Biologija

Zoran IvkovićAleksinačka gimnazija

BAKTERIJE su BAKTERIJE su najbrojnija grupa najbrojnija grupa organizamaorganizama

Bile su bitne u biološkoj Bile su bitne u biološkoj evoluciji, a i danas su evoluciji, a i danas su osnova svakog lanca osnova svakog lanca ishrane u prirodi.ishrane u prirodi.

Nalazimo ih i u tlu i u Nalazimo ih i u tlu i u vodi .vodi .

Bakterije su građene od:Bakterije su građene od: Citoplazme, Ćelijske membrane, Bičeva, Dnk, Citoplazme, Ćelijske membrane, Bičeva, Dnk,

Ćelijskog zida i čvrstog omotača.Ćelijskog zida i čvrstog omotača. Dnk nije obavijena jezgrovom membranom.Dnk nije obavijena jezgrovom membranom. Bič služi za pokretanjeBič služi za pokretanje Ćelijski zid je čvrsta tvorevina građena od Ćelijski zid je čvrsta tvorevina građena od

mureina.mureina. Citoplazma čini najveći deo bakterije.Citoplazma čini najveći deo bakterije. Ćelijska membrana je tanki sloj građen od Ćelijska membrana je tanki sloj građen od

različitih vrsta molekula.različitih vrsta molekula.

Bakterije se razmnožavaju prostom Bakterije se razmnožavaju prostom deobom, pupljenjem, deobom, pupljenjem, egzosporama(spoljašnjim sporama), egzosporama(spoljašnjim sporama), fragmentacijom(podelom na više delova) i fragmentacijom(podelom na više delova) i posebnim načinima polnog razmnožavanja. posebnim načinima polnog razmnožavanja.

Rast bakterija podrazumeva povećavanje Rast bakterija podrazumeva povećavanje veličine njihovih čelija, ali i povećanje veličine njihovih čelija, ali i povećanje njihovog broja nakon razmnožavanja.njihovog broja nakon razmnožavanja.

Prosta deoba –način na koji se razmnožava najveći broj bakterija.Tada se ćelija deli na dve nove ćelije.

Građa prokariotske bakterije

Građa eukariotske bakterije

Kuglaste bakterije ili Koki – imaju oblike kugle. Kuglaste bakterije ili Koki – imaju oblike kugle. Kada nakon deobe ćelije ostaju zajedno, tada Kada nakon deobe ćelije ostaju zajedno, tada nastaju diplokoki (dve ćelije)nastaju diplokoki (dve ćelije)

Štapićaste bakterije ili bacili - mogu biti različitŠtapićaste bakterije ili bacili - mogu biti različit ihih dužindužinaa i veličina. Kada se nakon deobe ne i veličina. Kada se nakon deobe ne razdvajaju, zajedničkim imenom ih nazivamo razdvajaju, zajedničkim imenom ih nazivamo diplobacili (u paru)diplobacili (u paru)

Zavojite bakterije ili spirili – su u osnovi Zavojite bakterije ili spirili – su u osnovi štapićaste bakterije,jedanput ili više puta zavijene štapićaste bakterije,jedanput ili više puta zavijene oko svoje zamišljene osoko svoje zamišljene ose.e.

AUTOTROFNE BAKTERIJEAUTOTROFNE BAKTERIJE Sumporne bakterije sebi stvaraju hranu iz Sumporne bakterije sebi stvaraju hranu iz

različitih jednostavnih različitih jednostavnih jedinjenjajedinjenja, npr. , npr. UgljenikUgljenik--dioksid, vodadioksid, voda,, amonijak amonijak itd. itd.

Modrozelene bakterije fotosintezom Modrozelene bakterije fotosintezom proizvode hranu i oslobađaju kiseonik. proizvode hranu i oslobađaju kiseonik. Imaju hlorofil. Prvi su fotosintetski Imaju hlorofil. Prvi su fotosintetski organizmi.organizmi.

Heterotrofne bakterije prema načinu ishrane Heterotrofne bakterije prema načinu ishrane su:Parazitske bakterije i Simbiotske bakterije.su:Parazitske bakterije i Simbiotske bakterije.

Parazitske bakterije su uzročnici zaraznih Parazitske bakterije su uzročnici zaraznih bolesti živih bića. Kod čoveka uzrokuju upale bolesti živih bića. Kod čoveka uzrokuju upale grla i pluća, tuberkulozu, tetanus, koleru i grla i pluća, tuberkulozu, tetanus, koleru i druge.druge.

Simbiotske bakterije su bakterije koje žive u Simbiotske bakterije su bakterije koje žive u zajednici s biljkama. Pretvaraju kiseonik iz zajednici s biljkama. Pretvaraju kiseonik iz vazduha u oblik koji mogu koristiti druge biljkevazduha u oblik koji mogu koristiti druge biljke..

o Bakterijama se možemo zaraziti hranom i vodom, Bakterijama se možemo zaraziti hranom i vodom, vazduhom, životinjama, direktnim dodirom.vazduhom, životinjama, direktnim dodirom.

o Hranom i vodom: neke od ovih bakterije mogu Hranom i vodom: neke od ovih bakterije mogu uzrokovati bolesti – tifus, koleru..uzrokovati bolesti – tifus, koleru..

o Vazduhom: govorom, kijanjem i kašljanjem prenose se Vazduhom: govorom, kijanjem i kašljanjem prenose se uzročnici upale disajnih puteva i pluća, tuberkuloze, uzročnici upale disajnih puteva i pluća, tuberkuloze, difterije..difterije..

o Životinjama:npr. Uši prenose uzročnik pegavog tifusa.Životinjama:npr. Uši prenose uzročnik pegavog tifusa.

o Direktnim dodirom: infekcija kožeDirektnim dodirom: infekcija kože....

Zarazu možemo sprečiti:Zarazu možemo sprečiti: Održavanjem čistoće i Održavanjem čistoće i liličnečne higijene higijene VakcinisanjemVakcinisanjem protiv tuberkuloze protiv tuberkuloze i drugih bolesti. i drugih bolesti. PrPreečišćavanjem vode za piće čišćavanjem vode za piće IzolIzolovaovanjem obolelih životinja njem obolelih životinja Mikrobiološkom kontrolom hraneMikrobiološkom kontrolom hrane Postupcima pasterizacije i sterilizacije.Postupcima pasterizacije i sterilizacije.

Pasterizacija je postupak zagrevanja Pasterizacija je postupak zagrevanja tečnosti (mleka,voćnih sokova)pola sata tečnosti (mleka,voćnih sokova)pola sata na temperaturi od oko 65°C pri čemu na temperaturi od oko 65°C pri čemu ugine većina prisutnih bakterija, a ostaju ugine većina prisutnih bakterija, a ostaju sačuvani vitamini i drugi korisni sastojci.sačuvani vitamini i drugi korisni sastojci.

Sterilizacija je postupak uništavanja živih Sterilizacija je postupak uništavanja živih bakterija i njihovih spora na visokoj bakterija i njihovih spora na visokoj temperaturi ili kemijskim sredstvima. temperaturi ili kemijskim sredstvima. Primjenjuje se u zdravstvenim Primjenjuje se u zdravstvenim ustanovama.ustanovama.

Ljudske bakterije Bakterije u ljudskom organizmu: