Post on 11-Sep-2020
Ambitiedocument 2016-2020 Regio Rivierenland
Drie speerpunten voor een sterke regio
Speerpunt Agribusiness
Speerpunt Economie en Logistiek
Speerpunt Recreatie en Toerisme
Lingewaal
GeldermalsenTiel
BurenCulemborg
Neerijnen
Zaltbommel
Maasdriel
West Maas en Waal
Neder-Betuwe
Centraal in Nederland: Regio RivierenlandRuimte voor ontwikkeling
ERTMS A(Rotterdam - Genova)
Duitsland
Frankrijk
Italië
NL
België
Oostenrijk
Tjechië
Genua
Milaan
Basel
Mannheim
Mainz
Köln
Oberhausen
Rotterdam
Karlsruhe
ZwitserlandRotterdam
Gelderland
Wij zijn Regio Rivierenland
Ambitiedocument regionale Speerpunten 2016 - 2020 3
Voorwoord
Voor u ligt het ambitiedocument voor de regionale Speerpunten
voor de periode 2016-2020.
In dit stuk leest u waarom wij – als de tien samenwerkende
gemeenten van Regio Rivierenland – dit document nodig hebben,
welke speerpunten onze regio versterken, wat de ambities
hiervan zijn en wat onze visie is op het waarmaken ervan.
Wij zijn trots dat wij als tien gemeenten in gezamenlijkheid
deze ambitie hebben opgesteld. Wij zijn ook trots op de
bereidheid van onze partners om met ons mee te denken in de
totstandkoming van deze ambitie. Dit zijn partners binnen de
overheid, de ondernemers- en onderzoekswereld, het onderwijs,
ondernemende burgers en organisaties.
Wij willen de samenwerking aangaan met onze partners zowel op
bestuurlijk als uitvoerend niveau, om onze ambities te bereiken.
Wij zijn ervan overtuigd dat de kracht van realisering van de
ambities schuilt in de gezamenlijkheid. Daarom roepen wij u als
lezer op om met ons mee te doen en zo een economische impuls
te geven aan onze regio.
Met vriendelijke groet,
De voorzitters van de drie Speerpuntberaden:
Hans Beenakker en per juli 2016 Thomas Steenkamp
Jan de Boer
Rian Verwoert en per april 2016 Henny van Kooten
mei 2016
Inhoudsopgave
1 Inleiding 4
2 Waarom een ambitiedocument? 4
3 Onze ambitie en de betekenis ervan voor de speerpunten 7
4 Onze visie op de realisatie van de ambities (strategie) 10
5 Schema en afwegingskader 13
6 Tot slot 13
1. Inleiding
Focus: drie economische Speerpunten
Eind 2014 benoemden wij, als de tien samenwerkende
gemeenten van Regio Rivierenland, drie economische
Speerpunten waarop wij met elkaar willen gaan samenwerken.
Daarmee brachten wij een focus aan in ons werkveld voor
de regio, zodat wij onze krachten kunnen bundelen om de
uitdagingen - waarover wij hierna zullen schrijven - aan te
kunnen pakken.
Focus leidt ook tot een betere branding van ons gebied, een
gerichte lobby, een onderlinge verbinding tussen onderwerpen
en samenwerking. Wij maken onze regio zichtbaar en treden
op als krachtige partij naar de provincie en daarbuiten.
De onderwerpen komen voort vanuit ons DNA. Tijdens de
gesprekken met de O’s (Overheid, Ondernemers, Onderwijs-
en Onderzoeksinstellingen en Ondernemende burgers en
organisaties) op 8 september 2015 kwam heel duidelijk naar
voren dat dit DNA wordt gedefinieerd door agribusiness en
rivieren (en de beleving ervan), waarbij fruit de zichtbare
blikvanger is van onze tuinbouw.
Dit zijn onze economische Speerpunten:
Draagvlak - samen met partners: de O’s
Hiernaast noemden wij ze al; de O’s. Het slagen van onze
overheidsambitie is sterk afhankelijk van het draagvlak en de
inzet van ook andere partijen dan de overheid. Regio Rivierenland
heeft daarom vanaf het begin van het opstellen van de ambitie
zoveel mogelijk opgetrokken met de O’s als mogelijk toekomstige
partners. Daarnaast hebben wij basisinput gebruikt van al
ontwikkelde visies, samen opgesteld met stakeholders:
• Agenda 2020 Greenport Gelderland
• Strategische Visie Logistieke Hotspot Rivierenland (mei 2015)
• Regionaal perspectief Vrijetijdseconomie
Rivierenland 2015-2025
2. Waarom een
ambitiedocument?
De noodzaak
Met een ambitiedocument geven wij kleuring aan de drie
Speerpunten die wij als gemeenten eind vorig jaar vaststelden.
Wij worden geconfronteerd met een aantal uitdagingen die we
moeten aanpakken. Met een sterk, gedragen ambitiedocument
in handen kunnen wij dit gericht en weloverwogen doen.
AGRIBUSI
NE
SS
LOGISTIEK TO
ERISME
ENERGIE ENERGIE ENE
RG
IE E
NE
RG
IE EN
ERGIE ENERGIE ENERGIE E
NER
GIE
EN
ER
GIE
E
NERGIEE
NERGIE ENERGIE ENERGIE
EN
ER
GIE
EN
ERG
IE ENERGIE ENERGIE ENERG
IE
E
NE
RG
IE
E
NE
RG
IE
NETWERKUitvoeringsorganisatiesOndernemende burgers
OndernemersOnderzoekOnderwijsOverheid
KRACHTIG
RIV
IE R E N L AN
D
AGRIBUSINESS LO
GISTIEK T
OERISM
E
AGRIBUSINESS LOG
ISTIEK LANDSCH
AP
NETWERK
AGRIBUSI
NE
SS
LOGISTIEK TO
ERISME
ENERGIE ENERGIE ENE
RG
IE E
NE
RG
IE EN
ERGIE ENERGIE ENERGIE
EN
ERG
IE
E
NE
RG
IE
EN
ERGIEENERGIE ENERGIE ENERG
IE E
NE
RG
IE E
NER
GIE ENERGIE ENERGIE
ENERGIE
EN
ER
GIE
EN
ER
GIE
NETWERKUitvoeringsorganisatiesOndernemende burgers
OndernemersOnderzoekOnderwijsOverheid
KRACHTIG
RIV
IE R E N L AN
D
AGRIBUSINESS LO
GISTIEK T
OERISM
E
AGRIBUSINESS LOG
ISTIEK LANDSCH
AP
NETWERK
4
Speerpunt Agribusiness
Speerpunt Economie en Logistiek
Speerpunt Recreatie en Toerisme
Lingewaal
GeldermalsenTiel
BurenCulemborg
Neerijnen
Zaltbommel
Maasdriel
West Maas en Waal
Neder-Betuwe
1 Beter uitnutten van onze kwaliteiten
Regio Rivierenland heeft talloze kwaliteiten. Deze moeten wij
benoemen en opschroeven. Wij moeten ons hierbij bewust zijn
van een aantal zaken.
Wij hebben een prettig vestigingsklimaat
De centrale ligging van Rivierenland in Nederland en de
aanwezigheid van wegen, waterwegen en spoorlijnen bieden
kansen voor economische ontwikkeling. Dat geldt ook voor
de toonaangevende bedrijven op het gebied van agribusiness
en logistiek die zich in onze regio bevinden. Door de centrale
ligging van het rivierengebied in Nederland, de rust en de
ruimte en het kleinschalige dat het landschap tussen de grote
rivieren kenmerkt, is het hier ook prettig om te wonen.
Vanuit ons DNA kunnen wij de regio op de kaart zetten
Welke thema’s zijn bepalend voor onze identiteit? Wat
typeert ons? Wat maakt ons uniek? Oftewel: wat is ons DNA?
Met onze ‘Unique Selling Points’ kunnen wij ons onder-
scheiden van andere gebieden en regio’s en onszelf op de
kaart zetten in Nederland en daarbuiten. Wij hebben sterke
kwaliteiten: agribusiness, rivieren, het kleinschalige land-
schap, cultuurhistorie en karakteristieke dorpen. De beleving
hiervan definiëren ons DNA.
2 Wijwillenonssociaaleconomischeprofielverbeteren
Ten opzichte van andere regio’s kenmerkt ons sociaale-
conomische profiel zich door een relatief hoge werkeloosheid,
laag opleidingsniveau, grote sociaaleconomische gezondheids-
verschillen en een relatief ongezonde bevolking. Wij hebben
belang bij gezonde burgers. De arbeidsmarkt wordt gezonder
als onze inwoners minder verzuimen en een goed zelfbeeld
en stevig arbeidsmoraal hebben. Gezonde burgers kunnen
beter participeren in de maatschappij. De tien regiogemeenten
verwachten dat regionaal inzetten op een economische ambitie
leidt tot een vitalere bevolking.
3 Wij willen het woon- en leefklimaat versterken
Onze regio vergrijst en de leefbaarheid gaat achteruit in de vele
kleine kernen. Het behouden van de kwaliteit van het landschap
en het behoud en/of versterking van het voorzieningenniveau
in de dorpen en ook steden is noodzakelijk voor de leefbaarheid
en de aantrekkingskracht van de regio voor jongvolwassenen
en hoogopgeleiden. Het zijn tevens zaken die bijdragen aan een
goed vestigingsklimaat voor bedrijven. Omringende steden en
regio´s zetten zich net als onze regio in toenemende mate in voor
de versterking van de regionale economie. Het is van belang om
ons als regio hierin te onderscheiden en niet achter te blijven,
maar juist voorop te lopen om zo de leefbaarheid te versterken.
4 Wij willen initiatieven vanuit de samenleving faciliteren
Door trends in onze samenleving, zoals technologische
vernieuwingen en veranderende wensen en eisen van
consumenten, worden initiatieven vanuit de samenleving steeds
belangrijker. Wij werken meer samen in netwerkorganisaties en
vinden het heel nuttig om de samenwerking te zoeken met en
tussen overheden, ondernemers, onderwijs burgers en andere
maatschappelijke partners. Als tien samenwerkende gemeenten
willen wij deze initiatieven faciliteren en stimuleren.
5 Wij spelen in op ontwikkelingen
Wij zijn samen krachtig
Om onze regionale ambities waar te maken in deze tijd,
moeten wij op lokaal, regionaal en bovenregionaal niveau
samen optrekken. Wij zoeken daarbij uitdagende initiatieven
(kroonjuwelen) die voor de regio het verschil maken én
partners met wie wij actief, zowel op bestuurlijk als uitvoerend
niveau, aan de slag kunnen gaan om onze ambities efficiënt
waar te maken. Wij willen meedenken over hoe wij voor de
realisatie van onze ambities kunnen samenwerken met de
provincie, landelijke overheid, Europa en andere relevante
partijen. Ook willen wij goede initiatieven steunen die in de
ambitie passen. In lobby en promotie willen wij gezamenlijk
optrekken en faciliteren.
Ambitiedocument regionale Speerpunten 2016 - 2020 5
Wij gaan met onze ambitie nieuwe bronnen aanboren
De afgelopen jaren hebben veel initiatieven gebruik kunnen
maken van Regiocontractgeld van de provincie Gelderland:
goede projecten konden rekenen op financiering vanuit
provinciale budgetten. Dat is nu voorbij. De basishouding
wordt dat de initiatiefnemers van projecten moeten zorgen
voor de financiering, zij moeten hun eigen externe financiering
uitlokken. Dat kan lokaal, regionaal, provinciaal maar ook
landelijk en Europees zijn. Ons uitgangspunt is dat geld hierbij
geen doel, maar een middel is om onze ambities te bereiken.
Met een ambitiedocument in de hand moeten en kunnen wij
als regio zélf nieuwe bronnen aanboren en samenwerkingen
aangaan op alle schaalniveaus. Een gedragen ambitie van
onszelf is nodig vóórdat we kunnen samenwerken met andere
partijen.
Wij spelen in op provinciale ontwikkelingen
Provincie Gelderland is dus één van onze samenwerkings-
partners. Zij wil een sociaaleconomische ontwikkeling
stimuleren in een gebied, ‘Gelderse Corridor’ genaamd.
Ons gebied is één van de zes inhoudelijke en geografische
aandachtsgebieden van de provincie en één van de drie
delen van de Gelderse Corridor. Samen heten ze de gebieds-
opgaven. De provincie brengt menskracht, kennis, netwerken
en een budget van totaal 90 miljoen euro in voor alle zes de
gebieden voor de komende vier jaar. Echter, de verdeling van
gelden zal niet meer, zoals voorheen, gelijkwaardig verdeeld
worden over de regio’s. Een gedragen ambitie van een regio
wordt leidend.
Figuur 1: Relatie ambitiedocument (geel) met Gelderse Corridor (blauw). Er is een grote overlap (gearceerd).
Voor Regio Rivierenland kunnen wij door middel van de drie
economische Speerpunten initiatieven leveren die passen
binnen de ‘’Gelderse Corridor’’, zie figuur 1. Maar niet alle
opgaven die voortkomen uit het ambitiedocument zijn te
koppelen aan de ‘’Gelderse Corridor’’. Er zullen aanvullende
regio-opgaven blijven bestaan in ons gebied, waarvoor
andere partijen dan de provincie zeker nodig zijn. Projecten
in de blauwe bol zijn niet alleen projecten voor Regio
Rivierenland, maar ook voor de twee andere delen van
‘de Gelderse Corridor’, namelijk Arnhem/Nijmegen en de
Liemers’.
Wij spelen in op Europese ontwikkelingen
Enerzijds ‘moeten’ overheden als gevolg van toenemende
wet- en regelgeving steeds meer van Brussel, anderzijds
biedt Europa ook diverse kansen in termen van samenwerking,
kennisontwikkeling en financiering. Voor de vitaliteit van
onze regio ligt de internationale oriëntatie voor de hand.
De groei en bloei van de regio is grotendeels ook te danken
aan internationale samenwerking en handel. Producten van
eigen bodem uit onze agribusiness vinden hun weg over de
hele wereld.
Ook als ‘logistieke draaischijf’ op het kruispunt van snel-
wegen, rivieren en spoor is de regio voor Europa van belang.
Dit vormt een vanzelfsprekende voedingsbodem om ook
bestuurlijk internationaal actief te willen zijn. Om de kansen
goed te benutten, is aanwezigheid en kennis van het
Brusselse netwerk van belang. Als regio zijn we daarin niet
alleen een vragende partij, maar kunnen wij ook het nodige
bieden. Europarlementariërs zijn gebaat bij kennis vanuit de
regio Rivierenland waarmee zij wet- en regelgeving ten
goede kunnen veranderen. Voor andere Europese regio’s
zijn we een aantrekkelijke partner om gezamenlijk Europese
projecten op te starten.
Gelderse CorridorAmbitiedocument
6
3. Onze ambitie en de betekenis
ervan voor de Speerpunten
Beleef Rivierenland!
Een belangrijke voorwaarde voor de samenwerking is dat
alle deelnemers en stakeholders dezelfde emotie delen. Wij
benoemen trots: wij zijn trots als we zien hoeveel beleving onze
regio met zich meebrengt. Wij hoeven hierover niet bescheiden
te zijn en moeten betere ambassadeurs van Rivierenland zijn.
Ook onze bezoekers kunnen ons gebied meer beleven en wij
willen dat trotse gevoel gaan ‘laden’. Beleef Rivierenland!
Onze ambitie past in de visie en de missie van het Algemeen
Bestuur van Regio Rivierenland die in 2011 werd vastgesteld:
In Rivierenland is sprake van een goede balans tussen duurzame economische groei en behoud en versterking van een goede leefomgeving, waardoor inwoners, bezoekers en bedrijven graag in de regio (ver)blijven. Om dit te realiseren wordt ingezet op bedrijvigheid die past bij de regio, de economische structuur versterkt en aansluit op de wensen en mogelijkheden van de bevolking.
Onze ambitie
Wij, de tien samenwerkende gemeenten binnen Regio Rivierenland:• delen de beleving van de verscheidenheid in ons gebied; de Bommelerwaard, de Betuwe en het Land van Maas en Waal dragen elk op hun eigen wijze bij aan de beleving van het Rivierenland; • zetten in op de beleving van agribusiness, rivieren, landschap, cultuurhistorie en karakteristieke dorpen en zijn hier trots op;• zijn economisch sterk door focus;• werken samen met onze partners: overheid, ondernemers, onderwijs, onderzoek, ondernemende burgers en maatschappelijke organisaties.
Wij zetten daarom een stip op de horizon voor de drie Speerpunten om economische ontwikkeling in de regio tot stand te brengen. Dit streven wij na:
• Agribusiness: Onze tuinbouw wordt nóg meer toonaangevend in Europa
• Economie en Logistiek: Wij komen in de top 3 van logistieke hotspots van Nederland
• Recreatie en toerisme: Wij bereiken een jaarlijkse omzetgroei van 5%
Ambitiedocument regionale Speerpunten 2016 - 2020 7
Speerpunt Agribusiness (A)
Al van oudsher is de agrarische sector het meest kenmerkend
voor deze regio. Het klimaat, ons landschap en de voedingsrijke
bodem leveren hiervoor de optimale randvoorwaarden. De
sector is daarmee bepalend geworden voor de invulling van het
landschap en de identiteit van de regio. Het landschap wordt
gekenmerkt door kleinschaligheid, maar verschuift steeds meer
naar grootschalige agrarische activiteiten. Onze identiteit wordt
met name bepaald door het zichtbare fruit dat hier duidelijker
aanwezig is dan elders. In de regio ligt de nadruk op tuinbouw,
productie en handel.
Opgaven voor Agribusiness
Samen met ondernemers, onderwijs en onderzoek hebben we
geconstateerd dat, als wij willen dat de tuinbouw toonaangevend
wordt in Europa, wij ons vanuit de overheid moeten richten
op onderstaande opgaven. Binnen dit kader hebben wij onze
toegevoegde waarden en kunnen wij partijen bij elkaar brengen.
