆ kÖt;RrÿimÖh ≤ÿi= hot… 9
aêoÿ OûtenÖ TmNy;ô smÿ _ôå¨pÿ dÖev;2\–åAÿtuûxÆ p;qÿåEtu )vnÖSpitÿdeRvloôkMp[ÿj;ôn•Öi¶n;ÿ hÖVy; Svÿidôt;inÿ v=t( 10
p[Öj;pÿteÖStpÿs; v;vO/;ônÆ sÖ¥o j;ôto dÿi/We ≤ÖDmÿ¶e )Sv;h;ÿ’ten hÖivW;ÿ purog; ≤;ôih s;ô?y; hÖivrÿdNtu deÖv;Æ 11
≤d£¡Nd… p[qÖmÔ;yÿm;nå Ö¥NTsÿmuû{;duût v;ô purIÿW;t( )XyeônSyÿ pÖ=; hÿ·rÖ,Syÿ b;ôÙå ÿpÖStuTyÖMmihÿ j;ôtNteÿåavRn( 12
≤Ömenÿ dÖ iN]ÖtåEÿnm;yunÖigN{ÿåE,Mp[qÖmoåa?yÿitœt( )gÖN/ÖvoRåaÿSy rxÖn;mÿgO>,;ôTsUr;Ödê\Ãvsvoô inrÿt∑ 13
aisÿ ≤ÖmoåaSy;ÿidÖTyoåaÿvRÖ•isÿ i]ôto guÁºÿn v[Ötenÿ )aisô someÿn sÖmy;ô ivpOÿ _åa;ô SteÖ ]Ii,ÿ idôiv bN/ÿn;in 14
]Ii,ÿ tåa;¸idRÖiv bN/ÿn;inô ]I<yÖPsu ]I<yÖNtÆ sÿmuû{e )Ötevÿ meÖ v®ÿ,XzNTSyvÖRNy];ÿ tåa;ôÛÆ pÿrÄmÔÖin]ÿm( 15
îÖm; teÿ v;ij•vÖm;jRÃn;nIôm; xÖf;n;ÿã sinÖtuinôR/;n;ÿ )a];ÿ te .Ö{; rÿxÖn;åaÿpXymOûtSyÖ ≤;åaÿi.ôr=ÿiNt goôp;Æ 16
a;ôTm;nÿNteÖ mnÿs;ôr;dÿj;n;mÖvo idôv; pÖtyÿNtMptÖ©m( )ixroÿåapXyMpÖiqi.ÿæ suûgei.ÿrreÄ,ui.ôjeRhÿm;nMptÖi] 17
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
237
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
a];ÿ te Âôpmuÿ ÖmmÿpXyÖiÔgIÿWm;,imôWåa; pÖde goÆ )≤Öd; tÖe mtoôRåanuû .ogÖm;nÖ@;idd(g[isÿœÖåaoWÿ/IrjIg… 18
anuÿ Tv;ô rqoôåanuû m≤oRÃåavRÖ•nuû g;vonuû .gÿæ kÖnIn;ÿm( )anuû v[;t;ÿsÖStvÿ sÖ:ymIÿyuûrnÿu dÖev; mÿimre vIô≤RùNte 19
ihrÿ<yÍû©oyoÿåaSyÖ p;dÖ; mnoÿjv;ôåavÿrÄåîN{ÿåa;sIt( )deÖv;åîdÿSy hivôr¥ÿm;yÖNyoåavRÃNtMp[qÖmoåaÖ?yitÿœt( 20
ÈÖm;RNt;ÿsÖ… isilÿkm?ym;sÖ… s˝ xUrÿ,;so idôVy;soôåaTy;ÿ… )hÖ Ös;åîÿv ≈ei,ôxo ≤ÿtNtÖe ≤d;i=ÿWuidRÖVymJmÖmê;ÿæ 21
tvÖ xrIÿrMptiyô„<vùvRÖNtvÿ icô \v;tÿåîvÖ /[jIÿm;n( )tvÖ Í©;ÿi,ô iviœÿt; pu®Ä];rÿ<yeWuû j.uÃRr;,; criNt 22
¨pÖp[;g;ôCzsÿn\v;ôJyv;RÃ devÖ{Ic;ô mnÿs;ô dI?y;ÿn… )aÖjÆ puûro nIÿyteÖ n;i.ÿrÄSy;nuÿ pÖí;TkÖvyoÿ ≤iNt rÄe.;Æ 23
¨pÖp[;g;ÿTprÄm\≤TsÖ/SqÖmv;ôR2\–åaCz;ÿ ipôtrÿMm;ôtrÿç )aÖ¥; deÖv;Ôu∑ÿtmoô ih gÖMy;åaq;x;ÿSte d;ôxuWÖe v;≤;RÃi, 24
simÿıoåaÖ¥ mnuÿWo duroÖ,e deÖvo deÖv;Nyÿjis j;tved… )a; cÖ vhÿ im]mhiíikôTv;NTvNdUûtÆ kÖivrÿisô p[ceÿt;… 25
tnUÿnp;TpÖqåAûtSyô ≤;n;ôNm?v;ÿ smÖÔNTSvÿdy; suij◊ )
[AdhyŒya 29] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
238
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
mNm;ÿin /Iôi.®Ät ≤ÖDmOûN/NdeÿvÖ]; cÿ ’,uÁ?vÖr•ÿæ 26
nr;Öx˝sÿSy mihÖm;nÿmeW;ômupÿStoW;m ≤jÖtSyÿ ≤ÖDwÆ )≤e suû£tÿvÖ… xucÿyo i/yÖN/;Æ SvdÿiNt deÖv;å Ö.y;ÿin hÖVy; 27
a;ôju◊;ÿnÖåÈ@‰oô vN¥Öí;y;ÿÁ¶eÖ vsuÿi.… sÖjoW;ÿ… )TvNdeÖv;n;ÿmis ≤◊Ö hot;ô såEÿn;Ny=IiWôto ≤jIÿy;n( 28
p[;ôcInÿMbÖihRÆ p[Öidx;ÿ pOiqôVy; vStoÿrÄSy; vOÿJyteÖåag[eÖåaˆ;ÿm( )Vyuÿ p[qte ivtÖr\vrIÿyo deÖve>yoôåaidÿtye Syoônm( 29
VycÿSvtI®ivRôy; iv≈ÿyNt;ôMpitÿ>yoô n jnÿyÖ… xuM.ÿm;n;… )devIÿ√;Rro bOhtIivRêimNv; deÖve>yoÿ .vt sup[;yÖ,;Æ 30
a; sûu„vyÿNtI ≤jÖteå¨p;ÿkÉå ÖW;s;ônˇ_;ÿ sdt;ôi• yon*ÿ )idÖVye ≤oWÿ,e bOhÖtI suÿ®ÄKmeåai/ô i≈yÿ xu£ÖipxÖNd/;ÿne 31
dwVy;ô hot;ÿr; p[qÖm; suûv;c;ô imm;ÿn; ≤ÖDMmnuÿWoô ≤jÿ?yw )p[ÖcoôdyÿNt; ivôdqeÿWu k;ôÂ p[;ôcInÖÔ‰oitÿæ p[Öidx;ÿ idôxNt;ÿ 32
a; noÿ ≤ÖDM.;rÿtIô tUyÿmeÖiTv@;ÿ mnuû„vidÖh ceÖtyÿNtI )itÖßo deÖvIbRÖihRredã Syoôn˝ srÿSvtIô Svpÿs… sdNtu 33
≤åîÖme ¥;v;ÿpOiqôvI jinÿ]I Âôpwripÿ xÖ∫⁄vÿn;inô ivê;ÿ )tmÖ¥ hoÿt·riWôto ≤jIÿy;NdeÖvNTv∑;ÿrimôh ≤ÿi= ivô√;n( 34
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
239
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
Öp;vÿsOjÖ TmNy;ÿ smÖÔNdeÖv;n;ôMp;qÿåAtuûq; hÖvIãiWÿ )vnÖSpitÿæ ximôt; deÖvoåaÖi¶Æ SvdÿNtu hÖVyMm/uÿn; Oûtenÿ 35
sÖ¥o j;ôto VyÿimmIt ≤ÖDmÖi¶deÖRv;n;ÿm.vTpuroÖg;Æ )aÖSy hotuÿæ p[ÖidX≤OûtSyÿ v;ôic Sv;h;ÿ’t˝ hÖivrÿdNtu deÖv;Æ 36
kÉÖtu éû<v•ÿkÖÉtveÖ pexoÿ m≤;RåapeÖxseÿ )smûuWi∫ÿrj;yq;… 37
jIômUtÿSyev .vitô p[tIÿkÖ\≤√ÖmIR ≤;itÿ sÖmd;ÿmuûpSqeÿ )an;ÿivıy; tÖNv;ù jyÖ Tv˝ s Tv;ô vmRÃ,o mihÖm; ipÿptuR 38
/Nvÿn;ô g; /Nvÿn;ôijÔÿyemÖ /Nvÿn; tIôv[;Æ sÖmdoÿ jyem )/nuû… x]oÿrpk;ôm é¡,oitô /Nvÿn;ô sv;RÃæ p[Öidxoÿ jyem 39
vÖ+yNtIôved;gÿnIgiNtô k,RÃiMp[Öy˝ s%;ÿyMp·rWSvj;ôn; )≤oWeÿv ix¤πÖ ivtÖt;i/ô /NvÖÔ‰;åîÖy˝ smÿne p;ôryÿNtI 40
teåa;ôcrÿNtIô smÿnevÖ ≤oW;ÿ m;ôtevÿ puû]iMÿb.Ot;muûpSqeÿ )apÖ x]UÿiNv?yt;ã s\ivdÖ;neåa;àIRÃåîÖme ivÿ„f⁄ûrNtIÿåaÖim];ÿn( 41
bÖ◊ÖIn;iMpÖt; bÖ rÿSy puû]iíÖí;’¡,oitÖ smÿn;vÖgTyÿ )îÖWuûi/Æ s Ö;… pOtÿn;íÖ sv;RÃæ pOûœº innÿıo jyitô p[sUÿt… 42
rqeÖ itœÿ•yit v;ôijnÿæ puûro ≤]ÿy] k;ômyÿte suW;rÄiqÆ )aÖ.IxUÿn;MmihÖm;nÿMpn;ytÖ mnÿæ pÖí;dnuÿyCziNt rÄXmyÿæ 43
[AdhyŒya 29] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
240
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
tIôv[;N`oW;ÿN’<vteÖ vOWÿp;,Öyoê;ô rqeÿi.… sÖh v;ôjyÿNt… )aÖvÖ£;mÿNtÖ… p[pÿdwrÄim];ÿiN=Ö,iNtÖ x]Uû1\–rnÿpVyyNt… 44
rÄqÖv;hÿn˝ hÖivrÿSyô n;mÖ ≤];yuÿ/Öi•ihÿtmSyô vmRÃ )t];ô rqÖmupÿ xÖGm˝ sÿdem ivôê;h;ÿ vÖy˝ suÿmnÖSym;ÿn;… 45
Sv;ôduûWÖ Ösdÿæ ipôtroÿ vyoô/;Æ ’¡Czπûi≈tÖ… xˇ_IÿvNto g.Iôr;Æ )icô]seÿn;ôåîWuÿbl;ôåamOÿ/[;… sÖtovIÿr;å Örvoÿ v[;ts;ôh;Æ 46
b[; ÿ,;sÖ… iptÿrÄ… soMy;ÿs… ixÖve noô ¥;v;ÿpOiqôvIåaÿneÖhs;ÿ )pûUW; nÿæ p;tu du·rÖt;dÿOt;vO/oô r=Ö; m;ik¡noRåaÖ xÿ såÈxt 47
suûpÖ,R‚vÿSte mOûgoåaÿSy;ô dNtoô goi.ô… s•ÿı; ptitô p[sUÿt; )≤];ô nrÄ… sçÖ iv cÖ {vÿiNtô t];ôSm>yÖimWÿvÖ… xmRÃ ≤˝sn( 48
AjIÿteÖ p·rÿvOiõ™/ô noXm;ÿ .vtu nStÖnUÆ )somoôåai/ÿb[vItuû noidÿitô… xmRÃ ≤Cztu 49
a;jÿÏiNtô s;NveÿW;ÔÖ n;Ö2\–å¨pÿijflte )aê;ÿjinô p[ceÿtÖsoê;ÿNTsÖmTsuÿ cody 50
aihÿ·rv .oôgwÆ p≤eRÃit b;ô Ô‰;y;ÿ heÖitMpÿ·rÖb;/ÿm;n… )hÖStÖflo ivê;ÿ vÖyun;ÿin ivô√;Npum;ôNpum;ÿãsÖMp·rÿp;tu ivôêtÿæ 51
vnÿSpte vIô@±ùv©oû ih .Uûy;åaÖSmTsÿ%; p[Ötrÿ,… suûvIrÿæ )
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
241
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
goi.ô… s•ÿıoåais vIô@yÿSv;Sq;ôt; teÿ jytuû jeTv;ÿin 52idÖvÆ pOÿiqôVy;Æ p≤oRjÖå¨∫Oÿt\\ÖvnÖSpitÿ>yô… p≤;R.ÿOtÖ Ö shÿæ )aÖp;moôJm;nÖMp·rÖ goi.ôr;vOÿtÖimN{ÿSyô vj[ÿ hÖivW;ô rq\Ã≤j 53
îN{ÿSyÖ vj[oÿ mÖ®t;ômnIÿkiMmÖ]SyÖ g.oôR v®ÿ,SyÖ n;i.ÿæ )sem;•oÿ hÖVyd;ÿitÔuW;ô,o devÿ rqÖ p[itÿ hÖVy; gOÿ.;y 54
¨pÿê;sy pOiqôvImuût ¥;Mpuÿ®Ä]; teÿ mnut;ô\iviœÿtÖÔgÿt( )s duÿNdu.e sÖjU·rN{eÿ, deÖvwdUûRr;∂vIÿyoôåapÿse/Ö x]Uÿn( 55
a;£¡NdyÖ blÖmojoÿ nÖåa;/;ô in∑ÿinih du·rÖt; b;/ÿm;n… )apÿp[oq duNdu.e dûuCz⁄n;ÿåîÖtåîN{ÿSy muûi∑rÿis vIô@yÿSv 56
a;mUrÿj p[ÖTy;vÿtRyeÖm;Æ kÉ¡tuûm∂uÿNdûui.v;RÃvdIit )smêÿp,;RôírÿiNt noô nroÖSm;k¡imN{ rÄiqnoÿ jyNtu 57
a;ô¶ÖeyÆ ’û„,g[Iÿv… s;rSvôtI meÖWI bÖ.u[Æ s*ôMyÆ p*ô„,Æ Xy;ômÆixÿitpOûœo b;ÿhRSpÖTyÆ ixÖLpo vwÿêdeÖvåEeÖN{où®Ä,o m;ÿ®ÄtÆkÖLm;WÿåEeN{Ö;¶Æ sÿ ihÖtoá/or;ÿm… s;ivô]o v;ÿ®Ä,Æ’û„,åEk¡ixitp;ôTpeTvÿæ 58
aÖ¶yenIÿkvteÖ roihÿt;iÔrnÖ@±v;nÖ/or;ÿm* s;ivô]* p*ô„,* rÿjÖtn;ÿ.IvwêdeÖv* ipôx©*ÿ tUpÖr* m;ÿÿ®ÄtÆ kÖLm;Wÿåa;¶eÖyÆ ’û„,oájÆs;ÿrSvôtI meÖWI v;ÿ®Ä,Æ peTvÿæ 59
aÖ¶yeÿ g;yÖ];yÿ i]ÖvOteÖ r;qÿNtr;y;ô∑;k¡p;lÖåîN{;ÿyÖ ]w∑uÿ.;y
[AdhyŒya 29] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
242
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
pçdÖx;yÖ b;hRÃt;ôywk;ÿdxkp;loô ivêeÿ>yo deÖve>yoô j;gÿte>y…s¢dÖxe>yoÿ vwÂôpe>yoô √;dÿxkp;loimô];v®ÿ,;>y;ôm;nuÿ∑u.;>y;mekivô Öx;>y;\Ãvwr;Öj;>y;MpyÖSy;ábOhÖSptÿyeÖ p;¤;ÿy i],Öv;yÿ x;Kvôr;yÿ cÖ®Æ sÿivô]åa*i„,ÿh;y]yiS]Ö Öx;yÿ rwvÖt;yÖ √;dÿxkp;l… p[;j;pÖTyíÖ®ridÿTywÖiv„,uÿpà‰w cÖ®rĶyeÿ vwê;nÖr;yÖ √;dÿxkp;ôlonuÿmTy;åaÖ∑;k¡p;l…60
îTyekoni]'xoå?y;y"
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
243
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
aq i]'xoå?y;y"
devÿ sivtÖ… p[suÿv ≤ÖDMp[suÿv ≤ÖDpÿitôM.g;ÿy )idôVyo gÿN/ÖvRÆ k¡ÉtupUÆ kÉtÿ•… pun;tu v;ôcSpitôv;Rcÿ•… Svdtu 1
tTsÿivôtuvRreÿ<yÖM.goRÃ deÖvSyÿ /Imih )i/yoô ≤o nÿæ p[coôdy;ÿt( 2
ivê;ÿin dev sivtduR·rÖt;inô pr;ÿsuv )≤∫Ö{Nt•Öåa;suÿv 3
ivô.Ö _;rÿ hv;mhÖe vsoÿiíÖ]Syô r;/ÿs… )sÖivôt;rÿ•ûOc=ÿsm( 4
b[ ÿ,e b[; Ö,ÕÖ];yÿ r;jÖNyùMmÖ®Œoô vwXyÖNtpÿse xUû{NtmÿseÖtSk¡r•;rÄk;yÿ vIrÄh,ÿMp;ôPmneÿ KlIôbm;ÿ£ôy;y;ÿåayoôgU ;m;ÿypu\íÖlUmitÿ£⁄∑;y m;gÖ/m( 5
nOû ;yÿ sUût©Iût;yÿ xwlUûWN/m;RÃy s.;cÖr•Ö·rœ;ÿyw .ImÖl•Öm;RyÿreÄ.˝ hs;ÿyÖ k;·rÿm;nÖNd;yÿ S]IWÖ%Mp[Ömdeÿ k⁄m;rIpuû]MmeÖ/;ywÿrqk;ôrN/w≤;RÃyÖ t=;ÿ,m( 6
tpÿse k*l;ôlMm;ôy;ywÿ kÖm;Rrÿ Âôp;yÿ mi,k;ôr˝ xuû.e vÖp˝xÿrÄVy;ùy;åîWuk;ôr˝ heÖTyw /ÿnu„k;ôr˚mRÃ,e Jy;k;ôriNdÖ∑;yÿr∆usÖjRMmOûTyveÿ mOgÖyumNtÿk;y êÖinnÿm( 7
[AdhyŒya 30] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
244
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
nÖdI>yÿæ p*iÔÖœmOû=Ik;ÿ>yoô nwW;ÿdMpu®WVy;ô [;yÿduûmRdÿ©N/v;RPsÖro>yoô v[;TyÿMp[ÖyuG>yÖå¨Nmÿ ˝spRdevjÖne>yop[ÿitpdÖmyeÿ>y…iktÖvmIô≤Rt;ÿy;ôåaik¡tviMpxÖ;ce>yoÿ ibdlk;ôrI\≤;ÿtuû/;neÿ>y…k<$k°k;ôrIm( 8
sÖN/yeÿ j;ôr©ûeh;yoÿppÖitm;TywôR p·rÿiv Öi•A≥ÃTywp·rivivd;ônmr;ÿı‰;åEidi/Wu…pÖiti•„’¡Tyw pexSk;ôrIãsÖHD;n;ÿy Smrk;ôrIMp[ÿk;ômo¥;ÿyopÖsdÖ\v,;RÃy;nuû®/ÖMbl;ÿyopÖd;m(9
ÖTs;ôde>yÿæ k⁄ûBjMp[Ömudeÿ v;mÖnN√Ö;>yRÆ ß;ômãSv“;ÿy;ôN/m/ÿm;Ry bi/ôrMpÖiv];ÿy i.ôWjÿMp[ÖD;n;ÿyn=]dÖxRm;ÿixô=;yÿw p[ÖiXnnÿmupixô=;y;ÿåai.p[ÖiXnnÿMmÖ≤;Rd;ÿywp[Xnivv;ôkm( 10
ameÃR>yo hiStôpÔÖv;y;ÿêÖpMpu∑‰wÿgop;ôl\vIô≤;Rùy;ivp;ôlNtejÿsejp;ôlimr;ÿyw k°ôn;xÿ °ôl;l;ÿysur;k;ôrM.Ö{;yÿ gOhÖpã ≈eyÿse iv Ö/m;?yÿ+y;y;nu=Ö ;rÿm( 11.;ywÿ d;v;RhÖ;rMp[Ö.;y;ÿåa¶‰eÖ/Mb[Ö›Syÿ ivô∑p;ÿy;i.WeÖ _;r\ÄviWRÃœ;yÖn;k;ÿy p·rveÖ∑;rÿNdevloôk;yÿ peixôt;rÿMmnu„yloôk;yÿ p[k·rÄt;rÄ ÖsveÃR>yo loôkÉ>yÿå¨psÖe _;rÄmvÿåATyw vÖ/;yoÿpmiNqôt;rÄMme/;ÿyv;s…pLpUûlIMp[ÿk;ôm;yÿ rjiyô]Im( 12
Aûtyeÿ Steôn ÿdy\ÖvwrÿhTy;yÖ ipxÿun\ÖivivÿKTyw=Ö ;rÄm*pÿ{∑‰;y;nu=Ö ;rÄMbl;ÿy;nucÖrM.Uûªe pÿ·r„kÖNdiMpÖ[y;yÿ
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
245
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
ip[yv;ôidnÖm·rÿ∑‰;åaês;ôdã Svôg;Ryÿ loôk;yÿ .;gduû \viWRÃœ;yÖn;k;ÿy p·rveÖ∑;rÿm( 13
mÖNyveÿySt;ôpõ™£o/;ÿy insÖr\≤og;ÿy ≤oô _;rÄ Öxok;ÿy;i.sÖt;RrÄÕem;ÿy ivmoô _;rÿmuTkÀlinkUûle>yÿiS]ÖiœnÖ\vpuÿWem;nS’ût˝ xIl;ÿy;ÔnIk;ôrIi•A≥ÃTyw koxk;ôrI\≤Öm;y;ôsUm( 14
≤Öm;yÿ ≤mÖsUmqÿvRÖ>yovÿtok;ã s\vTsÖr;yÿp≤;Rôiy,IÿMp·rvTsÖr;y;ivÿj;t;imd;vTsÖr;y;ôtITvÿrIim√TsÖr;y;ÿ-itô„k√ÿrI\vTsÖr;yÖ ivjÿjRr;ã s\vTsÖr;yÖpilÿKnImOû.u>yoÿijnsÖN/˝ s;ô?ye>yÿímRÖªm( 15
sroÿ>yo /wvÖrmuÿpÖSq;vÿr;>yoô d;x\ÃvwxÖNt;>yoÿ bwÖNd•ÿ@±vÖl;>yÖ…x*„k¡lMp;ôr;yÿ m;g;Rôrmÿv;ôr;yÿ kìÖvtRÃNtIôqeR>yÿåa;ôNd\ivWÿme>yomwn;ôlã Svneÿ>yô… p,RÃkÖ©ëh;ÿ>yÖ… ikr;ÿtÖ Ö s;nuÿ>yoôjM.ÿkÖMpvRÃte>y… ikMpU®ÄWm( 16
bIô.ÖTs;ywÿ p*LkÖs\v,;RÃy ihr<yk;ôrNtuûl;ywÿ v;i,ôjMpÿí;doôW;yÿGl;ôivn\Öivêÿe>yo .Uûte>yÿæ is?mÖlM.UTyÿw j;grÄ,m.UÿTywSvpÖnm;TyRwà jnv;ôidnÖ\V≤Oùı‰;åapgÖL.˝ sÿ xÖr;yÿ p[ÖiCzdÿm( 17
aÖ=Ör;Öj;yÿ iktÖv éût;y;ÿidnvdÖxRN]et;ÿywkÖiLpnÿN√Ö;pr;ÿy;i/kÖiLpnÿm;SkÖNd;yÿ s.;Sq;ô,uMmOûTyveÿgoVyÖCzmNtÿk;y go`;ôtÕûu/e ≤o g;\ivÿ’ûNtNtÖiM.=ÿm;,å¨pÖitœÿitdu„’ût;yÖ crÿk;c;≤RMp;ôPmneÿ swlÖgm( 18
[AdhyŒya 30] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
246
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
p[ÖitÖ≈uTk;ÿy;åatRÖnÏoW;ÿy .ÖWmNt;ÿy b¸v;ôidnÿmnÖNt;yÖ mUkÖ ÖxBd;ÿy;@Mbr;`;ôtMmhÿse vI,;v;ôdõ™£ox;ÿy tU,vÖ?mmÿvrSpÖr;yÿxƒû?m\vn;ÿy vnÖpmÖNytoÿr<y;y d;vÖpm( 19
nÖm;Ryÿ pu\íÖlUã hs;ÿyÖ k;·rÖ\≤;dÿsex;bÖLy;§;ÿmÖ<yá©,ÿkmi.ô£oxÿkÖNt;NmhÿsevI,;v;ôdMp;ÿi,ôflNtUÿ,vÖ?mNt;•Oût;y;ÿnÖNd;yÿ tlÖvm( 20
aÖ¶yeÖ pIv;ÿnMpOiqôVyw pIÿ#sÖipR,\Ãv;ôyveÿ c;<@;ôlmÖNt·rÿ=;yv˝xnÖitRnÿiNdÖve %ÿlÖit˝ sU≤;RÃy h≤ÖR=•=ÿ]e>y… ikimÖRrçÖN{mÿseikôl;sÖm eÿ xuûKliMpÿ©;û=˝ r;}ywÿ ’û„,iMpÿ©;û=m( 21
aqwÖt;nÖ∑*iv¡p;ôn;lÿ.ÖteitÿdI RÖç;itÿÓSvôç;itÿSqUlÖç;itÿ’xÖç;itÿxuKlÖç;itÿ’„,Öç;itÿk⁄Lvôç;itÿlomxç )axUÿ{Ö;åab[;ÿ ,;ôSte p[;ÿj;pÖTy;Æ )m;ôgÖ/Æ pu\ÃíÖlI ik¡tÖvÆ KlIôboxUÿ{Ö;åab[;ÿ ,;ôSte p[;ÿj;pÖTy;Æ 22
îit i]'xoå?y;y"
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
247
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
aqwki]'xoå?y;y"
sÖhßÿxIW;Rô pu®ÿW… shß;ô=Æ sÖhßÿp;t( )s .Uimÿ sÖvRtÿ SpOûTv;Tyÿitœ∂x;õ™guûlm( 1
pu®ÿW EÖved˝ svR‚≤∫Àût\≤∞ÿ .;ôVyùm( )Öt;mOÿtÖTvSyex;ÿnoÖ ≤d•eÿn;itôrohÿit 2
EÖt;v;ÿnSy mihÖm;toô Jy;y;\ÃíÖ pU®ÿW… )p;doÿSyô ivê;ÿ .Uût;inÿ i]ôp;dÿSy;ômOtÿiNdÖiv 3
i]ôp;dUû?vRå¨dwÖTpu®ÿWÖ… p;doÿSyeôh;.ÿvÖTpunÿæ )ttoô iv„vÖõ™Vyù£;mTs;xn;nxÖneåaÖi. 4
ttoÿ ivôr;@ÿj;yt ivôr;joôåai/Ö pU®ÿW… )s j;ôtoåaTyÿ·rCyt pÖí;∫Àimômqoÿ puûrÆ 5
tSm;ÿ¥ÖD;TsÿvÖR tÖ… sM.OÿtMpOWdÖ;Jym( )pÖxU\St;\íÿ£É v;yÖVy;ùn;rÄ<y; g[;ôMy;íÖ ≤e 6
tSm;ÿ¥ÖD;TsÿvRÖ tÖåAcÖ… s;m;ÿin jiDre )zNd;ÿãis jiDreÄ tSm;ô¥juûStSm;ÿdj;yt 7
tSm;ôdê;ÿåaj;yNtÖ ≤e kÉ coÿ.Öy;dÿt… )g;voÿ h jiDreÄ tSm;ô Sm;ÿ∆;ôt;åaÿj;ôvyÿæ 8
[AdhyŒya 31] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
248
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
t\≤ÖDMbÖihRiWÖ p[*=ÖNpu®ÿWÔ;ôtmÿg[ÖtÆ )tenÿ deÖv;åaÿyjNt s;ô?y;åAWÿyíÖ ≤e 9
≤Tpu®ÿW\ÖVydÿ/u… kitô/; VyÿkLpyn( )mu%ôi˚mÿSy;sIiTkMb;ôÙ ikmUû p;d;ÿå¨Cyete 10
b[;ô Ö,oùSyÖ mu%ÿm;sIäÖ;Ù r;ÿjÖNyùæ ’ûtÆ )Ëô tdÿSyô ≤√wXyÿæ pÖŒ;ã xUû{oåaÿj;yt 11
cÖN{m;ô mnÿso j;ôtí=Öo… sU≤oRÃåaj;yt )≈o];ÿ√;ôyuíÿ p[;ô,íÖ mu%;ÿdÖi¶rÿj;yt 12
n;>y;ÿåa;sIdÖNt·rÿ=˝ xÖI„,oR ¥*Æ smÿvtRt )pÖŒ;M.UimôidRxÖ… ≈o];ô q;ÿ loôk;2\–åaÿkLpyn( 13
≤Tpu®ÿWe, hÖivW;ÿ deÖv; ≤ÖDmtÿNvt )vÖsÖNtoùSy;sIôd;Jyÿ§Iû„måîÖ?mÆ xÖrıÖivÆ 14
sÖ¢;Sy;ÿsNp·rÖ/yÖiS]Æ sÖ¢ sÖim/ÿæ ’ût;Æ )deÖv; ≤¥ÖDNtÿNv;ôn;åabÿ›ÖNpu®ÿWMpÖxum( 15
≤ÖDenÿ ≤ÖDmÿyjNt deÖv;St;inô /m;RÃi, p[qÖm;Ny;ÿsn( )te hÖ n;k¡MmihÖm;nÿæ scNtÖ ≤]Ö pUveÃR s;ô?y;Æ siNtÿ deÖv;Æ 16
aÖŒÆ sM.Oÿt… pOiqôVyw rs;ÿ∞ ivôêk¡mR,Ö… smÿvtRÖt;g[ÿe )tSyô Tv∑;ÿ ivôd/ÿ{Uûpmeÿitô tNmTyRÃSy devÖTvm;ôj;nÖmg[eÿ 17
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
249
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
ved;ôhmeÖtMpu®ÿWMmÖh;Ntÿm;idÖTyvÿ,RÖNtmÿs… pÖrSt;ÿt( )tmeÖv ivÿidôTv;itÿ mOûTyumeÿitô n;NyÆ pNq;ÿ iv¥Öteyÿn;y 18
p[Öj;pÿitíritô g.eRÃåaÖNtrj;ÿym;no b û/; ivj;ÿyte )tSyÖ ≤oinôMp·rÿpXyiNtô /Ir;ÖStiSÿmNh tSquû.uRvÿn;inô ivê;ÿ 19
≤o deÖve>yÿåa;ôtpÿitô ≤o deÖv;n;ÿMpuûroihÿt… )pUvoôR ≤o dÖeve>yoÿ j;ôto nmoÿ ®Äc;yÖ b[; ÿye 20
®ÄcMb[;ô ÔÖnyÿNto deÖv;åag[Öe tdÿb[uvn( )≤STvwôvMb[;ÿ Ö,o ivô¥;ˇSyÿ deÖv;åaÿsÖNvxÿe 21
≈Iíÿ te lÖ+mIíÖ pà‰;ÿvhor;Ö]e p;ôêeR n=ÿ];i, ÂôpmÖiên*ô Vy; ÿm()îÖ„,i•ÿW;,;ômuMmÿåîW;, svRloôkMmÿåîW;, 22
îTyeki]'xoå?y;y"
[AdhyŒya 31] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
250
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
aq √;i]'xoå?y;y"
tdÖev;i¶Std;ÿidÖTySt√;ôyuStduÿ cÖN{m;ÿ… )tdeÖv xuû£Ntd(b[ Ö t;åa;pÖ… s p[Öj;pÿit… 1
sveRÃ inmeÖW; jÿiDre ivô¥utÖ… pu®ÿW;ôdi/ÿ )nwnÿmUû?vR• itô≤RçÖ• m?yeô p·rÿjg[.t( 2
n tSyÿ p[itôm;åaÿiStô ≤Syô n;mÿ mÖh¥xÿæ )ihÖrÄ<yÖgÖ.RåîTyeÖW m; m;ÿ ih˝sIôidTyeôW; ≤Sm;ô• j;ôtåîTyeÖWÆ 3giltmN];"--ihÖrÄ<yÖgÖ.RÆ smÿv RÖt;g[ÿe .UûtSyÿ j;ôtÆ pitôrek¡åa;sIt( )s d;ÿ/;r pOiqôvIN¥;muûtem;˚Smwÿ deÖv;yÿ hÖivW;ÿ iv/em –≤Æ p[;ÿ,Öto inÿimWÖto mÿihÖTvwkÖåî{;j;ô jgÿto bÖ.Uvÿ )≤åÈxeÿåaÖSy i√ôpdÖítuÿ„pdÖ… kSmwÿ deÖv;yÿ hÖivW;ÿ iv/em –≤Syeôme ihÖmvÿNto mihÖÊv; ≤Syÿ smuû{˝ rÄsy;ÿ sÖh;ÛÆ )≤Syeôm;Æ p[Öidxoô ≤Syÿ b;ôÙ kSmwÿ deÖv;yÿ hÖivW;ÿ iv/em –≤åa;ÿTmÖd; bÿlÖd; ≤Syô ivêÿå Öp;sÿte p[ÖixWÖ\≤Syÿ deÖv;Æ )≤Syÿ z;ôy;mOt\Ö≤Syÿ mOûTyuÆ kSmwÿ deÖv;yÿ hÖivW;ÿ iv/em –m; m;ÿ ih˝sI∆inôt; ≤Æ pOÿiqôVy; ≤o v;ô idvÿ sÖTy/ÿm;Rô Vy;nÿ$()≤í;ôpíÖN{;Æ p[ÿqÖmo jÖj;nÖ kSmwÿ deÖv;yÿ hÖivW;ÿ iv/em –≤Sm;ô• j;ôtÆ proÿåaÖ•‰oåaiStô ≤åa;ÿivôvexÖ .uvÿn;inô ivê;ÿ )p[Öj;pÿit… pÖ[jy;ÿ s˝rr;ô,S]Ii,ô JyotIÿãiW sctÖe s Woÿ@ÖxI –îN{ÿí sÖm[;@±v®ÿ,íÖ r;j;ô t* teÿ .Ö=çÿ£tuûrg[ÿåEÖtm( )tyoÿrÄhmnuÿ .Ö=M.ÿ=y;imô v;GdeÖvI jÿuW;ô,; somÿSy tOPytu sÖh
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
251
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
p[;ô,enÖ Sv;h;ÿ –EÖWo hÿ deÖvÆ p[Öidxonuû sv;ôR… pUvoRÃ h j;ôtÆ så Ö g.eRÃåaÖNtÆ )såEÖv j;ôtÆ s jÿinô„ym;ÿ,… p[ÖTyõ™jn;ÿiStœit sÖvRtoÿmu%… 4
≤Sm;ÿ∆;ôt• puûr; ikçÖnwv ≤åa;ÿbÖ.UvÖ .uvÿn;inô ivê;ÿ )p[Öj;pÿit… p[Öjy;ÿ s˝rr;Ö,S]Ii,ô JyotIÿãiW scteÖ s Woÿ@ÖxI 5
≤enÖ ¥*®Äg[; pOÿiqôvI cÿ dOû!; ≤enÖ Svù Sti.ôt\≤enÖ n;k¡æ )≤oåaÖNt·rÿ=eÖ rjÿso ivôm;nÖ… kSmwÿ deÖv;yÿ hÖivW;ÿ iv/em 6
≤õ™£NdÿsIôåavÿs; tSt.;ôneåaÖ>yw=eÿt;ôMmnÿs;ô rejÿm;ne )≤];i/ô sUrÄå¨idÿto ivô.;itô kSmwÿ deÖv;yÿ hÖivW;ÿ iv/em )a;poÿ hÖ ≤äOÿhÖtI≤Riíôd;pÿæ 7giltmN]* --a;poÿ hÖ ≤äOÿhÖtIivRêÖm;yÖNg.RÖNd/;ÿn; jÖnyÿNtIrÄi¶m( )ttoÿ deÖv;n;ôãô smÿvtRÖt;suûrekÖ… kSmwÿ deÖv;yÿ hÖivW;ÿ iv/em –≤iíÖd;poÿ mihÖn; pÖ≤RpÿXyÖ∂=ÖNd/;ÿn; jÖnyÿNtI≤ÖRDm( )≤o deÖve„vi/ÿ deÖvåEkÖåa;sIôTkSmwÿ deÖv;yÿ hÖivW;ÿ iv/em –
veÖnStTpÿXyÖi•ihÿtÖ©ëhÖ; s¥]Ö ivêÖM.vÖTyek¡nI@m( )tiSÿmi•Öd˝ sçÖ iv cwÿitô svRÖ Ö såaotÖ… p[otÿí ivô.UÆ p[Öj;suÿ 8
p[ t√oÿcedÖmOtÖ•u ivô√;NgÿN/ÖvoR /;mÖ iv.OÿtÖ©ëhÖ; st( )]Ii,ÿ pÖd;inô inihÿt;ô guh;ÿSyô ≤St;inô vedÖ s ipôtuÆ ipôt;sÿt( 9
s noô bN/ÿujRinôt; s ivÿ/;ôt; /;m;ÿin vedÖ .uvÿn;inô ivê;ÿ )
[AdhyŒya 32] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
252
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
≤]ÿ deÖv;åaÖmOtÿm;nx;ôn;StOûtIyeÖ /;mÿ•Ö?ywrÿyNt 10
pÖrITyÿ .Uût;inÿ pÖrITyÿ loôk;NpÖrITyÖ sv;RÃæ p[ÖidxÖo idxÿí )ÖpÖSq;yÿ p[qmÖj;mOûtSy;ôTmn;ôTm;nÿmÖi.s\ivÿvex 11
p·rÖ ¥;v;ÿpOiqôvI sÖ¥åîÖTv; p·rÿ loôk;Np·rÖ idxÖ… p·rÖ Svùæ )AûtSyô tNtuû\ivtÿt\ivôcOTyô tdÿpXyÖ dÿ.vÖ d;ÿsIt( 12
sdÿsÖSpitôm∫ÿ⁄tiMp[ÖyimN{ÿSyô k;Myÿm( )sÖinMmeÖ/;mÿy;isWÖãô Sv;h;ÿ 13≤;MmÖe/;NdeÿvgÖ,;Æ ipôtrÿíoôp;sÿte )ty;ô m;mÖ¥ meÖ/y;¶eÿ meÖ/;ivÿnï®Ä Sv;h;ÿ 14
meÖ/;MmeÖ v®ÿ,o dd;tu meÖ/;mÖi¶Æ p[Öj;pÿit… )meÖ/;imN{ÿí v;ôyuíÿ meÖ/;N/;ôt; dÿd;tu meÖ Sv;h;ÿ 15
îÖdMmÖe b[ ÿ c =Ö]çoô.e i≈yÿmXnut;m( )miyÿ deÖv; dÿ/tuû i≈yÖmu ÿm;ôNtSywÿ teÖ Sv;h;ÿ 16
îit √;i]'xoå?y;y"
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
253
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
aq ]yiS]'xoå?y;y"
aÖSy;jr;ÿso dÖm;mÖ·r];ÿåaÖcRıÜÿm;soåaÖ¶yÿæ p;vÖk;Æ )iêôtIôcyÿæ ê;ô];soÿ .urÄ<yvoÿ vnÖWRdoÿ v;ôyvoô n som;ÿ… 1
hrÿyo /UûmkÉ¡tvoô v;tÿjUt;ôå¨pÖ ¥ivÿ )≤tÿNtÖe vOqÿgÖ¶yÿæ 2
≤j;ÿ no imô];v®ÿ,;ô ≤j;ÿ dÖev;2\–åAûtMbOûht( )a¶Öe ≤i=Ö SvNdmÿm( 3
≤uû+v; ih deÿvÖÙtÿm;ô2\–åaê;ÿ2\–åa¶e rÄqI·rÿv )in hot;ÿ pUûVyRÆ sÿd… 4
√π iv¡pe crtÖ… SvqeRÃåaÖNy;Ny;ÿ vÖTsmupÿ/;pyete )h·rÿrÄNySy;ôM.vÿit Svô/;v;ÿHz⁄û£oåaÖNySy;ÿNddOxe suûvc;‹ÃÃ… 5aÖyimÖh p[ÿqÖmo /;ÿiy /;ôtOi.ôhoRt;ô ≤ijÿœoåa?vÖre„vI@‰ÿæ )≤m“ÿv;noô .Ogÿvo iv®®ÄcuvRneÿWu icô]\ivô>vù\ivôxeivÿxe 6
]Ii,ÿ xÖt; ]I sÖhß;ÿ<yÖi¶iN]Ö Öx∞ÿ deÖv; nvÿ c;sp≤Rn( )a*=ÿN OûtwrStOÿ,NbÖihRrÿSm;ôåa;idıot;ÿrÄ•‰ùs;dyNt 7
mUû/;RnÿiNdÖvoåaÿrÄitMpOÿiqôVy; vwÿê;nÖrmOûtåa; j;ôtmÖi¶m( )kÖiv˝ sÖm[;jÖmitÿiqôÔn;ÿn;m;ôs•; p;]ÿÔnyNt deÖv;Æ 8
aÖi¶vOûR];i,ÿ jÏn∂iv,ÖSyuivÃRpÖNyy;ÿ )
[AdhyŒya 33] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
254
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
simÿı… xuû£åa; ÿt… 9
ivêÿei.… soôMyMm?v¶ÖåîN{eÿ, v;ôyun;ÿ )ipb;ÿ imô]Syô /;mÿi.… 10
a; yidÖWe nOûpitÖNtejÖåa;nÖ$(xuicÖ retoô iniWÿ _ôN¥*rÄ.IkÉ¡ )aÖi¶Æ x/RÃmnvÖ¥\≤uv;ÿnã Sv;ô?yùÔnyTsUûdyÿ∞ 11
a¶eÖ x/Rà mhÖte s*.ÿg;yÖ tvÿ ¥uûª;Nyuÿ Öm;inÿ sNtu )sÔ;ÿSpÖTy˝ suûymÖm;’¡,u„v x]UyÖt;mÖi.itÿœÖ; mh;ÿãis 12
Tv;ã ih mÖN{tÿmmkúxÖokìvÃRvOûmheÖ mihÿ nÖ… ≈o„yÿ¶e )îN{Ö• Tv;ô xvÿs; deÖvt;ÿ v;ôyuMpOÿ,iNtô r;/ÿs;ô nOtÿm;… 13
Tveåaÿ¶e Sv;¸t ip[ôy;sÿæ sNtu sUûryÿæ )≤ÖNt;roÖ ≤e mÖ v;ÿnoÖ jn;ÿn;mUûv;RNdyÿNtÖ gon;ÿm( 14≈uûi/ ≈uÿTk,RÖ vi ÿi.deÖRvwrÿ¶e sÖy;vÿi.… )a;sIÿdNtu bÖihRiWÿ imô]oåaÿ≤ÖRm; p[;ÿtÖ≤;Rv;ÿ,oåa?vÖrm( 15
ivêeÿW;ômidÿit≤ÖRiDy;ÿn;ô\ivêeÿW;ômitÿiqôm;RnuÿW;,;m( )aÖi¶deÖRv;n;ômvÿåa;vO,;ônÆ suÿmO@«ôko .ÿvtu j;ôtveÿd;… 16
mÖhoåaÖ¶eÆ sÿim/;ônSyô xmRÖ<yn;ÿg; imô]e v®ÿ,e SvôStyeÿ )≈eœºÿ Sy;m sivôtuÆ svIÿminô t∂ºÖv;n;ômvoÿåaÖ¥; vOÿ,Imhe 17
a;pÿiíiTpPyu StÖ≤oáR n g;voô n=ÿ•OûtÔÿ·rÖt;rÿStåîN{ )
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
255
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
≤;ôih v;ôyunR inôyutoÿ noôåaCz;ô Tv˝ ih /Iôi.dRyÿseÖ iv v;j;ÿn(18
g;vÖå¨p;ÿvt;vÖtMmÖhI ≤ÖDSyÿ rÄPsud;ÿ )Ö.; k,;Rà ihrÄ<yy;ÿ 19
≤dÖ¥ sUrÄå¨idôten;ÿg; imô]oåaÿ≤ÖRm; )suûv;itÿ sivôt; .gÿæ 20
a; suûte isÿçtÖ i≈yÖ Ö rodÿSyori.ôi≈yÿm( )rÄs; dÿ/It vOWÖ.m( )tMp[Öàq;ôy\veÖnÆ 21 giltmN]* --tMp[Öàq;ÿ pUûvRq;ÿ ivôêqeÖmq;ÿ JyeÖœt;ÿitMbihRÖWdÿã SvôivRdÿm( )p[ÖtIôcIôn\vûOjnÿNdohseÖ /uinÿm;ôxuÔyÿNtômnuû y;suû v/RÃse –aÖy\vÖeníoÿdyÖTpOiXÿng.;Rô JyoitÿjRr;yUû rjÿso ivôm;neÿ )îÖmmÖp;ã sÿ©ûme sU≤RÃSyô ixxuû• ivp[;ÿ mÖit.Iÿ irhiNt –
a;ôitœÿNtÖMp·rÖ ivêeÿåa.UWÖiHzyoô vs;ÿníritô Svroÿic… )mÖhˇ√é„,oôåasuÿrSyô n;m; ivôê¡poåaÖmOt;ÿin tSq* 22
p[ voÿ mÖhe mNdÿm;n;ôy;N/Ösoc;RÃ ivôê;nÿr;y ivê;ô.uveÿ )îN{ÿSyô ≤SyÖ sumÿ%Ö Ö shÖo mihÖ ≈voÿ nOûM,çÖ rodÿsI spÖ≤Rtÿæ 23
bûOhi•idÖ?måEÿW;ôM.U·rÿ xÖStMpOûquÆ Sv®ÿæ )≤eW;ôimN{Öo ≤uv;ô s%;ÿ 24
[AdhyŒya 33] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
256
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
îN{eihÖ mTSyN/ÿsoô ivêeÿi.… somÖpvRÃi.… )mÖh;2\–åaÿi.ôi∑rojÿs; 25
îN{oÿ vûO]mÿvO,oôCz/RÃnIitô… p[ m;ôiyn;ÿmimn;ô√pRÃ,Iit… )ahÖNVyù smuûx/ÖGvneÿ„v;ôiv/eRn;ÿåa’,o{;My;,;ÿm( 26
k⁄tÖSTvimÿN{Ö m;ihÿnÖ… s•ekoÿ ≤;is sTpteÖ ikNtÿåîÖTq; )sMpOÿCzse smr;Ö,Æ xuÿ.;ônwvoôRceSt•oÿ h·rvoô ≤ eÿåaÖSme )mÖh;2\–åîN{Öo ≤åaojÿs; kÖd;cÖn StÖrIrÿis kÖd;cÖn p[yuÿCzis27
giltmN];" --mÖh;2\–åîN{Öo ≤åaojÿs; pÖjRNyoÿ vOi∑Öm;2\–åîÿv ) StomwÿvRÖTsSyÿ v;vO/e –kÖd;cÖn StÖrIrÿisÖ neN{ÿ síis d;ôxuWeÿ )¨poôpe•u mÿ vÖN.UyÖåî•u teÖ d;nÿNdeÖvSyÿ pOCyte –kÖd;cÖn p[yuÿCzSyuû.e inp;ÿisô jNmÿnI )turIÿy;idTyÖ svÿnNtåîiN{Öym;tÿSq;vÖmOtÿiNdÖiv –
a; t ÿåîN{Ö;yvÿæ pnNt;ôi. yåËôvR©omÿNtÖiNttOÿTs;n( )sÖ’ûTSvá\≤e puÿ®puû];MmÖhIã sÖhßÿ/;r;MbOhÖtINduduÿ=n( 28
îÖm;NteÖ i/yÖMp[.ÿre mÖho mÖhImÖSy Stoô]e i/ôW,;ô ≤ ÿåa;nÖje )tmuÿTsÖve cÿ p[sÖve cÿ s;sÖihimN{ÿNdeÖv;sÖ… xvÿs;mdÖ•nuÿ 29
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
257
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
ivô.[;@±bOûhiTpÿbtu soôMyMm?v;yuûdR/ÿ¥ÖDpÿt;ôvivÿÓutm( )v;tÿjUtoô ≤oåaÿi.ôr=ÿitô Tmn;ÿ p[ÖÖj;Æ puÿpoW pu®Ä/; ivr;ÿjit 30
¨duû TyÔÖ;tveÿdsNdeÖv\vÿhiNt kÉÖtvÿæ )dûOxe ivê;ÿyÖ sU≤RÃm( 31
≤en;ÿ p;vkÖ c=ÿs; .urÄ<yNtôÔn;2\–åanÿu )Tv\vÿ®,Ö pXyÿis 32
dwVy;ÿv?v≤URûåa;gÿtÖ Ö rqeÿnÖ sU≤RÃTvc; )m?v;ÿ ≤ÖD˝ smÿÔ;qe )tMp[Öàq;ôy\veÖniíÖ]NdeÖv;n;ÿm( 33
giltmN];" --tMp[Öàq;ÿ pUûvRq;ÿ ivôêqeÖmq;ÿ JyeÖœt;ÿitMbihRÖWdÿã SvôivRdÿm( )p[ÖtIôcIôn\vûOjnÿNdohseÖ /uinÿm;ôxuÔyÿNtômnuû y;suû v/RÃse –aÖy\vÖeníoÿdyÖTpOiXÿng.;Rô JyoitÿjRr;yUû rjÿso ivôm;neÿ )îÖmmÖp;ã sÿ©ûme sU≤RÃSyô ixxuû• ivp[;ÿ mÖit.Iÿ irhiNt –icô]NdeÖv;n;ômudÿg;ôdnIÿkÖç=uÿimRÖ]SyÖ v®ÿ,Sy;ô¶eÆ )a;p[;ô ¥;v;ÿpOiqôvIåaÖNtirÿ=Ö Ö sU≤ÃRåa;ôTm; jgÿtStÖSquWÿí –
a; nÖåî@;ÿi.ivRôdqeÿ suxÖiSt ivôê;nÿr… sivôt; deÖvåEÿtu )aipô yq;ÿ ≤uv;noô mTsÿq; noô ivêÖÔgÿdi.ipôTve mÿnIôW; 34
≤dÖ¥ k∞ÿ vO]h•uûdg;ÿåaÖi. sUÿ≤R )svRÖNtidÿN{ tÖe vxeÿ 35
[AdhyŒya 33] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
258
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
tÖri,ÿivRôêdÿxRto Jyoitô„’dÿis sU≤R )ivêÖm;.;ÿis rocÖnm( 36
tTsU≤RÃSy devÖTvNtNmÿihÖTvMmÖ?y; ktoôRivRtÿtÖ Ö sÔÿ.;r )≤Ödedyuÿ _ hÖ·rtÿæ sÖ/Sq;ôd;{;]Iô v;sÿStnute isômSmwÿ 37
tiNmÖ]SyÖ v®ÿ,Sy;i.ôc=eÖ sU≤oRà Âôp é¡,uteÖ ¥o®ÄpSqeÿ )aÖnÖNtmÖNy&xÿdSyô p;jÿæ ’û„,mÖNyıÖ·rtÖ… sM.ÿriNt 38
b<mÖh;2\–åaÿis sU≤ÖR b@;ÿidTy mÖh;2\–åaÿis )mÖhSteÿ sÖto mÿihÖm; pÿnSytÖeı; deÿv mÖh;2\–åaÿis 39
b$(sUÿ≤ÖR ≈vÿs; mÖh;2\–åaÿis sÖ]; deÿv mÖh;2\–åaÿis )mÖ ; deÖv;n;ÿmsuû≤ùRæ puûroihÿto ivô.u Jyoitôrd;ÿ>ym( 40
≈;yÿNtåîvÖ sU≤RÖ‚ivêeidN{ÿSy .=t )vsUÿin j;ôte jnÿm;nÖåaojÿs;ô p[itÿ .;ôg• dIÿi/m 41
aÖ¥; deÿv;ôå¨idÿt;ô sU≤RÃSyô inr˝hÿs… ippOût; inrÿvÖ¥;t( )t•oÿ imô]o v®ÿ,o m;mhNt;ômidÿitô… isN/uÿæ pOiqôvIå Öt ¥*Æ 42
a; ’û„,enÖ rjÿs;ô vtRÃm;no inveÖxyÿ•ÖmOtÖMmTyRÃç )ihÖrÄ<yyeÿn sivôt; rqÖen; deÖvo ≤;ÿitô .uvÿn;inô pXyÿn( 43
p[v;ÿvOje sup[Öy; bÖihRrÿeW;ôm; ivôXptIÿvÖ bI·rÿ$åîy;te )
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
259
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
ivôx;mÖ _o®ÄWsÿæ pUûvRÙÿt* v;ôyuÆ pUûW; SvôStyeÿ inôyuTv;ÿn( 44
îÖN{Öv;ôyU bOhÖSpitÿiMmÖ];i¶MpUûW,ÖM.gÿm( )a;ôidôTy;Nm;®ÿt©û,m( 45
v®ÿ,… p[;ivôt; .uÿviNmô]o ivê;ÿi.Âôiti.ÿæ )krÿt;•… suûr;/ÿs… 46
ai/ÿ nåîN{wW;ô\iv„,oÿ sj;ôTy;ùn;m( )îÖt; m®ÿtoôåaiêÿn; )tMp[Öàq;ôy\veÖno ≤e dÿev;sÖåa; nÖåî@;ÿi.ôivRêeÿi.…soôMyMm?vom;ÿsíWR,I/Ot… 47
giltmN];" --tMp[Öàq;ÿ pUûvRq;ÿ ivôêqeÖmq;ÿ JyeÖœt;ÿitMbihRÖWdÿã SvôivRdÿm( )p[ÖtIôcIôn\vûOjnÿNdohseÖ /uinÿm;ôxuÔyÿNtômnuû y;suû v/RÃse –aÖy\vÖeníoÿdyÖTpOiXÿng.;Rô JyoitÿjRr;yUû rjÿso ivôm;neÿ )îÖmmÖp;ã sÿ©ûme sU≤RÃSyô ixxuû• ivp[;ÿ mÖit.Iÿ irhiNt –≤e deÿv;so idÖVyek;ÿdxÖ Sq pOÿiqôVy;m?yek;ÿdxÖ Sq )aÖPsuûi=toÿ mihÖnwk;ÿdxÖ Sq te dÿev;so ≤ÖDimÖmÔuÿW?vm( –a; nÖåî@;ÿi.ivRôdqeÿ suxÖiSt ivôê;nÿr… sivôt; dÖevåEÿtu )aipô yq;ÿ ≤uv;noô mTsÿq; noô ivêÖÔgÿdi.ipôTve mÿnIôW; –ivêeÿi.… soôMyMm?v¶ÖåîN{eÿ, v;ôyun;ÿ ) ipb;ÿ imô]SyÖ /;mÿi.…–aom;ÿsíWR,I/Otoô ivêeÿ dev;sÖåa;gÿt ) dÖ;ê;ãsoÿ dÖ;xuWÿæsuûtm( –
[AdhyŒya 33] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
260
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
a¶ÖåîN{Ö v®ÿ,Ö im]Ö dev;ô… x/RÖ… p[yÿNtÖ m;®ÿtoôt ivÿ„,o )Ö.; n;sÿTy; ®Ä{oåa/Ö ¶;Æ pUûW; .gÖ… srÿSvtI juWNt 48
îÖN{Ö;¶I imô];v®Ä,;idÿitôãô Svùùæ pOiqôvIN¥;MmÖ®tÖ…pvRÃt;2\–åaÖpÆ )ûve iv„,uÿMpUûW,ÖMb[ ÿ,ÖSpitôM.gÖ•u x˝sÿ sivôt;rÿmUûtyeÿ 49
aÖSme ®Ä{; meÖhn;ô pvRÃt;so vO]ÖhTyeÖ .rÿÙt* sÖjoW;ÿ… )≤Æ x˝sÿte StuvÖte /;iyÿ pÖj[åîN{ÿJyeœ;åaÖSm;2\–åaÿvNtu dÖev;Æ50
aÖv;RçoÿåaÖ¥; .ÿvt; ≤j];ôåa; voô h;idRÖ .yÿm;no Vyyeym( )];?vÿ•o dev; inôjuroÖ vOk¡Syô ];?vÿ ût;RdÿvÖpdoÿ ≤j];… 51
ivêeÿåaÖ¥ mÖ®toô ivêÿåËôtI ivêeÿ .vNTvÖ¶yÖ… simÿı;… )ivêeÿ no deÖv;åavÖs;gÿmNtuû ivêÿmStuû {ivÿ,\Öv;joÿåaÖSme 52
ivêeÿ dev;… Í,uûtem˝ hvÿMmeÖ ≤eåaÖNt·rÿ=eÖ ≤å¨pÖ ¥ivô œ )≤eåaÿi¶ijô◊;å Öt v;ô ≤jÿ];åa;ôs¥;ôiSmNbÖihRiWÿ m;dy?vm( 53
deÖve>yoô ih p[ÿqÖm\≤ÖiDyeÿ>yomOtÖTv˝ suûvisÿ .;ôgmuÿ Ömm( )a;id∂Ö;m;nÿ sivtÖVyURù,uRWenUcIôn; jIÿivôt; m;nuÿWe>y… 54
p[ v;ôyumCz;ÿ bOhÖtI mÿnIôW; bOûh{ÿiy\ivôêv;ÿr˝ rqÖp[;m( )¥uût¥;ÿm; inôyutÖ… pTyÿm;n… kÖivÆ kÖivimÿy=is p[yJyo 55
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
261
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
îN{ÿv;yUåîÖme suût;å¨pÖ p[yoÿi.ôr;gÿtm( )îNdÿvo v;muûxiNtô ih 56
imô]˝ ÿve pUûtdÿ=\Öv®ÿ,ç ·rÖx;dÿsm( )i/yÿõ™ Oût;cIôãô s;/ÿNt; 57
dß;ÿ ≤ûuv;k¡v… suût; n;sÿTy; vOû _bÿihRW… )a;y;ÿt˝ ®{vtRnI )tMp[Öàq;ôy\veÖnÆ 58
giltmN]* --tMp[Öàq;ÿ pUûvRq;ÿ ivôêqeÖmq;ÿ JyeÖœt;ÿitMbihRÖWdÿã SvôivRdÿm( )p[ÖtIôcIôn\vûOjnÿNdohseÖ /uinÿm;ôxuÔyÿNtômnuû y;suû v/RÃse –aÖy\vÖeníoÿdyÖTpOiXÿng.;Rô JyoitÿjRr;yUû rjÿso ivôm;neÿ )îÖmmÖp;ã sÿ©ûme sU≤RÃSyô ixxuû• ivp[;ÿ mÖit.Iÿ irhiNt –
ivôd¥dIÿ sÖrm;ÿ ®ÄG,m{ÖemRihÖ p;qÿæ pUûVyR sÖ/[‰ù‘… )ag[ÿ•yTsuûp¥=ÿr;,;ômCz;ô rvÿMp[qÖm; j;ÿnÖtI g;ÿt( 59
nÖih SpxÖmivÿd•ÖNymÖSm;√wÿê;nÖr;TpuÿråEÖt;rÿmÖ¶eÆ )EmeÿnmvO/•ÖmOt;ôåamÿTyR‚vwê;nÖrÕw]ÿijTy;y deÖv;Æ 60
Ög[; ivÿ Öinn;ô mO/ÿåîN{Ö;¶I hÿv;mhe )t; noÿ mO@;tåÈÖdOxeÿ 61
[AdhyŒya 33] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
262
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
¨p;ÿSmw g;yt; nrÄ… pvÿm;n;ôyeNdÿve )aÖi. deÖv;2\–åîyÿ=te 62
≤e Tv;ÿihÖhTyeÿ m`vÖ•vÿ/RÖNye x;ÿMbÖre hÿ·rvoô ≤e givÿ∑* )≤e Tv;ÿ nUûnmÿnuûmdÿiNtÖ ivp[;ô… ipbeÿN{Ö somÖ Ö sgÿ,o mÖ®i∫ÿæ 63
jinÿœ;å Ög[Æ shÿse tuûr;yÿ mÖN{åaoijÿœo b ûl;i.ÿm;n… )avÿ/RÖi•N{ÿMmÖ®tÿiíÖd]ÿ m;ôt; ≤√«ôrNdÖ/nÖıinÿœ; 64
a; tU nÿåîN{ vO]h•ÖSm;k¡mÖ/Rm;gÿih )mÖh;NmÖhIi.ÿÂôiti.ÿæ 65
TvimÿN{Ö p[tUÿitR„vÖi. ivê;ÿåaisÖ SpO/ÿæ )aÖxÖiStôh; jÿinôt; ivÿêÖtUrÿisô TvNtUÿ≤R t®„yÖtÆ 66
anuÿ teÖ xu„mÿNtuûryÿNtmIytu… =Öo,I ixxuû• m;ôtr;ÿ )ivê;ÿStÖe SpO/ÿæ XnqyNt mÖNyveÿ vOû]\≤idÿN{Ö tUvRÃis 67
≤ÖDo deÖv;n;ôMp[Tyeÿit suûªm;idÿTy;soô .vÿt; mO@ÖyNtÿæ )a; voôv;RcIÿ sumÖitvRÃvOTy;dÖ Öhoiíô¥; vÿ·rvoôiv Ör;sÿt( 68
adÿB/ei.… sivt… p;ôyui.ôÇ˝ ixÖvei.ÿrÄ¥ p·rÿp;ih noô gyÿm( )ihrÿ<yij◊… suivôt;yÖ nVyÿseÖ r=Ö; m;ikÿnoRåaÖ xÿ såÈxt 69
p[vIÿrÄy; xucÿyo di{re v;m?vÖ≤uRi.ômR/uÿmNt… suût;sÿæ )vhÿ v;yo inôyutoÿ ≤;ôÁCz;ô ipb;ÿ suûtSy;N/ÿsoô md;ÿy 70
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
263
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
g;vÖå¨p;ÿvt;vÖtMmÖhI ≤ÖDSyÿ rÄPsud;ÿ )Ö.; k,;Rà ihrÄ<yy;ÿ 71
k;Vyÿyor;Öj;neÿWuû £Tv;ô d=ÿSy duroÖ,e )·rÖx;dÿs; sÖ/SqÖåa; 72
dwVy;ÿv?v≤UûRåa;gÿtÖ Ö rqÿenÖ sU≤RÃTvc; )m?v;ÿ ≤ÖD˝ smÿÔ;qe )tMp[Öàq;ôy\veÖnÆ 73
giltmN]* --tMp[Öàq;ÿ pUûvRq;ÿ ivôêqeÖmq;ÿ JyeÖœt;ÿitMbihRÖWdÿã SvôivRdÿm( )p[ÖtIôcIôn\vûOjnÿNdohseÖ /uinÿm;ôxuÔyÿNtômnuû y;suû v/RÃse –aÖy\vÖeníoÿdyÖTpOiXÿng.;Rô JyoitÿjRr;yUû rjÿso ivôm;neÿ )îÖmmÖp;ã sÿ©ûme sU≤RÃSyô ixxuû• ivp[;ÿ mÖit.Iÿ irhiNt –
itôrÄíInoô ivtÿto rÄiXmreÿW;mÖ/Æ iSÿvdÖ;sI3duûp·rÿ iSvd;sI3t( )reÄtoô/;åa;ÿsNmihÖm;nÿåa;sNTSvÖ/;åaÖvSt;ôTp[yÿit… pÖrSt;ÿt( 74
a; rodÿsIåapO,Öd; SvÿmRÖh∆;ôt\≤deÿnmÖpsoôåa/;ÿryn( )soåaÿ?vÖr;yÖ p·rÿ,Iyte kÖivrTyoô n v;jÿs;tyeÖ cnoÿiht… 75
ÖKqei.ÿvOR]ÖhNtÿm;ô ≤; mÿNdÖ;n; icôd; igôr; )a;ôõ™gUûWwr;Öivv;ÿst… 76
[AdhyŒya 33] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
264
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
¨pÿ n… sUûnvoô igrÿæ Íû<vNTvômOtÿSyô ≤e )sûumûO@«ôk; .ÿvNtu n… 77
b[ ;ÿi, me mÖtyÖ… x˝ suût;sÖ… xu„mÿåîyitôR p[.Oÿto meÖåai{ÿæ )a;x;ÿsteÖ p[itÿh≤RNTyuûKqem; hrIÿ vhtÖSt; noôåaCzÿ 78
anuÿ Öm; teÿ m`vÖ•ikÖnuR n Tv;v;ÿ2\–åaiSt deÖvt;ô ivd;ÿn… )n j;yÿm;noô nxÿteÖ n j;ôto ≤;inÿ k·rÖ„y; ’¡,uûih p[ÿvOı 79
tidd;ÿsÖ .uvÿneWuû JyeœÖ\≤toÿ jÖDå Ög[STvÖeWnOÿM,… )sÖ¥o jÿD;ôno in·rÿ,;itô x]Uûnnuû y\ivêeÖ mdÖNTyUm;ÿ… 80
îÖm;å ÿ Tv; puÂvsoô igroÿ v/RNtuû ≤; mmÿ )p;ôvÖkvÿ,;Rô… xucÿyo ivpÖiítoôi. StomwÿrnUWt 81
≤Sy;ôy\ivêÖåa;≤oRô d;sÿæ xevi/ôp;åaÖ·rÆ )itôriíÿdÖ≤eR ®ÄxmeÖ pvIÿrivô tu>yeTsoåaÿJyte rÄiyÆ 82
aÖy˝ sÖhßÖmOiWÿi.ô… shÿS’t… smuû{åîÿv pp[qe )sÖTyÆ soåaÿSy mihÖm; gOÿ,eÖ xvoÿ ≤ÖDeWuÿ ivp[Ör;Jyeÿ 83
adÿB/ei.… sivt… p;ôyui.ôÇ˝ ixÖvei.ÿrÄ¥ p·rÿp;ih noô gyÿm( )ihrÿ<yij◊… suivôt;yÖ nVyÿsÖe r=Ö; m;ik¡noRåaÖ xÿ såÈxt84
a; noÿ ≤ÖDiNdÿivôSpOx\Öv;yoÿ ≤;ôih suûmNmÿi.… )
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
265
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
aÖNtÆ pÖiv]ÿå Öp·rÿ ≈I,;ônoáy˝ xuû£oåaÿy;im te 85
îÖN{Öv;ôyU suÿsÖNdOx;ÿ suûhveÖh hÿv;mhe )≤q;ÿ nÖ… svRÖåî∆noÿnmIôvÆ sÖ©meÿ suûmn;ôåasÿt( 86
A/ÿigÖTq; s mTyRÃæ xxÖme deÖvt;ÿtye )≤o nUûniMmÖ];v®ÿ,;vÖi.∑ÿyåa;cÖ£É hÖVyd;ÿtye 87
a;y;ÿtÖmupÿ.UWtÖMm?vÿæ ipbtmiên; )duûG/Mpyoÿ vOW,; jeNy;vsUû m; noÿ mi/R∑Öm;gÿtm( 88
p[wtûu b[ ÿ,ÖSpitô… p[ deÖVyeùtu sUûnOt;ÿ )aCz;ÿ vIôr•≤RÃMpÖi¤r;ÿ/sNdeÖv; ≤ÖD•ÿyNtu n… 89
cÖN{m;ÿåaÖPSváNtr; suÿpÖ,oR /;ÿvte idÖiv )rÄiyiMpÖx©ÿMb ûlMpuÿ®ÄSpOhÖ Ö h·rÿreitô kinÿ£dt( 90
deÖvNdeÿv\Övovÿse deÖvNdeÿvmÖi.∑ÿye )deÖvNdeÿv˝ ¸vemÖ v;jÿs;tye gOû,Ntoÿ deÖVy; i/ôy; 91
idÖiv pOû∑oåaÿroct;ôi¶vwÃRê;nÖro bOûhn( )+my;ÿ vO/;ônåaojÿs;ô cnoÿihtoô JyoitÿW; b;/teÖ tmÿæ 92
îN{;ÿ¶IåaÖp;idÖyMpUv;Rg;ÿTpÖ√tIÿ>y… )ihÖTvI ixroÿ ijÖ◊y;ô v;vÿdÖ∞rÿiT]Ö ÖxTpÖd;Nyÿ£mIt( 93
[AdhyŒya 33] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
266
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
dÖev;soô ih „m;ô mnÿveÖ smÿNyvoô ivêeÿ s;ôk˝ sr;ÿty… )te noÿåaÖ¥ teåaÿpÖrNtuûce tu noô .vÿNtu v·rvoôivdÿæ 94
ap;ÿ/mdÖi.xÿStIrxiStÖh;qeN{oÿ ¥uûª‰;.ÿvt( )deÖv;StÿåîN{ sÖ:y;yÿ ≤eimrÄe bOhÿ∫;noô m®ÿÌ, 95
p[ vÖåîN{;ÿy bOhÖte m®ÿtoô b[ ;ÿcRt )vOû]˝ hÿnit vO]Öh; xÖt£¡tuûvRj[eÿ, xÖtpÿvR,; 96
aÖSyeidN{oÿ v;vO/Öe vO„<yÖ Ö xvoô mdeÿ suûtSyô iv„,ÿiv )aÖ¥; tmÿSy mihÖm;nÿm;ôyvonuÿ∑uviNt pUûvRq;ÿ )îÖm;å ÿ Tv;ô ≤Sy;ôymÖy˝ sÖhßÿmUû?vRåËô Wu ,ÿæ 97
giltmN];" --îÖm;å ÿ Tv; puÂvsoô igroÿ v/RNtuû ≤; mmÿ )p;ôvÖkvÿ,;Rô… xucÿyo ivpÖiítoôi. StomwÿrnUWt –≤Sy;ôy\ivêÖåa;≤oôR d;sÿæ xevi/ôp;åaÖirÆ )itôriíÿdÖ≤eR ®ÄxmÖe pvIÿrivô tu>yeTsoåaÿJyte rÄiyÆ –aÖy˝ sÖhßÖmOiWÿi.ô… shÿSkét… smuû{åîÿv pp[qe )sÖTyÆ soåaÿSy mihÖm; gOÿ,Öe xvoÿ ≤ÖDeWuÿ ivp[Ör;Jyeÿ –Ëô?vRåËô Wu ,ÿåËôtyeÖ itœ;ÿ deÖvo n sÿivôt; )Ëô?voR v;jÿSyô sinÿt; ≤dÖiÔi.ÿv;ôR i∫ÿivôR◊y;ÿmhe –
îit ]yiS]'xoå?y;y"
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
267
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
aq ctuiS]'xoå?y;y"
≤∆;gÿ[to dUûrmuûdwitô dwvÖNtduÿ suû¢Syô tqwÖvwitÿ )dUûrÄ©ûmÔ‰oitÿW;ôÔ‰oitôrekÖNtNmÖe mnÿæ ixôvsÿ LpmStu 1
≤enÖ km;RÃ<yÖpsoÿ mnIôiW,oÿ ≤ÖDe ’û<viNtÿ ivôdqeÿWuû /Ir;ÿ… )≤dÿpUûvR‚≤Ö=mÖNtÆ p[Öj;n;ôNtNmeÖ mnÿæ ixôvsÿ LpmStu 2
≤Tp[ÖD;nÿmuût cetoô /OitÿíÖ ≤∆‰oitÿrÄNtrÄmOtÿMp[Öj;suÿ )≤Sm;ô•åAûte ikçÖn kmRà i£ÖyteÖ tNmeÖ mnÿæ ixôvsÿ LpmStu 3
≤enÖedM.UûtM.uvÿnM.ivô„yTp·rÿgOhItmÖmOteÿnÖ svRÃm( )≤enÿ ≤ÖDSt;ôyteÿ sÖ¢hoÿt;ô tNmeÖ mnÿæ ixôvsÿ LpmStu 4
≤iSmÖ•OcÖ… s;mÖ ≤jUÿãiWô ≤iSmÖNp[itÿiœt; rqn;ô.;ivÿv;ôr;Æ )≤iS\mÿiíÖ ˝ svRÖmotÿMp[Öj;n;ôNtNmÖe mnÿæ ixôvsÿ LpmStu 5
suûW;ôrÖiqrê;ÿinvÖ ≤Nmÿnuû„y;ù•enIôyteÖ.Ixuÿi.v;Rôijnÿåîv )ÖTp[itÿœÖ\≤dÿijÖrÔivÿœÖNtNmeÖ mnÿæ ixÖvsÿ LpmStu 6
ipôtu•u StoÿWMmÖho /Öm;R,ÖNtivÿWIm( )≤Syÿ i]ôto Vyojÿs; vOû]\ivpÿvRmÖdRyÿt( 7
aiNvdÿnumteÖ TvMmNy;ÿswÖ xçÿ nS’i/ )£Tvôe d=;ÿy no ihnuû p[ ,Öåa;yUÿãiW t;·rW… 8
anuÿ noô¥;nuÿmit≤ÖRDNdeÖveWÿu mNyt;m( )
[AdhyŒya 34] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
268
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
aÖi¶íÿ hVyôv;hÿnoô .vÿtNd;ôxuWÖe myÿæ 9
isnIÿv;ilô pOqÿu∑ukÉÖ ≤; dÖev;n;ômisô Svs;ÿ )jûuWSvÿ hÖVym; ÿtMp[Öj;Ndeÿiv ididió n… 10
pçÿ nÖ¥áæ srÿSvtIômipÿyiNtô sßoÿts… )srÿSvtIô tu pÿçÖ/; so deÖxe.ÿvTsÖ·rt( 11
Tvmÿ¶e p[qÖmoåai©ÿr;ÖåAiWÿdeÖRvo deÖv;n;ÿm.v… ixÖvÆ s%;ÿ )tvÿ v[Öte kÖvyoÿ ivµÖn;pÖsoj;ÿyNt mÖ®toô .[;jÿdO∑y… 12
Tv•oÿåa¶eÖ tvÿ dev p;ôyui.ÿmRÖ onoÿ r= tÖNvùí vN¥ )];ôt; toôkSyô tnÿyeÖ gv;ÿmÖSyinÿmeWÖ Ö r=ÿm;,ÖStvÿ v[Öte 13
Ö ;ôn;y;ômvÿ.r; icikôTv;NTsÖ¥Æ p[vIÿt;ô vOWÿ,Ôj;n )aÖ®ÄWStUÿpoô ®xÿdSyô p;jÖåî@;ÿy;Spuû]o vÖyuneÿjin∑ 14
î@;ÿy;STv; pÖde vÖy•;.;ÿ pOiqôVy;åai/ÿ )j;tÿvedÖo in/IÿmÖÁ¶eÿ hÖVy;yÖ vo!ÿve 15p[mÿNmhe xvs;ôn;yÿ xUûWm;ÿõ™gUûWi©vRÃ,seåai©rÄSvt( )suûvOû·ˇ_i.ÿ StuvÖtåAÿiGmÖy;y;c;RÃm;ôkú•reÄ iv≈uÿt;y 16
p[ voÿ mÖhe mihÖ nmoÿ .r?vm;õ™gUû„yù xvs;ôn;yÖ s;mÿ )≤en;ÿ nÖ… pUveÃR ipôtrÿæ pdÖD;åacRÃNtoôåai©ÿrsoô g;åaivÿNdn( 17
îÖCziNtÿ Tv; soôMy;sÖ… s%;ÿy… suûNviNtô somÖNd/ÿitô p[y;ÿãis )
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
269
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
ititÿ=NteåaÖi.xÿiStÖÔn;ÿn;ôimN{Ö Tvd; kíÖn ih p[ÿkÉÖtÆ 18
n teÿ dUûre pÿrÄm; icô{j;ôãôSy; tu p[y;ÿih h·rvoô h·rÿ>y;m( )iSqôr;yÖ vO„,eÖ svÿn; ’ûtem; ≤uû _; g[;v;ÿ,… sim/;ôneåaÖ¶* 19
aW;ÿ!\≤uûTsu pOtÿn;suû pipÿ[ã SvôW;RmÖPs;\vOûjnÿSy goôp;m( ).ÖreÄWuûj;ã suÿi=Öit˝ suû≈vÿsÖÔyÿNtÖNTv;mnuÿmdem som 20
somoÿ /eÖnu somoôåavRÃNtm;ôxu somoÿ vIôr ¡mRÖ<yùNdd;it )s;ôdÖNyù\ivdÖQyù sÖ.eyÿiMptOû≈vÿ,\Ö≤o dd;ÿxdSmw 21
Tvimôm;åaoWÿ/I… somÖ ivê;ôSTvmÖpoåaÿjnyÖSTv©;Æ )Tvm;tÿtNqoôvRáNt·rÿ=ÖNTvÔ‰oitÿW;ô iv tmoÿ vvqR 22
deÖvenÿ noô mnÿs; dev som r;Öyo .;ôg˝ sÿhs;v•Öi.yuÿ?y )m; Tv;tÿnÖdIixÿWe vIô≤ùRSyoô.yeÿ>yÖ… p[icÿikTs;ô givÿ∑* 23
aÖ∑* Vyÿ:yTkÖk⁄.ÿæ pOiqôVy;S]I /Nvô ≤ojÿn; sÖ¢ isN/Uÿn( )ihÖrÄ<y;ô=Æ sÿivôt; deÖvåa;g;ô∂/Ö{à;ÿ d;ôxuWÖe v;≤;RÃi, 24
ihrÿ<yp;i,… sivôt; ivcÿWRi,®Ä.e ¥;v;ÿpOiqôvIåaÖNtrIÿyte )ap;mIÿv;ôMb;/ÿteÖ veitô sU≤RÃmÖi. ’û„,enÖ rjÿs;ô ¥;mOÿ,oit 25
ihrÿ<yhStoôåasuÿr… sunIôqÆ suÿmO@«ôkÆ Svv;ÿ ≤;Tvôv;Rõ™ )aÖpÖse/ÿn[Ö=soÿ ≤;tuû/;n;ônSq;ÿ∂ºÖvÆ p[ÿitdÖoW©»ÿ,;ônÆ 26
[AdhyŒya 34] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
270
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
≤e teÖ pNq;ÿ… sivt… pUûVy;RsoÿreÄ,vÖ… su’¡t;åaÖNt·rÿ=e )tei.ÿnoRåaÖ¥ pÖiqi.ÿæ suûge.Iô r=;ÿ c noôåai/ÿ c b[Uih dev 27
Ö.; ipÿbtmiênoô.; nÖ… xmRÃ ≤Cztm( )aÖivôi{ôy;i.ÿÂôiti.ÿæ 28a“ÿSvtImiên;ô v;cÿmÖSme ’ût•oÿ dß; vOW,; mnIôW;m( )aÖ¥UûTyevÿseÖ in◊ÿye v;\vOû/e cÿ no .vt\Öv;jÿs;t* 29
¥ui.ÿrÄ _⁄i.ô… p·rÿp;tmÖSm;n·rÿ∑ei.riên;ô s*.ÿgei.… )t•oÿ imô]o v®ÿ,o m;mhNt;ômidÿitô… isN/uÿæ pOiqôvIå Öt ¥*Æ 30
a; ’û„,enÖ rjÿs;ô vtRÃm;no inveÖxyÿ•ÖmOtÖMmTyRÃç )ihÖrÄ<yyeÿn sivôt; rqeÖn; deÖvo ≤;ÿitô .uvÿn;inô pXyÿn( 31
a; r;ÿi]Ö piqRÃvÖ Ö rjÿæ ipôturÿp[;iyô /;mÿi.… )idÖvÆ sd;ÿãis bOhÖtI ivitÿœsÖåa; TveÖW\vÿtRteÖ tmÿæ 32
