Minimalizm FLAT(DÜZ ) TASARIM BAĞLAMINDA POPÜLARİTESİ , KÖKENİ VE TEMSİLCİLERİ

Flat(Düz) Tasarım

Google Arama Trendleri

2004-2015 verileri(ve tahminleri)

■ Flat design

■ Minimalism (Müzik)

■ Minimalism (Sanat)

Düz tasarımın popülerlik kazanmasındaki en büyük etkenler; Microsoft’un Metro arayüzü ve İOS 7 güncellemesi olmuştur.

Microsoft Metro Arayüzü İOS7 ve İOS6 standart ikonları

•Düz tasarımda gölge, kabartma, renk geçişi, derinlik gibi efektler yoktur.

•Genellikle dörtgenler kullanılır.(ör: Metro arayüzü)

•Tipografi ön plandadır.

•Düz tasarım genellikle responsive* tasarıma daha uygundur.

*Farklı cihazlarda ve ortamlarda aynı arayüzü sunan ama aynı tasarımda olmayan tasarım türü. Kelime anlamı «duyarlı» demektir.

Flat design’in trendite kazanmasının en büyük sebebi ilâve açıklamaya gerek duymaksızın, sezgisel ilerleme* sunabiliyor olmasıdır.

* Örneğin tasarlanan arayüzdeki butonların efektsiz de buton gibi kalabilmeleri gibi kullanıcı etkileşimli bir ilerleme olması.

Düz tasarım büyük etkiler oluşturdu.

İki büyük internet devinin düz tasarım prensiplerince değişen logoları

Ama bu büyük etki sadece Minimalist anlayışın anlam genişlemesineuğramasıyla ortaya çıkmış pratik bir trend.

Hatta tam anlamıyla bir paradigma kayması* da söz konusudur.

Özelikle Apple firması ve İOS yazılımı Skeuomorphist(Taklitçi) tasarımlarından dolayı eleştiriliyordu(İOS7 öncesi). Bu taklitçilik gerçek hayatta işlevsellik için üretilmiş ayrıntıları tasarım için kullanmak anlamına geliyordu.

Düz tasarımla birlikte içeriğin ön plana çıkması bu taklitçiliği yıkmaya başlamıştır.

MinimalizmKÖKENİ, TEPKİSELLİĞİ , TEMSİLCİLERİ

Benzer bir taklitçi işleve tepkiyi Minimalizm’in tepkiselliğinde görebiliriz.*

Minimalizm, kendisinden başka hiçbir obje veya deneyimi sembolize etmek ve sunmak fikrine katılmaz.

«Gerçek mekan ve gerçek materyal anlayışı» vardır, sembolizm yoktur.

Asıl tepkiselliği ise soyut dışavurumculuğa karşı «nesnenin nesne olma özelliğini» vurgulamaktır.

*Objenin başka bir şeyi sembolize etmesi veya başka bir şeye yol açması; örneği olmayan bir taklit unsuru olarak –sembolizm ve temsil bağlamında- ele alınabilir.

Minimalist sanatçılar, genellikle nesnelere ve nesnelliğe daha yakın olduğu için heykel üzerinde yoğunlaşmışlardır.

Night, Tony Smith, 1962

Minimalizm sözcüğü Fransızca kökenli "minimum" sözcüğündentüremiştir.

Minimum, -kelime anlamı olarak- «bir şey için gerekli en az veya en küçükmiktar (derece, nicelik)» demektir.

Sanatta Minimalizm; «Minimal Sanat», «ABC Sanatı» ya da «İndirgemeciSanat» olarak da bilinmektedir.

Biçimde aşırı sadeliği ve nesnel(nesne bazlı)yaklaşımı savunan Minimalizm’in akım olarakortaya çıkışı 1960’ların sonlarında görselsanatlar ve müzik alanlarında, ABD’nin NewYork kentinde olmuştur.

Minimalist düşünce, mimarlık ve endüstri tasarımında modern mimarlıkta görülenyalın tasarımlardan, Japon mimarlığı ve Zen Budist bahçelerinden esinlenerekkarmaşıklıktan ve gereksiz süslemelerden arınmayı sağlamıştır.

Minimalizm; bir fikri minimum sayıda renk, değer, biçim, çizgi ve dokuya indirgeme yaparak vurgulamak olarak tanımlanabilir.

Kendisinden başka hiçbir obje veya deneyimi sembolize etmek ve sunmak fikrine katılmaz.

Kazimir Malevich’in "beyaz zemin üzerine siyah kare" (1913 imzalı 1915) ve "beyaz zemin üzerinebeyaz" (1918) kompozisyonları indirgemeci anlayışın -resimde- ilk örnekleridir. 1950 hareketli soyutakımını aşırı hayali ve kişisel bulan minimalistler, her türlü çağrışımdan* uzaklaşmaya uğraşmışlardır.

*Çoğu sanatçı yapıtlarını bir kimlikten de arındırmak için eserlerini "isimsiz" olarak tanımlamıştır.

İki boyutluluğu vurgulamak ve tümüyle görsel bir izlenim uyandırmak için sertkenarlar ve basit biçimlerin yanı sıra çizgisel bir anlatım geliştirmiştir. Esinkaynaklarını soyut dışavurumcu resmin renk alanı resmi kolunun sözcülerindenBarnett Newman ve Ad Reinhardt’ın donuk ve durgun yapıtlarında bulmuşlardır.

Newman, Cathedra

Ad Reinhardt, Collage, 1940

Ad Reinhardt, AbstractPainting, 1963

Minimalist heykel ise olduğu gibi bırakılmış ya da sanayi boyalarıyla bütünüyle parlak renklere boyanmış cam elyafı, plastik, metal veya çelik levha ya da alüminyumdan yapılan çok basit ve büyük boyutlu geometrik biçimlerden oluşmaktadır.

Resimde olduğu gibi heykelde de amaç, yapıtın bütünüyle nesnel ve ifadesiz olmasıdır.

Richard Serra

Richard Serra

Minimal Sanat’ta kullanılan figür yalnızcaresim ve heykel olarak kalmamış;minimalist sanatçıların çalışmalarında 3.boyuta geçme (gerçek mekanı kullanma*)isteği hissedilmeye başlamıştır.

*Süreç Sanatı

Untitled (Pink Felt), Robert Morris, 1970

John Hilliard, 1971

Minimalist akımın gelişmesinde, Marcel Duchamp’ın düşüncelerinin de büyük etkisi olmuştur. Duchamp, sanatta artistin el becerisinin değerini minimalize etmiştir. Yaptığı calışmalarda fonksiyonel objeleri, el becerisi yerine düşünsel değerler ile süslemiştir.

«Sanatçı artık yapıt yaratmamakta, yapıt yaratacak düşünceler yaratmaktadır."

Amaç Tepki İstek

Saf renk, boşluk ve materyalin kalitesini

deneyimletmek

Kişisel ifade (ve işaretleri)Bireysel işaretleri sıfırlayan (düz, yalın

materyalden yapılmış) ürünler

Geleneksel bileşenler Geniş düzlükler, boşluklar

Sanatta gizemi ortadan kaldırmak

Sosyal yorumlar Yorumsuzluk

Duygusal ve sezgisel bağlar Renklerde duygu ve ruhun izolesi

Katışıksız bir estetik yaklaşımSembolizm, metaforik bağlantılar Başka bir anlamı sembolize etmemek

Karmaşık formlar Geometrik formlar

Anlık görsel tepkiler oluşturmak

Temalar Sadece nesne

KompozisyonAna renklerin monokromatik

Paletleri

Minimalizm mimarlık ve tasarım* alanında daha farklı biryol izlemiştir, sanat eserlerinden farklı olarak buradaobjeye yüklenen önemli bir görev vardır; işlev.

Minimalizm’in kendini ifade etmek endişesinden arınmış,bağımsız özellikleri ile çatışan, belirleyici ve zorlayıcı birunsur olmuştur işlev.

*Örneğin düz tasarım

Ludwig Mies van der Rohe – Farnsworth Evi

Philip Johnson, Glass House

Philip Johnson, Glass House Ludwig Mies van der Rohe, Farnsworth Evi

Ama bu büyük etki sadece Minimalist anlayışın anlam genişlemesine uğramasıyla ortaya çıkmış pratik bir trend.

Hatta tam anlamıyla bir paradigma kayması* da söz konusudur.

*Günümüzde de geçerliliğini ve cazibesini koruyan Minimalizm; resim, heykel, müzik, mimarlık gibi sanat dalları yanı sıra edebiyat, sinema, endüstri tasarımı, web tasarımı gibi alanları da etkileyen, hatta "moda" kavramıyla anılmaya başlayan bir trend şeklini alarak bir miktar da dejenere olmuştur.

Kaynaklar

i. Islakoğlu, Pınar Mine; Mimarlıkta Minimalizm; Egemimarlık 55.sayı(2005/3)

ii. Alpkoçak, Adil; Fotoğrafçılıkta Minimalizm

iii. Tech Samurais; A brief history of flat design; dojo.techsamurais.com/?p=1232#

iv. Nar Bilişim Blogu; narbilisim.com/blog/modern-web-tasarim

v. Veysel Özdemir Blogu; ozdemir.info.tr/flat-tasarim-duz-tasarim