Wij zetten ons in om:
1 agribusiness-centra te ontwikkelen voor innovatie en
kennis op het gebied van o.a. productontwikkeling,
biobased- en circulaire economie en duurzame
energie. Daarbij hebben wij aandacht voor technologische
ontwikkeling en bedrijvigheid met toegevoegde waarde
op het gebied van voedselkwaliteit, -houdbaarheid en
-veiligheid;
2 vraag en aanbod van arbeid op elkaar af te stemmen voor
agribusiness gericht op werkervarings- en leertrajecten,
behoefte aan hbo-niveau, imago-ontwikkeling en het
terugdringen van werkeloosheid;
3 agribusiness met de samenleving te verbinden, het DNA
van ons gebied (denk aan verbrede plattelandsontwikke-
ling: combinaties met zorg, toerisme, streekproducten,
etc.). Een basisvoorwaarde daarbij is breedband in het
buitengebied;
4 ruimte te scheppen in overheidsbeleid en regelgeving
voor bedrijvigheid door:
• afstemmen van beleid;
• een kansenkaart te maken voor grootschalige ontwikke-
lingen en kleinschalige structuur.
Speerpunt Economie en Logistiek (L)
Onze centrale ligging en de doorsnijding met twee belangrijke
verkeersaders en grote waterwegen maken ons uitermate
geschikt voor logistieke ontwikkeling en tot een belangrijk
onderdeel van de Gelderse Corridor. Vanwege de export van onze
agrarische producten ligt hier van oudsher ook een verbinding
tussen Agribusiness en Logistiek. De agribusiness legt zich ook
steeds meer toe op logistieke activiteiten. Daarnaast zijn er
ontwikkelingen in activiteiten die een toegevoegde waarde
leveren aan producten (value added logistics). Binnen logistiek
vervagen al jaren de grenzen tussen waar productie ophoudt en
logistiek begint. En dankzij de voortdurende ontwikkelingen op
het gebied van informatietechnologie en duurzaamheid kunnen
nationale distributiecentra zich in deze regio (kostenefficiënt
en duurzaam) vestigen terwijl ze voldoen aan de wens van hun
klanten om razendsnel te leveren.
8
Opgaven voor Economie en Logistiek
Samen met ondernemers, onderwijs en onderzoek hebben we
geconstateerd dat we ons op onderstaande opgaven moeten
richten als we een top 3 plek willen bekleden op de ranglijst
van beste logistieke hotspots van Nederland. Dit is het kader
waarbinnen wij onze toegevoegde waarden hebben en partijen
bij elkaar kunnen brengen.
Wij zetten ons in om:
1 innovatieve concepten en centra te ontwikkelen om
transport en logistiek slimmer, sneller en schoner te
maken met aandacht voor technologische ontwikkeling en
duurzaamheid;
2 vraag en aanbod van arbeid op elkaar te stemmen voor
logistiek, waarbij ondernemerschap, technologie en
process-controlketenregie de kern zijn;
3 een Regionaal Ontwikkel Bedrijf op te richten, om
enerzijds ondernemers te faciliteren en ons anderzijds te
kunnen richten op kwalitatieve opgaven;
4 het kwaliteitsnetwerk goederenvervoer te verbeteren,
te streven naar optimale bereikbaarheid gebruikmakend
van alle modaliteiten (spoor, weg (o.a. A2/A15 en incl.
fietspaden), water, lucht, pijplijn en breedband) en samen-
werkingsverbanden. Een voorbeeld van een samen-
werkingsverband is het MIRT-onderzoek Kennisas A2,
waarin wordt nagegaan welke meerwaarde de Kennisas
A2 heeft op verkeerskundige, ruimtelijke en economisch
gebied voor de regio en vice versa.
Speerpunt Recreatie en Toerisme (T)
Het landschap, de identiteit en het imago verkregen uit de
agrarische sector vormen de aanleiding voor talloze recreatieve
ontwikkelingen en activiteiten, zoals het Fruitcorso, Appelpop
en de Bloesemtocht. De keuze voor recreatie en toerisme
als speerpunt is een logische. Maar er moet nog veel gedaan
worden. Ook hier kan focus helpen door recreatieve ontwikkeling
rond het thema ‘fruit’, ‘water/rivieren’, ‘routes’ (bijvoorbeeld
fiets-, wandel- en vaarroutes) en ‘landmarks’, (bijvoorbeeld de
Hollandse Waterlinie) te verkiezen boven andere thema’s. Op dit
moment is logiesverstrekking en dagattractie nog onvoldoende
ontwikkeld. Aandacht voor arbeidsparticipatie, beleving van
agribusiness en logistiek, duurzaamheid in bedrijfsvoering
(bijvoorbeeld gebruik van duurzame energie) en verbindingen
tussen bestaand recreatief en toeristisch aanbod is hierbij nodig.
Opgaven voor Recreatie en Toerisme
Samen met ondernemers, onderwijs en onderzoek hebben wij
geconstateerd dat we ons vanuit de overheid moeten richten op
onderstaande opgaven als wij de omzet binnen recreatie en het
toerisme jaarlijks met 5% willen laten groeien. Dit is het kader
waarbinnen wij onze toegevoegde waarden hebben en partijen
bij elkaar kunnen brengen.
Wij zetten ons in om:
1 een platform op te richten voor verbinding, inspiratie en
innovatie rondom thema’s. Thema’s zijn: arbeidspartici-
patie, beleving van kennis van agribusiness en logistiek,
fruit, water/rivieren, routes, landmarks, duurzaamheid
in bedrijfsvoering, verbindingen leggen tussen bestaand
aanbod van recreatie en toerisme;
2 vraag en aanbod van arbeid op elkaar af te stemmen voor
recreatie en toerisme gericht op een structureel aanbod
van werkervarings- en leertrajecten en meer arbeids-
plaatsen;
3 pro-actief het toeristisch aanbod te stimuleren dat
inspeelt op sterke punten van de regio, dat doelgroepen
Lingewaal
Buren
Spoorlijn
Betuwelijn
A2
A15
Spoorlijn
Neerijnen
Zaltbommel
Maasdriel
West Maas en Waal
Neder-Betuwe
Tiel
Culemborg
Geldermalsen
Ambitiedocument regionale Speerpunten 2016 - 2020 9
die daarbij passen aantrekt en dat tekorten in aanbod
aanvult. Dit kan door de inzet van een aanjaagteam gericht
op meer overnachtingsmogelijkheden en dagattracties.
Een basisvoorwaarde daarbij is breedband in het buiten-
gebied.
4 ruimte te scheppen in overheidsbeleid en regelgeving
voor bedrijvigheid:
• afstemmen van beleid
• ruimtelijke kansenkaart voor groot- en kleinschaligheid
4. Onze visie op de realisatie
van de ambities (strategie)
Nieuwe rol overheid: faciliterend, samenwerkend en verbindend
Om samen invulling te geven aan ons ambitiedocument, gaan de
tien gemeenten op zoek naar partners. Dit kunnen ondernemers,
onderwijs/kennisinstellingen en/of ondernemende burgers
en maatschappelijke organisaties zijn. Door samen te werken
in wisselende, flexibele coalities en op basis van gedeelde
ambities en energie komen betere oplossingen tot stand voor
vraagstukken. Wij zien meerwaarde in gelegenheidsallianties
die vanuit authenticiteit en verscheidenheid een gezamenlijk
doel nastreven. Wij willen actief en creatief werken aan het
ontwikkelen van het gebied en een impuls geven aan innovatieve
initiatieven. De rol van de gemeenten is hierbij faciliterend
en samenwerkend en verbindend waarbij we ons richten op
vernieuwing met respect voor het bestaande.
Samenwerking binnen en buiten de regio
Bestuurlijk is Regio Rivierenland een samenwerkingsverband.
Dit betekent niet dat samenwerking zich tot de regio Rivierenland
alleen moet beperken. Zo blijkt uit onderzoek dat de regio
Rivierenland deel uitmaakt van meerdere regionale economische
systemen. Het gedeelte tussen de Waal en de Lek/ Neder-Rijn in
de regio Rivierenland is een duidelijk regionaal functionerend
economisch systeem. De gemeenten in de Bommelerwaard zijn
qua regionaal economisch systeem gericht op Noord-Brabant.
Ook op bestuurlijk niveau hebben zij samenwerkingsverbanden
met ‘s Hertogenbosch en ‘de Kennisas A2’ tussen Utrecht en
Eindhoven. Gemeente West-Maas en Waal is onderdeel van het
regionaal economische systeem rondom Nijmegen. Als regio en
ook als individuele gemeente kunnen we op diverse terreinen
(zoals bijvoorbeeld bedrijventerreinen) samenwerken met
gemeenten, regio’s en partners binnen en buiten onze eigen
regio, om zo onze ambities te bereiken.
10
Inzetten op de cross-overs tussen de Speerpunten
De speerpunten Economie en Logistiek en Recreatie en
Toerisme zijn op natuurlijke wijze verbonden met het speerpunt
Agribusiness, maar bedreigen elkaar onderling bij ongebreidelde
groei: meer logistiek kan onaantrekkelijk zijn voor de recreant.
Voor het landschap/buitengebied vraagt dit om keuzes en regie:
waar willen we wat faciliteren? Ook moeten we nadenken hoe de
ontwikkelingen binnen het ene speerpunt leiden tot meerwaarde
voor een ander speerpunt.
Om de Speerpunten samenhangend in te vullen, zien de tien
gemeenten vier thema’s als veelbelovende aangrijpingspunten:
1 Ruimtelijke ontwikkeling – de juiste ruimtelijke keuzes maken
voor ontwikkelingen, met regionale afstemming. Ruimte voor
de speerpunten betekent ‘ja, mits...’ en niet ‘nee, tenzij...’
2 Arbeidsmarkt – zorgen voor een evenwichtige arbeidsmarkt
waarbij regionaal potentieel trots is om werkzaam te zijn
binnen de Speerpunten
3 Duurzaamheid – op het gebied van biobased- en circulaire
economie en duurzame energie ter bevordering van de
leefbaarheid en ontwikkeling van nieuwe producten binnen
de drie Speerpunten (nieuwe kansen)
4 Innovatie – ter verbetering van onze internationale
concurrentiepositie, hiervoor ook buiten de regio aansluiting
te zoeken met o.a. onderwijs en onderzoek en aandacht te
houden voor technologische ontwikkeling en duurzaamheid.
Hierbij is breedband in héél Rivierenland een randvoorwaarde.
Lobby en branding
Om een succes te maken van alle ambities, zijn lobby en regio-
marketing essentieel. Met het leggen van een duidelijke focus op
de drie Speerpunten en het formuleren van de ambities voor de
komende vier jaar, hebben wij een stevige basis in handen voor
een goede lobby. Ook promotie en marketing zijn van belang om
de regio en de drie Speerpunten op de kaart te zetten.
Verder ontwikkelen vanuit de eigen kracht
De centrale ligging, het landschap en de voorzieningen in de
regio bieden veel potentie voor economische groei. Deze sterke
punten en de bestaande faciliteiten moeten vooral benut worden
bij de realisatie van onze ambities. De regio is te versterken door
verbindingen aan te leggen tussen de sterke punten, bestaande
faciliteiten maar ook door ontwikkelingen in de huidige regionale
economische markt. Met name de kennisintensieve en zakelijke
dienstverlening verdient verder aandacht.
Daarbij zijn in de regio Rivierenland al veel partijen actief. Er zijn
ondernemingen met groeipotentie en diverse initiatiefnemers
met nieuwe ideeën. Partijen in de regio hebben zich op diverse
wijzen georganiseerd. Momenteel zijn vijf overheidsstuurgroepen
actief die te koppelen zijn aan de speerpunten Economie en
Logistiek en Recreatie en Toerisme: Stuurgroep Regionaal
Ontwikkelingsbedrijf (ROB) en Regionale Programmering
Bedrijventerreinen (RPB), Logistieke Hotspot (LHS), A15, Fiets
en Recreatie & Toerisme. Een stuurgroep voor het speerpunt
Agribusiness is er niet.
Er zijn daarnaast ook uitvoeringsorganisaties actief die aan de
speerpunten te koppelen zijn. Twee daarvan werken actief samen
met ondernemers, onderzoek, onderwijs en overheden (ook
wel triple helix-samenwerking genoemd). Dat zijn Greenport
Gelderland met daarin diverse samenwerkingsverbanden (o.a.
Fruitpact, Glastuinbouwpact Bommelerwaard, Paddestoelenpact
en Laanboompact) en Logistieke Hotspot Rivierenland (LHR).
Ambitiedocument regionale Speerpunten 2016 - 2020 11
AGRIBUSI
NE
SS
LOGISTIEK TO
ERISME
ENERGIE ENERGIE ENE
RG
IE E
NE
RG
IE EN
ERGIE ENERGIE ENERGIE
EN
ERG
IE
E
NE
RG
IE
EN
ERGIEENERGIE ENERGIE ENERG
IE E
NE
RG
IE E
NER
GIE ENERGIE ENERGIE
ENERGIE
EN
ER
GIE
EN
ER
GIE
NETWERKUitvoeringsorganisatiesOndernemende burgers
OndernemersOnderzoekOnderwijsOverheid
KRACHTIG
RIV
IE R E N L AN
D
AGRIBUSINESS LO
GISTIEK T
OERISM
E
AGRIBUSINESS LOG
ISTIEK LANDSCH
AP
NETWERK
De uitvoeringsorganisaties Regionaal Bureau Toerisme (RBT)
Rivierenland, Uit®waarde en een aanjaagteam op het gebied
van Recreatie en Toerisme hebben een sterke samenwerking
met ondernemers op het gebied van recreatie en toerisme.
De verbinding met andere partners is daarbinnen verder te
ontwikkelen richting de triple helix samenwerking.
Voor nieuwe concepten of nieuwe ideeën zijn nieuwe samen-
werkingsverbanden denkbaar.
Clustering van opgaves
Hoe te komen bij de stip op de horizon uit de ambitie? In dit
ambitiedocument worden twaalf opgaves verdeeld over de drie
speerpunten en vijf cross-overs en een aantal randvoorwaarden
benoemd. Deze zijn te clusteren tot een aantal hoofdopgaves
waarmee wij als regio aan de slag willen gaan:
* De codes (A1, L1 etc.) corresponderen met de opgaves op de volgende pagina. Voorbeeld: A1 staat voor opgave 1 onder Agribusiness, L2 staat voor opgave 2 onder Economie & Logistiek, etc.
12
Hoofd-opgave
Onderwerp* Bestaande stuurgroep/organisatie
Typering
I. Lobby en Branding van de regio (Randvoorwaarde)
DB (Dagelijks Bestuur Regio) i.s.m. Greenport, LHS en RBT (Regionaal Bureau Toerisme)
Over-koepelend
II. Innovatie en Duurzaamheid(A1, L1, T1)
o.a. Greenport Cross-over speerpunten
III. Arbeidsmarkt (A2, L2, R2)
o.a. Greenport
IV. Ruimtelijke keuzes en regelgeving (A4, T4)
n.t.b.
V. ROB (Regionaal Ontwikkelingsbedrijf) (L3)
ROB/RPB (Regionale Programmering Bedrijventerreinen)
Speerpunt-specifiek
VI. Infrastructuur (water, weg, spoor, digitaal) (L4)
LHR (Logistieke Hotspot Rivierenland), A15, Fiets, MIRT-onderzoek Kennisas A2
VII. Agribusiness en samenleving (A3)
n.t.b.
VIII. Toeristisch aanbod (T3) Recreatie en Toerisme en aanjaagteam
Hoofdopgave A ‘Lobby en Branding’ van de regio is van een hoog abstractieniveau. In deze opgave zit het binnenhalen van subsidies en het leggen van verbindingen met andere regio’s in binnen- (Foodvalley, Rotterdam) en buitenland (Südtirol). Ook is nauwe samenwerking met uitvoeringsorganisaties als Greenport, LHS en RBT Rivierenland belangrijk. Er is hierin een rol voor het Dagelijks Bestuur weggelegd.
Hoofdopgaven B tot en met D zijn cross-overs in de Speerpunten, terwijl de hoofdopgaven E tot en met H speerpuntspecifieke opgaven zijn.
Per hoofdopgave gaan we na: Wie moet wat gaan doen? Wat is de rol van de overheid? Welke organisatie past erbij?
Financiële haalbaarheid
Het ambitiedocument kent zelf geen financiële consequenties.
De uitwerking via de acht opgaven om de ambities te
bereiken door middel van projecten zal dit wel gaan hebben.
Voor die uitwerking zal nadrukkelijk de samenwerking
moeten worden gezocht met de andere O’s en de bestaande
uitvoeringsorganisaties van de regio. Waar mogelijk worden
krachten gebundeld en externe financiële bronnen benut. Bij de
uitwerking zal ook duidelijk moeten worden wat de bijdrage van
de gemeente(n) hierin moet worden. Hiervoor zijn verschillende
modellen mogelijk, die verkend gaan worden.
Het hebben van een gedragen ambitie vergroot de kans op
deelname van andere partijen in financiële zin aan projecten
die onze ambities ondersteunen. Onze ambities (en projecten)
brengen we zo veel mogelijk in verbinding met de Gebiedsopgave
Gelderse Corridor van de provincie om zo gebruik te kunnen
maken van cofinanciering.
5. Schema en afwegingskader
De economische ambitie, de verbinding tussen de speerpunten
en de vier dwarsverbanden (ruimte, arbeidsmarkt, duurzaamheid
en innovatie) maken cross-overs zichtbaar die bijdragen aan
de realisatie van onze ambitie. Onderstaand schema is een
afwegingskader om de inzet van de overheid in de regio
Rivierenland te legitimeren.
Op de volgende pagina treft u het schema.
6. Tot slot
Wij danken iedereen die een bijdrage heeft geleverd aan het
proces om te komen tot ons ambitiedocument.
Wij zetten in op een ijzersterke regio die klaar is voor de
toekomst!
© Regio Rivierenland, mei 2016
Ambitiedocument regionale Speerpunten 2016 - 2020 13
14
©2016 Regio Rivierenland
Foto’s: WolLöf Communicatie BNO (tevens ontwerp + realisatie), Wageningen UR Food & Biobased Research,
RBT Rivierenland, Greenport Gelderland, Raphaël Drent Fotoburo, Logistieke Hotspot Rivierenland, iStock
Regio Rivierenland bezoekadres
J.S. de Jongplein 2
4001 WG Tiel
postadres
Postbus 137
4000 AC Tiel
www.regiorivierenland.nl
e info@regiorivierenland.nl
t (0344) 63 85 55
f (0344) 63 85 00
Openingstijden en telefonische bereikbaarheid:
maandag t/m donderdag 8.30 - 17.00 uur
vrijdag 8.30 - 12.30 uur
Bezoek de webpagina ‘Totaalproces van regionaal
ambitiedocument tot succesvolle realisatie’