Post on 03-Dec-2015
description
LIBËR PËR MËSUESIN
HISTORIA 7
Merita Sheme
BOTIME
BOTIME
Të gjitha të drejtat janë të rezervuara © Pegi 2012Të gjitha të drejtat lidhur me këtë botim janë ekskluzivisht të zotëruara nga shtëpia botuese
“Pegi” sh.p.k. Ndalohet çdo riprodhim, fotokopjim, përshtatje, shfrytëzim ose çdo formë tjetër qarkullimi tregtar pjesërisht ose tërësisht pa miratimin paraprak nga botuesi.
Shtëpia botuese: Tel: 042 374 947 cel: 069 40 075 02 botimepegi@botimepegi.alSektori i shpërndarjes: Tel/Fax: 048 810 177 Cel: 069 20 267 73
Shtypshkronja: Tel: 048 810 179 Cel: 069 40 075 01 shtypshkronjapegi@yahoo.com
PËRMAJTJE
Plani i detajuar mësimor i Historisë ...................................................4
Objektivat kryesorë te përmbajtjes së lëndës .....................................10
TEMA: Zbulimet e mëdha gjeografike................................................21
TEMA: Fundi i Perandorisë së Napoleonit.........................................24
TEMA: Kongresi i Vjenës. Epoka e restaurimit.................................26
Test 1........................................................................................................29
Test 1........................................................................................................32
4
PL
AN
I M
ËS
IMO
RL
ËN
DA
: HIS
TO
RI
Kla
sa V
II
Pro
gram
i sin
teti
k
35 ja
vë X
2 o
rë/j
avë
70 o
rëN
johu
ri të
reja
57 o
rëPë
rsër
itje
dhe
orë
të li
ra
10
orë
Te
ste
3
orë
Gjit
hsej
7
0 or
ë
5
Orë
Kre
uO
bjek
tiva
t e K
reut
Tem
a m
ësim
ore
për
çdo
orë
mës
imi
Mat
eria
libu
rim
orM
jete
t m
ësim
ore
1
I.Sh
oqër
ia e
vrop
iane
në
filli
met
e k
ohës
m
oder
ne(7
orë
)
Nxë
nësi
t duh
et të
jenë
të a
ftë:
•Të
për
kufiz
ojnë
term
in ‘r
ilind
je e
von
ë ev
ropi
ane’;
•Të
treg
ojnë
idet
ë th
emel
ore
të L
uter
it;•
Të re
ndisi
n sh
kaqe
t që
çuan
në
dom
osdo
shm
ërin
ë e
refo
rmav
e;•
Të sh
pjeg
ojnë
qël
limin
e k
undë
r-re
form
ës;
•Të
rend
isin
rrje
dhoj
at e
zbul
imev
e gj
eogr
afike
në
aspe
ktet
eko
nom
ike,
kul
turo
re d
he p
oliti
ke;
•Të
treg
ojnë
ars
yet e
kër
kim
it të
rrug
ë të
reja
nga
ev
ropi
anët
;
1.1
Rili
ndja
e v
onë
evro
pian
eBo
time
dhe
studi
me
të
ndry
shm
e pë
r kët
ë pe
riudh
ë të
hi
storis
ë,
kërk
ime
Har
ta,
glob
i, at
las,
21.
2 R
efor
ma
prot
esta
nte
dhe
fund
i i u
nite
tit fe
tar n
ë Ev
ropë
31.
3 P
ërha
pja
e pr
otes
tant
izmit
41.
4 R
efor
mac
ioni
kat
olik
51.
5 Z
bulim
et e
mëd
ha g
jeog
rafik
e
61.
6 P
asoj
at e
zbul
imev
e të
reja
gje
ogra
fike
71.
7 A
nglia
bëh
et n
jë fu
qi e
mad
he d
etar
e
8II
.Kon
solid
imi i
m
onar
kive
abs
olut
e ev
ropi
ane,
një
epo
këko
nflik
tesh
150
0-17
89
(7 o
rë)
Nxë
nësi
t duh
et të
jenë
të a
ftë:
•Të
për
kufiz
ojnë
term
in ‘m
onar
ki a
bsol
ute’
•Të
ana
lizoj
në ti
pare
t e m
onar
kisë
abs
olut
e;•
Të a
rgum
ento
jnë
elem
entë
t e M
onar
kisë
Kus
htet
uese
;•
Të tr
egoj
në v
eçor
itë e
luftë
rave
feta
re q
ë sh
përt
hyen
në
Evro
pë;
•Të
ana
lizoj
në ti
pare
t e zh
villi
mit
të A
nglis
ë në
n dr
ejtim
in e
Elis
abet
ës I;
2.1
Mon
arki
a sp
anjo
lle. F
undi
i ën
drës
per
ando
rake
Enci
klop
edi
e H
istor
isë
së B
otës
e
Lidh
ur m
e In
tern
etit,
Har
ta,
glob
i, at
las,
9
2.2
Luf
tëra
t fet
are
102.
3 F
ranc
a gj
atë
sund
imit
të L
uigj
it xi
v11
2.4
Ang
lia, N
jë fu
qi tr
egët
are
dhe
mon
arki
kus
htet
uese
122.
5 P
rusia
, një
fuqi
e re
në
sken
ën e
vrop
iane
132.
6 R
usia
, per
ando
ri e
fuqi
shm
e
142.
7 Z
hvill
imi i
art
it dh
e ku
lturë
s gja
të sh
ekul
lit x
vii
15O
rë e
lirë
1/3
•Sa
ktës
im e
sist
emim
i nj
ouhr
ive
të n
xënë
sve
1. P
ërfo
rcim
njo
huri
sh: K
reu
I - I
I
16II
I.N
drys
him
et n
ë je
tën
ekon
omik
e e
shoq
ëror
e në
shek
ujt
xvii
- xvi
ii(2
orë)
Nxë
nësi
t duh
et të
jenë
të a
ftë:
•Të
kup
tojn
ë th
elbi
n e
revo
luci
onit
indu
stria
l;•
Të n
dërt
ojnë
stru
ktur
ën e
shoq
ërisë
së re
•Të
arg
umen
tojn
ë ne
vojë
n e
lindj
es së
sind
ikat
ave;
3.1
Rev
oluc
ioni
agr
ar i
para
prin
Rev
oluc
ioni
t Ind
ustr
ial
Har
ta,
glob
i, at
las,
17
3.2
Një
shoq
ëri e
re, n
jë zh
villi
m i
pand
alsh
ëm
18IV
.Id
etë
e re
ja d
he
kom
bet e
reja
(8
orë
)
Nxë
nësi
t duh
et të
jenë
të a
ftë:
•Të
shpj
egoj
në p
ërm
bajtj
en e
Ilum
inizm
it;•
Të v
lerë
sojn
ë D
ekla
ratë
n e
Pava
rësis
ë;•
Të n
ënvi
zojn
ë vl
erat
e K
usht
etut
ës a
mer
ikan
e;•
Të e
vide
ntoj
në ti
pare
t e re
gjim
it ab
solu
t fra
ncez
;•
Të p
ërca
ktoj
në th
elbi
n po
zitiv
të re
form
ave
të
Nap
oleo
nit;
•Të
për
cakt
ojnë
stru
ktur
ën sh
oqër
ore
në F
ranc
ë si
dhe
paba
razin
ë dh
e th
elbi
n e
kësa
j sho
qërie
;•
Të an
alizo
jnë:
“revo
lucio
net e
dhu
nshm
e nuk
sjell
in d
emok
raci”
4.1
Ilum
inizm
iBo
time
dhe
studi
me
të
ndry
shm
e pë
r kët
ë pe
riudh
ë të
hi
storis
ë,
kërk
ime
Har
ta,
glob
i, fle
tore
pu
ne,
atla
s,
194.
2 K
rijim
i i S
HBA
-së
204.
3 F
ranc
a në
pra
g të
revo
luci
onit
214.
4 R
evol
ucio
ni fr
ance
z. Pë
rmby
sja e
regj
imit
abso
lut
224.
5 N
apol
eon
Bona
part
i23
4.6
Fun
di i
Pera
ndor
isë së
Nap
oleo
n Bo
napa
rtit
244.
7 P
avar
sia e
Am
erik
ës L
atin
e
254.
8 K
ombe
t e re
ja të
Am
erik
ës L
atin
e
26O
rë e
lirë
1/3
•Sa
ktës
im e
sist
emim
i nj
ouhr
ive
të n
xënë
sve
2. P
ërfo
rcim
njo
huri
sh: K
reu
III
- IV
PL
AN
I M
ËS
IMO
RL
ËN
DA
: HIS
TO
RI
Kla
sa V
II
Pro
gram
i sin
teti
k
35 ja
vë X
2 o
rë/j
avë
70 o
rëN
johu
ri të
reja
57 o
rëPë
rsër
itje
dhe
orë
të li
ra
10
orë
Te
ste
3
orë
Gjit
hsej
7
0 or
ë
6
27V. Ev
ropa
në
vite
t 18
15-1
850
(5 o
rë)
Nxë
nësi
t duh
et të
jenë
të a
ftë:
•Të
kup
tojn
ë dr
ejt t
erm
in ‘r
esta
urim
’;•
Të n
xjer
rin n
ë pa
h që
llim
et d
he sh
kaqe
t e re
volu
cion
eve
në E
vrop
ë në
vite
t 184
8;•
Të k
raha
sojn
ë nd
rysh
imet
që
solli
në
Evro
pë N
apol
eoni
m
e at
o të
Kon
gres
it të
Vje
nës;
5.1
Kon
gres
i i V
jenë
s. Ep
oka
e re
staur
imit.
Enci
klop
edi
e H
istor
isë
së B
otës
e
Lidh
ur m
e In
tern
etit,
Har
ta,
glob
i, at
las,
285.
2 Z
hvill
imi e
kono
mik
295.
3 Z
hvill
imet
kul
turo
re d
he sh
kenc
ore
305.
4 R
evol
ucio
net b
orgj
eze
të v
iteve
183
0 në
Evr
opë
315.
5 R
evol
ucio
net e
viti
t 184
832
VI.
Triu
mfi
i na
cion
aliz
mit
185
0-18
71(5
orë
)
Nxë
nësi
t duh
et të
jenë
të a
ftë:
•Të
shpj
egoj
ë id
enë
e ko
mbi
t•
Të a
naliz
ojnë
tipa
ret d
allu
ese
të n
jë k
ombi
nga
kom
bet
e tje
ra;
•Të
ana
lizoj
në v
eçor
itë k
arak
teris
tike
në re
alizi
min
e
shte
t-kom
bit t
ë pa
varu
r•
Të p
ërca
ktoj
në sh
kaqe
t dhe
pas
ojat
e lu
ftës c
ivile
në
SHBA
;
6.1
Epo
ka e
nac
iona
lizm
it dh
e re
alizm
itBo
time
dhe
studi
me
të
ndry
shm
e pë
r kët
ë pe
riudh
ë të
hi
storis
ë,
kërk
ime
Har
ta,
glob
i, fle
tore
pu
ne,
atla
s,
336.
2 B
ashk
imi i
Gje
rman
isë
346.
3 B
ashk
imi i
Ital
isë
356.
4 P
robl
emet
kom
bëta
re d
he n
drys
him
et n
ë Pe
rand
orin
ë Au
stria
ke
366.
5 Z
hvill
imi i
SH
BA-s
ë. L
ufta
civ
ile.
37V
II.
Pera
ndor
ia O
sman
e dh
e B
allk
ani n
ga
shek
. xvi
-xix
(8 o
rë)
Nxë
nësi
t duh
et të
jenë
të a
ftë:
•Të
për
cakt
ojnë
shtr
irjen
e sh
tetit
osm
an n
ë fu
nd të
sh
ekul
lit x
vi;
•Të
arg
umen
tojn
ë kr
izën
e Pe
rand
orisë
Osm
ane
dhe
shka
qet e
saj;
•Të
vën
ë në
duk
je n
dërh
yrje
t e F
uqiv
e të
Mëd
ha n
ë çë
shtje
t e B
allk
anit;
•Të
për
shkr
uajn
ë m
bësh
tetje
n e
shte
teve
evr
opia
ne p
ër
form
imin
e sh
tete
ve të
pav
arur
a në
Bal
lkan
;•
Të a
rgum
ento
jnë
rrug
ën e
ndj
ekur
për
form
imin
e
shte
teve
në
Ballk
an;
•Të
nxj
errin
në
pah
arsy
et e
lind
jes s
ë Li
dhje
s së
Prizr
enit;
7.1
Per
ando
ria O
sman
e (s
hek.
XV
I-X
IX)
Enci
klop
edi
e H
istor
isë
së B
otës
e
Lidh
ur m
e In
tern
etit,
Har
ta,
glob
i, fle
tore
pu
ne,
atla
s,
387.
2 L
ëvizj
et p
ërpa
rimta
re n
ë Pe
rand
orin
ë O
sman
e39
7.3
For
mim
i i sh
tetit
të p
avar
ur g
rek
407.
4 F
orm
imi i
shte
tit të
pav
arur
serb
417.
5 S
htet
i i p
avar
ur b
ullg
ar
427.
6 F
orm
imi d
he fo
rcim
i i sh
tetit
rum
un (1
800-
1900
)
437.
7 P
ërpj
ekje
t për
krij
imin
e n
jë sh
teti
auto
nom
shqi
ptar
447.
8 V
ende
t e tj
era
të B
allk
anit
45Te
st•
Vle
rësi
mi i
njo
huri
ve të
nxë
nësv
e1.
Tes
tim
njo
huri
sh k
reu
VI-
VII
46V
III.
Fi
llim
et e
qev
eris
jes
së d
emok
raci
së
liber
ale
(8 o
rë)
Nxë
nësi
t duh
et të
jenë
të a
ftë:
•Të
argu
men
tojn
ë pse
kjo
per
iudh
ë u q
uajt
revo
lucio
ni i
dytë
in
dustr
ial;
•Të
për
cakt
ojnë
fakt
orët
ndi
kues
në
rritj
en e
pop
ullsi
së;
•Të
ana
lizoj
në ti
pare
t e q
ever
isjes
së d
emok
raci
së li
bera
le;
•Të
par
aqes
in n
jë sk
emë
të st
rukt
urës
së m
onar
kisë
ku
shte
tues
e an
glez
e;•
Të a
naliz
ojnë
mën
yrën
e o
rgan
izim
it të
shte
tit n
ë SH
BA;
•Të
për
cakt
ojnë
për
mba
jtjen
e re
form
ave
elek
tora
le;
•Të
ars
yeto
jnë
rolin
e p
artiv
e po
litik
e si
plot
ësue
se të
in
tere
save
të p
opul
lit;
8.1
Rev
oluc
ioni
i D
ytë
Indu
stria
lEn
cikl
oped
i e
Hist
orisë
së
Bot
ës e
Li
dhur
me
Inte
rnet
it,Bo
time
dhe
studi
me
të
ndry
shm
e pë
r kët
ë pe
riudh
ë të
hi
storis
ë,
kërk
ime
Har
ta,
glob
i, fle
tore
pu
ne,
atla
s,
478.
2 R
ritja
e q
ytet
eve
dhe
prob
lem
et so
cial
e
488.
3 Z
hvill
imi i
mar
rëdh
ënie
ve e
kono
mik
e dh
e po
litik
e.
Treg
u bo
tëro
r49
8.4
Zhv
illim
et p
oliti
ke n
ë Br
itani
në e
Mad
he50
8.5
Zhv
illim
et p
oliti
ke n
ë Fr
ancë
. Rep
ublik
a iii
518.
6 G
jerm
ania
528.
7 D
emok
ratiz
imi i
mët
ejsh
ëm i
SHBA
-së
538.
8 P
eran
doria
Rus
e
Orë
Kre
uO
bjek
tiva
t e K
reut
Tem
a m
ësim
ore
për
çdo
orë
mës
imi
Mat
eria
libu
rim
orM
jete
t m
ësim
ore
7
54O
rë e
lirë
1/3
•Sa
ktës
im e
sist
emim
i nj
ouhr
ive
të n
xënë
sve
3. P
ërfo
rcim
njo
huri
sh: K
reu
VII
I
55IX
.Ve
ndet
e A
zisë
dhe
të
Afr
ikës
në
kohë
t m
oder
ne(5
orë
)
Nxë
nësi
t duh
et të
jenë
të a
ftë:
•Të
arg
umen
tojn
ë nd
rysh
imet
që
solli
pol
itika
ang
leze
në
Indi
;•
Të tr
egoj
në v
eçor
itë e
zhvi
llim
it në
filli
m të
shek
xx
në
vend
et a
ziatik
e dh
e af
rikan
e;•
Të a
rsye
tojn
ë rr
jedh
ojat
e iz
olim
it të
ven
deve
azia
tike;
•Të
kra
haso
jnë
zhvi
llim
in e
Japo
nisë
me
vend
et e
tjer
a az
iatik
e;•
Të p
ërca
ktoj
në n
ë ha
rtë
kolo
nitë
e k
rijua
ra n
ga sh
tete
t ev
ropi
ane
në A
zi dh
e Af
rikë;
•Të
treg
ojnë
për
mba
jtjen
e k
olon
ializ
mit;
9.1
Ind
ia n
ë ko
hët m
oder
ne. V
endo
sja e
sund
imit
brita
nik
në In
diEn
cikl
oped
i e
Hist
orisë
së
Bot
ës e
Li
dhur
me
Inte
rnet
it,Bo
time
dhe
studi
me
të
ndry
shm
e pë
r kët
ë pe
riudh
ë të
hi
storis
ë,
kërk
ime
Har
ta,
glob
i, fle
tore
pu
ne,
atla
s,
569.
