1

HEMŞİRELİK SÜRECİ

HEM. ARİFE ÖZENEĞİTİM HEMŞİRESİ

2

Hemşireliğe meslek niteliğini kazandıran hemşirelik süreci

kavramı ilk kez Lydia Hall tarafından ortaya atılmıştır. (1955)

3

Hemşirelik süreci nedir?

Hemşirelik uygulamalarının temelini oluşturur.

4

DSÖ’ne göre hemşirelik DSÖ’ne göre hemşirelik süreci;süreci;

Hemşirelik bakımında bilimsel problem çözümleme

yönteminin sistemli bir biçimde kullanılmasıdır.

5

HEMŞİRELİK SÜRECİ; Sağlıklı/hasta bireyin sağlık bakım

gereksinimlerinin tanımlanması,

Bireye özgü bakım verilmesinde kullanılan sistematik bir yöntemdir. (Birol L,2004)

6

HEMŞİRELİK AÇISINDAN;Rastgele bakım verilmesi, Bakımın planlanmaması Ve yapılan uygulamanın

mantığının bilinmemesi kabul edilemez.(Alexander M,1989)

7

Bakımın sistematik hale getirilmesi; bakım içeriğinin somutlaştırılmasını ve hemşirelik verilerinin adlandırılmasını kolaylaştırır.

8

Hemşirelik problem çözme ve kritik

düşünmenin temel olduğu bir meslektir.

9

İnsanın bütününe odaklanmamız

gerektiğine dikkat çekmektedir.

10

PROBLEM ÇÖZÜMLEME

Problemi çözümlemek için elde mevcut verilere bakılır.

Veriler incelenir ve problem saptanır.

HEMŞİRELİK SÜRECİ

Problem hakkında bir sonuca varmak için mevcut veriler değerlendirilir.

Seçilen problem tanımlanır ve gruplandırılır.

11

Problem Çözümleme Problemin çözümü için

kullanılacak yaklaşımın sonuçları belirlenir.

Planlı yaklaşım kullanılır

Problemin çözümlendiğine ya da ek çalışmaya gerek olup olmadığına karar verilir.

Hemşirelik Süreci Planlama; problemin

nasıl çözümleneceğine karar verilir.

Uygulama;geliştirilen planın yerine

getirilir.

Değerlendirme; beklenen sonuçlara başarı ile ulaşıp ulaşılmadığına bakılır.

12

Bu bağlamda; eleştirel düşünme,

problem çözme,otonomi ve

profesyonellik kavramı hemşirelik süreci ile iç içedir. (Karagözoğlu Ş,2007)

13

Eleştirel düşünme;Eleştirel düşünme;Etkili problem çözme ve karar

vermenin temelini oluşturan ,bilimsel dayanağı olan düşünme süreci ve problem analizi yöntemidir. (Tel H ve Ark,2007)

14

Eleştirel düşünme, problem çözme düzeyi düşük ve bakımın temel yolu olan hemşirelik sürecini etkin olarak kullanmayan hemşirelerin mesleki bakımdan etkin tutum ve davranışlar sergileyemeyecekleri açıktır.

15

HEMŞİRELİK SÜRECİNİ NİÇİN KULLANMALIYIZ?

16

Bakımın niteliğini yükseltir

Hemşirenin karar verme yeteneğini geliştirir

Hemşirelik bakımında bağımsız işlevleri arttırır.

17

Mesleğe bilimsel nitelik kazandırır.

Sağlıklı/hasta kişiye bireysel ve bütüncül yaklaşımı sağlar

Hemşirenin bilgisini arttırır

18

Uygulamaları geliştirir

Hemşireler ve diğer sağlık disiplinleri arasında iletişim ve işbirliği sağlama,

Yasal ve etik dokümanları sağlama,

19

Bu alandaki masrafları, harcanan zaman ve işgücünü azaltma olanaklarını sağlar

Sistematik yaklaşımı ve problemlerin atlanmamasını sağlar

20

Profesyonelliği sağlar

Doyum alma artar

Hasta memnuniyeti artar

Hastanede kalış süresi azalır.

(Saba V,2001)

21

YAPILAN ARAŞTIRMALARDA HEMŞİRELİK SÜRECİ İLE ÇALIŞMA

ORANININ DÜŞÜK OLDUĞU TESPİT EDİLMİŞTİR.

NEDEN?

22

Onsekiz Mart Üniversitesinde yapılan çalışmada bunların nedenlerini şöyle

sıralanmıştır;

Hasta sayısının fazla olması

İş yükünün fazla olması

Hemşire sayısının yetersizliği

23

Hemşireler arasındaki eğitim düzeyinin farklı olması nedeniyle farkındalık oranının değişme göstermesi

Yönetimin destek olmaması

Nasıl yapılacağını bilmeme ve mesleğin bir parçası olarak görmeme

24

Sürecin aşamaları;1. Veri toplama2. Tanı koyma3. Planlama4. Uygulama5. Değerlendirme

25

Veri toplama Hemşirelik sürecinin ilk aşamasıdır

Bireyin/ailenin bakım gereksinimlerinin saptanması için yapılan ön değerlendirmedir.

(Birol L,2004)

26

VERİ TOPLAMA YÖNTEMLERİ GÖRÜŞME DİNLEME GÖZLEM HEMŞİRELİK ÖYKÜSÜ FİZİKSEL DEĞERLENDİRME VERİLERİN DOĞRULUĞUNUN SAPTANMASI VERİLERİN GRUPLANDIRILMASI

27

İşte bu noktada taksonomi dediğimiz

sınıflandırma sistemi ön plana

çıktı

28

Veri çok bilgi yok

29

SINIFLAMA;

Varlıkların benzerliklerine ve farklılıklarına göre gruplara

ve sınıflara ayrılmasıdır

30

Hemşirelikte sınıflandırma ise;

Hemşirelik fenomeninin (bakım olgusu) sınıflandırılması; verilerin elde edilmesini ve yönetilmesini

kolaylaştırır ve disiplin içinde iletişim için ortak bir dil sağlar.

31

Hemşirelik süreci de bu noktada bakım içeriğinin adlandırılmasını ve sınıflandırılmasını kolaylaştırır diyebiliriz.

Çünkü hemşirelik bakımı; görünür, ölçülebilir, değerlendirilebilir, denetlenebilir, karşılaştırılabilir, geliştirilebilir olmalıdır.

32

Standart bir dil kullanmanın

önemi

33

Hemşire olarak ne yapıyoruz, nasıl yapıyoruz, sonucundan neler elde ediyoruz., tam olarak tanımlayabilmeli, ifade edebilmeliyiz.

Bağımsız bir meslek isek bunu yapmalıyız. Bunun için bir terminolojiye, ortak bir dile ihtiyacımız vardır.

34

Standart bir dil kullanmanın;

Bir dil olmadan hemşirelik, sağlık hizmetleri sistemleri içinde görünmezdir.

Bu durumda hemşirelerin değeri ve önemi fark edilmeyecek ve ödüllendirilmeyecektir (ICN, ICNP).

35

Bu ICN tarafından; "Eğer adlandıramazsak, kontrol edemeyiz, finanse

edemeyiz, öğretemeyiz veya toplum politikası olarak

koyamayız" şeklinde belirtilmiştir (ICN, ICNP).

36

"Eğer bizler hemşirelerin ne yaptıklarını; yöneticilere,

politikacılara, kanun yapıcılara tutarlı bir şekilde

tanımlayamazsak, nasıl iletişim kurabiliriz?

37

Kanıta dayalı hemşirelik uygulanabilir.

Hemşirelikte kalite güvencesi ve kalite geliştirme için ortak dil gereklidir.

38

Bilgi sistemlerinde açık, az ve öz terimler gerekir.

Böylece elektronik hasta kayıtlarının gelişimi için tanıların, girişimlerin ve sonuçların standart listesine ihtiyaç vardır.

39

Standart bir dil, araştırmaların birikimini kolaylaştıracaktır

Hemşirelik tanıları, girişimleri ve sonuçları, hemşirelik minimum veri tabanının ayrılmaz bir parçasıdır. Bu tipteki veri tabanı belirli tanıların kullanım sıklığı hakkında bilgi sağlayacaktır

40

Aspirasyon potansiyeli”,

“Sıvı volümünde fazlalık”,

“Sosyal etkileşimde bozulma”,

“Ebeveyn rolünde değişme”,

“Başkalarına yönelik saldırganlık potansiyeli”

41

“Etkisiz bireysel başetme”,

“Sıvı volümünde yetersizlik”,

“Sağlığı sürdürmede bozulma” Hemşirelik tanılarına doğru

yanıt sayısının yok denecek kadar az olduğu

42

“Uyku Alışkanlığında Bozulma”,

“Sosyal İzolasyon ve Enfeksiyon Potansiyeli ‘

Hemşirelik tanılarında ise doğru tanılamanın en yüksek düzeyde olduğu

saptanmıştır(2000)

43

Hemşireler, düşüncelerini, konuşmalarını ve

yazılarını:hastalıklar, fizyopatoloji veya psikopatoloji etrafında organize etmişlerdir.

44

Florance Nightingale hemşirelikle ilgili problemleri tanımlamayı bir miras ve vasiyet olarak bırakmıştır.

Kırım Savaşı'nda hastanelerde hemşirelerin karşılaştığı beslenme eksikliklerine, enfeksiyon riskine ve iyileşmede gecikmeye dikkat çekmiş ve bunları tanılamıştır.

45

Nightingale' den sonraki yıllarda ise hastalıklar üzerine odaklanan konuşmalar ve yazılarda, hemşirelikle ilgili problemleri tanımlarken standardize edilmiş bir dilin eksikliği ortaya çıkmıştır.

1960’lı yıllarda elektronik kayıtların önemi vurgulanmıştır.

46

Eğer veriler elektronik kayıtlarda olursa;

47

İş gücü azalır

Zamandan tasarruf sağlar

Veriler depolanabilir

Okunabilir

48

Herkes tarafından aynı anlaşılır

Hızlı erişilir

Transfer edilebilir

Verimlilik ve etkinlik artar

Standarttır ve karşılaştırılabilir.

49

Günümüzde Hemşirelik Sınıflaması

Günümüzde hemen hemen her ülke hemşirelik tanıları, girişimleri ve sonuçları kavramları; ortak dilin geliştirilmesi ve uygulanması üzerine çalışmaktadır.

50

Avrupa'da tanıların, girişimlerin ve sonuçların geliştirilmesi için bir kuruluş olan ACENDIO vardır.

Fransa'da AFEDI

İspanyolca konuşan ülkelerde AENTDE

Japonya'da Japon Hemşirelik Tanıları Birliği adında ulusal bir örgüt bulunmaktadır.

51

ABD'de 3 sınıflama geliştirilmiştir: NANDA, Saba'nın evde bakım

hemşireliği sınıflaması (HHCC) ve Martin'in toplum hemşireliği

sınıflaması.

52

Ayrıca, Uluslararası Hemşireler Birliği (ICN)

Hemşirelik Uygulamalarının Uluslararası Sınıflaması /

ICNP projesini desteklemektedir.

53

ICNP GELİŞİM SÜRECİ;

ICN 1989 yılında hemşirelik problemleri ve tanıları, müdahaleleri ve sonuçlarının sınıflandırılması amacıyla Güney Kore’nin Seul kentinde bir kongre düzenlemiştir.

54

Ülkemizde durum nedir?Ülkemizde durum nedir?

Bakım çoğu kurumda hasta/birey merkezli değil iş merkezlidir

Bakım sistematik sunulmamaktadır. Bakım kavramı ve içeriği konusunda ortak

bir terminoloji yok denilebilir. Veriler çoğu sağlık kuruluşlarında halen

geleneksel yöntemlerle sunulmaktadır

55

Veri kayıtları çoğunlukla eksik, hatalı ya da okunaksızdır

Veriler adlandırılmamış ve sınıflandırılmamıştır

Hemşirelik bakımı ölçülebilir, karşılaştırılabilir değildir.

Bu nedenle kaliteli bakım sunulsa da görünür değildir.

56

ICNP ÖĞELERİICNP ÖĞELERİ

HEMŞİRELİK TANILARI

HEMŞİRELİK EYLEMLERİ

HEMŞİRELİK SONUÇLARI

57

Hemşirelik Tanısı NANDA‘(1982) nın tanımına göre

hemşirelik tanısı, mevcut ya da potansiyel sağlık problemlerine / yaşam olaylarına karşı bir birey, bir aile ya da bir toplumun tepkileri hakkında klinik bir karardır.

58

Bir hemşirelik tanısı hemşirenin müdahale etmeye yetki ve yeterliliği olan bir durum

/durumlar hakkında klinik bir karardır.

59

Örneğin bir "pnömoni", bir "hipertansiyon" tanısına

hemşirenin müdahale etme yetkisi var mıdır?

60

Pnömoni durumunun gerek tanılanması gerekse tedavisinden hemşirelik yetkili sorumlu değildir.

Ancak, hemşireler bireyin pnömoni durumuna verdiği fizyolojik, sosyal, psikolojik, spiritüel tepkilerini, durumdan nasıl etkilendiğini tanımlamaktan; bireyin duruma uyumunu kolaylaştırmaktan sorumludur.

61

"Hemşirelik tanısı, hemşirenin yetki ve yeterliliğinde olan sonuçlara ulaşmak için gerekli hemşirelik girişimlerinin seçimine bir temel oluşturur."

62

Neler Bir Hemşirelik Tanısı Neler Bir Hemşirelik Tanısı Değildir!Değildir!

Hemşirelik sağlık problemlerine tepkileri tanılar. Hekimlik, travma ya da hastalığı tanılar

Örn: Oksijen sağlama ve harcamasındaki dengesizliğe bağlı Aktivite intoleransı örn: Kronik Obstruktif Akciğer Hastalığı (KOAH)

63

- Tıbbi bir patoloji (örn. hipertansiyon)

-Tanısal çalışmalar (örn. bronkoskopi)

- Araç-gereçler (örn. NG tüp, idrar kateteri)

- Belirti ve bulgular (örn. huzursuzluk, öksürük, yorgun hissetme)

64

-Tedaviler (örn.kortizon tedavisi, dekübitüs bakımı)

-Cerrahi işlemler (örn.Trakeostomi)

- Terapötik gereksinimler

65

Hemşirelik tanısı "nazogastrik tüp takılması" değil,

"Nazogastrik tüp takılmasına ikincil olarak doku irritasyonuna bağlı ‘Doku Bütünlüğünde Bozulma Riski’ ya da ‘Rahatta Değişime’ dir.

66

Hemşirelik ya da çalışma saati, personel azlığı, yetersizliği gibi personel problemleri

(örn. Hemşire yetersizliğine, aspiratörün olmamasına bağlı uygun sıklıkta aspirasyonun yapılmaması) hemşirelik tanısı değildir.

67

Tanısal adlandırmada PES Tanısal adlandırmada PES /EPS formatı/EPS formatı

Problem (Problem): Hemşirelik tanısının adı/ etiket

Etiological factors (Etiyolojik Faktör): İlişkili faktör

Sign and symptoms (Belirti ve bulgular):Tanımlayıcı özellikler

68

Anemiye sekonder oksijenizasyonda azalmaya bağlı Aktivite İntoleransı: Halsizlik, efor sonrası istirahat nabzına dönüşte gecikme, takipne“

Burada P: Aktivite İntoleransı, E: Anemiye sekonder oksijenizasyonda azalma, ve S: Belirti ve bulgular: Halsizlik, efor sonrası istirahat nabzına dönüşte gecikme, takipne"

69

Hemşirelik Tanısı TipleriHemşirelik Tanısı Tipleri

1. Mevcut /gerçek tanılar

2. Potansiyel problem

3. Sendrom tanıları

4. Olası problem

70

Varolan(gerçek) tanılar,Varolan(gerçek) tanılar,

Klinik olarak tanımlayıcı özellikleri ile doğrulanmış tanılardır.

Örn;oksijen yetersizliği ile ilgili aktivite intoleransı

Tanımlayıcı belirtiler;yorulduğunda dispne vb

71

Potansiyel problem;Potansiyel problem; Belirli hemşirelik girişimleri planlanmadan

ve uygulanmadan, değişebilecek durumları tanımlayan hemşirelik tanılarıdır.

Örn; anestezi ve ameliyat sonrası immobiliteye bağlı olarak solunum fonksiyonlarında değişme potansiyeli

72

Olası problem;Olası problem;

Bu problem belki var ama doğrulamak ya da dışlamak için daha fazla bilgiye ihtiyaç vardır.Ek bilgiler toplandıktan sonra ;

Ya potansiyel risk faktörlerini doğrular Ya mevcut semptomları doğrular,

problemi tanılar. Ya da tanının mevcudiyetini reddeder.

73

SENDROM HEMŞİRELİK SENDROM HEMŞİRELİK TANILARITANILARI Tecavüz Travması Sendromu

Çevreyi Yorumlamada bozukluk sendromu

Çevre değiştirme stresi sendromu

Kullanamama sendromu

74

TEŞEKKÜRLETEŞEKKÜRLERR