¨WÖSti∞ô]m;.ÿr;ÖSm>y\Ãv;ijnIvit )≤enÿ toôkçÖ tnÿyçÖ /;mÿhe 33
p[;ôtrÄi¶Mp[;ôt·rN{ÿ hv;mhe p[;ôtimRô];v®ÿ,; p[;ôtrÄiên;ÿ )p[;ôt.RgÿMpUûW,ÖMb[ ÿ,ÖSpitÿMp[;ôtÆ somÿmuût ®Ä{˝ ÿvem 34
p[;ôtÖijRtÖM.gÿmuûg[ ÿvem vÖyMpuû]midÿteÖ≤oR ivÿ/Öt;R )a;ô/[iíô¥MmNyÿm;nStuûriíô{;j;ÿ icô¥M.gÿM.Ö=ITy;hÿ 35
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
271
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
.gÖ p[,eÿtÖ.RgÖ sTyÿr;/oô .geÖm;iN/yÖmudÿv;ô ddÿ•… )
.gÖ p[ noÿ jnyÖ goi.ôrêÖw.RgÖ p[ nOi.ÿnOûRvNtÿæ Sy;m 36
Öted;nIôM.gÿvNt… Sy;moôt p[ÿipôTvå Öt m?yeÖåaˆ;ÿm( )Ötoidÿt; m`vÖNsU≤RÃSy vÖyNdeÖv;n;ÿã sumÖt* Sy;ÿm 37
.gÿåEÖv .gÿv;2\–åaStu dev;ôStenÿ vÖyM.gÿvNt… Sy;m )tNTv;ÿ .gÖ svRÖåî∆oÿhvIitô s noÿ .g puråEÖt; .ÿveÖh 38
smÿ?vÖr;yoôWsoÿ nmNt di/ô£;veÿvÖ xucÿye pÖd;yÿ )aÖv;RôcIôn\vÿsuûivdÖM.gÿ•oô rqÿimôv;ê;ÿ v;ôijnÖåa;vÿhNtu 39
aê;ÿvtIôgoRmÿtInRå ÖW;soÿ vIôrvÿtIô… sdÿmuCzNtu .Ö{;Æ )ûOtNduh;ÿn; ivôêtÖ… p[pIÿt; ≤ûUyMp;ÿt SvôiSti.ô… sd;ÿ n… 40
pUWÖNtvÿ v[Öte vÖy• ·rÿ„yemÖ kd;ÿcÖn )Stoôt;rÿStåîÖh Smÿis 41
pÖqSpÿqÖ… p·rÿpit\vcÖSy; k;meÿn ’ûtoåaÖ>y;ùn@Ökúm( )s noÿ r;sCz⁄û®/ÿíÖN{;g[;ô i/yÿiN/y˝ sIW/;itô p[ pUûW; 42
]Ii,ÿ pÖd; ivcÿ£meÖ iv„,uÿgoRôp;åad;ÿ>y… )atoô /m;RÃi, /;ôryÿn( 43
ti√p[;ÿso ivpÖNyvoÿ j;gOûv;ãsÖ… simÿN/te )iv„,oô≤RTpÿrÄmMpÖdm( 44
[AdhyŒya 34] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
272
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
OûtvÿtIô .uvÿn;n;mi.ôi≈yoôvIR pOûQvI mÿ/uûdu eÿ suûpexÿs; )¥;v;ÿpOiqôvI v®ÿ,Syô /mRÃ,;ô iv„k¡i.teåaÖÖjreÄ .U·rÿrets; 45
≤e nÿæ sÖpà;ôåapÖ te .ÿviNTvN{Ö;i¶>y;ômvÿb;/;mhÖe t;n( )vsÿvo ®Ä{;åa;ÿidôTy;å ÿp·rÖSpOxÿMmoôg[çe ;ÿrmi/r;Öjmÿ£n( 46
a; n;ÿsTy; i]ôi.reÿk;dÖxw·rÖh deÖvei.ÿ≤;RtMm/uûpeyÿmiên; )p[;yuûSt;·rÿ∑Ö•I rp;ÿãis mO=tÖ Ö se/ÿtÖN√πWoô .vÿt˝ sc;ô.uv;ÿ 47
EÖW vÖ Stomoÿ m®tåîÖy©Im;RÃNdÖ;≤RSyÿ m;ôNySyÿ k;ôroÆ )EW; ≤;ÿsI∑ tÖNveù vÖy;\ivô¥;meÖW\vOûjnÿÔÖIrd;ÿnum( 48
sÖhStoÿm;… sÖhzÿNdsåa;ôvOtÿæ sÖhp[ÿm;ôåAWÿy… sÖ¢ dwVy;ÿæ )pUveÃRW;ôMpNq;ÿmnuûdOXyÖ /Ir;ÿåaÖNv;leÿi.re rÄQyoá n rÄXmIn( 49
a;ôyuû„yù\vcRÖSyù r;ÖySpoWÖm*i∫ÿdm( )îÖd˝ ihrÿ<y\ÖvcRÃSvô∆w];ôy;ivÿxt;dûu m;m( 50n t{=;ÿãisô n ipÿxÖ;c;StÿriNt deÖv;n;ômojÿæ p[qmÖjã ÁÖºtt()≤o ibô.itRÃ d;=;yÖ,˝ ihrÿ<yÖ Ö s deÖveWÿu ’,ute dÖI Rm;yuû… smÿnuû„yeùWu ’,ute dÖI Rm;yuÿæ 51
≤d;bÿ›Nd;=;yÖ,; ihrÿ<y˝ xÖt;nIÿk;y sumnÖSym;ÿn;… )tNmÖåa;bÿ›;im xÖtx;ÿrdÖ;y;yuÿ„m;ÔÖrdÿi∑Ö≤Rq;sÿm( 52
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
273
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
Öt noihÿbuûRfiyùæ Í,oTvôjåEk¡p;TpOiqôvI sÿmuû{Æ )ivêeÿ deÖv;åAÿt;ôvO/oÿ ¸v;ôn; Stuût; mN];ÿ… kivxÖSt;åaÿvNtu 53
îÖm; igrÿåa;idÖTye>yoÿ OûtòUÿ… sÖn;{;jÿ>yo juû◊;ù juhoim )Íû,otuÿ imô]oåaÿ≤ÖRm; .goÿ nStuivj;ôto v®ÿ,oô d=Öoåa˝xÿæ 54
sÖ¢åAWÿyÖ… p[itÿiht;ô… xrIÿre sÖ¢ rÿ=iNtô sdÖmp[ÿm;dm( )sÖ¢;pÖ… Svpÿto loôkmIÿyuûSt]ÿ j;gOtoôåaSvÿ“j* s]Ösd*ÿ c deÖv*55
¨· ÿœ b[ ,Spte devÖyNtÿSTvemhe )¨pÖp[yÿNtu mÖ®tÿæ suûd;nÿvÖåîN{ÿ p[;ôxU.RÃv;ô sc;ÿ 56
p[ nUûnMb[ ÿ,ÖSpitômRN]\ÃvdTyuûKQyùm( )≤iSmÖi•N{Öo v®ÿ,o imô]oåaÿ≤RÖm; deÖv;åaok;ÿãis ci£ôre 57
b[ ÿ,SpteÖ TvmÖSy ≤ÖNt; sUû _Syÿ boi/ô tnÿyç ijNv )ivêÖNt∫Ö{\≤dvÿiNt deÖv; bOûh√ÿdem ivôdqeÿ suûvIr;ÿ… )≤åîÖm; ivê;ÿ ivôêk¡m;ôR ≤o nÿæ ipôt;•ÿpÖte•ÿSy no deih 58
giltmN];" --≤åîÖm; ivê;ô .uvÿn;inô ju◊ÖdOiWôhoRt;ô NysIÿdiTpôt; nÿæ )såa;ôixW;ô {ivÿ,imôCzm;ÿn… p[qmÖCzdvÿr;Ö2\–åa;ivÿvex –ivôêk¡m;Rô ivmÿn;ôåa;i√h;ÿy; /;ôt; ivÿ/;ôt; pÿrÄmot sÖNÎk™ )teW;ÿimô∑;inÖ simÖW; mÿdiNtô ≤];ÿ s¢åAûWINpÖråEk¡m;ôÛÆ –≤o nÿæ ipôt; jÿinôt; ≤o ivÿ/;ôt; /;m;ÿinô vedÖ .uvÿn;inô ivê;ÿ )
[AdhyŒya 34] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
274
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
≤o deÖv;n;ÿ•;mÖ/;åEk¡åEÖv t˝ sÿMp[ÖXnM.uvÿn; ≤NTyôNy; –a•ÿpÖte•ÿSy no deÁnmIôvSyÿ xuûi„m,ÿæ )p[p[ÿ dÖ;t;rÿNt;·rWÖåËjRÕo /eih i√ôpdeÖ ctuÿ„pde –
îit ctuiS]'xoå?y;y"
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
275
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
aq pçi]'xoå?y;y"
apÖeto ≤ÿNtu pÖ,yosuÿª; devpIôyvÿæ )aÖSy loôkÆ suût;vÿt… )¥ui.ôrhoÿi.rÄ _⁄i.ôVyRù _\≤Ömo dÿd;TvvÖs;nÿmSmw 1
sÖivôt; teÖ xrIÿre>y… pOiqôVy;\LloôkimÿCztu )tSmwÿ ≤uJyNt;muûißy;ÿ… 2
v;ôyuÆ puÿn;tu sivôt; puÿn;Tvô¶e.[;Rjÿs;ô sU≤RÃSyô vcRÃs; )ivmuÿCyNt;mûuißy;ÿ… 3
aÖêÖTqe voÿ inôWdÿnMpÖ,Re voÿ vsÖit„’ût; )goô.;jÖåîiTkl;ÿsqÖ ≤TsÖnvÿqÖ pU®ÿWm( 4sÖivôt; teÖ xrIÿr;i, m;ôtu®ÄpSqÖåa;vÿptu )tSmwÿ pOiqivô xM.ÿv 5
p[Öj;pÿt* Tv; deÖvt;ÿy;ômupoÿdkÉ loôkÉ indÿ/;Mys* )apÿ nÖ… xoxuÿcdÖ m( 6
prÿMmOTyoôåanuûpreÿihÖ pNq;ô\≤SteÿåaÖNyåîtÿro devÖy;n;ÿt( )c=uÿ„mte Í<vÖte teÿ b[vIimô m; nÿæ p[Öj;ã rIÿ·rWoô mot vIôr;n( 7
x\v;tÖ… x˝ ih teÖ Oi,ô… xNteÿ .vÖiNTv∑ÿk;… )xNteÿ .vNTvÖ¶yÖ… p;iqRÃv;soô m; Tv;ôi.xUÿxucn( 8
[AdhyŒya 35] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
276
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
kLpÿNt;NteÖ idxÖStu>yÖm;pÿæ ixÖvtÿm;ôStu>yÿM.vNtuû isN/ÿv… )aÖNt·rÿ=˝ ixôvNtu>yÖ LpÿNt;NteÖ idxÖ… sv;RÃæ 9
aXmÿNvtI rIyteÖ s˝rÿ.?vÖmu· ÿœtÖ p[tÿrt; s%;y… )a];ÿ jhÖImoixÿv;ô ≤eåasÿiHzÖv;NvÖymu ÿrem;ôi. v;j;ÿn( 10
ap;ô mpÖ ikiLÿvWÖmpÿ ’ûTy;mpoô rpÿæ )ap;ÿm;gRÖ TvmÖSmdpÿ dûu"„v“‰ÿ suv 11
suûimôi]ôy; nÖåa;pÖåaoWÿ/y… sNtu duimRi]ôy;StSmwÿ sNtuû≤oáSm;N√πi∑Ö ≤çÿ vÖyiN√Ö„mÆ 12
aÖnÖ@±v;hÿmÖNv;rÿ.;mheÖ s*rÿ.eyã SvôStyeÿ )s nÖåîN{ÿåîv dÖeve>yoô vi ÿæ sÖNt;rÿ,o .v 13¨√ÖyNtmÿsÖSp·rÖ Sváæ pXyÿNtÖå¨ ÿrm( )deÖvNdeÿvÖ]; sU≤ÖRmgÿNmÖ Jyoitÿ® Ömm( 14
îÖmÔÖIve>yÿæ p·rÖi/Ndÿ/;imô mwW;ô•u g;ôdpÿroÖåaqRÃmeÖtm( )xÖtÔIÿvNtu xÖrdÿæ puÂôcIrÄNtmOûRTyuNdÿ/t;ôMpvRÃten 15
a¶Öåa;yUÿãiW pvsÖåa; suûvojRÖimWÿç n… )a;ôre b;ÿ/Sv duûCz⁄n;ÿm( 16
a;yuÿ„m;n¶e hÖivW;ÿ vO/;ôno ûOtp[ÿtIko Oûtyoÿinrei/ )OûtMpIôTv; m/uû c;®Ö gVyÿiMpÖtevÿ puû]mÖi.rÿ=t;idÖm;NTSv;h;ÿ 17
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
277
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
prIÖme g;mÿneWtÖ p≤ÖRi¶mÿ Wt )deÖve„vÿ£tÖ ≈vÖ… kåîÖm;2\–åa;dÿ/WRit 18
£ÖVy;dÿmÖi¶Mp[ihÿ,oim dUûr\≤ÿmÖr;Jyÿ©Cztu ·rp[v;ôhÆ )îÖhwv;yimtÿro j;ôtveÿd; deÖve>yoÿ hÖVy\vÿhtu p[j;ônn( 19
vhÿ vÖp;Ô;ÿtved… ipôtO>yoô ≤]wÿn;ôNveTqô inihÿt;Npr;ÖkÉ )medÿs… k⁄ûLy;å¨pÖ t;NTßÿvNtu sÖTy;åEÿW;m;ôixWÖ… s•ÿmNt;ôãôSv;h;ÿ 20
Syoôn; pOÿiqiv no .v;nO=Ör; inôvexÿnI )≤Cz;ÿ nÖ… xmRÃ sÖp[q;ÿ… )apÿ nÖ… xoxuÿcdÖ m( 21
aÖSm;Êvmi/ÿj;ôtoùisô TvdÖyÔ;ÿyt;ôMpunÿæ )aÖs* Svôg;Ryÿ loôk;yÖ Sv;h;ÿ 22
îit pçi]'xoå?y;y"
[AdhyŒya 35] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
278
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
aq Wi$(]'xoå?y;y"
Ac\Öv;cÖMp[pÿ¥eÖ mnoô ≤juû… p[pÿ¥eÖ s;mÿ p[;ô,Mp[pÿ¥eÖ c=uû… ≈o]ÖMp[pÿ¥e)v;gojÿæ sÖh*joô miyÿ p[;,;p;ôn* 1
≤Nmeÿ iCzÖ{ç=uÿWoô ˙dÿySyô mnÿsoô v;itÿtO,ÖMbOhÖSpitÿmeRÖ t∂ÿ/;tu )x•oÿ .vtuû .uvÿnSyô ≤Spitÿæ 2
.U.uRvÖ… Svùæ ) tTsÿivôtuvRreÿ<yÖM.goRÃ deÖvSyÿ /Imih )i/yoô ≤o nÿæ p[coôdy;ÿt( 3
ky;ÿ niíÖ]åa;.uÿvdUûtI sÖd;vOÿ/Ö… s%;ÿ )ky;ô xicÿœy; vOût; 4
kSTv;ÿ sÖTyo md;ÿn;ôMm˝ihÿœo mTsÖdN/ÿs… )dûO!; icÿdÖ;®jÖe vsuÿ 5
aÖ.I Wu ,Ö… s%Iÿn;mivôt; jÿ·rtûø,;m( )xÖtM.ÿv;SyUûiti.ÿæ 6
ky;ô Tv•ÿåËôTy;i.p[mÿNdse vOWn( )ky;ÿ StoôtO>yÖåa;.ÿr 7
îN{Öo ivêÿSy r;jit )x•oÿåaStu i√ÖpdeÖ xçtuÿ„pde 8
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
279
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
x•oÿ imô]Æ x\\v®ÿ,Ö… x•oÿ .vTv≤ÖRm; )x•ÖåîN{Öo bOhÖSpitÖ… x•oô iv„,uÿ®®£ÖmÆ 9
x•oô v;tÿæ pvt;ôãô x•ÿStptuû sU≤ÃRæ )x•Ö… kinÿ£d∂ÖºvÆ pÖjRNyoÿåaÖi.vÿWRtu 10
ah;ÿinÖ xM.ÿvNtu nÖ… x˝ r;]Iô… p[itÿ/Iyt;m( )x•ÿåîN{Ö;¶I .ÿvt;ômvoÿi.ô… x•ÖåîN{Ö;v®ÿ,; r;ÖthÿVy; )x•ÿåîN{;pUûW,;ô v;jÿs;t*ô ximN{Ö;som;ÿ suivôt;yÖ x\≤oÆ 11
x•oÿ deÖvIrÄi.∑ÿyÖåa;poÿ .vNtu pIôtyeÿ )x\≤orÄi.ßÿvNtu n… 12
Syoôn; pOÿiqiv no .v;nO=Ör; inôvexÿnI )≤Cz;ÿ nÖ… xmRÃ sÖp[q;ÿ… 13
a;poô ih œ; mÿyoô.uvÖSt; nÿåËôjeR dÿ/;tn )mÖhe r,;ÿyÖ c=ÿse 14
≤o vÿæ ixÖvtÿmoô rsÖStSyÿ .;jytÖeh nÿæ )ÖxÖtI·rÿv m;ôtrÿæ 15
tSm;ôåarÿ©m;m voô ≤SyÖ =y;ÿyÖ ijNvÿq )a;poÿ jÖnyÿq; c n… 16
¥*Æ x;iNtÿrÄNt·rÿ=Ö Ö x;iNtÿæ pOiqôvI x;iNtôr;pÖ… x;iNtôroWÿ/yÖ…x;iNtÿæ )
[AdhyŒya 36] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
280
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
vnÖSptÿyÖ… x;iNtôivRêeÿ deÖv;Æ x;iNtôb[R Ö x;iNtô… svÖ‹ Ö x;iNtô…x;iNtÿrÄev x;iNtô… s; m;ô x;iNtÿrei/ 17
dOteÖ Î˝hÿ m; imô]Syÿ m;ô c=uÿW;ô sv;RÃi, .Uût;inô smIÿ=Nt;m( )imô]Sy;ôhç=uÿW;ô sv;RÃi, .Uût;inô smIÿ=e )imô]Syô c=uÿW;ô smIÿ=;mhe 18
dOteÖ Î˝hÿ m; )Jyoˇ_¡É sÖNdOixÿ jIVy;sÖÔ‰oˇ_É¡ sÖNdOixÿ jIVy;sm( 19
nmÿSteÖ hrÿse xÖoicWeÖ nmÿSteåaSTvôicRWeÿ )aÖNy;\SteÿåaÖSm ÿpNtu heÖtyÿæ p;vÖkoåaÖSm>yÿ ixÖvo .ÿv 20
nmÿSteåaStu ivô¥uteÖ nmÿSte Stniyôàveÿ )nmÿSte .gv•Stuû ≤tÖ… Svùæ sÖmIhÿse 21
≤toÿyt… sÖmIhÿseÖ ttoÿ noôåa.ÿyï® )x•ÿæ k⁄® p[Öj;>yo.ÿy•… pÖxu>yÿæ 22
sûuimôi]ôy; nÖåa;pÖåaoWÿ/y… sNtu duimRi]ôy;StSmwÿ sNtuû≤oáSm;N√πi∑Ö ≤çÿ vÖyiN√Ö„mÆ 23t∞=uÿdeÖRvihÿtMpuûrSt;ÿCz⁄û£mu∞ÿrt( )pXyeÿm xÖrdÿæ xÖtÔIveÿm xÖrdÿæ xÖt˝ Í,uÿy;m xÖrdÿæxÖtMp[b[ÿv;m xÖrdÿæ xÖtmdIÿn;… Sy;m xÖrdÿæ xÖtM.Uyÿí xÖrdÿæxÖt;t( 24
îit Wi$(]'xoå?y;y"
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
281
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
aq s¢i]'xoå?y;y"
deÖvSyÿ Tv; sivôtuÆ p[ÿsÖváeiênoÿb;ôR >y;ÿMpUû„,o hSt;ÿ>y;m( )a;dÿdeÖ n;·rÿris 1
≤uûÔteÖ mnÿå Öt ≤ÿuÔteÖ i/yoô ivp[;ô ivp[ÿSy bOhÖto ivÿpÖiítÿæ )iv ho];ÿ d/e vyun;ôivdekÖåîNmÖhI deÖvSyÿ sivôtuÆ p·rÿ∑uit… 2
devIÿ ¥;v;pOiqvI mÖ%Syÿ v;mÖ¥ ixroÿ r;?y;sNdevÖyjÿnepOiqôVy;Æ )mÖ%;yÿ Tv; mÖ%Syÿ Tv; xÖI„,Re 3
deVyoÿ vm[‰o .UûtSyÿ p[qmÖj; mÖ%Syÿ voô¥ ixroÿ r;?y;sNdevÖyjÿnepOiqôVy;Æ )mÖ%;yÿ Tv; mÖ%Syÿ Tv; xÖI„,Re 4
îyÖTyg[ÿeåa;sINmÖ%Syÿ teÖ¥ ixroÿ r;?y;sNdevÖyjÿne pOiqôVy;Æ )mÖ%;yÿ Tv; mÖ%Syÿ Tv; xÖI„,Re 5
îN{ÖSy*jÿ Sq mÖ%Syÿ voô¥ ixroÿ r;?y;sNdevÖyjÿne pOiqôVy;Æ )mÖ%;yÿ Tv; mÖ%Syÿ Tv; xÖI„,Re ) mÖ%;yÿ Tv; mÖ%Syÿ Tv; xÖI„,eR) mÖ%;yÿ Tv; mÖ%Syÿ Tv; xÖI„,Re 6
p[wtûu b[ ÿ,ÖSpitô… p[ deÖVyeùtu sUûnOt;ÿ )aCz;ÿ vIôr•≤RÃMpÖi¤r;ÿ/sNdeÖv; ≤ÖD•ÿyNtu n… ) mÖ%;yÿ Tv;mÖ%Syÿ Tv; xÖI„,Re ) mÖ%;yÿ Tv; mÖ%Syÿ Tv; xÖI„,eR )
[AdhyŒya 37] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
282
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
mÖ%;yÿ Tv; mÖ%Syÿ Tv; xÖI„,eR 7
mÖ%Syô ixroÿis )mÖ%;yÿ Tv; mÖ%Syÿ Tv; xÖI„,Re )mÖ%Syô ixroÿis )mÖ%;yÿ Tv; mÖ%Syÿ Tv; xÖI„,eR )mÖ%Syô ixroÿis )mÖ%;yÿ Tv; mÖ%Syÿ Tv; xÖI„,Re )mÖ%;yÿ Tv; mÖ%Syÿ Tv; xÖI„,Re ) mÖ%;yÿ Tv; mÖ%Syÿ Tv; xÖI„,Re)mÖ%;yÿ Tv; mÖ%Syÿ Tv; xÖI„,eR 8
aêÿSy Tv;ô vO„,ÿæ xÖKn; /Uÿpy;im devÖyjÿne pOiqôVy;Æ )mÖ%;yÿ Tv; mÖ%Syÿ Tv; xÖI„,eR )aêÿSy Tv;ô vO„,ÿæ xÖKn; /Uÿpy;im devÖyjÿne pOiqôVy;Æ )mÖ%;yÿ Tv; mÖ%Syÿ Tv; xÖI„,Re )aêÿSy Tv;ô vO„,ÿæ xÖKn; /Uÿpy;im devÖyjÿne pOiqôVy;Æ )mÖ%;yÿ Tv; mÖ%Syÿ Tv; xÖI„,Re )mÖ%;yÿ Tv; mÖ%Syÿ Tv; xÖI„,eR ) mÖ%;yÿ Tv; mÖ%Syÿ Tv; xÖI„,Re )mÖ%;yÿ Tv; mÖ%Syÿ Tv; xÖI„,Re 9
Aûjveÿ Tv; s;ô/veÿ Tv; sui=ÖTyw Tv;ÿ )mÖ%;yÿ Tv; mÖ%Syÿ Tv; xÖI„,Re )mÖ%;yÿ Tv; mÖ%Syÿ Tv; xÖI„,Re ) mÖ%;yÿ Tv; mÖ%Syÿ Tv; xÖI„,Re10
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
283
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
≤Öm;yÿ Tv; mÖ%;yÿ Tv;ô sU≤RÃSy Tv;ô tpÿse )deÖvSTv;ÿ sivôt; m?v;ÿnˇ_⁄ pOiqôVy;Æ sÖãôSpOxÿSp;ih ) aÖicRrÿisxÖoicrÿisô tpoÿis 11
an;ÿ/O∑; puûrSt;ÿdÖ¶er;i/ÿpTyÖåa;yÿumeR d;… puû]vÿtIdi=,ÖtåîN{ÖSy;i/ÿpTye p[Öj;Mmeÿ d;… )suûWd;ÿ pÖí;∂ºÖvSyÿ sivôtur;i/ÿpTyeÖ c=uÿmeR dÖ;åa;≈uÿit®ˇrÄto/;ôtur;i/ÿpTye r;ÖySpoWÿMme d;… )iv/Oÿit®Äp·rÿ∑Ö;äOhÖSptÖer;i/ÿpTyÖåaojoÿ me dÖ; ivê;ÿ>yo m;n;ô∑;>yÿSp;ihÖ mnoÖrê;ÿis 12
Sv;h;ÿ mÖ®i∫Ö… p·rÿ≈IySv idôvÆ sÖãôSpOxÿSp;ih )m/uû m/uû m/uÿ 13
g.oRÃ deÖv;n;ÿiMpÖt; mÿtIôn;Mpitÿæ p[Öj;n;ÿm( )sNdeÖvo deÖvenÿ sivô]; gÿtÖ s˝ sU≤eRÃ, rocte 14
smÖi¶rÄi¶n;ÿ gtÖ sNdwveÿn sivô]; s˝ sU≤ÃeR,;roic∑ )Sv;hÖ; smÖi¶Stpÿs; gtÖ sNdwVyeÿn sivô]; s˝ sU≤eÃR,;®ct15
/Öt;R idôvo iv.;ÿitô tpÿsSpOiqôVy;N/Öt;R deÖvodeÖv;n;ômmÿTyRStpoôj;Æ )v;cÿmÖSme inyÿCz dev;ôyuvÿm( 16
apÿXy©oûp;minÿp¥m;nÖm; cÖ pr;ÿ c pÖiqi.ôírÿNtm( )
[AdhyŒya 37] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
284
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
s sÖ/[IcIô… s ivWUÿcIôvRs;ÿnÖåa;vÿrIv· Rô .uvÿne„vÖNtÆ 17
ivê;ÿs;M.uv;MpteÖ ivêÿSy mnsSpteÖ ivêÿSy vcsSpteÖ svRÃSyvcsSpte )deÖvÖ≈uÊvNdeÿv `mR deÖvo deÖv;Np;ôÁ]Ö p[;vIôrnuÿ v;NdeÖvvIÿtye )m/uû m;?vIÿ>y;ôMm/uû m;/UÿcI>y;m( 18
Öde Tv;ô mnÿse Tv; idôve Tv;ô sU≤;RÃy Tv; )Ëô?voRåaÿ?vÖriNdÖiv deÖveWÿu /eih 19
ipôt; noÿis ipôt; noÿ boi/ô nmÿSteåaStuû m; m;ÿ ih˝sI… )Tv∑OÿmNtSTv; spem puû];NpÖxUNmiyÿ /eih p[Öj;mÖSm;suÿ /eÖÁ·rÿ∑Ö;h˝sÖh pÿTy; .Uy;sm( 20
ahÿæ kÉÖtun;ÿ juWt;ã suûJyoitôJyoRitÿW;ô Sv;h;ÿ )r;i]ÿæ kÉÖtun;ÿ juWt;ã suûJyoitôJyoRitÿW;ô Sv;h;ÿ 21
îit s¢i]'xoå?y;y"
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
285
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
aq;∑;i]'xo?y;y"
deÖvSyÿ Tv; sivôtuÆ p[ÿsÖveáiênoÿb;Rô >y;ÿMpUû„,o hSt;ÿ>y;m( )a;dÖdeidÿTywÖ r;ò;ÿis 1î@ÖåEÁidÿtÖåEihÖ srÿSvôÊyeihÿ )as;ôveÁs;ôveÁs;ôveihÿ 2
aidÿTywÖ r;ò;ÿsIN{Ö;<y;å Ö„,IWÿæ )pUûW;isÿ Öm;Ryÿ dI„v 3
aÖiê>y;ÿiMpNvSvô srÿSvTyw ipNvÖSveN{;ÿy ipNvSv )Sv;heN{ÿvÖTSv;heN{ÿvÖTSv;heN{ÿvt( 4
≤SteÖ Stnÿæ xxÖyo ≤o mÿyoô.U≤oR rÿàÖ/; vÿsuûiv¥Æ suûd]ÿæ )≤enÖ ivê;ô pu„yÿisô v;≤;RÃi,ô srÿSvitô timôh /;tÿvek… )
ÖvRáNt·rÿ=ÖmNveÿim 5
g;ôyÖ]HzNdoÿisô ]w∑uÿ.ÖHzNdoÿisô ¥;v;ÿpOiqôvI>y;ÿNTv;ôp·rÿgO�;MyôNt·rÿ=eÖ,opÿyCz;im )îN{;ÿiên;ô m/uÿn… s;rÄ Syÿ ÖmRMp;ÿtÖ vsÿvoô ≤jÿtÖ v;$( )Sv;hÖ; sU≤RÃSy rÄXmyeÿ vOi∑Övnÿye 6
sÖmuû{;yÿ Tv;ô v;t;ÿyÖ Sv;h;ÿ s·rÖr;yÿ Tv;ô v;t;ÿyÖ Sv;h;ÿ )aÖn;ô/Oû„y;yÿ Tv;ô v;t;ÿyÖ Sv;h;ÿp[it/Oû„y;yÿ Tv;ô v;t;ÿyÖ Sv;h;ÿ )aÖvÖSyveÿ Tv;ô v;t;ÿyÖ Sv;h;ÿiximôd;yÿ Tv;ô v;t;ÿyÖ Sv;h;ÿ 7
[AdhyŒya 38] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
286
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
îN{;ÿy Tv;ô vsuÿmte ®Ä{vÿteÖ Sv;heN{;ÿy Tv;idôTyvÿteÖ Sv;heN{;ÿyTv;i.m;itôfle Sv;h;ÿ )sÖivô]e TvÿåA.uûmteÿ iv.uûmteÖ v;jÿvteÖ Sv;hÖ; bOhÖSptÿye Tv;ivôêdeÿVy;vteÖ Sv;h;ÿ 8≤Öm;yÖ Tv;i©ÿrSvte iptOûmteÖ Sv;h;ÿ ) Sv;h;ÿ Öm;RyÖ Sv;h;ÿ ÖmRÆipô]e 9
ivê;ôåa;x;ÿ di=,Ösi√ê;ÿNdÖev;ny;ÿi@ôh )Sv;h;ÿ’tSy ÖmRSyÖ m/oÿ… ipbtmiên; 10
idÖiv /;ÿåîÖm\≤ÖDimÖm\≤ÖDiNdÖiv /;ÿ… )Sv;hÖ;¶yeÿ ≤ÖiDy;ÿyÖ x\≤juÿ>yR… 11
aiêÿn; ÖmRMp;ÿtÖ Ö h;√;ÃRnÖmhÿidRÖv;i.ÿÂôiti.ÿæ )tÖN];ôiy,eÖ nmoô ¥;v;ÿpOiqôvI>y;ÿm( 12
ap;ÿt;mÖiên;ÿ ÖmRmnuû ¥;v;ÿpOiqôvIåaÿm˝s;t;m( )îÖhwv r;Ötyÿæ sNtu 13
îÖWe ipÿNvSvoôjeR ipÿNvSvô b[ ÿ,e ipNvSv =Ö];yÿ ipNvSvô¥;v;ÿpOiqôvI>y;ÿiMpNvSv )/m;RÃis suû/m;RmÿeNyÖSme nOûM,;inÿ /;ryÖ b[ ÿ /;ry =Ö]N/;ÿryÖivxÿN/;ry 14
Sv;h;ÿ pUû„,e xrÿseÖ Sv;hÖ; g[;vÿ>yÖ… Sv;h;ÿ p[itrÄve>yÿæ )Sv;h;ÿ ipôtO>yÿåËô?vRbÿihR>yoR `mRÖp;vÿ>yÖ… Sv;hÖ;
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
287
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
¥;v;ÿpOiqôvI>y;ôãôSv;hÖ; ivêeÿ>yo deÖve>yÿæ 15
Sv;h;ÿ ®Ä{;yÿ ®Ä{ÙÿtyeÖ Sv;hÖ; sÔ‰oitÿW;ô Jyoitÿæ )ahÿæ kÖÉtun;ÿ juWt;ã suûJyoitôJyoRitÿW;ô Sv;h;ÿ )r;i]ÿæ kÉÖtun;ÿ juWt;ã suûJyoitôJyoRitÿW;ô Sv;h;ÿ )m/uÿ ûtimN{ÿtmeåaÖ¶;vÖXy;mÿ te dev `mRÖ nmÿSteåaStuû m; m;ÿih˝sI… 16
aÖ.IámMmÿihÖm; idv\Öivp[oÿ b.Uv sÖp[q;ÿ… )Öt ≈vÿs; pOiqôvIã s˝sIÿdSv mÖh;2\–åaÿisô rocÿSv
devÖvItÿm… ) iv /Uûmmÿ¶eåa®ÄWiMmÿye?y sOûj p[ÿxSt dxRÖtm( 17
≤; teÿ `mR idÖVy; xuGy; g;ÿyÖ}y;ã hÿivô/;Rneÿ )s; tÖåa;Py;ÿyt;ôi•∑‰;ÿyt;ôNtSywÿ teÖ Sv;h;ÿ )≤; teÿ `m;RôNt·rÿ=eÖ xuGy; i]ô∑u>y;¶Iÿ/[e )s; tÖåa;Py;ÿyt;ôi•∑‰;ÿyt;ôNtSywÿ teÖ Sv;h;ÿ )≤; teÿ `mR pOiqôVy;ã xuGy; jgÿTy;ã sdÖSy;ù )s; tÖåa;Py;ÿyt;ôi•∑‰;ÿyt;ôNtSywÿ teÖ Sv;h;ÿ 18
=Ö]Syÿ Tv; pÖrSp;ÿyÖ b[ ÿ,StÖNvùMp;ih )ivxÿSTv;ô /mRÃ,; vÖymnuÿ£;m;m suivôt;yÖ nVyÿse 19
ctuÿæß·ˇ_ôn;Ri.ÿA≥ûtSyÿ sÖp[q;ô… s noÿ ivôê;yuÿæ sÖp[q;ô… s nÿæsÖv;Ryuÿæ sÖp[q;ÿ… )
[AdhyŒya 38] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
288
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
apÖ √πWoôåapÖ ◊roÖNyv[ÿtSy siím 20
`mwRÖt eÖ purIÿWÖNtenÖ v/ÃRSvô c; cÿ Py;ySv )vÖi/ôRWIômihÿ c vÖym; cÿ Py;isWImih 21aicÿ£dÖ√éW;ô h·rÿmRÖh;iNmÖ]o n dÿxRÖtÆ )s˝ sU≤eÃR, id¥utdudÖi/inRôi/Æ 22
suûimôi]ôy; nÖåa;pÖåaoWÿ/y… sNtu duimRi]ôy;StSmwÿ sNtuû≤oáSm;N√πi∑Ö ≤çÿ vÖyiN√Ö„mÆ 23
¨√ÖyNtmÿsÖSp·rÖ Sváæ pXyÿNtÖå¨ ÿrm( )deÖvNdeÿvÖ]; sU≤ÖRmgÿNmÖ Jyoitÿ® Ömm( 24
E/oÿSyei/WIômihÿ sÖimdÿisô tejoÿisô tejoô miyÿ /eih 25
≤;vÿtIô ¥;v;ÿpOiqôvI ≤;vÿ∞ sÖ¢ isN/ÿvo ivtiSqôre )t;vÿNtimN{ teÖ g[hÿmUûj;R gÿO�;ôMyi=ÿtÖMmiyÿ gO�;ôMyi=ÿtm( 26
miyô TyidÿiN{ÖyMbOûhNmiyô d=oô miyô £tuÿæ )ÖmRiS]ôxuiGvr;ÿjit ivôr;j;ô JyoitÿW; sÖh b[ ÿ,;ô tejÿs; sÖh
27
pyÿsoô retÖåa;.ÿOtÖNtSyÖ dohÿmxImÖÁu ÿr;mu r;Öãô sm;ÿm( )iTvWÿæ sÖ\vOK£Tvôe d=ÿSy te suWûuM,Syÿ te suWuM,;i¶ ûtÆ )îN{ÿpItSy p[Öj;pÿit.i=tSyÖ m/uÿmtÖå¨pÿÙtÖå¨pÿÙtSy .=y;im28
îTy∑;i]'xo?y;y"
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
289
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
aqwkoncTv;·r'xoå?y;y"
Sv;h;ÿ p[;ô,e>yÖ… s;i/ÿpitkÉ>y… )pûOiqôVyw Sv;hÖ;¶yeÖ Sv;hÖ;Nt·rÿ=;yÖ Sv;h;ÿ v;ôyveÖ Sv;h;ÿ )idÖve Sv;hÖ; sU≤;RÃyÖ Sv;h;ÿ 1
idÖG>yÆ Sv;h;ÿ cÖN{;yÖ Sv;hÖ; n=ÿ]e>yÖ… Sv;hÖ;ŒÆ Sv;hÖ;v®ÿ,;yÖ Sv;h;ÿ )n;>yôw Sv;h;ÿ pUût;yÖ Sv;h;ÿ 2
v;ôce Sv;h;ÿ p[;ô,;yÖ Sv;h;ÿ p[;ô,;yÖ Sv;h;ÿ )c=uÿWeÖ Sv;hÖ; c=uÿWeÖ Sv;hÖ; ≈o];ÿyÖ Sv;hÖ; ≈o];ÿyÖ Sv;h;ÿ 3
mnÿsÖ… k;mÖm;kÀ¡it\v;ôcÆ sÖTymÿxIy )pÖxUûn;ã Âôpm•ÿSyÖ rsoô ≤xÖ… ≈IÆ ≈ÿyt;ôMmiyô Sv;h;ÿ 4
p[Öj;pÿit… siM.Ö[ym;ÿ,… sÖm[;$(sM.Oÿto vwêdeÖvÆ sÿ sÖ•o ÖmRÆp[vOÿ _ôStejÖ娥ÿtåa;iêônÆ pyÿSy;nIôym;ÿne p*ô„,o ivÿ„yÖNdm;ÿnem;®ÄtÆ Klqÿn( )mwÖ]Æ xrÿis sNt;ô ≤m;ÿne v;yÖVyoù iÓÖym;ÿ,åa;¶eÖyo Ùûym;ÿnoôv;G uûtÆ 5
sÖivôt; p[ÿqÖmehÿ•Öi¶i√≥ÖtIyeÿ v;ôyuStOûtIyÿåa;idÖTyíÿtuûqeR cÖN{m;ÿ…pçÖmåAûtuÆ WÖœº mÖ®tÿæ s¢Öme bOhÖSpitÿr∑Öme )imô]o nÿvÖme v®ÿ,o dxÖmåîN{ÿåEk;dÖxe ivêeÿ dÖev; √;ÿdÖxe 6
[AdhyŒya 39] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
290
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
Ög[íÿ .IômíÖ ?v;ùNtíÖ /uinÿí )s;ôsÖ◊;\í;ÿi.yuûGv; cÿ ivôi=pÖ… Sv;h;ÿ 7
aÖi¶˝ ˙dÿyen;ôxinÿ ˙dy;ôg[e,ÿ pxuûpitÿ éTòÖ dÿyen .Öv\≤ÖKn; )xÖvRMmtÿò;>y;ômIx;ÿnMmÖNyun;ÿmh;dÖevmÿNt…pxRÖVyenoôg[NdeÖv\vÿinôœun;ÿ visœÖhnuû… ix©«ÿinkoôXy;>y;ÿm( 8
Ög[\Lloihÿten imô]˝ s*vÿ[Tyen ®Ä{Nd*v[ÃRTyeôneN{ÿMp[£°ô@ºnÿ mÖ®tÖobleÿn s;ô?y;Np[Ömud;ÿ ).ÖvSyô k<#‰ÿ ®Ä{Sy;ÿNt…p;ôêRMmÿh;dÖevSyÖ ≤’¡CzÖvRSyÿ vinÖœuÆpÿxuûpteÿ… purIÖtt( 9
lomÿ>yÖ… Sv;hÖ; lomÿ>yÖ… Sv;h;ÿ Tvôce Sv;h;ÿ Tvôce Sv;hÖ;loihÿt;yÖ Sv;hÖ; loihÿt;yÖ Sv;hÖ; medoÿ>yÖ… Sv;hÖ; medoÿ>yÖ…Sv;h;ÿ )m;ôãôse>yÖ… Sv;h;ÿ m;ôãôse>yÖ… Sv;hÖ; ò;vÿ>yÖ… Sv;hÖ; ò;vÿ>yÖ…Sv;hÖ;Sq>yÖ… Sv;hÖ;Sq>yÖ… Sv;h;ÿ mÖ∆>yÖ… Sv;h;ÿ mÖ∆>yÖ…Sv;h;ÿ )retÿseÖ Sv;h;ÿ p;ôyveÖ Sv;h;ÿ 10
a;ôy;ôs;yÖ Sv;h;ÿ p[;y;ôs;yÖ Sv;h;ÿ s\≤;ôs;yÖ Sv;h;ÿ ivy;ôs;yÖSv;hoÿ¥;ôs;yÖ Sv;h;ÿ )xuûce Sv;hÖ; xocÿteÖ Sv;hÖ; xocÿm;n;yÖ Sv;hÖ; xok;ÿyÖ Sv;h;ÿ 11
tpÿseÖ Sv;hÖ; tPyÿteÖ Sv;hÖ; tPyÿm;n;yÖ Sv;h;ÿ tÖ¢;yÖ Sv;h;ÿ Öm;RyÖSv;h;ÿ )
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
291
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
in„’¡TywÖ Sv;hÖ; p[;yÿiíÊywÖ Sv;h;ÿ .eWÖj;yÖ Sv;h;ÿ 12
≤Öm;yÖ Sv;h;Ntÿk;yÖ Sv;h;ÿ mOûTyveÖ Sv;h;ÿ ) b[ ÿ,eÖ Sv;h;ÿb[ hÖTy;ywÖ Sv;hÖ; ivêeÿ>yo deÖve>yÖ… Sv;hÖ; ¥;v;ÿpOiqôvI>y;ôãôSv;h;ÿ 13
îTyekoncTv;·r'xoå?y;y"
[AdhyŒya 39] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
292
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
aq cTv;·r'xoå?y;y"
ÈÖx; v;ôSyùimôd˝ svR‚≤iTkçÖ jgÿTy;ôÔgÿt( )tenÿ Tyô _Énÿ .uÔIq;ô m; gOÿ/Ö… kSyÿ iSvôınÿm( 1
kû⁄vR•Öeveh km;RÃi, ijjIivôWeCzÖt˝ sm;ÿ… )EÖvNTviyô n;NyqeÖtoùiStô n kmRÃ ilPyteÖ nreÿ 2
aÖsuû≤;Rá n;mÖ te loôk;åaÖN/enÖ tmÖs;vOÿt;… )t;\Ste p[eTy;ipÿgCziNtô ≤e kÉ c;ÿTmÖhnoô jn;ÿ… 3
aneÿjÖdekÖMmnÿsoô jvIÿyoô nwnÿ∂ºÖv;åa;ÿ“uvÖNpUvÖRmxRÃt( )tı;vÿtoôNy;nTyeÿitô itœÖ iSÿm•Öpo m;ÿtÖ·rê;ÿ d/;it 4
tdÿejitô t•wjÿitô t∂Üûre t√ÿiNtôkÉ )tdÖNtrÿSy svRÃSyÖ tduû svRÃSy;Sy b;ÁÖtÆ 5
≤Stu sv;RÃi, .Uût;Ny;ôTm•eÖv;nûupXyÿit )sÖvRÖ.UûteWÿu c;ôTm;nÖNttoô n ivicÿikTsit 6
≤iSmÖNTsv;RÃi, .Uût;Ny;ôTmwv;.Uÿi√j;nÖtÆ )t]Ö ko mohÖ… kÆ xok¡åEkÖTvmÿnuûpXyÿt… 7
s p≤RÃg;Cz⁄û£mÿk;ôymÿv[Ö,mÿò;ivôr˝ xuûımp;ÿpivım( )kÖivmRÃnIôWI pÿ·rÖ.UÆ SvÿyÖM.U≤;RÃq;tQyÖtoq;ôRNVyùd/;Cz;êÖtI>yÖ…sm;ÿ>y… ) 8
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
293
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
aÖN/NtmÖ… p[ivÿxiNtÖ ≤esÿM.Uitmuûp;sÿte )ttoô .UyÿåîvÖ te tmoô ≤å Ö sM.UÿTy;ã rÄt;Æ 9
aÖNydeÖv;ÛÆ sÿM.Öv;dÖNyd;ÿ ûrsÿM.v;t( )îitÿ xu≈umÖ /Ir;ÿ,;ô\≤e nÖSti√ÿcci=ôre 10
sM.Uÿitç ivn;ôxçÖ ≤St√πdÖo.yÿ sÖh )ivôn;ôxenÿ mOûTyuNtIôTv;R sM.UÿTy;ômOtÿmXnute 11
aÖN/NtmÖ… p[ivÿxiNtô ≤eivÿ¥;muûp;sÿte )ttoô .UyÿåîvÖ te tmoô ≤å ÿ ivô¥;y;ÿã rÄt;Æ 12aÖNydeÖv;¸ivôR¥;y;ÿåaÖNyd;ÿ ûrivÿ¥;y;… )îitÿ xu≈umÖ /Ir;ÿ,;ô\≤e nÖSti√ÿcci=Öre 13
ivô¥;ç;ivÿ¥;çÖ ≤St√πdÖo.yÿ sÖh )aivÿ¥y; mOûTyuNtIôTv;R ivô¥y;ômOtÿmXnute 14
v;ôyurinÿlmÖmOtÖmqeÖdM.Sm;ÿNtÖ Ö xrIÿrm( )ao3m( ) £toÿ Smr ) iKlôbe Smÿr ) ’ûtã Smÿr 15
a¶eÖ nyÿ suûpq;ÿ r;ÖyeåaÖSm;iNvê;ÿin dev vÖyun;ÿin ivô√;n( )≤ûuyoô?yáSm∆uÿ r;Ö,menoô .uiyÿœ;NteÖ nmÿ娷ˇ_\iv/em 16ihÖrÄ<myeÿnÖ p;]eÿ, sÖTySy;ipÿihtÖMmu%ÿm( )≤oôs;v;ÿidôTye pu®ÿWÖ… soás;vÖhm( ) ao3m( %Mb[ ÿ ) 17
[AdhyŒya 40] v;jsneiym;?y≤Ndnx;%Iy
294
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
îit cTv;·r'xoå?y;y"
îTyu riv'xit" )îit m;?yiNdnv;jsneiyxuKlyjuveRds'iht;
[Yajur Veda]xuKlyjuveRd
295
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION