sìn Nínú Èrò

Òkéwándé

Department of Linguistics and Nigerian Languages,

University of Ìl rin, Ìl rin, Nigeria.

e-mail: oluwoletewogboye@yahoo.com

ọ ọmọ

ọ

-

èlú, ètò-ọ - ọ. Ìhà tí

Yorùbá kọ ọ

èyí

ọ

ọ ọ sìn Mùs -

ọ

ọ

; ọ

55

ọ s

ọ ọ

1. rà

s

ọ - - ọ ọ

e é daradé, tó s ọ - ọ

ọ ọ

Adet ọ ọ dúnrún,

irínwó, títí ọ

ọ ọ

- ọ

ọ à ló kù

(Adeoye, 1985: 2)

ọ ọ ọ

áfíà.

ọ ọ

Òrìs -Àjàyí

(2003) náà rí tó fi ní:

56

2)

It is not just a coincidence that Ifa is the most

universal divinity among the Yorùbá and other

West African people (p.179)

- ọ ọ s à

tó gbajúgbajà jùlọ láààrin àwọn Yorùbá

ọ .

sìn Yorùbá, ó

ọ ọ

ọ

It is also true to say Ifa is the living foundation

of Yorùbá culture.

Yorùbá sinmi lé lórí.

sìn Ifá àti ọ ọ

rúnmìlà, the

founder of the Yorùbá religious sy

rúnm ọ n,

rin ọ

2.

ọ

ọ

57

s s ọ ọ

Yorùbá ni Yorùbá ti ní -

ọ pámú (2009, ọ ọ

ọ ọ ọ

ọ ọ ni

ótúndé (2009: -

ọ ọ

ọ s

ọ ọ

ọ

ọ pé:

The Yorùbá traditional philosophy has reached

a remarkable level because of the social

structure which is a guarantee of

freedom,peace,stability, law and … (p.51).

Ìlànà ọ

níyelórí ọ

òmìnira, , òfin …

58

2)

ọ n

ọ (2011:

ọ ọ

ọ

- (1999) ní;

ọ gbogbo.(o.i.220).

ọ

ọ

ọ

ọ ọ ọ ọ

ọ ọ

Yorùbá e níí ọ ọ

ọ ọ ọ

ọ -

59

A

Awo a fàya.(o.i. 23-25)

Yorùbá.

…

ọ …

lé wòòkò wooko,

ọ kó o fún Baba-Ò … 25)

Kò sí ìwà ọ ọ

… ọ ọ

- -

ọ ọ … - 25)

ọ ọ ọ

íà ọ áfíà

ni ọ

The Nation ọ ọ ọ ọ

ọ

ọ ọ ù ọ

-ọ pé kò bá ìlànà áfíà

60

2)

The Quran speaks of fighting only as a self

defence and this is the very condition laid down

in several verses of the Holy Quran (p.3).

ọ

.:311

) àti (Matiu5-9

ọ ọ ọ

Goldmann (2004, 21-22)

ọ ọ

ọ

…

pé, ìlànà àti ọ ọ

(1980) ní

… Yorùbá feared violating moral laws,

particularly in their dealings with their fellow

human beings. The results of all this was that

the rate of crime among the Yorùbá up to 1800

was extremely low.(p. 29).

… ọ ọ ọ

ọ ọ ọ ọ ,

ọ ọ ọ

ọ \

61

ra àti ìkónim

ọ

ọ

3. sìn hàn

ọ ọ

ọ

ọ

- -

ọ jú wà láwùjọ ọ

-

Religion among Africans involves the entire

community and members therefore strive to

achieve peace and prosperity for all. It is

strongly believed that anyone who works

against community life will be punished by the

gods ( p.10).

ọ ọ ọ

áfíà

ọ ọn ọ

ọ - ọ

ọ

62

2)

ọ

ọ

3.1

ọ

ọ ọ

bá .

ọ

Ìf ọ ọ

Bínú t ti rí

;

ọ ,

ọ

kì bá tí

ọ ọ

ọ ọ

ùkù tì. Salami (20

ọ ọ

63

Mo jí

ọ ọ

N t fá bá wí fún mi

Ni nó m ọ s …

N ò nílé alálùfáà dé

ọ

n.

ọ ọ

e é dara ọ

ló dà.

3.2

ọ

ọ ọ yìn. S ọ ọ

ọ ọ ọ ọọ

64

2)

(2002:116-

…

ọ sìn.

òòrùn ti pa á,pa

ọ

…

ọ ọ

ọ

ọ

3.3

-

dà mí lóògùn nù, ọ

ọ ró o.

?

65

jìn mí

…

?

Òun

ọ ọ ọ

ọ

4.

ọ

ọ

lá (1968 : 96 -

ọ

ọ ọ -

ọ

ọ ọ ọ ọ

66

2)

ọ ọ ọ

…

ọ

ọ

Ó wá rántí Ifá

ọ

ọ …

Kò sí - ọ ọ ọ

ọ

rúnmìlà kò jà, b

ọ ọ

ọ ọ ọ ọ ọ

ọ

Yorùbá gbárùkù tì; nítorí kò ọ ọọ

- ọ ọ ọ

òj

(Goldmann, 2004).

67

, nínú Salami

(2002 : 434 -

ọ

ọ ọ

ọ ọ yìí ní

… rúnmìlà ní j M kà ó m ọ pè yín ni

ọ

ọ ọ …

- -

ọ ọ

ọ

ọ ọ

- -

Odù yìí ní

… ọ le

ọ ọ

Hain

ọ ọ

ọ

ọ

…

68

2)

ọ

ọ ọ ọ

ọ

ọ ọ

nítorí gbogbo ọ

… ọ

ọ

ọ …

yóó loodò

ọ

ọ ọ …

ọ

Eléégún

Gbogbo Aláwo pátá

Òun ni ó i (o.i. 873).

ọ

ọ

ọ

69

ọ ọ

wáyé.

ọ

fínnífínní a ó rí i pé

ọ …

Lójú Yorùb

ọ ọ

ọ

sun fún

èkejì.(o.i. 240).

ọ ọ ọ

ọ

Salami (2002 : -

t

ọ ọ ;

Awo Jéésù ló dífá fún Jéésù

wale ayé

ọ?

ọ

ọ ọ

n

ọ …

ọ

70

2)

ọ

Aw

ọ

5.

ọ

Yorùb ọ : 29).

ọ ọ ọ

ọ

ọ ọ ọ Ilésanmí (2004) ní

Religion moulds the conscience of the people

much more than law or any other moral

…

-ọ ọ

ọ

bára tó be tó nípa lórí ìs ọ

sìn kò nípa lórí r ọ ọ

ìgbé- ọ ọ

ọ

ọ

ọ ọ débá pàtàkì, ọ

71

ọ

ọ

… v y p y the

‘ v m ’ -up of life in the

C mm y… p 4)

… ọ

ọ ọ

ọ

ọ ọ n rárá, Adéoyè (1979:

259 - 297).

6.

ọ ọ

ọ ọ

- ọ

ọ ọ

ọ

ọ ọ ọ

ọ

Culture is the totality of the way of life evolved

by a people in their attempts to meet the

72

2)

challenges of living in their environment (p.

156).

- ọ tó le

r ọ ọ ọ

ọ

ọ -

ọ - ọ

ọ ọ

ọ

ọ ọ

ọ -

If you leave out the religion, you are left with

deformed culture. Therefore, safeguarders

themselves must espouse African traditional

religion. (p. 36).

ọ

dídààbòbò.

ọ ọ ọ

dùn ún ròf

The Nation ọ

ọ ọ ọ

73

Vandermeer ni:

I began classes on the ancestors, orisas and ifa

for four years. I knew more than I have ever

thought which necessitated my doing a serious

study … k a proverbial journey of

thousand miles beginning with a

s p,… m p ying with

Abímbọlá 12 y …(p.54).

ọ

ọ ọ ju

bí mo ọ …

ọ

m … ọdún méjilá ni Vandermeer fi p

…

ọ ọ

ọ

The Nation ọ

ọ

Overall, religion hang like a sword of

Damocles over contemporary local and

International politics and relations, as well as

security.(p.9).

J ọ

le àti ọ

-èdè mìíràn àti ètò ààbò.

74

2)

ọ ọ

Kò sí

ètò ìgbé ọ

ọ ọ ọ

ọ

7.

- ọ ọ ọ

ọ ọ ọ ọ

ọ

ọ àjèjì (ìgbàg ọ ọ

ùs

ọ

ọ ọ ọ

rokùn ara ò ra

ọ

75

ọ . (1968). . Apá K :Aim

Publishers.

ọla, W. (1969). O . Apá Kejì. Ibadan:

Oxford University Press.

ọla, W (1977a). n Ojú Odù M .

Ibadan: Oxford University Press.

ọla, W. (1977b). Ifá Divination Poetry. London: Nok

Publishers Limited.

al , A (1999). Yorùbá Ethics and Metaphysics

ublishing Venture Limited.

, C. (1985). sìn Yorùbá. Ibadan: Evans

Brothers (Nigeria Publishers) Limited.

, C. (1979). I . Ibadan: University Press.

ọ . African Continuities in the Diaspora.

Lagos: Centre for Black and African Arts and Civilization.

National Theatre.

, J. (2005). v

understanding of Yorùbá philosophy

International Journal of Africa and American Studies

vol.1.No.5.

76

2)

Akinmowo, A. (1983). U v

in Journal of Culture and Ideas.

Abimbola, W. (ed.) Vol.1. Number.1.

J. (1980). An Introduction To Yoruba History. Ibadan

University press.

Babalolá, V. (2012). C . nínú

Yorùbá. Journal of Yorùbá Studies Association of Nigeria.

Vol.7, No. 1.

Daramola, O. . Ò . Ibadan.

Onibon-oje Press and Book

Dopamu, A. (2009). In The Service of Humanity. Ilorin. A

farewell Inaugural Lecture, Library and Publication

Committee, University of Ilorin.

Finnigan, R. (1990). Oral Literature in Africa. East and Central

Africa Oxford University Press.

Goldmann, D. (2004). Islam and the Bible: Why the two faith

collide. Chicago: Moody Publishers.

Ilesanmi, T.M. (2004). Yorùbá orature and literature: A cultural

analysis - f mi University Press Ltd.

á, I. (2010). C

v in Oladipo, O. and Adeleke, D.

(ed.) (2010). Making Culture Memorable. Ibadan. Ibadan

Cultural Studies Group.

77

, J. (1984). Understanding African Traditional Religion.

Ile-Ife: University of Ife Press.

, T.A., Mustapha, O., Aworinde, I.A.,

. (1986). k p jìn .

Ibadan: Macmillan Nigeria Limited.

Musawa, H. (2012). The Nation Saturday, August, 11, 2012.p.3

C R

Nelson, T. (2003). The Holy Bible. New Century Version.U.S.A:

Word Publishers.

Okunmakinde, O. (2010). A Correlation of Ori symbolism in

Ifa. The Thought to Human Personality in Judeo-

C rd

European

Conference on African Studies, University of Leipzig,

Germany.

Parrinder, E.G. (1963). What Word Religion Teach. London:

George g. Harrap Co. Ltd.

Salami, A (2002). Ifá: a complete divination. Lagos: NIDD

Limited.

ọ . (2012). The Nation . R

v

. (2009). Yorùbá Proverbs and Philosophy. Abeokuta:

Damsan Nigeria Company.

78

2)

The Nation (2013). B ‘ ’ m . Sunday,

March, 3, vol.07, No.2419, p.54.