2 K
ina
579.
3 T
ipar
et e
zhvi
llim
it të
Japo
nisë
589.
4 S
htrir
ja e
sund
imit
të fu
qive
evr
opia
ne n
ë Az
i
599.
5 P
usht
imet
kol
onia
le n
ë Af
rikë
60X
.Q
ytet
ërim
et n
ë pr
agun
e sh
ekul
lit x
x(2
orë
)
Nxë
nësi
t duh
et të
jenë
të a
ftë:
•Të
arg
umen
tojn
ë nd
rysh
imet
që
pëso
i Evr
opa
në 1
870-
1900
;•
Të re
ndisi
n tre
gues
it so
cial
ë, p
oliti
kë, d
he sh
kenc
orë
në
Evro
pën
e sh
ek. x
ix;
•Të
kom
ento
jnë
për s
fidat
nda
j dem
okra
cisë
;
10.1
Arr
itjet
e q
ytet
ërim
it pe
rënd
imor
. Lin
dja
e m
endi
mev
e të
reja
Har
ta,
glob
i, fle
tore
pu
ne,
atla
s,
6110
.2 I
mpe
rializ
mi d
he n
acio
naliz
mi i
skaj
shëm
kë
rcën
ojnë
stab
ilite
tin
62Te
st (1
orë
)•
Vle
rësi
mi i
njo
huri
ve të
nxë
nësv
e2.
Tes
tim
njo
huri
sh se
mes
tri I
-rë
63Te
st (1
orë
)•
Vle
rësi
mi i
njo
huri
ve të
nxë
nësv
e3.
Tes
tim
njo
huri
sh se
mes
tri I
I-rë
64
Orë
të li
ra 2
/3M
odul
e dh
e pr
ojek
te(7
orë
)
Orë
të li
raR
reth
bot
ës m
e zb
ulue
sit e
mëd
henj
65O
rë të
lira
Idet
e re
ja d
he k
ombe
t e re
ja66
Orë
të li
ra10
0-vj
etor
i i P
avar
sisë
67O
rë të
lira
100-
vjet
ori i
Pav
arsis
ë68
Orë
të li
raR
ruga
e b
ashk
imit
të sh
tete
ve e
vrop
iane
69O
rë të
lira
Rru
ga e
bas
hkim
it të
shte
teve
bal
lkan
ike
70O
rë të
lira
Nac
iona
lizm
i dhe
pat
riotiz
mi
Orë
Kre
uO
bjek
tiva
t e K
reut
Tem
a m
ësim
ore
për
çdo
orë
mës
imi
Mat
eria
libu
rim
orM
jete
t m
ësim
ore
8
HISTORIA 7
Të dashur mësimdhënës!
Lënda Historia VII, përfshin studimin e zhvillimeve më të rëndësishme të historisë moderne botërore nga shek. XVI- fundi i shek. XIX. Objekti i studimit të lëndës “Njohuri themelore për historinë moderne botërore” është zhvillimi historik i shoqërisë njerëzore dhe i mendimit shoqëror, duke filluar nga Rilindja e vonë Evropiane deri në fund të shekullit XIX në përmasat civile, ekonomike, shoqërore, politike dhe fetare.Synimi i lëndës së historisë VII është, ndër të tjera të krijojë në klasë, në miniaturë, një mjedis historik të cilin nxënësit duhet ta përjetojnë. Temat mësimore ofrojnë jo vetëm njohuri por nëpërmjet ushtrimeve dhe ilustrimeve me fotografi ofrohet mundësi të bashkëpunimit të nxënësve me njëri-tjetrin, të bashkëpunimit ndërmjet mësuesve dhe nxënësve, madje më gjerë, bashkëpunimin e mjedisit shkollor me mjedisin jashtë shkollës.
9
LIBËR PËR MËSUESIN
Synime të përgjithshme të lëndës së Histori klasa VIIAftësi dhe Kompetenca që duhet të arrijë nxënësi nëpërmjet
studimit të lëndës së Historisë VII:
-Të zhvillojë aftësitë e nxënësit për të analizuar dhe për të interpretuar informacionin historik në mënyrë kritike, nëpërmjet dialogut, kërkimit të së vërtetës dhe përmes debatit të hapur. -Të ndërtojë linjën e kohës, duke vendosur në të periudhat historike dhe ngjarjet e rëndësishme historike.-Të shpjegojë ndryshimin dhe vazhdimësinë e ngjarjeve historike, brenda dhe përtej periudhave historike.-Të krijojë një tabelë kronologjike të periudhave historike, duke e pasuruar atë në vazhdimësi me informacionin e ri. -Të analizojë ngjarjet historike në lidhjet e tyre shkak– pasojë. -Të aftësojë nxënësit për të ndërvepruar me individë dhe grupe individësh të kulturave të ndryshme, për të njohur të kaluarën, për të kuptuar ndikimin e saj në të sotmen dhe në perspektivat e së ardhmes. -Të argumentojë vlerat e trashëgimisë historike, duke vlerësuar këtë trashëgimi si pjesë e përcaktimit të identitetit të një populli.-Të punojë në mënyrë efektive i vetëm ose në grup.-Të zhvillojë përmes studimit të historisë aftësitë qytetare, të cilat ndihmojnë në rritjen e tyre personale si individë, në përgatitjen e tyre për në jetë, punë dhe shoqëri.
10
HISTORIA 7
OBJEKTIVAT KRYESORË TE PËRMBAJTJES SË LËNDËS
Në përfundim të klasës VII nxënësit duhet të :Përdorin fjalë apo fraza që përcaktojnë periudha të ndryshme kohore brenda kufijve të përfshirë në studim, si: protestantizëm, reformacion katolik, revolucion industrial, iluminizëm, revolucion borgjez, nacionalizëm etj.
• Krijojnë linjën e kohës ku ngjarjet dhe periudhat historike të studiuara të vendosen sipas rendit kronologjik.
• Njohin disa nga ngjarjet e rëndësishme që ndodhën gjatë shek. XVI- fundi i shek. XIX.
• Njohin disa nga arritjet shkencore dhe teknologjike gjatë revolucioneve industriale.
• Njohin dhe përshkruajnë rolet dhe ndikimin që patën njerëz të shquar në shoqërinë e kësaj periudhe.
• Përshkruajnë ndikimin e ideve të reja në jetën e shoqërore e politike.
11
LIBËR PËR MËSUESIN
Objektivat sipas kapitujve Historia VII
KREU I SHOQËRIA EVROPIANE NË FILLIMET E KOHËS MODERNE (7 orë)OBJEKTIVANë përfundim të këtij kapitulli nxënësi/ja do të jetë i/e aftë të aftë :
NIVELI BAZE:Të identifikojë karakteristikat kryesore të rilindjes së vonë EvropianeTë rendisë në mënyrë logjike informacionin historik, konceptet më të rëndësishme për shoqërinë Evropiane në fillim të kohës moderne.Të identifikojë ndikimet pozitive që sollën zbulimet gjeografike dhe rrjedhat e mëvonshme të zhvillimit shoqëror
NIVELI MESATAR:Të përcaktojë ndryshimin fetar në Evropë gjatë rilindjesTë rendisë idetë e Luterit, Kalvinit dhe të bëni dallimet midis tyreTë përcaktojë rëndësinë që zbulimet e mëdha kishin në tërë botën.
NIVELI I LARTE:Të analizojë rrethanat që ndikuan në zhvillimin e marrëdhënieve tregtare. Të analizojë shkaqet dhe pasojat e reformacionin dhe kundër reformacionit
Kreu II KONSOLIDIMI I MONARKIVE ABSOLUTE EVROPIANE, NJË EPOKË KONFLIKTESH 1500-1789
OBJEKTIVANë përfundim të këtij kapitulli nxënësi/ja do të jetë i/e aftë të aftë:
NIVELI BAZE:Të identifikoni zhvillimet ekonomike të shteteve evropiane në shekujt XV-XVIITë identifikoni arritjet në fushën e marrëdhënieve shoqërore dhe ekonomike.
NIVELI MESATAR:Të përcaktoni mënyrën se si u arrit konsolidimi i monarkive absolute në Evropë.
12
HISTORIA 7
Të përshkruani karakteristikat themelore të shteteve evropiane në kohën e absolutizmit. Të rendisni arritjet në art dhe kulturë në shekullin e XVII.
NIVELI I LARTE:Të analizoni ndikimin që pati kapitalizmi në lindjen e monarkisë kushtetuese në Angli.Të vlerësojë arritjet në art e kulturë në shekullin e XVII.
KREU III NDRYSHIMET NË JETËN EKONOMIKE E SHOQËRORE NË SHEKUJT XVII - XVIII
OBJEKTIVANë përfundim të këtij kapitulli nxënësi/ja do të jetë i/e aftë të aftë:
NIVELI BAZE:Të identifikojë progresin e shoqërisë të bazuar në dijet dhe shpikjet shkencore.Të rendisë shpikjet e kohës dhe rëndësinë e tyre në zhvillimin e shoqërisë evropiane
NIVELI MESATAR:Të përcaktojë ndryshimin e mënyrës së jetesës në qytetet gjatë revolucionit industrialTë përcaktojë rëndësinë ekonomike e sociale të Revolucionit Industrial.
NIVELI I LARTE:Të analizojë pasojat sociale që solli revolucioni industrial
KREU IV IDETË E REJA DHE KOMBET E REJA (8 orë)
OBJEKTIVANë përfundim të këtij kapitulli nxënësi/ja do të jetë i/e aftë të aftë:
NIVELI BAZE:Të identifikoni kushtet dhe rrethanat në të cilat u shfaq iluminizmi, ndikimin e kësaj filozofie në rrjedhat shoqërore posaçërisht në ato kulturore.
13
LIBËR PËR MËSUESIN
NIVELI MESATAR:Të përcaktoni shkaqet që çuan në luftën për pavarësi popujt e Amerikës Latine. Të rendisni idetë e reja të iluministëve.Të përcaktoni rolin që luajti populli francez në përmbysjen e regjimit absolut.
NIVELI I LARTE:Të analizoni shkaqet që çuan në vendosjen e regjimit ushtarak të Napoleon Bonapartit.Të analizoni pashmangshmërinë e revolucionit Francez.
KREU V EVROPA NË VITET 1815-1850 (5 orë)
OBJEKTIVANë përfundim të këtij kapitulli nxënësi/ja do të jetë i/e aftë të aftë :
NIVELI BAZE:Të identifikoni karakteristikat kryesore të Epokës së RestaurimitTë identifikoni ndikimet që patën revolucionet e viteve 1830 për Evropën
NIVELI MESATAR:Të përshkruani zhvillimin në ekonomi, kulturë dhe shkencëTë rendisni vendimet e Kongresit të VjenësTë përcaktoni shkaqet e revolucioneve të viteve 1830 dhe 1848 .
NIVELI I LARTE:Të analizoni pasojat e revolucioneve të viteve 1830 dhe 1848 për shtet Evropiane. Të analizoni pasojat e vendimeve të Kongresit të Vjenës për Evropën.
14
HISTORIA 7
KREU VI NACIONALIZMI DHE REALIZMI 1850-1871 (5 orë)
OBJEKTIVANë përfundim të këtij kapitulli nxënësi/ja do të jetë i/e aftë të aftë :
NIVELI BAZE:Të identifikoni rolin e romantizmit në lëvizjet kombëtare
NIVELI MESATAR:Të përcaktoni ndryshimet që sollën lëvizjet kombëtare për pavarsi e bashkim kombëtar.Të analizoni mënyrën se si u bë bashkimi i ItalisëTë rendisni çështjet në të cilat shtetet e veriut SHBA përplaseshin me ato të jugutTë identifikoni ndikimet pozitive që sollën lëvizjet kombëtare dhe romantizmi.
NIVELI I LARTE:Të analizoni ndryshimet që ndodhën në Perandorinë Austriake. Të argumentoni forcën dhe pasurinë e shtetit Prusian.
KREU VII PERANDORIA OSMANE DHE BALLKANI NE (SHEK XVI-XIX)
OBJEKTIVANë përfundim të këtij kapitulli nxënësi/ja do të jetë i/e aftë të aftë :
NIVELI BAZE:Të identifikoni mënyrën se si u frenua zgjerimi i Perandorisë OsmaneTë identifikoni shkaqet e kryengritjeve te popujve të Ballkanit.
NIVELI MESATAR:Të rendisni reformat që u ndërmorën për të dalë nga kriza Perandoria OsmaneTë përcaktoni rolin që luajtën kryengritjet e mëdha në Ballkan për pavarsinë e popujve nga Perandoria Osmane.
15
LIBËR PËR MËSUESIN
NIVELI I LARTE:Të analizoni shkaqet dhe pasojat e lëvizjeve çlirimtare në Ballkan
KREU VIII FILLIMET E QEVERISJES SË DEMOKRACISË LIBERALE 1871-1900
OBJEKTIVANë përfundim të këtij kapitulli nxënësi/ja do të jetë i/e aftë të aftë :
NIVELI BAZE:Të identifikoni zhvillimin ekonomik e social të vendeve Perëndimore.Të rendisni arritjet dhe shpikjet gjatë revolucionit të II industrial dhe rëndësinë e tyre në zhvillimin e shoqërisë evropiane.
NIVELI MESATAR:Të përcaktoni industrializimin dhe urbanizimin si themelet e zhvillimit të ekonomisë dhe kulturës së vendeve perëndimore.Të përcaktoni rëndësinë ekonomike të tregut botëror.
NIVELI I LARTE:Të analizoni ndikimin që pati sistemi i ri demokracia Liberale në zhvillimin e shteteve Evropiane.
KREU VIII FILLIMET E QEVERISJES SË DEMOKRACISË LIBERALE 1871-1900
OBJEKTIVANë përfundim të këtij kapitulli nxënësi/ja do të jetë i/e aftë të aftë:
NIVELI BAZE:Të identifikoni zhvillimin ekonomik e social të vendeve Perëndimore.
NIVELI MESATAR:
Të përcaktoni industrializimin dhe urbanizimin si themelet e zhvillimit të ekonomisë dhe kulturës së vendeve perëndimore.
16
HISTORIA 7
NIVELI I LARTE:Të analizoni ndikimin që pati sistemi i ri demokracia Liberale në zhvillimin e shteteve Evropiane.Të rendisni arritjet dhe shpikjet gjatë revolucionit të II industrial dhe rëndësinë e tyre në zhvillimin e shoqërisë evropiane.Të përcaktoni rëndësinë ekonomike të tregut botëror.
KREU IX VENDET AZIATIKE DHE AFRIKANE NË KOHËT MODERNE(5 orë)
OBJEKTIVANë përfundim të këtij kapitulli nxënësi/ja do të jetë i/e aftë të aftë:
NIVELI BAZE:Të përcaktoni ndryshimet që ndodhën në Azi e Afrikë në kohët moderne.Të identifikoni zhvillimet sociale dhe ekonomike në vendet aziatike
NIVELI MESATAR:Të analizoni shkaqet dhe pasojat kolonizimit të vendeve aziatike e afrikane.Të rendisni rrjedhojat e kolonizimit të Azisë dhe AfrikësTë identifikoni ndikimet e shteteve të fuqishme evropiane në Azi e Afrikë.
NIVELI I LARTE:Të analizoni rrethanat që ndikuan në kolonizimin e Afrikës dhe Azisë
17
LIBËR PËR MËSUESIN
KREU X QYTETËRIMI NË PRAGUN E SHEKULLIT XIX (2 orë)
OBJEKTIVANë përfundim të këtij kapitulli nxënësi/ja do të jetë i/e aftë të aftë :
NIVELI BAZE:Të identifikoni arritjet në qytetërimin perëndimor.
NIVELI MESATAR:Të përcaktoni ndikimin që patën idetë e reja iluministe në art, kulturë dhe në jetën shoqërore.
NIVELI I LARTE:Të analizoni shkaqet që çuan në militarizimin e shteteve Evropiane.Të rendisni përplasjen e interesave të shteteve në Evropë.Të identifikoni ndarjen e Evropës në blloqe ushtarake, krijimin i aleancave ushtarake
18
HISTORIA 7
LËNDA: HistoriKLASA: VIITEMA: Përhapja e protestantizmit OBJEKTIVAT: Në fund të orës së mësimit nxënësit do të jenë në gjendje:Të identifikojnë përhapjen e ideve protestante në vendet Evropiane.Të përshkruajnë mënyrën se si u përhapën idetë protestante në vende Evropiane.Të krahasojnë kishën protestante në Zvicër me atë Anglikane.
KONCEPTET KRYESORE: Protestantizëm, Ligji i Supremacisë, puritanë.
STRUKTURA E MËSIMIT Fazat e strukturës
Metodat mësimore Veprimtaritë e nxënësve
Organizimi i nxënësve
PHarta e konceptit Paraqitja grafike e
informacionit Punë në grupe të vegjël
NDiagrama Piramidiale
Nxitja për të përsosur të shkruarit
Punë në dyshe
PRrjeti i Diskutimit Nxitja e diskutimit Gjithë klasa
ZHVILLIMI I MËSIMIT
Parashikimi (përgatitja për të nxënët) Harta e konceptitJepet tema Përhapja e protestantizmit dhe nxënësit ndahen në grupe të përbërë nga 5-6 nxënësish, lexojnë pjesën Përhapja e protestantizmit në Evropë. Grupeve të nxënësve ju jepet modeli i hartës së konceptit i cili do të plotësohet në bazë të pjesëve të lexuara nga nxënësit.Modeli i hartës së konceptit i plotësuar si vijon:
Zvicër kisha Kalviniste Idetë protestante u përhapën Angli kisha Anglikane Francë Vendet e Ulëta Skandinave
19
LIBËR PËR MËSUESIN
Pasi kanë plotësuar Hartën e konceptit, përfaqësuesit lexojnë punët e tyre. Ndërtimi i njohurive (përpunim i përmbajtjes) Diagrama PiramidialeVazhdohet me leximin e pjesëve:
• Kisha protestante në Zvicër. • Kisha Anglikane.
Pasi nxënësit kanë lexuar pjesët u drejtohet pyetja: Cila është çështja që po analizojnë në materialin që sapo lexuan?Pasi përcaktohet se çfarë do të analizohet, ju shpjegoj nxënësve se si arrihet kjo analizë nëpërmjet plotësimit të diagramës piramidale. Modeli i përgatitur më parë nga mësuesi ju shpërndahet grupeve të nxënësve, por mund edhe të plotësohet në dërrasën e zezë. Një model i plotësimit të kësaj diagrame si më poshtë:
Përhapja e ideve protestante në Evropë
Kisha protestante në Zvicër Kisha Anglikane.
Xhon Kalvini (1509-1564)përkrahu idetë e Luterit. Ai kërkoi ndarjen e kishës zvicerane nga Papati. Kalvini e shikonte Biblën si autoritetin më të lartë të besimit. Sipas tij: fati i secilit ishte paracaktuar nga Zoti. Vetëm ai mund të shpëtojë shpirtin e njeriut.Njeriu me punë duhet të fitojë dashurinë e Zotit. Puna dhe familja janë të shenjta. Mbretëria e Zotit ekzistonte në tokë dhe mund të krijohej vetëm nëpërmjet punës. Prej ideve për reformim të Kalvinit kisha në Zvicër mori emrin kisha Kalviniste. Të gjithë përkrahësit e ideve të tij u quajtën kalvinistë.
Henri VIII vendosi të shkëputej varësia Papnore, duke u mbështetur tek parlamenti. Në vitin 1534 parlamenti miratoi Ligjin e Supremacisë, sipas të cilit monarku ishte në të njëjtën kohë edhe kryetar i Kishës Anglikane. Ndonëse u shkëput nga varësia direkte në fillim kisha anglikane kishte shumë gjera të përbashkëta me Kishën Katolike. Me kalimin e kohës u afrua me idetë protestante dhe u organizua sipas parimeve të saj. Ajo hoqi dorë nga pagesat ndaj Kishës Katolike. U mbyllën të gjitha kishat dhe manastiret katolike, kurse pasuritë u konfiskuan. U bë përkthimi i Biblës në anglisht dhe u përgatit kalendari i ri i lutjeve dhe i shërbesave. Protestantët në Angli u quajtën puritanë. Reformat në Angli bënë të krijohej një shtresë e re e popullsisë ajo e fisnikërisë angleze.
20
HISTORIA 7
Pas kësaj veprimtarie përfaqësuesit e grupeve të ndarë që në veprimtarinë e parë lexojnë plotësimet në diagramat e tyre dhe mësuesi plotëson në tabelën e zezë, duke shkëmbyer mendime midis tyre.
Përforcimi (konsolidimi i të nxënit) Rrjeti i DiskutimitPasi kanë marrë njohuritë e mësipërme zhvillohet diskutimi rreth pyetjes:Pse reformat në Angli bënë të krijohej një shtresë e re e popullsisë ajo e fisnikërisë angleze?Nxiten nxënësit të diskutojnë rreth pyetjes si dhe të argumentojnë përgjigjet e tyre.Caktohen nxënësit të punojnë në dyshe për të nxjerrë anët kundërshtuese dhe u kërkohet të argumentojnë ato. Analizohet rëndësia e krijimit të shtresës së re të populsisë, nxënësit shkëmbejnë pikëpamje dhe i shkruajnë ato në rrjetin e diskutimit, shkruajnë anët kundërshtuese në JO dhe anët pohuese në PO. Diskutohet për të arritur në një përfundim të përbashkët.
Detyrë:Analizo: Pse në krye të reformave fetare në Angli u vendos mbreti?Vlerësimi i nxënësve:Nxënësit vlerësohen për përvetësimin e njohurive si dhe përkushtimin e tyre gjatë punës në grup, argumentimit të pyetjes gjatë etapës së tretë dhe strategjitë e të menduarit e të shprehurit.
NGA PËRVOJA:Përdorimi i metodave si, Harta e konceptit, Diagrama Piramidiale, Rrjeti i Diskutimit në klasë aftësojnë nxënësit në punën në grupe të vogla ose dhe të mëdha (gjithë klasa) duke i orientuar nxënësit në përzgjedhjen e informacionit të përshtatshëm për tu analizuar, nxënësit përfshihen në veprimtarinë e të lexuarit dhe të shkruarit. Rrjeti i Diskutimit ju jep mundësi nxënësve për të bashkëvepruar si dhe përfshin të gjithë nxënësit në pjesëmarrje të gjalla në diskutime.Kjo orë mësimi mund të realizohet edhe duke përdorur metoda si: Struktura e Ndryshimit në Histori si dhe Shënime mbi shënime.
21
LIBËR PËR MËSUESIN
LËNDA: HistoriKLASA: VIITEMA: Zbulimet e mëdha gjeografikeOBJEKTIVAT: Në fund të orës së mësimit nxënësit do të jenë në gjendje:Të përcaktojnë motivet që nxitën zbulimet e mëdha gjeografike.Të përshkruajnë fillimet e zbulimeve gjeografike. Të rendisin zbulimet gjeografike më të mëdha të kohës. KONCEPTET KRYESORE: Zbulim gjeografik.
STRUKTURA E MËSIMIT Fazat e strukturës
Metodat mësimore
Veprimtaritë e nxënësve
Organizimi i nxënësve
PImagjinatë e drejtuar
Të lexuarit ndërveprues
Punë në dyshe
NPyetja sjell pyetjen
Ndërtimi i shprehive studimore
Punë në grupe të vegjël
PRrjeti i diskutimit
Nxitja e diskutimit
Punë në grupe të vegjël
ZHVILLIMI I MËSIMIT
Parashikimi (përgatitja për të nxënët) Imagjinatë e drejtuarParapërgatiten nxënësit për të përdorur imagjinatën dhe ju sugjerohet: Imagjinoni veten tuaj sikur jeni në vitet 1430. Në port po niset anija e parë drejt zbulimit të tokave të reja. Çfarë motivesh do t`ju shtynin të hipnit në bordin e anijes? A do të shkonit?Nxënësve ju lihet pak çaste të imagjinojnë e më pas të shkëmbejnë mendimet me njëri-tjetrin. Pyeten nxënësit se çfarë vunë re në imagjinatën e tyre, duke i përmbledhur mendimet e tyre në grupe bashkëpunuese ose dyshe, dhe përshkruajnë se çfarë kanë përfytyruar kur lexojnë tekstin. Përmbledhja e imagjinatës së nxënësve:• Marrëdhëniet tregtare me Azinë.• Shtrirja gjeografike.• Mbyllja e rrugëve tregtare me Lindjen nga Turqia.• Përmirësimi i teknikës së ndërtimit të anijeve.
22
HISTORIA 7
Ndërtimi i njohurive (përpunim i përmbajtjes) Pyetja sjell pyetjenPasi nxënësit lexojnë tekstin ju drejtohen pyetjet:
1. Pse Portugalia ishte e para në zbulimin e tokave të reja?2. Pse Spanja u detyrua të kërkonte rrugë të reja?3. Pse K. Kolombi i shtyu sundimtarët e Spanjës që të financonin
udhëtimin drejt Perëndimit?4. Pse Magelani e quajti “Deti i Qetë”?
Ndërkohë nxënësit studiojnë materialin e ri duke punuar në dyshe. Plotësohet formula për përgjigjet e pyetjeve Pse.
? + =Çfarë po mësoj në këtë çast?
1. Portugalia në pozitë gjeografike të mirë.
2. Kolombi hapi rrugën e kolonializimit evropian në kontinentin amerikan.
3. Vespuçi ishte në shërbim të Portugalisë.
4. Magelani u nis drejt Indisë lundroi drejt Amerikës Jugore për muaj të tërë qetësisht
Çfarë di që më parë rreth kësaj?
1. Portugalia kufizohet me Spanjën.
2. Ai mendonte se po të udhëtoje nga perëndimi mund të shkoje në lindje.
3. Amerika u quajt kështu për nder të Vespuçit.
4. Magelani i vuri emrin “ Detit i Qetë”.
Marrëdhëniet shkak- pasojë e mundshme
1. Portugalia ishte e para në fushën e zbulimeve gjeografike.
2. Udhëtimi i Kolombit rriti tensionin midis Portugalisë dhe Spanjës.
3. Tokat e reja që u zbuluan ishin një kontinent i ri, ai amerikan.
4. U realizua lundrimi i parë rreth botës, ai vërtetoi se toka është e rrumbullakët.
Përforcimi (konsolidimi i të nxënit) Rrjeti i diskutimitPasi janë përmbledhur njohuritë dhe idetë zhvillohet një diskutim në grupe mbi: Thënien e Bartolomeo Diaz: “ Ti shërbej Zotit dhe madhërisë së tij, t`i çoj dritë atyre, që janë në errësirë si dhe të bëhem i pasur ashtu sikurse të gjithë njerëzit duan”. A e pasqyron fragmenti motivin kryesor të zbulimeve gjeografike?
23
LIBËR PËR MËSUESIN
Caktohen nxënësit të punojnë në dyshe për të nxjerrë anët kundërshtuese dhe u kërkohet të argumentojnë ato. Pasi analizohet thënia, nxirren anët kundërshtuese dhe argumentohen ato. Nxënësit japin idetë e tyre të diskutuara më parë me njëri-tjetrin, duke pranuar vërejtje apo sugjerimet e të tjerëve. Pasi nxënësit shkëmbejnë pikëpamje dhe i shkruajnë ato në rrjetin e diskutimit, shkruajnë anët kundërshtuese në JO dhe anët pohuese në PO. Diskutohet për të arritur në një përfundim të përbashkët.
Detyrë:Krahaso: Rëndësinë e zbulimeve të Magelanit me ato të Kolombit.Ese: Udhëtim imagjinar në bordin e anijes së Magelanit.Vlerësimi i nxënësve:Nxënësit u vlerësuan në bazë të pjesëmarrjes së tyre gjatë veprimtarive të mësipërme, nga mënyra se si demonstruan shprehitë e të menduarit, identifikimit të burimeve të informacionit, si dhe paraqitjeve grafike gjatë etapës së dytë.
NGA PËRVOJA:Përdorimi i metodave mësimore si Pyetja sjell pyetjen, sjell në klasë lirshmërinë e të pyeturit si dhe nxënësit u ndihen mirë duke nxjerrë pyetje për veten e tyre, informacioni i ri u bëhet më i kuptueshëm kryesisht pas analizës së pyetjeve pse. Nxënësit gjejnë lehtë përgjigjet e pyetjeve pa u sforcuar që ti riprodhojnë në mënyrë mekanike.Kjo temë mësimore mund të realizohet dhe me anë të metodave mësimore si Di- Dua të di- Mësova, Lexim / Përmbledhje në dyshe dhe Shkrim i shpejtë.
24
HISTORIA 7
LËNDA: HistoriKLASA: VIITEMA: Fundi i Perandorisë së NapoleonitOBJEKTIVAT: Në fund të orës së mësimit nxënësit do të jenë në gjendje:Të përshkruajnë mënyrën e ardhjes në pushtet të Napoleonit.Të përcaktojnë si ndikoi pushtimi francez në Evropë.Të analizojnë pasojat e revolucionit Francez.
STRUKTURA E MËSIMIT Fazat e strukturës
Metodat mësimore
Veprimtaritë e nxënësve Organizimi i nxënësve
PDi-dua të di-mësova plus
Diskutimi i ideve Punë në dyshe
NDi-dua të di-mësova plus
Të lexuarit ndërveprues Punë në grupe të vegjël
PVija e vlerës Ndërtimi i shprehive
studimorePunë në grupe
ZHVILLIMI I MËSIMIT
Parashikimi (përgatitja për të nxënët) Di-dua të di-mësova plusParaqitet organizuesi grafik prej tri kolonash i cili përdoret në dërrasën e zezë e në fletë pune më pas. Shkruhet tema e re, Fundi i Perandorisë së Napoleonit, u kërkohet nxënësve të thonë atë që dinë apo mendojnë për temën e re dhe i shënojmë në kolonën e parë D- Çfarë dimë. Organizuesi grafik si më poshtë:
D – D – M plus Perandoria franceze dhe rënia e saj
DI DUA TË DI MËSOVA +1.Bonaparti gjeneral i shquar si dhe konsull i I që nga 9 nëntori 1799.2. Korri suksese brenda dhe jashtë shtetit.3. Mori masa për ngritjen e ekonomisë.
1.Çfarë synonte Bonaparti?2. Kush janë arritjet e tij më të mëdha?3. Si e pritën vendet e tjera Evropiane sukseset e tij?
1. Bonaparti konsull i përjetshëm dhe rivendosi monarkinë.2. Rriti ekonomikisht dhe ushtarakisht vendin, zgjeroi kufijtë e perandorisë së tij.3. Vendet Evropiane si Anglia, Prusia, Austria, Rusia u alarmuan nga rritja ekonomike e Francës.
25
LIBËR PËR MËSUESIN
Ndërtimi i njohurive (përpunim i përmbajtjes) Ndërkohë që nxënësit lexojnë informacionin e ri ju kërkohet të regjistrojnë pyetjet duke i shkruar në kolonën e dytë D-Çfarë dua të di, këtu shtoj dhe idetë e mia.Pasi identifikohen pyetjet udhëzohen nxënësit të kategorizojnë njohuritë dhe pyetjet e tyre duke filluar nga: Faktorët që përcaktuan shkatërrimin e ushtrisë franceze në Rusi, pushtimi Francez në Evropë, arritjet e Bonapartit.Pasi kanë përfunduar leximin e temës së re përqendrohemi tek kolona e tretë. Pyeten nxënësit për informacionin e ri që mësuan duke ju përgjigjur pyetjeve që ndodhen në kolonën e dytë Dua të di.Nxënësit në mënyrë të pavarur plotësojnë kolonën e tretë, Mësova + në fletoren e tyre të punës.
Përforcimi (konsolidimi i të nxënit) Vija e vlerësJu drejtohet nxënësve pyetja: Si e vlerësoni ju karrierën e Napoleon Bonapartit nga oficer në perandor? Secili nga nxënësit mendon për pyetjen dhe shkruajnë përgjigjen e tyre, më pas nxënësi që do të përgjigjet do të zërë vend në një kënd dhe mësuesja në një tjetër dhe secili prej tyre bën një pohim të skajshëm dhe të pa pajtueshëm për çështjen, nxënësit e tjerë zënë vend përgjatë një vije imagjinare midis dy qëndrimeve në varësi të faktit me të cilin pajtohen më shumë. Ju kujtohet nxënësve se çdonjëri duhet të diskutojë me të tjerët për mendimet e tyre dhe të sigurohen që mendimet e tyre janë të ngjashme me ato të grupit që janë sistemuar për ndryshe duhet të lëvizin në drejtim tjetër, grupet me mendime të kundërta tashmë të krijuara paraqesin mendimin e tyre dhe nxënësit pasi dëgjojnë qëndrimin e grupeve mund të ndërrojnë vend në varësi të qëndrimit.
Detyrë:Ndërtoni një tabelë ku të radhisni gabimet e politikës së ndjekur nga Napoleoni dhe cilat janë pasojat e tyre.
Gabimet Pasojat1...................
2................
1..................
2..................
Vlerësimi i nxënësve:Nxënësit vlerësohen për të nxënët e përmbajtjes, kuptimin e ideve, të menduarit dhe aftësinë për të mbajtur një qëndrim duke e arsyetuar atë, kryesish gjatë etapës së tretë.
26
HISTORIA 7
NGA PËRVOJA:Përdorimi i metodës Di-dua të di-mësova plus aftëson nxënësit për të strukturuar mësimin, zhvillon të menduarin, si dhe krijon lirshmëri për të pyetur e gjetur përgjigjen për pyetjet. Ndërsa metoda mësimore Vija e vlerës ndihmon nxënësit ti kushtojnë vëmendje informacionit të ri dhe të vendosin për qëndrimin që do të mbajnë rreth tij, si dhe të arsyetojnë këtë qëndrim. Kjo orë mësimi mund të realizohet edhe duke përdorur metoda si: Veprimtaria e leximit të drejtuar (VLD) dhe Mbajtja e strukturuar e shënimeve.
LËNDA: HistoriKLASA: VIITEMA: Kongresi i Vjenës. Epoka e restaurimitOBJEKTIVAT: Në fund të orës së mësimit nxënësit do të jenë në gjendje:Të identifikojnë miratimin e dy kritereve kryesore të Kongresit të Vjenës.Të përcaktojnë rëndësinë që patën vendimet e Kongresit të Vjenës.Të krahasojnë parimet e miratuara në Kongresin e Vjenës atë të ekuilibrit dhe parimin e ligjshmërisë.
KONCEPTET KRYESORE: Parimi i Ligjshmërisë, parimi i ekuilibrit, Restaurim.
STRUKTURA E MËSIMIT
Fazat e
strukturësMetodat mësimore
Veprimtaritë e nxënësve
Organizimi i nxënësve
P Harta e konceptit
Paraqitja grafike e informacionit
Punë në grupe të vegjël
N Diagrama Piramidale
Nxitja për të përsosur të shkruarit Punë në dyshe
P Rrjeti i Diskutimit Nxitja e diskutimit
Gjithë klasa
ZHVILLIMI I MËSIMIT
Parashikimi (përgatitja për të nxënët) Harta e konceptitJepet tema Kongresi i Vjenës. Epoka e restaurimit dhe nxënësit ndahen në grupe të përbërë nga 5-6 nxënësish, lexojnë paragrafin synimet e Fuqive të Mëdha. Grupeve të nxënësve ju jepet modeli i hartës së konceptit i cili do të plotësohet në bazë të pjesëve të lexuara nga nxënësit.Modeli i hartës së konceptit i plotësuar si vijon:
27
LIBËR PËR MËSUESIN
Ndërtimi i njohurive (përpunim i përmbajtjes) Diagrama PiramidialeVazhdohet me leximin e paragrafëve:
• Në bazë të parimit të ligjshmërisë. • Në bazë të parimit të ekuilibrit.
Pasi nxënësit kanë lexuar pjesët u drejtohet pyetja: Cila është çështja që po analizojnë në materialin që sapo lexuan?Pasi përcaktohet se çfarë do të analizohet, ju shpjegoj nxënësve se si arrihet kjo analizë nëpërmjet plotësimit të diagramës piramidale. Modeli i përgatitur më parë nga mësuesi ju shpërndahet grupeve të nxënësve, por mund edhe të plotësohet në dërrasën e zezë. Një model i plotësimit të kësaj diagrame si më poshtë:
Kongresi i Vjenës. Epoka e restaurimitNë bazë të parimit të ligjshmërisë Në bazë të parimit të ekuilibrit
Do të ktheheshin në fronet e tyre monarkët, që ishin dëbuar nga Revolucioni francez dhe nga Napoleoni. Kështu në Francë duhej të kthehej Luigji XVIII,vëllai i Luigjit XVI nga dinastia e Burbonëve. Në Spanjë dhe Portugali do të ktheheshin dinastitë qeverisëse: Dinastia e Savojës u kthye në Sardenjë dhe ajo e Oranzhit në Holandë. Në mjaft vende u ngrit një rrjet informatorësh për të survejuar përhapjen e ideve dhe lëvizjeve që binin ndesh me konservatorizmin.
Midis shteteve evropiane duhej të balancoheshin forcat. Franca u kthye në kufijtë e vitit 1792. Suedia mori Norvegjinë. Nga bashkimi i Holandës me Belgjikën u formua një mbretëri me emrin Mbretëria e Vendeve të Ulëta. Rusia zgjeroi territorin e vet me territore polake dhe shtriu kontrollin mbi Finlandë. Prusia u zgjerua si në Lindje dhe në Perëndim. Austria mori pjesën veriore të Italisë si: Lombardinë, Venedikun dhe vise të brigjeve të Adriatikut. Anglia forcoi pozitat e saj detare duke dyfishuar kolonitë e saj. Gjermania mbeti shteti i coptuar në 39 shtete, kurse Italia në 8 shtete. Zvicra u shpall shtet i pavarur dhe asnjë anës. Lumi i Renit u shpall lumë i lundrimit të lirë me arsyetimin se do të nxiste tregtinë midis shteteve.Kështu, Kongresi i Vjenës krijoi një rend të ri ose një hartë të re politike të Evropës.
1. Të kthenin gjendjen paranapoleniane, duke kënaqur orekset e tyre në dëm të shteteve të vegjël.
2. Të mbysnin çdo lëvizje revolucionare.
Synimet e Fuqive të Mëdha
3. Të ruanin gjendjen ekzistuese me anë të një ekuilibri forcash.
28
HISTORIA 7
Pas kësaj veprimtarie përfaqësuesit e grupeve të ndarë që në veprimtarinë e parë lexojnë plotësimet në diagramat e tyre dhe mësuesi plotëson në tabelën e zezë, duke shkëmbyer mendime midis tyre.
Përforcimi (konsolidimi i të nxënit) Rrjeti i DiskutimitPasi kanë marrë njohuritë e mësipërme zhvillohet diskutimi rreth pyetjes:Pse pati rëndësi Kongresi i Vjenës?
Nxiten nxënësit të diskutojnë rreth pyetjes si dhe të argumentojnë përgjigjet e tyre.
Detyrë:Analizo: Pse themi që Kongresi i Vjenës krijoi një rend të ri ose një hartë të re politike të Europës?
Vlerësimi i nxënësve:Nxënësit vlerësohen për përvetësimin e njohurive si dhe përkushtimin e tyre gjatë punës në grup, argumentimit të pyetjes gjatë etapës së tretë dhe strategjitë e të menduarit e të shprehurit.
NGA PËRVOJA:Kjo orë mësimi mund të realizohet edhe duke përdorur metoda si: Struktura e Ndryshimit në Histori si dhe Shënime mbi shënime.
29
LIBËR PËR MËSUESIN
TestKlasa 7-të, Grupi ASemestri IEmri i plotë i nxënësit:_________________________
1. Në plotësim të kërkesës krahaso: Rilindja e hershme – Rilindja e vonë; shkruaj: a) periudhën kohore, b) prirjet themelore. (3 pikë) Rilindja e hershme Rilindja e vonëa) _________________________ a) _________________________b) _________________________ b) _________________________
2. Konkretizoni kërkesat reformatore të Luterit për: (4 pikë) a) dhënien fund të faljeve me para të mëkateve b) kufizimin e ceremonive fetare c) kufizimin e pushtetit të klerikëve të lartëa) ______________________________________________________________b) ______________________________________________________________c) ______________________________________________________________
3. Qarko përgjigjen e saktë. Kujt iu përkushtuan Jezuitët në Evropë? (1 pikë)a) Luftës b) Politikës c) Edukimit d) Tregtisë
4. Qarko përgjigjen e saktë. Kepi i Shpresës së Mirë në Afrikë u zbulua në vitin 1485 nga: (1 pikë)a) F. Magelani b) K. Kolombi c) B. Dias d) A. Vespuçi
Rruga detare për në Indi u zbulua në vitin 1498 nga: (1 pikë)a) A. Vespuçi b) K. Kolombi c) F. Magelani d) V. De Gama
5. Shkruani në mënyrë të përmbledhur idetë dhe qëndrimet e: (7 pikë)
Puritanëve Presbiterianëve Indipendentëve
30
HISTORIA 7
6. Plotëso tekstin duke vënë në mënyrë të përshtatshme fjalët e dhëna: Henriku V, Henriku IV, Ediktin e Nantës, Burbon, katolikët, hygenotëve. (4 pikë)
Çdo gjë ndryshoi me ardhjen në fuqi të ______________, i cili mbretëroi deri në vitin 1610. Në vitin 1598 ai shpalli ________________, sipas të cilit ______________ u njihej liria e besimit dhe barazia me _________________. Me Henrikun IV në Francë filloi të mbretëronte dinastia e ____________. Por gjendja u ashpërsua përsëri kur vendin e Henrikut IV e zuri ____________.
7. Shkruani në mënyrë të përmbledhur treguesit e dobësisë së absolutizmit. (6 pikë)________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
8. Mbi bazën e kurorës mbretërore të Elisabetës I, Xhejmsit I, Xhorxhit I, shkruaj në kuadrate tri dinastitë: (3 pikë)
9. Përshkruani në mënyrë të përmbledhur ndihmesën e iluministëve: (6 pikë)a) Monteskje argumentoi ndarjen e pushteteve në tre hallka:1. _________________ 2. _________________ 3. _________________
b) Volteri i shqua si ________________________________________________
c) Zhan Zhak Ruso ishte mbrojtës ____________________________________
10. Shëno cila nga pohimet e mëposhtme për luftërat fetare është e vërtetë apo e gabuar: (5 pikë) V Ga) Pabarazia midis shtresave në Francë ishin shkaku i revolucionit o ob) Të korrat e këqija të vitit 1788 thelluan krizën ekonomike o o
31
LIBËR PËR MËSUESIN
c) Mbreti thërriste në Francë Përfaqësitë e Përgjithshme o od) Përfaqësitë e Përgjithshme plotësuan kërkesën e mbretit për të paguar taksat o oe) Mbreti pranoi kërkesën e shtresës së tretë për të miratuar kushtetutën o of) Përfaqësuesit e shtresës së tretë në Versajë shpallën Asamblenë Kombëtare Kushtetuese o og) Asambleja Kombëtare u përshëndet nga populli i Parisit o o
11. Shkruaj në mënyrë të përmbledhur rezultatet e Revolucionit Francez dhe vlerësoji ato: (5 pikë)a) ______________________________________________________________b) ______________________________________________________________c) ______________________________________________________________d)______________________________________________________________
12. Në zbërthim të thënies së Meternikut e të përmbajtjes së konservatorizmit saktësoni: (2 pikë)Monarkia absolute është sundimi i mbretit me të drejtën _______________ dhe me pushtet të pa________________
Pikët 0-6 7-13 14-20 21-27 28-34 35-41 42-48Nota 4 5 6 7 8 9 10
Nxënësi mori _____ pikë, nota ________.
32
HISTORIA 7
TestKlasa 7-të, Grupi BSemestri IEmri i plotë nxënësit: _____________________
1. Qarko përgjigjen e saktë: (1 pikë) Rilindasit e shikonin njeriun si qenie: a) të aftë për të shndërruar natyrën b) indiferente ndaj çdo zhvillimi c) të paaftë për të ndryshuar natyrën
2. Plotëso tekstin duke vënë në mënyrë të përshtatshme fjalët e dhëna: katolik, mbrojtës të fesë, Aragonës, Kishës Anglikane, Papa, kishë, e miratoi. (3 pikë)
Mbreti Henriku VIII kishte qenë fillimisht besimtar _______________ i kishës romane. _____________ e kishte emëruar __________________ kur në çështjen luteriane ai ishte përkrah Romës. Ai ishte martuar me Katerinën e ____________. Pasi nuk kishte trashëgimtar të denjë, ai vendosi ta ndajë mbretëreshën Katerinë. Papa nuk ______________ këtë vendim të mbretit Henri VIII. Atëherë mbreti anglez në vitin 1534, i mbështetur edhe nga parlamenti shpalli krijimin e një ______ të re angleze. Në bazë të këtij ligji mbreti bëhej kreu i ___________________.
3. Sistemo në tabelë ngjashmëritë e dallimet ndërmjet Luteranizmit dhe Kalvinizmit: (7 pikë)
Ngjashmëritë Dallimet
4. Qarko përgjigjen e saktë. Provoi se Toka është e rrumbullakët në vitin 1522 lundërtari: (1 pikë)a) K. Kolombi b) F. Magelani c) V. De Gama d) A. Vespuçi
33
LIBËR PËR MËSUESIN
Kontinenti amerikan u zbulua në vitin 1498 nga lundërtari: (1 pikë)a) A. Vespuçi b) K. Kolombi c) F. Magelani d) V. De Gama
5. Vendos në kuadrate emrat e kontinenteve? (2 pikë)Qendrat e para koloniale u krijuan nga evropianët në kontinentet
6. Shëno cila nga pohimet e mëposhtme për luftërat fetare është e vërtetë apo e gabuar: (5 pikë) V G
a) Luftërat fetare janë njohur më shumë si luftërat fetare të Francës o ob) Lufta ishte pasojë e qëndrimit të papajtueshëm ndaj përhapjes së protestantizmit dhe përqafimit të kalvinizmit o oc) Kalvinistët në Francë quheshin hygenotë o od) Hygenotët ishin pro sundimit të gildeve mesjetare o oe) Fisnikët kalvinistë ishin pro monarkisë së qendërzuar o of) Lufta filloi nga katolikët o og) Lufta filloi në vitin 1562 dhe vazhdoi deri në vitin 1598 o o
7. Shkruani në mënyrë të përmbledhur treguesit e madhështisë së monarkisë absolute. (6 pikë)________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
8. Me fjalët e poshtëshënuara plotësoni skicën për zhvillimin e Prusisë gjatë mbretërimit të Frederikut të Madh. (3 pikë)Rrugë, kanale, 200 mijë, administratën, ushtrinë, ekonomisë, disiplinë pune, besëtari, 5 milionë
9. Bëni plotësimin në arsyet pse Britania u bë atdheu i Revolucionit të Partë Industrial. (6 pikë)a) Gjendja e fuqisë së lirë punëtore: ________________________________
Ushtria ……………..
Popullsia ……………..
Prusia, fuqi e madhe evropiane
1740-1786 Frederiku i Madh
34
HISTORIA 7
b) Gjendja e lëndëve të para: _______________________________________c) Gjendja e transportit: ___________________________________________d) Gjendja e tregjeve: ____________________________________________e) Roli i madh i qeverisë në: _______________________________________
10. Plotësoni përmbajtjen e parimeve të Kushtetutës së vitit 1787: (3 pikë)
11. Plotësoni hartën e luftërave të Napoleonit, duke zgjedhur një nga fjalët në kllapa: (7 pikë)Lëndë të parë, taksa, ushtarë, shoqërisë, bujkrobëria, taksave, arsimi, Rusinë, Laipcigut, 1814, 1815
luftërat e napoleon bonapartit
Anët negative në vendet e pushtuara:
1. Popujt shtypur ishin të detyruar të siguronin ___________________
2. Popujt e shtypur paguanin _______
3. Ata duhet të siguronin __________ _______ për industrinë franceze
Pushteti buron nga _________________
i cili zgjedh _______________________
Ndarja e pushteteve ndërmjet shtetit _________________ dhe ________________.
Federalizmi
Republikanizmi
Anët pozitive në vendet e pushtuara:
1. Reforma për modernizimin e _____ _______________________________
2. U hoq _______________________
3. U reformua sistemi i ____________
4. U zhvillua ____________________
1. Në qershor të vitit 1812 filloi luftën me _______
2. Në tetor të vitit 1813 Bonaparti pësoi humbje në betejën e ___________________
3. Bonaparti u largua nga froni në mars të vitit ____
4. Beteja e Vaterlosë, që i shkaktoi humbjen përfundimtare u zhvillua në vitin ______.
35
LIBËR PËR MËSUESIN
13. Në zbërthim të thënies së Meternikut e të përmbajtjes së konservatorizmit saktësoni: (3 pikë)Iluministët i përmbaheshin qeverisjes me pëlqimin e _____________ dhe ndarjes sëPushteteve në tri hallka: 1. ________________, 2. ________________, 3. ________________
Pikët 0-6 7-13 14-20 21-27 28-34 35-41 42-48Nota 4 5 6 7 8 9 10
Nxënësi mori _____ pikë, nota ________.