Post on 06-Jul-2015
'Revolutie aan de Neva'de bolsjewistische staatsgreep van 1917
Revolutie of staatsgreep?
Bolsjewieken?
Onvermijdelijk?
Oorzaken?
Uitkomst?
Interpretaties?
Ontstaan van de politieke partijen 1902-1904 (1)
1891: Hongersnood en rol van zemtsvo's 1895: landelijke bijeenkomst zemstvo's
Nicolaas II wijst 'inspraak' af
- Westerse ideologieën -
1. Liberalisme – constitutionalisme 1902 Peter Struve's 'Bevrijding' 1903 'Bond voor de Bevrijding' (Zwitserland)
Constitutioneel-Democraten ('kadetten')
Ontstaan van de politieke partijen 1902-1904 (2)
2. Socialisme 1872: 'Das Kapital' in Rusland gepubliceerd
Georgi Plechanov versus 'populisten' :
1. ontwikkeling van het kapitalisme;
2. rol van de 'mir'
1898: oprichting RSDAP in Minsk; Struve's Manifest
1903: 2e Partijcongres RSDAP in Brussel/Londen
Scheuring Bolsjewieken/Mensjewieken (3)
Ontstaan van de politieke partijen 1902-1904 (3)
1901: Sociaal-Revolutionairen (SR-en)Traditie van populisten: 'socialisatie van het land'
a. politieke terreur ('Strijdorganisatie')
b. de partij (achterban vooral boeren)
Overigen:
Oktobristen – 1906 - uitvoering van Oktobermanifest
Politici 1905 – 1917
Sergej Witte, Pavel Miljoekov, Pjotr Stolypin, Aleksander Goetsjkov, Viktor Tsjernov, Georgi Lvov
Opkomst Nationalisme
'Rusland een gevangenis van volkeren'
Russische nationalisme: oa 'Zwarte Honderd'
Reactie: Oekraïne; Kaukasus, Balticum, Polen, Krim
Positie van Joden (ca 5 miljoen); 'Paal'; pogroms na 1881; 1887: instelling quota voor joden in onderwijs; marxisme en zionisme; 1905 Protocollen van de Wijzen van Sion; Boent
Debat: joodse vertegenwoordiging in revolutionaire beweging
Binnenlandse ontwikkelingen
1892- 1903 Min. van Fin. Witte; industrialisatie; urbanisatie
1897 invoering gouden standaard
Ca 1900: ontstaan politieke stromingen
1904: geboorte troonopvolger Aleksej
1905 Bloedige Zondag (9 januari)
Oktober 17 Oktober Manifest
1906-1911 Stolypin premier: repressie en constitutie
Nov 1906: oekaze over ontbinding van de mir
1911 september: Stolypin vermoord
1905 Mantsjoerije en Korea
Russisch-Japanse oorlog 1904-1905 (1)
16e eeuw: Russische expansie richting Siberie
1891: begin Transsiberische spoorlijn
Inzet: Mantsjoerije en Korea
1895: Japan eist Port Arthur (P-A) op van China
Rusland dwingt Japan tot opgave P-A
1898: Rusland 'pacht' P-A en verkrijgt Chinese concessie voor verdere aanleg Transsib
Japans voorstel: 'wij Korea' en 'jullie Mantsjoerije' (Rusland weigert)
1900: Boksersopstand in China
Russisch-Japanse oorlog 1904-1905 (2)
1903 gematigde premier Witte ontslagen; Rusland internationaal in
Isolement maar zendt troepen naar Korea
Jan. 1904: Japan verbreekt diplomatieke betrekkingen; valt vloot in
P-A aan en zet troepen aan land.
Feb. 1905: Russische troepen verslagen bij Moekden
Mei 1905 : Russische vloot vernietigd in Straat van Tsoesima
Vrede van Portsmouth Aug 1905
a. Russisch: Noord-Mantsjoerije
b. Japans: Port-Arthur; Zuid-Mantsjoerije en Zuid-Sachalin
Revolutie van 1905
Achtergrond: industriele revolutie; agitatie voor sociale wetgeving en de nederlaag tegen Japan
1899: 'insubordinatie' aan universiteiten;
1901: moord Min. van Onderwijs
1902-1904: terreurgolf en moorden Min. van BiZa (Plehve)
1904: opvolger Svjatomir-Mirski: vergadering landelijke Zemstvo's
Tsaar wijst elke participatie Zemstvo's in bestuur af
1905 9 jan.: Bloedige Zondag; priester Gapon; petitie aan tsaar;
Muiterij op de Potemkin
Filmpje 1: Revolutie 1905
http://www.youtube.com/watch?v=_jLq7ZHq9BQ
1905: richting Grondwet
Bloedige Zondag: instelling raadgevende Duma; zeer beperkt kiesrecht; terugkeer premier Witte
17 oktober Manifest: constitutionele monarchiea. burgerlijke vrijheden;
b. 'geen wet van kracht zonder goedkeuring van Rijksdoema
Buitenparlementaire actie
1. Sovjets: raden van arbeidersafgevaardigden
2. Monarchisten en 'Zwarte Honderd'
3. onlusten platteland; pogroms; muiterijen
'Fundamentele Wetten' april 1906
1. Tsaar 'autocraat'; benoemt/ontslaat ministers; beslist over 'oorlog en vrede'
2. Twee-Kamersysteem
(Senaat deels benoemd; Lagerhuis na beperkt kiesrecht)
3. parlementaire onschendbaarheid
Misbruik: a. ontbinding door de Kroon
b. Artikel 87 (oekazes)
Repressie, Doema en Hervormingen
27 april 1906: eerste Doema bijeen; links domineert
Voortdurende conflicten regering en Doema:
a. beperkte bevoegdheden parlement;
b. onteigeningskwestie
9 juli : ontbinding 1e Doema; 200 leden naar Finland
Maart 1907- radicalere 2e Doema (ook socialisten)
3 juni 1907 Stolypin (premier en Min van Biza tot 1911) ontbindt Doema; beperking kiesrecht
Na okt 1907 3e Doema: Octobristen grootste partij
Doema 1906
Hervormingen van Stolypin 1906-'11
reputatie als gouverneur; 'sterke man'; krachtige politieke en
bureaucratische weerstand; herstel orde via invoering van standrecht
Visie : sterke boerenklasse met private eigendom
Artikel 87:
a. volledige afschaffing van lijfeigenschap
b. verkoop staatsland aan boeren
November 1906:
recht op land in persoonlijk eigendom
Pjotr Stolypin
Aan de vooravond van WO I
Tegenstelling:
a. orde hersteld
b. snelle economische groei
c. schijnbare politieke stabiliteit - maar...
'We weten niet welke gebeurtenissen ons staan te wachten, maar in onze harten trilt de naald van de seismograaf' (A. Blok – 1908)
Conclusie: Ancien Regime tot 1905